ụ ụ M c l c
1
Ặ
Ấ
Ề
Ầ PH N 1
Đ T V N Đ
Ề
Ọ 1.1. LÍ DO CH N Đ TÀI ờ ạ ụ ổ ướ ự Trong th i đ i ngày nay, giáo d c ph thông n ệ c ta đang th c hi n
ướ ể ừ ươ ụ ế ế ộ b c chuy n t ch ậ ậ ng trình giáo d c ti p c n n i dung sang ti p c n
ườ ọ ừ ế ệ ỗ ọ ự ủ năng l c c a ng i h c, nghĩa là t ọ ch quan tâm đ n vi c h c sinh h c
ượ ậ ụ ế ỗ ọ ượ đ c cái gì đ n ch quan tâm h c sinh v n d ng đ ệ ọ . c cái gì qua vi c h c
ậ ợ ự ệ ề ệ ạ ọ ọ Sinh h c là môn khoa h c th c nghi m t o đi u ki n thu n l ọ i cho h c
ự ệ ế ẫ ủ sinh ti n hành các thí nghi m, th c hành d ướ ự ướ i s h ng d n c a giáo viên
ứ ự ệ ể ế ộ ể đ phát hi n n i dung ki n th c giúp hình thành và phát tri n năng l c cho
ọ h c sinh.
ể ượ ọ ọ Đ giúp h c sinh làm đ ề c đi u này ạ trong quá trình d y h c nói chung,
ạ ụ ế ề ọ ỉ ụ ể c th là d ứ y sinh h c nói riêng không ch là quá trình truy n th ki n th c,
ủ ế ứ ế ấ ọ cung c p thông tin, “rót” ki n th c vào h c sinh mà ch y u là quá trình
ạ ộ ứ ứ ề ể ậ giáo viên thi ế ế ổ t k , t ự ch c, đi u khi n các ho t đ ng nh n th c tích c c
ụ ộ ỉ ế ữ ậ ọ ọ ộ ủ c a h c sinh. H c sinh không ch ti p nh n m t cách th đ ng nh ng tri
ủ ế ứ ẵ ọ ọ ự ọ ự ậ th c sinh h c có s n mà ch y u là quá trình h c sinh t h c, t ứ nh n th c,
ủ ộ ứ ọ ộ ự t khám phá, tìm tòi các tri th c sinh h c m t cách ch đ ng, tích c c d ự ướ i
ẫ ự ướ s h ỉ ạ ủ ng d n, ch đ o c a giáo viên.
ể ự ệ ượ ề ỏ ườ ỉ Đ th c hi n đ c đi u này đòi h i ng i giáo viên không ch có năng
ạ ộ ạ ả ợ ế ự ọ ự ổ ứ l c t ọ ch c các ho t đ ng d y h c phù h p, mà còn ph i bi t l a ch n và
ơ ộ ạ ạ ồ ọ ộ ợ ọ ử ụ s d ng các đ dùng d y h c m t cách h p lí, khoa h c, t o c h i cho
ế ậ ớ ồ ự ư ầ ọ ọ h c sinh ti p c n, g n gũi v i đ dùng, giúp h c sinh tích c c t duy, phát
ụ ứ ứ ế ế ệ ả ậ ợ ớ hi n ki n th c và có kh năng v n d ng ki n th c phù h p v i các tình
ủ ự ủ ố ộ ố ữ ễ hu ng c a th c ti n c a cu c s ng. Chính vì nh ng lí do đó mà tôi đã
1
ứ ề ạ ạ ả ử ụ ồ ệ m nh d n nghiên c u đ tài: ạ “Nâng cao hi u qu s d ng đ dùng d y
ọ ọ h c môn Sinh h c”
Ụ Ệ Ề 1.2. M C ĐÍCH, Ụ Ủ NHI M V C A Đ TÀI
ủ ề ụ 1.2.1. M c đích c a đ tài
ữ ể ắ ươ ử ụ ồ ạ Giúp giáo viên hi u và n m v ng ph ọ ng pháp s d ng đ d y h c
ệ ộ ả m t cách có hi u qu .
ứ ề ệ ể ả ộ ồ Coi đ tài là m t tài li u đ nghiên c u và tham kh o cho đ ng
nghi p.ệ
ệ ử ụ ữ ồ ạ ệ Giúp giáo viên có nh ng kinh nghi m trong vi c s d ng đ dùng d y
ả ế ượ ờ ệ ọ ạ h c đ t hi u qu và ti ệ t ki m đ c th i gian.
ệ ớ ồ ộ ậ ướ ẫ ọ H ng d n h c sinh tính đ c l p làm vi c v i đ dùng d ướ ự ướ ng i s h
ứ ệ ế ể ẫ ủ d n c a giáo viên đ phát hi n ki n th c.
ụ ủ ề ệ 1.2.2. Nhi m v c a đ tài
ươ ử ụ ệ ạ ạ ả ồ ọ ự Xây d ng ph ng pháp s d ng đ dùng d y h c đ t hi u qu cao
nh t. ấ
ứ ừ ồ ọ ừ ướ ế ẫ ạ ọ ộ H ng d n h c sinh cách lĩnh h i ki n th c t đ dùng d y h c, t đó
ả ư ừ ượ ả phát huy và nâng cao kh năng t duy tr u t ng, kh năng phân tích và
ự ậ ụ ứ ủ ọ ế năng l c v n d ng ki n th c c a h c sinh.
Ố ƯỢ Ứ Ạ Ạ 1.3. Đ I T Ụ NG, PH M VI NGHIÊN C U, PH M VI ÁP D NG
Ủ Ề C A Đ TÀI
ố ượ ạ ữ ủ ọ ứ : là nh ng h c sinh c a tr ườ ng 1.3.1. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u
ổ ọ THCS Ph Vinh năm h c 2014 – 2015.
ủ ạ ượ ụ ọ c áp d ng trong h c sinh ế đ ụ 1.3.2. Ph m vi áp d ng c a sáng ki n:
ủ ườ ổ ớ l p 8B, C c a Tr ng THCS Ph Vinh
ƯƠ Ứ 1.4. PH NG PHÁP NGHIÊN C U
2
ươ ả ự ệ ệ Các ph ng pháp: Quan sát, mô t , thí nghi m, th c nghi m.
ế ợ ươ ử ụ Ngoài ra, tôi còn s d ng k t h p các ph ệ ư ng pháp nh trò chuy n,
3
ự ễ ề ấ ỏ ọ ph ng v n h c sinh, giáo viên, đi u tra, quan sát th c ti n.
PH N 2Ầ
Ầ
Ả
Ề
Ế GI I QUY T V N Đ
Ơ Ở Ậ 2.1. C S LÍ LU N
ươ ế ị ụ ổ Ch ố ng trình giáo d c ph thông ban hành kèm theo quy t đ nh s
ộ ưở ủ ụ ộ 16/2006/QĐBGDĐT ngày 05/5/2006 c a B tr ng B Giáo d c và Đào
ự ự ả ạ ủ ủ ộ Ph i phát huy tính tích c c, t giác, ch đ ng, sáng t o c a ạ t o đã nêu: “
ợ ớ ặ ố ượ ể ặ ọ ọ ư ọ h c sinh, phù h p v i đ c tr ng môn h c, đ c đi m đ i t ng h c sinh,
ệ ừ ồ ưỡ ề ọ ớ ươ ự ọ đi u ki n t ng l p h c, b i d ọ ng cho h c sinh ph ng pháp t ả h c, kh
ậ ụ ự ế ứ ệ ế ợ ộ năng h p tác, rèn luy n kĩ năng v n d ng ki n th c vào th c t , tác đ ng
ạ ọ ậ ứ ệ ề ọ ả ế đ n tình c m, đem l i ni m vui, h ng thú và trách nhi m h c t p cho h c
sinh”
ệ ế ế ị ị Quán tri t Ngh quy t 29NQ/TW và Ngh quy t 44/NQCP
ạ ứ ụ ệ ề ẩ ạ Đ y m nh ng d ng công ngh thông tin và truy n thông trong d y và
h c.ọ
ự ủ ệ ọ Phát huy vai trò c a công ngh thông tin và các thành t u khoa h c
ệ ệ ạ ả ướ ề ạ công ngh hi n đ i trong qu n lý nhà n ụ c v giáo d c, đào t o.
ướ ơ ở ậ ấ ỹ ệ ạ ậ ặ ệ c hi n đ i hóa c s v t ch t k thu t, đ c bi ạ ầ t là h t ng ừ T ng b
ệ công ngh thông tin.
Ự Ủ Ạ Ầ Ấ Ề 2.2. TH C TR NG BAN Đ U C A V N Đ .
ệ ạ ọ ủ ộ ự ủ ọ ạ 2.2.1. Th c tr ng c a vi c d y h c c a b môn Sinh h c
ọ ở ấ ề ả ạ ộ Qua nhi u năm gi ng d y b môn Sinh h c ữ c p THCS tôi có nh ng
ứ ư ậ nh n th c nh sau:
ố ớ ộ ặ ầ ọ ộ M c dù h c sinh đã d n phát huy tính sinh đ ng đ i v i b môn Sinh
4
ư ượ ự ộ ố ớ ọ ể ệ ồ ọ h c, tuy nhiên tính tích c c ch a đ c th hi n đ ng b đ i v i h c sinh.
ỏ ệ ọ ẩ ị ở ủ ọ ư ứ Ch ng t do vi c h c bài và chu n b bài nhà c a h c sinh ch a chu đáo,
ả ờ ự ỏ ắ ạ ộ ả khi tr l i câu h i còn d a vào tóm t ậ t sách giáo khoa. Ho t đ ng th o lu n
ậ ự ư ả ả nhóm ch a b o đ m tính tr t t , nghiêm túc, các thành viên trong nhóm
ậ ự ự ư ạ ẫ ọ ch a th t s cùng nhau bàn b c mà còn d a d m vào h c sinh khá, gi ỏ i,
ượ ạ ộ ậ ư nhìn chung ch a phát huy đ ể c tính ho t đ ng t p th .
ồ ạ ượ ả ữ Nh ng t n t i trên đ c lý gi ư i nh sau:
ộ ố ọ ứ ề ệ ộ ơ ộ ọ ậ V ý th c: hi n nay còn m t s h c sinh có đ ng c , thái đ h c t p
ư ố ơ ườ ị ặ ằ ộ ch a t t. Đ a bàn n i tr ng đóng thu c vùng nông thôn, m t b ng dân trí
ư ồ ờ ố ườ ẹ ườ ề ề ch a đ ng đ u, đ i s ng ng i dân còn nhi u khó khăn, cha m th ng đi
ệ ọ ủ ế làm ăn xa nên ít quan tâm đ n vi c h c c a con cái.
ộ ố ề ộ ế ệ V đ i ngũ giáo viên: m t s giáo viên còn thi u kinh nghi m trong
ệ ử ụ ạ ả ồ ọ ệ vi c s d ng đ dùng d y h c, tài li u tham kh o dành cho giáo viên còn
ệ ồ ưỡ ế ế ề ạ thi u, vi c b i d ế ng, ti p thu chuyên đ còn h n ch .
ọ ậ ủ ọ ạ ộ ệ ể ự Ngoài ra vi c ki m tra đánh giá ho t đ ng h c t p c a h c sinh, th c
ậ ề ư ư ệ ậ ả ưở ế hi n ch a th t đ u tay, ch a th t nghiêm túc, cũng nh h ng đ n thái đ ộ
ơ ọ ậ ủ ọ ộ và đ ng c h c t p c a h c sinh.
ụ ề ệ ậ ằ Vì v y, vi c áp d ng đ tài ấ ầ này nh m góp ph n nâng cao ch t
ạ ọ ướ ự ượ l ng d y và h c theo h ng tích c c hóa.
ả ệ ế ể ả 2.2.2. K t qu vi c ki m tra kh o sát
ả ả ả ấ ượ ế ọ ầ K t qu kh o sát ch t l ng đ u năm, năm h c 2014 2015 B ng 2.1.
Lớ SS Gi iỏ Khá TB Y uế Kém
SL % SL % SL % SL % SL % p
6 20,7 14 48,3 7 24,1 2 6,9 / 8B 29
3 11,1 14 51,9 8 29,6 2 7,4 / 8C 27
ả ấ ấ ọ ỉ ố Ch tiêu ph n đ u cu i năm h c 2014 2015 B ng 2.2.
5
L pớ SS Gi iỏ Khá TB Y uế Kém
SL % SL % SL % SL % SL %
10,3 1 3,5 / 8 27,6 17 58,6 3 8B 29
22,2 1 3,7 / 5 18,5 15 55,6 6 8C 27
Ự Ệ Ệ 2.3. CÁC BI N PHÁP TH C HI N
ụ ầ ử ụ ồ ầ ạ ọ ạ 2.3.1. Các yêu c u giáo d c c n đ t khi s d ng đ dùng d y h c
ử ụ ụ ư ạ ồ ọ ị ả ạ S d ng đ dùng d y h c ph i đ t các giá tr giáo d c nh sau:
ẩ ự ế ổ ọ ọ ậ + Thúc đ y s giao ti p, trao đ i thông tin, do đó giúp h c sinh h c t p
ả ệ có hi u qu .
ọ ườ ệ ọ ậ ề ớ + Giúp h c sinh tăng c ng trí nh , làm cho vi c h c t p lâu b n.
ứ ự ế ệ ế ế ấ ự + Cung c p thêm ki n th c, kinh nghi m tr c ti p liên quan đ n th c
ễ ườ ộ ti n xã h i và môi tr ố ng s ng.
ụ ữ ế ắ ạ ằ ọ ế ủ ớ + Giúp kh c ph c nh ng h n ch c a l p h c b ng cách bi n cái không
ể ế ậ ượ ể ế ậ ượ ử ụ th ti p c n đ c thành cái có th ti p c n đ ả c. Khi s d ng phim nh
ỏ ươ ệ ươ ự mô ph ng và các ph ng ti n t ng t .
ứ ế ể ể ấ ọ ạ + Cung c p ki n th c chung, qua đó h c sinh có th phát tri n các ho t
ọ ậ ộ đ ng h c t p khác.
ự ọ ậ ể ề ố ế + Giúp phát tri n m i quan tâm v các lĩnh v c h c t p khác và khuy n
ọ ậ ọ ủ ộ khích h c sinh tham gia ch đ ng vào quá trình h c t p.
ạ ọ ế ạ ử ụ ự ồ ả ạ 2.3.2. Xây d ng k ho ch s d ng đ dùng d y h c trong gi ng d y
ố ớ ọ 2.3.2.1. Đ i v i h c sinh
Ở ầ ẩ ị ở nhà c n chu n b bài ậ ọ nhà chu đáo: sau khi h c bài cũ và làm bài t p
ầ ẩ ầ ị ư ớ xong, HS c n chu n b bài m i theo các yêu c u chung nh :
ứ ế ả ộ + Nghiên c u sách giáo khoa, tài liêu tham kh o có liên quan đ n n i
ứ ế ớ dung ki n th c bài m i
6
ả ờ ỏ ở ệ ự ế + D ki n tr l i các câu h i có các l nh trong bài
ư ả ẫ ậ ọ ớ ồ ọ ạ + V i các bài h c có đ dùng d y h c nh : trang nh, m u v t, thí
ầ ự ệ ể ở ạ ữ ọ nghi m… h c sinh c n t tìm hi u nhà, ghi l i nh ng khó khăn v ướ ng
ổ ớ ọ ậ ể ắ ạ ầ m c, đ trao đ i v i các b n hay th y cô giáo trong quá trình h c t p
Ở ớ ầ ậ ụ ủ ệ ự l p c n t p trung theo dõi nhi m v c a giáo viên giao, t tìm cách
ả ụ ệ ế ặ ạ gi ổ ớ i quy t nhi m v ho c trao đ i v i các b n, giáo viên tìm cách gi ả i
ụ ượ ế ả ậ ạ ổ ệ quy t nhi m v đ c giao…, tham gia trao đ i, th o lu n cùng các b n đ ể
ứ ữ ế ệ ắ ộ phát hi n và n m v ng các n i dung ki n th c.
ố ớ ộ ụ ậ 2.3.2.2. Đ i v i b ph n ph trách thi ế ị t b
ắ ế ồ ạ ọ * Cách s p x p đ dùng d y h c
ọ ở ạ ồ ế ị ả ượ ắ ế Đ dùng d y h c trong phòng thi t b ph i đ ừ c s p x p theo t ng
ố ừ ậ ợ ừ ể ọ ượ ệ kh i, t ng môn, t ng h c kì đ thu n l ả i cho vi c m n và tr .
ả ế ạ ồ ự ế ề ạ ọ Ph i x p các lo i đ dùng d y h c theo th c t ủ v không gian c a
phòng thi ế ị t b :
ồ ả ể ở ơ ầ ử ả ả ụ + Giá treo b n đ , b ng ph và các tranh nh nên đ n i g n c a ra
vào.
ế ị ể ễ ả ả ể ệ ả + Các thi t b thí nghi m ph i đ phía trong đ d b o qu n.
ả ỏ ạ ấ ủ ạ ằ + Các lo i hóa ch t ph i b vào t ậ và đ y kín l ự ộ i nh m tránh s đ c
ườ ạ h i cho con ng i.
ả ố ị ồ ẩ ạ ơ ọ ướ Ph i b trí n i cho giáo viên chu n b đ dùng d y h c tr c khi lên
ơ ộ ớ l p: n i có không gian r ng rãi, thoáng mát.
ộ ậ ụ * B ph n ph trách thi ế ị t b :
ạ ộ ủ ự ộ ế ị ế ậ Xây d ng n i quy ho t đ ng c a phòng thi t b và thi t l p các lo i h ạ ồ
ế ị ổ ệ ử ụ ụ ạ ổ ồ ả ơ s qu n lí thi ọ t b : s danh m c, s theo dõi vi c s d ng đ dùng d y h c
ượ ả ủ ồ ủ c a giáo viên (có kí m n, kí tr ạ ạ và xem xét tình tr ng c a đ dùng d y
h c)ọ
ườ ề ệ ư ắ ớ ổ Th ữ ng xuyên tham m u v i BGH v vi c mua s m b sung nh ng
ế ị ư ỏ thi t b h h ng trong quá trình s d ng.
ử ụ 7
ữ ắ ầ ờ ồ ị ế ự ư ẹ Mua s m k p th i nh ng đ dùng c n thi t nh : khay nh a, n p, dây
treo, khăn lau,…
ầ ư ầ ủ ả ụ ọ Đ u t đ y đ b ng ph : cho h c sinh, cho giáo viên, băng, đĩa …
ọ ủ ế ắ ạ ồ ế ị ộ S p x p đ dùng d y h c c a môn trong phòng thi t b m t cách khoa
ễ ấ ễ ả ọ ợ h c h p lí, d l y, d tr .
ế ự ề ạ ồ ọ ị Khuy n khích giáo viên t làm đ dùng d y h c và đ ngh BGH khen
ưở ữ ữ ờ ồ ờ ị th ng k p th i nh ng cá nhân có thành tích, đ ng th i phê bình nh ng cá
ử ụ ạ ọ ồ nhân ít s d ng đ dùng d y h c.
ộ ố ộ ả ắ ử ụ ự ệ ầ ắ C n ph i n m b t cách s d ng m t s b thí nghi m th c hành khó
ộ ố ự ẫ ạ ể ướ đ h ế ng d n cho m t s giáo viên có kĩ năng th c hành còn h n ch .
ố ớ 2.3.2.3. Đ i v i giáo viên
ự ế ả ạ ế ệ ử ụ ạ ồ Ph i xây d ng k ho ch chi ti ạ t cho vi c s d ng các lo i đ dùng d y
h c ọ
ử ế ừ ế ả ầ ạ ạ ậ ọ ộ cho c năm h c, t ng tu n d y và g i k ho ch này đ n b ph n ph ụ
ế ị ậ ợ ệ ắ ế ị trách thi ể t b . Đ thu n l ế i cho vi c s p x p trong phòng thi ậ t b và thu n
ượ ệ ợ l ả i cho vi c m n tr .
ổ ả ử ế ạ ắ ạ ồ Hàng tháng các t ph i c giáo viên s p x p l ọ i các đ dùng d y h c:
ử ụ ư ữ ữ ạ ồ ọ ồ ấ ớ c t b t nh ng đ dùng d y h c đã s d ng và tr ng bày nh ng đ dùng
ắ ử ụ s p s d ng.
ứ ả ọ ồ ả ả ạ ả ờ ạ ồ Ph i có ý th c b o qu n các lo i đ dùng d y h c đ ng th i ph i tăng
ệ ự ư ẽ ạ ạ ồ ọ ơ ườ c ng vi c t ả làm đ dùng d y h c đ n gi n nh : v tranh, t o các mô
ữ ệ hình, nh ng thí nghi m.
ươ ạ ọ ử ụ ồ ả 2.3.3. Ph ạ ng pháp s d ng đ dùng d y h c trong gi ng d y
ọ ồ ươ ể ả ệ ể ạ Đ dùng d y h c là ph ng ti n chuy n t ọ ề i thông tin, đi u khi n m i
ứ ủ ọ ạ ộ ậ ừ ự ế ư ộ ho t đ ng nh n th c c a h c sinh t tr c quan sinh đ ng đ n t ừ duy tr u
8
ậ ợ ề ạ ộ ế ọ ượ t ng. T o ệ ạ đi u ki n thu n l i cho h c sinh ti n hành các ho t đ ng d ướ i
ứ ủ ể ế ẫ ộ ự ướ s h ệ ng d n c a giáo viên đ phát hi n n i dung ki n th c giúp hình
ự ể ọ thành và phát tri n năng l c cho h c sinh.
ạ ồ ứ ổ ứ ạ ứ ế ộ Tùy theo n i dung ki n th c, lo i đ dùng và hình th c t ọ ch c d y h c
ử ụ ươ mà ta s d ng các ph ạ ng pháp khác nhau. Tuy nhiên, trong quá trình d y
ể ượ ử ụ ồ ươ ọ h c, các đ dùng có th đ c s d ng theo các ph ng pháp sau:
ươ ể Có th dùng ph ấ ạ ộ ng pháp: quan sát + ho t đ ng nhóm; quan sát + v n
ứ ừ ể ệ ế ộ đáp; …đ phát hi n n i dung ki n th c t ồ các đ dùng.
ạ ộ ế ệ ể ệ Ho t đ ng cá nhân hay nhóm, ti n hành các thí nghi m đ phát hi n ra
ứ ế ộ n i dung ki n th c…
ố ớ ẫ ậ ỏ ướ ệ ổ ứ ể Đ i v i m u v t quá nh có kích th c hi n vi, ngoài vi c t ch c cho
ự ậ ướ ể ả ẫ ể ọ h c sinh: t làm tiêu b n đ quan sát m u v t d i kính hi n vi; quan sát
ậ ướ ẫ ữ ể ế ề ệ ả ẵ m u v t d i kính hi n vi (nh ng tiêu b n có s n), n u có đi u ki n dùng
ạ ạ ả ớ ể ể ề ệ ế ộ máy chi u hi n vi đ tăng đ phóng đ i, t o đi u ki n cho c l p có th ể
ộ quan sát cùng m t lúc.
ự ứ ệ ộ ọ Khi h c sinh t ế ể mình nghiên c u, tìm hi u, phát hi n n i dung ki n
ứ ẽ ể ố ậ ụ ớ ố th c s giúp các em hi u bài t t, ghi nh lâu, và v n d ng t ứ ế t các ki n th c
ự ế ộ ố ọ đã h c vào th c t cu c s ng
ụ ể ệ ử ụ ụ ồ ọ ộ ạ 2.3.4. Áp d ng c th vi c s d ng đ dùng d y h c vào b môn
Sinh h cọ
ự ự ọ ủ ể ộ ườ Đ phát huy tính năng đ ng năng l c t ọ h c c a h c sinh, ng i giáo
ứ ụ ả ả ươ ậ ả viên đ ng trên b c gi ng ph i có ph ạ ệ ng pháp và ngh thu t gi ng d y
ớ ặ ổ ọ ứ ể ặ ợ ệ phù h p v i đ c đi m tâm sinh lí và l a tu i h c sinh đ c bi ậ ả t là ph i th t
ứ ổ ề ẫ ằ ố ọ ứ ự ấ s h p d n, lôi cu n h c sinh b ng nhi u hình th c t ch c khác nhau,
ể ả ả ư ấ ế ầ ọ chúng ta không th gi thuy t ngay vào đ u h c sinh mà ph i đ a v n đ ề
ố ừ ầ ừ ễ ế ừ ự vào tình hu ng, đi t ế g n đ n xa, t d đ n khó, t ộ tr c quan sinh đ ng
ừ ượ ế ố ằ ọ ế ừ ư đ n t t duy tr u t ng. Đây chính là y u t ọ quan tr ng nh m giúp h c
9
ề ệ ấ ả ầ ố ả sinh phát hi n ra các tình hu ng có v n đ và n y sinh nhu c u gi ế i quy t
ề ớ ệ ấ các v n đ m i phát hi n ra.
ể ự ệ ượ ế ể ề ạ ồ Đ th c hi n đ ố ớ ọ c đi u này, đ dùng d y h c không th thi u đ i v i
ườ ố ớ ọ ứ ề ầ ấ ớ ng i th y trên l p và đ i v i h c sinh khi nghiên c u v n đ . Vì th đ ế ồ
ề ệ ạ ọ ươ ể ạ ệ ọ dùng d y h c chính là đi u ki n, ph ử ụ ng ti n đ d y và h c. Khi s d ng
ệ ượ ạ ấ ồ ậ ố ẫ ườ ọ các đ dùng d y h c, nh t là các hi n t ng và m u v t s ng th ng có
ị ấ ớ ạ ả ấ ộ ứ giá tr r t l n trong công tác gi ng d y, nói chung là r t sinh đ ng làm h ng
ệ ở ứ ọ ơ ở ổ ọ ọ ậ ủ ọ thú vi c h c t p c a h c sinh, vì ấ l a tu i h c sinh trung h c c s nh t
ấ ấ ố ớ ầ ậ ọ ỏ là đ i v i các em đ u c p r t thích thú tìm tòi h c h i, khi nh n bi ế ấ t v n
ố ằ ứ ậ ắ ế ự ậ ề đ gì đó lúc nào cũng mu n r ng chính t n m t mình ch ng ki n s v t,
ệ ượ hi n t ả ng x y ra.
ữ ạ ọ ồ ọ ượ ụ ụ Đ dùng d y h c môn Sinh h c là nh ng hình t ọ ng, d ng c mà h c
ể ấ ượ ứ ề ấ ạ ớ sinh có th nhìn th y đ c, r t đa d ng v i nhi u hình th c khác nhau, đ ồ
ể ượ ạ ở ề ạ ọ dùng d y h c có th đ c dùng nhi u giai đo n khác nhau trong ti ế ọ t h c,
ủ ế ề ả ạ ợ ộ ố ọ ch y u ph i trình bày h p lí n i dung mu n truy n đ t cho h c sinh và đòi
ượ ố ượ ề ầ ạ ạ ọ ồ ỏ ự h i s thu hút đ c đ i t ậ ng c n truy n đ t. Vì v y đ dùng d y h c có
ạ ượ ể ệ ừ ư ạ ọ ề ấ r t nhi u lo i đ ạ ồ c th hi n qua t ng lo i đ dùng d y h c nh sau:
ẫ ậ ự 2.3.4.1. M u v t t nhiên
ậ ự ạ ọ ườ ả ả ẫ Các m u v t t nhiên dùng trong d y h c th ầ ng đ m b o các yêu c u
sau:
ậ ượ ẫ ả ả ế ớ ự ọ M u v t đ ạ ả c mang đ n l p ph i đ m b o tính khoa h c, s ph m,
ứ ầ ớ ộ ế ợ ọ phù h p v i n i dung ki n th c c n hình thành cho h c sinh
ậ ố ể ẫ ậ ấ ặ ộ ộ M u đ ng v t s ng có v n đ ng di chuy n, còn hô h p ho c còn
ẹ ậ ộ ế nguyên v n các b ph n chi ti t.
ả ươ ẫ ủ ễ ế ố ủ ự ậ M u th c v t ph i t i, đ r , thân, lá … đ các y u t ụ ụ ph c v cho
ọ ủ ộ n i dung c a bài h c.
ạ ồ ạ ạ ấ ả ả ọ ị ư Lo i đ dùng d y h c này có giá tr s ph m cao nh t, nó đ m b o hình
10
ướ ắ ự ự ế ờ ạ d ng, kích th c, màu s c t nhiên. Trong th c t ả không ph i bao gi cũng
ậ ố ẫ ươ ể ử ụ ậ có m u v t s ng, t ẫ i. Có th s d ng các m u v t ngâm, ép … tuy các
ị ằ ậ ươ ố ậ ẫ ẫ m u v t này không có giá tr b ng các m u v t t i s ng, không gi ữ ượ c đ
ắ ự ậ ậ ẫ các màu s c t ẫ nhiên, song đây v n là m u v t th t.
ề ủ ễ ạ ễ ọ ạ ễ Ví d 1ụ : Bài 9 – Sinh h c 6: Các lo i r , các mi n c a r (các lo i r )
ầ GV yêu c u HS:
ở ạ ậ ễ ủ ế ế ấ ượ G p h t sách, v l i, t p trung h t các r c a các cây đ ế c mang đ n
ạ ộ ạ ễ ơ ị ớ ạ l p l i theo đ n v nhóm, ho t đ ng nhóm quan sát các lo i r trong nhóm
ưở ủ ả ạ và phân chia chúng theo ý t ng c a mình và gi i thích t i sao mình phân
ư ậ chia nh v y?
ể ạ Quan sát hình 9.1 trong SGK, ki m tra và phân chia l ạ ạ i các lo i các lo i
ẽ ả ủ ễ r theo hình v , gi i thích cách phân chia c a mình
ề ừ ậ Hoàn thành bài t p đi n t trang 29SGK
ể ậ ự ế ự ứ ụ ế ọ ị Qua đó, h c sinh có th v n d ng ki n th c vào th c t t xác đ nh
ượ ễ ủ ễ ạ ộ đ ấ c r c a các lo i cây b t kì thu c nhóm r nào.
ấ ạ ạ ọ Ví d 2ụ : Bài 17 – Sinh h c 8: Tim và m ch máu (c u t o tim), giáo viên
ạ ộ ầ ọ yêu c u h c sinh ho t đ ng nhóm:
ấ ạ ủ ả ạ ợ Quan sát qu tim l n nêu hình d ng c u t o ngoài c a tim
ấ ạ ả ổ ợ ị Dùng dao b qu tim l n làm 2, quan sát c u t o trong, xác đ nh: tâm
ớ ừ ấ ạ ạ th t; tâm nhĩ, van tim, các ngăn tim thông v i t ng lo i m ch nào?... (chú ý
ậ ả ơ ả ự ộ đ dày thành c các ngăn tim), th o lu n nhóm gi i thích s khác nhau đó.
ừ ể ượ ấ ạ ườ T đó HS có th nêu đ c c u t o tim ng ậ i và hoàn thành bài t p
trang 54 SGK
ự ế ớ bào và mô, GV chia l p Ví d 3:ụ Bài 5 – Sinh 8: Th c hành: Quan sát t
ạ ộ ư thành 2 nhóm ho t đ ng nh sau:
ứ ấ ồ ổ ả ế ế ơ Nhóm th nh t g m các t 1, 2 ti n hành làm tiêu b n t bào mô c vân
11
ướ ể ể đ quan sát d i kính hi n vi
ồ ổ ế ướ ứ Nhóm th 2 g m các t 3, 4 ti n hành quan sát d ể i kính hi n vi các t ế
ụ ủ ể ươ ơ ơ ơ bào c a mô bi u bì, mô s n, mô x ng, mô c tr n, mô c vân.
ổ ạ ứ ứ ả ấ Sau đó đ i l i, nhóm th 2 làm tiêu b n, nhóm th nh t quan sát. Giúp
ượ ấ ạ ủ ế ậ ồ ộ ờ ọ h c sinh quan sát đ c c u t o c a t bào, mô đ ng v t đ ng th i làm
ượ ể ả ướ ể đ c các tiêu b n đ quan sát d i kính hi n vi
2.3.4.2. Mô hình
ạ ọ ọ ườ ể Trong d y h c sinh h c, mô hình th ụ ng có các tác d ng dùng đ thay
ậ ự ế ẫ ổ ườ th hay b sung các m u v t t nhiên trong các tr ư ợ ng h p nh :
ể ẵ ặ ẫ ậ ậ ế ớ Đôi khi không có s n ho c không th mang m u v t th t đ n l p
đ cượ
ộ ố ườ ứ ế ế ả ợ ơ Trong m t s tr ng h p ki n th c là các c ch sinh lí x y ra bên
ơ ể ừ ượ ứ ế ể ọ ậ trong c th sinh v t (ki n th c tr u t ng), h c sinh không th quan sát
ậ ượ ẫ ể ử ụ ể m u v t đ c, giáo viên có th s d ng mô hình đ giúp các em hình dung,
ứ ệ ế phát hi n ki n th c.
ả ả ụ ượ ấ ạ Mô hình có tác d ng ph n nh đ c c u t o, khái quát và hình dung
ượ ấ ớ ướ ủ ẫ ậ đ c rõ ràng các c u trúc không gian, so v i kích th ậ c c a m u v t th t,
ượ ứ ế ắ ẽ s kh c sâu đ c ki n th c cho các em.
ộ ươ ọ ng Ví d 4ụ : Bài 7 – Sinh h c 8: B x
ủ ộ ươ ạ ườ ầ Khi d y các ph n chính c a b x ng ng i giáo viên dùng mô hình b ộ
ươ ườ ướ ể ẫ ớ x ng ng i, h ể ng d n các em quan sát, thao tác v i mô hình đ tìm hi u
ủ ộ ươ ầ ườ ạ ươ ầ ỗ các ph n chính c a b x ng ng i, các lo i x ng trong m i ph n.
ộ ọ ế ạ ộ ứ ầ ổ Giáo viên yêu c u m t h c sinh t ng k t l ằ ế i n i dung ki n th c b ng
ậ ậ ổ ị cách xác đ nh trên mô hình. HS khác nh n xét b sung, giáo viên nh n xét,
ẽ ắ ế ể ọ ị ượ ầ ti u k t. Lúc đó h c sinh s n m và xác đ nh đ c các thành ph n chính
ấ ạ ủ ơ ể ầ ỗ ủ ộ ươ c a b x ng trên c th mình và c u t o c a m i ph n.
12
ẽ ả ế 2.3.4.3. Tranh v , hình nh, phim chi u
ữ ườ ấ ạ ợ Trong nh ng tr ng h p mô hình không cho phép đi sâu c u t o chi
ế ủ ế ư ế ơ ẽ ế ậ ti ẽ t c a sinh v t, thì tranh v , hình v , phim chi u chi m u th h n, cho
ế ầ ế ể ể ọ phép đi sâu vào các chi ti t c n thi ắ t, giúp cho h c sinh có th hi u sâu s c
ề ấ ạ ủ ố ượ ơ h n v c u t o bên trong c a đ i t ứ ng đang nghiên c u, ngoài ra nó còn
ế ẫ ế ể ậ ậ thay th m u v t th t mà không th tìm ki m.
ự ớ ướ ủ ế c c a t bào, s l n lên và phân ố ớ ấ ạ Ví d 5ụ : Đ i v i c u t o và kích th
ủ ế ủ ễ ấ ạ ễ ề ạ ạ chia c a t ố bào, c u t o mi n hút c a r , các d ng r , các d ng thân. Đ i
ệ ơ ủ ạ ậ ộ ố ọ ơ ớ v i các lo i mô c a đ ng v t, các c quan, các h c quan… Mu n h c
ả ử ụ ẽ ả ể sinh hi u bài đ ượ ố c t ặ t thì giáo viên ph i s d ng hình nh, tranh v ho c
ế ệ ọ ọ ồ ờ phim chi u cho h c sinh quan sát, đ ng th i rèn luy n cho h c sinh kĩ năng
ẽ ố ấ ố ặ ậ ậ ậ ề ẫ v m u v t th t ho c tranh v gi ng th t thì r t t ề t, đôi khi cũng có nhi u
ứ ạ ữ ế ầ ế ả ph c t p, có nh ng chi ti t không c n thi ề ậ t hay bài gi ng không đ c p
ầ ượ ượ ỏ ơ ả ỉ ậ ệ ấ ấ ế đ n, c n đ t b , ch t p trung vào c u trúc và d u hi u c b n thì c l
ể ế ợ ể ử ụ ụ ụ ơ ồ lúc này ta có th s d ng các d ng c khác đ k t h p, đó là s đ .
2.3.4.4. S đơ ồ
ơ ồ ượ ử ụ ệ ữ ố S đ đ c s d ng khi trình bày các m i quan h gi a các hình
ơ ồ ọ ọ ượ t ng trong quá trình Sinh h c. Ngoài ra s đ còn giúp cho h c sinh có cái
ư ừ ượ ủ ọ ể ơ nhìn khái quát, t duy tr u t ng c a h c sinh phát tri n h n.
ụ ạ ố ườ ủ sinh thái” c a bài “Môi tr ng và Ví d 6ụ : Khi d y m c II “Các nhân t
ố các nhân t sinh thái” (Bài 41)
ể ị ố ụ ự ế ộ Đ xác đ nh các nhân t sinh thái, GV dùng m t ví d th c t “Môi
ườ ủ ố ồ ở ể ọ ể ậ tr ng s ng c a cây hoa h ng trong ch u” đ h c sinh tìm hi u và xác
ố ị đ nh các nhân t sinh thái.
ụ ủ ữ ồ ố ị (cid:0) Cây hoa h ng s ng trong ch u ch u tác d ng c a nh ng y u t ậ ế ố
nào?
13
ể ậ ặ ạ (cid:0) Nh n xét đ c đi m và phân lo i các nhân t ố đó.
ẽ ơ ồ ể ệ ự ủ ộ (cid:0) V s đ th hi n s tác đ ng c a các nhân t ố sinh thái lên
cây hoa h ng ồ
ệ ự ế ậ ổ ọ ị ố ả H c sinh: Trao đ i, th o lu n, liên h th c t xác đ nh các nhân t sinh
ạ ậ ộ ồ ố thái tác đ ng lên cây hoa h ng, nh n xét và phân lo i các nhân t , sau khi
ạ ượ ố ẽ ễ ọ h c sinh phân lo i đ c các nhân t s d dàng v đ ẽ ượ ơ ồ c s đ .
ố ấ ẫ Giáo viên là ng ườ ướ i h ng d n, c v n cho các em giúp các em hoàn
ụ ệ thành nhi m v .
ấ Đ t trong ch uậ
ướ N c và MK hòa tan
2 trong đ tấ
ố Nhân t vô sinh ượ L ng O
2
ượ Ánh sáng, l ng CO
ố Các nhân t ộ (tác đ ng lên sinh thái hoa h ngồ )
Giun trong đ t ấ
ố ữ h u ả ậ Vi sinh v t phân gi i
Nhân t sinh
Sâu hoa h ng ồ
ơ ồ Các nhân t S đ 2.3.4 .
ộ ố sinh thái tác đ ng lên cây hoa h ngồ
ẽ ủ ả 2.3.4.5. Hình v c a giáo viên trên b ng
ị ấ ớ ẽ ủ ấ ả ả Hình v c a giáo viên trên b ng có giá tr r t l n, nh t là hình nh v ẽ
ễ ộ ọ ộ ủ ẹ đ p và nhanh, nó giúp cho h c sinh theo dõi m t cách d dàng n i dung c a
ộ ơ ồ ộ ấ ừ ả ừ ẽ ầ bài gi ng khi giáo viên v a nói v a v d n m t c u trúc, m t s đ nào đó.
ụ ạ ầ ầ ọ Ví d 7ụ : Khi d y m c I “Tu n hoàn máu”, bài 16 sinh h c 8 “Tu n hoàn
ư ế ạ máu và l u thông b ch huy t”
ể ọ ổ ườ ủ Sau khi cho h c sinh trao đ i nhóm, tìm hi u đ ng đi c a máu trong h ệ
14
ầ ầ ọ ườ ủ tu n hoàn. Giáo viên yêu c u h c sinh trình bày đ ng đi c a máu trong h ệ
ừ ướ ầ ằ ẫ ậ tu n hoàn. Giáo viên nh n xét b ng cách v a h ng d n v a v l ừ ẽ ạ ườ ng i đ
ệ ầ ủ ướ ẽ ế ế ẫ đi c a máu trong h tu n hoàn, h ng d n đ n đâu, giáo viên v đ n đó,
ớ ế ữ ữ ả ọ giúp h c sinh theo dõi và so sánh v i k t qu các em và s a ch a sai sót
ừ ể ế ầ ậ ọ ế n u có. T đó giáo viên yêu c u h c sinh nh n xét, ti u k t theo hình v ẽ
ủ c a giáo viên
ồ ự ủ 2.3.4.6. Các đ dùng t làm c a giáo viên
ự ế ạ ả ế ọ ọ ượ Trong th c t d y h c, không ph i ti t h c nào cũng đ ầ ấ c cung c p đ y
ư ủ ạ ồ ọ ố ữ ủ đ các đ dùng d y h c nh mang mu n c a giáo viên. Trong nh ng
ườ ả ự ầ ợ ồ tr ng h p này giáo viên c n ph i t ạ làm các đ dùng d y h c đ ph c v ọ ể ụ ụ
ế ạ ủ ả ạ ệ ạ ấ ọ các ti t d y c a mình sao cho đ t hi u qu d y h c là cao nh t.
ụ ề ạ ầ ả ạ ệ Ví d 8ụ : Khi d y ph n II, m c 1 “Hình thành ph n x có đi u ki n”
ề ề ệ ả ạ ả ạ ệ trong bài 52 “Ph n x không đi u ki n và ph n x có đi u ki n”. Giáo viên
ọ ự ạ ồ ậ ả ạ ử ụ s d ng đ dùng d y h c t ệ làm “mô hình thí nghi m thành l p ph n x có
ệ ề ế ướ ọ ở đi u ki n ti c b t t n chó khi có ánh đèn”
ố ọ ư ự ế ở Giáo viên nêu tình hu ng giúp h c sinh t duy, trong th c t các trang
ặ ạ ườ ủ ỉ ầ ẻ ể tr i nuôi cá ho c nuôi gà khi cho ăn ng i ch ch c n gõ k ng đ cá (gà)
ườ ư ậ ơ ở ự ủ ệ ế đ n ăn. Ng i ch làm nh v y là d a trên c s nào? Qua thí ngh m này
ả ượ ệ ượ ấ ậ ộ chúng ta gi i thích đ c hi n t ng đó. B t kì đ ng v t nào chúng cũng
ư ậ ứ ở ạ ượ t o đ ầ c 1 thói quen nh v y, ph n này chúng ta nghiên c u chó.
Giáo viên bi u di n thí nghi m cho h c sinh quan sát
ệ ể ễ ọ
ề ậ + B t đèn chó quay v phía ánh sáng, cho chó ăn chó ti ế ướ ọ c b t t n
ề ầ ế ợ ỉ ầ ậ ạ + K t h p b t đèn và cho chó ăn nhi u l n, sau đó ch c n b t đèn chó
ế ướ ọ cũng ti c b t. t n
ệ ượ ầ ượ ả GV yêu c u HS nêu hi n t ng quan sát đ ậ c. Th o lu n nhóm gi ả i
ệ ượ ả ạ ỉ ầ ậ thích hi n t ng? Gi i thích t i sao ch c n b t đèn mà không cho chó ăn
ế ướ ọ chó cũng ti c b t? t n
15
ể ả ệ ọ GV dùng mô hình thí nghi m đ gi i thích cho h c sinh
ậ ế ụ ả ậ ị + Khi b t đèn t ầ bào th c m th giác nh n kích thích phát xung th n
ướ ậ ầ ầ ồ ị kinh h ng tâm (giáo viên b t lu ng th n kinh) theo dây th n kinh th giác
ị ở ỏ ạ ư ấ ị ạ ị ề v vùng th giác v đ i não làm vùng th giác h ng ph n, t i vùng th giác
ế ể ầ ậ ầ ồ ẽ s phát xung th n kinh đ n ti u não (giáo viên b t lu ng th n kinh), t ạ i
ơ ở ổ ề ế ể ẽ ầ ắ ti u não s phát xung th n kinh đ n b p c c làm chó quây v phía có
ánh sáng.
ế ụ ả ị ở ưỡ ế ậ + Khi cho chó ăn t bào th c m v giác i ti p nh n kích thích s l ẽ
ầ ừ ưỡ ề phát xung th n kinh t i v trung khu ti l ế ướ ọ ở ụ c b t tr não (giáo viên t n
ạ ụ ồ ẽ ầ ồ ầ ậ b t lu ng th n kinh). T i tr não s phát sinh lu ng th n kinh (giáo viên
ế ế ầ ồ ướ ọ ế ướ ọ ậ b t lu ng th n kinh) đ n tuy n n c b t ti t ra n c b t (giáo viên cho
ế ướ ọ ờ ạ ể ẽ ầ ồ chó ti ồ c b t), đ ng th i t ế i ti u não s phát sinh lu ng th n kinh đ n t n
ố ở ạ ấ ậ ố vùng ăn u ng ồ ư đ i não làm vùng ăn u ng h ng ph n (giáo viên b t lu ng
ầ th n kinh).
ậ ố ị ư + Khi b t đèn và cho chó ăn thì vùng ăn u ng và vùng th giác cùng h ng
ư ự ế ấ ấ ậ ồ ầ ph n và có s khu ch tán h ng ph n đó trong não (giáo viên b t lu ng th n
kinh)
ư ậ ẽ ề ầ ụ ế ườ +Ti n hành liên t c nhi u l n nh v y s hình thành đ ệ ạ ng liên h t m
ầ ờ ồ ậ th i (giáo viên b t lu ng th n kinh)
ườ ệ ạ ầ ờ ượ ỉ ầ + Khi đ ng th n kinh liên h t m th i đã đ ậ c hình thành ch c n b t
ẫ ọ ạ đèn mà không cho chó ăn chó v n ti ế ướ t n c b t. (Giáo viên làm l i thí
ệ ế ướ ọ ả ậ nghi m b t đèn chó ti c b t và gi t n i thích trên mô hình)
ế ầ ậ ọ Giáo viên yêu c u h c sinh rút ra k t lu n.
ế ợ ế ấ ậ Giáo viên k t lu n k t h p b m đèn
ậ ẫ ọ Khi b t đèn mà không cho chó ăn chó v n ti ế ướ t n ắ c b t là do: khi m t
ế ẽ ề ế ậ ầ ị ị ti p nh n kích thích s truy n theo dây th n kinh th giác đ n vùng th giác
ẽ ầ ồ ườ ệ ạ ố và lu ng th n kinh này s theo đ ờ ế ng liên h t m th i đ n vùng ăn u ng ở
16
ế ọ ở ụ ệ ấ ồ ạ đ i não đ n trung khu ti ế ướ t n c b t tr ầ não làm xu t hi n lu ng th n
ế ướ ọ ế ướ ọ ế ướ ọ ế kinh đ n tuy n n c b t làm tuy n n c b t ti c b t. t n
ứ ế ầ ầ ọ ả Qua ph n ki n th c đã hình thành giáo viên yêu c u h c sinh gi i thích
ệ ượ ử ầ ậ ầ ọ ủ c a hi n t ả ng ban đ u nêu ra và yêu c u h c sinh th thành l p 1 ph n
ề ệ ấ ạ x có đi u ki n khác trên gi y
Ứ ụ ệ ồ ạ ọ 2.3.4.7. ng d ng công ngh thông tin làm đ dùng d y h c
ờ ạ ọ ệ Trong th i đ i ngày nay, công ngh thông tin có vai trò quan tr ng trong
ư ạ ọ ế ử ụ ộ ế quá trình d y h c n u nh chúng ta bi ợ t cách s d ng h p lí. M t trong
ử ụ ữ ồ ồ ạ ệ nh ng vai trò đó là s d ng công ngh thông tin làm đ dùng đ dùng d y
h c.ọ
ộ ế ạ ề ạ ạ ồ Đôi khi trong m t ti t d y có nhi u đ dùng cùng lo i hay khác lo i, mà
ế ị ạ ọ ượ ấ ứ ượ ể ệ thi t b d y h c đ c c p phát không đáp ng đ c, đ ti n trong quá trình
ế ễ ậ ệ ể ờ ồ ọ ạ d y h c: ti t ki m th i gian, chi phí làm đ dùng; d v n chuy n, di
ể ạ ặ ọ ệ ử ụ ệ chuy n trong quá trình d y h c. Đ c bi t khi s d ng công ngh thông tin
ệ ả ể ạ ễ có th t o ra các thí nghi m o, các quá trình sinh lí di n ra trong c th ơ ể
ể ậ ố ơ ọ sinh v t giúp h c sinh hi u bài t t h n.
ầ ạ ạ ướ ể ọ c ti u” – Bài 39, sinh h c 8: Ví d 9ụ : Khi d y ph n I “T o thành n
“Bài ti ế ướ t n ể c ti u”
GV yêu c u h c sinh nghiên c u thông tin m c I t o thành n
ứ ụ ầ ạ ọ ướ ể c ti u
ể ự ạ ẽ ướ + quan sát hình v 39.1 trang 126 SGK tìm hi u s t o thành n ể c ti u, tr ả
ậ ỏ ờ l ầ i câu h i ph n bài t p I
GV s d ng giáo án powerpoint cho h c sinh quan sát tranh Hình 39.1
ử ụ ọ
ự ạ ầ ọ ướ ể SGK yêu c u h c sinh trình bày s t o thành n c ti u trong c th ng ơ ể ườ i
GV s d ng giáo án powerpoint cho h c sinh quan sát tranh đ ng 3
ử ụ ộ ọ
ướ ể ở ứ ậ ọ ơ ị ạ quá trình t o thành n c ti u các đ n v ch c năng th n giúp h c sinh
ớ ế ử ủ ể ế ế ả ọ ố đ i chi u v i k t qu tìm hi u c a mình (s a sai n u có) giúp h c sinh
ứ ế ể ắ hi u rõ và kh c sâu ki n th c.
17
Ả Ủ Ụ Ệ Ế Ệ 2.4. HI U QU C A VI C ÁP D NG SÁNG KI N
ụ ả ả ạ ọ B n thân đã áp d ng SKKN này trong quá trình gi ng d y cho h c sinh
ữ ả ạ ậ ọ trong nh ng năm h c 2014 – 2015. Trong quá trình gi ng d y tôi nh n
ử ụ ố ượ ấ ạ ả ạ ồ ọ ề th y: khi s d ng đ dùng d y h c vào gi ng d y đã lôi cu n đ c nhi u
ễ ể ắ ọ ượ ộ ế ố ượ đ i t ng h c sinh tham gia, các em d hi u bài, n m đ c n i dung ki n
th cứ
ừ ượ ữ ạ ọ ồ ụ ể Đ dùng d y h c giúp c th hóa nh ng cái quá tr u t ừ ng, giúp tr u
ề ầ ứ ả ấ ơ ừ ượ t ữ ng hóa và đ n gi n hóa nh ng v n đ c n nghiên c u, t ọ đó giúp h c
ự ậ ệ ượ ề ậ ộ ộ sinh thu nh n thông tin v các s v t, hi n t ầ ng m t cách sinh đ ng, đ y
ế ọ ử ụ ủ ồ ạ ầ ọ ủ đ , chính xác. Trong ti t h c có s d ng đ y đ đ dùng d y h c thì ti ế t
ủ ọ ế ấ ấ ẫ ộ ộ ạ ộ ọ h c đó r t sinh đ ng, nh t là các ho t đ ng c a h c sinh, d n đ n n i dung
ọ ậ ứ ọ ọ ậ h c t p phong phú, nâng cao h ng thú h c t p môn h c, nâng cao lòng tin
ả ọ ọ ọ ủ c a h c sinh vào khoa h c, giúp h c sinh yêu quý thiên nhiên và b o v ệ
ặ ệ ớ thiên nhiên, đ c bi ố ớ t là đ i v i gi ự ậ i th c v t.
ụ ượ ữ ế ả ả ề Sau khi áp d ng đ tài này tôi đã thu đ c nh ng k t qu kh quan:
ố ọ ứ ư ụ ế ắ ộ ờ ợ ắ Khi ch a áp d ng: s h c sinh n m b t ki n th c m t cách h i h t,
ấ ề ấ ụ ộ ề ể ả ả ượ th đ ng, không hi u b n ch t v v n đ , không gi i thích đ ệ c hi n
ượ t ả ng x y ra.
ụ ế ầ ượ ọ ậ ứ Khi áp d ng: h u h t các em đ c kích thích h ng thú h c t p, ch ủ
ậ ả ả ứ ế ắ ộ ộ đ ng tham gia th o lu n và gi i thích m t cách sâu s c các ki n th c
ả ạ ượ ế ố * K t qu đ t đ ọ c cu i năm h c 2014 – 2015
Gi iỏ Khá T.Bình Y uế Kém L pớ S sỉ ố SL % SL % SL % SL % SL %
10, 58, 29 31,0 17 9 3 8B / / 4 6
18
18, 59, 27 22,2 16 6 5 8C / / 5 3
PH N 3Ầ
Ậ
Ế
Ế
Ị K T LU N VÀ KI N NGH
Ậ Ế 3.1. K T LU N
ươ ụ ạ ả Ph ả ng pháp này tôi đã áp d ng trong gi ng d y, qua quá trình gi ng
ứ ố ơ ể ế ấ ậ ọ ộ ạ d y nh n th y h c sinh lĩnh h i ki n th c t ọ t h n, giúp h c sinh hi u và
ả ủ ộ ậ ạ ộ ọ gi i bài t p m t cách thành th o, rèn cho h c sinh tính ch đ ng, tính tích
ượ ư ạ ủ ọ ặ ệ ự c c, phát huy đ c tính t duy và óc sáng t o c a h c sinh, đ c bi t là kĩ
ư ệ ượ ợ năng quan sát, kĩ năng t ổ duy ( phân tích, t ng h p các hi n t ng, rút ra
ữ ế ậ ậ ộ ế ượ nh ng k t lu n có đ tin c y ), giúp giáo viên ti ệ t ki m đ ờ c th i gian
ỗ ế ạ ủ ộ ề ể ồ ờ trong m i ti ạ ộ t d y, đ ng th i giáo viên ch đ ng đi u khi n ho t đ ng
ứ ủ ự ể ế ậ ọ ộ ả ọ nh n th c c a h c sinh m t cách tích c c, ki m tra đánh giá k t qu h c
ậ ợ ộ ệ ậ ủ ọ t p c a h c sinh m t cách thu n l ả i và có hi u qu .
ẽ ệ ế ầ ỏ ớ ọ ộ V i sáng ki n kinh nghi m này, tôi hy v ng s góp m t ph n nh vào
ệ ọ ườ ồ vi c giúp giáo viên và h c sinh tr ệ ng chúng tôi nói riêng, các đ ng nghi p
ọ ườ ụ ầ ự ạ ắ và h c sinh các tr ệ ng b n nói chung kh c ph c d n khó khăn, th c hi n
ả ố ơ ệ ệ ệ ả ạ ạ ấ ầ vi c gi ng d y đ t hi u qu t t h n, góp ph n nâng cao hi u su t lao
ư ệ ụ ự ủ ệ ể ầ ộ đ ng c a th y và trò trong s nghi p phát tri n giáo d c nh hi n nay. V ề
ứ ẽ ế ụ ừ ế ữ ế ả ả phía b n thân, tôi xin h a s ti p t c th a k và phát huy nh ng k t qu đã
ừ ủ ệ ề ệ ồ ỏ ọ ờ ự ạ ượ đ t đ c c a vi c th c hi n đ tài, đ ng th i không ng ng h c h i rút
ữ ứ ệ ể ắ ạ ả ụ kinh nghi m, kh c ph c nh ng khó khăn trong gi ng d y đ đáp ng yêu
ổ ớ ầ c u đ i m i ngành.
ề ạ ấ ứ Trong quá trình nghiên c u và biên so n đ tài, t t nhiên tôi không th ể
ấ ị ủ ự ữ ế ấ ỏ tránh kh i nh ng thi u sót nh t đ nh, r t mong s góp ý chân thành c a quí
19
ể ề ủ ầ ồ ượ ệ ơ ệ th y cô, đ ng nghi p đ đ tài c a tôi đ c hoàn thi n h n.
Ị Ế 3.2. KI N NGH
ấ ớ ứ ệ ạ ả GV gi ng d y đóng vai trò r t l n trong vi c hình thành tri th c và phát
ạ ế ự ể ể ạ ả ọ ọ tri n năng l c cho h c sinh đ quá trình d y h c đ t k t qu cao kính
ề ẩ ấ ả mong các c p qu n lí có th m quy n:
ườ ổ ề ạ ứ ạ ả ổ ng t ề ộ ch c các bu i sinh ho t, h i th o chuyên đ t o đi u Tăng c
ọ ỏ ể ự ệ ệ ệ ệ ổ ki n cho giáo viên trao đ i và h c h i kinh nghi m đ th c hi n nhi m v ụ
ố ơ t t h n.
ượ ế ệ ạ ả ọ ị ươ ể Đ có đ c k t qu cao trong vi c d y và h c, đ a ph ng, nhà tr ườ ng
ề ơ ở ậ ữ ự ấ ơ ế ị ụ ầ c n có s quan tâm h n n a v c s v t ch t, trang thi t b ph c v ụ
ọ ủ ể ệ ậ ạ ả ọ ệ ạ gi ng d y đ thu n ti n trong vi c d y h c c a giáo viên và h c sinh.
ọ ể ạ ồ ụ ạ ằ Các lo i đ dùng d y h c k trên có tác d ng khác nhau, mong r ng giáo
ớ ộ ủ ự ờ ố ọ ợ viên b trí th i gian và l a ch n sao cho phù h p v i n i dung c a bài đ ể
ọ ơ ả ợ bài gi ng h p logic và khoa h c h n.
ủ ữ ế ệ ả Trên đây là nh ng ý ki n và kinh nghi m c a tôi trong quá trình gi ng
ấ ậ ọ ộ ượ ự ủ ạ d y b môn Sinh h c. Tôi r t mong nh n đ ộ c s góp ý quý báu c a H i
ệ ồ ồ đ ng xét duy t ệ SKKN cùng các đ ng nghi p.
ẫ ẽ ư ề ế ậ ấ Tuy nhiên, v n s còn nhi u thi u sót tôi ch a nh n th y, tôi chân thành
ậ ựơ ẻ ừ ồ ể ệ ể ề ồ mong nh n đ c nhi u chia s t đ ng nghi p đ tôi có th trau d i thêm
ệ ể ầ ế ủ ố v n kinh nghi m và t m hi u bi t c a mình.
ộ ồ ệ ạ ơ ọ ồ ờ Xin trân tr ng cám n H i đ ng và các b n đ ng nghi p đã dành th i
ế ể ọ gian đ đ c bài vi ủ t này c a tôi!
Ng
ườ ế i vi t
ị
ị
ễ Nguy n Th Nh
20
Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O
1. Nhà xu t b n giáo d c (2003),
ấ ả ụ Sách giáo khoa sinh h c 6ọ
2. Nhà xu t b n giáo d c (2003),
ấ ả ụ Sách giáo khoa sinh h c 8ọ
3. Nhà xu t b n giáo d c (2003),
ấ ả ụ Sách giáo khoa sinh h c 9ọ
4. Nhà xu t b n giáo d c (2007),
ấ ả ụ Sách giáo viên sinh h c 6ọ
5. Nhà xu t b n giáo d c (2007),
ấ ả ụ Sách giáo viên sinh h c 8ọ
6. Nhà xu t b n giáo d c (2009),
ấ ả ụ Sách giáo viên sinh h c 9ọ
7. Bô Giao duc va Đao tao,
̀ ̀ ́ ồ ưỡ ụ ườ ̣ ̣ ̣ B i d ng giáo d c th ng xuyên
THCS chu ki IIÌ
8. GS.Nguy n Văn Lê (1997),
ễ ươ ứ ậ Ph ng pháp lu n Nghiên C u
ấ ả ẻ Khoa H c,ọ Nhà xu t b n tr
9. Tr n Quý Th ng – Phan Thanh Hi n(2008),
ề ắ ầ ộ ố ấ ề ổ M t s v n đ đ i
ươ ạ ọ ụ ớ m i ph ng pháp d y h c môn sinh h c, ấ ả ọ nhà xu t b n giáo d c
10. Nguy n Quang Vinh, Tr n Doãn Bách, Tr n Bá Hoành(1980),
ễ ầ ầ
ạ ọ ấ ả ụ ậ ậ Sách lí lu n d y h c Sinh h c ọ (T p I,II), Nhà xu t b n giáo d c
11. Nguy n Quang Vinh (1984),
ễ ươ Ph ạ ọ ng pháp d y h c Sinh h c ọ ở
ườ ơ ở ậ ổ ụ tr ng ph thông c s ( t p II ấ ả ), Nhà xu t b n giáo d c
21
12. http://baigiang.violet.vn/
