SKKN: M t s kinh nghi m nâng cao ch t l ng d y h c theo nhóm trong môn Khoa h c l p 4 ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ ọ ớ
I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tài ọ ề
Đi m i ph ng pháp d y h c tr ng ph thông là quá trình áp d ngổ ớ ươ ạ ọ ở ườ ổ ụ
các ph ng pháp d y h c hi n đi vào nhà tr ng trên c s phát huy nh ngươ ạ ọ ệ ạ ườ ơ ở ữ
y u t tích c c c a ph ng pháp d y h c truy n th ng nh m thay đi cáchế ố ự ủ ươ ạ ọ ề ố ằ ổ
th c, ph ng pháp h c t p c a h c sinh; s d ng m t cách nhu n nhuy nứ ươ ọ ậ ủ ọ ử ụ ộ ầ ễ
các ph ng pháp d y h c phù h p v i đc tr ng b môn, đc đi m c a t ngươ ạ ọ ợ ớ ặ ư ộ ặ ể ủ ừ
d ng bài. M c đính c a đi m i ph ng pháp d y h c là nh m phát huy tínhạ ụ ủ ổ ớ ươ ạ ọ ằ
tích c c, t duy đc l p, sáng t o trong ho t đng nh n th c c a h c sinh,ự ư ộ ậ ạ ạ ộ ậ ứ ủ ọ
b i d ng ph ng pháp t h c, rèn luy n kĩ năng v n d ng ki n th c vàoồ ưỡ ươ ự ọ ệ ậ ụ ế ứ
th c ti n. Đ đi m i ph ng pháp h c t p c a h c sinh tr c h t ph i điự ễ ể ổ ớ ươ ọ ậ ủ ọ ướ ế ả ổ
m i ph ng pháp d y h c c a giáo viên và đi m i môi tr ng di n ra cácớ ươ ạ ọ ủ ổ ớ ườ ễ
ho t đng giáo d c.ạ ộ ụ
Khoa h c là m t trong hai môn h c đc tách t môn T nhiên và Xãọ ộ ọ ượ ừ ự
h i l p 3 lên. ộ ở ớ Đây là môn h c đc tích h p nhi u ki n th cọ ượ ợ ề ế ứ , n i dung vộ ề
các ch đ: con ng i và s c kh e, v t ch t và năng l ng, th c v t vàủ ề ườ ứ ỏ ậ ấ ượ ự ậ
đng v t. Có r t nhi u ph ng pháp và hình th c t ch c d y h c mônộ ậ ấ ề ươ ứ ổ ứ ạ ọ
Khoa h c đem l i hi u qu thi t th c nh : h i - đáp, quan sát, trò ch i, đóngọ ạ ệ ả ế ự ư ỏ ơ
vai, đng não, thí nghi m, th c hành, th o lu n nhóm,... Trong các ph ngộ ệ ự ả ậ ươ
pháp trên thì ph ng pháp quan sát và thí nghi m đóng vai trò ch đo. Tuyươ ệ ủ ạ
nhiên d y h c theo nhóm v n là m t trong nh ng ph ng pháp giúp h c sinhạ ọ ẫ ộ ữ ươ ọ
h c t p có hi u qu m t cách nhanh nh t không ch môn Khoa h c mà cònọ ậ ệ ả ộ ấ ỉ ở ọ
s d ng phù h p v i t t c các môn h c nói chung trong ch ng trình phử ụ ợ ớ ấ ả ọ ươ ổ
thông hi n nay. B i khi h c theo nhómệ ở ọ , h c sinh s đc chia thành t ngọ ẽ ượ ừ
nhóm nhỏ, ch u trách nhi m v m t m c tiêu duy nh t, đc th c hi nị ệ ề ộ ụ ấ ượ ự ệ
thông qua nhi m v riêng bi t c a t ng ng i. Các ho t đng cá nhân riêngệ ụ ệ ủ ừ ườ ạ ộ
bi t đc t ch c l i, liên k t h u c v i nhau nh m th c hi n m t m cệ ượ ổ ứ ạ ế ữ ơ ớ ằ ự ệ ộ ụ
tiêu chung. K t qu làm vi c c a nhóm s đc trình bày và đánh giá tr cế ả ệ ủ ẽ ượ ướ
t p th l p. D y h c nhóm n u đc t ch c t t không nh ng phát huyậ ể ớ ạ ọ ế ượ ổ ứ ố ữ
đc tính tích c c, ượ ự ch đng, ủ ộ tính trách nhi m mà còn phát tri n năng l cệ ể ự
c ng tác làm vi c và kĩ năng giao ti p c a h c sinhộ ệ ế ủ ọ , t o c h i cho các emạ ơ ộ
bi t chia s ý ki n c a b n thân khi gi i quy t các v n đ có liên quan đnế ẻ ế ủ ả ả ế ấ ề ế
n i dung bài h c.ộ ọ
Lê Minh Hoàng - Tr ng TH Tây Phong ườ 1
SKKN: M t s kinh nghi m nâng cao ch t l ng d y h c theo nhóm trong môn Khoa h c l p 4 ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ ọ ớ
Tuy nhiên trong th c t gi ng d y môn Khoa h c, m t s giáo viên v nự ế ả ạ ọ ộ ố ẫ
coi tr ng và th ng xuyên s d ng các ph ng pháp d y h c truy n th ngọ ườ ử ụ ươ ạ ọ ề ố
nh h i - đáp, thuy t trình; ng i t ch c d y h c theo nhóm ho c có th cư ỏ ế ạ ổ ứ ạ ọ ặ ự
hi n nh ng ch mang tính hình th c đi phó vì s th i gian ti t h c kéo dài,ệ ư ỉ ứ ố ợ ờ ế ọ
l p h c n ào, ớ ọ ồ
chu n b đ dùng lích kích,... nên hi u qu ti t h c ch a cao. Vì v y nhi uẩ ị ồ ệ ả ế ọ ư ậ ề
năm qua, b n thân ảtôi luôn suy nghĩ, trăn tr , làm th nào đ thu hút s h ngở ế ể ự ứ
thú, phát huy t i đa năng l c h c t p c a h c sinh, tìm ra các gi i pháp phùố ự ọ ậ ủ ọ ả
h p nh m nâng cao ch t l ng d y h c môn Khoa h c nói riêng và ch tợ ằ ấ ượ ạ ọ ọ ấ
l ng giáo d c toàn di nượ ụ ệ nhà tr ng nói chung. T nh ng n i dung phânở ườ ừ ữ ộ
tích trên, tôi m nh d n ch n đ tàiạ ạ ọ ề “M t s kinh nghi m nâng cao ch tộ ố ệ ấ
l ng d y h c theo nhóm trong môn Khoa h c l p 4ượ ạ ọ ọ ớ đ nghiên c u.ể ứ
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tàiụ ệ ụ ủ ề
Nghiên c u n i dung, ch ng trình c a môn Khoa h c, ứ ộ ươ ủ ọ m i quan hố ệ
các ch đ và các m ch n i dung. ủ ề ạ ộ
Nghiên c u ph ng pháp và các hình th c d y h c nhóm trong mônứ ươ ứ ạ ọ
Khoa h c, t đó tìm ra ph ng pháp d y h c phù h p v i đi t ng h cọ ừ ươ ạ ọ ợ ớ ố ượ ọ
sinh, giúp các em th o lu n nhóm có hi u qu .ả ậ ệ ả
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
M t s bi n pháp nâng cao ch t l ng d y h c theo nhóm. ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ
4. Ph m vi nghiên c u ạ ứ
Môn Khoa h c l p 4, tr ng Ti u h c Tr n Phú, huy n Krông Anaọ ớ ườ ể ọ ầ ệ
năm h c 2013 - 2014 và 2014 - 2015. ọ
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
- Ph ng pháp nghiên c u tài li u.ươ ứ ệ
- Ph ng pháp kh o sát, đi u tra.ươ ả ề
- Ph ng pháp tr i nghi m.ươ ả ệ
- Ph ng pháp quan sátươ
- Ph ng pháp t ng k t kinh nghi m.ươ ổ ế ệ
II. PH N N I DUNG Ầ Ộ
Lê Minh Hoàng - Tr ng TH Tây Phong ườ 2
SKKN: M t s kinh nghi m nâng cao ch t l ng d y h c theo nhóm trong môn Khoa h c l p 4 ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ ọ ớ
1. C s lí lu nơ ở ậ
Đnh h ng đi m i ph ng pháp d y và h c đã đc xác đnh trongị ướ ổ ớ ươ ạ ọ ượ ị
Ngh quy t Trung ng 2 khóa VIII và đc th ch hóa trong Lu t Giáo d cị ế ươ ượ ể ế ậ ụ
tháng 12/1998. T iạ Đi u 24, kho n 2 c a Lu t Giáo d c đã kh ng đnh:ề ả ủ ậ ụ ẳ ị
"Ph ng pháp giáo d c ph thông ph i phát huy tính tích c c, t giác, chươ ụ ổ ả ự ự ủ
đng, sáng t o c a h c sinh; phù h p v i đc đi m c a t ng l p h c, mônộ ạ ủ ọ ợ ớ ặ ể ủ ừ ớ ọ
h c; ọ
b i d ng ph ng pháp t h c, rèn luy n kĩ năng v n d ng ki n th c vàoồ ưỡ ươ ự ọ ệ ậ ụ ế ứ
th c ti n; tác đng đn tình c m, đem l i ni m vui, h ng thú h c t p choự ễ ộ ế ả ạ ề ứ ọ ậ
h c sinh. ọV y có th nói c t lõi c a đi m i d y và h c là h ng t i ho tậ ể ố ủ ổ ớ ạ ọ ướ ớ ạ
đng h c t p ch đng, ch ng l i thói quen h c t p th đng. ộ ọ ậ ủ ộ ố ạ ọ ậ ụ ộ
Trong ch ng trình l p 4ươ ớ , m c tiêu c a môn Khoa h c là cung c p choụ ủ ọ ấ
h c sinh m t s ki n th c c b n ban đu v s trao đi ch t, nhu c u dinhọ ộ ố ế ứ ơ ả ầ ề ự ổ ấ ầ
d ng, cách phòng tránh m t s b nh thông th ng và b nh truy n nhi m;ưỡ ộ ố ệ ườ ệ ề ễ
s trao đi ch t và s sinh s n c a th c v t, đng v t v i môi tr ng; m tự ổ ấ ự ả ủ ự ậ ộ ậ ớ ườ ộ
s đc đi m, tính ch t, vai trò c a n c, không khí, âm thanh, ánh sáng, nhi tố ặ ể ấ ủ ướ ệ
trong đi s ng và s n xu t. Hình thành và phát tri n các kĩ năng ng x thíchờ ố ả ấ ể ứ ử
h p trong nh ng tình hu ng có liên quan đn v n đ s c kh e; quan sát vàợ ữ ố ế ấ ề ứ ỏ
làm m t s thí nghi m đn gi n, g n gũi v i đi s ng; bi t phân tích, soộ ố ệ ơ ả ầ ớ ờ ố ế
sánh, nêu nh ng th c m c đ tìm ra nh ng d u hi u chung và riêng c a m tữ ắ ắ ể ữ ấ ệ ủ ộ
s s v t, hi n t ng đn gi n trong t nhiên. Qua đó hình thành và phátố ự ậ ệ ượ ơ ả ự
tri n cho h c sinh các hành vi t giác th c hi n các quy t c v sinh, an toànể ọ ự ự ệ ắ ệ
cho b n thân, gia đình, c ng đng; thích khám phá khoa h c; yêuả ộ ồ ọ con ng i,ườ
thiên nhiên, đt n c; đc bi t giáo d c các em có ý th c và hành đng b oấ ướ ặ ệ ụ ứ ộ ả
v môi tr ng xung quanh.ệ ườ
N i dung ki n th c c a môn Khoa h c mang tính tr u t ng, yêu c uộ ế ứ ủ ọ ừ ượ ầ
h c sinh ph i ghi nh . Vi c t o h ng thú và phát huy tính tích c c, ch đng,ọ ả ớ ệ ạ ứ ự ủ ộ
sáng t o cho h c sinh khi h c môn Khoa h c là h t s c c n thi t. Do đó, d yạ ọ ọ ọ ế ứ ầ ế ạ
h c theo nhóm là m t trong nh ng ph ng pháp đáp ng đc các yêu c uọ ộ ữ ươ ứ ượ ầ
trên, đng th i giúp h c sinh h c t p có hi u qu m t cách nhanh nh t. Vìồ ờ ọ ọ ậ ệ ả ộ ấ
khi h c theo nhóm, h c sinh s đc th o lu n t ng v n đ c a bài h c, đóọ ọ ẽ ượ ả ậ ừ ấ ề ủ ọ
là c h i cho m i h c sinh tham gia ho t đng h c t p, các em t do trao điơ ộ ọ ọ ạ ộ ọ ậ ự ổ
Lê Minh Hoàng - Tr ng TH Tây Phong ườ 3
SKKN: M t s kinh nghi m nâng cao ch t l ng d y h c theo nhóm trong môn Khoa h c l p 4 ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ ọ ớ
ý ki n, bày t thái đ, chia s kinh nghi m, h tr nhau v cách tế ỏ ộ ẻ ệ ỗ ợ ề ìm ki m cácế
gi i pháp đ gi i quy t nh ng tình hu ng trong bài h c. ả ể ả ế ữ ố ọ
2. Th c tr ng ự ạ
2.1. Thu n l i, khó khănậ ợ
- Thu n l iậ ợ
Luôn đc s quan tâm Ban giám hi u nhà tr ng cũng nh lãnh đoượ ự ệ ườ ư ạ
các c p, t o m i đi u ki n thu n l i cho giáo viên và h c sinh v c s v tấ ạ ọ ề ệ ậ ợ ọ ề ơ ở ậ
ch t. Đ dùng d y h c đc trang b t ng đi đy đ.ấ ồ ạ ọ ượ ị ươ ố ầ ủ
B n thân nhi u năm li n gi ng d y l p 4, trong đó có môn Khoa h c.ả ề ề ả ạ ớ ọ
H c sinh đc h c 2 bu i/ ngày, đa s các em có ý th c h c t p t t.ọ ượ ọ ổ ố ứ ọ ậ ố
Cha
m h c sinh r t quan tâm đn vi c h c hành c a con em mìnhẹ ọ ấ ế ệ ọ ủ ,luôn t o đi uạ ề
ki n ệt t ốcho các em h c t p.ọ ậ
N i dung ch ng trình môn Khoa h c đã đc l a ch n biên so n phùộ ươ ọ ượ ự ọ ạ
h p v i l a tu i h c sinh và đc s p x p theo m t lôgíc h p lí. M i bài h cợ ớ ứ ổ ọ ượ ắ ế ộ ợ ỗ ọ
đc trình bày g n trong hai trang li n nhauượ ọ ề giúp h c sinh d dàng theo dõi,ọ ễ
ti p c n và có cái nhìn h th ng toàn bài h c; cu i m i bài đu có m c ế ậ ệ ố ọ ố ỗ ề ụ B nạ
c n bi tầ ế cung c p cho h c sinh nh ng thông tin quan tr ng, nh ng khái ni mấ ọ ữ ọ ữ ệ
đn gi n. Màu s c, hình nh, kênh hình, kênh ch trong sách giáo khoa sinhơ ả ắ ả ữ
đng, hài hòa, h th ng các kí hi u (nh : kính lúp, d u ch m h i, cái kéo vàộ ệ ố ệ ư ấ ấ ỏ
qu đm, ng nhòm, bóng đèn t a sáng, bút chì) ch d n rõ ho t đng h cả ấ ố ỏ ỉ ẫ ạ ộ ọ
c a h c sinh, t đó giúp giáo viên linh ho t các hình th c t ch c d y h củ ọ ừ ạ ứ ổ ứ ạ ọ
t ng đi hi u qu . ươ ố ệ ả
- Khó khăn
Trang thi t b ph c v cho môn Khoa h c ch a đy đ, các đ dùng thíế ị ụ ụ ọ ư ầ ủ ồ
nghi m đc c p phát kém ch t l ng.ệ ượ ấ ấ ượ
Ki n th c khoa h c t th c ti n c a m t s giáo viên còn h n ch , vìế ứ ọ ừ ự ễ ủ ộ ố ạ ế
v y ch a bi t cách h ng d n h c sinh v n d ng ki n th c th c ti n vào bàiậ ư ế ướ ẫ ọ ậ ụ ế ứ ự ễ
h c. ọ
Lê Minh Hoàng - Tr ng TH Tây Phong ườ 4
SKKN: M t s kinh nghi m nâng cao ch t l ng d y h c theo nhóm trong môn Khoa h c l p 4 ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ ọ ớ
Kh năng ti p thu c a h c sinh ch a đng đu; đi t ng h c sinhả ế ủ ọ ư ồ ề ố ượ ọ
đng bào dân t c thi u s còn h n ch v t duy và giao ti p, ch a chồ ộ ể ố ạ ế ề ư ế ư ủ
đng h c t p theo hình th c nhóm.ộ ọ ậ ứ
M t s cha m h c sinh th ng xuyên đi làm ăn xa nhà, ch a quan tâmộ ố ẹ ọ ườ ư
đn vi c h c hành c a con cái. ế ệ ọ ủ
2.2. Thành công, h n chạ ế
- Thành công
Giáo viên n m đc các bi n pháp t ch c ho t đng nhóm vào m iắ ượ ệ ổ ứ ạ ộ ỗ
bài gi ng, có nhi u hi u bi t sâu h n v n i dung ch ng trình.ả ề ể ế ơ ề ộ ươ
H c sinh yêu thích môn h c, có h ng thú trong v n đ tìm hi u khoaọ ọ ứ ấ ề ể
h c, bi t quan sát và t làm m t s thí nghi m đn gi n đ hi u và gi i thíchọ ế ự ộ ố ệ ơ ả ể ể ả
đc nguyên nhân c a các hi n t ng và rút ra đc tính quy lu t c a cácượ ủ ệ ượ ượ ậ ủ
hi n t ng đó. B c đu các em đã bi t ch đng chi m lĩnh ki n th cệ ượ ướ ầ ế ủ ộ ế ế ứ
trong t ng ho t đng h c.ừ ạ ộ ọ
- H n chạ ế
M t s giáo viên còn lúng túng trong t ch c h c theo nhóm. ộ ố ổ ứ ọ N i dung ộ
v n đ th o lu n giáo viên đa ra ch a phù h p v i kh năng, ch a kíchấ ề ả ậ ư ư ợ ớ ả ư
thích đc h ng thú c a h c sinh.ượ ứ ủ ọ
Vai trò c a các thành viên trong nhóm không thay đi (ch m t, hai emủ ổ ỉ ộ
th ng xuyên làm nhóm tr ng và th ký) trong các bu i d y h c có s d ngườ ưở ư ổ ạ ọ ử ụ
nhóm.
2.3. M t m nh, m t y uặ ạ ặ ế
- M t m nhặ ạ
Giáo viên ch đng trong vi c t ch c ph ng pháp d y h c theoủ ộ ệ ổ ứ ươ ạ ọ
nhóm. Ph n l n giáo viên đã bi t phân hóa h th ng câu h i cho t ng d ngầ ớ ế ệ ố ỏ ừ ạ
nhóm.
H c sinh m nh d n, t tin và có th làm nhóm tr ng ho c báo cáoọ ạ ạ ự ể ưở ặ
viên mà không h e ng i. Phát huy đc tinh th n h p tác, đoàn k t và gi iề ạ ượ ầ ợ ế ả
quy t đc các tình hu ng đa ra. ế ượ ố ư
- M t y uặ ế
Lê Minh Hoàng - Tr ng TH Tây Phong ườ 5
