SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU II
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO
ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC
HÓA HỌC 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH
TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
LĨNH VỰC: HÓA HỌC
Người thực hiện : TRẦN THỊ THU HÀ
: PHẠM THỊ HƯƠNG
Tổ : Tự Nhiên. Nhóm: Hóa Học
Địa chỉ gmail : hahdc2@gmail.com
Số điện thoại : 0972833334 – 0979 255 589
Năm học 2020-2021
MỤC LỤC
PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài. ................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu: ......................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 2
4. Tổng quan .......................................................................................................... 2
5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 3
6. Tính mới của đề tài ............................................................................................. 3
PHẦN II. NỘI DUNG .......................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC THIẾT KẾ VÀ
SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA
TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC
SINH TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 ............... 4
1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................................... 4
1.1.1. Về đổi mới phương pháp dạy học. ................................................................ 4
1.1.2. Về Việc sử dụng bài tập hóa học trong dạy học hóa học ở trường THPT ...... 4
1.1.3. Về việc xây dựng bài tập học mới trong dạy học hóa học ở trường THPT .... 6
1.1.4. Tìm hiểu về chương trình đánh giá học sinh Quốc tế PISA ........................... 7
1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................ 8
1.2.1. Thực trạng nghiên cứu .................................................................................. 8
1.2.2. Yêu cầu của việc thiết kế và sử dụng hệ thống bài tập theo định hướng tiếp
cận PISA trong dạy học hóa học 11 nhằm phát triển năng lực học sinh trong
chương trình giáo dục phổ thông 2018 ................................................................... 9
CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG BÀI TẬP THEO ĐỊNH
HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC 11 NHẰM PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC
PHỔ THÔNG 2018 ............................................................................................ 10
2.1. Thiết kế hệ thống bài tập theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học hóa
học 11 .................................................................................................................. 10
2.1.1. Cơ sở và nguyên tắc................................................................................... 10
2.1.2. Quy trình thiết kế hệ thống bài tập theo hướng tiếp cận PISA..................... 11
2.2. Hệ thống bài tập hóa học 11 theo hướng tiếp cận PISA ................................. 13
2.3. Sử dụng hệ thống bài tập theo hướng tiếp cận PISA trong dạy học hóa học 11
nhằm phát triển năng lực HS trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. ......... 43
2.3.1. Sử dụng khi dạy bài mới (phụ lục 1) ........................................................... 43
2.3.2. Sử dụng khi luyện tập, ôn tập ..................................................................... 44
2.3.3. Sử dụng khi tự học ở nhà ............................................................................ 44
2.3.4. Sử dụng khi kiểm tra, đánh giá( phụ lục 2) ................................................ 44
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ...................................................... 44
3.1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................... 44
3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ................................................................. 45
3.3. Nội dung thực nghiệm ................................................................................... 45
3.4. Phương pháp ................................................................................................. 45
3.5. Kết quả thực nghiệm và xử lí kết quả thực nghiệm ........................................ 46
3.5.1. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm ........................................................... 46
3.5.2. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm ............................................................... 46
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ............................................................... 47
3.1. Kết luận ......................................................................................................... 47
3.2. Kiến nghị ....................................................................................................... 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................
PHỤ LỤC................................................................................................................
DANH MỤC VIẾT TẮT
BTHH
:
Bài tập hóa học
KTĐG
:
Kiểm tra đánh giá
GV
:
Giáo viên
HS
:
Học sinh
GDPT
:
Giáo dục phổ thông
LĐC
:
Lớp đối chứng
LTN
:
Lớp thực nghiệm
PISA
:
Programme for International Student Assessment
TNKQ
:
Trắc nghiệm khách quan
PPDH
:
Phương pháp dạy học
PTHH
:
Phương trình hóa học
SBT
:
Sách bài tập
SGK
:
Sách giáo khoa
THPT
:
Trung học phổ thông
TNSP
ĐH
:
Thực nghiệm sư phạm
Đại học
1
PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Đổi mới để phát triển – Một trong những định hướng lớn hiện nay của giáo
dục nước ta trong vấn đề đổi mới là chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển
năng lực người học. Muốn vậy, ngoài đổi mới về phương pháp dạy học thì đổi mới
về nội dung kiến thức cũng là vấn đề quan trọng của chương trình giáo dục.
Chương trình GDPT 2018 là minh chứng cho sự đổi mới nền giáo dục của nước
nhà trong thời gian sắp tới.
Làm thế nào để phát triển năng lực người học? Làm thế nào để nội dung kiến
thức chuyển thành những kĩ năng hành động, tạo nên giá trị cuộc sống? Đây là vấn
đề thực sự cấp thiết đang đặt ra cho nền giáo dục hiện nay mà chương trình giáo
dục phổ thông 2018 đang hướng tới.
Hóa học là bộ môn khoa học mang tính thực nghiệm cao. Chính vì vậy, dạy
học nói chung và dạy học bộ môn hóa học nói riêng, vai trò của việc vận dụng kiến
thức vào thực tế rất cấp thiết và mang tính thời sự. Các kiến thức hóa học không
chỉ cung cấp những tri thức hóa học phổ thông cơ bản mà còn cho người học thấy
được mối liên hệ qua lại giữa công nghệ hóa học, môi trường và con người ...
Trong dạy học hóa học, ngoài dạy kiến thức lý thuyết thì việc rèn luyện các kỹ
năng quá trình hóa học ( gồm phương pháp khoa học, tư duy khoa học,...) và việc
vận dụng kến thức vào giải quyết vấn đề thực tiễn là rất quan trọng. Nếu như các
em chưa biết vận dụng kiến thức vào thực tiễn, chưa thấy được vai trò của hóa học
trong đời sống thì các em chưa có hứng thú, chưa có nhiều niềm đam mê trong học
tập hóa học. Vì vậy để tạo dựng niềm đam mê, giúp hóa học gần hơn với thực tiễn
thì việc thiết kế và sử dụng bài tập không nặng kiến thức hàn lâm, không nặng về
tính toán mà cần phải chú trọng đến việc học sinh ứng dụng các kiến thức để hình
thành và phát triển các kỹ năng để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc
sống cá nhân và xã hội... là hết sức cần thiết. Qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu,
chúng tôi nhận thấy, bài tập theo định hướng tiếp cận PISA có những ưu điểm
hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu đó. Nó đặc biệt hữu ích trong bối cảnh giáo dục
Việt Nam đang chuyển từ dạy học theo hướng tiếp cận nội dung sang dạy học tiếp
cận năng lực.
Vì vậy, với mong muốn hướng tới phát triển năng lực, phẩm chất của học
sinh, giúp đỡ học sinh về phương pháp học tập; tạo hứng thú để các em say mê,
sáng tạo, động viên các em cố gắng nổ lực vươn lên trong cuộc sống... mà đích
cuối cùng là đạt đến hạnh phúc. Đồng thời, để tạo cho mình có được tâm thế tốt,
hành trang tốt, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chương trình giáo dục phổ
thông 2018; góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn hóa học nói riêng và chất
lượng giáo dục nói chung, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Thiết kế và sử
dụng hệ thống bài tập theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học hóa học 11
nhằm phát triển năng lực học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông
2018”.