A . M ĐUỞ Ầ
I. LY DO CHON ĐÊ TAI:
T p làm văn có vai trò quan tr ng trong vi c trau d i ngôn ng cho h cậ ọ ệ ồ ữ ọ
sinh. Làm công c t duy, giao ti p, h c t p và trong cu c s ng. Góp ph nụ ư ế ọ ậ ộ ố ầ
làm giàu cho h c sinh v cách nhìn nh n th gi i xung quanh các em, giúp cácọ ề ậ ế ớ
em phát tri n ngôn ng , phát tri n t duy, năng l c liên t ng và sáng t o.ể ữ ể ư ự ưở ạ
Qua đó b i d ng tâm h n, c m xúc th m m và nhân cách cho các em.ồ ưỡ ồ ả ẩ ỹ
T p làm văn là môn h c có yêu c u t ng h p, m c đ cao nh t trongậ ọ ầ ổ ợ ứ ộ ấ
quá trình h c c a h c sinh. Nó mang tính th c hành toàn di n, đòi h i h cọ ủ ọ ự ệ ỏ ọ
sinh ph i có ki n th c t ng h p và sáng t o. Môn T p làm văn là t ng h pả ế ứ ổ ợ ạ ậ ổ ợ
ki n th c c a các phân môn T p đc, Luy n t và câu, Chính t , K chuy nế ứ ủ ậ ọ ệ ừ ả ể ệ
trong môn Ti ng Vi t. Do đó môn T p làm văn đc xem là môn h c khó điế ệ ậ ượ ọ ố
v i h c sinh Ti u h c nói chung và đc bi t r t khó khăn đi v i h c sinhớ ọ ể ọ ặ ệ ấ ố ớ ọ
dân t c thi u s nói riêng.ộ ể ố
Trên th c t , d y h c T p làm văn tr ng Ti u h c Tình Th ng làự ế ạ ọ ậ ở ườ ể ọ ươ
môn h c r t khó đi v i các em và giáo viên. Thông th ng, rèn cho các emọ ấ ố ớ ườ
các kĩ năng đc thông, vi t đúng chính t đã là m t đi u v t v đi v i giáoọ ế ả ộ ề ấ ả ố ớ
viên đây. Kh năng ti p nh n ki n th c c a các em quá y u so v i m tở ả ế ậ ế ứ ủ ế ớ ặ
b ng chung, đc bi t là vi c d y h c môn Ti ng Vi t. H c sinh ph n l n làằ ặ ệ ệ ạ ọ ế ệ ọ ầ ớ
h c sinh dân t c thi u s t i ch chi m 98% (g m dân t c Ê – đê, dân t cọ ộ ể ố ạ ỗ ế ồ ộ ộ
Mnông). Trong phân môn T p làm văn ph n l n các em ch a bi t vi t, v nậ ầ ớ ư ế ế ố
t đ di n đt h t s c h n ch . ừ ể ễ ạ ế ứ ạ ế Hi n nay có r t nhi u lo i sách “Nh ng bàiệ ấ ề ạ ữ
văn m u” dùng cho h c sinh tham kh o. Song nh ng bài văn m u đôi khiẫ ọ ả ữ ẫ
không sát v i th c t , t ng s d ng quá xa v i v i các em. Th nh ng, vìớ ự ế ừ ữ ử ụ ờ ớ ế ư
v p ph i nhi u khó khăn trong d y h c c a phân môn này, đôi lúc giáo viênấ ả ề ạ ọ ủ
quá d a d m, l i vào nh ng cu n sách văn m u, cho h c sinh h c thu c cácự ẫ ỉ ạ ữ ố ẫ ọ ọ ộ
bài văn m u, sao chép y nguyên bài văn m u vào bài làm c a mình. Vô tìnhẫ ẫ ủ
chúng ta đã đánh m t rèn kĩ năng di n đt cho các em, làm cho các em l i tấ ễ ạ ườ ư
duy, không có tính sáng t o. Cách c m, cách nghĩ c a các em không phong phúạ ả ủ
mà còn đi theo l i mònố khuôn sáo, t nh t. Đôi khi có nh ng câu văn trong bàiẻ ạ ữ
văn m u, các em c chép nh ng không hi u n i dung. ẫ ứ ư ể ộ
K th a t nh ng kinh nghi m d y h c sinh dân t c thi u s t i chế ừ ừ ữ ệ ạ ọ ộ ể ố ạ ỗ
trong nh ng năm công tác và tr c th c tr ng trên,ữ ướ ự ạ b n thân tôi luôn suy nghĩả
ph i làm gì đ kh c ph c nh ng h n ch trong vi c d y T p làm văn, gópả ể ắ ụ ữ ạ ế ệ ạ ậ
1
ph n nâng cao ch t l ng d y h c trong nhà tr ng, tôi đã ch n nghiên c uầ ấ ượ ạ ọ ườ ọ ứ
đ tài: ề“Rèn kĩ năng vi t văn miêu t cho h c sinh dân t c thi u s l p 5.”ế ả ọ ộ ể ố ớ
II. M C TIÊU, NHI M V Đ TÀI:Ụ Ệ Ụ Ề
1. M c tiêu:ụ
Tìm ra bi n pháp, gi i pháp phù h p trong quá trình d y h c nh m giúpệ ả ợ ạ ọ ằ
h c sinh dân t c thi u s l p 5 có kĩ năng: ọ ộ ể ố ớ
+ Có thói quen quan sát, bi t phát hi n nh ng đi u m i m , thú v vế ệ ữ ề ớ ẻ ị ề
th gi i xung quanh.ế ớ
+ Bi t ch n l c t ng (đc bi t là t ng giàu hình nh, có bi u c m),ế ọ ọ ừ ữ ặ ệ ừ ữ ả ể ả
trình bày suy nghĩ c a mình m t cách m ch l c (s ng đng), thành nh ng câuủ ộ ạ ạ ố ộ ữ
văn sáng rõ v n i dung, có tình c m chân th c.ề ộ ả ự
+ B i d ng cho các em tình yêu quê h ng đt n c, con ng i; b iồ ưỡ ươ ấ ướ ườ ồ
d ng v n s ng, v n ngôn ng và kh năng giao ti p cho các em.ưỡ ố ố ố ữ ả ế
2. Nhi m v :ệ ụ
Tìm hi u th c tr ng và đa ra nh ng gi i pháp, bi n pháp thi t th c để ự ạ ư ữ ả ệ ế ự ể
rèn kĩ năng vi t văn miêu t cho h c sinh l p 5 tr ng Ti u h c Tình Th ngế ả ọ ớ ườ ể ọ ươ
nói riêng và h c sinh l p 5 dân t c thi u các tr ng Ti u h c vùng khó khănọ ớ ộ ể ở ườ ể ọ
Tây Nguyên nói chung.ở
III. ĐI T NG NGHIÊN C U: Ố ƯỢ Ứ
- Văn miêu t trong ch ng trình l p 5ả ươ ớ
- SGK Ti ng Vi t l p 5.ế ệ ớ
- M t s bài văn miêu t l p 5 c a h c sinh tr ng Tình Th ng .ộ ố ả ớ ủ ọ ườ ươ
IV. GI I H N C A Đ TÀI:Ớ Ạ Ủ Ề
Nghiên c uứ và đa ra các bi n pháp, gi i phápư ệ ả d y văn miêu t cho h cạ ả ọ
sinh thi u s vùng khó khăn ể ố l p 5 trớng Ti u h c Tình Th ng.ườ ể ọ ươ
V. PH NG PHÁP NGHIÊN C U:ƯƠ Ứ
1. Nhóm ph ng pháp nghiên c u lý lu n:ươ ứ ậ
- Ph ng pháp phân tích, t ng h pươ ổ ợ
- Ph ng pháp nh n đnh, khái quát hoáươ ậ ị
2. Nhóm ph ng pháp nghiên c u th c ti n:ươ ứ ự ễ
- Ph ng pháp quan sátươ
- Ph ng pháp đi u tra, kh o sátươ ề ả
- Ph ng pháp làm m uươ ẫ
- Ph ng pháp nghiên c u, phân tích các s n ph m c a h c sinh.ươ ứ ả ẩ ủ ọ
- Ph ng pháp nêu g ngươ ươ
2
3. Nhóm ph ng pháp th ng kê toán h c:ươ ố ọ
- Ph ng phápươ phân tích s li uố ệ
- Ph ng phápươ th ng kêố
-Ph ng phápươ t ng h p, đánh giáổ ợ .
B. N I DUNGỘ
I. C S LÝ LU N Đ TH C HI N Đ TÀI :Ơ Ở Ậ Ể Ự Ệ Ề
- Ti ng Vi t ngôn ng chính th c trong nhà tr ng (Đi u 5, ch ng 1,ế ệ ữ ứ ườ ề ươ
Lu t Giáo d c)ậ ụ
- Giáo d c Ti u h c đc th c hi n b ng ti ng Vi t (Đi u 4 ch ng Iụ ể ọ ượ ự ệ ằ ế ệ ề ươ
Lu t Ph c p Giáo d c Ti u h c)ậ ổ ậ ụ ể ọ
Ti ng Vi t là ngôn ng ph thông trong giao ti p. D y ti ng Vi tế ệ ữ ổ ế ạ ế ệ
nh m b o t n, gi gìn s trong sáng c a ti ng Vi t, gi gìn n n văn hóa caoằ ả ồ ữ ự ủ ế ệ ữ ề
đp c a đt n c và con ng i Vi t Nam. ẹ ủ ấ ướ ườ ệ Th tr ng B GD& ĐT Nguy nứ ưở ộ ễ
Vinh Hi n đã kh ng đnh: “Ti ng Vi t là khâu quan tr ng nh t trong quy tể ẳ ị ế ệ ọ ấ ế
đnh giáo d c h c sinh dân t c thi u s . Do v y, nâng cao ch t l ng d yị ụ ọ ộ ể ố ậ ấ ượ ạ
h c ti ng Vi t cho h c sinh dân t c thi u s c p Ti u h c là m t nhi m vọ ế ệ ọ ộ ể ố ấ ể ọ ộ ệ ụ
tr ng tâm nh m nâng cao ch t l ng giáo d c vùng dân t c thi u s .”ọ ằ ấ ượ ụ ở ộ ể ố
Văn miêu t giúp h c sinhả ọ phát tri n kh năng ngôn ng nhi u nh t.ể ả ữ ề ấ
Chính ngôn ng m i là công c vàng, v n năng giúpữ ớ ụ ạ thành công trong các ho tạ
đng và giao ti p và ộ ế đi s ng. Day tôt văn miêu t giup cac em phát tri n ờ ố + ả ể
tư duy, năng l c liên t ng, sáng t o. Các em b c l đc nh ng cam nhânự ưở ạ ộ ộ ượ ữ , +
v cai hay, cai đep, b i d ng cho các em vê đao đc va thâm mi, tình yêu v i ề + ồ ưỡ + ư , ớ
s v t, quê h ng, đt n c. Do đo, chung ta cân ph i nâng cao ch t l ng ự ậ ươ ấ ướ ả ấ ượ
vi t văn miêu t cho các em Ti u h c và làm ti n đ cho các em h c t tế ả ở ể ọ ề ề ọ ố
môn văn c p h c trên. Chính vì l đó mà đi m phân môn T p làm văn l p 5,ở ấ ọ ẽ ể ậ ớ
theo thông t 22 m i ban hành v đánh giá h c sinh,chi m 80% s đi m trongư ớ ề ọ ế ố ể
bài ki m tra vi t.ể ế
II. TH C TR NG:Ự Ạ
Ph n l n h c sinh là ng i dân t c thi u s . ầ ớ ọ ườ ộ ể ố H c sinh có thói quen sọ ử
d ng ti ng m đ, ít có thói quen s d ng ti ng Vi t trong giao ti p. M tụ ế ẹ ẻ ử ụ ế ệ ế ặ
b ng kinh t , trình đ dân trí c a ph huynh đây còn th p, cho nên kh năngằ ế ộ ủ ụ ở ấ ả
phát tri n ngôn ng c a các em còn kém do nh h ng l i s ng, sinh ho t,ể ữ ủ ả ưở ố ố ạ
giao ti p c a gia đình, các em ít có d p đi đây đi đó, ti p xúc v i th gi i xungế ủ ị ế ớ ế ớ
quanh, có em ch a m t l n đc ra kh i thôn buôn. Ti ng Vi t là ngôn ngư ộ ầ ượ ỏ ế ệ ữ
3
th hai c a các em, v n ti ng Vi t c a các em h t s c h n ch .H c sinh hayứ ủ ố ế ệ ủ ế ứ ạ ế ọ
ngh h c, nhi u h c sinh thu c gia đình khó khăn, con đông, các em ph i ỉ ọ ề ọ ộ ả ở
nhà trông em, đi làm r y... ẫPh huynhụ ch a ý th c đc t m quan tr ng c aư ứ ượ ầ ọ ủ
vi c h c t p c a con em mình và ệ ọ ậ ủ h u nh không ầ ư quan tâm đn vi c h cế ệ ọ c aủ
con em. Các em ch a có đng c h c t p. V n t c a các em quá ít i, trongư ộ ơ ọ ậ ố ừ ủ ỏ
giao ti p các em ch dùng đc nh ng t thông th ng. Kh năng hi u t c aế ỉ ượ ữ ừ ườ ả ể ừ ủ
các em còn nhi u h n ch . Kh năng s d ng t và di n đt c a các em g pề ạ ế ả ử ụ ừ ễ ạ ủ ặ
r t nhi u khó khăn, hay s d ng sai t . Đa s các em không bi t di n đtấ ề ử ụ ừ ố ế ễ ạ
đi u mình mu n vi t vì nghèo v n t . ề ố ế ố ừ
Đng tr c th c tr ng trên, ứ ướ ự ạ giáo viên g p r t khó khăn trong vi c d yặ ấ ệ ạ
văn miêu t . M t s giáo viên ả ộ ố ng i khai thác, h ng d n kèm c p h c sinhạ ướ ẫ ặ ọ
mà l m d ng ph ng pháp làm m u, d n đn HS nhìn bài m u chép ho cạ ụ ươ ẫ ẫ ế ẫ ặ
nhìn bài b n chép.ạ Đôi khi giáo viên d y không đúng trình t , ch a liên k t cácạ ự ư ế
ti t d y TLV đ đi đn hoàn ch nh m t bài văn theo c u trúc ch ng trìnhế ạ ể ế ỉ ộ ấ ươ
biên so n c a SGK ho c quá d a d m vào SGK, quá c ng nh c d a vào g iạ ủ ặ ự ẫ ứ ắ ự ợ
ý trong SGK, ch a dám thoát ly SGK.ư M t vài giáo viên ch a chú ý đn d yộ ư ế ạ
tích h p T p làm văn vào các phân môn T p đc, Luy n t và câu, Kợ ậ ậ ọ ệ ừ ể
chuy n,... hay b i d ng kĩ năng vi t văn, làm giàu v n t , s d ng v n t ,ệ ồ ưỡ ế ố ừ ử ụ ố ừ
c m th th văn,... trong các ti t h c này đ h tr d y t t phân môn T pả ụ ơ ế ọ ể ỗ ợ ạ ố ậ
làm văn. Vi c s d ng đ d ng d y h c c a giáo viên đôi khi ch a khai thácệ ử ụ ồ ụ ạ ọ ủ ư
tri t đ kênh hình giúp HS quan sát tìm ý ho c b qua b c quan sát tìm ýệ ể ặ ỏ ướ
hay l p dàn ý vì nghĩ h c sinh không làm đc ho c m t th i gian nên giáoậ ọ ượ ặ ấ ờ
viên hay đt cháy giai đo n. Do đó t l h c sinh bi t vi t văn miêu t r t h nố ạ ỉ ệ ọ ế ế ả ấ ạ
ch .ế
III. N I DUNG VÀ HÌNH TH C C A GI I PHÁP:Ộ Ứ Ủ Ả
1. M c tiêu: ụGiúp h c sinhọ
+ Có thói quen quan sát, bi t phát hi n nh ng đi u m i m , thú v vế ệ ữ ề ớ ẻ ị ề
th gi i xung quanh.ế ớ
+ Bi t ch n l c t ng (đc bi t là t ng có bi u c m), trình bày suyế ọ ọ ừ ữ ặ ệ ừ ữ ể ả
nghĩ c a mình m t cách m ch l c (s ng đng), thành nh ng câu văn sáng rõủ ộ ạ ạ ố ộ ữ
v n i dung, có tình c m chân th c.ề ộ ả ự
+ B i d ng tình yêu quê h ng đt n c, con ng i; b i d ng v nồ ưỡ ươ ấ ướ ườ ồ ưỡ ố
s ng, v n ngôn ng và kh năng giao ti p cho các em.ố ố ữ ả ế
2. N i dung và cách th c th c hi n:ộ ứ ự ệ
4
Ch t l ng h c sinh là m t v n đ đc t t c giáo viên quan tâmấ ượ ọ ộ ấ ề ượ ấ ả
hàng đu. Là m t giáo viên tr c ti p gi ng d y và làm công tác ch nhi m.ầ ộ ự ế ả ạ ủ ệ
Tôi r t quan tâm và lo l ng v ch t l ng h c sinh c a l p mình ph trách.ấ ắ ề ấ ượ ọ ủ ớ ụ
Xác đnh rõ T p làm văn là môn h c h t s c quan tr ng nh ng l i r t khóị ậ ọ ế ứ ọ ư ạ ấ
khăn đi v i các em. ố ớ Đi u đó ềlàm tôi suy nghĩ, mày mò tìm các gi i pháp đả ể
c i thi n ch t l ng ả ệ ấ ượ h c phân môn T p làm văn, đc bi t là văn miêu tọ ậ ặ ệ ả cho
h c sinh.ọ V i m t s kinh nghi m c a tôi trong nh ng năm d y h c, tôi đãớ ộ ố ệ ủ ữ ạ ọ
tìm ra nh ng ữgi i pháp, bi n pháp sau:ả ệ
2.1. B i d ng kh năng c m th văn, th c a giáo viên:ồ ưỡ ả ả ụ ơ ủ
Đ h c sinh bi t vi t m t bài văn miêu t hay thì tr c h t ng i giáoể ọ ế ế ộ ả ướ ế ườ
viên ph i có kh năng c m th , vi t văn miêu t có c m xúc, giàu trí liênả ả ả ụ ế ả ả
t ng, kh năng bi u đt,... Có nh v y m i giúp h c sinh c m th và vi t raưở ả ể ạ ư ậ ớ ọ ả ụ ế
đc nh ng câu văn hay, giàu hình nh và c m xúc. Giáo viên ph i th i đcượ ữ ả ả ả ổ ượ
h n c a các s v t vào trong tâm h n c a các em và truy n c m h ng cho cácồ ủ ự ậ ồ ủ ề ả ứ
em vi t văn qua các ti t d y. Giáo viên ph i làm ch đc ki n th c, ngôn tế ế ạ ả ủ ượ ế ứ ừ
đ di n đt trong m i tình hu ng trong các ti t T p đc,...và trong các bàiể ễ ạ ọ ố ở ế ậ ọ
văn c a các em vi t ra, t đó m i đnh h ng, h ng d n các em cách tìm ý,ủ ế ừ ớ ị ướ ướ ẫ
dùng t , đt câu hay nh n xét, h ng d n các em ch nh s a trong các ti t trừ ặ ậ ướ ẫ ỉ ử ế ả
bài. Đ th c hi n đc đi u đó, giáo viên ph i th ng xuyên t b i d ng,ể ự ệ ượ ề ả ườ ự ồ ưỡ
tìm tòi, s u t m nh ng bài văn hay, tìm hi u cách vi t văn các bài văn hay,ư ầ ữ ể ế ở
đc sách báo nhi u,...ọ ề
2.2. H ng d n h c sinh n m c u t o t ng d ng văn miêu t :ướ ẫ ọ ắ ấ ạ ừ ạ ả
V i m i d ng văn miêu t , đ giúp h c sinh bi t cách vi t, đi u ki nớ ỗ ạ ả ể ọ ế ế ề ệ
c n đu tiên là h c sinh ph i bi t đc c u t o c a t ng d ng văn miêu t .ầ ầ ọ ả ế ượ ấ ạ ủ ừ ạ ả
B i văn t đ v t, khác v i văn t con v t, cây c i, t c nh,...Thông th ngở ả ồ ậ ớ ả ậ ố ả ả ườ
tr c khi vào m i d ng văn miêu t thì theo ch ng trình trong SGK s cóướ ỗ ạ ả ươ ẽ
m t bài t p đc hay bài chính t có n i dung vi t v văn miêu t d ng này,ộ ậ ọ ả ộ ế ề ả ở ạ
đây là ng ý c a SGK, giáo viên c n linh đng tích h p gi i thi u cho h cụ ủ ầ ộ ợ ớ ệ ọ
sinh làm quen d n, s giúp các em b t b ng khi vào tìm hi u d ng văn nàyầ ẽ ớ ỡ ỡ ể ạ
và giúp các em h c bài t t h n. ọ ố ơ Ví d :ụ Tr c khi vào bài “C u t o bài văn tướ ấ ạ ả
c nh”, đu tu n GSK đã gi i thi u bài: “Quang c nh làng m c ngày mùa”,...ả ầ ầ ớ ệ ả ạ
Đ h c sinh vi t đc bài văn miêu t đm b o v c u trúc và n iể ọ ế ượ ả ả ả ề ấ ộ
dung, giáo viên c n hình thành và giúp h c sinh n m đc c u t o c a t ngầ ọ ắ ượ ấ ạ ủ ừ
d ng văn miêu t . Khi d y t ng d ng c u t o c a bài văn miêu t c a m iạ ả ạ ừ ạ ấ ạ ủ ả ủ ỗ
bài, ph n nh n xét đu có m t bài văn t t ng ng. Giáo viên c n cho h cở ầ ậ ề ộ ả ươ ứ ầ ọ
5
