Quyển 1_Nội dung quản lý hành chính (P5)

Chia sẻ: Tae_in Tae_in | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

157
lượt xem 62
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'quyển 1_nội dung quản lý hành chính (p5)', kinh doanh - tiếp thị, quản trị kinh doanh phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyển 1_Nội dung quản lý hành chính (P5)

3.2. Cam kÕt phôc vô nh©n d©n HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng. Trªn diÔn ®µn c¶i c¸ch cña c¸c níc, thuËt ng÷ “HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng” ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn vµ nhiÒu nhµ c¶i c¸ch ®∙ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng m« h×nh cña c¶i c¸ch. “HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng” thùc chÊt lµ cam kÕt c«ng khai cña c¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô ®èi víi kh¸ch hµng cña m×nh. “HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng” cña c¸c níc ®Òu nh»m c«ng bè cam kÕt c«ng khai cña c¸c tæ chøc nhµ níc ®èi víi c¸c dÞch vô chÊt lîng mµ hä cung cÊp; còng nh nh÷ng b¶o ®¶m cho viÖc cung cÊp. HiÕn ch¬ng còng quy ®Þnh nh÷ng lo¹i dÞch vô mµ kh¸ch hµng cã thÓ yªu cÇu ®îc cung cÊp vµ chÊt lîng cña dÞch vô. X©y dùng “HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng” lµ mét c«ng viÖc kh«ng dÔ dµng vµ kh«ng dÔ chÞu ®èi víi c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, nhng l¹i lµ mét c«ng cô rÊt quan träng. §ã lµ mét sù th«ng b¸o c«ng khai, biÕt tríc vµ lµ sù cam kÕt cña nhµ níc vÒ nh÷ng lo¹i dÞch vô (c¶ vÒ chÊt lîng) cã thÓ chê ®îi, hy väng, yªu cÇu, ®ßi hái tõ c¸c c¬ quan nhµ níc. §©y còng lµ mét trong nh÷ng ®ßi hái tiªn quyÕt ®Ó cã chøng chØ ISO 90012000. Mét hiÕn ch¬ng tèt còng cã nghÜa lµ c«ng d©n tin tëng h¬n vµo nhµ níc. Do ®ã, khi x©y dùng hiÕn ch¬ng, cÇn tËp trung vµo kh¸ch hµng h¬n lµ tËp trung ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc néi bé c¬ quan hay mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan.
Quy chÕ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nhµ níc th êng ®îc x©y dùng c¨n cø vµo néi t¹i cña m×nh h¬n lµ c¨n cø vµo ®ßi hái cña c«ng d©n víi tæ chøc. X©y dùng “HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng” cÇn ®æi míi c¸ch lµm nh»m phôc vô tèt h¬n kh¸ch hµng. X©y dùng hiÕn ch¬ng kh¸ch hµng chÝnh lµ sù tù hoµn thiÖn chÊt lîng dÞch vô cung cÊp cho c«ng d©n cña c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc. §ã còng chÝnh lµ t¹o c¬ héi ®Ó c«ng d©n gi¸m s¸t nhµ níc. §©y lµ c«ng viÖc “kh«ng dÔ chÞu” víi c¸c c¬ quan c«ng quyÒn. HiÕn ch¬ng kh¸ch hµng còng chÝnh lµ giai ®o¹n ®Çu cña chÊt lîng: tuyªn bè chÊt lîng ®Ó cam kÕt thùc hiÖn chÊt lîng ®ã. Vµ còng lµ c«ng cô ®Ó gi¸m s¸t chÊt lîng (nguyªn t¾c cña ISO 90012000). 3.3. Hîp ®ång tr¸ch nhiÖm cam kÕt cña c¸c bªn cã liªn quan vÒ kÕt qu¶ ®Çu ra. Hîp ®ång tr¸ch nhiÖm ®ang næi lªn nh lµ mét c«ng cô quan träng trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong c¸c níc nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn hiÖu lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng qu¶n lý, nh»m gi¶m møc chi tiªu theo xu híng: lµm tèt h¬n, nhiÒu h¬n, nhng Ýt nguån lùc h¬n. Trong bèi c¶nh chung cña sù thay ®æi, nhiÒu nhµ c¶i c¸ch ¸p dông nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau ®Ó hoµn thiÖn qu¶n lý, ®Æc biÖt c¸c tiÕp cËn míi vÒ ph©n quyÒn qu¶n lý; nh»m n©ng cao chÊt lîng phôc vô theo c¸c tiªu chÝ ®∙ tho¶ thuËn trong hîp ®ång.
“Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” sÏ lµ mét c«ng cô nh»m cung cÊp khu«n khæ ®Ó t¹o ra nh÷ng hµnh vi qu¶n lý míi trong bèi c¶nh ®ang thay ®æi. “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” ®îc xem nh ®éng lùc ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ môc tiªu, c¸ch thøc trî gióp, gi¸m s¸t, trong khi ®ã c«ng viÖc qu¶n lý hµng ngµy do c¸c nhµ qu¶n lý c¸c cÊp thùc hiÖn. “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” còng ®Ò ra c¸c c«ng cô qu¶n lý nh»m x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ mong muèn cña c¸c bªn cã liªn quan ®Õn hîp ®ång ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®∙ tho¶ thuËn. “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” trong khu vùc nhµ níc nh»m môc ®Ých thiÕt lËp mét c¸ch ch¾c ch¾n, ph¸p lý, chÞu tr¸ch nhiÖm còng nh c¸ch thøc xö lý. §iÒu nµy kh¸c víi c¸c lo¹i hîp ®ång cña khu vùc t nh©n. Môc ®Ých cña “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” kh«ng ph¶i lµ mét c«ng cô ®Ó “trõng ph¹t” nh trong hîp ®ång kinh doanh; còng kh«ng ph¶i lµ lo¹i v¨n b¶n mang tÝnh ph¸p lý ®Ó ®a ra tranh chÊp ë toµ ¸n. “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” nh»m chia sÎ, trao ®æi nh÷ng ®ßi hái cña c¸c bªn cã liªn quan ®Õn c«ng vô cïng thùc hiÖn mét c¸ch phèi hîp tèt nhÊt. “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” tËp trung chñ yÕu vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn cã liªn quan ®Õn cung cÊp dÞch vô cho c«ng d©n trong c¸c c¬ quan nhµ níc. NÐt ®Æc trng cña c¸c lo¹i hîp ®ång quan hÖ trong thùc thi c«ng vô lµ: Sù trung thùc, tin cËy gi÷a c¸c bªn cã liªn quan ®Õn hîp ®ång (thñ trëng, nh©n viªn, c¸c bªn kh¸c).
§ßi hái sù linh ho¹t khi cô thÓ ho¸. Khã kh¨n khi cô thÓ môc tiªu vµ ®o lêng kÕt qu¶. §Ó mét “Hîp ®ång thùc thi c«ng vô” cã kÕt qu¶, ®ßi hái : Qu¶n lý tèt c¸c mèi quan hÖ; Trao ®æi, ®µm ph¸n; §o lêng ®îc ho¹t ®éng; Dù tr÷ ; Hoµn thiÖn liªn tôc; N¨ng lùc häc vµ hoµn thiÖn. Trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, nhiÒu níc ¸p dông c¸c m« h×nh kh¸c nhau trong viÖc cung cÊp dÞch vô c«ng (xem s¬ ®å 12). Trong nhiÒu n¨m, cung cÊp dÞch vô c«ng mang tÝnh ®éc quyÒn nhµ níc, ®éc quyÒn c¶ vÒ nguån thu, c¶ chi. Mét sè níc mét sè lo¹i §éc quyÒn nhµ níc trong cung cÊp dÞch vô dÞch vô c«ng c«ng mang DÞch vô c«ng do DÞch vô c«ng cã DÞch vô c«ng nhµ níc bao cÊp, chi tr¶ thu phÝ do nhµ n íc cung cÊp hay t chuyÓn sang khu vùc t nh©n t tÝnh nh©n cung cÊp nh©n ho¸ c«ng §¬n vÞ Hçn hîp T nh©n cung NhiÒu m« h×nh sù nghiÖp nhµ níc t cÊp dÞch vô c«ng do nhµ cung cÊp trong Ých ®∙ nhµ níc nh©n níc bao cÊp ®ã cã h×nh thøc cung cÊp cung cÊp hîp ®ång chuyÓn sang H×nh 12: C¸c m« Hîp ®ång cung cÊp c¸c lo¹i h×nh cung cÊp dÞch vô c«ng cho khu dÞch vô vùc t nh©n díi lµn sãng ®îc gäi lµ " t nh©n ho¸
(privatization). Tuy nhiªn, thuËt ng÷ t nh©n ho¸ còng cha thèng nhÊt vÒ c¸ch tiÕp cËn, nhng c¸ch hiÓu chung lµ: chuyÓn toµn bé tr¸ch nhiÖm cung cÊp dÞch vô c«ng cho khu vùc t nh©n. Lµn sãng t nh©n ho¸ còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. Anh quèc trong kû nguyªn Thatcher ®Èy m¹nh t nh©n ho¸ nhiÒu ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng, nhng giai ®o¹n hiÖn nay ®ang ph¶i xem xÐt l¹i hiÖu qu¶ cña t nh©n ho¸. Níc Nga ®∙ ph¶i tr¶ gi¸ cho sù t nh©n ho¸ trµn lan cña m×nh. D¹ng thø hai cña c¶i c¸ch ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng lµ ¸p dông m« h×nh hîp ®ång. M« h×nh hîp ®ång trªn nguyªn t¾c lµ cïng chia sÏ rñi ro, nguån lùc còng nh lîi Ých nhËn ®îc. Sù tham gia cña c¸c chñ thÓ thuéc khu vùc t nh©n trong ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng ®ßi hái c¸c chñ thÓ ®ã ph¶i ®Çu t vµ ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ hä ph¶i cã kh¶ n¨ng thu håi c¸c lo¹i chi phÝ ®Çu t ®ã. §©y còng lµ nÐt c¬ b¶n kh¸c nhau gi÷a nhiÒu ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng ®îc thùc hiÖn bëi nhµ n íc, kh«ng thu håi l¹i vèn, mang tÝnh bao cÊp, "cho kh«ng" cña nhµ níc th«ng qua ®¬n vÞ sù nghiÖp cña nhµ níc. Hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng bao gåm c¶ c¸c lo¹i dÞch vô c«ng do nhµ níc bao cÊp còng nh c¸c lo¹i dÞch vô c«ng do ngêi sö dông chi tr¶ ®ßi hái c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ph¶i lùa chän h×nh thøc thu håi vèn. §ã còng lµ c¸ch thøc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ng©n s¸ch nhµ níc dµnh cho c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng.
Ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng phô thuéc vµo M«i tr Lo¹i êng dÞch vô rÊt nhiÒu yÕu tè, ®ã lµ: c¸c yÕu tè thuéc vÒ m«i M« h×nh cung cÊp trêng trong ®ã dÞch vô dÞch vô c«ng c«ng ®îc cung cÊp; c¸c ThÓ chÕ, ph¸p C¸c bªn yÕu tè thuéc vÒ thÓ chÕ cã liªn luËt quan ph¸p luËt cña nhµ níc; H×nh 13: C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn lùa c¸c yÕu tè thuéc vÒ c¸c chän m« h×nh cung cÊp dÞch vô c«ng bªn cã liªn quan ®Õn lo¹i dÞch vô ®îc cung cÊp ngêi cung cÊp vµ ngêi nhËn dÞch vô; yÕu tè thuéc vÒ b¶n chÊt cña lo¹i dÞch vô ®îc cung cÊp. Nghiªn cøu ®Ó lùa chän mét m« h×nh hay mét gi¶i ph¸p nµo ®ã ®Ó cung cÊp dÞch vô c«ng còng chÝnh lµ nghiªn cøu m« h×nh/ gi¶i ph¸p nh»m co thÓ khai th¸c tèi ®a nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c ®éng tiªu cùc cña c¸c yÕu tè ®ã (xem s¬ ®å h×nh 13), §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ lùa chän gi¶i ph¸p cung cÊp dÞch vô c«ng ph¶i dùa trªn tËp hîp hÖ thèng th«ng tin cã liªn quan ®Õn c¸c yÕu tè kÓ trªn. §ång thêi ph¶i cã kh¶ n¨ng xö lý c¸c mèi quan hÖ phøc t¹p gi÷a c¸c yÕu tè ®ã. Hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng lµ mét gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt tèt, hµi ho¸ c¸c mèi quan nªu trªn. VÒ nguyªn t¾c, c¸c bªn liªn quan ®Õn hîp ®ång ph¶i cè g¾ng ®Ó thu thËp c¸c lo¹i th«ng tin cÇn thiÕt cã liªn quan ®Õn m« h×nh cung cÊp dÞch vô nh»m t×m kiÕm
hiÖu qu¶ cao nhÊt cho chÝnh tæ chøc mµ hä lµ ngêi ®¹i diÖn. §©y lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi c«ng chøc nhµ níc khi ®ãng vai trß bªn A ®Ó ký hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng (dÞch vô sö dông ng©n s¸ch nhµ níc) víi c¸c bªn ®èi t¸c (bªn B) dï ®ã lµ bªn B nhng vÉn thuéc khu vùc nhµ níc.Trªn nguyªn t¾c nh ®∙ nªu trªn, bªn A ph¶i t×m kiÕm nhiÒu th«ng tin, nhiÒu c¸ch tiÕp cËn, nhiÒu ®iÒu quy ®Þnh ®em l¹i lîi Ých lín nhÊt cho nhµ níc mµ hä lµ ngêi ®¹i diÖn. §ång thêi kh«ng ®îc ®Ó c¸c mèi quan hÖ víi bªn B lµm tæn thÊt lîi Ých nhµ níc. Thµnh ng÷ "bªn B lµ chïm khÕ ngät ®Ó A trÌo h¸i c¶ ngµy" thÓ hiÖn sù xuènng cÊp nghiªm träng cña mét bé phËn c«ng chøc thay mÆt nhµ níc ký c¸c h¬p ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng. NÕu nh÷ng nguyªn t¾c cña hîp ®ång ®îc thùc hiÖn, cã ®ñ c¬ së ph¸p lý ®Ó xö lý c¸c mèi quan hÖ " ngoµi hîp ®ång" ch¾c nh÷ng thÊt tho¸t cña ng©n s¸ch nhµ níc dµnh cho c¸c lo¹i dÞch vô c«ng (h¹ tÇng, bÖnh viÖn, trêng häc,..) sÏ gi¶m vµ chÊm døt. Nghiªn cøu vÒ hîp ®ång vµ môc ®Ých cña viÖc thiÕt lËp quan hÖ hîp ®ång gi÷a c¸c bªn cã liªn quan ®îc thÓ hiÖn díi mét sè h×nh thøc: Chia sÏ rñi ro, thÊt b¹i Chia sÎ lîi Ých T¨ng tÝnh tr¸ch nhiÖm vµ chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn cã liªn quan; T¨ng kh¶ n¨ng nh×n nhËn c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt nhãm, v× lîi Ých chung tríc khi ký kÕt viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc. C¬ së ph¸p lý quan trong ®Ó xö lý tranh chÊp trong hîp t¸c. §iÒu nµy thêng ®ßi hái hîp ®ång ph¶i
díi d¹ng v¨n b¶n vµ c¸c bªn cã t c¸ch ph¸p nh©n ký (®ãng dÊu). Trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch ho¹t ®éng c«ng vô h×nh thøc hîp ®ång thùc thi c«ng vô ®∙ vµ ®ang ®îc quan t©m 1/. Mét vÊn ®Ò ®îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu c«ng vô, dÞch vô c«ng vµ h×nh thøc thùc thi c¸c ho¹t ®éng nµy lµ kh¸i niÖm vÒ tõ "c«ng". Do nhiÒu c¸ch tiÕp cËn, kh¸i niÖm c«ng thêng g¾n liÒn víi viÖc lµm trong khu vùc c«ng (khu vùc nhµ níc). §ã lµ viÖc lµm trong chÝnh phñ trung ¬ng, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ; trong c¸c thùc thÓ do nhµ níc cung cÊp tµi chÝnh hoÆc nhµ níc qu¶n lý; ®ã còng lµ viÖc lµm trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. H×nh thøc hîp ®ång trong trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®∙ ®îc ¸p dông vµ ®em l¹i kÕt qu¶ 2/. Hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng mét lo¹i dÞch vô vèn tríc ®©y thuéc c¸c chñ thÓ kinh tÕ (hiÖn nay gäi chung c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp) cung cÊp ®îc x¸c ®Þnh d íi hai d¹ng: (1) D¹ng thø nhÊt: hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng gi÷a c¬ quan nhµ níc víi c¸c c¬ quan nhµ níc (c«ng –c«ng). 1 Tõ biªn chÕ ®Õn hîp ®ång ®¨ng trªn T¹p chÝ Tæ chøc nhµ níc sè 6/2003 2 HÖ thèng hîp ®ång tr¸ch nhiÖm mét vÊn ®Ò quan t©m trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ níc. T¹p chÝ kiÓm to¸n 2000..
§©y lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng. §ã lµ nh÷ng lo¹i dÞch vô mét c¬ quan nhµ níc nµy cã thÓ hoÆc ph¶i cung cÊp cho mét c¬ quan nhµ níc kh¸c. Nguyªn t¾c cung cÊp dÞch vô trong trêng hîp nµy ®îc thiÕt kÕ dùa trªn m« h×nh hîp ®ång. Mçi c¬ quan nhµ níc trong hîp ®ång ®Òu ph¶i cam kÕt thùc thi tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh vµ còng nh c¸c chÕ tµi ®Ó xö lý nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra. M« h×nh bé trëng ngêi mua dÞch vô c«ng vµ tæng th ký lµ nhµ cung cÊp dÞch vô c«ng mµ mét d¹ng cña hîp ®ång c«ng c«ng 3/. H×nh thøc hîp ®ång c«ng c«ng cha ®îc ®Ò cËp ®Õn mét c¸ch ®Çy ®ñ trong ph¸p luËt ViÖt Nam. Theo NghÞ ®Þnh 86/2002/N§CP, Bé cã ba nhãm tæ chøc: c¸c c¬ quan tham mu vµ qu¶n lý (côc, vô) vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp cung cÊp dÞch vô c«ng thuéc lÜnh vùc bé qu¶n lý. Tuy nhiªn víi sù tån t¹i c¸c lo¹i c¬ quan ®ã vµ víi chøc n¨ng, nhiÖm vô kh¸c nhau vµ trong xu híng c¶i c¸ch hµnh chÝnh nh»m ph©n biÖt cô thÓ gi÷a ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc vµ ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng, mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan (qu¶n lý nhµ níc) vµ c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thÓ thiÕt lËp th«ng qua c¬ chÕ hîp ®ång (gièng nh m« h×nh DSS Centrelink cña Australia). Trong nhiÒu trêng hîp, c¸c v¨n b¶n nhµ níc kh«ng sö dông thuËt ng÷ hîp ®ång ®Ó chØ c¸c mèi quan hÖ nªu trªn. Theo NghÞ ®Þnh 116/2003/N§CP mèi quan hÖ hîp ®ång lµm viÖc gi÷a viªn chøc vµ ngêi qu¶n lý, cha quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm mang tÝnh hîp ®ång gi÷a thñ trëng c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp nhµ níc víi thñ trëng cÊp 3 Xem : odel M of New zealand New Publ c m anagem ent. O xf i ord 1992
trªn (bé trëng). NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c¸c ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô c«ng (c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp) ®îc nªu trong quyÕt ®Þnh quy ®Þnh nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña ®¬n vÞ. Trong quyÕt ®Þnh chØ nªu: "chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh quyÕt ®Þnh nµy", nhng kh«ng cã ®iÒu kho¶n quy ®Þnh" cô thÓ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm" ®èi víi c«ng viÖc ®ã nh thÕ nµo khi kh«ng thùc thi tèt nh quy ®Þnh. NÕu gi÷a bé trëng hay ngêi ®¹i diÖn cña bé tr ëng ký hîp ®ång víi thñ trëng ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô c«ng thuéc lÜnh vùc cña bé qu¶n lý, cung cÊp th× viÖc x¸c ®Þnh c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm dÔ dµng h¬n. HiÖn nay c¸c ®¬n vÞ sù nghÞªp cña nhµ níc chØ cã thÓ tiÕn hµnh ký hîp ®ång lµm vÞªc víi c¸c viªn chøc theo quy ®Þnh: lÇn ®Çu, 3 n¨m vµ sau hai lÇn ba n¨m cã thÓ ký theo h×nh thøc hîp ®ång kh«ng cã thêi h¹n 4 /. Ph¸p luËt cha quy ®Þnh h×nh thøc hîp ®ång hay mét d¹ng t¬ng tù gi÷a bé trëng, chñ tÞch Uû Ban Nh©n d©n tØnh víi c¸c c¬ quan chuyªn m«n, c¸c ®¬n vÞ sù nghÞªp thuéc bé hay Uû Ban Nh©n d©n. Trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, mét trong nh÷ng vÊn ®Ò träng t©m cña c¶i c¸ch lµ ph¶i lµm râ chÞu tr¸ch nhiÖm cña tõng cÊp, tõng vÞ trÝ thùc thi c«ng vô thùc chÊt lµ thùc thi ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng chñ yÕu (®ã lµ viÖc lµm trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh hoÆc c¸c lo¹i dÞch vô do nhµ níc qu¶n lý vµ cung cÊp tµi chÝnh). Tríc ®©y, kh«ng cã c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm cho tõng vÞ trÝ trong bé m¸y nhµ níc (bao gåm c¶ c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô 4 Xem Th«ng t cña Bé Néi vu (08 , . 2004) 09 10
c«ng) nªn khi cã vÊn ®Ò xÈy ra, thêng khã t×m, ®îc ngêi ®Ó xö lý " ®óng ngêi, ®óng téi". M« h×nh hîp ®ång gi÷a thñ trëng cÊp trªn (bé tr ëng, chñ tÞch Uû Ban Nh©n d©n) víi c¸c ®¬n vÞ chuyªn m«n, c¬ quan cung cÊp dÞch vô c«ng thuéc bé, thuéc Uû Ban Nh©n d©n lµ mét gi¶i ph¸p nh»m x¸c ®Þnh cô thÓ chÞu tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸ nh©n. Trong khi ®ã, th«ng lÖ cña c¸c mèi quan hÖ l¹i mang tÝnh ph¸p lý theo mét c¸ch tiÕp cËn cña ph©n chia, ph©n c«ng thùc thi mang tÝnh ¸p ®Æt, thiÕu sù trao ®æi vµ ®ång thuËn gi÷a mét bªn lµ nhµ níc (®¹i diÖn lµ ngêi ký quyÕt ®Þnh giao chøc n¨ng, nhiÖm vô) vµ mét bªn lµ tæ chøc vµ c¸ nh©n nhËn nhiÖm vô ®ã. TÝnh kh«ng mÆc c¶, kh«ng trao ®æi vµ kh«ng ®îc biÕt cã ®ång thuËn hay kh«ng gi÷a c¸c bªn cã liªn quan trong quyÕt ®Þnh vÒ nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n thêng lµm cho viÖc xö lý gÆp khã kh¨n, ®Æc biÖt nhiÒu vÊn ®Ò kh«ng x¸c ®Þnh cô thÓ ®ã lµ nhiÖm vô cña ai (vÞ trÝ nµo). Th«ng th êng, khi mét nhiÖm vô nµo ®ã kh«ng thùc hiÖn ®îc hoÆc thùc hiÖn yÕu kÐm, c¸c quyÕt ®Þnh xö lý thêng nghiªng vÒ nguyªn nh©n thiÕu n¨ng lùc. Trong khi ®ã, khi trao nhiÖm vô, c¸c bªn liªn quan l¹i kh«ng ®¸nh gi¸ liÖu cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó giao nhiÖm vô ®ã hay kh«ng vµ bªn nhËn cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó nhËn nhiÖm vô ®ã. C¬ chÕ hîp ®ång cã thÓ gi¶i quyÕt khã kh¨n ®ã, khi c¶ hai bªn ®Òu ph¶i ®Æt bót ký lªn mét b¶n cam kÕt (hîp ®ång) vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan vµ tríc khi ®Æt bót ký, sù th©n träng vµ tÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm sÏ cao h¬n. NÕu bé trëng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm
(c¶ ph¸p lý lÉn kinh tÕ) víi quyÕt ®Þnh mµ bé trëng ký; nÕu thñ trëng ®¬n vÞ sù nghiÖp nhËn cung cÊp dÞch vô ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm t¬ng tù khi hä nhËn quyÕt ®Þnh, cã thÓ sÏ t¹o ra c¬ héi ®Ó nh÷ng ngêi cã liªn quan ph¶i suy nghÜ. Sù cam kÕt chÞu tr¸ch nhiÖm (ph¸p luËt vµ kinh tÕ) cña nh÷ng ngêi cã liªn quan, cã thÓ lµm cho nh÷ng ai ®¶m nhËn c¸c vÞ trÝ mµ kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc cÇn thiÕt sÏ ph¶i suy nghÜ vµ ®iÒu ®ã sÏ chÊm døt xö lý " sai lÇm do thiÕu n¨ng lùc". (2) D¹ng thø hai hîp ®ång gi÷a c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn vÒ qu¶n lý nhµ níc dÞch vô c«ng víi c¸c chñ thÓ cung cÊp dÞch vô kh«ng thuéc bé m¸y nhµ níc: t nh©n hoÆc c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ; c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn hoÆc lîi nhuËn (c«ng – t). §©y lµ mét d¹ng phæ biÕn. §ã còng chÝnh lµ viÖc thiÕt lËp quan hÖ ®èi t¸c, hîp t¸c gi÷a nhµ níc vµ khu vùc t nh©n. D¹ng hîp ®ång nµy, c¬ quan nhµ níc lµ mét bªn ký hîp ®ång, võa lµ chñ thÓ qu¶n lý nhµ níc ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng; võa lµ nhµ cung cÊp tµi chÝnh (toµn bé hay c¸c d¹ng ®Æc ©n kh¸c); ®ång thêi nhµ níc lµ ngêi ®Ò ra c¸c yªu cÇu c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng, thêi gian, ®Þa ®iÓm dÞch vô ph¶i ® îc cung cÊp còng nh nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng yªu cÇu trªn. Trong khi ®ã c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô c«ng c¨n cø vµo n¨ng lùc cña m×nh ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu vÒ chÊt lîng, sè lîng,.. trong khu«n khæ kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu hoÆc ph¶i trao ®æi víi c¸c nhµ ®¹t yªu cÇu nh÷ng ®ßi hái bæ sung cÇn cã. Sù tho¶ thuËn ®¹t ®îc cña c¶ hai bªn lµ c¬ së ®Ó b¶o ®¶m dÞch vô c«ng ®îc cung cÊp víi nh÷ng yªu cÇu
®∙ ®îc ®Æt ra. C¸c bªn tham gia ký tho¶ thuËn, hîp ®ång cã tr¸ch nhiÖm ph¶i thùc hiÖn ®óng cam kÕt. Tho¶ thuËn hay hîp ®ång ®îc ký kÕt khi c¶ hai bªn ®Òu nhËn thøc ®óng b¶n chÊt cña lo¹i dÞch vô ph¶i cung cÊp; ®ång thêi x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®îc lîi Ých cña tõng bªn. §ã còng lµ c¸ch lµm cho ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô ®¹t hiÖu qu¶ cao. Thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô c«ng theo c¬ chÕ hîp ®ång gi÷a c¸c bªn cã liªn quan vµ cã kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô c«ng ph¶i ®îc coi lµ mét gi¶i ph¸p tÊt yÕu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ níc dµnh cho c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô c«ng. NÕu mäi tæ chøc nhµ níc liªn quan ®Õn qu¶n lý hay cung cÊp dÞch vô c«ng vËn dông nguyªn t¾c cña mèi quan hÖ hîp ®ång, ng©n s¸ch nhµ níc dµnh cho môc ®Ých nµy (trong gi¸o dôc, y tÕ, h¹ tÇng,..) sÏ hiÖu qu¶ h¬n; thÊt tho¸t do thiÕu tr¸ch nhiÖm, do mãc ngoÆc, sÏ gi¶m. §Ó ¸p dông quan hÖ hîp ®ång/ hay mét d¹ng t¬ng tù (tho¶ thuËn, cam kÕt,...) ®ßi hái ph¶i t¹o ra vµ chÊp nhËn mét sè ®Þnh híng sau: 1. Tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn cã liªn quan ®Õn dÞch vô c«ng vµ c¸ch thøc cung cÊp dÞch vô c«ng. Mèi quan hÖ gi÷a mét bªn mua vµ mét bªn b¸n, mét bªn cung cÊp tµi chÝnh vµ bªn cung cÊp dÞch vô cÇn vËn dông theo nguyªn t¾c " chñ ®¹i lý, Principial agents" trong lý thuyÕt qu¶n lý. §Þnh híng nµy ®∙ ®îc ChÝnh phñ quy ®Þnh trong néi dung cña ch¬ng tr×nh tæng thÓ c¶i c¸ch
hµnh chÝnh: ph©n biÖt râ gi÷a c¬ quan qu¶n lý nhµ n íc vµ c¸c lo¹i ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô c«ng; 2. M« h×nh hîp ®ång cÇn tr¸nh sù m©u thuÉn vÒ vai trß cña mét vÞ trÝ c«ng vô, cña mét c¬ quan. M©u thuÉn nµy sÏ ®îc gi¶i quyÕt khi néi dung thø nhÊt ® îc qu¸n triÖt ®Çy ®ñ. HiÖn tîng" võa ®¸ bãng, võa thæi cßi" kh«ng thÓ tån t¹i trong c¬ chÕ hîp ®ång. 3. Tr¸nh hiÖn tîng mét ngêi ph¶i nghe lÖnh cña nhiÒu ngêi. M« h×nh thø bËc, trùc tuyÕn cÇn vËn dông trong m« h×nh hîp ®ång. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m. Khi c¸c chñ thÓ ®îc trao tr¸ch nhiÖm cung cÊp dÞch vô c«ng, xÐt trªn nguyªn t¾c cña hîp ®ång, ®ã lµ mèi quan hÖ gi÷a c¬ quan qu¶n lý nhµ níc víi chñ thÓ cung cÊp dÞch vô. MÖnh lÖnh hay nh÷ng yªu cÇu ®ßi hái cña nhµ níc ®èi víi nhµ cung cÊp dÞch vô ph¶i ®îc x¸c lËp, vµ ®ã lµ c¬ së ®Ó c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô thùc thi. Tuy nhiªn, do b¶n chÊt c«ng cña c¸c lo¹i dÞch vô, kh¸ch hµng cña dÞch vô c«ng cña nhµ níc cã ¶nh hëng lín ®èi víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô do nhµ níc hîp ®ång/ chuyÓn giao tr¸ch nhiÖm cung cÊp dÞch vô c«ng, nhng nÕu kh«ng x¸c ®Þnh râ vai trß cña nhµ níc trong viÖc kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ chuyÓn giao, c«ng d©n khã cã ¶nh hëng. Xem xÐt dÞch vô y tÕ t¹i c¸c ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô y tÕ b»ng ng©n s¸ch cña nhµ níc (sù chuyÓn giao), bÖnh nh©n sÏ cã ¶nh hëng nh thÕ nµo nÕu dÞch vô ®îc cung cÊp kh«ng nh hîp ®ång víi nhµ níc. 4. CÇn lµm râ c¸c tiªu chÝ cô thÓ cña nh÷ng lo¹i dÞch vô c«ng ph¶i ®îc cung cÊp. Do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña dÞch vô nãi chung vµ dÞch vô c«ng nãi
riªng, tiªu chÝ x¸c ®Þnh chÊt lîng cña c¸c lo¹i dÞch vô c«ng thêng gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c bªn tham gia ký hîp ®ång cÇn x©y dùng nh÷ng c¸ch thøc ®Ó cã thÓ lîng ho¸ ®îc. Cã thÓ thÓ hiÖn th«ng qua c¸c bíc cña mét quy tr×nh; cã thÓ thÓ hiÖn th«ng qua sö dông. 5. Ph¶i x¸c ®Þnh cô thÓ môc tiªu, môc ®Ých ph¶i ®¹t ®îc cña hîp ®ång. 6. M« h×nh hîp ®ång ®ßi hái c¬ chÕ cô thÓ vÒ uû quyÒn hay trao quyÒn sö dông nguån lùc (®Çu vµo) g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm (®Çu ra). Nh÷ng g× cã thÓ lîng ho¸ ®îc cña ®Çu ra ph¶i ®îc cam kÕt thùc hiÖn vµ viÖc sö dông nguån ®Çu vµo theo c¬ chÕ linh ho¹t. 7. Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¸c bªn trong cung cÊp dÞch vô c«ng theo m« h×nh hîp ®ång ph¶i g¾n liÒn víi tr¸ch nhiÖm vËt chÊt, kinh tÕ. NÕu chØ dõng l¹i tr¸ch nhiÖm trªn giÊy, c¸ch chøc,... th× cam kÕt chÞu tr¸ch nhiÖm sÏ kh«ng hiÖu lùc, kh«ng c¶i thiÖn ®îc tr¸ch nhiÖm vµ chÊt lîng dÞch vô ®îc cung cÊp. 8. Nh÷ng néi dung quy ®Þnh trong hîp ®ång cÇn cã sù kÕt hîp gi÷a nh÷ng nguyªn t¾c chung cña m« h×nh hîp ®ång ®∙ nªu trªn (®ång thuËn, chÊp nhËn,..) víi b¶n chÊt cña nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh cña ph¸p luËt nhµ níc. VÝ dô, hîp ®ång lµm viÖc ®∙ nªu trong NghÞ ®Þnh116/2003/N§CP mang tÝnh ph¸p lý h¬n lµ sù ®ång thuËn, trao ®æi. Theo tÝnh thÇn cña v¨n b¶n ph¸p luËt nµy, c«ng chøc dù bÞ, ngêi míi tuyÓn chØ cã mét kh¶ n¨ng chÊp nhËn c¸c néi dung ®∙ cã (mÉu). CÇn nghiªn cøu ®Ó cã mét sù trao ®æi, bµn b¹c vÒ c¸c néi dung cña hîp ®ång.
9. Thùc thi theo c¬ chÕ hîp ®ång ph¶i g¾n liÒn víi thùc thi nhiÖm vô cña ®¬n vÞ trong khu«n khæ ph¸p luËt quy ®Þnh. §Æc biÖt nhng ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô c«ng thuéc khu vùc nhµ níc, c¬ chÕ hîp ®ång cã thÓ bæ sung cho c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt nh»m t¹o c¬ héi cho ®¬n vÞ thùc thi nhiÖm vô tèt h¬n. 10. Ph¶i g¾n liÒn cam kÕt thùc thi cung cÊp dÞch vô víi khuyÕn khÝch, khen thëng. 11. Cô thÓ ho¸ c¸ch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, kÕt hîp víi néi thø 5 ®∙ nªu trªn. 12. Ph¶i cô thÓ ho¸ mèi quan hÖ vµ c¸c ®iÒu kiÖn gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra. 13. C¬ chÕ hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng ph¶i g¾n liÒn víi c¬ chÕ kiÓm so¸t. Ph¶i x©y dùng c¬ chÕ kiÓm so¸t nh»m b¶o ®¶m cung cÊp dÞch vô c«ng ®óng chÊt lîng, sè lîng vµ thêi gian nh cam kÕt. 14. Ph¶i x©y dùng m«i trêng ph¸p lý ®Ó thùc thi qu¶n lý vµ cung cÊp dÞch vô c«ng theo m« h×nh hîp ®ång. Bao gåm c¶ nh÷ng h×nh thøc thëng, ph¹t,... 15. X©y dùng m«i trêng v¨n ho¸ thùc thi c«ng vô theo c¬ chÕ hîp ®ång. §©y lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p khi c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp nhµ níc vÉn cha tho¸t khái c¬ chÕ "xin cho". 16. Kh«ng h¹n chÕ hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng trong khu«n khæ mét nhãm tæ chøc. Lîi Ých c«ng nhËn ®îc lín nhÊt thuéc chñ thÓ cung cÊp dÞch vô c«ng nµo th× ph¶i trao cho ®¬n vÞ ®ã. DÞch vô gi¸o dôc, y tÕ sö dông ng©n s¸ch nhµ níc, kh«ng nhÊt thiÕt do ®¬n vÞ sù nghiÖp cña nhµ níc (thuéc Bé Y tÕ, Bé Gi¸o dôc) ®¶m nhËn.
17. Thõa nhËn chi phÝ ph¸t sinh khi thiÕt lËp quan hÖ qu¶n lý vµ cung cÊp dÞch vô c«ng theo m« h×nh thÞ trêng. Chi phÝ nµy ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh hiÖu qu¶ cña m« h×nh hîp ®ång. 18. Tranh chÊp hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng gi÷a c¸c bªn tham gia hîp ®ång ph¶i ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua c¸c c¬ chÕ linh ho¹t. Trong trêng hîp cÇn thiÕt míi cÇn cã sù can thiÖp cña toµ ¸n. 19. Mèi quan hÖ trong hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng còng ph¶i tu©n thñ theo m« h×nh quan hÖ thø bËc trong hÖ thèng hµnh chÝnh . 20. Quy ®Þnh cã tÝnh chiÕn lîc c¸c néi dung, h×nh thøc cña mét d¹ng hîp ®ång cung cÊp dÞch vô c«ng (kÓ c¶ nh÷ng c«ng vô) ®ßi hái sù kÕt hîp hµi hoµ nhiÒu nhãm yÕu tè, bao gåm c¶ thÓ chÕ vµ v¨n ho¸ tæ chøc hµnh chÝnh.