MỤC LỤC
NỘI DUNG TRANG
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ 4
1. Lí do chọn đề tài 4
2. Mục đích nghiên cứu 4
3. Phạm vi nghiên cứu 5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu 5
5. Phương pháp nghiên cứu 5
6. Tính mới của đề tài 5
Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 7
1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu. 7
1.1. Cơ sở lí luận. 7
1.1.1. Vai trò của việc sử dụng câu chuyện, tình huống pháp luật mang tính
thời sự của địa phương Yên Thành trong giảng dạy bài 2 môn GDCD12.
7
1.1.2. Ý nghĩa của việc sử dụng câu chuyện tình huống pháp luật mang tính
thời sự của địa phương Yên Thành trong giảng dạy bài 2 môn GDCD12.
7
1.2. Cơ sở thực tiễn. 8
1.2.1. Thực trạng thực hiện pháp luật ở Yên Thành và câu chuyện, tình
huống pháp luật ở Yên Thành có thể vận dụng vào giảng dạy bài 2 môn
GDCD12.
8
1.2.2. Thực trạng chung về sử dụng câu chuyện tình huống pháp luật
trong giảng dạy bài 2 môn GDCD 12.
11
1.2.3. Thực tiễn về dạy học bài 2 môn GDCD12 gắn với các câu
chuyện, tình huống pháp luật của địa phương tại Trường THPT ở
Yên Thành.
12
2. “Khai thác hiệu quả tình huống pháp luật mang tính thời sự của
Yên Thành trong giảng dạy bài 2 GDCD12”.
14
2.1. Nguồn thông tin xây dựng câu chuyện tình huống, pháp luật ở Yên 14
1
Thành.
2.2. Quy trình sử dụng một số câu chuyện, tình huống pháp luật ở Yên
Thành vào giảng dạy bài 2 GDCD12.
15
2.3. Kinh nghiệm sử dụng câu chuyện, tình huống pháp luật mang tính thời
sự của địa phương Yên Thành trong giảng dạy bài 2 GDCD12.
16
2.4. Những lưu ý khi sử dụng tình huống pháp luật ở yên thành trong giảng
dạy bài 2.
21
Giáo án thực nghiệm 22
Phần III. KẾT LUẬN 42
1. Hiệu quả của đề tài 42
2. Khả năng nhân rộng 44
3. Những kiến nghị 44
Tài liệu tham khảo 46
Phụ lục 47
2
DANH MỤC VIẾT TẮT
VHTT - TT Văn hóa thông tin truyền thông
UBND Ủy ban nhân dân
KN Kĩ năng
GV Giáo viên
HS Học sinh
GDCD Giáo dục công dân
THPT Trung học phổ thông
3
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Trong chương trình bài 2 GDCD12 thực hiện pháp luật gồm có các nội dung.
Thực hiện pháp luật, các hình thức thực hiện pháp luật, vi phạm pháp luật, trách
nhiệm pháp lý, các loại vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý. Đây là nội dung
pháp luật cơ bản mang tính lý luận và quen thuộc nhưng để giảng dạy có hiệu quả,
sinh động, thu hút sự chú ý cũng như phát huy năng lực của học sinh cần gắn với
những tình huống pháp luật cụ thể gần gũi với các em học sinh.
Sử dụng tình huống pháp luật đã được các đồng nghiệp nghiên cứu và giáo
viên bộ môn chúng tôi vận dụng từ lâu.Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy tôi rút
ra kinh nghiệm so với tình huống pháp luật nói chung thì việc áp dụng tình huống,
tư liệu pháp luật nóng hổi, mang tính thời sự của địa phương vào giảng dạy, những
câu chuyện, tình huống, tư liệu gần gũi và có thể các em đã mắt thấy, tai nghe sẽ
gây hứng thú tìm tòi các tình tiết, tìm ra cách giải quyết phù hợp với pháp luật. Vì
tính thực tiễn pháp luật rất cao nên sẽ giúp học sinh hiểu sâu, nắm vững kiến thức,
nên hiệu quả giáo dục cao.
Trên địa bàn Yên Thành đời sống nhân dân về kinh tế - xã hội còn gặp
nhiều khó khăn.Trong những năm qua việc thực hiện pháp luật của người dân khá
đa dạng, nhận thức và chấp hành pháp luật đã được nâng lên.Tuy nhiên vẫn còn
một bộ phận dân cư nhận thức và hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật chưa cao
nên hành vi vi phạm pháp luật diễn ra khá phổ biến và ngày càng phức tạp.
Để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong giảng dạy bài 2 GDCD12 cũng
như nâng cao nhận thức của học sinh trong việc thực hiện pháp luật tôi đề xuất
phương án gắn giảng dạy lý luận của bài 2 với thực tiễn pháp luật cụ thể của địa
phương. Từ đó xây dựng đề tài nghiên cứu “Khai thác hiệu quả câu chuyện, tình
huống pháp luật mang tính thời sự của Yên Thành trong giảng dạy bài 2,
GDCD12”.
1.2 Mục đích nghiên cứu:
Việc sử dụng câu chuyện, tình huống pháp luật địa phương Yên Thành vào
giảng dạy bài 2 GDCD 12, là tạo nên các chuỗi sự kiện có vấn đề và điều khiển
hoạt động của người học thông qua chuỗi sự kiện ấy nhằm giúp người học tự giải
quyết vấn đề đặt ra.
Cụ thể:
+ Giáo viên tạo nên một hệ thống tình huống pháp luật có vấn đề theo trình tự
logic chặt chẽ gắn bó với nhau theo nội dung bài giảng;
+ Giáo viên tổ chức điều khiển hoạt động học của học sinh, giúp học sinh vận
dụng lý thuyết vào giải quyết các vấn đề đó.
+ Thông qua hệ thống tình huống, tư liệu minh họa hướng dẫn tìm tòi nội dung
kiến thức thực hiện pháp luật của học sinh 12 và các em biết cách vận dụng nội
dung kiến thức đó để đánh giá các hiện tượng pháp luật trong đời sống .
4
1.3. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài tập trung nghiên cứu và đề xuất các định hướng rèn luyện năng lực tự
chủ, tự học, năng lực giao tiếp hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo
để khám phá, phân tích, khai thác và xử lý các tình huống thực tiễn về các vấn
đề, hiện tượng pháp luật của địa phương liên quan đến nội dung bài học. Tập
trung cho đối tượng học sinh khối 12 trường trung học phổ thông sở tại với mục
đích chiếm lĩnh tri thức, hình thành năng lực phẩm chất của người công dân
tương lai “sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật.”
1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài tập trung làm rõ một số vấn đề sau:
- Làm rõ tính hiệu quả của câu chuyện, tình huống pháp luật mang tính thời sự,
sinh động, nóng hổi của địa phương Yên Thành với việc tiếp thu kiến thức của
các em.
- Nghiên cứu và đề xuất một số định hướng rèn luyện năng lực tư duy sáng tạo,
năng lực tiếp cận thông tin, năng lực giải quyết tình huống cho học sinh 12
thông qua dạy học gắn lý luận với thực tiễn địa phương.
1.5. Phương pháp nghiên cứu
+ Nghiên cứu lý luận:
Nghiên cứu, phân tích và tổng hợp các tài liệu về giáo dục học, tâm lý học, chủ
nghĩa Mác- Lê Nin, các sách giáo khoa, các tạp chí, sách, báo, sách tham khảo,
phương tiện thông tin đại chúng có liên quan tới việc gắn lý luận với thực tiễn,
cách sử dụng câu chuyện tình huống trong nghiên cứu bài học. Các phương
pháp nhằm rèn luyện năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tiếp cận thông tin,
năng lực giải quyết, xử lí tình huống cho học sinh 12 .
+ Điều tra quan sát:
- Dự giờ, quan sát việc dạy của giáo viên và việc học của học sinh trong quá
trình dạy học các vấn đề về thực hiện pháp luật.
+ Thực nghiệm sư phạm:
Tổ chức thực nghiệm sư phạm để xem xét tính khả thi và hiệu quả của đề tài.
1.6. Tính mới của đề tài
Được thể hiện trước hết ở nội dung và đối tượng để học sinh khám phá, phân
tích và xử lý các tình huống thực tiễn về các vấn đề pháp luật ở địa phương liên
quan đến nội dung bài học. Các câu chuyện, tình huống pháp luật mà giáo viên
đưa vào bài học đều xuất phát và gắn liền với không gian sống của các em. Việc
tiếp thu kiến thức dựa trên những câu chuyện, tình huống pháp luật cụ thể ở Yên
Thành tạo nên sự hấp dẫn cao đối với người học. Làm cho việc tiếp thu kiến thức
pháp luật không còn khô khan, tẻ nhạt xa vời mà trở nên gần gũi, sinh động, hấp
dẫn, cuốn hút các em khám phá tri thức bài học nên đạt kết quả cao.
5