SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn tự sự.
1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8
làm tốt bài văn tự sự
Lĩnh vực: Chuyên môn
Cấp học: Trung học cơ sở
Năm học 2015-2016
MÃ SKKN
SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn tự sự.
2
MỤC LỤC
PHẦN A : ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................. 3
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .............................................................................. 3
1. Lí do khách quan: ................................................................................... 3
2. Lí do chủ quan : ...................................................................................... 4
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ...................................................................... 4
III. KHÁCH THỂ, ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU. ......................................... 5
IV. PHƯƠNG PHÁP VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU. ................................. 5
V. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...................................................... 6
VI. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU .................................................................... 6
PHẦN B : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................................... 7
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN ........................................................................................ 7
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN .................................................................................. 7
III. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ......................................................................... 8
IV. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ( NỘI DUNG). ..................................... 9
1/ Giúp học sinh nắm vững khái niệm, đặc điểm và yêu cầu của bài văn tự
sự................................................................................................................ 9
2/ Giúp học sinh thấy rõ vai trò của yếu tố miêu tả, biểu cảm , nghị luận
trong văn tự sự. ......................................................................................... 13
3/ Hướng dẫn học sinh nắm vững qui trình, cách làm bài bài văn tự sự. ... 16
4/ Hướng dẫn học sinh nắm được các cách kể chuyện .............................. 21
5/ Sửa lỗi cho học sinh qua tiết trả bài ...................................................... 23
V. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: .................................. 28
PHẦN C: KẾT THÚC VẤN ĐỀ ..................................................................... 29
1. Kết luận : .................................................................................................. 29
2. Bài học kinh nghiệm: ................................................................................ 30
3. Ý kiến đề nghị : ........................................................................................ 30
4. Lời cam đoan: ........................................................................................... 31
SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn tự sự.
3
PHẦN A : ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Lí do khách quan:
Chúng ta đã biết ngôn ngữ là sự sáng tạo kỳ diệu của loài người, là phương tiện
phổ biến nhất trong giao tiếp, giúp chúng ta bày tỏ ý kiến, thái độ đánh giá riêng
của mình. Nhưng không phải cứ có ngôn ngữ, có công cụ giao tiếp là chúng ta
có thể bày tỏ ý kiến, thái độ nhận xét của mình cho người khác hiểu được một
cách chính xác, khoa học . Vì vậy chúng ta phải biết sử dụng ngôn ngữ như thế
nào để đạt được mục đích giao tiếp, bày tỏ thái độ của mình cho người khác hiểu
được một cách rành mạch, chính xác .
Ngôn ngữ còn là công cụ cho quá trình tư duy, giúp cho tư duy phát triển,
giúp cho giao tiếp thành công nếu chúng ta biết sử dụng nó. Môn Ngữ văn là
môn học có vai trò rất quan trọng trong việc trang bị cho học sinh vốn ngôn ngữ
và giúp các em biết sử dụng ngôn ngữ để đạt được mục đích, hiệu quả trong giao
tiếp. Từ đó giúp các em phát triển năng lực tư duy, sáng tạo, năng lực giao tiếp
và sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp. Đặc biệt quan trọng hơn là nó còn giúp cho
học sinh biết tạo lập văn bản, đây chính là sản phẩm tổng hợp các năng lực cho
học sinh.
Quả thật văn bản là sản phẩm tổng hợp nhất, là tấm gương phản ánh năng
lực tư duy, giao tiếp, phản ánh vốn sống, vốn văn học, văn hoá nhất là thao tác
sử dụng ngôn ngữ kết hợp sự sáng tạo cá nhân. Để tạo lập được văn bản thì việc
dạy và học phân môn Tập làm văn trong môn Ngữ văn ở trường phổ thông là rất
quan trọng. Nó giúp các em học sinh biết tạo lập được văn bản từ dễ đến khó, từ
đơn giản đến phức tạp; giúp các em tạo lập được các kiểu văn bản phù hợp với
mục đích giao tiếp. Từ đó, các em bày tỏ được suy nghĩ, cảm xúc, quan điểm,
nhận xét, đánh giá về mọi vấn đề của cuộc sống, của con người và văn chương.
Trong chương trình Ngữ văn THCS, song song với việc giải mã các văn
bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, điều hành trong giờ đọc
SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn tự sự.
4
hiểu văn bản, các em sẽ được học cách tạo lập các kiểu văn bản này trong giờ
Tập làm văn. Có thể nói, văn tự sự chính là kiểu văn bản quan trọng. Bởi trong
cuộc sống nếu chúng ta muốn nghe một câu chuyện hay muốn biết một số người
khác là người như thế nào, muốn biết câu chuyện xảy ra với người bạn của mình
hoặc đơn giản muốn chia sẻ với bạn một câu chuyện cảm động hay lạ lùng mà
mình chứng kiến . . . Khi đó chúng ta phải sử dụng phương thức tự sự hay còn
gọi là kể chuyện.
2. Lí do chủ quan :
Với học sinh lớp 8 THCS, văn tự sự không phải là mới vì theo chương
trình cải cách giáo dục, các em đã được học ngay từ đầu năm lớp 6 một cách rất
bài bản chỉ có điều lên lớp 8 nó có sự nâng cao hơn. Nếu văn tự sự lớp 6, lớp 7
chỉ chú trọng kể người kể việc, lớp 8 có yêu cầu cao hơn một chút là tự sự kết
hợp với miêu tả, biểu cảm trong văn tự sự. Như vậy, văn tự sự ở lớp 8 là bài văn
tổng hợp nhiều yếu tố đòi hỏi học sinh phải nắm vững kiến thức mới có thể làm
được. Nhưng vấn để là làm thế nào để học sinh nắm vững kiến thức về văn tự sự
một cách có hệ thống và làm được một bài văn không chỉ đúng mà còn hay là
một vấn đề tôi rất trăn trở. Chính vì vậy, trong đề tài này, tôi mạnh dạn đưa ra
một vài suy nghĩ giúp học sinh làm tốt bài văn tự sự trong chương trình Ngữ văn
lớp 8 THCS với mong muốn các em sẽ làm được bài văn hay đồng thời các em
có hứng thú yêu thích kiểu văn bản này hơn nữa.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trong đề tài này, tôi hướng dẫn học sinh nắm bắt các kiến thức, kĩ năng
cơ bản để làm tốt bài văn tự sự trong chương trình làm văn lớp 8 THCS trên các
phương diện :
- Nắm chắc đặc điểm yêu cầu của văn tự sự .
- Nắm vững được ngôi kể, các yếu tố trong văn tự sự.
- Biết cách làm một bài văn tự sự theo tuần tự các bước.
Từ đó, tôi giúp các em có kiến thức và kĩ năng cơ bản để tạo lập được
một bài văn tự sự theo yêu cầu trong chương trình Ngữ văn lớp 8.
SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn tự sự.
5
III. KHÁCH THỂ , ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
* Để đảm bảo việc vận dụng tốt phương pháp dạy học theo tinh thần đổi
mới, giáo viên không chỉ thực hiện tốt các thao tác trong giờ học mà còn phải
đầu tư nhiều thời gian vào việc chuẩn bị nội dung bài dạy. Chính vì vậy, việc
trau dồi nghiên cứu thêm tài liệu là công việc cần thiết đối với giáo viên.
* Đối tượng nghiên cứu:
- Những kiến thức và kĩ năng để làm tốt bài văn tự sự chương trình Ngữ
văn lớp 8.
- Học sinh lớp 8A1 trường THCS.
IV. PHƯƠNG PHÁP VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.
* Nội dung nghiên cứu: làm rõ đặc trưng của văn tự sự so với các thể loại
văn khác được học trong chương trình Ngữ văn THCS, thấy được vai trò của
ngôi kể và mức độ đậm nhạt của các yếu tố khác trong văn tự sự.
* Phương pháp nghiên cứu:
Thực hiện đề tài này tôi đã tiến hành sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp tìm hiểu nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu lí luận vấn đề về văn tự sự khái niệm, đặc điểm, cách làm bài, vai
trò của các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận trong bài văn tự sự.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn :
+ Tìm hiểu thực trạng của học sinh ở trường về vấn đề làm văn tự sự, lấy ý kiến
từ phía giáo viên và học sinh.
+ Kiểm tra, đánh giá kết quả bài làm về văn tự sự của học sinh lớp 8 để rút ra
vấn đề cần giải quyết.
+ Lên kế hoạch, dự giờ của một số đồng nghiệp cùng khối , đưa ra các biện pháp
áp dụng vào thực tiễn.
- Phương pháp so sánh đối chiếu :
Soạn giáo án và dạy thực nghiệm để kiểm chứng, đối chiếu.
