Ế Ệ SÁNG KI N KINH NGI M

Ở Ộ Ơ Ả Ộ Ề Ậ M  R NG M T BÀI TOÁN V T LÝ C  B N THÀNH NHI U

Ố ƯỢ Ậ Ầ BÀI TOÁN V T LÝ NÂNG CAO PH N KH I L NG RIÊNG

Ậ MÔN: V T LÝ 6

ễ ườ ự   i th c Nguy n Phúc Toàn

ườ ỳ ng THCS Châu Bình, Qu  Châu

ạ Ng hi n:ệ ơ ị                   Đ n v  công tác: ệ                     Đi n tho i: Tr 0974994224 ­ 0382674969

ượ

Đã đ

ậ c công nh n B c 4. Năm 2008

1

Ph n Iầ .

Ọ Ề I. LÍ DO CH N Đ  TÀI:

ể ẽ ệ ậ ạ ạ ọ ỹ ấ   Khoa kh c k  thu t ngày càng phát tri n m nh m  và hi n đ i, đ t

ướ ữ ầ ườ ể ắ ể ắ ậ n c luôn c n có nh ng con ng ề   ụ i đ  n m b t, v n d ng và phát tri n n n

ủ ộ ệ ạ ậ ọ ớ ộ ổ ớ khoa h c m i m t cách ch  đ ng, sáng t o. Vì v y, vi c đ i m i ph ươ   ng

ấ ầ ạ ọ ế ặ ệ ậ ộ pháp d y h c là r t c n thi t đ c bi ọ   t là b  môn V t Lý ­ Là môn khoa h c

ự ượ ở ứ ộ ứ ề ế ệ th c nghi m, đã đ ọ c toán h c hoá m c đ  cao, nên nhi u ki n th c và k ỹ

ọ ượ ử ụ ệ ọ ậ ậ ộ ổ năng toán h c đ ớ   c s  d ng r ng rãi trong vi c h c t p môn V t lí.  Đ i m i

ươ ự ự ạ ằ ọ ủ ộ ph ng pháp d y h c nh m phát huy tính tích c c, t ạ    giác, ch  đ ng, sáng t o

ồ ưỡ ọ ươ ự ọ ế ủ ọ c a h c sinh, giúp h c sinh b i d ng ph ng pháp t h c cho mình, bi t rèn

ậ ụ ự ế ộ ứ ứ ế ệ ỹ luy n k  năng v n d ng ki n th c vào th c t m t cách say mê, h ng thú.

ề ệ ượ ể ậ ậ ọ ơ ậ Bài t p V t lý giúp h c sinh hi u sâu h n v  hi n t ữ   ng V t lý, nh ng

ậ ậ ế ứ ụ ự ễ quy lu t V t lý, bi ề   t phân tích và  ng d ng chúng vào th c ti n. Trong nhi u

ườ ố ắ ợ ợ tr ể   ng h p dù giáo viên có c  g ng trình bày rõ ràng, h p lô gíc, phát bi u

ệ ậ ị ươ ị đ nh nghĩa, đ nh lu t chính xác, làm thí nghi m đúng ph ế   ng pháp và có k t

ủ ể ọ ứ ư ệ ầ ể ề ả ả ớ ắ   qu  thì đó m i là đi u ki n c n ch  ch a ph i là đ  đ  h c sinh hi u sâu s c

ữ ứ ế ắ và n m v ng ki n th c.

ề ồ ưỡ ề ệ ề ườ Qua nhi u tài li u, nhi u chuyên đ  b i d ng th ng xuyên, qua quá

ệ ọ ượ ươ ỏ ồ trình công tác, qua h c h i đ ng nghi p… tôi rút ra đ ộ c m t ph ng pháp

ủ ệ ạ ả ả ơ ọ ạ   ạ d y đ t hi u qu  ngày càng cao h n cho h c sinh c a mình trong gi ng d y,

2

ơ ả ở ộ ộ ề ậ đó là "  M  r ng  m t  bài toán  V t lí  c  b n  thành nhi u bài toán

ố ượ ậ ầ V t lí nâng cao ph n kh i l ng riêng ậ  ­ Môn V t lý 6".

Ạ Ự         II. TH C TR NG:

ứ ề ạ ậ ạ ọ ố ả H c sinh đ i trà đa s  nh n th c đ u có h n, nên khi gi ạ i các d ng bài

ườ ấ ủ ề ả ể ặ ệ ậ ậ t p V t lí th ng ít hi u rõ v  b n ch t c a nó. Đ c bi ệ ị t là vi c đ nh h ướ   ng

ươ ả ậ ấ ả ọ và tìm ra ph ng pháp gi ự   i cho bài t p đó là r t quan tr ng. Qua kh o sát th c

ấ ượ ề ầ ọ ế ở ộ ố ườ t  m t s  tr ng THCS v  nhu c u ham thích h c, và ch t l ậ   ọ ng h c V t

ấ ấ lí là r t th p.

ệ ị ự ạ ấ ướ ả Qua th c tr ng trên ta th y: Vi c đ nh h ọ ng cho h c sinh gi i các bài

ậ ấ ặ ọ ệ ệ ể ấ ậ ậ t p V t lí là r t quan tr ng. Đ c bi ậ   ả t là vi c hi u đúng b n ch t V t lí và v n

ượ ề ặ ứ ế ậ ả ượ ộ ệ ố ụ d ng đ ấ c ki n th c. Vì v y, v n đ  đ t ra là ph i có đ c m t h  th ng bài

ừ ừ ể ậ ọ ọ ụ   ậ ơ ả t p c  b n, khoa h c, giúp cho h c sinh v a ham thích, v a hi u và v n d ng

ượ ứ ế ậ ộ ố đ c ki n th c đó vào cu c ss ng, kĩ thu t.

Ơ Ở Ị ƯỚ Ả Ậ Ậ III. C  S  Đ NH H NG KHI GI I BÀI T P V T LÝ

ạ ớ ụ ầ ả ậ ượ ả ờ M c tiêu c n đ t t i khi gi ậ i bài t p V t lý là tìm đ c câu tr  l i đúng

ả ượ ề ặ ứ ẽ ấ ặ ộ ọ ắ đ n, gi i đáp đ c v n đ  đ t ra m t cách có căn c  khoa h c ch t ch . Quá

ả ự ể ề ệ ậ ấ ộ trình gi i m t bài toán V t lý th c ch t là tìm hi u đi u ki n bài toán, xem xét

ệ ượ ượ ề ậ ự ứ ế ể ậ hi n t ậ ng V t lý đ c đ  c p và d a trên ki n th c V t lý, Toán đ  nghĩ t ớ   i

ạ ượ ữ ể ệ ố ạ ượ nh ng m i liên h  có th  qua các đ i l ng đã cho và các đ i l ầ ng c n tìm.

ể ấ ượ ạ ượ ệ ự ế ả ặ Sao cho có th  th y đ c đ i l ng ph i tìm có liên h  tr c ti p ho c gián

ạ ượ ế ừ ớ ệ ườ ữ ố ỉ ti p đ i l ng đã cho. T  đó đi t i ch  rõ nh ng m i liên h  t ự   ng minh tr c

ế ủ ế ứ ỉ ớ ữ ả ượ ớ ả ti p c a cái ph i tìm ch  v i nh ng cái đã h t, t c là tìm đ c v i gi i đáp.

ộ ầ Ph n II: N i dung

ắ ạ ế ầ I. Nh c l i ph n lý thuy t liên quan:

ố ượ ng riêng, ý

ằ ị ậ ­   Kh i   l ượ đ ố ượ ị c xác đ nh b ng kh i l ủ ấ   ộ ng   riêng   c a   m t   ch t ủ   ố ượ ng c a ­ Nêu đ nh nghĩa kh i l nghĩa V t lý?

3

ị ể ấ m t đ n v  th  tích ch t đó.

ế ơ ­ Vi ị ứ t công th c, đ n v ? D =

ơ ị ườ ng dùng: Kg/m

3 hay g/cm3 m D

3

ứ ừ D = => m = D.V,   V = ộ ơ m V Đ n v  th m V ứ

3  ­>

­> g/cm3  và t

ừ g/cm

ộ ­   T   công   th c   tính   D,   suy   ra   công th c m, V? ổ ­ Đ i Kg/m Kg/m3

­ Giáo viên phân tích ý nghĩa V t lýậ   ố ượ ng   riêng   m t   cách   rõ   ràng, kh i   l   ệ   ệ ượ ắ ọ ẫ c vi c t đ d n d t h c sinh phân bi ị ệ ị   ng và vi c xác đ nh xác đ nh kh i l ố ượ kh i l

ố ượ ị ừ ậ ị ố ượ ng riêng. ị ­ Xác đ nh kh i l ng là xác đ nh cho t ng v t, còn xác đ nh kh i l ố ượ   ng

ấ ấ ị ườ ặ ừ riêng là xác đ nh cho t ng ch t, các ch t th ấ   ng g p trong SGK là các ch t

ườ ễ ặ ườ ộ ả ậ th ự ng g p trong th c ti n nên ng ể ệ ử ụ   i ta thành l p m t b ng đ  ti n s  d ng

khi tính toán.

ự ễ ủ ố ượ * Ý nghĩa th c ti n c a kh i l ng riêng:

ế ấ ấ ạ ể ậ ị ượ + Khi bi t ch t c u t o nên v t thì ta có th  xác đ nh đ c kh i l ố ượ   ng

ầ ị ượ ủ ậ ể ầ ủ ậ c a v t mà không c n cân, xác đ nh đ c th  tích c a v t mà không c n đo.

ố ượ ớ ả ủ ế ế ậ ả ố + Đo kh i l ố   ng riêng c a v t, đ i chi u k t qu  đó v i b ng kh i

ượ ế ượ ậ ằ ấ l ng riêng thì bi c v t đó làm b ng ch t gì. t đ

ầ ậ II. Ph n bài t p:

ể ế ượ ế ố ượ ủ ộ ắ ở Ấ t đ c kh i l ng c a c t s t ộ   n Đ  mà Bài 1: Làm th  nào đ  bi

3 (ph n vào ầ

ầ ả ế ố ượ ủ ắ không c n ph i cân?  Bi t kh i l ng riêng c a s t là 7.800kg/m

ậ ớ bài 11 trang 36 SGK V t Lý l p 6).

ể ể

ấ ể ộ ắ ng c t s t ta có c không?

ứ ị ử ụ   ­ Ta không th  dùng cân vì s  d ng cân r t khó khăn. ­ Áp d ng công th c:

ủ ộ ầ ố ượ ị ­ Đ  xác đ nh kh i l ệ ượ th  dùng cân đi n đ ố   ể ­   Dùng   cách   nào   đ   xác   đ nh   kh i ượ ng c a c t mà không c n cân? l D = => m = D.V. ụ m V ị ị ằ ứ t,   ch   c n   xác   đ nh   V   theo

ỉ ầ ế D   đã   bi ứ công th c: V = Sh

ạ   ­ Xác đ nh V b ng công th c nào? T i sao? i:ả Gi

4

ướ ể ộ ­ Dùng th c dây đ  đo chu vi c t.

ừ ứ T  công th c tính chu vi: P = 2 (cid:0) R => R = (R là bán kính đáy c t)ộ P (cid:0)2

ệ ộ ­ Di n tích đáy c t: S = (cid:0) R2.

ướ ể ủ ộ ề ­ Dùng th c đ  đo chi u cao h c a c t.

ứ ố ượ ­ Thay s  vào công th c: V = Sh ta tính đ c V.

ạ ươ ế ứ ­ Thay các đ i l ng V, D đã bi t vào công th c m = DV ta tìm đ ượ   c

ố ượ ủ ộ kh i l ng c a c t.

ả ầ ố ượ ạ ằ ấ ộ ng là 39g, Bài 2: M t qu  c u làm b ng kim lo i nguyên ch t, kh i l

3, xác đ nh kh i l ị

ể ố ượ ả ầ ả ầ ủ ằ th  tích 5cm ấ   ng riêng c a qu  c u? Qu  c u làm b ng ch t

gì?

ắ ầ

ọ ả t bài? ả i.

ấ ọ ọ

ấ   t qu  c u làm b ng ch t ạ   ng nào? Đ i tắ :  Cho m = 39g Tóm t                        V = 5cm3                Tính D = ? Ch t gì? iả : ­ Kh i l ạ   ủ ố ượ ng riêng c a kim lo i Gi ả ầ làm qu  c u đó là:

ọ ­ Yêu c u h c sinh tóm t ­ G i 1 h c sinh lên b ng gi ­ H c sinh khác nh n xét ế ố ­ Mu n bi ả gì thì ph i bi ượ ượ ng đó đ l ậ ả ầ ế ạ ượ t đ i l ị c xác đ nh? = D = = 7,8 (g/cm3) m V

ế ượ ố ượ t   đ

ố ượ ng   riêng   ta 3) => Ch t  đó là ấ ủ   ng   riêng   c a ế ượ   c t đ

ấ ­   Bi c   kh i   l ả ầ ấ ch t làm qu  c u, làm sao bi đó là ch t gì?

39 5 ả ­   Tra   vào   b ng   kh i   l ấ th y D = 7,8 (g/cm s tắ ấ ắ                                  Đáp số: Ch t s t ị ấ ủ ả ầ ạ ộ Bài 3: Em hãy tìm cách xác đ nh ch t c a m t qu  c u kim lo i nguyên

ố ượ ấ ấ ả ụ ụ ằ ạ ch t (nên l y kim lo i có trong b ng kh i l ng riêng) b ng d ng c  là bình

ả ộ ộ chia đ ,  cân + h p qu  cân.

ế ả ầ ế ả ầ ằ ố ­   Mu n   bi ằ   t   qu   c u   đó   làm   b ng ố ­ Mu n bi ấ   t qu  c u làm b ng ch t

ả ấ ế ượ ạ ượ ầ ả ị ch t   gì   thì   ta   ph i   bi t   đ ố   c   kh i gì c n ph i xác đ nh đ i l ng nào?

ượ ủ ằ ị l ậ   ấ ng   riêng   c a   ch t   làm   nên   v t. Và   xác   đ nh   b ng   cách   nào?   Dùng

ầ ậ ố ị ụ Mu n v y c n xác đ nh kh i l ố ượ   ng ụ d ng c  gì?

ủ ậ ể ự ệ ọ và th  tích c a v t đó. ­ Cho 2 h c sinh lên th c hi n.

5

ẽ ế ậ ả ­ Sau đó tra vào b ng s  bi t v t đó

ằ ấ làm b ng ch t gì.

Gi i:ả

ủ ể ằ ộ ả ầ ­ Đo th  tích c a qu  c u b ng bình chia đ :

1 c a n

ổ ướ ị ướ ậ + Đ  n c vào bình, xác đ nh V ủ ướ ướ ượ c ( c l ng n ậ c ng p v t)

2 c a n

ả ướ ị ủ ướ ả ầ + Th  qu  c u vào n c. Xác đ nh V ủ ậ c và c a v t

2 ­ V1

ể ủ ậ + Th  tích c a v t là: V = V

ỏ ọ ế ậ ộ (N u v t không b  l t bình chia đ  thì dùng bình tràn)

ố ượ ­ Đo kh i l ủ ậ ằ ng c a v t b ng cân

ề ằ ỉ + Đi u ch nh cân thăng b ng

ặ ậ ầ ầ ượ ặ ả ộ + Đ t v t c n cân vào m t đĩa cân, l n l t đ t các qu  cân vào đĩa còn

ạ ế ầ ằ l i đ n khi c n thăng b ng.

ố ượ ổ ố ượ ủ ả ằ ủ ậ + T ng kh i l ng c a các qu  cân b ng kh i l ng c a v t.

3 ho c g/cm

3)

ứ ế ả ơ ặ ­ Thay k t qu  m, V vào công th c: D = ị ; đ n v  (kg/m m V ượ ấ ạ ả ­ Tra vào b ng. Tìm đ c kim lo i đó là ch t gì?

ố ượ ớ ị ấ ắ ủ Giáo viên: V i bài 3 ta xác đ nh kh i l ầ   ng riêng c a ch t r n và có đ y

ố ượ ụ ụ ế ố ị ộ ủ đ  các d ng c  đo. Còn n u mu n xác đ nh kh i l ấ   ủ ng riêng c a m t ch t

ầ ủ ấ ỳ ụ ụ ỏ l ng b t k  mà không đ y đ  các d ng c  đo thì sao? Các em hãy làm bài 4.

ố ượ ị ấ ỳ ớ ụ ủ ộ ấ ỏ ng riêng c a m t ch t l ng b t k  v i d ng c ụ Bài 4: Xác đ nh kh i l

ộ ướ ế ố ượ ạ là 1 cái chai không có v ch chia, m t cái cân và n c (bi t kh i l ủ   ng riêng c a

1).

ướ n c là D

ố ượ ủ ố ượ ố ị ị ­ Xác đ nh kh i l ấ   ng riêng c a ch t ­ Mu n xác đ nh kh i l ủ   ng riêng c a

ả ầ ế ố ượ ấ ỏ ầ ỏ l ng c n ph i bi t kh i l ng và th ể ch t l ng trên thì c n bi ế ạ ượ   ng t đ i l

ấ ỏ ủ tích c a ch t l ng đó.

ố ượ ấ ỏ nào? ị ­ Xác đ nh kh i l ằ   ng ch t l ng b ng

ộ cách nào? ­   Không   có   bình   chia   đ   thì   có   xác

6

ấ ỏ ượ ị đ nh   V   ch t   l ng   đ c   không?   Tìm

ấ ỏ ủ ị

cách xác đ nh V c a ch t l ng? i:ả Gi

ố ượ ủ ­ Đo kh i l ng c a chai không: m

1

ổ ướ ầ ố ượ ầ ướ ­ Đ  n c đ y chai ­ Đo kh i l ng chai đ y n c: m

ổ ướ ạ ổ ấ ỏ ố ượ ị ầ ­ Đ  n c ra, l ầ i đ  ch t l ng c n xác đ nh kh i l ng riêng đ y chai,

2.

ố ượ ủ đo kh i l ng c a nó: m

1 =

m­ ướ ể ­ Th  tích n c trong chai:           V

2 =

m 1 D 1 m­ m ấ ỏ ể ­ Th  tích ch t l ng trong chai:    V

3 n ng 1.250kg. H i ỏ

2 D 2 m­ m­ m m 2 = mà V1 = V2 => => D2 = D. 1 m­ m(cid:0) 2 D m 1 m 1 D 1 2 ể ấ ộ ố ặ Bài 5: M t kh i nhôm nguyên ch t có th  tích 0,5m

3.

3

ỗ ố ế ố ượ ủ ặ kh i nhôm đ c hay r ng? Bi t kh i l ng riêng c a nhôm là D = 2.700kg/m

ọ ạ ề ắ i đ  ra và t: V = 0,5m

ủ ố t m và V c a kh i nhôm ta có   ủ   ố ượ ng   riêng   c a c   kh i   l

/

ủ ố ượ ớ ỗ ố   ng   riêng   c a   kh i

ọ ầ ­ Yêu c u h c sinh đ c l ắ ghi tóm t t bài. ế ­ Bi ượ ể th   tìm   đ ậ v t đó không? ­ Tính D/ ­ So sánh D v i Dớ

= D/ = = 2.500 (kg/m3) Cách 1: Tóm t                             Cho m = 1.250kg                             D = 2.700kg/m3             Tính D/ = ? So sánh v i D?                           => Đ c hay r ng? i:ả   ­   Kh i   l Gi nhôm đã cho là:  1.250 0,5

3

ỗ ứ

/ < D ­> Kh i nhôm r ng ố t V = 0,5m

ị ắ ố ượ   ng

D/ < D ch ng t ỏ  gì? ể ­ Có cách nào đ  xác đ nh kh i l ặ ữ nhôm đó đ c hay r ng n a không? ố ả ử ế  s  kh i nhôm đ c em hãy ­ N u gi / c a nó? ủ xác đ nh mị ớ

m V Ta th y Dấ Cách 2: Tóm t                            Cho m = 1.250kg                             D = 2.700kg/m3 Tính m/ = ? So sánh v i m  ặ           => Đ c hay r ng? ố ặ   ả ử i:  ả Gi  s  kh i nhôm đã cho đ c Gi ố ượ ẽ s  có kh i l ng là:  m/ = DV = 2.700 . 0,5 = 1.350 (kg)

7

ỏ gì?

ứ ể ả

ọ ả m/ < m ch ng t ­ Em có th  tìm thêm cách gi ­ Cho h c sinh trình bày cách gi i khác? i.

/ ­ Xác đ nh Vị

ả ử ặ    s  kh i nhôm đã cho là đ c

= 0,463 (m3) V/ = =

ỗ ỏ ứ Mà m = 1.250 (kg) => m < m/ => Kh i nhôm r ng ố ỗ 3 ắ Cách 3: Tóm t t  V = 0,5m                             Cho m = 1.250kg                              D = 2.700kg/m3 Tính V/ = ? So sánh v i Vớ ỗ => Đ c hay r ng? ố Gi ủ thì th  tích c a nó s  là: 1.250 2.700 / < V ­> Kh i nhôm r ng ố ặ i:ả Gi ể m V ­ Ta th y Vấ

ọ ắ ạ   i

ị ỗ ể ậ ặ ủ ậ t m, V c a v t có 3 cách:

ầ ỗ

/ < D => v t r ng ế / > m => v t r ng ế / < V => v t r ng ế ặ   ố ­ Mu n tính th  tích ph n r ng, ho c ư ế  ố ượ kh i l nào?

ậ ỗ ậ ỗ ậ ỗ ể ầ ỗ ể ặ ầ ng ph n r ng ta làm nh  th

R = V ­ V/

ầ ỗ

V/ < V ch ng t  gì? ầ ­ Giáo viên yêu c u h c sinh nh c l cách làm. ế Qua bài này đ  xác đ nh v t đ c hay r ng. Khi bi ố ượ ng riêng.  N u D       Cách 1: So sánh kh i l ố ượ       Cách 2: So sánh kh i l ng.           N u m ể       Cách 3: So sánh th  tích.                 N u V ể ừ ­ T  bài 5 có th  phát tri n thêm: Tính   ể ố ượ   ỗ th  tích ph n r ng ho c kh i l ng ầ ỗ ph n r ng. ể + Th  tích ph n r ng:V ố ượ + Kh i l

R = m/ ­ m ư Bài 6: M i d  li u nh  bài 5, em hãy xác đ nh:

ầ ỗ ng ph n r ng:m ọ ữ ệ ị

ầ ỗ ể + Th  tích ph n r ng?

ố ượ + Kh i l ầ ỗ ng ph n r ng?

Gi i:ả

ầ ứ ọ

ể ầ ỗ ­   Yêu   c u   h c   sinh   nghiên   c u   cá nhân và trình bày cách gi i.ả

ố ượ

ư ­ Làm nh  trên ­ Th  tích ph n r ng VR = V ­ V/ = 0,5 ­ 0,463 = 0,037 (m3) ầ ỗ ng ph n r ng: ­ Kh i l mR = m/ ­ m = 1.350 ­ 1.250 = 100 (kg) ằ ộ ủ ấ ộ ầ   Bài 7:  Có m t cái chai làm b ng ch t th y tinh bên trong có m t ph n

ế ể ị ượ ể ầ ỗ ỗ r ng kín bên trong. Làm th  nào đ  xác đ nh đ c th  tích ph n r ng mà

8

ượ ậ ế ằ ố ượ ủ không đ ỡ c đ p v  nó. Bi t r ng kh i l ụ   ủ ng riêng c a th y tinh là D, d ng

ọ ụ c : Tùy ch n.

ể ị ượ ủ ể ắ ẫ ­ Đ  xác đ nh đ ầ   c th  tích c a ph n ọ   ­   Giáo   viên   phân   tích,   d n   d t   h c

ằ ỏ ể ệ ố ỗ r ng   n m   kín  bên   trong   nút  chai,   ta ế   sinh: theo h  th ng câu h i đ  đi đ n

ế ủ ể ầ ượ ầ ỗ ể ả ph i bi t th  tích toàn ph n c a nút ị xác đ nh đ c th  tích ph n r ng.

ủ ủ ể ầ chai,   th   tích   c a   ph n   th y   tinh.

ể ậ ố ả   Mu n  v y  ta  ph i  dùng  cân  đ  xác

ố ượ ủ ị đ nh kh i l ng c a nút chai chính là

ủ ủ

ể ị ầ ố ượ ng c a ph n th y tinh. kh i l ầ   ủ ừ ­ T   đó xác  đ nh th  tích c a ph n

ủ ế t D.

ể ầ ấ ừ th y tinh khi bi ­ L y th  tích toàn ph n tr đi th ể

ẽ ượ ầ ủ tích ph n th y tinh, s  đ ể   c th  tích

ầ ỗ i:ả

ị ố ượ ọ ọ ạ ph n r ng c n tìm. Gi ­ Dùng cân xác đ nh kh i l ủ   ng c a ­   G i   1   h c   sinh   trình   bày   l i   cách

làm.

1  =

ủ ủ

ứ ộ nút chai: m ầ ể   Th  tích c a ph n th y tinh là:V m D ­ Dùng bình chia đ  (có ch a n ướ   c)

ầ ủ ể ị ể đ  xác đ nh th  tích toàn ph n c a nút

R = V ­ V1 ị

ầ ỗ ể chai: V ­ Th  tích ph n r ng:V

ố ượ ỏ ằ ủ ộ ng riêng c a m t hòn s i b ng cân, Bài 8: Tìm cách xác đ nh kh i l

n)… không đ

ế ố ượ ượ ố ướ c c n c đã bi t kh i l ng riêng (D ộ c dùng bình chia đ

ướ ề ẫ ọ (H ng d n h c sinh v  nhà làm)

ố: C ng củ

ọ ế ố ượ ữ ề ậ Bài h c này giúp ta bi t nh ng bài t p nào v  kh i l ng riêng:

9

ươ ả ­ Ph ng pháp gi i?

ố ượ ­ Kh i l ữ ng riêng có nh ng ý nghĩa gì?

ố ượ ệ ờ ­ Nh  khái ni m kh i l ể ng riêng ta có th :

ấ ị + Xác đ nh là ch t gì?

ặ ị ậ ỗ   + Xác đ nh v t r ng hay đ c?

ậ ấ ị + Xác đ nh v t nguyên ch t hay không?

ố ượ ầ ị ầ + Xác đ nh thành ph n kh i l ợ   ể ng, thành ph n th  tích có trong h p

kim?

ữ ề Và còn nhi u ý nghĩa khác n a…

ấ ợ ồ ợ ấ             Bài 9: Cho h p kim (h p ch t) g m 2 ch t

ố ượ ế ằ ứ ấ ố ượ ấ Tính kh i l ủ ợ ng riêng c a h p kim bi t r ng ch t th  nh t có kh i l ng

1, D2.

ế ố ượ ủ ấ t kh i l ng riêng c a hai ch t đó là: D m1 = ab% ; m2= cd%.  Bi

Tóm t tắ : m1 = ab%;   Cho m2= cd%;    D1, D2 ; Tính D = ?

=

D

ố ượ ạ ừ Lo i này tính kh i l ợ ng riêng h p kim cho t

m V

ư ả ử ố ạ ượ ế ở ạ Ta đ a c  t ẫ ố ề  s  và m u s  v  1 đ i l ư ng ch a bi d ng tích, sau đó giãn t

ạ ạ ượ ướ ạ ượ c đ i l ng đó – còn l i là các đ i l ng đã cho.

ố ượ ợ ng h p kim là m Cách gi ọ iả : G i kh i l

Theo bài ra ta có: m1 = ab% m = 0,ab m

m2= cd% m = 0,cd m

=

ủ ợ ng riêng c a h p kim là: =

=

=

D

1

.

0,

D D 1 2 + 0,

(0,

)

ố ượ          Kh i l m m = + V V V 1 2

mD D 1 2 + cd M D 0, 1

0

abm D . 2

ab D . 2

cd D . 2

m m m + 2 D D 2

1

ầ ế ậ Ph n III: K t lu n

ố ượ ạ ượ ế ậ ề ấ Kh i l ng riêng ­ bài t p liên quan đ n đ i l ồ   ng này r t nhi u g m

ậ ậ ị ị ượ ự ư ậ ờ bài t p đ nh tính, bài t p đ nh l ng, bài t p th c hành. Nh ng vì th i gian

ự ế ướ ẫ ả ạ ọ ọ tr c ti p h ng d n h c sinh có h n nên giáo viên ph i rèn cho h c sinh thói

10

ự ọ ữ ề ấ ậ quen t ạ  h c là chính ­ Do đó r t nhi u d ng bài t p n a mà giáo viên có th ể

ớ ộ ố ệ ệ ả ư đ a vào thêm, gi ể ọ   i thi u thêm m t s  tài li u tham kh o có liên quan đ  h c

ự ư ế ỉ ứ ọ ứ ề sinh t ệ  tìm tòi, nghiên c u. Trong đi u ki n nh  th  ch  có hình th c h c nh ư

ả ọ ớ ượ ứ ế ậ v y thì b n thân h c sinh m i nâng cao đ c ki n th c cho mình mà thôi.

ự ế ạ ắ ộ ọ ọ ượ Th c t qua n i dung h c này giúp h c sinh đ i trà n m đ ạ   c các d ng

ố ượ ậ ậ ấ ọ ề bài t p v  kh i l ng riêng. Các bài t p đã giúp h c sinh xoáy sâu v n đ  s ề ử

ố ượ ứ ề ạ ụ d ng công th c. Kh i l ng riêng D = ứ   , t o cho các em ni m say mê, h ng m V

ơ ế ọ ề ậ ư ề ấ thú h n trong các ti ự ễ t h c cũng nh  trong th c ti n v  các v n đ  V t lý.

ụ ế ế ả ọ ả ạ   ậ K t qu  sau khi áp d ng day ôn t p thêm cho h c sinh thì k t qu  đ t

ụ ể ề ơ ọ ế ả ể ạ cao h n nhi u, c  th : H c sinh bi t gi ả   ậ i các d ng bài t p, hi u đúng b n

ấ ấ ề ế ậ ụ ứ ế ch t v n đ  và bi t v n d ng ki n th c trên 90%.

ượ ự ấ

Trên là m t s  kinh nghi m nh  c a b n thân. R t mong đ ủ ộ ố ồ ệ ệ ủ ề ệ ỏ ủ ả   c s  góp ý ệ   ầ t tình c a các đ ng nghi p, c a các th y cô ciáo có nhi u kinh nghi m

ạ nhi ả trong gi ng d y.

ả ơ

ườ ự ệ Tôi xin chân thành c m  n!                                                                     Ng i th c hi n:

ễ Nguy n Phúc Toàn

11