1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN 1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
"MỘT SỐ CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
TRONG CÁC BÀI DẠY ĐỊA LÍ LỚP 12"
Họ và tên: Võ Thị Thái Hiên
Nguyễn Thị Kim Sương
Phạm Thị Vân Anh
Đơn vị: Trường THPT Nam Đàn 1
Điện thoại: 0888643351, 0981995806, 0986561760
Năm học: 2021 - 2022
2
MỤC LỤC
PHẦN I. MỞ ĐẦU ........................................................................................................................................... 1
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI ............................................................................................................................. 1
2. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .................................................................................................................... 1
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 2
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................................................... 2
5. TÍNH MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI. ......................................................................................... 2
6. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................................................... 3
PHẦN II. NỘI DUNG ...................................................................................................................................... 4
1. CƠ SỞ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI. ...................................................................................................... 4
1.1 CƠ SỞ LÍ LUẬN. ................................................................................................................................... 4
1.1.1. Quan điểm hoạt động trong dạy học. .......................................................................................... 4
1.1.2. Các hoạt động dạy học .................................................................................................................. 6
1.1.3. Hoạt động “khởi động “trong dạy học. ........................................................................................ 8
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN. .......................................................................................................................... 10
1.2.1. Thực trạng tổ chức hoạt động khởi động trong dạy học Địa lí hiện nay. .............................. 10
1.2.2. Khái quát chương trình Địa lí lớp 12- THPT. ........................................................................... 15
2. MỘT SỐ CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG TRONG CÁC BÀI DẠY ĐỊA
LÍ LỚP 12. ...................................................................................................................................................... 16
2.1. TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI ĐỂ KHỞI ĐỘNG BÀI HỌC. ........................................................ 16
2.1.1. Mục đích ........................................................................................................................................ 16
2.1.2. Cách thức thực hiện ..................................................................................................................... 16
2.1.3. Ví dụ minh họa khởi động bài học bằng trò chơi . .................................................................... 18
2.2. KHAI THÁC CÁC PHƯƠNG TIỆN TRỰC QUAN ĐỂ KHỞI ĐỘNG BÀI HỌC . .................... 28
2.2.1. Mục đích ........................................................................................................................................ 28
2.2.2. Cách thức tiến hành ...................................................................................................................... 28
2.2.3. Ví dụ minh họa sử dụng các phương tiện trực quan để khởi động bài học . ............................. 28
2.3. XÂY DỰNG CÁC CÂU HỎI/ BÀI TẬP TÌNH HUỐNG ĐỂ KHỞI ĐỘNG BÀI HỌC . ............. 34
2.3.1. Mục đích : ...................................................................................................................................... 34
2.3.2. Cách thức thực hiện . .................................................................................................................... 34
2.3.3. Ví dụ minh họa về việc xây dựng các câu hỏi/ bài tập tình huống để khởi động bài học ....... 36
2.4. TỔ CHỨC KHỞI ĐỘNG BÀI HỌC BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐÓNG VAI................................ 41
2.4.1 . Mục đích ....................................................................................................................................... 41
2.4.2. Cách thức tiến hành ..................................................................................................................... 41
2.4.3. Ví dụ minh họa khởi động bài học bằng phương pháp đóng vai. .......................................... 42
3
3. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM. .................................................................. 45
3.1. Hiệu quả của đề tài .............................................................................................................................. 45
3.1.1. Kết quả khảo sát thái độ của học sinh đối với môn học địa lí. ................................................. 45
3.1.2. Các năng lực của HS được hình thành và phát triển sau khi tham gia khởi động bài học. . 46
3.2. Bài học kinh nghiệm ............................................................................................................................ 47
PHẦN III. KẾT LUẬN .................................................................................................................................. 47
1. Kết luận ............................................................................................................................................... 47
3. Kiến nghị và đề xuất........................................................................................................................... 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................................. 49
PHỤ LỤC 1 ..................................................................................................................................................... 50
PHỤ LỤC 2 ..................................................................................................................................................... 52
PHỤ LỤC 3 ..................................................................................................................................................... 53
PHỤ LỤC 4 ..................................................................................................................................................... 54
4
DANH MỤC VIẾT TẮT
Tên viết tắt
Nội dung đầy đủ
HS
Học sinh
GV
Giáo viên
THPT
Trung học phổ thông
1
PHẦN I. MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Con người là một trong những nguồn lực quan trọng, quyết định sự phát triển kinh
tế - xã hội của một quốc gia. Chính vì vậy, giáo dục luôn được coi là quốc sách hàng
đầu của mọi quốc gia và luôn luôn phải thay đổi để phù hợp với xu thế và yêu cầu của
thời đại. Trước đây, mục tiêu giáo dục của nước ta tập trung chủ yếu vào việc trang
bị kiến thức, ít chú trọng đến việc rèn luyện kĩ năng cho người học. Cách mạng 4.0
bùng nổ, xu thế toàn cầu hóa ngày càng diễn ra mạnh mẽ, đòi hỏi giáo dục cần phải
đổi mới, thay đổi toàn diện, từ mục tiêu giáo dục đến chương trình giáo dục, phương
pháp giáo dục, không gian giáo dục… Một trong những mục tiêu đổi mới của giáo
dục trong giai đoạn hiện nay là phát tiển các năng lực của người học, gắn liền thực
tiễn với việc dạy học. Vì vậy, một trong những hoạt động quan trọng của dạy học cần
được chú trọng nhằm tạo hứng thú và động lực cho người học cũng như phát triển được
các kĩ năng, năng lực tích cực cuả người học chính là hoạt động khởi động.
Trong thực tế dạy học ở các trường phổ thông hiện nay, giáo viên vẫn chủ yếu tập
trung vào hoạt động hình thành kiến thức mới, hoạt động khởi động dù chỉ chiếm một
lượng thời gian rất nhỏ nhưng chưa thực sự được chú trọng, thậm chí nhiều giáo viên
còn bỏ qua. Trong khi đó hoạt động này chính là chìa khóa cho sự thành công của bài
học. Hoạt động khởi động phù hợp và hiệu quả sẽ khơi dậy, kích thích được động lực
học tập cũng như tạo được nền móng ban đầu để người học khám phá kiến thức mới,
bồi dưỡng thêm niềm say mê, yêu thích môn học.
Từ những yêu cầu của đổi mới giáo dục đến thực tế của nền giáo dục và xuất phát
từ đặc thù của bộ môn nên chúng tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Một
số cách thức tổ chức hoạt động khởi động trong các bài dạy Địa Lí 12”.
2. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Đề tài nhấn mạnh đặc điểm của dạy học tích cực là thông qua tổ chức các hoạt
động học tập cho học sinh. Theo logic của quá trình nhận thức, học sinh phải trải qua
các hoạt động: khởi động, hình thành kiến thức, luyện tâp, vận dụng và tìm tòi mở
rộng. Trong đó, hoạt động khởi động đóng một vai trò quan trọng giúp HS tạo được
sự hứng thú đầu tiên để khám phá kiến thức mới của bài học .
- Nghiên cứu lý luận về quan niệm hoạt động và các hoạt động dạy học ; vai trò
của hoạt động Khởi động trong toàn bài học. Cũng như một số lưu ý khi tổ chức hoạt
động Khởi động của giáo viên.
- Nghiên cứu thực tiễn về cách thức tổ chức mà giáo viên Địa Lý ở các trường
THPT trong huyện Nam Đàn đã áp dụng để định hướng cho học sinh trong hoạt động
khởi động của tiết học.
