SKKN: Rèn luyện kĩ năng sử dụng Atlat Địa lý Việt Nam trong bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lý 8 ở trường trung học cơ sở

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8  Ầ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ  tr ng THCS Ở Ầ                                              PH N M  Đ U

ọ ề 1. Lí do ch n đ  tài

ươ ồ ưỡ ọ ỏ ố ượ ế Trong ch ng trình b i d ng h c sinh gi i, s  l ứ ng ki n th c và các

ộ ỉ ệ ế ế ậ ớ ộ bài t p liên quan đ n Atlat chi m m t t  l ế   ề  khá l n. Có nhi u n i dung ki n

ứ ị ượ ể ệ ủ ế th c và kĩ năng Đ a lý đ ồ   c th  hi n ch  y u qua Atlat. Atlat ngoài là ngu n

ứ ế ổ ượ ứ ố ị ki n th c Đ a lý kh ng l ồ  đ , c xem là “cu n sách giáo khoa” th  hai, còn là

ứ ứ ế ộ ớ ị ữ m t kênh tri th c giúp hình thành nh ng ki n th c và kĩ năng Đ a lý m i.

ề ọ ỏ ư ấ ớ Trong đ  thi h c sinh gi i các c p, cũng nh  thi vào l p 10 chuyên và thi

ố ế ế ệ ộ ỏ ị t ộ   t nghi p môn Đ a lý, n i dung các câu h i liên quan đ n Atlat chi m m t

ấ ễ ạ ể ầ ọ ọ ử ụ   ph n quan tr ng mà h c sinh r t d  đ t đi m cao nên các kĩ năng s  d ng

ượ ệ ố ượ ạ ọ ẽ ấ ễ ấ ể ế Atlat đ c rèn luy n t t, ng i h c sinh s  r t d  m t  đi m n u nh c l ư

ắ ắ không n m ch c các kĩ năng đó.

ừ ự ế ả ạ ọ ỏ ị ở ấ th c t gi ng d y và thi h c sinh gi i môn Đ a lý c p trung ấ        Xu t phát t

ệ ệ ướ ẫ ậ ọ ọ ỏ ọ ơ ở ặ h c c  s , đ c bi t là vi c h ng d n h c sinh ôn t p thi h c sinh gi i môn

ữ ị ư ữ ệ ạ ả ộ Đ a lý trong nh ng năm qua đ t hi u qu  ch a cao m t trong nh ng nguyên

ư ướ ứ ừ ế ẫ ọ nhân là giáo viên ch a chú ý h ng d n h c sinh khai thác ki n th c t Atlat

ọ ậ ọ ỏ ể ạ ế ậ ả trong quá trình h c t p và ôn thi h c sinh gi i. V y đ  đ t k t qu  cao trong

ể ọ ỏ ầ ị ế ả ỹ các bài ki m tra h c sinh gi i môn Đ a lý c n thi t ph i có các k  năng s ử

ị ệ ớ ế ứ ể ụ d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam. các em có th  ghi nh  ki n th c thông qua Atlat,

ừ ệ ế ợ ứ ể ớ ọ t ị  Atlat Đ a lý Vi ế t Nam k t h p v i các ki n th c đã h c đ  rút ra đ ượ ự  c s

ệ ượ ị ả ệ ượ ị ậ v t và hi n t ng  Đ a lý, trình bày và gi i thích các hi n t ng Đ a lý trong

ệ ố ộ ạ ứ ệ ượ ữ ề m i quan h  tác đ ng qua l i bi n ch ng, làm rõ đ ấ c nh ng v n đ  mà đ ề

ể ử ụ ể ọ ố ệ thi yêu c u.ầ  Đ  h c sinh có th  s  d ng t ị t Atlat Đ a lý Vi ọ ậ   t Nam vào h c t p

ể ả ỏ ế ọ ị và làm bài ki m tra môn Đ a lý đòi h i giáo viên ph i bi t cách giúp h c sinh

ử ụ ứ ừ ế ượ ữ có các kĩ năng s  d ng và khai thác ki n th c t atlat, tìm đ ế   c nh ng ki n

ề ẩ ứ ẵ ặ ấ ị ế th c Đ a lý có s n ho c ti m  n trong Atlat, đó là lí do c p thi ế t khi n tôi

1

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ị ử ụ

ệ ề ọ ệ ch n đ  tài " Rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi ồ   t Nam trong b i

ưỡ ọ ỏ ọ ơ ở d ng h c sinh gi ị i môn Đ a lý 8 ở ườ  tr ng trung h c c  s ".

ụ ế ạ 2. Ph m vi áp d ng sáng ki n

ụ ể ề ạ ộ ọ ị ở ườ Đ  tài có th  áp d ng r ng rãi trong d y h c môn Đ a lý các tr ng ph ổ

ố ượ ọ thông trên toàn qu c, và đ ụ c áp d ng t ố ố ớ ồ ưỡ t đ i v i b i d ng h c sinh gi ỏ   i

ở ư ấ ổ ị môn Đ a lý ớ  các c p ph  thông, ôn thi vào l p 10 chuyên cũng nh  ôn thi t ố   t

ạ ọ ệ nghi p và thi đ i h c.

ể ế ớ ủ 3. Đi m m i c a sáng ki n

ụ ủ ệ ế ả Sáng ki n đi sâu vào vi c khai thác các kh  năng, các tác d ng c a Atlat đ ể

ệ ị ệ ằ ử ụ rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam và nh m nâng cao các kĩ năng

ụ ụ ố ị ệ ọ ậ ọ ỏ ồ ờ Đ a lý khác, ph c v  t t trong vi c h c t p và thi h c sinh gi i. Đ ng th i góp

ệ ầ ọ ổ ớ ươ ổ ợ ạ ọ ph n quan tr ng vào vi c đ i m i ph ng pháp d y h c và h  tr  giáo viên

ấ ượ ồ ưỡ ọ ỏ nâng cao ch t l ng b i d ng  h c sinh gi ị i môn Đ a lý 8 ở ườ  tr ọ   ng trung h c

ơ ở c  s .

Ầ Ộ PH N N I DUNG

ự ạ I. Th c tr ng

ồ ạ 1. T n t i:

ườ ự ồ ưỡ ế ạ ọ ỏ ề Là ng i tr c ti p d y b i d ng h c sinh gi i trong nhi u năm qua, tôi

ậ ấ ị ệ ấ ạ ủ ử ụ nh n th y kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi ế   t Nam c a các em còn r t h n ch ,

ệ ộ ố ế ệ cá bi t m t s  em không bi ị t Atlat Đ a lý Vi t Nam là gì.

ỗ ưỡ ọ ỏ ớ ị ộ ố         Qua m t s  năm b i d ng h c sinh gi ỉ ử ụ   i môn Đ a lí l p 8, ch  s  d ng

ệ ở ứ ả ọ ứ ế ế ộ ọ ị Atlat Đ a lý Vi t Nam m c đ  "minh h a ki n th c'' nên k t qu  h c sinh

ỏ ư gi ụ ể i ch a cao c  th :

Năm LỚ TS iỏ

Trung bình Y uế % Khá Gi SL % SL % SL SL % Kém SL %

0 0 0 75, 25, h cọ 2011­ P 8 HS 4 0 0 0 03 01

0 0 2012

2

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

40, 40,

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr 20, 01

ị ị môn Đ a lý 8  0 0 0

02 8 5 0 2012­ 02

0 0 0

ả ậ ấ ố ồ ưỡ 2013      Qua b ng th ng kê trên, chúng ta nh n th y trong quá trình b i d ọ   ng h c

ỏ ệ ử ụ ỉ ớ ụ ọ ộ sinh gi ả   i vi c s  d ng Atlat ch  v i m c đích minh h a cho n i dung bài gi ng

ượ ế ả ấ ệ ế ả ặ ả thu đ c k t qu  th p. K t qu  này đ t ra cho chúng ta ph i rèn luy n kĩ năng

ị ệ ấ ượ ể ỏ ử ụ s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam đ  nâng cao ch t l ng hoc sinh gi ị   i môn Đ a

lý 8 ở ườ  tr ọ ơ ở ng trung h c c  s .

ồ ưỡ ệ ớ ầ ị ­ Trong quá trình b i d ng khi yêu c u các em làm vi c v i Atlat Đ a lý Vi ệ   t

ố ư ế ử ụ ư ế ứ ế ề Nam thì đa s  ch a bi t s  d ng và khai thác ki n th c nh  th  nào? đi u này

ấ ị ệ ủ ạ ử ụ cho th y kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam c a các em còn h n ch . ế Các

ư ộ ỉ ọ ứ ể ế ộ ớ em ch  h c thu c ki n th c ghi trên l p “nh  m t cái máy” mà không hi u gì

ấ ấ ề ệ ể ệ   ề ả v  b n ch t v n đ  mình đang nói. Do đó vi c tìm hi u nguyên nhân và bi n

ả ử ụ ể ệ ị ệ pháp đ  nâng cao hi u qu  s  d ng Atlat Đ a lý Vi ồ   t Nam trong quá trình b i

ươ ọ ỏ ấ ầ ệ ị ế d ng h c sinh gi i môn Đ a lý hi n nay là r t c n thi t.

2. Nguyên nhân

ề a. V  phía giáo viên:

ệ ử ụ ị ệ ồ ưỡ ọ ­ Vi c s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ng h c sinh gi ỏ ố ớ   i đ i v i

ế ấ ọ ứ   giáo viên còn mang tính ch t minh h a ki n th c

ủ ề ủ ứ ư ậ ị ư ầ ­ Giáo viên nh n th c ch a đúng, ch a đ y đ  v  vai trò c a Atlat Đ a lý Vi ệ   t

ọ ậ ọ ỏ ị Nam trong h c t p và trong ôn thi h c sinh gi i môn Đ a lý.

ử ụ ồ ưỡ ư ạ ạ ớ ­ Giáo viên ch a m nh d n s  d ng trong quá trình b i d ng trên l p do

ư ử ụ ẽ ấ ề ề ờ ả nhi u lý do nh , s  d ng Atlat s  m t nhi u th i gian , ph i thêm nhiêu thao

ị ệ ố ả ổ ư ẩ ỏ ớ ươ ọ tác (nh  chu n b  h  th ng câu h i, ph i đ i m i ph ạ ng pháp d y h c... )

ứ ế ử ụ ư ệ ệ ị   ­ Giáo viên ch a chú ý đúng m c đ n vi c rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a

ệ ử ụ ư ọ lý Vi t Nam cho h c sinh, do đó các em ch a có thói quen s  d ng Atlat trong

ư ử ọ ậ h c t p cũng nh  trong thi c .

ọ ề b. V  phía h c sinh:

3

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ộ ố ị ọ ụ  khó h c, khô khan cho nên

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ằ      ­ M t s  em còn cho r ng môn Đ a lý là môn ph ,

ứ ề ầ ủ ự ệ ậ ọ ọ có s  thiên l ch trong nh n th c v  t m quan tr ng c a môn h c

ư ọ ươ ọ ị ử ụ   ng pháp h c môn Đ a lý nói chung và kĩ năng s  d ng ­ H c sinh ch a có ph

ệ ứ ị Atlat Đ a lý Vi ủ ộ   t Nam nói riêng. Do đó các em không có h ng thú, ch  đ ng

ứ ồ ế ọ ậ h c t p và tìm ki m ngu n tri th c.

ố ượ ồ ưỡ ọ ỏ ư ề ­ S  l ng môn tham gia b i d ng h c sinh gi i nhi u nên các em  u tiên cho

ữ ư ọ ọ   ậ nh ng môn khác ( nh  môn hóa h c, v t lý, toán, anh..) còn các môn khoa h c

ượ ấ ượ ự ậ ọ ầ ộ xã h i ít đ ọ c h c sinh l a ch n. Vì v y ch t l ng đ u vào trong b i d ồ ưỡ   ng

ỏ ủ ấ ị ị ọ h c sinh gi ấ ạ   i môn Đ a lý còn th p và các kĩ năng Đ a lý c a các em r t h n

ồ ưỡ ế ử ụ ệ ệ ch , do đó trong quá trình b i d ị   ng vi c rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a

ệ ự ấ ả ỏ lý Vi t Nam r t khó khăn, đòi h i giáo viên ph i có s  kiên trì.

ừ ự ế ữ ệ ả ặ T  th c t và vi c phân tích nh ng nguyên nhân trên b n thân tôi đ t ra

ứ ừ ế ể ệ ế ả ỏ câu h i, làm th  nào đ  nâng cao hi u qu  khai thác ki n th c t Atlat và rèn

ử ụ ể ệ ỹ ị ệ luy n cho các em các k  năng s  d ng Atlat đ  Atlat Đ a lý Vi t Nam th c s ự ự

ọ ậ ủ ứ ứ ở ồ ọ tr  thành ngu n tri th c th  hai c a các em trong h c t p và thi h c sinh gi ỏ   i,

ấ ượ ờ ọ ọ ỏ ị ầ ồ đ ng th i góp ph n nâng cao ch t l ng mũi nh n h c sinh gi i môn Đ a lí 8 ở

ườ ọ ơ ở tr ng trung h c c  s .

Ộ Ả II. N I DUNG VÀ GI I PHÁP

ộ 1. N i dung

ủ ị ệ ồ ưỡ ọ a. Vai trò c a Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ng h c sinh gi ỏ i

ệ ố ượ ự ủ ả ộ ị ­ Atlat Đ a lý Vi t Nam là hình  nh tr c quan sinh đ ng c a các đ i t ị   ng Đ a

lý.

ệ ơ ở ể ượ ị ị ­ Atlat Đ a lý Vi t Nam là c  s  hình thành các bi u t ng Đ a lý và t ừ ể    bi u

ượ ệ ể ế ị ệ ươ ệ t ng đ  đi đ n khái ni m. Atlat Đ a lý Vi ừ t Nam v a là ph ể ạ   ng ti n đ  d y

ứ ể ọ ứ ự ư ừ ồ ọ h c nh ng nó v a ch a đ ng ngu n tri th c đ  h c sinh khai thác.

4

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ầ ọ ướ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ạ ươ ng pháp d y h c theo h

ị ị môn Đ a lý 8  ớ ổ c yêu c u đ i m i ph

ệ ướ t tr ặ ­ Đ c bi ng phát huy

ạ ủ ọ ủ ộ ự ệ ệ tính tích c c, ch  đ ng, sáng t o c a h c sinh thì vi c rèn luy n cho các em kĩ

ấ ầ ử ụ ế năng s  d ng Atlat là r t c n thi t.

ể ể ữ ế ả ử ụ ­ N u không có nh ng kĩ năng s  d ng Atlat thì khó có th  hi u và gi i thích

ượ ự ậ ệ ượ ồ ờ ị ự đ c các s  v t và hi n t ng Đ a lý đ ng th i cũng khó t mình tìm tòi các

ử ụ ứ ệ ệ ế ậ ớ ị ị ki n th c Đ a lý m i. Do v y vi c rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi ệ   t

ế ượ ể ồ ưỡ ọ ỏ Nam là không th  thi u đ c trong quá trình b i d ng h c sinh gi i.

ệ ố ụ ấ ể ọ ị ­ Atlat Đ a lý Vi t Nam có b  c c r t phong phú và khoa h c nên có th  giúp

ồ ưỡ ệ ạ ạ ấ ọ ớ ọ cho vi c d y h c đ i trà trên l p nh t là trong b i d ng h c sinh gi ỏ ạ   i đ t

ứ ụ ể ứ ự ế ệ ả ấ ỗ ữ hi u qu , m i trang Atlat ch a đ ng nh ng ki n th c c  th  và r t phong phú

ộ ệ ố ủ ư ủ ặ ị ỉ ả   mang đ c tr ng c a môn Đ a lý. Đây là m t h  th ng hoàn ch nh c a các b n

ể ậ ồ ộ ế ớ ồ đ , bi u đ  có n i dung liên quan m t thi ổ t v i nhau và b  sung cho nhau,

ượ ắ ế ự ươ ộ ớ đ c s p x p theo trình t ch ng trình và n i dung sách giáo khoa v i ba

ầ ị ự ế ộ ị ph n chính: Đ a lý t ị  nhiên, Đ a lý kinh t ậ    ­ xã h i, Đ a lý các vùng. Vì v y

ệ ượ ể ạ ọ ở ề ị Atlat Đ a lý Vi t Nam đ c dùng đ  d y h c cho các bài ố ớ    nhi u kh i l p

ư ớ ồ ưỡ ư ớ ỏ khác nhau nh  l p 8, l p 9, cũng nh  trong b i d ọ ng và thi h c sinh gi i.....

ử ụ ư ậ ả ớ ớ ọ       V i vai trò to l n nh  v y nên trong quá trình s  d ng c  giáo viên và h c

ầ ị ệ ủ ế ứ ớ ồ sinh c n coi Atlat Đ a lý Vi ế   t Nam v i ch c năng ch  y u là “ ngu n ki n

ỉ ử ụ ứ ứ ớ ọ ộ ụ th c” ch  không ch  s    d ng v i m c đích   “minh h a” cho n i dung bài

ạ ả ọ ườ ộ ị gi ng. Trong d y h c Đ a lý giáo viên không là ng ử ụ   ề i “đ c quy n“ s  d ng

ả ướ ế ẫ ọ Atlat mà ph i là ng ườ ổ i t ứ  ch c, h ng d n h c sinh khai thác ki n th c t ứ ừ

ử ụ ệ ầ ả ọ Atlat. Giáo viên c n ph i rèn luy n cho h c sinh kĩ năng s  d ng Atlat, thông

ể ệ ị ươ ự ọ ọ qua đó đ  rèn luy n các kĩ năng đ a lí và ph ng pháp t h c cho h c sinh.

ị ệ ử ụ b. Các kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam

ệ ớ ả ạ ồ ệ ­ Kĩ năng làm vi c v i b n đ  trong Atlat Đ i lý Vi t Nam

ử ụ ể ồ ị ệ ­ Kĩ năng s  d ng bi u đ  trong Atlat Đ a lý Vi t Nam

ắ ị ệ ị ­ Kĩ năng phân tích lát c t  đ a hình trong Atlat Đ a lý Vi t Nam

5

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ  tr ng THCS ả

ươ ướ ả ị

ị ị môn Đ a lý 8  ồ ọ ộ ị ng, kho ng cách, t a đ  Đ a lý trên b n đ .

ng h ­ Kĩ năng xác đ nh ph

ả 2. Gi i pháp:

ồ ưỡ ọ ỏ ng h c sinh gi ị i môn Đ a lý 8 ở ườ  tr ọ   ng trung h c ề       Trong nhi u năm b i d

ấ ầ ử ụ ệ ậ ả ọ ơ ở c  s , tôi nh n th y c n ph i rèn luy n cho h c sinh các kĩ năng s  d ng Atlat

ị ệ ồ Đ a lý Vi t Nam bao g m.

ệ ớ ả ồ ị ệ 2.1. Kĩ năng làm vi c v i b n đ  trong Atlat Đ a lý Vi t Nam

ồ ươ ự ứ ệ ộ ọ ị ả          B n đ  là ph ồ ng ti n tr c quan, m t ngu n tri th c Đ a lý quan tr ng,

ượ ồ ọ ứ ả ố ị đ c xem là cu n sách giáo khoa Đ a lý th  hai. Qua b n đ , h c sinh có th ể

ổ ộ ự ữ ữ ộ ớ nhìn m t cách bao quát nh ng khu v c lãnh th  r ng l n, nh ng vùng lãnh th ổ

ề ặ ấ ự ế ề ệ ọ xa xôi trên b  m t đ t mà h c sinh không có đi u ki n quan sát tr c ti p.

ề ặ ự ữ ứ ế ả ả ả ồ ố ố        V  m t ki n th c, b n đ  có kh  năng ph n ánh s  phân b  và nh ng m i

ệ ủ ố ượ ụ ể ề ặ ấ ộ ị quan h  c a các đ i t ng Đ a lý trên b  m t Trái Đ t m t cách c  th  mà

ộ ươ ể ệ ượ ữ ệ không m t ph ng ti n nào khác có th  làm đ ắ   c. Nh ng kí hi u, màu s c

ữ ể ệ ả ồ ộ ị ượ ở cách bi u hi n trên b n đ  là nh ng n i dung Đ a lý đã đ c mã hóa, tr  thành

ữ ặ ứ ộ ệ ể ể ượ ữ ả ồ m t th  ngôn ng  đ c bi t “ ngôn ng  b n đ ”. Đ  hi u đ c, khai thác và s ử

ọ ậ ặ ệ ỏ ị ụ d ng trong quá trình h c t p đ c bi ọ t là thi h c sinh gi i môn Đ a lý thì giáo

ệ ớ ả ồ ừ ơ ệ ế ả ầ ả viên c n ph i rèn luy n các kĩ năng làm vi c v i b n đ  t ứ    đ n gi n đ n ph c

ồ ạ t p bao g m các kĩ năng sau:

ọ ả ồ a. Kĩ năng đ c b n đ

ấ ỳ ọ ả ắ ầ ắ Kĩ năng đ u tiên mà b t k  h c sinh nào cũng ph i n m ch c đó là kĩ năng

ồ ướ ế ố ượ ể ả ổ ọ ả đ c b n đ , tr c h t ph i có cái nhìn khái quát, t ng th  các đ i t ị ng Đ a lý

ượ ư ủ ể ệ ể ệ ả ồ ộ đ ố   ặ c bi u hi n trên b n đ  nh  tên ho c n i dung bi u hi n c a các đ i

ượ t ng đó.

ự ệ *  Quy trình th c hi n:

ướ ư ủ ụ ầ ả ầ ọ ồ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích yêu c u khi đ c b n đ : Nh  yêu c u c a câu

ầ ủ ủ ạ ộ ị ỏ h i, yêu c u c a bài xác đ nh cái gì? n i dung ch  đ o ra sao?...

ậ ụ ướ ướ ọ ả ồ ể ố ượ ể ­ B c 2: V n d ng các b c đ c b n đ  đ  tìm hi u các đ i t ị ng Đ a lý:

6

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8  ố ượ

ồ ể ế ọ ượ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ệ ượ ng, hi n t

t các đ i t ị ng Đ a lý đ ả + Đ c tên b n đ  đ  bi ể ệ c th  hi n trên

ả ọ ồ ả ể ế ượ ố ượ ệ ượ ả b n đ . Đ c b ng chú gi i đ  bi t đ c đ i t ng, hi n t ị ng Đ a lý đó

ượ ị ằ ể ượ ể ệ ị ằ ể ườ ằ đ c bi u th  b ng kí hi u gì ( có th  đ c bi u th  b ng đ ể   ng, b ng đi m

ấ ượ ề hay n n ch t l ng..)

ủ ố ượ ị ố ượ ả ồ ị ị +  Xác đ nh v  trí c a đ i t ng Đ a lý trên b n đ : Đ i t ng đó th  hi n ể ệ ở

ệ ố ệ ở ả ự ổ ả ch  nào thì d a vào h  th ng kí hi u b n chú gi i.

ướ ế ả ả ẩ ọ ồ ọ ế   ­ B c 3: H c sinh trình bày k t qu  khi đ c b n đ , giáo viên chu n ki n

th c.ứ

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ự ố D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam, hãy trình bày s  phân b  tài nguyên khoáng

ả ủ ướ s n c a n c ta?

ướ ụ ầ ị B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u:

ồ ị ự ể ấ ả ả ượ ự ố D a vào b n đ  đ a ch t khoáng s n ( trang 8) đ  nêu đ ồ   c s  phân b  ngu n

ả ướ tài nguyên khoáng s n n c ta.

ướ ụ ướ ồ ể ề ự ể ả ố ọ ậ ­ B c 2: V n d ng các b c đ c b n đ  đ  tìm hi u v  s  phân b  tài

ả ướ nguyên khoáng s n n c ta.

ả ả ả ấ ồ ệ ố ượ ồ ị + Tên b n đ : B n đ  đ a ch t khoáng s n Vi t Nam: Đ i t ng, hi n t ệ ượ   ng

ượ ể ệ ả ả ả ồ ị ị đ a lý đ ấ c th  hi n trên b n đ  là đ a ch t và khoáng s n, khoáng s n đ ượ   c

ể ệ ệ ệ ằ ọ ữ th  hi n b ng kí hi u hình h c và kí hi u ch .

ể ỉ ồ ị ự ự ả ấ ả ố + D a vào b n đ  đ a ch t khoáng s n đ  ch  ra s  phân b  tài nguyên khoáng

ả ướ s n n c ta.

ướ ế ả ả ẩ ọ ồ ọ ế   ­ B c 3: H c sinh trình bày k t qu  khi đ c b n đ , giáo viên chu n ki n

th c.ứ

ả ướ ạ ồ Tài nguyên khoáng s n n c ta phong phú và đa d ng, bao g m:

ẽ ạ ả ồ ắ + Khoáng s n kim lo i: S t, măng gan, đ ng, k m..

ạ ả + Khoáng s n phi kim lo i: Apatit..

ả ượ ầ ố ỏ + Khoáng s n năng l ng: Than, d u m , khí đ t..

7

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr

ị ị môn Đ a lý 8

Phân b :ố

ắ ằ ồ + S t: Thái Nguyên, Yên Bái, Hà Giang, Măng gan: Cao B ng; Đ ng, Vàng:

ẽ ạ ả ơ ắ Lào Cai; Niken: S n La; Chì, k m: B c C n; Vàng: Qu ng Nam; Aptit: Lào

Cai

ể ả ồ b. Kĩ năng hi u b n đ

Ở ứ ộ ồ ậ ể ể ả ả ơ ồ ứ    m c đ  cao h n đó là kĩ năng hi u b n đ , v y kĩ năng hi u b n đ  t c

ố ượ ấ ủ ố ượ ể ệ ể ặ ộ là đ i t ng đó th  hi n n i dung gì, đ c đi m, tính ch t c a đ i t ng đó ra

ứ ề ả ế ợ ể ế ể ả ả ồ ồ ớ   sao. Đ  có kĩ năng hi u b n đ  ph i có ki n th c v  b n đ  và k t h p v i

ứ ề ị ế ki n th c v  Đ a lý

ự ệ *  Quy trình th c hi n:

ướ ụ ầ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích yêu c u

ướ ắ ượ ọ ủ ả ơ ở ư ữ ế ồ ­ B c 2: N m đ ồ   c nh ng c  s  toán h c c a b n đ : nh  phép chi u đ ,

ươ ế ợ ệ ố ứ ệ ể ế ớ ị ph ệ ng pháp bi u hi n, h  th ng kí hi u và k t h p v i ki n th c Đ a lý đ ể

ố ượ ủ ể ặ ấ ộ ệ ượ hình thành đ c đi m, tính ch t, n i dung c a các đ i t ng, hi n t ị ng Đ a lý

ượ ể ệ ả ồ đ c th  hi n trên b n đ

ướ ứ ế ế ả ẩ ọ ồ ả ể ­ B c 3: H c sinh trình bày k t qu  hi u b n đ , giáo viên chu n ki n th c.

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ể ị D a vào Atlat Đ a lý Vi ặ t Nam, hãy phân tích đ c đi m đ a hình dãy Tr ườ   ng

ắ ơ S n B c?

ướ ụ ầ ị B c 1: Xác đ nh m c đích yêu c u

ề ự ự ả ồ ể ể ặ ị D a vào b n đ  các mi n t nhiên (trang 13) đ  phân tích đ c đi m đ a hình

ườ ắ dãy núi Tr ơ ng S n B c

ướ ứ ươ ể ệ ế ợ ệ B c 2: Căn c  vào ph ớ   ệ ố ng pháp th  hi n và h  th ng kí hi u k t h p v i

ứ ể ể ế ặ ị ườ ư ắ ơ ị ki n th c Đ a lý đ  phân tích đ c đi m dãy Tr ơ   ng S n B c nh : V  trí, n i

ế ồ ố ộ ướ ắ ầ b t đ u và k t thúc, ngu n g c, đ  cao, h ng...

ướ ứ ế ẩ ọ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c.

ể ặ ườ ắ ị * Đ c đi m đ a hình dãy Tr ơ ng S n B c:

8

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ắ

ị ị môn Đ a lý 8  ắ

ườ ơ ộ ộ ị ng S n B c thu c vùng B c Trung B ­ V  trí: Dãy Tr

ớ ắ ầ ả ớ ừ ế ­ N i b t đ u và k t thúc: T  phía nam sông C  t ạ i dãy B ch Mã

ố ồ ườ ự ắ ơ ộ ị ­ Ngu n g c:  Tr ằ   ng S n B c hình thành trong m t khu v c đ a máng n m

ắ ở ữ ắ ở ố gi a hai kh i Đông B c phía B c và kon tum phía Nam. Hình thành t ừ ầ    đ u

ạ ượ ế ế Nguyên Sinh đ n Tân Ki n T o đ c nâng lên

ề ­ Chi u dài: trên 500km,

ộ ị ướ ấ ủ ế ­ Đ  cao: ch  y u đ a hình d i 1000m, vùng núi th p và trung bình.

ộ ố ướ ư ể ắ ơ   ­ H ng: Tây b c­ đông nam, m t s  dãy núi ăn ra sát bi n nh  Hoành S n ,

ạ B ch Mã

ấ ồ ở ầ ­ C u trúc: G m các dãy núi song song và so le nhau, cao hai đ u và th p ấ ở

ự ấ ố ứ ữ ữ ườ ườ gi a, có s  b t đ i x ng gi a hai s n Đông và Tây, s ố   ẹ n Đông h p và d c

ả ườ s n Tây tho i.

ử ụ ả ồ c. Kĩ năng s  d ng b n đ

ọ ậ ọ ỏ ả ỏ ị Trong h c t p và thi h c sinh gi i môn Đ a lý đây là kĩ năng đòi h i ph i có

ứ ề ả ứ ề ị ế ế ồ ự ế ki n th c v  b n đ , ki n th c v  Đ a lý t ị  nhiên, Đ a lý kinh t ộ  ­Xã h i. Đây

ơ ở ể ể ặ ậ ố ổ ợ ệ ủ   là c  s  đ  so sánh, đánh giá, t ng h p, ho c có th  xác l p m i quan h  c a

ố ượ ệ ượ ả ị các đ i t ng, hi n t ồ ng Đ a lý trên b n đ .

ự ệ *  Quy trình th c hi n:

ướ ụ ầ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u

ứ ề ả ồ ế ợ ậ ụ ướ ứ ế ế ớ ị ậ   ­ B c 2: V n d ng ki n th c v  b n đ  k t h p v i ki n th c Đ a lý xác l p

ố ượ ố ệ ượ ả ị ệ ữ m i quan h  gi a các đ i t ng, hi n t ồ ng Đ a lý trên b n đ .

ử ụ ướ ế ả ọ ồ ẩ   ả ­ B c 3: H c sinh trình bày k t qu  khi s  d ng b n đ , giáo viên chu n

ứ ế ki n th c.

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ủ ộ ườ D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam hãy phân tích tác đ ng c a dãy Tr ơ   ng S n

ắ ế ậ ị ở ắ B c đ n khí h u, sông ngòi, đ a hình ộ  B c Trung B ?

ề ầ ướ ụ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích y u c u.

9

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ự ể ệ ị

ệ ị Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ị  tr ng THCS môn Đ a lý 8  ề ự  nhiên ( trang 13) đ  phân tích tác t Nam các mi n t

D a vào Atlat đ a lý Vi

ườ ế ắ ơ ị ở ủ ộ đ ng c a dãy Tr ậ ng S n B c đ n khí h u, sông ngòi, đ a hình ắ    vùng B c

Trung B .ộ

ế ợ ướ ứ ứ ế ể ế ả ậ ớ ồ ị ­ B c 2: K t h p v i ki n th c b n đ  và ki n th c Đ a lý đ  xác l p các

ệ ữ ị ữ ị ậ ớ ố ớ ị m i quan h  gi a đ a hình v i khí h u, gi a đ a hình v i sông ngòi và đ a hình.

ả ậ ụ ử ụ ế ế ả ồ ứ ả           Khi đ n kĩ năng s  d ng b n đ  thì các em ph i v n d ng ki n th c b n

ể ấ ứ ế ị ượ ườ ắ ơ ố ồ đ  và ki n th c Đ a lý đ  th y đ c dãy Tr ng S n B c có m i quan h ệ

ẽ ớ ố ượ ặ ự ch t ch  v i các đ i t ng t nhiên khác.

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ủ ộ ườ ắ ố ớ ơ * Tác đ ng c a dãy Tr ng S n B c đ i v i:

+ Sông ngòi:

ườ ắ ơ ươ ướ ­ Dãy Tr ng S n B c có h ng có h ề ng TB_ĐN có nhi u dãy núi song song

ư ậ ị ướ ướ ả ủ và so le nhau nh  v y nên đã quy đ nh h ng h ng ch y c a sông ngòi vùng

ộ ầ ế ả ắ ướ B c Trung B  h u h t ch y theo h ắ   ng Tây­ Đông, TB­ĐN, sông ngòi ng n,

ả ế ố d c, dòng ch y xi t, lũ lên nhanh.

+ Khí h u: ậ

ế ợ ắ ớ ộ   ­ Vào mùa đông k t h p v i các dãy núi đâm ngang đón gió mùa đông b c, h i

ụ ệ ớ ư ớ ư ệ ấ ộ t nhi ộ   ắ t đ i, bão gây m a l n cho vùng B c Trung B  và m a xu t hi n mu n

ư ạ ơ ớ ơ ộ h n so v i các vùng khác. ngoài ra m t nhánh núi nh  Hoành S n, B ch Mã

ế ế ố ắ làm suy y u gió mùa đông b c khi ti n xu ng phía Nam.

ườ ắ ạ ắ ơ ị ạ ­ Vào mùa h  dãy núi  Tr ẩ   ứ ng S n B c t o thành b c ch n đ a hình ngăn  m

ớ ạ ệ ứ ờ ế ơ do gió mùa Tây nam đem t i t o hi u  ng ph n th i ti t khô nóng.

ậ ­ Khí h u còn phân hóa theo đai cao

ị + Đ a hình:

ờ ể ư ồ ủ ạ ầ ằ ị Góp ph n hình thành các d ng đ a hình c a vùng nh  đ ng b ng, b  bi n..

ị ướ ủ ướ ể ắ ạ ­ Quy đ nh h ị ng c a đ a hình: h ế   ng tây b c­ đông nam ch y sát bi n k t

ắ ồ ỏ ẹ ằ ớ ợ h p v i các dãy núi đâm ngang chia c t đ ng b ng nh  h p.

10

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ả ổ ợ ị

ị ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ị ng THCS môn Đ a lý 8   tr ự ộ  t ng h p Đ a lý m t khu v c

d. Kĩ năng mô t

ự ề * Quy trình th c hi n

ướ ụ ầ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích yêu c u

ứ ề ả ứ ơ ả ướ ế ế ả ồ ề ị ­ B c 2: Ph i có ki n th c c  b n v  đ a lý, ki n th c v  b n đ , và có các

ử ụ ể ể ả ọ ộ ồ kĩ năng đ c, hi u, và s  d ng b n đ . Đ  phân tích, so sánh, đánh giá m t cách

ề ộ ự ề ộ ợ ộ ộ ị ổ t ng h p v  m t vùng, m t khu v c, m t mi n Đ a lý. Đây là m t kĩ năng đòi

ả ậ ụ ấ ậ ợ ấ ả ỏ ổ h i t ng h p, khái quát r t cao vì v y ph i v n d ng t t c  các kĩ năng trên

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày giáo viên chu n ki n th c

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ế ọ ả ạ D a vào Atlat Đ a lý Vi ứ t Nam và ki n th c đã h c, hãy gi i thích t i sao

ế ộ ướ ủ ơ ồ ch  đ  n ề c c a sông Mê Công đi u hòa  h n sông H ng?

ướ ụ ầ ị ­ B c 1:  Xác đ nh m c đích, yêu c u

ơ ở ề ị ướ ự ­ B c 2: C  s : D a vào Atlat các trang 6, 9, 10, 12 v  đ a hình, sông ngòi,

ự ậ ứ ữ ụ ề ậ ọ ố ả ế ộ đ ng th c v t.. V n d ng các ki n th c đã h c v  nh ng nhân t nh h ưở   ng

ế ộ ướ ủ ủ ự ư ị ậ ớ ế đ n ch  đ  n ồ ầ   ậ c c a sông nh  đ a hình, khí h u, l p ph  th c v t, h  đ m

ứ ả ế ậ ế ợ ồ ể ệ ế ớ ố ể ả đ  gi i thích,  k t h p v i ki n th c b n đ  đ  thi p l p m i quan h  trên.

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ả * Gi i thích:

ố ớ + Đ i v i sông Mê Công

ự ộ ả ừ ư ệ ớ ề ố ướ ­ Di n tích l u v c r ng l n, sông ch y t Trung Qu c, qua nhi u n c nh ư

ệ ữ Thái Lan, Lào, Căm­Pu­Chia, Mianma, Vi ộ t Nam. Đây là m t trong nh ng sông

ề ấ ớ có chi u dài l n nh t Châu Á

ế ộ ư ở ượ ạ ư ủ ư ư ­ Ch  đ  m a th ng l u, trung l u, h  l u c a sông không trùng nhau v ề

ư ờ ư ư mùa m a cũng nh  th i gian m a

ủ ự ậ ấ ớ ­ L p ph  th c v t con r t phong phú

ệ ố ồ ế ồ ấ ể ọ ­ H  th ng sông Mê Công có h  r t quan tr ng là Bi n H , n u lũ lên thì n ướ   c

sông tràn vào h ..ồ

11

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ ị Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ị môn Đ a lý 8  ng THCS  tr ằ ể ổ

ạ ư ầ ử ­ Ph n h  l u Sông Mê Công đ  ra bi n b ng chín c a

ố ớ ồ + Đ i v i sông H ng

ầ ớ ỏ ơ ự ư ề ệ ắ ơ ệ   ­ Di n tích l u v c nh  h n sông Mê Công, chi u dài ng n h n ph n l n di n

ư ự ằ ở ệ tích l u v c n m Vi t Nam.

ư ự ạ ạ ­ Hình d ng l u v c có d ng nan quát nên lũ lên nhanh

ủ ự ậ ở ớ ươ ư ở ắ ị ắ ­ L p ph  th c v t ầ  ph n th ng và trung l u Tây B c và Đông B c b  phá

ề ả ạ ế ướ ạ ế ủ h y m nh nên kh  năng đi u ti c h n ch t n

ế ộ ư ­ Ch  đ  m a theo mùa

ử ể ằ ậ ả ổ ồ ơ ­ Sông H ng đ  ra bi n b ng ba c a kh  năng thoát lũ ch m h n sông Mê

Công.

ể ồ

ử ụ

ị

ệ

2.2. Kĩ năng s  d ng bi u đ  trong Atlat Đ a lý Vi

t Nam

ị ệ ệ ố ấ ớ ể ạ ồ ư ộ   t Nam có h  th ng r t l n các lo i bi u đ  nh  c t,

Trong Atlat Đ a lý Vi

ồ ườ ể ồ ế ợ ơ ấ ể hình tròn , bi u đ  đ ộ   ể ệ ả ng, bi u đ  k t h p..th  hi n c  quy mô, c  c u, đ ng

ố ượ ư ế ể ủ ự l c phát tri n c a các đ i t ng t ừ ự  t nhiên, dân c , kinh t và các vùng .

ứ ừ ể ế ầ ồ Khi khai thác ki n th c t ố ệ    bi u đ  yêu c u phân tích, so sánh các s  li u

ượ ồ ể ữ ự ế ề ể ậ ậ đã đ c tr c quan hóa trên bi u đ  đ  rút ra nh ng nh n xét, k t lu n v  các

ệ ượ ự ế ộ ố ượ đ i t ng, hi n t ị ng đ a lí t nhiên và kinh t ­ xã h i.

ự ệ *  Quy trình th c hi n

ệ ử ụ ầ ủ ướ ụ ể ị ồ ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u c a vi c s  d ng bi u đ

ứ ừ ể ướ ế ồ ­ B c 2: Cách khai thác ki n th c t bi u đ

ủ

ể

ồ

ọ

ả

ơ

ị

+ Đ c tên c a bi u đ , chú gi

ổ ể ệ i, đ n v , lãnh th  th  hi n và các thành

ủ

ể

ầ

ồ ph n bên trong c a bi u đ .

ạ ượ

ề

ấ

ấ

ấ

ấ

ấ

+ Đo tính các đ i l

ng: cao nh t, th p nh t, nhi u nh t,  ít nh t, xu

ướ

ế

ả

ộ

h

ng bi n đ ng tăng hay gi m..

ừ ệ ố

ậ ầ

ế

ế

ậ

+ T  vi c đ i chi u, so sánh, rút ra nh n xét, k t lu n c n thi

ế t

12

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ậ ừ ệ ế

ị ị môn Đ a lý 8  ậ

ướ ọ ể ồ ­ B c 3: H c sinh nêu nh n xét và k t lu n t vi c phân tích bi u đ . Giáo

ứ ế ẩ viên chu n ki n th c.

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ả ự ố D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam hãy so sánh và gi i thích s  gi ng và khác

ố ồ ủ ể ậ ạ ạ ồ ộ nhau c a 2 bi u đ  khí h u tr m Hà N i và tr m thành ph  H  Chí Minh ?

ồ ể ướ ự ụ ể ị ầ ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u: D a vào bi u đ  đ  so sánh và gi ả   i

ự ố ủ ể ạ ậ ồ ộ ạ   thích s  gi ng nhau và khác nhau c a hai bi u đ  khí h u tr m Hà N i và tr m

ố ồ thành ph  H  Chí Minh.

ứ ừ ể ướ ế ồ ­ B c 2: Khai thác ki n th c t bi u đ  :

ồ ế ợ ể ạ ườ ộ ộ ượ ể ệ ể + Lo i bi u đ  k t h p đ ng và c t, n i dung đ ồ   c bi u hi n trên bi u đ :

ệ ộ ể ệ ằ ườ ượ ể ệ ộ ủ ư ằ ạ Nhi t đ  th  hi n b ng đ ng, l ng m a th  hi n b ng c t c a hai tr m Hà

ố ồ ạ ộ N i và tr m thành ph  H  Chí Minh

ạ ượ ở ỗ ạ + Đo tính các đ i l ng m i tr m:

ệ ộ ệ ộ ấ ấ ộ ề ­ V  nhi t đ  tháng có nhi t đ  th p nh t tháng nào? bao nhiêu đ  C. Tháng có

ệ ộ ấ ộ nhi t đ  cao nh t vào tháng nào? bao nhiêu đ  C?

ề ượ ư ư ư ề ­ V  l ng m a: M a ít vào mùa nào? m a nhi u vào mùa nào? bao nhiêu mm

ứ ể ả ế ợ ừ ế ớ + T  đó so sánh k t h p v i ki n th c đ  gi i thích

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ả ể ạ ậ ạ ồ ộ * So sánh và gi i thích 2 bi u đ  khí h u tr m Hà N i và tr m thành ph  H ố ồ

Chí Minh:

ủ ạ ị ị + Xác đ nh v  trí c a 2 tr m.

ộ ằ ể ậ ắ ­ Hà N i n m trong mi n khí h u phía B c

ố ồ ề ậ ằ ­ Thành ph  H  Chí Minh n m trong mi n khí h u phía Nam

ộ ằ ề ậ ệ ớ ạ ­ Hà N i n m trong mi n khí h u nhi t đ i gió mùa có mùa đông l nh.

ậ ậ ố ồ ạ ­ Thành ph  H  Chí Minh có khí h u c n xích đ o nóng quanh năm

ề +  V  nhi ệ ộ t đ :

0C

ể ả ị ệ ộ ­ C  2 đ a đi m có nhi t đ  trung bình năm trên 22

13

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ạ

ị ị môn Đ a lý 8  ấ

ấ ủ ữ ệ ộ ộ ả   t gi a tháng nóng nh t và tháng l nh nh t c a Hà N i kho ng ­ Biên đ  nhi

0C

ủ ả ồ 120C, c a TP H  Chí Minh kho ng 3­4

ộ ầ ộ ả ế ạ ưở ủ ­ Vì: Hà n i g n chí tuy n, xa xích đ o, Hà N i  nh h ng c a gió mùa đông

ậ ậ ệ ạ ồ ắ b c. TP H  Chí Minh có khí h u c n xích đ o rõ r t.

ề ượ ư + V  l ng m a:

ư ậ ư ề ạ ả ừ ­ C  hai tr m đ u có m a theo mùa, m a t p trung t ế  tháng 5 đ n tháng 10

ượ ư ủ ư ồ ơ ớ ượ ổ ­ T ng l ng m a c a TP H  Chí Minh l n h n, các tháng m a có l ư   ng m a

ơ ủ ứ ẫ ớ ộ cũng l n h n c a Hà N i.( d n ch ng )

ở ơ ủ ư ệ ấ ồ ộ ­ Mùa khô TP H  Chí Minh m a ít h n c a Hà N i, tính ch t khô rõ r t và

ắ ơ ộ sâu s c h n Hà N i.

ư ư ả ộ ưở ủ ­ Vào mùa khô Hà N i cũng ít m a nh ng do  nh h ắ   ng c a gió mùa đông b c

ư ể ả ạ ấ đi qua bi n gây m a phùn nên tính ch t khô h n gi m.

ắ ị ị ệ 2.3. Kĩ năng phân tích lát c t  đ a hình trong Atlat Đ a lý Vi t Nam

ị ệ ệ ầ Khai thác Atlat Đ a lý Vi ế t Nam cũng c n chú ý đ n vi c phân tích các lát

ượ ổ ợ ặ ầ ổ c t. ắ Đây đ ữ   ằ c coi là các thành ph n b  tr  nh m làm rõ, ho c b  sung nh ng

ắ ị ể ả ồ ộ n i dung mà các b n đ  trong Atlat không th  trình bày rõ, các lát c t đ a hình

ấ ự ề ướ ứ ở ể tr  thành minh ch ng r t tr c quan v  h ặ ng nghiêng và đ c đi m hình thái

ủ ừ ừ ề ự ị đ a hình c a t ng mi n, t ng khu v c

ị ệ ắ ở Trong Atlat Đ a lý Vi t Nam có 3 lát c t các trang 13,14, khi phân tích lát

ể ể ặ ặ ỉ ự ị ắ c t không ch  phân tích đ c đi m đ a hình mà còn phân tích đ c đi m t nhiên

ư ậ ắ ị ư ắ ứ ộ ọ d c theo lát c t. nh  v y có hai m c đ  phân tích lát c t đ a hình nh  sau:

ể ặ ị ắ a. Phân tích đ c đi m đ a hình qua lát c t

ự ệ * Quy trình th c hi n

ướ ụ ầ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u

ứ ả ế ợ ướ ứ ể ế ế ị ồ ­ B c 2: K t h p ki n th c b n đ  và ki n th c Đ a lý đ  phân tích.

ị ị ớ ạ + Xác đ nh v  trí, gi ắ i h n lát c t

14

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ể ừ

ữ ắ ị ả + Lát c t đi qua nh ng vùng đ a hình nào?( k  t trái qua ph i: Khu, dãy núi và

ữ ắ ơ s n nguyên nào, c t qua nh ng dòng sông nào...)

ố ượ ừ ể + Phân tích t ng đ i t ắ ệ ng bi u hi n trên lát c t

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ụ ọ * Ví d  minh h a

ướ ụ ầ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u

ự ị ệ ể ặ ị + D a vào Atlat Đ a lý Vi ắ   t Nam, hãy phân tích đ c đi m đ a hình qua lát c t

ừ ơ ế ử ồ AB t s n nguyên Đ ng Văn đ n c a sông Thái Bình.

ử ụ ướ ứ ể ế ị ­ B c 2: S  d ng Atlat trang 13 và ki n th c Đ a lý đ  phân tích

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày giáo viên chu n ki n th c

ề ạ ắ ắ ắ ắ ộ ừ ơ + Lát c t AB ch y trong Mi n B c và Đông B c B c B , đi t s n nguyên

ế ử ạ ồ ướ ắ Đ ng Văn đ n c a sông Thái Bình ch y theo h ng Tây b c ­ Đông nam

ắ ệ ắ ắ ắ ắ ộ + Lát c t đi qua Khu Vi t B c, khu Đông B c và khu Đông B c B c B  qua

ạ ắ ấ ồ ồ ị ở các d ng đ a hình đ i núi cao phía Tây B c đ i th p và trung bình trung tâm

ộ ở ắ ằ ồ và vùng đ ng b ng B c B phía đông nam.

ắ ồ ơ ­ Lát c t qua s n nguyên Đ ng Văn, núi ( PuTha Ca, Phia Ya, Phia Boóc ), cánh

ắ ắ ơ ơ ầ   cung ( Ngân S n, B c S n ) và c t qua sông ( Sông Gâm, sông Năng, sông C u,

ươ ử ụ ầ sông Th ng, sông L c Nam, sông Kinh Th y, và c a sông Thái Bình.)

ự ị ệ ữ ự +  Đ a hình có s  khác bi t gi a các khu v c:

ừ ơ ầ ồ ệ ắ ế ­ T  s n nguyên Đ ng Văn đ n thung lũng sông C u( khu Vi t B c). Đây là

ố ớ ự ắ ấ ớ ộ ắ ị khu v c núi cao, d c l n và đ  chia c t đ a hình l n nh t trên toàn lát c t. Lát

ớ ộ ệ ạ ớ ơ ắ c t ch y qua s n nguyên v i đ  cao trung bình 1000m có di n tích khá l n

ừ ế ươ ắ ấ ơ ầ ­ T  sông C u đ n sông Th ị ng ( khu Đông B c) đ a hình th p h n khu Vi ệ   t

B cắ

ắ ầ ừ ộ ắ ị ủ ả ầ ộ đ  chia c t đ a hình gi m d n, b t đ u t đ  cao 50m c a thung lũng sông

ả ầ ầ ộ C u đ  cao gi m d n

15

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ế ử ộ ị ươ ắ ằ ừ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ồ ng đ n c a sông thái Bình ( khu Đ ng b ng B c B ) đ a hình

­ T  sông Th

ươ ố ằ ỏ ộ ẳ ị ướ t ộ ố ng đ i b ng ph ng, đ  d c nh , đ  cao đ a hình d i 50m.

ợ ự ổ b. Phân tích t ng h p t ắ ọ  nhiên d c lát c t

ế ể ượ ồ ế ế ả ồ ­ Kĩ năng không th  thi u đ c là kĩ năng ch ng x p các b n đ  n u nh  ch ư ỉ

ể ể ặ ợ ổ ự ử ụ s  d ng Atlat trang 13, 14 thì không th  phân tích t ng h p đ c đi m t nhiên

ủ ấ ậ ị ị vì   ngoài   phân   tích   đ a   hình   còn   phân   tích   đ a   ch t,   khí   h u,   th y   văn,   th ổ

ưỡ ứ ể ả ả ồ nh ng...., thì ph i căn c  vào b n đ  nêu trên có trong Atlat đ  phân tích. Vì

ế ầ ầ ả ồ ồ ậ v y yêu c u đ u tiên là kĩ năng ch ng x p b n đ .

ự ệ * Quy trình th c hi n

ướ ụ ầ ị ­ B c 1:  Xác đ nh m c đích, yêu c u

ồ ế ợ ướ ứ ế ế ả ồ ớ ị ể ­ B c 2: Ch ng x p các b n đ  k t h p v i ki n th c Đ a lý đ :

ị ị ớ ạ + Xác đ nh v  trí, gi ắ i  h n lát c t

ể ặ ự ư ị ấ ậ ị + Làm rõ đ c đi m t nhiên nh : Đ a ch t, đ a hình, khí h u, sông ngòi...

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ắ ự ọ ợ ổ D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam, hãy đ c lát c t t nhiên t ng h p C­D, t ừ

ớ ệ ế biên gi i Vi t Trung đ n sông Chu?

ắ ự ướ ọ ổ ợ ừ ớ ệ ế ­ B c 1: Đ c lát c t t nhiên t ng h p C­D, t biên gi i Vi t Trung đ n sông

Chu.

ế ợ ử ụ ướ ể ­ B c 2: K t h p s   d ng các trang Atlat: 8, 9, 10, 11, 12, 13 đ  phân tích các

ể ự ọ ặ đ c đi m t ắ  nhiên đ c theo lát c t

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ớ ạ ắ ừ ớ ệ + Gi i h n: Lát c t C­ D t biên gi i Vi ế t ­Trung đ n Sông Chu

ề ướ ắ ượ ề + Chi u dài: Dùng th c đo chi u dài C­D trên lát c t đ c 12 cm nhân v i t ớ ỉ

ệ ả ồ ươ ứ ự ị ả ồ ớ l b n đ , nghĩa là 1cm trên b n đ  t ng  ng v i 3000000 cm ngoài th c đ a.

ề ậ ắ V y chi u dài lát c t C ­ D là 360 km.

ầ ự + Phân tích các thành ph n t nhiên:

16

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ả

ị ị môn Đ a lý 8  ấ ồ ị

ứ ấ ả ị ị ệ ­ Đ a ch t: Căn c  vào b n đ  đ a ch t khoáng s n trong Atlat Đ a lý Vi t Nam

ướ ẻ ươ ắ ố trang 8 dùng th c và chì k  t ng đ i chính xác lát c t đi qua

ạ ắ ậ Có ba lo i đá: ­ Đá m c ma xâm nh p ( Phanxipang)

ắ ơ ­ Đá m c ma phun trào ( Hoàng Liên S n, Phu luông)

ầ ộ ­ Tr m tích đá vôi ( cao nguyên M c Châu)

ử ụ ị ­ Đ a hình: S  d ng Atlat trang 13

ề ạ ắ ơ ị Lát c t đi qua nhi u d ng đ a hình: ­ Núi cao ( Hoàng Liên S n, Phu Luông)

ớ ộ ấ ồ ộ ừ có đ  cao trên 2000m), đ i núi th p trung bình, cao nguyên(v i đ  cao t 200m

ằ ằ ẳ ồ ộ ướ ­500m ), đ ng b ng Thanh Hóa( khá b ng ph ng có đ  cao d i 200m)

ổ ưỡ ạ ấ ấ ấ ồ ỏ ­ Th  nh ấ   ng: Bao g m các lo i đ t: Đ t feralit đ  vàng, đ t mùn trên núi, đ t

ố feralit trên đá v i, đát phù sa.

ủ ắ ớ ­ Th y văn: Lát c t qua ba con song l n ( Sông Mã, Sông Đà, Sông Chu), sông

ả ướ ộ ố ớ ắ ch y theo h ng Tây B c ­ Đông Nam, đ  d  l n

ự ậ ệ ọ ự ắ ậ ­ Khí h u: Khí h u có s  khác bi t d c theo lát c t chia làm ba khu v c.

ệ ộ ấ ượ ư ớ ơ + Hoàng Liên S n, Phu Luông: nhi t đ  trung bình năm th p, l ng m a l n

ể ấ ấ ồ ế + Khu đ i núi th p, trung bình: Có tính ch t chuy n ti p

0C

ự ồ ằ ệ ộ + Khu v c đ ng b ng: Nhi t đ  trung bình năm trên 20

ừ ừ ậ ườ ụ ả ớ ­ Sinh v t: R ng ôn đ i trên núi, r ng kín th ả   ỏ ng xanh, tr ng c  cây b i, th m

ự ậ ệ th c v t nông nghi p.

ị ươ ướ ả 2.4. Kĩ năng xác đ nh ph ng h ả ồ ng, kho ng cách trên b n đ .

ị ươ ướ ả ồ a. Kĩ năng xác đ nh ph ng h ng trên b n đ

ự ệ * Quy trình th c hi n

ướ ụ ầ ị ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u

ứ ơ ả ề ả ướ ọ ở ớ ế ả ồ ­ B c 2: Ph i có ki n th c c  b n v  b n đ  đã h c ể  l p 6 đ

ỉ ướ ị ắ ị ướ ạ ị + Xác đ nh mũi tên ch  h ng B c sau đó xác đ nh các h ng còn l i: Xác đ nh

ướ ơ ả ắ ắ 8 h ng c  b n ( Đông, Tây, Nam, B c, Đông B c, Đông Nam, Tây Nam, Tây

ắ ướ B c) ngoài ra còn 8 h ụ ng ph  khác

17

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ướ ươ ự ế

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ  tr ng THCS ệ ố ng d a vào h  th ng kinh vĩ tuy n:

ng h ị + Xác đ nh ph

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ị ướ ủ D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam, hãy xác đ nh h ả   ể ng di chuy n c a b o,

ướ h ng gió ở ướ  n c ta?

ướ ụ ầ ị ị ướ ủ ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u: Xác đ nh h ả   ể ng di chuy n c a b o,

ướ h ng gió ở ướ  n c ta.

ế ợ ướ ứ ứ ế ề ả ậ ồ ớ ­ B c 2: Căn c  vào b n đ  khí h u trang 9 k t h p v i ki n th c v  xác

ươ ướ ể ị ị đ nh ph ng h ng đ  xác đ nh:

ể ủ ả ướ + H ng di chuy n c a b o

ướ ị ướ ổ ế ơ + H ng gió: Khi xác đ nh h ng gió thì tính t ừ ướ  h ồ   ng n i gió th i đ n, g m

ướ ơ ả ạ hai h ệ ng c  b n đ i di n cho hai mùa gió.

ỏ ể ệ ạ ­ Mũi tên màu đ  th  hi n gió mùa h

ể ệ ­ Mũi tên màu xanh th  hi n gió mùa đông

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ể ủ ả ướ ướ ướ + H ng di chuy n c a b o vào n ắ c ta: H ng Tây, Tây B c

ướ ắ + Gió mùa mùa đông: H ng Đông B c

ạ ở ồ ắ ằ ộ ướ + Gió mùa mùa h : H ng Tây Nam, ngoài ra Đ ng B ng B c B  gió

ướ h ng Đông Nam

ả ồ ả ị b. Kĩ năng xác đ nh kho ng cách trên b n đ

ướ ụ ị ầ ­ B c 1: Xác đ nh m c đích, yêu c u

ứ ề ả ướ ứ ế ả ồ ị ­ B c 2: Căn c  vào ki n th c v  b n đ  xác đ nh kho ng cách

ỉ ệ ự ể ệ ỉ ệ ả ồ + D a vào t  l trên b n đ : có hai cách th  hi n t  l đó là t  l ỉ ệ ướ  th c và t  l ỉ ệ

số

ướ ả ả + Dùng th ồ c đo kho ng cách trên b n đ

ứ ủ ể ả ớ ị ị + Xác đ nh kho ng cách c a các đ a đi m v i công th c:

S = L  x  F

18

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr

ị ị môn Đ a lý 8

ả ự ị S là kho ng cách trên th c đ a

ả ả ồ L là kho ng cách trên b n đ

ẫ ố ủ ỉ ệ ả ồ F là m u s  c a t  l b n đ

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ụ ọ * Ví d  minh h a

ự ị ệ ả ừ D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam tính kho ng cách( ki lô mét ) t Hà N i t ộ ớ   i

ủ ướ th  đô các n c Phi­lip­pin, Bru­nây, Xin­ ga­po, Thái Lan.

ướ ừ ộ ớ ủ ướ ả ­ B c 1: Tính kho ng cách( ki lô mét ) t Hà N i t i th  đô các n c Phi­lip­

pin, Bru­nây, Xin­ ga­po, Thái Lan.

ướ ự ị ệ ụ ệ ­ B c 2:  D a vào Atlat Đ a lý Vi t Nam trang 4 ( m c Vi t Nam trong Đông

Nam Á)

ỉ ệ ả ỉ ệ ứ + Căn c  vào t  l ồ  b n đ  ( T  l 1: 50 000 000 )

ồ ừ ả ả ủ ủ ướ + Đo kho ng cách trên b n đ  t Hà N i t ộ ớ ầ ượ i l n l t th  đô c a các n c Phi­

lip­pin, Bru­nây, Xin­ ga­po, Thái Lan.

ụ ả ứ + Áp d ng theo công th c tính kho ng cách trên

ướ ế ẩ ọ ứ ­ B c 3: H c sinh trình bày, giáo viên chu n ki n th c

ộ ớ ủ + Hà N i t i th  đô Phi­ lip­pin: 1750 km

ộ ớ + Hà N i t i Bru­nây: 2050 km

ộ ớ + Hà N i t i  Xin­ ga­po: 2200 km

ộ ớ + Hà N i t i  Thái Lan: 1050 km

ộ ế ọ ụ ể ớ ọ III. Minh h a qua m t ti t h c c  th  trên l p

ế Ị Ớ Ạ Bài 23 ­Ti t 13 V  TRÍ, GI I H N, HÌNH D NG Ổ Ệ   Ạ   LÃNH TH  VI T

NAM

ế ố ườ ồ ưỡ ọ ỏ t theo phân ph i ch ng trình b i d ng h c sinh gi ị i Đ a lý ( Ti

8)

ầ ọ ọ I. Muc tiêu bài h cọ : Sau bài h c, h c sinh c n:

ứ  : ế 1. Ki n th c

19

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ượ ổ ị ệ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ạ i h n, ph m vi lãnh th  Vi

ị ị môn Đ a lý 8  ớ ạ ị c v  trí Đ a lý, gi

­ Trình bày đ ể   t Nam: Các đi m

ấ ề ủ ể ệ ắ ầ ổ ự c c ( B c, Nam, Đông, Tây) c a ph n đ t li n; vùng bi n và di n tích lãnh th .

ể ấ ượ ổ ướ ạ ị ­ Phân tích đ  th y đ c v  trí và ph m vi lãnh th  n c ta có ý nghĩa quan

ố ớ ự ọ tr ng đ i v i t nhiên.

ượ ặ ổ ướ ể ­ Trình bày đ c đ c đi m lãnh th  n c ta

2. Kĩ năng :

ử ụ ị ệ ả ồ ượ ồ ­ S  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam ( trang b n đ  hành chính ), l ự   c đ  khu v c

ể ị ớ ạ ổ ị Đông Nam Á, đ  xác đ nh và phân tích v  trí, gi ạ i h n, hình d ng lãnh th  Vi ệ   t

Nam.

ố ệ ệ ị ử ố ­ Phân tích m i liên h  đ a lý, x  lý s  li u.

3. Thái đ :  ộ

ủ ố ươ ấ ướ ­ C ng c  lòng yêu quê h ng, đ t n c

ứ ả ự ệ ổ ­ Có ý th c b o v  và xây d ng t ố  qu c

ị ủ ọ ẩ II­ Chu n b  c a giáo viên và h c sinh

ị ệ ệ ạ ọ ­ GV: Atlat Đ a lý Vi t Nam, sách giáo khoa, giáo án, các tài li u d y h c khác

ở ị ệ ­ HS:  V  ghi, sách giáo khoa, Atlat Đ a lý Vi t Nam

ế ả : III. Ti n trình bài gi ng

Ổ ị ớ 1.  n đ nh l p:

ự ủ ệ ể ể ế 2. Ki m tra bài c :( không th c hi n do ti ế ướ t tr c làm bài ki m tra vi t )

3. Bài m i ớ

Ho t đ ng c a GV­HS

ạ ộ ộ ớ ạ ổ ủ ạ ộ Ho t đ ng 1( 20 phút) ị 1. V  trí, gi N i Dung i h n lãnh th

ử ụ ị ệ ầ S  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trang ấ ề a. Ph n đ t li n

4 ọ ộ ị + T a đ  đ a lý

ự ả ể ế   ồ ?   D a   vào   b n   đ   hành   chính   k t ự ­  Đi m c c B c: ắ 23023' B  xã Lũng

20

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ớ ả

ệ ị Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ị ng THCS  tr môn Đ a lý 8  ồ ợ cú, Đ ng Văn, Hà Giang   h p v i b ng 23.2 sách  giáo khoa,

ự ể ị ể ở ắ   hãy   xác   đ nh   các   đi m   c c   B c, ự ­ Đi m c c Nam: 8034' B ấ    xã Đ t

ủ ầ ể ọ ấ ề   Nam, Đông, Tây c a ph n đ t li n mũi, Ng c Hi n, Cà Mau

ướ ế ọ ể ở b c   ta   và   cho   bi ộ ủ   t   t a   đ   c a ự ­   Đi m   c c   Tây: 10209'Đ xã   Sín

ườ ệ ầ chúng. Th u, M ng Nhé, Đi n Biên.

ự ả ọ ồ ể ­   H c   sinh   d a   vào   b n   đ   hành ự ­   Đi m   c c   Đông: xãở 109024'   Đ

2

ớ ả ế ợ ạ ạ ạ chính  k t h p v i b ng 23.2 đ  tr ể ả V n Th ch V n Ninh, Khánh Hoà.

ờ ự ệ l ể i các đi m c c + Di n tích 331212 km

ế ẩ ứ ­ Giáo viên chu n ki n th c ể ầ b. Ph n bi n

2. Có

ệ ệ ả ­ Di n tích kho ng 1 tri u km

ự ị ệ ề ầ ả ả ?   D a   vào   Atlat   Đ a   lý   Vi t   Nam ấ r t nhi u đ o và qu n đ o

ể ả ồ trang 6( b n đ  hình th ) kê m t s ộ ố

ả ướ ủ ể ặ ị ầ ả đ o và qu n đ o n c ta. ề ặ   ị c. Đ c đi m c a v  trí đ a lí v  m t

ọ ự ­ H c sinh tr ả ờ  l ẩ   i giáo viên chu n t nhiên

ế ị ứ ki n th c ế ộ ­ V  trí n i chí tuy n

ự ị ệ ự ầ ị ?   D a   vào   Atlat   Đ a   lý   Vi t   Nam ­ V  trí g n trung tâm khu v c Đông

ệ trang 4( Vi t Nam trong Đông Nam Nam Á

ế ữ ặ ữ ề ấ ầ ố ị Á),   hãy   cho   bi ể   t   nh ng   đ c   đi m ­   V   trí   c u   n i   Gi a   đ t   li n   và

ề ị ề ậ ổ ị ể ướ n i   b t   v   v   trí   đ a   lí   v   m t   t ặ ự ữ bi n, gi a các n ấ   c Đông Nam Á đ t

ả ả ề nhiên. li n và Đông Nam Á h i đ o

ướ ự ọ ẫ ủ ế ồ ị ­ Giáo viên h ng d n d a h c sinh ­   V   trí   ti p  xúc   c a   các   lu ng   gió

ệ ữ ị ậ ố ị xác l p m i quan h  gi a v  trí đ a lí ậ ồ mùa và các lu ng sinh v t

ầ ự ư ớ v i các thành ph n t nhiên nh  khí * Ý nghĩa:

ể ậ ả ế ằ ộ ậ h u, khoáng s n, sinh v t... Đ  phân ­ N m trong vùng n i chí tuy n nên

ủ ị ị ướ ậ ệ ớ ố ớ   tích ý nghĩa c a v  trí Đ a lý đ i v i n c ta có khí h u nhi t đ i gió mùa

ầ ự ự ầ ằ các thành ph n t nhiên. ­ N m g n trung tâm khu v c Đông

ầ ố ị ướ Nam Á, v  trí c u n i nên n c ta d ễ

21

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ớ ướ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ư dàng giao l u v i các n

c trong khu

ế ớ ự v c   và   trên   th   gi ể   i,   có   vùng   bi n

ề ộ r ng và giàu ti m năng.

ằ ở ị ủ ế ­ N m ồ    v  trí ti p xúc c a các lu ng

ữ ế ậ ị sing   v t   và   v   trí   ti p   xúc   gi a   hai

ướ vành   đai   sinh   khoáng   nên   n c   ta

giàu tài nguyên

ặ ổ ể 2. Đ c Đi m lãnh th

ầ ấ ề a, Ph n đ t li n

ẹ ổ ­ Lãnh th  kéo dài, h p ngang, kéo

ề ắ ớ dài theo chi u B c ­ Nam t i 1650

ạ ộ ươ ươ ộ ơ ớ Ho t đ ng 2 ( 15 phút ) km t ng đ ng v i 15 vĩ đ , n i

ố ợ ử ụ ả ấ ­ Giáo viên ph i h p s  d ng trang ẹ h p nh t kho ng 50 km

ệ ờ ể ườ ố ị Atlat   Đ a   lý   Vi t   Nam   trang   hành ữ  ­ Đ ng b  bi n u n cong hình ch

ể ầ ọ   chính và trang hình th : Yêu c u h c S dài 3260Km

ề ậ ườ sinh nh n xét chi u dài đ ng biên

ể ầ b, Ph n bi n Đông ớ ề ề ấ gi i   trên   đ t   li n   và   chi u   dài   b ờ

ể ướ ở ộ ề ề bi n n c ta? ­ M  r ng v  phía đông, có nhi u

ể ậ ầ ả ả ị ề ặ ­   Nh n   xét   v   đ c   đi m   lãnh   th ổ đ o, qu n đ o, V nh

ướ ể n c ta? ­ Bi n Đông có ý nghĩa chi n l ế ượ   c

ả ờ ọ ớ ướ ả ề ố ­ H c sinh tr  l i ố đ i v i n c ta c  v  qu c phòng

ế ẫ l n kinh t ế .

ủ ố ứ ẩ ­ Giáo viên chu n ki n th c 4. C ng c , đánh giá ( 5 phút )

ổ ướ ạ ị ị ị ả ồ ­ Hãy xác đ nh v  trí Đ a lý và ph m vi lãnh th  n c ta trên b n đ

ủ ị ị ệ ề ặ ự ­ Nêu ý nghĩa c a v  trí Đ a lý Vi t Nam v  m t t nhiên

ạ ộ ố ế 5. Ho t đ ng n i ti p ( 5 phút )

ề ạ ắ ộ ọ ­ V  nhà xem l i bài, n m n i dung bài h c

22

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8  ệ ể

ị ướ ộ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ớ t Nam " v i các n i dung sau:

c bài" vùng bi n Vi ẩ ­ Chu n b  tr

ự ệ ể ị +  D a vào Atlat trang 4 ( Vi t Nam trong Đông Nam Á) đ  xác đ nh các

ố ớ ớ ệ qu c gia có chung biên gi ể i trên bi n v i Vi t Nam

ự ị ệ ể ị ướ + D a vào Atlat đ a lí Vi t Nam các trang 13,14 đ  xác đ nh h ả   ng ch y

ể ủ c a các dòng bi n.

ả ạ ượ ệ IV. Hi u qu  đ t đ c:

ồ ưỡ ữ ọ ỏ ị Nh ng năm qua trong quá trình b i d ng h c sinh gi i môn Đ a lý 8 tôi đã

ử ụ ụ ể ế ị ệ ệ áp d ng sáng ki n này đ  rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam cho

ế ệ ấ ạ ế ả ế ụ ọ h c sinh. Tôi th y vi c áp d ng sáng ki n này đã mang l i k t qu  thi ự   t th c,

ẫ ủ ớ ế ỡ ấ ứ ờ ớ ự ướ v i s  h ng d n c a tôi các em đã đ  m t th i gian ghi nh  ki n th c máy

ử ụ ắ ạ ắ ị ệ móc, n m ch c và thành th o các kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong

ọ ậ ể ậ ọ ỏ ạ ế ả quá trình h c t p, ôn t p và làm bài thi ki m tra h c sinh gi i đ t k t qu  cao,

ả ủ ư ứ ể ế ệ ể ả và đ  minh ch ng cho hi u qu  đó tôi xin đ a ra k t qu  c a các năm ki m tra

ỏ ậ ụ ư ữ ế ọ h c  sinh gi i mà nh ng năm đó tôi v n d ng sang ki n này nh  sau:

Năm L PỚ TS iỏ Khá

Gi SL % SL % Trung bình Y uế % SL SL % Kém SL %

0 50, 50,0 0 0 h cọ 2013­ 8 HS 4 0 02 02 0 0

0 0 75, 25,0 0 0 2014 2014­ 8 4 0 03 01 0 0

0 2015

ử ụ ư ậ ệ ệ ị ệ ộ Nh  v y vi c rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam m t cách

ầ ẽ ụ ạ ả ố ữ ế ề đúng m c đích, đúng yêu c u s  đem l i nh ng k t qu  t t. Đi u đáng nói ở

ệ ố ượ ử ụ ơ đây là đa s  các em đã rèn luy n đ ế ữ   c các kĩ năng s  d ng Atlat. H n th  n a

ượ ự ứ ạ ộ ọ ậ ủ ộ ự ọ ạ đã t o đ c s  h ng thú h c t p, h c sinh ho t đ ng tích c c, ch  đ ng trong

ế ọ ứ ế ế ắ ắ ộ ti ấ   t h c, chi m lĩnh ki n th c m t cách nhanh chóng và ch c ch n. Do đó ch t

ượ ể ọ ệ l ng ki m tra h c sinh gi ỏ ượ i đ c nâng cao rõ r t.

Ậ

Ầ

Ế

PH N K T LU N

23

ệ ỹ

ồ ưỡ

ử ụ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ồ ưỡ ệ ề ọ

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr ự ỏ i tôi th c hi n đ  tài  ng h c sinh gi

Trong quá trình b i d "Rèn luy nệ

ử ụ ỹ ị ệ ồ ưỡ ọ k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ng h c sinh gi ỏ   i

ạ ệ ả ọ ọ ơ ở Đã đem l i hi u qu  cao, h c sinh ị môn Đ a lý 8 ở ườ  tr ng trung h c c  s ".

ọ ố ơ ứ ơ ữ ế ế ắ ộ ồ ờ ti p thu n i dung bài h c t t h n, n m v ng ki n th c h n đ ng th i rèn đ ượ   c

ử ụ ị ệ ừ ượ ự ứ các kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam và t ạ  đó t o đ c s  h ng thú, yêu

ấ ượ ọ ọ ỏ ộ ọ thích môn h c, góp ph n ầ nâng cao ch t l ng mũi nh n h c sinh gi i b  môn

ượ ườ ữ ậ ầ ườ và đ c nhà tr ng ghi nh n. Nh ng năm g n đây nhà tr ề   ạ ng đã đ t nhi u

ả ấ ỉ ệ ấ ị gi i c p t nh, c p huy n môn Đ a lý.

ử ụ ệ ệ ị ệ Qua vi c rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong quá trình

ọ ỏ ị ượ ộ ố ọ ồ ưỡ b i d ng h c sinh gi i môn Đ a lý tôi đã rút ra đ c m t s  bài h c kinh

ệ nghi m sau:

ố ớ *  Đ i v i giáo viên :

ể ươ ự ệ ạ ọ ị ­ Đ  khai thác các ph ng ti n tr c quan trong d y h c đ a lí theo h ướ   ng

ử ụ ự ấ ị ệ ồ ưỡ tích c c, nh t là kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ọ   ng h c

ỏ ướ ả ứ ế ả ạ ỗ ọ ộ sinh gi i thì tr c h t b n thân m i giáo viên ph i h ng thú d y h c b  môn

ầ ư ạ ứ ệ ớ vì khi có h ng thú m i say mê công vi c, đi sâu nghiên c u ứ , đ u t ả    so n gi ng

ả ơ ự ệ ạ ngày càng tích c c và đ t hi u qu  h n.

ử ụ ệ ạ ọ ề          ­ Trong quá trình d y h c nên chú ý rèn luy n kĩ năng s  d ng Atlat nhi u

ườ ơ ộ ộ ơ h n, th ng xuyên h n. Đ ng th i ầ ờ giáo viên cũng c n đ ng viên, tuyên d ươ   ng

ữ ế ề ế ầ ọ ộ và khuy n khích nh ng h c sinh ti n b  và có nhi u cách làm hay. C n có câu

ự ư ể ạ ủ ọ ỏ h i nâng cao đ  phát huy tính tích c c, t duy sáng t o c a h c sinh.

ỏ ồ ứ ệ ế ọ ồ ộ ­ Luôn h c h i đ ng nghi p, trau d i ki n th c, nâng cao trình đ  chuyên

ệ ụ ủ môn nghi p v  c a mình .

ể ở ọ ệ ệ ọ ­ Chú tr ng vi c rèn luy n và phát tri n h c sinh các kĩ năng : Kĩ năng

ể ệ ả ớ ồ ồ ị ử ụ làm  vi c  v i   b n  đ , kĩ   năng s   d ng bi u  đ ,  kĩ  năng  xác  đ nh ph ươ   ng

ướ ắ ị ả h ng, kho ng cách, kĩ năng phân tích lát c t đ a hình...

24

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ị ị môn Đ a lý 8

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ  tr ng THCS ự ứ

ượ ề ạ ọ ­ Giáo viên t o đ c ni m tin, s  h ng thú, say mê cho h c sinh trong quá

ồ ưỡ ọ ỏ ị trình b i d ng h c sinh gi i môn Đ a lý

ầ ư ề ệ ầ ạ ạ ơ ọ ­ Đ u t nhi u h n vào vi c so n bài theo tinh th n d y h c thông qua t ổ

ọ ậ ủ ọ ạ ộ ứ ề ệ ể ạ ọ ch c các ho t đ ng h c t p c a h c sinh, t o đi u ki n đ  các em “h c trong

ể ệ ụ ả ộ ộ ọ hành đ ng”. Giáo viên ph i th  hi n rõ ràng m c tiêu, n i dung bài h c, h ệ

ứ ộ ứ ậ ỏ ố th ng câu h i theo các m c đ  nh n th c.

ố ớ ọ * Đ i v i h c sinh:

ầ ứ ọ ậ ị ­ C n yêu thích, say mê, h ng thú h c t p b ộ môn Đ a lý.

ầ ủ ươ ọ ậ ệ ậ ở ­ Có đ y đ  các ph ị   ng ti n h c t p: Sách giáo khoa, v  bài t p, Atlat Đ a

ệ ả lý Vi ệ t Nam, tài li u tham kh o

ự ậ ệ ượ ữ ệ ả ­ Luôn tìm tòi phát hi n nh ng s  v t, hi n t ộ ố   ng x y ra trong cu c s ng

ứ ế ế ị có liên quan đ n ki n th c Đ a lý.

ộ ố ử ụ ị ệ Trên đây là m t s  kĩ năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi ồ   t Nam trong b i

ưỡ ọ ỏ ị ọ ơ ở ặ d ng h c sinh gi i môn Đ a lý ở ườ  tr ề   ng trung h c c  s . M c dù đã có nhi u

ế ậ ấ ượ ự ỏ ự ố ắ c  g ng song không tránh kh i s  thi u sót. R t mong nh n đ c s  góp ý,

ủ ự ể ế ệ ệ ồ ồ ượ xây d ng c a các đ ng chí, đ ng nghi p đ  sáng ki n kinh nghi m đ c hoàn

ấ ượ ệ ơ ọ ỏ ầ thi n h n, góp ph n nâng cao ch t l ng h c sinh gi ị i môn Đ a lý 8 ở ậ    b c

ọ ơ ở ữ trung h c c  s   trong nh ế ng năm ti p theo.

25

ệ ỹ

ử ụ

ồ ưỡ

ỏ

ng HS gi

i

ệ Rèn luy n k  năng s  d ng Atlat Đ a lý Vi t Nam trong b i d ở ườ ng THCS  tr

ị ị môn Đ a lý 8

26