Sáng kiến kinh nghiệm Họ và tên giáo viên: Trần Thị Tuyết
Trang 1
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BÁO CÁO TÓM TẮT HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến: Sử dụng bài tập trong dạy học hoá học phần nitơ và hợp chất của nitơ lớp
11 để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Mã số: ……………. (tác giả không ghi vào phần này)
1. Tình trạng giải pháp đã biết:
Hóa học là môn khoa học tự nhiên, nghiên cứu về tính chất của các nguyên tố cũng như
tính chất của các đơn chất và hợp chất của chúng. Trong các trường Trung học phổ thông, môn
hóa là môn học mà học sinh còn hạn chế trong việc nắm lý thuyết cũng như giải quyết bài tập.
Thực tế việc sử dụng và xây dựng bài tập hóa học của giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu của
bộ môn và phù hợp với đối tượng học sinh. Để có những giải pháp nâng cao chất lượng dạy và
học môn hóa học thông qua bài tập hóa học bản thân tôi đã tìm hiểu cách thức sử dụng, phân loại
bài tập trong giảng dạy phần ni tơ và hợp chất của nó trong giảng dạy hóa học 11.
2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến:
Mục đích của giải pháp: nhằm đưa ra cách thức sử dụng bài tập, Xây dựng hệ thống một
số dạng bài nhằm củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ năng trong quá trình giảng dạy. Đề tài đã đưa
ra qui trình lựa chọn xây dựng bài tập, hệ thống phân loại được một số dạng bài tập trong
chương, định hướng cách sử dụng bài tập trong dạy học. Ngoài ra, hệ thống bài tập được xây
dựng còn góp phần rèn luyện và phát triển tư duy, trí thông minh cho học sinh.
Nội dung cơ bản của đề tài: tìm hiểu tác dụng của bài tập hóa học, phân loại bài tập hóa
học, định hướng sử dụng bài tập trong giảng dạy: cách chọn bài tập, cách chữa bài tập, cách xây
dựng bài tập mới, cách sử dụng bài tập nhằm hệ thống kiến thức. Đề tài đưa ra một số dạng bài
tập cụ thể cho phần ni tơ và hợp chất của nó để vận dụng.
3. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Giải pháp của đề tài dễ dàng áp dụng vào thực tế giảng dạy ở các trường phổ thông đặc
biệt là các lớp ban cơ bản, cho đối tượng học sinh lớp 11 khi dạy chương 2 và khi ôn tập, luyện
tập. Giải pháp đã được áp dụng trong trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh năm học 2013-2014 có
hiệu quả tốt.
Sáng kiến kinh nghiệm Họ và tên giáo viên: Trần Thị Tuyết
Trang 2
4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp
Sau khi áp dụng đề tài thì tỉ lệ học sinh thích học bộ môn, biết giải quyết các dạng bài tập
tăng lên rõ rệt thông qua chất lượng học tập bộ môn được nâng cao. Đây là một trong những
động lực thúc đẩy các em yêu thích khám phá và giải quyết bài tập hóa học, rèn luyện khả năng
tư duy logic, khả năng vận dụng kiến thức lý thuyết vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
Các thành viên giảng dạy môn hóa học trường THPT DTNT tỉnh và học sinh khối 11 của
nhà trường năm học 2013-2014 .
6. Tài liệu kèm theo gồm:
Nội dung chi tiết của sáng kiến kinh nghiệm.
Lào Cai, Ngày 19 tháng 5 năm 2014
Người báo cáo
Trần Thị Tuyết
Sáng kiến kinh nghiệm Họ và tên giáo viên: Trần Thị Tuyết
Trang 3
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI:
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mở cửa để hội nhập với cộng
đồng thế giới trong nền kinh tế cạnh tranh quyết liệt, đòi hỏi công tác giáo dục ở nước ta
phải có những đổi mới sâu sắc và toàn diện nhằm đào tạo thế hệ trẻ trở thành những
người vừa tiếp thu được tinh hoa văn hóa nhân loại, vừa giữ gìn và phát huy được bản sắc
dân tộc, vừa có khả năng sáng tạo, có tình cảm và thái độ của con người mới xã hội chủ
nghĩa. Phương pháp dạy học mới làm thay đổi cơ bản vai trò của giáo viên và học sinh.
Như vậy, mục tiêu của dạy học ngày nay là hình thành và phát triển nhân cách cho
học sinh. Dạy học hiện nay không chỉ đơn thuần là cung cấp cho học sinh những tri thức
và kinh nghiệm mà loài người đã tích lũy được mà phải góp phần tích cực vào việc hình
thành và phát triển nhân cách cho học sinh theo mục tiêu đào tạo. Học sinh tham gia tích
cực, chủ động vào các hoạt động học tập thì các phẩm chất và năng lực cá nhân sớm được
hình thành và phát triển hoàn thiện. Năng động sáng tạo là những phẩm chất cần thiết
trong cuộc sống hiện đại nó phải được hình thành ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Trong quá trình đổi mới chương trình và sách giáo khoa nói chung và hoá học nói
riêng, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng dạy học tích cực là một trong những vấn
đề quan trọng hàng đầu. Cơ sở của việc dạy học bộ môn hoá học là dạy và học tích cực
phải dựa trên quan điểm lấy học sinh làm trung tâm của quá trình dạy học… Giáo viên là
người tổ chức, thiết kế, khuyến khích, tạo điều kiện để học sinh tích cực hoạt động, tìm
tòi, khám phá, xây dựng và vận dụng kiến thức, rèn luyện kĩ năng. Một trong những vấn
đề quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học hoá học là giáo viên phải biết sử dụng
bài tập hoá học để dạy học tích cực làm cho thực tiễn dạy- học trở nên sinh động, thiết
thực hơn và phát huy được tính tích cực, chủ động chiếm lĩnh kiến thức của học sinh.
Trong quá trình dạy học hóa học lớp 11 để phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh,
tôi nhận thấy cần thiết phải xây dựng đề tài '' Sử dụng bài tập trong dạy học hoá học phần
nitơ và hợp chất của nitơ lớp 11để nâng cao chất lượng giảng dạy”.Xin được trao đổi
cùng các đồng nghiệp.
II. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Sáng kiến kinh nghiệm Họ và tên giáo viên: Trần Thị Tuyết
Trang 4
Việc sử dụng bài tập trong dạy học hóa học là việc làm thường xuyên không phải
là vấn đề mới mẻ, song việc đúc rút thành kinh nghiệm giảng dạy thì ở trường THPT
DTNT chưa có ai thực hiện.
III. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
Tuyển chọn và xây dựng hệ thống bài tập chương II lớp 11 nhằm rèn luyện kỹ
năng giải quyết bài tập, khả năng nắm lý thuyết thông qua hệ thống bài tập, rèn luyện trí
thông minh của học sinh, tổ chức hoạt động học tập tích cực cho học sinh trong các bài
dạy cụ thể để nâng cao tính tích cực học tập của học sinh trường THPT Dân tộc nội trú
tỉnh Lào cai.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài.
- Tuyển chọn và xây dựng hệ thống bài tập chương II phần ni tơ và hợp chất của ni
tơ lớp 11
- Hướng dẫn sử dụng hệ thống bài tập xây dựng một cách hiệu quả hợp lý.
- Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng bài tập trong dạy học hóa học của giáo viên ở
trường THPT.
- Thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của đề tài.
V. ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG
Học sinh khối lớp 11 trường THPT - DTNT tỉnh Lào Cai.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
+ Đọc tài liệu về lí luận dạy học, phương pháp dạy học tích cực bộ môn hóa, nội
dung chương trình và phân tích bài tập hóa học chương II phần ni tơ và hợp chất của ni tơ
lớp 11 ở trường THPT.
+ Thu thập kinh nghiệm của đồng nghiệp có kinh nghiệm.
+ Tìm hiểu cách biên soạn và xây dựng hệ thống bài tập, nghiên cứu cách áp dụng
bài tập trong dạy chương II hóa học 11 ở trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh.
VII. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI:
Đề tài này gồm 03 phần chính
A. Phần mở đầu
B. Phần nội dung
Sáng kiến kinh nghiệm Họ và tên giáo viên: Trần Thị Tuyết
Trang 5
C. Phần kết kuận chung
B. PHẦN NỘI DUNG
- Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc sử dụng bài tập trong dạy học hóa học ở
trường THPT.
- Chương 2. Hệ thống bài tập học hóa học chương II phần nitơ và hợp chất của nitơ lớp
11
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG BÀI
TẬP TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC
I- CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. KHÁI NIỆM VỀ BÀI TẬP HÓA HỌC
Bài tập hóa học là phương tiện để dạy học sinh tập vận dụng kiến thức, tăng cường
và định hướng hoạt động tư duy của học sinh.
2.Ý NGHĨA, TÁC DỤNG CỦA BÀI TẬP HÓA HỌC
- Ý nghĩa trí dục.
- Ý nghĩa phát triển.
- Ý nghĩa đức dục.
Bài tập hoá học có vai trò quan trọng trong dạy học hoá học. Bài tập hoá học góp
phần to lớn trong việc dạy học hoá học tích cực khi:
-Bài tập hoá học như là nguồn kiến thức để học sinh tìm tòi phát hiện kiến thức, kĩ năng.
-Bài tập mô tả một tình huống thực của đời sống thực tế.
-Bài tập hoá học được nêu lên như là tình huống có vấn đề.
-Bài tập hoá học là một nhiệm vụ cần giải quyết.
Bài tập hoá học là phương tiện để tích cực hoá hoạt động của học sinh ở mọi cấp
học, bậc học.
3. PHÂN LOẠI BÀI TẬP HÓA HỌC
Bài tập tự luận: Bài tập lí thuyết và bài tập thực nghiệm , trong đó gồm bài tập định tính
và bài tập định lượng và được chia thành bài tập cơ bản và bài tập phức hợp.
-Bài tập trắc nghiệm khách quan
4. CÁCH SỬ DỤNG BÀI TẬP HÓA HỌC Ở TRƯỜNG THPT
