Sáng kiến kinh nghiệm: Tạo hứng thú cho học sinh trong các tiết học bằng cách khai thác sử dụng phần mềm GeoGebra

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN

Kính gửi: Hội đồng sáng kiến tỉnh Ninh Bình

Chúng tôi là:

STT Họ và tên Nơi công tác Chức vụ Ngày, tháng, năm sinh Trình độ chuyên môn

Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến

1 Bùi Thị Ngọc Lan 07/10/1972 10% Thạc sĩ THPT Yên Khánh A

Bùi Thị Lợi 07/08/1978 10% 2 Thạc sĩ THPT Yên Khánh A

3 Nguyễn Thị Chúc 29/07/1996 60%

4 Vũ Thị Thu Trang 02/09/1984 10%

5 Tô Thị Hường 24/03/1982 10% THPT Yên Khánh A THPT Yên Khánh A THPT Yên Khánh A Phó hiệu trưởng Tổ trưởng chuyên môn Giáo viên Giáo viên Giáo viên Cử nhân Cử nhân Cử nhân

I. TÊN SÁNG KIẾN, LĨNH VỰC ÁP DỤNG

Tên sáng kiến:

“Tạo hứng thú cho học sinh trong các tiết học bằng cách khai thác sử dụng phần mềm GeoGebra”

Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục

Thời gian áp dụng: Năm học 2019 – 2020; 2020 – 2021; 2021 – 2022.

II. NỘI DUNG

1. GIẢI PHÁP CŨ THƯỜNG LÀM

1.1. Thực trạng

Trang 1 | 47

Cùng với sự phát triển của xã hội trong thời đại kĩ thuật số, công nghệ thông tin được ứng dụng trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần to lớn trong việc cải tạo cuộc sống và nâng cao chất lượng cuộc sống của con người.

Trong hoạt động dạy học, các phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin góp phần cho việc đổi mới phương pháp dạy học, là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp giáo viên thiết kế các bài giảng hay và hấp dẫn hơn. Đối với học sinh, dưới sự hỗ trợ của các phần mềm đó, các em có thêm phương pháp tiếp cận với môn học và các kiến thức thông qua các bài giảng của giáo viên được thể hiện qua các kênh hình, kênh chữ, âm thanh.

Đối với môn Toán thì việc sử dụng các phần mềm ứng dụng trong dạy học là một yêu cầu cấp thiết. Nó giúp giáo viên và học sinh hình thành thuật toán, đồng thời góp phần phát triển tư duy cho học sinh. Đặc biệt với nhiều bài toán hình học không gian, nếu không có sự hỗ trợ từ phần mềm vẽ hình, học sinh sẽ rất khó khăn để nắm bắt được và hình thành được kiến thức. Và để phục vụ quá trình giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy, chúng tôi đã sử dụng một số phần mềm như GeoGebra, Geometer’s Sketchpad,… để vẽ hình.

Trước đây, chúng tôi đã sử dụng các phần mềm vẽ hình này để phục vụ quá

trình giảng dạy của mình như sau:

- Sử dụng các phần mềm phục vụ vẽ hình: sử dụng các tính năng đơn giản của phần mềm như vẽ điểm, đoạn thẳng, đường thẳng; hình vẽ mà chúng tôi xử lí được còn ở mức độ rất đơn giản. Với những hình vẽ khó hơn không xử lí được thì tự vẽ tay.

- Cắt ảnh từ phần mềm để chèn vào tài liệu giảng dạy, các bài giảng Powerpoint nhờ một phần mềm có sẵn trong máy tính là Snipping Tool.

- Với những bài toán cần mô hình thực tế để giảng dạy, chúng tôi không xây dựng được các mô hình động nên vẫn giữ cách giảng dạy truyền thống, thầy cô thuyết trình giảng bài, học sinh ghi chép.

Những cách làm này có ưu điểm:

- Giáo viên không tốn quá nhiều thời gian để vẽ hình, chuẩn bị bài.

- Đơn giản, giáo viên nào cũng có thể tiến hành.

1.2. Hạn chế của giải pháp cũ

a) Đối với giáo viên

- Tài liệu phục vụ quá trình giảng dạy, đặc biệt là những tài liệu có nhiều hình vẽ sẽ không được “đẹp”; không tạo được hứng thú cho học sinh, không có phần mềm, học sinh sẽ mất rất nhiều thời gian để vẽ hình thông thường.

- Với một số bài giảng cần các mô hình động, giáo viên không xây dựng được mô hình nên sẽ đơn thuần là giáo viên giảng, học sinh lắng nghe, gây

Trang 2 | 47

nhàm chán cho học sinh; hoặc giáo viên sẽ tìm kiếm trên mạng những mô hình động có sẵn nhưng hầu như khó tìm được mô hình đúng với mục đích cần sử dụng cho bài giảng.

- Không tạo được hứng thú học tập cho học sinh, các tiết học rất dễ bị nhàm

chán khi thầy giảng, trò ghi chép.

b) Đối với học sinh

- Học sinh tiếp thu các kiến thức một cách thụ động, dẫn đến không có hứng thú học tập đối với môn Toán, từ đó luôn cảm thấy nặng nề, không thực sự yêu thích môn học.

- Học sinh không được phát huy hết năng lực của bản thân, bị hạn chế phát triển năng lực của bản thân hoặc không phát hiện được khả năng tiềm ẩn của bản thân.

1.3. Yêu cầu đặt ra cho giải pháp mới

Trong thời đại ngày nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi lĩnh vực đang thực sự trở thành điều tất yếu. Do vậy, việc dạy học cũng không được nằm ngoài xu hướng này, giáo viên cũng như học sinh cần phải có sự “chuyển mình” để bắt kịp với sự phát triển của xã hội. Với điều kiện cơ sở vật chất tại trường chúng tôi tương đối tốt, với 100% các lớp được trang bị máy chiếu, loa đài phục vụ cho việc học; đó là cơ hội để mỗi giáo viên cần phải “thay đổi” bản thân, mang đến những tiết học thật sự bổ ích, giúp cho các em học sinh phát huy được năng lực của mình, thêm yêu thích môn học, hình thành được các kĩ năng cần thiết cho việc học tập, cho cuộc sống sau này.Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra cho mỗi giáo viên chúng tôi đó là, cần phải tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn, ngoài ra cũng phải hăng say học hỏi việc ứng dụng công nghệ thông tin, để đưa vào những tiết học. Và đặc biệt là việc sử dụng các phần mềm hỗ trợ vẽ hình, tạo ra các mô hình thực tế phục vụ quá trình giảng dạy, góp phần tạo động lực học tập cho học sinh, giúp các em thêm yêu mến môn học và nâng cao hiệu quả, chất lượng giờ dạy.

2. GIẢI PHÁP CẢI TIẾN

2.1 MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA GIẢI PHÁP MỚI

Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn, bản thân mỗi giáo viên chúng tôi luôn băn khoăn, trăn trở, làm thế nào để mang đến những tiết học thật sự bổ ích, lí thú, thu hút được sự chú ý của học sinh, qua đó giúp các em ngày càng phát triển toàn diện hơn. Vì vậy, bên cạnh việc cung cấp các kiến thức đầy đủ cho học sinh thông qua các bài giảng, chúng tôi còn có một “tham vọng”, đó là biến những tiết học vốn mang danh “khô khan” trở thành những tiết học được học sinh thật sự yêu thích, qua đó nâng cao kết quả học tập của các em học sinh, giúp các em phát huy được năng lực của bản thân.

Trang 3 | 47

Trong dạy học Toán, có những tình huống dạy học nếu chỉ sử dụng các phương tiện truyền thống, giáo viên khó có thể giúp học sinh hiểu và hình dung được một số tri thức trừu tượng, khám phá các tính chất, định lí toán học,…

GeoGebra là phần mềm toán học động đang được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó có Toán học. Trong dạy học Toán, phần mềm GeoGebra có nhiều ưu điểm, nếu được sử dụng phù hợp, GeoGebra sẽ là công cụ đắc lực hỗ trợ cho giáo viên dạy Toán, qua đó tạo được hứng thú cho học sinh trong mỗi tiết học.

Trước tiên, chúng tôi xin đề cập đến một số ưu điểm của phần mềm GeoGebra

trong dạy học Toán.

 Phần mềm GeoGebra tích hợp nhiều nội dung hình học (2 chiều và 3 chiều), đại số, xác suất, thống kê, đồ thị và bảng tính, là một trong những phần mềm toán học động hàng đầu, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình dạy học.

 GeoGebra là phần mềm có nhiều thế mạnh hơn so với các phần mềm khác: dễ sử dụng, dễ dàng chuyển đổi được ngôn ngữ sử dụng. Có thể nói GeoGebra là một trong những phần mềm toán học động xuất hiện đầu tiên (Cabri 2D, Cabri 3D, Geometer’s Sketchpad,… được coi là những phần mềm Hình học động). Người dùng có thể chuyển đổi giữa các môi trường làm việc (hình học phẳng và mặt phẳng tọa độ, hình học không gian, bảng tính điện tử, xác suất,…) hoặc hiển thị nhiều môi trường làm việc tại cùng một thời điểm. GeoGebra có thể chạy trực tiếp trên Internet hoặc cài đặt vào máy tính. Người dùng có thể dùng máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh,…khi chạy phần mềm. Có thể nói, GeoGebra là phần mềm đầu tiên trên thế giới hướng tới mục tiêu của giáo dục hiện đại: “Những gì giáo viên giảng học sinh phải được nghe và nhìn thấy”.

 GeoGebra có thể tích hợp vào PowerPoint, giúp cho việc minh họa trong

bài dạy dễ dàng hơn rất nhiều.

 GeoGebra có phiên bản sử dụng trên điện thoại di động, thuận tiện cho học

sinh sử dụng nếu các em không có máy tính bàn hay laptop.

Trước đây, bản thân chúng tôi đã sử dụng phần mềm GeoGebra, tuy nhiên chỉ sử dụng với mục đích vẽ hình (dừng lại ở mức độ sơ sài) và chưa khai thác hết được ưu điểm, lợi thế mà GeoGebra mang lại. Sau khi nhận thấy được những ưu điểm vượt trội của phần mềm GeoGebra, chúng tôi đã tích cực nghiên cứu và cải tiến các giải pháp góp phần giúp cho việc sử dụng phần mềm GeoGebra được hiệu quả hơn như sau:

GIẢI PHÁP 1: XÂY DỰNG NGUỒN HỌC LIỆU PHỤC VỤ CHO CÔNG TÁC GIẢNG DẠY VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM GEOGEBRA

Khi chưa khai thác tối đa sự hỗ trợ từ phần mềm GeoGebra, nguồn học liệu phục vụ cho công tác giảng dạy của chúng tôi chỉ bao gồm giáo án, các chuyên đề xây dựng trên word và powerpoint; thậm chí hình vẽ sử dụng trong nguồn học liệu

Trang 4 | 47

cũng rất sơ sài,nhiều hình vẽ khó chúng tôi phải sử dụng cách thô sơ nhất là “vẽ tay”. Ngay cả trong quá trình trực tiếp giảng dạy cho học sinh, mỗi khi lấy ví dụ minh họa và đưa ra ví dụ tương tự, chúng tôi mất khá nhiều công khi phải ghi lại nội dung câu hỏi tương tự và mất thời gian vẽ hình trực tiếp trên bảng cũng như kiểm chứng kết quả, hoặc nếu sử dụng bài giảng điện tử powerpoint, chúng tôi cũng mất khá nhiều thời gian ghi từng nội dung câu hỏi, vẽ từng hình và chèn hình vào powerpoint. Đặc biệt, trong một số bài toán hình học không gian, đặc biệt là những bài toán tìm giao điểm, hay bài toán thiết diện, đòi hỏi công việc phải diễn ra lần lượt từng bước để học sinh quan sát, chúng tôi thường chọn giải pháp là vẽ hình trên bảng. Nhưng nhờ có phần mềm GeoGebra, chúng tôi đã xây dựng được nguồn học liệu khá tối ưu, tiết kiệm được thời gian cho giáo viên trong quá trình biên tập nội dung giảng dạy và có thêm nhiều ý tưởng cho một số bài học trên lớp, hỗ trợ học sinh quan sát trực quan hơn. Cụ thể, chúng tôi đã triển khai giải pháp như sau:

 Sử dụng phần mềm GeoGebra để hỗ trợ thiết kế các chuyên đề học tập hay

về nội dung và đẹp về hình thức.

 Sử dụng phần mềm GeoGebra hỗ trợ thiết kế hoạt động lấy ví dụ minh họa và tương tự trong quá trình giảng dạy. Cụ thể, chúng tôi đưa ra ví dụ minh họa, cho học sinh thực hiện và đưa ra lời giải chuẩn, trong đó một bên sẽ có hình vẽ hoặc hình động minh họa (nếu có). Sau đó, sẽ cho học sinh thỏa thích sáng tạo đề tương tự, lúc đó chúng tôi sẽ hướng dẫn học sinh lên thay hàm số (hoặc nội dung tương ứng) và sau đó cả lớp sẽ kiểm chứng kết quả.

 Sử dụng phần mềm GeoGebra thiết kế một số tiết dạy trên chính phần mềm này. Trong những bài toán hình học không gian hay các bài toán khác cần thể hiện rõ quá trình thực hiện bài toán, chúng tôi đã thiết kế bài dạy trên chính phần mềm GeoGebra và sử dụng file đó để trình chiếu trong việc giảng dạy.

(PHỤ LỤC 1 – TRANG 12– 21)

GIẢI PHÁP 2: THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM GEOGEBRA

Trước đây, khi chúng tôi chưa thành thạo việc sử dụng các phần mềm GeoGebra, chúng tôi chỉ vẽ hình trên bảng hoặc vẽ hình bằng các công cụ có sẵn trong phần mềm Word, tốn rất nhiều thời gian nhưng hình vẽ thu được cũng không theo ý muốn và học sinh cảm thấy rất trừu tượng. Hay khi xây dựng các bài giảng điện tử phục vụ cho môn Hình học, đặc biệt là Hình học không gian, chúng tôi cảm thấy vô cùng lúng túng và gặp rất nhiều khó khăn, cũng như mất rất nhiều thời gian khi sử dụng các công cụ có sẵn trong Powerpoint. Nhưng từ khi chúng tôi học và biết cách sử dụng phần mềm GeoGebra thành thạo thì việc thiết kế bài giảng chúng tôi có thêm nhiều ý tưởng bài học, làm cho học sinh thấy trực quan, sinh động và yêu thích môn học hơn. Cụ thể chúng tôi đã triển khai giải pháp như sau:

Trang 5 | 47

 Sử dụng phần mềm GeoGebra để hỗ trợ thiết kế một số hoạt động khởi

động tạo hứng thú cho học sinh.

 Sử dụng phần mềm GeoGebra để hỗ trợ thiết kế một số hoạt động hình

thành kiến thức cho học sinh.

 Sử dụng phần mềm GeoGebra để hỗ trợ thiết kế một số hoạt động vận

dụng, tìm tòi cho học sinh.

 Sử dụng phần mềm GeoGebra kết hợp với các phần mềm Word,

Powerpoint để các bài học trở nên sinh động, trực quan hơn.

(PHỤ LỤC 2 – TRANG22– 33)

GIẢI PHÁP 3: GIỚI THIỆU VÀ HƯỚNG DẪN CHO HỌC SINH TÌM HIỂU PHẦN MỀM GEOGEBRA

Trong thời đại công nghệ 4.0 hiện nay, học sinh không chỉ ngày càng năng động, sáng tạo mà còn chứng tỏ bản thân có rất nhiều kĩ năng tốt, cần thiết cho việc hòa nhập cùng sự phát triển của cộng đồng như kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng thuyết trình,… Để giúp các em phát triển một cách toàn diện hơn nữa, chúng tôi đã thường xuyên giao các bài tập nhóm, yêu cầu các em báo cáo kết quả, thuyết trình trước cả lớp. Trước kia, các em chỉ đơn thuần thuyết trình theo kiểu truyền thống. Hơn thế nữa, dù năng lực của các em học sinh tương đối tốt, nhưng nhiều em vẫn tỏ ra lúng túng trước những bài thuyết trình, đặc biệt là các bài thuyết trình liên quan đến hình học, khi các em vừa phải thuyết trình, vừa hì hục vẽ hình minh họa trên bảng. Vì vậy, chúng tôi đã giới thiệu và hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu phần mềm GeoGebra một cách đầy đủ, chi tiết cũng như có sự kiểm tra đối chứng kết quả của các em, nhằm giúp các em có thêm công cụ phục vụ quá trình học tập. Cụ thể, chúng tôi đã tiến hành như sau:

 Tranh thủ những thời gian rảnh rỗi để giới thiệu, hướng dẫn sử dụng phần mềm GeoGebra cho học sinh. Chúng tôi đã tổ chức các buổi hướng dẫn online vào cuối tuần cho một số học sinh tiêu biểu để làm đội ngũ cốt cán, các em sẽ có nhiệm vụ hướng dẫn lại cho các bạn.

 Hỗ trợ các em trong quá trình thực hiện khi gặp phải khó khăn. Kể cả khi hướng dẫn cụ thể, các em cũng rất khó tránh phải các vấn đề vướng mắc;vì vậy, chúng tôi đóng vai trò như người “soi đường” để các em có những bước đi thật an tâm, vững chắc.

 Thưởng điểm khuyến khích khi các em sử dụng phần mềm hỗ trợ khi thuyết trình, báo cáo kết quả các hoạt động học tập hay sản phẩm học tập nghiên cứu chuyên đề. Đây là hình thức đưa ra nhằm động viên, khích lệ các em nghiên cứu, tìm hiểu về phần mềm.

(PHỤ LỤC 3 – TRANG34–41)

2.2 ƯU ĐIỂM CỦA GIẢI PHÁP MỚI

Trang 6 | 47

GIẢI PHÁP 1: XÂY DỰNG NGUỒN HỌC LIỆU PHỤC VỤ CHO CÔNG TÁC GIẢNG DẠY VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM GEOGEBRA

Trong thời đại công nghệ ngày nay, mỗi giáo viên phải không ngừng học tập để nâng cao không chỉ về trình độ chuyên môn mà còn cả kĩ năng sử dụng, ứng dụng công nghệ thông tin để quá trình dạy học diễn ra “chuyên nghiệp” hơn, tạo được hứng thú học tập cho học sinh hơn. Và khi triển khai giải pháp này, chúng tôi đã thấy rõ được những hiệu quả sau đây:

Thứ nhất, tài liệu dạy của giáo viên và tài liệu học tập phát cho học sinh ngày càng “thu hút” người đọc; không chỉ chuẩn, chất lượng về mặt nội dung mà còn đẹp về hình thức, làm cho người đọc khi cầm tài liệu trên tay là muốn tìm hiểu ngay nội dung của tài liệu.

Thứ hai, trong một số tiết học, khi chúng tôi áp dụng phương pháp lấy ví dụ minh họa, sau đó cho học sinh tự ra những câu tương tự, học sinh lúc này đóng vai trò như người ra đề, sau đó cả lớp sẽ cùng nhau thực hiện và kiểm chứng kết quả. Tiếp theo, giáo viên sẽ hướng dẫn các em có thể về nhà đưa ra thêm được những câu hỏi nâng cao hơn. Nhiều em học sinh rất “đam mê” với công việc sáng tác nội dung bài toán này, nhiều em đã đưa ra các bài toán khá hay, sau đó tới lớp cùng trao đổi với thầy cô và bạn bè. Như vậy, các em được hoàn toàn “chủ động” trong quá trình học tập của bản thân, từ đó giúp các em hiểu bài hơn và làm chủ quá trình lĩnh hội kiến thức của bản thân; thậm chí nhiều em đã phát hiện được niềm đam mê với môn học sau quá trình “sáng tác” bài toán. Thậm chí, nhiều em học sinh đã đưa ra được các “bài toán” khá hay mà ngay chính bản thân chúng tôi cần học tập.

Thứ ba, với sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra, hiện nay chúng tôi đã có thêm sự lựa chọn khi xây dựng các bài giảng điện tử. Ngoài việc xây dựng các bài giảng điện tử trên phần mềm truyền thống là Microsoft Powepoint, hay Prezi; giờ đây chúng tôi đã có thêm sự lựa chọn đó là xây dựng trên GeoGebra. Đặc biệt, với những bài giảng cần nhiều công thức Toán học, hình vẽ không gian rắc rối với các bước lần lượt cần được tiến hành, phần mềm GeoGebra tỏ ra khá hữu ích và tiết kiệm thời gian hơn cho giáo viên trong quá trình biên soạn.

GIẢI PHÁP 2: THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM GEOGEBRA

Khi tiến hành thiết kế các hoạt động học tập với sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra, chúng tôi đã nhận thấy những ưu điểm sau:

Thứ nhất, chúng tôi có thêm nhiều ý tưởng cho các bài dạy của mình với sự hỗ trợ đắc lực đến từ các công cụ của phần mềm GeoGebra cũng như việc kết hợp phần mềm này với Word, Powerpoint.

Thứ hai, chúng tôi đã xây dựng được hệ thống bài giảng chất lượng, thu hút và lôi cuốn học sinh hơn rất nhiều. Đây là điều mà trước kia chúng tôi còn bị hạn

Trang 7 | 47

chế rất nhiều, khi mà phần lớn các bài giảng về Hình học, đặc biệt là Hình học không gian, chúng tôi đều sử dụng phương pháp truyền thống là vẽ hình lên bảng để giảng cho học sinh.

Thứ ba, giúp cho học sinh cảm thấy trực quan, sinh động, hứng thú hơn với bài học và từ đó thêm yêu thích môn học. Qua đó có thể phát hiện các khả năng tiềm ẩn ở nhiều em học sinh.

Thứ tư, không khí lớp học trở nên vui vẻ, học sinh sôi nổi, tích cực phát biểu bài; từ đó góp phần giúp học sinh thêm yêu thích môn học và phát triển năng lực người học.

GIẢI PHÁP 3: GIỚI THIỆU VÀ HƯỚNG DẪN CHO HỌC SINH TÌM HIỂU VIỆC SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA

Với khả năng nhạy bén, tinh thần ham học hỏi của tuổi trẻ, các em học sinh tỏ ra vô cùng thích thú khi được thầy cô giới thiệu và hướng dẫn tìm hiểu việc sử dụng phần mềm GeoGebra. Hơn nữa, chúng tôi đã thấy rõ những ưu điểm sau:

Thứ nhất, tạo cơ hội để các em phát triển các kĩ năng cần thiết, phục vụ cho cuộc sống sau này như kĩ năng hoạt động nhóm, thuyết trình, kĩ năng hợp tác, kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin,…

Thứ hai, tạo động cơ học tập, cạnh tranh lành mạnh giữa các thành viên trong lớp. Khi chia các nhóm hoạt động và có hình thức thưởng điểm khuyến khích việc các em sử dụng các phần mềm, đặc biệt là phần mềm GeoGebra trong các bài toán hình học đã làm cho các em học sinh vô cùng hứng khởi, hăng say tìm hiểu để có kết quả báo cáo thật tốt.

Thứ ba, thông qua việc hướng dẫn cho học sinh, chúng tôi cũng ngày càng hiểu sâu hơn về các ứng dụng của phần mềm GeoGebra cũng như góp phần nắm bắt tâm sinh lí của các học sinh trong lớp.

Thứ tư, các tiết học trở nên sôi động, cuốn hút hơn rất nhiều khi các bài báo

cáo kết quả, thuyết trình của các em học sinh không còn nhàm chán nữa.

Thứ năm, bản thân chúng tôi cũng học tập được rất ý tưởng hay từ các em học sinh. Sức sáng tạo của tuổi trẻ là vô hạn, rất nhiều em học sinh khiến chúng tôi ngạc nhiên về khả năng của các em khi đưa ra những ý tưởng vô cùng hay, là bài học mà chúng tôi cần học hỏi, trau dồi.

Thứ sáu, thông qua việc học sinh tự tạo ra các sản phẩm hình vẽ, mô hình động đã khơi dậy niềm đam mê, hứng thú ở một số em đối với công nghệ thông tin. Từ đó, góp phần giúp học sinh tìm ra được khả năng tiềm ẩn của bản thân và có định hướng nghề nghiệp trong tương lai.

III.

HIỆU QUẢ DỰ KIẾN

1. Đối với giáo viên

Trang 8 | 47

 Xây dựng được hệ thống bài giảng thật sự bổ ích, sinh động, lôi cuốn học sinh; giúp các em phát huy tối đa khả năng của bản thân và thêm yêu thích môn học.

 Học hỏi, chia sẻ được rất nhiều kinh nghiệm giữa các đồng nghiệp, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, hướng tới phát triển bản thân về mọi mặt.

 Góp phần xây dựng được bộ tài liệu không chỉ chính xác và chất lượng về

chuyên môn mà còn đẹp về hình thức.

 Khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của mỗi giáo viên trong từng tiết học được cải thiện và nâng cao rõ rệt, góp phần quan trọng cho sự “thành công” của mỗi tiết học.

2. Đối với học sinh

 Học sinh hứng thú với từng tiết học, qua đó thêm đam mê, yêu thích môn Toán; nhiều em đã phát hiện ra được khả năng của chính bản thân đối với môn học.

 Nhiều năng lực của học sinh được phát hiện và phát triển: năng lực hoạt động

nhóm, năng lực thuyết trình, năng lực sử dụng công nghệ thông tin tốt.

 Được rèn luyện về tư duy Toán học, đặc biệt là tư duy Hình học qua các hình

vẽ, mô hình động.

 Nhiều học sinh đã tỏ ra vô cùng hứng thú và yêu thích, đam mê với các ngành học liên quan đến công nghệ thông tin như đồ họa, lập trình,…thông qua việc trải nghiệm vẽ hình, xây dựng mô hình động; thậm chí có những em đã tìm hiểu và viết ra được một số Tool khá hữu ích giúp việc vẽ hình được gọn nhẹ và đơn giản hơn. Từ đó, góp một phần trong việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai của các em.

Qua đó, học sinh cảm thấy yêu thích môn học, không còn áp lực trong những giờ Toán; không khí lớp học trở nên thoải mái, vui vẻ; nhiều em đã phát hiện được ra khả năng của bản thân, không chỉ đối với môn Toán, mà còn đối với đồ họa, lập trình,... Các em nhận thấy mình tiến bộ rõ rệt từng ngày, tự tin phát biểu ý kiến cá nhân, trang bị đầy đủ kiến thức và kĩ năng trong thời đại 4.0.

Từ năm học 2019 – 2020 đến nay, các giải pháp trên được tiến hành áp dụng ở các lớp của cả ba khối ở trường chúng tôi. Chúng tôi nhận thấy chất lượng dạy và học môn Toán được nâng lên rõ rệt như sau:

KẾT QUẢ THI HỌC SINH GIỎI TỈNH

Chất lượng các giải học sinh giỏi Tỉnh môn Toántrong 3 năm gần đây đều tăng và toàn trường luôn đứng top đầu trong các trường không chuyên của tỉnh. Cụ thể

Trang 9 | 47

Năm học Giải nhất Giải ba Giải khuyến khích Giải nhì

0 3 0 1

0 2 3 0

2 2 0 0 2019 – 2020 (Áp dụng thí điểm) 2020 – 2021 (Áp dụng đại trà) 2021 – 2022 (Áp dụng đại trà)

KẾT QUẢ THI KHOA HỌC KĨ THUẬT CẤP TỈNH

Năm học 2019 – 2020, có 1 sản phẩm dự thi thuộc lĩnh vực Tin học đạt giải Ba do chúng tôi hướng dẫn.

KẾT QUẢ THI THPT QUỐC GIA

Năm học TB của trường TB toàn tỉnh TB toàn quốc TB các lớp dạy Độ lệch so với toàn trường Độ lệch so với toàn tỉnh Độ lệch so với toàn quốc

8.61 8.36 7.22 6.68 0.25 1.39 1.93

8.77 8.28 7.06 6.61 0.49 1.71 2.16

2019 – 2020 (Áp dụng thí điểm) 2020 – 2021 (Áp dụng đại trà)

KẾT QUẢ CÁ NHÂN

Đồng chí Bùi Thị Lợi được bằng khen của Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào tạo.

Đồng chí Vũ Thị Thu Trang được bằng khen của Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Tỉnh.

Các giải pháp trên chúng tôi đã áp dụng 3 năm trở lại đây với những kết quả đạt được đã trình bày ở trên. Chúng tôi vẫn đang tiếp tục áp dụng và tiếp tục suy nghĩ để cải tiến các giải pháp và đưa ra những giải pháp tiếp theo.

IV.

ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG

1. Điều kiện áp dụng

Các giải pháp chúng tôi đưa ra có thể áp dụng rộng rãi tại tất cả các trường THPT khi mà vấn đề đổi mới trong giáo dục đang được triển khai rộng khắp và được toàn xã hội quan tâm. Các giáo viên cùng nhau học tập để xây dựng các tiết học chất lượng, bổ ích nhất cho các em học sinh.

2. Khả năng áp dụng

Trang 10 | 47

Áp dụng cho tất cả các tổ Toán – Tin tại các trường THPT. Ngoài ra các tổ nhóm chuyên môn khác có thể sử dụng phần mềm GeoGebra để xây dựng các mô hình động vô cùng hiệu quả.

3. Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần

đầu

STT Họ và tên Nơi công tác Chức danh Ngày, tháng, năm sinh Nội dung công việc hỗ trợ Trình độ chuyên môn

1 07/10/1972 Thạc sĩ Bùi Thị Ngọc Lan THPT Yên Khánh A Phó hiệu trưởng

2 Bùi Thị Lợi 07/08/1978 Thạc sĩ THPT Yên Khánh A Tổ trưởng chuyên môn

3 Nguyễn Thị Chúc 29/07/1996 THPT Yên Khánh A Giáo viên Cử nhân

Thu 4 02/09/1984 Vũ Thị Trang THPT Yên Khánh A Giáo viên Cử nhân

5 Tô Thị Hường 24/03/1982 THPT Yên Khánh A Giáo viên Cử nhân

Chỉ đạo và áp dụng giảng dạy thử lớp 12K, 12P, 10D Chỉ đạo và áp dụng giảng dạy thử lớp 12A,12E, 11A, 11B, 10A Áp dụng giảng dạy thử lớp 10G, 11G, 11K, 10B, 12G. Áp dụng giảng dạy thử lớp 12B, 12C, 11C, 11B, 10M. Áp dụng giảng dạy lớp thử 10D, 11D, 12M,11M.

Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Trang 11 | 47

XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO Yên Khánh, ngày 20 tháng 04 năm 2020

ĐƠN VỊ CƠ SỞ Người nộp đơn

Bùi Thị Ngọc Lan

Bùi Thị Lợi

Nguyễn Thị Chúc

Vũ Thị Thu Trang

Tô Thị Hường

Trang 12 | 47

PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ MINH CHỨNG CHO GIẢI PHÁP 1

A. MINH CHỨNG TRONG VIỆC SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA TRONG HỖ TRỢ XÂY DỰNG NGUỒN TÀI LIỆU GIẢNG DẠY

* Dưới đây là một số hình ảnh được sử dụng trong các tài liệu (giáo án, các chuyên đề) trước đây khi chưa khai thác tối đa phần mềm GeoGebra và hiện tại khi đã khai thác tối đa sự hỗ trợ của phần mềm.

STT Trước đây Hiện tại

Trang 13 | 47

S

E

F

D

A

J

O

M

C

B

I

Trang 14 | 47

* MỘT SỐ ĐƯỜNG LINK CÁC CHUYÊN ĐỀ MÀ CHÚNG TÔI ĐÃ XÂY DỰNG DƯỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM GEOGEBRA

+ Chuyên đề “Khoảng cách” được chia sẻ bởi đường link sau

https://drive.google.com/file/d/1WmfZTpZ51hbIRxPkDap7XmIHzSWvnNay/view? fbclid=IwAR0i-6GyEvApkr7xVQmLTmH-gxtvl9rxzGIXGtNl-TZV2ylSARZW8T- Nj5I

+ Chuyên đề “Hai mặt phẳng vuông góc” được chia sẻ bởi đường link sau

https://drive.google.com/file/d/1qzDZ6BYT6fGktk0bqTZJNcHFFywu70sW/view? usp=sharing&fbclid=IwAR1490wpSJALwpeN4wi-1p25MTWG9YE4b7Y- Rv0g_49K72zFHGNZw-E9g-o

+ Chuyên đề “Thể tích khối chóp” được chia sẻ bởi đường link sau

https://drive.google.com/file/d/1WaEXiICLMwxaWfm6yI-2cY4KFz7pVdHd/view? usp=sharing&fbclid=IwAR1G4PVhPouKRCvHU0EXEG9QSkwJsfbsBYzvi_fAOqI 95efLh6-W6c4S62Q

+ Chuyên đề “Mặt cầu” được chia sẻ bởi đường link sau

https://drive.google.com/file/d/1-GmoWVjNeIIlXYapwPRlSzVlaewHyJ5M/view? usp=sharing&fbclid=IwAR23DWHieOCwTwCg9Oe4A6CwrHpAkfTpzmzqbm_s2l 5D5ZnsfLZZUjVbeDk

B. MINH CHỨNG TRONG VIỆC SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA HỖ TRỢ HOẠT ĐỘNG LẤY VÍ DỤ MINH HỌA VÀ TƯƠNG TỰ CỦA HỌC SINH

* Hoạt động lấy ví dụ minh họa và tương tự trong việc dạy học nội dung “Ứng dụng của tích phân để tích thể tích”

File GeoGebra được chia sẻ bởi đường link sau:

https://drive.google.com/file/d/15avyH-rteH7XSBR6NR92eJHB0ndQEvP2/view? usp=sharing

+ Một số hình ảnh khi chiếu đề và hình ảnh minh họa kèm theo

Trang 15 | 47

+ Một số hình ảnh hoàn thiện lời giải và mô hình khi quay hình phẳng quanh trục hoành

Trang 16 | 47

+ Hình ảnh giáo viên hướng dẫn học sinh thay dữ kiện để được các ví dụ tương tự

Trang 17 | 47

+ Hình ảnh hoàn thiện lời giải một ví dụ tương tự mà học sinh đã đưa ra

* Hoạt động lấy ví dụ minh họa về cực trị hàm bậc ba và ví dụ tương tự trong bài giảng “Cực trị của hàm số” (tiết 1)

Link GeoGebra được chia sẻ bởi link sau

Trang 18 | 47

https://drive.google.com/file/d/1xN2fhrRYXjK8N0Qg6wp-RnMHe0U8bu9a/view? usp=sharing

+ Hình ảnh ví dụ minh họa về cho quy tắc 1 tìm cực trị của hàm số cho bởi công thức

+ Một số hình ảnh khi thay giả thiết để được ví dụ tương tự và lời giải hoàn thiện

Trang 19 | 47

C. MINH CHỨNG TRONG VIỆC XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ TRÊN CHÍNH PHẦN MỀM GEOGEBRA

* Bài giảng điện tử xây dựng trên GeoGebra chủ đề “Phép biến hình – Phép tịnh tiến” –Chương 1: Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng (Hình học 11).

File GeoGebra bài giảng được chia sẻ bởi link sau

https://drive.google.com/file/d/1U9auSmwzmuWoml4AOO7F2FlOPRGkKbMW/view? usp=sharing

+ Một số hình ảnh sử dụng bài giảng trên lớp

Trang 20 | 47

Trang 21 | 47

+ Một số hình ảnh trong bài giảng

* Bài giảng điện tử xây dựng trên GeoGebra bài “Các định nghĩa” – Bài 1, Chương 1: Vec-tơ (Hình học 10).

File GeoGebra bài giảng “Các định nghĩa” được chia sẻ bởi link sau:

https://drive.google.com/file/d/1UNvD8hxxKEm2yPispt2q3jmujf1i8VMO/view? usp=sharing

Trang 22 | 47

Hình ảnh bài giảng trong mục 1. Khái niệm vec-tơ

Hình ảnh bài giảng trong mục 2. Vec-tơ cùng phương, vec-tơ cùng hướng

Hình ảnh bài giảng trong mục 3. Hai vec-tơ bằng nhau

* Link một số bài giảng khác:

+ Bài giảng “Khảo sát hàm số (tiết 2)” (phần Khảo sát hàm trùng phương).

https://drive.google.com/file/d/1jL4eDXlOeNIze-8ixda93i7tQxNCnL9q/view? usp=sharing

+ Bài giảng “Phương trình lượng giác cơ bản”

https://drive.google.com/file/d/1O7K1dWLSZTXr4slM79e-HyGY-jrmcgwF/view? usp=sharing

+ Bài giảng “Tổng và hiệu của hai vec-tơ”

Trang 23 | 47

https://drive.google.com/file/d/1Qu--9QreDO3Qgje3PjR6S4sQPZqVcChh/view? usp=sharing

Trang 24 | 47

PHỤ LỤC 2. MỘT SỐ MINH CHỨNG CHO GIẢI PHÁP 2

A.MINH CHỨNG CHO VIỆC SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA HỖ TRỢ CHO CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP

1. SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a) Hoạt động khởi động cho chủ đề “Mặt tròn xoay” – Hình học 12 –

Chương II

* Trước đây khi dạy học hoạt động “Mặt tròn xoay” là một khái niệm tương đối trừu tượng đối với học sinh, chúng tôi thường làm như sau:

- Vẽ hình (trên bảng).

- Giới thiệu khái niệm.

Bản thân chúng tôi nhận thấy, với cách thực hiện như trên, học sinh gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận khái niệm và hình dung được “sự tạo thành” mặt tròn xoay; từ đó góp phần dẫn đến thực trạng học sinh chán học Toán.

* Nhưng nhờứng dụng của phần mềm GeoGebra, khi dạy học chủ đề “Mặt tròn xoay”, chúng tôi đã thiết kế hoạt động khởi động như sau:

+ GV:Cho học sinh quan sát, một số đồ vật thường gặp trong cuộc sống và đặt ra câu hỏi sau

H1. Các em có biết các bề mặt của các đồ vật này có tên gọi là gì không?

H2. Các em hãy suy nghĩ xem bằng cách nào để tạo ra được hình dạng của các đồ vật này?

Trang 25 | 47

+ HS: Quan sát, sau đó suy nghĩ đưa ra các câu trả lời cho câu hỏi H1, H2.

+ GV: Trước khi nhận xét câu trả lời của học sinh, giáo viên yêu cầu các em xem video mô hình động sau. (Hình động sự tạo thành của mặt tròn xoay, mặt nón tròn xoay, mặt trụ tròn xoay).

o Mô hình mặt tròn xoay

(cid:0) Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1eglHGg- gG81oycXaxPZgtiIgSZQvBoZj/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1HWmdNd6OcR0Az2CLs3Lfi4PG6hPq _Uid/view?usp=sharing

(cid:0) Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1CERS6mMRnYqoWgdVtTpakFUZBvF By4Ci/view?usp=sharing

o Mô hình mặt nón tròn xoay

(cid:0) Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1GYTrohSzpEloq8VWB0kJUS09D5nEN 8KA/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1Kbr2uuvRq8RwWhIWR5leQBLLYN7T I133/view?usp=sharing

(cid:0) Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1dbxrGJ4nlnJvscGstQklzxt8QTwz- iel/view?usp=sharing

Trang 26 | 47

o Mô hình mặt trụ tròn xoay

(cid:0) Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1PEgGYILjalPICFj2gMjjWG3Yd6brqI R8/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1PLbdQPreCDlNtpdfGRcD0Z9kdpkNO xvV/view?usp=sharing

(cid:0) Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/13jDjXuPzqkF- 8RiryDpgc2WjVAVrqb0q/view?usp=sharing

+ GV: Đặt vấn đề dẫn vào bài mới: Các bề mặt đồ vật mà chúng ta vừa quan sát được gọi là các mặt tròn xoay. Video về mô hình chúng ta mà chúng ta quan sát chính là mô hình để tạo ra được mặt tròn xoay. Vậy mặt tròn xoay được định nghĩa một cách chính xác như thế nào, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong tiết học ngày hôm nay “Chủ đề: Mặt tròn xoay”.

Với cách làm được cải tiến nhờ sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra, trong quá trình giảng dạy chúng tôi đã nhận thấy được sự hứng khởi của học sinh khi tiếp nhận kiến thức, “khát khao” tìm hiểu những kiến thức mới về “Mặt tròn xoay” sau hoạt động khởi động trên.

Trang 27 | 47

Một số hình ảnh trong hoạt động khởi động bài “Mặt tròn xoay”

b) Hoạt động khởi động cho bài “Phương trình đường elip” – Hình học 10

– Chương III

* Trước đây khi dạy học hoạt động “Định nghĩa đường elip” là một khái niệm tương đối trừu tượng đối với học sinh, chúng tôi thường làm như sau:

- Nêu cách vẽ đường elip.

- Vẽ hình (trên bảng).

- Giới thiệu khái niệm.

Với cách thực hiện này, trong quá trình giảng dạy, chúng tôi nhận thấy được sự băn khoăn đến từ phía người học về cách vẽ hình elip, liệu quá trình đấy diễn ra có đúng hay không? Khi ấy, chúng tôi phải hướng dẫn học sinh “chấp nhận” khái niệm. Và sau mỗi lần “chấp nhận” như vậy, học sinh đã dần hình thành một thói quen “lười” tìm tòi hơn và ỷ lại vào sự hướng dẫn của giáo viên. Do vậy đã hạn chế rất nhiều năng lực ở người học.

* Nhưng nhờ ứng dụng của phần mềm GeoGebra, khi dạy bài “Phương trình đường elip”, chúng tôi đã thiết kế hoạt động khởi động như sau:

+ GV:Yêu cầu học sinh quan sát theo nhóm một số hình ảnh thực tế trong cuộc sống và đánh dấu các đường elip xuất hiện cho học sinh dễ quan sát. Sau đó yêu cầu học sinh quan sát quỹ đạo của các hành tinh chuyển động quanh Mặt Trời và trả lời các câu hỏi sau.

H1. Các đường xuất hiện trong các hình ảnh trên và quỹ đạo chuyển động của các hành tinh quanh Mặt Trời có giống với các hình mà các em đã học hay không?

H2. Nếu không, các em hãy thử đoán tên gọi của các đường này?

Trang 28 | 47

+ HS: Thảo luận nhóm rồi đưa ra ý kiến trả lời câu hỏi.

+ GV: Nhận xét các câu trả lời của các nhóm cho câu hỏi H1. Sau đó, GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của các nhóm.

+ GV:Dùng hai chiếc đinh cố định tại hai điểm ; sau đó sử dụng một sợi dây không đàn hồi, có độ dài cố định lớn hơn ; sau đó quàng vào hai chiếc đinh, đặt đầu bút chì vào trong vòng dây rồi căng ra để vòng dây trở thành một tam giác. Các em hãy quan sát sự di chuyển đó qua mô hình động sau:

 Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1yI7916OA0WUwioVBb9EWbCoq0TCj yh-6/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1ezvGwNj- ZYc4ywvxAhHNawQT2LckCMlP/view?usp=sharing

 Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1kDEh2WF1gYD6OWbFkAyUUsIVrwT- r7H6/view?usp=sharing

Trang 29 | 47

+ GV: Đặt vấn đề dẫn vào bài mới: Các đường xuất hiện trong những hình ảnh lúc đầu, hay quỹ đạo chuyển động của các hành tinh quanh Mặt Trời, hay việc di chuyển đầu bút chì trong video mô hình động đều được gọi là đường elip. Vậy đường elip được định nghĩa và có phương trình như thế nào, tất cả các câu hỏi này chúng ta sẽ trả lời được qua bài học hôm nay “Phương trình đường elip”.

Một số hình ảnh trong hoạt động khởi động bài “Phương trình Elip”

2. SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

a) Hoạt động hình thành kiến thức “Hình biểu diễn của một hình trong

không gian”

* Trước đây chúng tôi thường làm như sau:

- Giáo viên trực tiếp nêu định nghĩa.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh vẽ một vài hình biểu diễn của một hình lập phương, hình chóp tam giác.

- Giáo viên sẽ đưa ra các quy tắc để biểu diễn của một hình trong không gian.

- Học sinh thừa nhận kết quả và vẽ hình vào vở.

Trang 30 | 47

Với cách thực hiện này, có ưu điểm là dễ thực hiện, tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy chúng tôi nhận ra khá nhiều bất cập, cụ thể như sau:

+ Thứ nhất, hình học không gian là phần kiến thức mới mà học sinh lớp 11 mới tiếp cận; vấn đề nan giải nhất là học sinh cảm thấy vô cùng trừu tượng, khó hình dung được và luôn đặt ra câu hỏi vì sao cạnh này vẽ bằng nét đứt, cạnh kia vẽ bằng nét liền. Và với cách học “bắt chước” như trên, vấn đề này vẫn liên tiếp mắc từ khóa học sinh này đến khóa học sinh sau.

+ Thứ hai, học sinh vô cùng thụ động trong việc lĩnh hội kiến thức, và rất nhiều học sinh băn khoăn, liệu ngoài các cách biểu diễn này, có tất cả những cách biểu diễn nào khác hay không?

* Nhưng nhờ ứng dụng của phần mềm GeoGebra, khi dạy học kiến thức “Hình biểu diễn của một hình trong không gian”, chúng tôi đã thiết kế hoạt động dạy học như sau:

+ GV: Yêu cầu học sinh quan sát mô hình 3D biểu diễn của một hình chóp tam giác được thiết kế trên phần mềm GeoGebra.

 Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1lZVsyQssBwlx2oHf91wlMdzV86wFGj Sr/view?usp=sharing

+ GV: Đặt ra câu hỏi: “Các em có nhận xét gì về việc nhìn thấy các mặt, các cạnh của hình chóp tam giác khi thay đổi các góc nhìn”.

+ HS: Suy nghĩ và trả lời câu hỏi của giáo viên.

+ GV: Gọi một học sinh trả lời câu hỏi, sau đó giáo viên dẫn dắt vào khái niệm. Sau khi đưa ra khái niệm, giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát hình biểu diễn trên phần mềm và hướng dẫn học sinh tổng quát hóa, rút ra các quy tắc vẽ hình biểu diễn của một hình trong không gian.

+ GV:Thực hiện đồng hành cùng cả lớp vẽ một hình biểu diễn của hình lập phương dưới một góc nhìn “dừng lại” bất kì trên màn hình. Sau đó, yêu cầu học sinh quan sát mô hình thêm 1 lần nữa và vẽ vào vở tất cả các hình biểu diễn của hình lập phương mà em quan sát được.

+ HS: Thực hiện và vẽ hình vào vở. Sau đó các em sẽ xung phong lên bảng và hoàn thiện bài.

+ GV: Yêu cầu học sinh “dừng” trên phần mềm góc nhìn mà em thu được hình biểu diễn vừa vẽ. Cho học sinh dưới lớp nhận và cùng hoàn thiện yêu cầu.

+ GV: Hướng dẫn học sinh hoạt động theo nhóm, sử dụng phần mềm GeoGebra đã được cài trên máy tính xách tay hoặc điện thoại di động (có yêu cầu từ tiết trước và tùy thuộc điều kiện của học sinh); vẽ một mô hình

Trang 31 | 47

3D hình chóp tam giác, sau đó quan sát và vẽ các hình biễu diễn của một hình chóp tam giác mà em quan sát được, chọn một hình biểu diễn mà em thấy trực quan nhất.

+ HS: Thực hiện theo nhóm, sau đó cử đại diện báo cáo và phản biện bài chéo giữa các nhóm để thu được kết quả.

+ GV: Nhận xét bài của các nhóm và chốt kiến thức.

Hình ảnh học sinh thực hiện quan sát mô hình 3D của hình lập phương trên phần mềm GeoGebra trên điện thoại di động

Sau khi thay đổi phương pháp dạy học kiến thức dưới sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra, chúng tôi đã nhận thấy học sinh vô cùng hứng thú với hình học không gian, đại đa số không còn cảm giác “sợ và hoang mang” với kiến thức mới này. Hơn thế nữa, học sinh đã dễ dàng vẽ chính xác hình biểu diễn của một hình trong không gian, khi đây là vấn đề “hóc búa” mà trước đây chúng tôi khó đạt được sau chỉ vài tiết học.

b) Hoạt động hình thành kiến thức “Thiết diện của hình chóp khi cắt bởi một

mặt phẳng” .

* Trước đây khi dạy học hoạt động “Thiết diện của hình chóp khi cắt bởi một mặt phẳng” là một khái niệm khá trừu tượng đối với học sinh. Chúng tôi đã làm như sau:

- Vẽ hình (trên bảng).

- Giới thiệu khái niệm.

- Nêu các bước làm.

- Đưa ra ví dụ áp dụng.

Trang 32 | 47

Với cách dạy truyền thống như nêu trên, có ưu điểm là bất kì giáo viên nào cũng có thể thực hiện được một cách dễ dàng. Tuy nhiên, học sinh rất “thụ động” trong cách tiếp cận tri thức. Nhiều em học sinh thắc mắc tại sao lại thu được thiết diện như vậy, mặc dù được giáo viên cung cấp các bước tìm thiết diện nhưng đại đa số các em đều tỏ ra lúng túng khi áp dụng. Hơn nữa, đại đa số các khóa học sinh mà chúng tôi áp dụng phương pháp này đều tỏ rõ việc “sợ hãi” đối với các bài toán thiết diện; và nhắc đến các bài toán thiết diện là đại đa số đều cho rằng đây là một bài toán khó.

* Nhưng nhờ ứng dụng của phần mềm GeoGebra, khi dạy học kiến thức “Thiết diện của hình chóp khi cắt bởi một mặt phẳng”, chúng tôi đã thiết kế hoạt động dạy học như sau:

+ GV:Yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm và quan sát mô hình động sau và trả lời câu hỏi:

H1: Phần chung của hình chóp và mặt phẳng cắt có thay đổi hay không? Phần chung đó có thể là hình gì?

 Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1UP7T4g42wH5qbj1SW- GFG1iZspXLxEkn/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1RYENolsH5hA-7nkC- oqU2xvm7Vu03cjt/view?usp=sharing

 Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1Ufl4G2sub8aXZrr6tzP6_xsPT8QRpLrf /view?usp=sharing

+ HS: Học sinh quan sát mô hình, nghiên cứu, trả lời câu hỏi mà giáo viên đặt ra.

+ GV: Khi mặt phẳng cắt hình chóp thì phần chung của hình chóp và mặt cắt được gọi là thiết diện. Vậy thiết diện là gì, sau đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu.

+ GV: Nêu khái niệm thiết diện của hình chóp cắt bởi một mặt phẳng. HS ghi chép bài.

- Dựa vào mô hình, giáo viên cùng học sinh tìm ra các bước để dựng thiết diện.

Cách bước tiến hành xây dựng các mô hình động hoàn toàn tương tự nhau, nên trong mục này chúng tôi xin phép không đề cập đến các bước thực hiện.

Trang 33 | 47

Sau khi đổi mới phương pháp dạy học kiến thức phần này dưới sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra, chúng tôi nhận được những phản hồi tích cực đến từ học sinh như sau: Đại đa số các em đều tỏ ra thích thú với việc xác định thiết diện của hình chóp khi cắt bởi một mặt phẳng, hiểu được khái niệm và các bước tiến hành để xác định được thiết diện của một hình chóp, đặc biệt đã cải thiện được rất nhiều sai lầm mà trước đây học sinh hay mắc phải là “cho hai đường thẳng chéo nhau cắt nhau”.

c) Hoạt động hình thành kiến thức “Đồ thị hàm số ”

* Trước đây chúng tôi thường làm như sau:

- Giáo viên trực tiếp vẽ đồ thị hàm số trên một chu kì (trên bảng).

- Giáo viên hướng dẫn vẽ đồ thị hàm số trên cả tập xác định bằng phép tịnh tiến.

- Học sinh thừa nhận kết quả và vẽ hình vào vở.

Với cách làm vừa nêu, học sinh sẽ vô cùng “thụ động” trong việc hình thành kiến thức đồ thị hàm số và đặt ra câu hỏi “sao đồ thị lại như vậy?”. Nếu không có sự hỗ trợ của mô hình động, việc giáo viên giải thích rõ để học sinh hiểu sẽ tốn khá nhiều công sức và cũng “khó” để giải đáp hết những băn khoăn của học sinh.

* Nhưng nhờ ứng dụng của phần mềm GeoGebra, khi dạy học kiến thức “Đồ thị hàm số ”, chúng tôi đã thiết kế hoạt động dạy học như sau:

+ GV: Yêu cầu học sinh quan sát khi thay đổi từ đến thì giá trị thay đổi ra sao trên một chu kì. (Sử dụng vẽ hình động (trên phần mềm).

- Tiếp tục cho học sinh quan sát mô hình khi chạy từ đến .

 Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1izov2Vv9SLznTjeTD_aXg_xtcL- zCteX/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1f- dY_lRjwYgjPb3ehaRW4e5gdhrCuBaU/view?usp=sharing

 Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/143Ms3Eyq5SvYKXu34Ci9zkwUfYJAi1 0R/view?usp=sharing

+ GV:Bằng cách sử dụng định nghĩa hàm số sin, các em hãy chỉ ra một số điểm mà đồ thị hàm số đi qua.

+ HS: Suy nghĩ và trả lời câu hỏi của giáo viên.

Trang 34 | 47

+ GV: Gọi một học sinh vẽ đồ thị hàm số dựa vào chiều biến thiên và một số điểm mà đồ thị đi qua.

+ HS: Một em lên bảng vẽ đồ thị hàm số , học sinh dưới lớp cùng suy nghĩ và vẽ đồ thị ra giấy nháp.

+ GV: Đồ thị mà bạn vừa vẽ liệu có chính xác hay không? Chúng ta cùng quan sát đồ thị hàm số (giáo viên trực tiếp vẽ trên phần mềm để học sinh quan sát).

+ Giáo viên chốt kiến thức, học sinh ghi bài.

Bằng cách cải tiến trong quá trình giảng dạy dưới sự hỗ trợ của phần mềm GeoGebra, chúng tôi nhận thấy những băn khoăn, thắc mắc của học sinh đối với kiến thức đã được giải đáp.

3. SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA ĐỂ THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, TÌM TÒI

Xét bài toán: Cho hình chóp có thể tích là . Một mặt phẳng cắt các cạnh lần lượt tại. Tính thể tích khối chóp theo .

* Trước đây khi hướng dẫn học sinh làm bài tập này vận dụng này, chúng tôi thường làm như sau:

- Giáo viên trực tiếp vẽ hình lên bảng.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh phân chia khối chóp và sử dụng công thức (trong đó là một hình chóp tam giác; ) để làm bài.

- Học sinh thừa nhận cách phân chia và làm bài.

* Nhưng nhờ ứng dụng của phần mềm GeoGebra, khi dạy học giải bài toán này, chúng tôi đã thiết kế hoạt động dạy học như sau:

+ GV: Yêu cầu học sinh nhắc lại về công thức (trong đó là một hình chóp tam giác; ).

+ HS: Một học sinh đứng tại chỗ trả lời.

Kết quả:

+ GV: Đặt ra câu hỏi:

Vậy khi một mặt phẳng cắt các cạnh của hình chóp tứ giác lần lượt tại thì chúng ta sẽ sử lí như thế nào? Chúng ta cùng quan sát mô hình sau.

+ GV: Yêu cầu học sinh quan sát mô hình động khi tách khối chóp thành hai khối chóp và .

 Link video mô hình động

+ Link video chạy trên GeoGebra

Trang 35 | 47

https://drive.google.com/file/d/1se6X2vhlrP4q58e7Jb0w_80ZASB2eM Na/view?usp=sharing

+ Link video chỉ gồm mô hình động

https://drive.google.com/file/d/1eHIzskuufIfs6mwYL3UomSOXBA9OR 1Gu/view?usp=sharing

+ Link file GeoGebra

https://drive.google.com/file/d/1KxbyaB- 2OpQB1o5Nffa0JB2hSC2vD3ca/view?usp=sharing

+ GV: Khi tách hình chóp tứ giác thì các em đã có ý tưởng để giải quyết bài toán này chưa?

+ HS: Quan sát, suy nghĩ và thảo luận, đưa ra đáp án.

+ Giáo viên nhận xét câu trả lời của học sinh, sau đó chốt kiến thức, tổng quát cách làm cho bài tập dạng này.

(cid:0) Cách giải bài toán:

Ta có: .

Suy ra

Một số hình ảnh trích từ mô hình động khi tách khối chóp

B. MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH CHỨNG CHO VIỆC SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOGEBRA PHỐI KẾT HỢP VỚI PHẦN MỀM POWERPOINT PHỤC VỤ QUÁ TRÌNH DẠY HỌC SINH ĐỘNG, TRỰC QUAN HƠN.

(cid:0) Sử dụng vẽ hình trực tiếp khi giảng dạy online

Trang 36 | 47

(cid:0) Sử dụng hình vẽ, mô hình động trong các bài giảng Powerpoint

 Bài giảng “Ứng dụng của tích phân trong hình học (tiết 1)”.

* Bài giảng được chia sẻ bởi link sau:

https://drive.google.com/file/d/1UlovNI387-lNuex6sq6A- obe4jA6dZtF/view?usp=sharing

Một số hình ảnh slide bài giảng“Ứng dụng của tích phân trong hình học (tiết 1)”

Một số hình ảnh bài giảng được sử dụng trong tiết dạy truyền hình

do cô giáo Bùi Thị Lợi giảng dạy

 Bài giảng “Cực trị của hàm số”.

Trang 37 | 47

* Bài giảng được chia sẻ bởi link sau:

https://docs.google.com/presentation/d/1C58jOHvdQLObY6cZW92hXW n7Ig7Pa2gz/edit? usp=sharing&ouid=103036035439136952200&rtpof=true&sd=true

Một số hình ảnh slide bài giảng “Cực trị của hàm số”

 Bài giảng “Ôn tập chương IV – Đại số 10”.

* Bài giảng được chia sẻ bởi link sau:

https://docs.google.com/presentation/d/1RMC_444KRgLFfeHBcTBuKb2 lz0sUSj0U/edit? usp=sharing&ouid=103036035439136952200&rtpof=true&sd=true

Một số hình ảnh slide bài giảng “Ôn tập chương IV – Đại số 10”

 Bài giảng “Khảo sát hàm số - tiết 2”.

* Bài giảng được chia sẻ bởi link sau:

https://docs.google.com/presentation/d/1JyhyOQK8nIK8kH_7zuo4zYmS bTEOlLUn/edit? usp=sharing&ouid=103036035439136952200&rtpof=true&sd=true

Một số hình ảnh slide bài giảng “Khảo sát hàm số - tiết 2”

Trang 38 | 47

PHỤ LỤC 3: MỘT SỐ MINH CHỨNG CHO GIẢI PHÁP 3

A. MỘT SỐ HÌNH ẢNH HƯỚNG DẪN HỌC SINH SỬ DỤNG PHẦN MỀM TRÊN MÁY TÍNH, ĐIỆN THOẠI DI ĐỘNG

Hình ảnh giáo viên hướng dẫn các chức năng cơ bản của GeoGebra trong giờ ra chơi

Một số hình ảnh giáo viên hỗ trợ, hướng dẫn trực tiếp học sinh

sử dụng phần mềm trên máy tính

Trang 39 | 47

Một số hình ảnh giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng phần mềm

trên điện thoại di động

B. MỘT SỐ HÌNH ẢNH BÁO CÁO KẾT QUẢ CỦA HỌC SINH

1) Bài báo cáo của học sinh về việc tìm hiểu về phương trình .

Các em đã sử dụng phần mềm GeoGebra để vẽ đường tròn lượng giác, đồ thị hàm số để thuyết trình về việc biện luận số nghiệm của phương trình

* Link sản phẩm báo cáo “Phương trình lượng giác (tiết 2)”.

https://drive.google.com/file/d/1DfgDWPStVl1RzseURckuQYYBzDRSrn-Y/view? usp=sharing

* Một số hình ảnh của slide và học sinh báo cáo kết quả trong buổi thuyết trình

Trang 40 | 47

2) Bài báo cáo của học sinh trong chuyên đề “Phương trình mặt cầu và các bài

toán liên quan”.

Các em học sinh đã sử dụng phần mềm GeoGebra để vẽ mặt cầu, biểu diễn vị trí tương đối giữa mặt cầu và mặt phẳng, mặt cầu và đường thẳng.

* Link sản phẩm báo cáo “Phương trình mặt cầu và các bài toán liên quan”.

https://drive.google.com/file/d/18GmStIyY5XOeD33-p_aTD5Wb9ET8Uz3u/view? usp=sharing

*Một số hình ảnh slide và học sinh báo cáo kết quả trong buổi thuyết trình

Trang 41 | 47

Trang 42 | 47

C. MỘT SỐ MÔ HÌNH ĐỘNG HỌC SINH THỰC HIỆN ĐƯỢC DƯỚI SỰ HỖ

TRỢ CỦA PHẦN MỀM

Ngoài những mô hình phục vụ cho việc họa Toán, các em học sinh còn thực hiện được một số mô hình phục vụ cho việc học tập các môn học khác. Sau đây, chúng tôi xin giới thiệu một số mô hình học sinh đã thực hiện.