H ng d n h c sinh l p 7 bi t cách v n d ng tính ch t c a dãy t s ướ ẫ ọ ớ ế ậ ụ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau đ gi i các d ng toán tìm các s x, y zằ ể ả ạ ố
Ph n th nh t:ầ ứ ấ ĐT V N Đ:Ặ Ấ Ề
1. Ly do chon đê tai :
Toan hoc la môt trong nh ng môn khoa hoc c ban mang tinh tr u ư ơ ư
t ng, nh ng mô hinh ng dung cua no rât rông rai va gân gui trong moi ươ ư ư
linh v c cua đi sông xa hôi, trong khoa hoc li thuyêt va khoa hoc ng dung. ư ơ ư
Toán h c là m t môn h c gi m t vai trò quan tr ng trong su t b c h cọ ộ ọ ữ ộ ọ ố ậ ọ
ph thông. Tuy nhiên, nó là m t môn h c khó, khô khan và đòi h i m iổ ộ ọ ỏ ở ỗ
h c sinh ph i có m t s n l c r t l n đ chi m lĩnh nh ng tri th c choọ ả ộ ự ỗ ự ấ ớ ể ế ữ ứ
mình. Chính vì v y, đi v i m i giáo viên d y toán vi c tìm hi u c u trúcậ ố ớ ỗ ạ ệ ể ấ
c a ch ng trình, n i dung c a sách giáo khoa, n m v ng ph ng phápủ ươ ộ ủ ắ ữ ươ
d y h c. Đ t đó tìm ra nh ng bi n pháp d y h c có hi u qu trong vi cạ ọ ể ừ ữ ệ ạ ọ ệ ả ệ
truy n th các ki n th c Toán h c cho h c sinh là công vi c c n ph i làmề ụ ế ứ ọ ọ ệ ầ ả
th ng xuyênườ .
Day hoc sinh hoc Toan nói chung, tính ch t c a dãy t s b ng nhauấ ủ ỉ ố ằ
nói riêng không chi la cung câp nh ng kiên th c c ban, day hoc sinh giai ư ư ơ
bai tâp sach giao khoa, sach tham khao ma điêu quan trong la hinh thanh cho
hoc sinh ph ng phap chung đê giai cac dang toan, t đo giup cac em tich ươ ư
c c hoat đông, đôc lâp sang tao đê dân hoan thiên ki năng, ki xao, hoan thiên ư
nhân cach c a mình.ủ
Giai toan la môt trong nh ng vân đê trung tâm ư c aủ ph ng phap giangươ
day, b i le viêc giai toan la môt viêc ma ng i hoc lân ng i day th ng ơ ươ ươ ươ
xuyên phai lam, đăc biêt la đôi v i nh ng hoc sinh bâc THCS thi viêc giai ơ ư
toan la hinh th c chu yêu cua viêc hoc toan ư .
Chính vì nh ng lý do trên, đ đào t o nên nh ng h c sinh gi i thànhữ ể ạ ữ ọ ả
th o các d ng toán v dãy t s b ng nhau thì ng i giáo viên không chạ ạ ề ỉ ố ằ ườ ỉ
đi m i ph ng pháp d y h c trên l p h c sao cho h c sinh lĩnh h i triổ ớ ươ ạ ọ ở ớ ọ ọ ộ
th c m t cách ch đng thông qua các hình th c t ch c d y h c nh d yứ ộ ủ ộ ứ ổ ứ ạ ọ ư ạ
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm To¸n 7
1
H ng d n h c sinh l p 7 bi t cách v n d ng tính ch t c a dãy t s ướ ẫ ọ ớ ế ậ ụ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau đ gi i các d ng toán tìm các s x, y zằ ể ả ạ ố
h c theo nhóm, d y h c theo l p đ các em có đi u ki n trao đi ki nọ ạ ọ ớ ể ề ệ ổ ế
th c, h c h i l n nhau và có tinh th n đoàn k t trong t p th . Khi trênứ ọ ỏ ẫ ầ ế ậ ể ở
l p giáo viên ch là ng i c v n, h ng d n, suy nghĩ đt câu h i m tớ ỉ ườ ố ấ ướ ẫ ặ ỏ ộ
cách có h th ng, phù h p v i t ng lo i bài, t ng đi t ng, kích thíchệ ố ợ ớ ừ ạ ừ ố ượ
h c sinh phát huy h t kh năng t duy, khao khát ti n t i th c m c đ tìmọ ế ả ư ế ớ ắ ắ ể
ra v n đ m i. T đó h c sinh hình thành và kh c sâu ki n th c m i m tấ ề ớ ừ ọ ắ ế ứ ớ ộ
cách ch đng d nh và khó có th phai m . Không nh ng v y, giáo viênủ ộ ễ ớ ể ờ ữ ậ
c n ph i có ph ng pháp đ h ng d n h c sinh t h c nhà đ tái hi nầ ả ươ ể ướ ẫ ọ ự ọ ở ể ệ
l i nh ng tri th c đã rút ra trên l p b ng cách gi i bài t p và tìm l i gi i,ạ ữ ứ ớ ằ ả ậ ờ ả
phát tri n và m r ng cho bài toán. Bu c h c sinh không nh ng ho t đngể ở ộ ộ ọ ữ ạ ộ
tích c c trên l p mà còn tích c c, ham mê gi i toán nhà. T đó giúp cácự ở ớ ự ả ở ừ
em s đt k t qu cao trong h c t p.ẽ ạ ế ả ọ ậ
Trong nh ng năm qua, đc s phân công c a chuyên môn nhàữ ượ ự ủ
tr ng, tôi gi ng d y môn toán 7. Trong nh ng năm qua, ườ ả ạ ữ qua quá trình
gi ng d y b môn Toán tôi th y ph n ki n th c v dãy t s b ng nhauả ạ ộ ấ ầ ế ứ ề ỉ ố ằ
h t s c c b n trong ch ng trình Đi s l p 7. Trong ch ng II, khi h cế ứ ơ ả ươ ạ ố ớ ươ ọ
v đi l ng t l thu n, t l ngh ch ta th y tính ch t c a dãy t s b ngề ạ ượ ỉ ệ ậ ỉ ệ ị ấ ấ ủ ỉ ố ằ
nhau là m t ph ng ti n quan tr ng giúp ta gi i toán nh ng lo i toán trên.ộ ươ ệ ọ ả ữ ạ
Trong phân môn Hình h c, đ h c sinh gi i đc m t s bài trong ph nọ ể ọ ả ượ ộ ố ầ
đnh lý Talet, tam giác đng d ng ( Hình h c l p 8) thì không th thi uị ồ ạ ọ ớ ể ế
ki n th c v dãy t s b ng nhau. M t khác, khi h c tính ch t c a dãy t sế ứ ề ỉ ố ằ ặ ọ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau còn rèn t duy cho h c sinh r t t t giúp các em có kh năng khaiằ ư ọ ấ ố ả
thác bài toán, l p ra bài toán m i. Bên c nh đó, ậ ớ ạ tôi nh n th y h c sinh cònậ ấ ọ
nhi u v ng m c khi gi i bài các d ng toán vè tính ch t c a dãy t sề ướ ắ ả ạ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau. Đa s h c sinh khi gi i còn thi u logic, ch t ch , thi u tr ngằ ố ọ ả ế ặ ẽ ế ườ
h p. Lý do c b n là các em v n d ng tính ch t c a dãy t s b ng nhau,ợ ơ ả ậ ụ ấ ủ ỉ ố ằ
tính ch t c b n c a phân s ch a ch c. Các em ch a phân bi t đc cácấ ơ ả ủ ố ư ắ ư ệ ượ
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm To¸n 7
2
H ng d n h c sinh l p 7 bi t cách v n d ng tính ch t c a dãy t s ướ ẫ ọ ớ ế ậ ụ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau đ gi i các d ng toán tìm các s x, y zằ ể ả ạ ố
d ng toán và áp d ng t ng t vào bài toán khác. M t khác n i dung ki nạ ụ ươ ự ặ ộ ế
th c l p 7 nh ng d ng này đ áp d ng còn h n ch nên không th đaứ ở ớ ữ ạ ể ụ ạ ế ể ư
ra đy đ các ph ng pháp gi i m t cách có h th ng và phong phú đc.ầ ủ ươ ả ộ ệ ố ượ
M c dù ch ng trình sách giáo khoa s p x p r t h th ng và logic, có l iặ ươ ắ ế ấ ệ ố ợ
th v d y h c đt v n đ trong d ng toán này. Chính vì v y, đ kh cế ề ạ ọ ặ ấ ề ạ ậ ể ắ
ph c cho h c sinh nh ng sai l m khi gi i bài toán v dãy t s b ng nhau.ụ ọ ữ ầ ả ề ỉ ố ằ
B n thân đã nhi u năm suy nghĩ, tìm tòi và áp d ng vào trong gi ng d yả ề ụ ả ạ
th y có hi u qu cao. Do đó, tôi m nh d n nghiên c u chuyên đấ ệ ả ạ ạ ứ ề
“H ng d n h c sinh l p 7 bi t cách v n d ng tính ch t c a dãy t sướ ẫ ọ ớ ế ậ ụ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau đ gi i các d ng toán tìm các s x, y z”ằ ể ả ạ ố v i m c đích giúpớ ụ
cho h c sinh t tin h n trong làm toán.ọ ự ơ
2. M c đích, nhi m v và đi t ng nghiên c u:ụ ệ ụ ố ượ ứ
a. M c đích nghiên c u:ụ ứ
Th c hi n ự ệ m c tiêu giáo d c: “Nâng cao dân trí – Đào t o nhân l c –ụ ụ ạ ự
B i d ng nhân tài” góp ph n đáp ng yêu c u đi m i giáo d c, yêu c uồ ưỡ ầ ứ ầ ổ ớ ụ ầ
c a công cu c CNH - HĐH đt n củ ộ ấ ướ phù h p v i n i dung c a ợ ớ ộ ủ H i nghộ ị
l n th 6 ban ch p hành trung ng Đng khóa IX ầ ứ ấ ươ ả “Phát tri n quy môể
giáo d c c đi trà và mũi nh nụ ả ạ ọ ”
Sau khi nh n th y nh ng t n t i v ph ng pháp h c, cách ti p thuậ ấ ữ ồ ạ ề ươ ọ ế
bài c a h c sinh l p 7A và 7E, tôi đã đi sâu nghiên c u, kh o sát th c tr ngủ ọ ớ ứ ả ự ạ
h c t p các em. Thông qua đó tôi đã tìm ra bi n pháp kh c ph c nh ngọ ậ ở ệ ắ ụ ữ
t n t i đ h ng t i cho h c sinh cách h c t p có hi u qu h n.ồ ạ ể ướ ớ ọ ọ ậ ệ ả ơ
b. Nhi m v nghiên c u:ệ ụ ứ
Trong quá trình công tác, b n thân tôi không ng ng h c t p, nghiênả ừ ọ ậ
c u và v n d ng lý lu n đi m i vào th c t gi ng d y c a mình. Trongứ ậ ụ ậ ổ ớ ự ế ả ạ ủ
th i gian qua, đc s c ng tác c a đng nghi p và s ch đo k p th iờ ượ ự ộ ủ ồ ệ ự ỉ ạ ị ờ
c a Ban giám hi u nhà tr ng, tôi đã ti n hành nghiên c u và v n d ngủ ệ ườ ế ứ ậ ụ
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm To¸n 7
3
H ng d n h c sinh l p 7 bi t cách v n d ng tính ch t c a dãy t s ướ ẫ ọ ớ ế ậ ụ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau đ gi i các d ng toán tìm các s x, y zằ ể ả ạ ố
quan đi m trên vào công tác gi ng d y c a mình và th y đt hi u qu kháể ả ạ ủ ấ ạ ệ ả
cao.
- Nghiên c u n i dung, ch ng trình và sách giáo khoa, sách thamứ ộ ươ
kh o Toán 7, trong đó nh ng ph n liên quan đn cách áp d ng tính ch tả ữ ầ ế ụ ấ
c a dãy t s b ng nhau.ủ ỉ ố ằ
- Tìm hi u c s th c t v th c tr ng gi ng d y sao cho phù h pể ơ ở ự ế ề ự ạ ả ạ ợ
v i đi t ng h c sinh.ớ ố ượ ọ
- Nghiên c u c s lý lu n v vi c h c toán và d y toán 7.ứ ơ ở ậ ề ệ ọ ạ
c. Đi t ng và ph m vi nghiên c u:ố ượ ạ ứ
V khách quan cho th y hi n nay năng l c h c toán c a h c sinh cònề ấ ệ ự ọ ủ ọ
r t nhi u thi u sót đc bi t là quá trình v n d ng các ki n th c đã h c vàoấ ề ế ặ ệ ậ ụ ế ứ ọ
bài t p, t l h c sinh y u kém còn cao. Tình tr ng ph bi n hi n nay c aậ ỷ ệ ọ ế ạ ổ ế ệ ủ
h c sinh là khi làm toán không ch u nghiên c u k bài toán, không ch u khaiọ ị ứ ỹ ị
thác và huy đng ki n th c đ làm toán. Trong quá trình gi i thì suy lu nộ ế ứ ể ả ậ
thi u căn c , trình bày c u th , tùy ti n...ế ứ ẩ ả ệ
Trên c s nghiên c u lý lu n, ch ng trình s h c l p 7, xây d ngơ ở ứ ậ ươ ố ọ ớ ự
cách gi i bài toán v n d ng tính ch t c a dãy t s b ng nhau.ả ậ ụ ấ ủ ỉ ố ằ
2. Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
Thông qua bài ki m tra nh ng năm h c tr c, ki m tra v n đápể ữ ọ ướ ể ấ
nh ng ki n th c c b n, tr ng tâm mà các em đã đc h c. Qua đó giúpữ ế ứ ơ ả ọ ượ ọ
tôi n m đc nh ng ắ ượ ữ ''l h ngỗ ổ ” ki n th c c a các em r i tìm hi u nguyênế ứ ủ ồ ể
nhân và l p k ho ch kh c ph c.ậ ế ạ ắ ụ
Trong quá trình d y h c gi i toán, giáo viên ph i bi t h ng d n, tạ ọ ả ả ế ướ ẫ ổ
ch c cho h c sinh tìm hi u v n đ, phát hi n và phân tích m i quan hứ ọ ể ấ ề ệ ố ệ
gi a các ki n th c đã h c trong m t bài toán đ t đó tìm đc cho mìnhữ ế ứ ọ ộ ể ừ ượ
ph ng pháp gi i quy t v n đ t t h n. Ch trong quá trình gi i toán thìươ ả ế ấ ề ố ơ ỉ ả
ti m năng sáng t o c a h c sinh m i đc b c l và phát huy h t. Các emề ạ ủ ọ ớ ượ ộ ộ ế
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm To¸n 7
4
H ng d n h c sinh l p 7 bi t cách v n d ng tính ch t c a dãy t s ướ ẫ ọ ớ ế ậ ụ ấ ủ ỉ ố
b ng nhau đ gi i các d ng toán tìm các s x, y zằ ể ả ạ ố
có đc thói quen nhìn nh n m t s ki n d i nh ng góc đ khác nhau,ượ ậ ộ ự ệ ướ ữ ộ
bi t đt ra nhi u gi thi t khi lý gi i m t v n đ, bi t đ xu t nh ng gi iế ặ ề ả ế ả ộ ấ ề ế ề ấ ữ ả
pháp khác nhau khi x lý m t tình hu ng.ử ộ ố
Ph ng pháp th ng kê, kh o sát th c t .ươ ố ả ự ế
Ph ng pháp giao ti p: Tìm hi u h c sinh v vi c n m b t ki nươ ế ể ở ọ ề ệ ắ ắ ế
th c các em theo t ng l p.ứ ở ừ ớ
Ph ng pháp so sánh đi chi u, so n giáo án d y th c nghi m vàiươ ố ế ạ ạ ự ệ
ti t đ so sánh ch t l ng đt hi u qu nh th nào?ế ể ấ ượ ạ ệ ả ư ế
Ph n th hai:ầ ứ N I DUNG C A Đ TÀIỘ Ủ Ề
Ch ng I: C S LÝ LU N ươ Ơ Ở Ậ
n c ta vi c d y h c Toán nói chung và b i d ng nhân tài nóiỞ ướ ệ ạ ọ ồ ưỡ
riêng đc chú tr ng ngay t khi d ng n c vì nh Thân Nhân Trung đãượ ọ ừ ự ướ ư
nói “ Hi n tài là nguyên khí qu c gia, nguyên khí th nh th n c lênề ố ị ế ướ
nguyên khí suy th n c xu ng ”. ế ướ ố Trong bài phát bi u b m c H i nghể ế ạ ộ ị
l n th VI Ban Ch p hành Trung ng Đng khoá XI, ngày 15 tháng 10ầ ứ ấ ươ ả
năm 2012, T ng Bí th Nguy n Phú Tr ng cho bi t: ổ ư ễ ọ ế “Ban Ch p hànhấ
Trung ng ti p t c kh ng đnh, phát tri n khoa h c và công ngh làươ ế ụ ẳ ị ể ọ ệ
qu c sách hàng đu, là m t đng l c quan tr ng trong s nghi p côngố ầ ộ ộ ự ọ ự ệ
nghi p hoá, hi n đi hoá”ệ ệ ạ .
Ngh quy t TW VIII ị ế "Ph ng pháp giáo d c ph i phát huy tínhươ ụ ả
tích c c, t giác, ch đng, t duy sáng t o c a ng i h c. B i d ngự ự ủ ộ ư ạ ủ ườ ọ ồ ưỡ
năng l c t h c, lòng say mê h c t p và ý chí v n lênự ự ọ ọ ậ ươ ".
n c ta cũng nh h u h t các n c trên Th gi i, v n đ d y h cỞ ướ ư ầ ế ướ ế ớ ấ ề ạ ọ
và ch t l ng d y h c nói chung, d y h c Toán nói riêng ngày càng trấ ượ ạ ọ ạ ọ ở
thành m i quan tâm hàng đu c a toàn xã h i.ố ầ ủ ộ
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm To¸n 7
5
