Ứ Ứ Ế Ụ Ế Ả BÁO CÁO K T QU NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI N
ọ ị ử ố ớ
1. Lời giới thiệu ố Đ i v i m i qu c gia trên th gi
ớ ệ ộ ầ ọ m i con ng
ầ ữ ữ ụ ọ ộ ở ỗ ầ
ườ ộ ố ự
ồ ự ờ ệ ấ ướ ụ
ị ổ ể ử ườ
ử ị
ệ ươ ề
ắ ọ ế ớ i, môn L ch s luôn là môn h c b t ệ ư ưở ng và tinh bu c và có vai trò quan tr ng trong vi c hình thành nhân cách, t t ử ị ậ t Nam cũng v y, môn L ch s i. V i giáo d c Vi th n dân t c ủ ữ là món ăn tinh th n c a m t s nh ng h c sinh, nh ng th y cô giáo, nh ng ớ ứ ệ ườ ả i góp công s c cho s nghi p xây d ng và b o v đ t n con ng c, v i ướ ầ ườ ữ c. Đáng bu n là trong th i gian g n đây, giáo d c môn i yêu n nh ng ng ườ ọ L ch s trong các tr ng Ti u h c nói riêng ng ph thông nói chung, các tr ộ ỗ ề sa sút nhi u, gây n i lo âu trong xã h i. H c sinh chán môn L ch s , không ử ể ọ ị thích h c l ch s bi u hi n trên nhi u ph ể ọ ệ ng di n. ấ ề ọ
ạ ố ố
ọ ẳ ố ấ ị ạ ấ ọ
ư t đ t đi m cao nh ng L ch s đi m l ự ế ư ị ị
ế ạ ỏ
ử ỗ ỉ ạ ạ
ộ ế ị ọ
ủ ế ặ ớ ổ ủ ề ớ
ử ẫ ể ế ộ ớ
ượ ể Ở ườ ng Ti u h c tôi đang công tác cũng r t nhi u h c sinh có đi m tr ơ ử ị bài thi l ch s cu i kì, cu i năm th p h n các môn khác.Ch ng h n Toán và ử ể ể ệ ạ i th p. S đông h c sinh Ti ng Vi ử ử ờ ọ ự ự ủ ộ h c L ch s : các em xem L ch s là ch a th c s ch đ ng tích c c trong gi ụ ự ờ ọ ử ườ ọ i h c bài. Là giáo viên tr c h c s , l môn ph nên không chú ý trong gi ư ậ ề ở ớ ả ti p gi ng d y các em, tôi luôn trăn tr v i câu h i: Vì sao nh v y? Có nhi u ầ ươ ng trình l ch s m i tu n ch d y có nguyên nhân: Do giáo viên d y, do ch ọ t, bài thì dài, ch y u là nghe, ghi chép, đ c sách giáo khoa nên h c m t ti ậ ự ầ sinh không nh n i bài ho c nh không đ y đ chính xác v các nhân v t, s ệ ị ki n l ch s d n đ n khi ki m tra các em không thu c, không nh nên không làm đ
ụ ụ ấ Xu t phát t
ệ c bài. ấ ụ ớ ọ ướ i và v
ừ ộ ố ồ ạ m t s t n t ừ ề ọ các chuyên đ , th c t
ạ ị ớ ệ ừ ự ệ
, thăm l p c a đ ng nghi p t ớ ổ ọ
ọ ố ớ ị
ấ ượ
ử ớ ị ừ ị ọ ừ ụ m c đích, m c tiêu giáo d c c p h c, l p h c; t v trí, ầ ắ ủ ng m c trong nhi m v và yêu c u c a phân môn; t ự ế ử ủ ả quá trình d y l ch s c a c giáo viên và h c sinh; t ế ạ ả ồ ủ ự ờ kinh nghi m tr c ti p gi ng d y và d gi ọ ạ ấ ượ ạ ầ ằ ươ ng d y h c nh m góp ph n đ i m i ph ng pháp d y h c, nâng cao ch t l ử ọ ạ ườ t phân môn L ch s nói ng nói chung, d y h c sinh l p 5 h c t trong nhà tr ộ ố ệ ọ ạ ọ riêng, tôi đã ch n đ tài: “ M t s bi n pháp nâng cao ch t l ng d y h c ọ ể ng ti u h c.” môn L ch s l p 5 ề ở ườ tr
2. Tên sáng ki nế
ấ ượ ử ớ ạ ọ ị ng d y h c phân môn L ch s l p 5
ọ M t s bi n pháp nâng cao ch t l tr ộ ố ệ ể ườ ng ti u h c.
1
ả ế 3. Tác gi sang ki n
ị ườ ọ ễ H tên: Nguy n Th H ng
ỉ ị ườ ươ ể ọ Đ a ch : Tr ng Ti u h c Kim Long B – Tam D ng – Vĩnh Phúc.
ố ệ ạ S đi n tho i: 0989178282
Mail: nguyenthihuong.c1kimlongb@vinhphuc.edu.vn
ủ ầ ư ạ ế 4. Ch đ u t t o ra sáng ki n
ị ườ ễ Nhà giáo Nguy n Th H ng
ườ ươ ể ọ Giáo viên tr ng Ti u h c Kim Long B –Tam D ng – Vĩnh Phúc.
ự ụ ế 5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n
ử ớ ị Môn L ch s l p 5.
ế ượ ụ ụ ầ ầ ặ ử 6. Ngày sáng ki n đ c áp d ng l n đ u ho c áp d ng th
Ngày 01 tháng 03 năm 2019
ả ả ấ ủ ế
7. Mô t b n ch t c a sáng ki n 7.1. Về nội dung của sáng kiến ậ ơ ở 7.1.1. C s lí lu n
ị ằ ầ ề ủ ử
ơ ử ể ồ ị
ả ữ ệ ồ ứ ự ự ể
ố ể ể ị ế ế i nh ng giá tr truy n th ng, mà n u không có l ch s không th hi u đ
ế ị ề ớ
ữ
ử ự ờ ị ự ậ ườ ị ọ ị ủ ử ử ể
Lịch Bàn v vai trò c a môn L ch s , nhà giáo Tr n Trí Dũng cho r ng: “ sử và cuộc sống là một quá trình phát triển biện chứng mà hôm nay phải là sự ậ kế thừa và phát triển của hôm qua và chuẩn bị cho hôm sau”. Qu đúng v y, ứ ị l ch s là quá kh , là n i ch a đ ng giá tr văn hóa, là ngu n d li u đ tham ệ ề Đó là h n c t, truy n chi u kinh nghi m cha ông vào s phát tri n hôm nay. ượ ị ữ ả ử ố t c ệ ạ ủ ị i, v i ý nghĩa đó thì n u l ch s còn thì văn hóa còn, và văn v trí c a hi n t ự ử ộ hóa còn thì dân t c còn. L ch s là s trung th c c a nh ng s th t khách ờ quan và không ai có th ch n l ch s , mà nh l ch s nên con ng i và th i ạ ượ ị đ i đ c đ nh hình.
ị ử
ữ ọ ị ậ ố
ệ ổ ớ ế ộ ị i v i t
ư ế ế ứ ự ậ
ể ủ ị ặ ấ Vì nh ng lí do trên mà ta th y môn L ch s có vai trò vô cùng quan ế ổ ử ể ạ ọ tiên ông cha ta đã l p qu c, xây t, t H c l ch s đ d y các em bi tr ng. ờ ạ ệ ặ ố ả ự Do t là trong th i đ i ngày nay. d ng, b o v T qu c nh th nào, đ c bi ớ ổ ử ố ấ đ y, đ i v i chúng ta, n u không quan tâm đ n l ch s là có t ấ ủ ứ ả ậ ứ ế ạ ừ i quá kh ti n lên nh n th c b n ch t c a tiên.Theo đó, t nh n th c d ng l ậ ể ữ ử ể ừ ị l ch s , đ t đó khám phá ra nh ng đ c đi m và quy lu t phát tri n c a l ch
2
ấ ơ ở ườ ữ
ọ ư ủ ị ồ ư ộ ố ọ ể ủ ạ ể ử ng phát tri n c a s , cung c p nh ng c s khoa h c đ ho ch đ nh con đ ự ỗ ộ ỗ m i qu c gia, dân t c cũng nh c a m i c ng đ ng c dân trên m i lĩnh v c.
ử ớ ụ ủ ị 7.1.2.M c tiêu c a môn L ch s l p 5
ế ứ *Ki n th c
ự ệ ấ
ử ớ ố ử ệ ệ ố ươ ờ ị ị ng đ i có h th ngtheo dòng th i gian l ch s Vi ử ế
ậ ị ọ Môn L ch s l p 5 cung c p cho h c sinh các s ki n, nhân v t l ch s ử ể tiêu bi u, t t Nam n a th ế ỉ k XIX đ n nay.
ử ớ
ặ ứ ơ ả ự ệ ọ ử ị ề ự ế ắ
ể ứ ự ệ ạ
ờ ư ấ ị ử ế ấ ộ ố ế ể Đ c đi m môn L ch s l p 5 là cung c p cho h c sinh m t s ki n ậ ị ế t th c v các s ki n, nhân v t l ch s tiêu bi u, s p x p th c c b n thi ề ử ị ứ ự ờ th i gian đ i di n cho các th i kì l ch s không ch a đ ng huy n theo th t ề ạ tho i, truy n thuy t hay phong tác, h c u l ch s .
ề ể ị ử V m c đ ch gi ỉ ớ ạ ở ứ i h n m c bi
ầ ự ệ ủ ế ủ
ộ ế ị ề ứ ộ t l ch s , còn yêu c u v hi u l ch ử ỉ ở ứ ấ ơ ẳ m c r t s đ ng, ch y u xem xét ý nghĩa c a các s ki n, các nhân s ch ử ố ớ ậ ị v t l ch s đ i v i xã h i.
*Kĩ năng
ệ ượ ế ậ ư ệ ị Quan sát các s v t hi n t ng; thu th p, tìm ki m t li u l ch s ử
ự ậ ồ sách giáokhoa và các ngu n khác.
ắ ọ ậ ắ ặ ọ ỏ
Nêu th c m c đ t câu h i trong quá trình h c t p và ch n thông tin i đáp. ể ả đ gi
ế ự ệ ả ố ậ Nh n bi t các s ki n, b ng th ng kê.
ứ ủ ế ả ằ ờ ế ậ Trình bày k t qu nh n th c c a mình b ng l i nói, bài vi t, hình
ẽ ơ ồ v , s đ …
ự ễ ậ ụ ờ ố ứ ế ọ V n d ng các ki n th c đã h c vào th c ti n đ i s ng.
*Thái độ
Ham học hỏi, tìm hiểu để biết về môi trường xung quanh các em.
Yêu thiên nhiên, con người, quê hương đất nước.
ệ ả ử ị
ủ Tôn tr ng, b o v c nh quan thiên nhiên và di tích l ch s , văn hóa c a ươ ọ ấ ướ ng đ t n ả c. quê h
ữ ế ự ế
ớ h c trên l p các em bi ừ ấ ừ T nh ng gi ườ c, con ng t hi u yêu m n t hào v ệ c trách nhi m vinh d
ươ ủ ươ ể ượ t Nam.T đó các em th y đ ố ớ ng lai đ i v i quê h ề ự ấ ướ c, ng đ t n
ờ ọ ệ i Vi ườ ộ ữ i đ i viên nh ng ch nhân t ố qu c thân yêu. ấ ướ đ t n ủ c a ng ớ ổ v i t
3
ươ ử ớ ị ộ 7.1.3. N i dung ch ứ ộ ầ ạ ng trình môn L ch s l p 5 và m c đ c n đ t
ị ứ ế ồ
ụ ị ế ớ Phân môn L ch s l p 5 g m 26 bài cung c p ki n th c m i; 3 bài ôn ố ọ t dành cho giáo d c l ch
ấ t ki m tra cu i h c kì; 2 ti ầ ử ớ ế ế ậ t p; 4 ti t ôn t p và 2 ti ượ ạ ươ ử ị s đ a ph ể c d y trong 35 tu n. ậ ng; đ
ộ ươ ạ ị ồ N i dung ch ử ng trình g m 4 giai đo n l ch s :
ơ ự ượ ộ c và đô h (1858
ố H n tám m i năm ch ng th c dân Pháp xâm l ậ ồ ươ ể ả 1945) g m 11 bài k c bài ôn t p.
ả ệ ề ự ố ế ng kì kháng chi n ch ng th c dân
ẻ ườ ả ậ ồ ồ B o v chính quy n non tr , tr Pháp (1945 1954) g m 7 bài g m c bài ôn t p.
ắ ấ ố ự ộ ở ấ ấ mi n B c và đ u tranh th ng nh t đ t
ủ Xây d ng ch nghĩa xã h i ể ả ồ ướ ề ậ c (1954 1975) g m 8 bài k c ôn t p. n
ự ủ ộ ả ướ ừ ế ồ c (t 1975 đ n nay) g m 3 bài
Xây d ng ch nghĩa xã h i trong c n ậ ả c ôn t p.
ầ ọ ế ự ệ ậ ị H c sinh c n bi ử t các nhân v t l ch s và s ki n chính sau:
ử ươ ị ễ ườ ộ ấ ng T , Tôn Th t
ậ ị Nhân v t l ch s : Tr ễ ộ ế ng Đ nh, Nguy n Tr ấ Thuy t, Phan B i Châu, Nguy n T t Thành…
ự ệ ị ự ố S ki n l ch s : H n 80 năm ch ng th c dân Pháp (1858 – 1945): S
ệ
ồ ồ ườ ễ
ứ ng c u n ụ ệ ệ ả ậ ộ ơ ạ ế ủ t Nam thành l p ngày 3 2 1930. Lãnh t ự i b n Nhà R ng (Thành ph H Chí Minh ngày nay), ự ướ c; s ễ Nguy n
ử ố ồ ki n ngày 5 6 1911, t ấ Nguy n T t Thành (tên c a Bác H lúc đó) ra đi tìm đ ả ki n Đ ng C ng s n Vi Ái Qu cố
ị ộ ậ ể ủ
ả ề ộ ộ ố
ộ ố ể ạ
ế ố
ướ ồ ặ ố ạ ặ
ệ ẩ ợ ấ ế “ngàn cân treo s i tóc’’. D i s
ự ớ ữ c Vi ứ ữ ầ ồ
ủ ặ ằ ấ ạ t gi c đói b ng bi n pháp c p bách là lá lành đùm lá rách, hũ g o ti
ệ ệ ế ả ấ ồ ể ạ ườ ồ i cu c bi u tình i ch trì H i ngh thành l p Đ ng. K l (Bác H ) là ng ớ ở ự ệ ệ Ngh An, m t s bi u hi n v xây d ng cu c s ng m i ngày 12 9 1930 ể ạ ự ệ ở i s ki n Cách m ng tháng Tám năm 1945 và Tuyên ngôn thôn, xã. K l ộ ậ Đ c l p 2 9 1945; Chín năm kháng chi n ch ng Pháp (1945 – 1954): Các ữ ị ế c ta sau cách m ng tháng Tám có nh ng chi n d ch quân s l n (Tình hình n ặ ậ ợ i song có nh ng khó khăn ch ng ch t đó là gi c đói, gi c d t và gi c thu n l ướ ự ướ ạ t Nam vào tình th ngo i xâm đ y n ệ ủ ị ả ạ lãnh đ o c a Đ ng đ ng đ u là Ch T ch H Chí Minh đã có nh ng bi n ế ệ t pháp di ắ ệ ki m, ngày đ ng tâm. Bi n pháp lâu dài là tăng gia s n xu t). Chi n th ng
4
ơ ệ ệ ứ ươ ế
ố ế ơ ấ ấ ướ ne v ch m d t chi n tranh Đông d ự ệ ự
ị ỹ ả ứ ệ ộ ị
ả
ế ế ợ ố ng; c (1954 – 1975): S ki n ngày ậ ạ ế ề ấ i i phóng Sài Gòn (nay là t Nam. Ngày 30 41975, quân ta gi ỹ ộ i cu c kháng chi n ch ng M ;
ệ ở Vi ố ồ ủ ắ ả ướ ự ế ộ ủ Đi n Biên Ph ; Hi p đ nh Gi Kháng chi n ch ng M và xây d ng đ t n 27 1 1973, Mĩ bu c ph i kí hi p đ nh Pa ri v ch m d t chi n tranh, l p l hòa bình Thành ph H Chí Minh), k t thúc th ng l Xây d ng Ch nghĩa xã h i trong c n c (năm 1975 đ n nay).
ẩ ẫ ề
ộ ố ầ ộ ầ ậ ỉ ng d n đi u ch nh n i dung ọ ỉ ườ ng thu t) ch yêu c u h c
ế ứ Trong chu n ki n th c kĩ năng và trong h ọ ị ả ử ể ộ ố ự ệ ướ ạ d y h c l ch s đã gi m đi m t s yêu c u khó (t sinh k m t s s ki n.
ự ủ ử ọ ạ ị ườ ệ ạ 7.1.4. Th c tr ng c a vi c d y và h c L ch s trong tr ệ ng hi n
nay
a) Thu n l ậ ợ i
* Nhà tr ngườ
ỉ ạ Công tác ch đ o chuyên môn c a BGH luôn sát sao, nhà tr
ệ ạ ủ ọ ệ ể
ầ ờ ổ ứ ở ậ ọ ị ế ch c các chuyên đ c p t
ườ ọ ị
ườ ng luôn coi t trong vi c phát tri n toàn ề ấ ổ , ể ng v các môn h c nói chung và phân môn L ch s nói riêng đ giáo ệ ề ổ ọ ậ ư ươ ệ ủ ọ tr ng vi c d y đúng và đ các môn h c là c n thi ệ di n nhân cách h c sinh. B i v y, đã k p th i t ấ c p tr viên trao đ i h c t p kinh nghi m cũng nh ph ử ủ ồ ng pháp c a đ ng nghi p.
ọ ủ ệ ệ
ườ ụ ọ ệ ọ
ệ ạ ứ ự ụ ổ ng Ban giám hi u luôn coi vi c đ i ọ ng pháp d y h c là nhi m v tr ng tâm.Coi tr ng vi c d y cho h c ươ ng pháp h c t p đúng, rèn kĩ năng th c hành ng d ng trong
ạ ộ Trong m i ho t đ ng c a nhà tr ọ ạ ươ ớ m i ph ọ ậ sinh có ph ộ ố cu c s ng.
ạ ọ ườ ấ ọ ng luôn l y h c sinh làm trung tâm,
Trong ho t đ ng d y h c, nhà tr ằ ạ ộ ươ ụ ự ủ ọ ạ ọ áp d ng các ph ng pháp d y h c nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh.
ộ ả ệ ạ Bên c nh đó,
ặ ậ
ủ
ồ ưỡ ứ ị ử ế ườ ng luôn quan tâm Chi b Đ ng và Ban giám hi u nhà tr ể ạ ộ ờ ệ t là các gi ho t đ ng t p th ữ ễ ớ ộ l n c a dân t c.Chính nh ng ố ng thêm v n ki n th c l ch s cho các em ỉ ệ đã b i d
ề ạ ộ ế đ n công tác ho t đ ng phong trào và đ c bi ộ ị ạ n i, ngo i khoá vào d p k ni m các ngày l ự ế ổ bu i tham quan th c t ấ r t nhi u.
* Giáo viên
ộ ữ ề Đ i ngũ giáo viên tr , kh e, nhi
ỏ ồ ể
ị ầ ủ ổ ẻ ệ ỗ ợ ọ ả ủ ộ ơ
ơ ạ ệ i t tình, v ng vàng v chuyên môn l ế ạ ượ c trang b đ y đ tài li u, đ dùng d y h c giúp giáo viên có th tìm ki m đ ấ ề nhi u thông tin b ích h tr cho các bài gi ng c a mình sinh đ ng h n, h p ẫ d n h n.
5
ườ ượ ứ ệ ạ ậ ng luôn nh n th c đ
ệ ệ ặ ọ
Giáo viên trong tr ị ơ ề
ử ề ị ở ậ ử ờ ạ
ườ ủ c vai trò c a vi c d y và ọ ụ ệ t là giúp các em h c L ch s trong vi c giáo d c toàn di n h c sinh đ c bi ươ ộ ự ấ ướ ố ề ể hào v truy n th ng quê h hi u h n v l ch s dân t c, t c anh ng đ t n ủ ố ử ị d y L ch s luôn là m i quan tâm c a giáo viên trong hùng. B i v y gi tr ng.
ạ ệ
ọ ườ ệ ị
ố
ề ế
ữ ơ ọ
ứ ề ị ấ ơ ớ ả ệ
ề ồ Hi n nay ngu n thông tin, sách báo, truy n hình, m ng Internet… khá ể ề ư ệ ng hay đ c tìm hi u v t li u, tài li u, xem phim l ch phong phú. Tôi cũng th ươ ứ ử ng trình trên ti vi nên cũng giúp cho tôi s , nhân ch ng s ng trong sách, báo, ch ọ ử ể ạ ở ự ọ ỏ h c h i nâng cao tay ngh , m mang thêm ki n th c v l ch s đ d y h c t ị ọ ậ ứ ạ ươ ng đ o đ c sinh. H n n a, h c các l p chính tr , h c t p và làm theo t m g ụ ệ ứ ồ H Chí Minh giúp cho b n thân càng có ý th c trách nhi m h n trong nhi m v ủ c a mình.
ọ * H c sinh
ọ ườ ủ ế H c sinh trong tr ỉ ng ch y u là con em nông thôn, ngoan, chăm ch .
ụ ọ ậ ở ụ ủ ề ề ọ H c sinh có đ y đ v sách v , d ng c h c t p.Nhi u gia đình còn
ệ ầ mua thêm các tài li u khác cho con, em mình.
ớ ớ ứ
ệ ọ ủ ố ấ H c sinh l p 5 là l p cu i c p, các em luôn ý th c đ ấ ượ ọ ậ
ượ ế ả ộ
c vai trò trách ạ ề ố ắ nhi m c a mình nên các em có r t nhi u c g ng trong h c t p.Bên c nh đó, ự ấ các em cũng r t hi u đ ng, thích đ c tìm tòi, khám phá; có kh năng tr c ạ quan nh y bén.
ượ ẳ ớ ố
Xét v m t tâm lí, h c sinh l p 5 luôn mu n đ ượ ậ ầ ọ ướ ạ ề ặ ọ ầ c b n bè, th y cô, thích đ ị c kh ng đ nh mình c khen do v y đa ph n các em chăm h c, ham
ứ ế tr tìm tòi khám phá ki n th c.
ọ ử ặ
ử ộ ử ệ ấ ệ ứ H c L ch s là tìm v quá kh hào hùng c a dân t c. Đ c bi ể ả ượ c th y nh ng s li u có th gi
ề ượ c nghe, đ ủ ủ ữ ấ ắ
ộ ả ủ
ự ế ề ơ ữ ượ c tham quan th c t
ơ ử ng các em đ ử ơ ề ị ườ ị ị t, trong ờ ị i thích L ch s các em còn đ gi ượ ự c s tò mò, băn khoăn c a các em nên các em r t chú ý l ng nghe, ham tìm đ ờ ự ế ki m thông tin v l ch s . H n n a nh s quan tâm c a Chi b Đ ng, Ban ệ giám hi u nhà tr nhi u n i càng làm cho các em yêu thích l ch s h n.
b) Khó khăn
* Nhà tr ngườ
ề ế ố ọ Do đi u ki n c s v t ch t, trang thi
ẹ ệ ạ ấ ệ ơ ở ậ ử ệ ắ vi c mua s m s li u còn h n ch ế ị ạ t b d y h c còn thi u th n, kinh ế. ạ phí h n h p nên
6
ộ ọ ấ ượ ng Toán và
Do các c p lãnh đ o, giáo viên và xã h i coi tr ng ch t l ị ấ ệ ở ấ ể ế ạ ử ọ ơ c p Ti u h c h n L ch s . t Ti ng Vi
* Giáo viên:
ượ ọ ư ủ ị ư ầ c trang b nh ng ch a đ y đ và phong phú.
ử ị ạ ồ Đ dùng d y h c tuy đ ế ị ụ ụ phân môn L ch s còn ít. ệ t b ph c v t trang thi ặ Đ c bi
ị ị ậ ứ ư
ạ ẹ ử ọ M c dù nh n th c đúng v trí vai trò c a ề
ứ t; còn dành ít th i gian vào vi c nghiên c u ph
ị ả ờ ờ ọ
ệ ỉ ươ ạ ớ
ạ ợ
ứ ệ ạ ợ ơ
ứ ặ ệ ử h c l ch s và đ c bi
ễ ề
ượ ễ ạ ấ ệ ễ ờ ọ ị ử c sinh đ ng v các s ki n l ch s đã di n ra cách các em r t xa. T ụ ộ i, th đ ng, d quên và trì tr trong t
ủ phân môn L ch s nh ng do lo ặ ớ ầ ấ ượ ng nên nhi u giáo viên có ph n xem nh môn h c này so v i ng i ch t l ươ ệ ế ng pháp Toán và Ti ng Vi ứ ử ử ậ ạ ị h c L ch s ch mang tính hình th c. Giáo gi ng d y l ch s , th m chí gi ư ọ ệ ổ ề ố ắ viên đã có nhi u c g ng trong vi c đ i m i ph ng pháp d y h c nh ng đôi ướ ủ ng khi cũng ng i không dám thoát li các g i ý c a sách giáo khoa, sách h ậ ọ ẫ d n vì s sai. Các hình th c d y h c còn đ n đi u, khô c ng. Chính vì v y ứ ọ h c sinh không h ng thú trong các gi t không hình ừ ự ệ ị ộ dung đ ư ỷ ạ đó d t o cho các em có thói quen l duy.
ọ * H c sinh
Các em sinh ra trong th i bình nên d
ờ ự ướ n
ư ư ng nh các em ch a quan tâm ữ ướ ủ c c a ông cha ta.Các em ứ ề ồ ử ệ ề ế ệ ườ ế ị c và gi ế t quan tâm nhi u đ n vi c tìm tòi, nghiên c u v các ngu n s li u. ử ấ ề nhi u đ n l ch s đ u tranh d ng n ư ch a bi
ệ ệ ủ ề ị
ộ ộ ố ọ ọ ị
ố ề ớ
ườ ị ử
ộ ể
ứ ị ử ự ệ ị ữ ượ c nh ng s ki n l ch s ệ ượ ng khá ph bi n
ử ị ứ Do quan ni m sai l ch v v trí, ch c năng c a phân môn L ch s trong ề ự ệ ử ằ ờ ố đ i s ng xã h i, m t s h c sinh cho r ng h c l ch s có quá nhi u s ki n, ờ ế ậ ng không chú ý đ n quá nhi u m c th i gian nên khó nh vì v y các em th ộ ộ ố ườ ọ ị ng b môn L ch s , coi đó là môn h c l ch s . M t s có thái đ xem th ử ả ọ ậ ế ọ h c ph , d n đ n h u qu h c sinh không hi u đ ơ ả ổ ế ở ế ầ ớ c b n, nh sai, nh nh m ki n th c l ch s là hi n t ườ tr ử ụ ẫ ớ ở ớ l p. ng,
ờ ủ ủ ệ ả Do nh h ậ ng c a th i kì h i nh p, c a phim truy n n
ạ ướ ỏ ế
ế ộ
ữ ọ ự ộ ệ ử ế ị ứ ạ
ọ ế ọ ả ủ ộ ưở c ngoài, c a ọ ệ ử ơ ủ m ng Internet, c a trò ch i đi n t ,… đã tác đ ng không nh đ n nh ng h c ẫ ộ ọ ậ ơ sinh thi u đ ng c , thái đ h c t p d n đ n vi c các em sao nhãng h c hành, ấ ít đ c sách, ít h c bài, nh t là phân môn L ch s . Qua nghiên c u th c tr ng, ấ ượ tôi ti n hành kh o sát ch t l ọ ng h c sinh.
ộ ố ệ ấ ượ ạ ọ ị ử ớ 7.1.5 M t s bi n pháp nâng cao ch t l ng d y h c L ch s l p 5
ọ ị ử ứ ừ ứ ự nghiên c u lí lu n d y và h c l ch s và căn c vào th c
Xu t phát t ủ ườ ế ạ ấ tr ng c a tr ậ ạ ộ ố ệ ng, tôi đã ti n hành m t s bi n pháp sau.
7
ạ ừ ạ
a) Biện pháp 1: Phân lo i t ng d ng bài
ứ ả ạ ạ *Qua gi ng d y, nghiên c u, tôi chia thành các d ng bài sau:
ứ ế ấ ạ ườ ới: D ng bài này th ng đ c p t ề ậ ớ i
D ngạ bài cung c p ki n th c m ộ các n i dung:
+ Tình hình kinh tế chính trị, văn hoá xã hội.
+Hoạt động của một số nhân vật lịch s đử iển hình.
+ Các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến, chiến thắng, chiến dịch, tiến công.
ụ ệ ậ ọ + Các thành tựu về văn hoá, ngh thu t, khoa h c, giáo d c.
ổ ế ạ ằ
ố D ng bài ôn t p, t ng k t: Bài ôn t p t ng k t là lo i bài nh m h ứ ậ ổ ọ ế ọ ữ ủ ế ờ
ỗ ứ ị ứ ơ ả ạ ị ế ậ ệ i nh ng ki n th c đã h c cho h c sinh sau m i th i kì ử
ệ ắ ộ ơ ậ ạ ố ạ th ng hóa và c ng c l ữ ắ ử (giai đo n l ch s , giúp các em n m v ng ki n th c c b n, nh n th c l ch s m t cách sâu s c, toàn di n h n).
ổ ứ ạ ọ ừ ạ * T ch c d y h c theo t ng d ng bài.
ề ọ ộ ế Bài h c có n i dung v tình hình chính tr ị kinh t , văn hóa xã h iộ
ạ ươ D ng bài này có nhi u
ọ ằ ộ ướ ử ớ ng trình L ch s l p 5, nh m cung c
ữ ấ ị ự ạ ờ
ị ề ở trong ch ế, chính tr , xã h i n ị ế ề ể ấ t v tình hình kinh t c p cho h c sinh nh ng hi u bi ệ ạ ta sau m i th i kì nh t đ nh. Khi d y d ng bài này, tôi th c hi n theo các ướ b ỗ c sau:
ả ướ ấ ướ ả ờ +Mô t tình hình n c ta th i kì đó (Tình c nh đ t n ề c, chính quy n;
ộ ố cu c s ng nhân dân).
ậ ị ử ề + Trong tình c nh đó chính quy n hay nhân dân, nhân v t l ch s đã làm
ư ế ả gì? Làm nh th nào?
ả ủ ế ệ ữ + K t qu c a nh ng vi c làm đó.
ụ ố ớ ế ể ượ ầ ọ Ví d , đ i v i bài 12 “V t qua tình th hi m nghèo ”, c n cho h c sinh
bi ế ượ : t đ c
Tình hình n c ta sau Cách m ng tháng Tám nh th nào? (Khó khăn
ư ế ạ ướ ố ế ự ế ấ ạ ồ ộ ố ạ ả ch ng ch t: đ qu c và các th l c ph n đ ng bao vây; n n đói, n n d t…) .
ể ả Ch t ch H Chí Minh đã làm gì đ gi
ố ậ ặ ủ ị ạ ứ
ạ ? (L p “hũ g o c u đói”, t ấ ế ạ ứ ầ ễ ả ộ ổ vàng”
ẻ ạ ề ữ ; ngo i giao m n d o, khôn khéo
ệ ể ế , tôi luôn khai thác tri
ứ ế ợ ụ ụ ậ ạ ớ ọ i quy t n n đói, khó khăn tài ch c “ngày ; phát đ ngộ ậ ế )… Khi k t lu n t đ tranh trong sách giáo ể li u mình thu th p ph c v bài d y đ bài h c thêm
ễ ộ ọ ớ ớ ơ ồ ạ chính, n n d t và gi c ngo i xâm ọ ồ đ ng tâm”, kêu g i tăng gia s n xu t; phát đ ng “ Tu n l ạ phong trào xóa n n mù ch ọ ki n th c này cho h c sinh ư ệ khoa k t h p v i các t sinh đ ng và giúp h c sinh d nh , nh lâu h n.
8
ả ủ ừ ữ ế ướ ẩ ặ ệ K t qu c a nh ng bi n pháp đó là gì? (T ng b c đ y lùi gi c đói,
ặ ố ạ ặ gi c d t, gi c ngo i xâm).
ạ ậ ị ử ề ộ D ng bài có n i dung v các nhân v t l ch s :
ươ ớ
ị ữ ệ ự
ỏ ị ả t khai thác t
ể
ử ổ ậ ề ự ệ ạ ư ậ ị ữ ử ớ ể ử ủ i thi u ti u s c a các nhân Trong ch ng trình L ch s l p 5 không gi ệ ủ ự ệ ơ ả ử ậ ị v t l ch s mà thông qua nh ng s ki n c b n trong s nghi p c a các nhân ố ế ở ậ ộ ậ ể t l ch s dân t c. B i v y, giáo viên ph i bi v t đ làm sáng t ậ ớ ủ ạ ộ các s ki n đ làm n i b t nh ng ho t đ ng và công lao to l n c a nhân v t. ớ ử Khi d y nh ng bài v nhân v t l ch s , tôi luôn ghi nh :
ỗ ặ
ọ ế ự
ề ủ ể ệ ư ặ ế ượ t đ ế ậ
ặ ư ệ ả
ế ợ ớ ọ ướ ở c
ư ầ ử ủ ượ ử ướ ệ ủ ớ ề ự
ộ ố ể ự ậ ị ử ậ ị ề
ề ẽ ả + M i bài đ u có hình nh (tranh v ho c chân dung), thông tin v thân ạ ệ ử ể ậ ị c di n m o th s nghi p c a nhân v t l ch s đ giúp h c sinh bi ủ ọ ầ ổ ậ cũng nh đ c đi m, tính cách n i b t… c a nhân v t vì th tôi yêu c u h c ệ ủ ự ậ ề ộ ố li u v cu c s ng và s nghi p c a nhân v t sinh s u t m tranh nh ho c t ộ ể ắ ị c n i nhà đ n m đ l ch s đó. K t h p v i đ c sách giáo khoa tr dung c a bài m i v cu c s ng và s nghi p c a nhân v t l ch s tr c khi ế ớ ơ ở ể đ n l p đ h c sinh có th t trình bày v nhân v t l ch s đó trên c s hi u ế bi ể ọ ủ t đã có c a mình.
ắ ằ ệ ướ ử
ẫ +B ng cách d n chuy n, tr ấ
ử
ữ ệ ậ ị c khi nh c đ n nhân v t l ch s nào đó, ơ ượ ể ọ ữ c c nh ng nét s l ườ ạ ộ ng là : Nhân v t đóậ h c sinh ưở ả ng gì c? Nh ng vi c ông làm có nh h
ị ộ ố ố ộ ế ế ượ t đ tôi luôn chú ý cung c p các thông tin đ h c sinh bi ậ ờ ề ố ả v b i c nh l ch s (không gian, th i gian) mà nhân v t ho t đ ng. Th ỏ ợ ự ứ ở ọ ế ằ k t b ng m t s câu h i g i s h ng thú, trí tò mò ấ ướ ế là ai ? Đã c ng hi n gì cho đ t n ấ ướ ả ế đ n công cu c gi i phóng đ t n c?...
ữ ữ ử ờ ố
ọ ị ấ ậ ọ ẩ ậ ể ự ạ ắ i đ i tho i đ t ể đóng vai đ
ễ ạ + Nh ng bài h c l ch s trong đó các nhân v t có nh ng l ể ệ ủ i. giá th hi n ph m ch t cao quí c a nhân v t, h c sinh có th t di n l
ụ ề ạ ướ ị Ví d v bài “ Bình tây Đ i nguyên soái” Tr , tr
ủ ng Đ nh ọ ươ ứ ế c h t tôi ể ch c cho h c sinh tìm hi u.
ấ ượ ẽ s phân ra các ý chính c a bài, trên c s đó t ọ ụ ể C th , cho h c sinh th y đ ơ ở ổ ơ ả c các ý c b n sau:
ươ ị ườ ự Tr ng Đ nh là ng ư ế i nh th nào?
ể ớ ủ ệ ả ắ ọ ạ (Tôi d a vào đo n thông tin tham i thi u, kh c h a hình nh c a nhân
ả kh o trong sách giáo viên trang 11 đ gi v t)ậ
ủ ề ậ
ậ ể ọ ộ ấ ủ ộ ượ ệ c l nh bãi binh c a tri u đình, nghĩa quân và dân chúng đã ấ ả ạ i cu c đ u tranh trong n i tâm c a nhân v t đ h c th y l
Khi nh n đ làm gì ? (tôi miêu t rõ).
9
ươ ể ạ ủ Tr ng Đ nh đã làm gì đ đáp l ạ i lòng tin yêu c a nhân dân? (đàm tho i
ị ể ọ ớ ọ v i h c sinh đ h c sinh nêu).
ế ộ
ơ ở ả ụ ng, tình c m, thái đ cho h c sinh v lòng bi
ụ ư ế ơ t n, s khâm ph c, kính ệ ữ ọ ử ộ ộ ậ ị ố ớ Trên c s khai thác nh ng n i dung đó, tôi ti n hành giáo d c t ự ề ả ự nhiên, hi u qu . ưở t ọ tr ng đ i v i nhân v t l ch s m t cách t
ế ộ ở ề ậ ớ ộ ế i các cu c kh i nghĩa, kháng chi n, chi n
Bài có n i dung đ c p t ế ế ắ ị ả th ng, chi n d ch, ph n công, ti n công…:
ạ ầ D ng bài này chúng ta c n làm rõ:
ế ặ ả ộ ở ộ ẫ + Nguyên nhân (ho c hoàn c nh) d n đ n cu c kh i nghĩa / cu c kháng
ế ị ế chi n/ chi n d ch đó.
ễ ế ộ ở ế ế ị + Di n bi n cu c kh i ng hĩa / kháng chi n / chi n d ch đó.
ế ả + K t qu và ý nghĩa.
ồ ế ệ ư ầ ượ đ , b n đ nên vi c s u t m tranh nh t
ớ ệ ễ ề ể ầ ấ c ễ H u h t các bài đ u có l ọ
ọ ậ
ư ệ ư ầ
ế ợ ữ ọ ầ ớ ữ ượ ộ
ữ
ủ ể t đã có c a mình.V i d ng bài này, m t trong nh ng ph ươ ng pháp tr c quan. Nh ng ph
ả ư ầ li u s u t m đ ọ c n i dung bài. H c sinh đ ớ ạ c là ph ể ạ ế ượ ề ộ ự ử ị
ượ ử ụ ươ ệ
ướ ữ ả ố ớ c bài d y
ả ị ạ , tôi đ i chi u v i nh ng ph ế ạ ị ể ủ ộ
ệ
ố ớ ặ ị ớ ặ ử ở ị ị ệ ư ầ ọ đ a ph
ị ạ ữ ư ồ ả ả ớ ự ệ li u là r t quan tr ng đ các em d hình dung, d nh , nh lâu các s ki n ướ ừ ở c đó. Chính vì v y tôi yêu c u h c sinh s u t m tranh nh t nhà, đ c tr ặ ượ c ho c do giáo viên sách giáo khoa k t h p v i nh ng t ấ ơ ở ượ ể ắ cung c p đ n m v ng đ c trình bày trên c s ươ ế ể ng pháp hi u bi ệ ươ ữ ạ ọ ng ti n d y h c không th thi u đ ồ ị ả ả ; B n đ l ch ự tr c quan đ c s d ng nhi u đ d y môn l ch s là: Tranh nh sử ; Các ph ộ ử ị ử ng ti n nghe nhìn; Di tích l ch s ; Nhà b o tàng l ch s và m t ươ ố s nhà b o tàng khác. Do đó tr ng ố ế ợ ườ ệ ng đã trang b đ ch đ ng trong bài d y, cùng ph i k t h p ti n mà nhà tr ủ ụ ườ ọ ớ v i ph huynh h c sinh trong vi c s u t m, đóng góp cho nhà tr ng. Ch ượ ề ộ c đi tham quan di đ ng đ ngh v i Ban giám hi u cho h c sinh kh i l p 5 đ ả ử ọ ầ ng ho c yêu c u ph huynh h c tích l ch s ho c b o tàng l ch s ơ ệ ự ư ề sinh t o đi u ki n t ụ ươ đ a con em mình đi tham quan nh ng n i đó.
D ngạ bài ôn tập, tổng kết
ệ ượ ế ủ Giáo viên c n nêu đ
ọ ả i quy t c a bài r i ti ẫ ủ
ọ
ổ ư ẽ ơ ồ ậ ể ệ ố
ự ẫ ọ
ầ ự ủ ọ ệ ứ ạ ứ ụ ộ ồ ến hành ụ ả ầ c nhi m v ph i gi ế ệ ướ ự ướ ổ ứ ng d n c a giáo viên. Trong ti n i s h t ch c cho h c sinh làm vi c d ệ ấ ả ọ trình bài h c giáo viên c n thu hút t t c h c sinh vào công vi c, phát huy cao ữ ỏ ệ ấ nh t tính tích c c c a h c sinh trong vi c trao đ i nh ng câu h i mà giáo viên ả ặ đ t ra, th c hi n các công vi c nh v s đ , l p b ng niên bi u, th ng kê, ươ ứ ự ậ tìm các d n ch ng… Vì v y tôi luôn l a ch n các ph ng pháp và hình th c ơ ọ ậ ọ sinh đ ng t o h ng thú cho h c sinh ví d trò ch i h c t p…
10
ạ ươ ạ ứ ng pháp t o h ng thú
ử ụ b) Biện pháp 2: S d ng linh ho t các ph ọ ọ ị ử h c L ch s cho h c sinh
* Phương pháp kể chuyện
ặ ư ử
ị ế ườ ử ứ ị ứ ấ ủ ộ ổ ậ ữ Đ c tr ng n i b t nh t c a nh n th c l ch s là con ng ề
ệ ệ ứ ự ễ
ậ
ử ụ ầ ế ậ
ớ ữ ấ
ể ế ị ạ ị ữ ả ở ọ ặ ồ ạ ệ t l ch s . Vì v y, nhi m v đ u tiên, t ọ ấ ộ ể ượ ữ ử ạ ề ng v con ng
ế ở ọ ị ủ ọ ị
ử ụ ể ờ ạ ươ ữ ứ ằ
ộ ặ ủ ử ệ , k chuy n, nêu đ c đi m c a nhân v t l ch s . Miêu t
ủ ậ ị ử ộ ị
ượ ử ụ ế ủ ễ ả ạ ể ề ị còn đ
ạ ậ ng thu t miêu t ở ể ậ i không th ự ữ tri giác tr c ti p nh ng gì thu c v quá kh . M t khác, l ch s là nh ng s ể ự vi c đã di n ra, là hi n th c trong qua kh , là t n t i khách quan không th ấ ế phán đoán, suy lu nậ ,… đ bi ử t y u ử ứ ị ủ ộ c a b môn L ch s là tái t o l ch s , t c là cho h c sinh ti p nh n thông tin ế ủ ứ ậ ứ ư ệ ừ li u, ti p xúc v i nh ng ch ng c v t ch t, nh ng d u v t c a quá các t t ề ự ệ ụ ể ứ ạ h nh ng hình nh c th , sinh đ ng, chính xác v s ki n, kh , t o ra ạ ườ ữ ệ ượ i và ho t h c sinh nh ng bi u t hi n t ng l ch s ; t o ra ữ ố ả ộ ề đ ng c a h trong b i c nh th i gian, không gian xác đ nh, trong nh ng đi u ế ướ ậ ệ ị c h t, ng th c nào? Tr ki n l ch s c th . V y tái t o b ng nh ng ph ả ể ế ờ ả ậ ườ ng thu t, i nói sinh đ ng, giàu hình nh c a giáo viên. Đó là t ph i k đ n l ượ ả ườ ả ể c miêu t ng đ th ủ ả ử ụ s d ng khi d y các n i dung v : đ a danh l ch s , quang c nh, không khí c a ộ ườ ổ ễ ...T bu i l c s d ng khi d y di n bi n c a m t ị ế chi n d ch, kh i nghĩa...
ạ ụ ướ ứ ng c u n
ể ươ Ví d 1: Khi d y bài “ Quy t chí ra đi tìm đ ể ươ ề ờ
ế ệ ấ ế
ơ ủ ệ ệ ổ ổ ự ộ
ề ố c” giáo viên ế ủ ể ể có th dùng ph ng pháp k chuy n đ tìm hi u v th i niên thi u c a Bác. ế ẹ Thông qua câu chuy n “Nguy n T t Thành 5 tu i đi theo cha m vào Hu ” ở N i dung câu chuy n là s nghèo khó trong tu i th c a Bác vùng quê ọ ủ ế nghèo và truy n th ng hi u h c c a gia đình Bác.
ử ệ ủ ụ ế ắ ị Ví d 2: Bài “ Chi n th ng l ch s Đi n Biên Ph ”
ộ ể ề ấ ế Ho t đ ng k v t m g
ạ ươ ươ ể ấ ệ ệ ể ọ
ấ ỗ ế ng anh dũng trong chi n đ u. Giáo viên ề ng pháp k chuy n k cho h c sinh nghe câu chuy n v anh Tô ấ châu mai, B Văn Giót l p l
ấ dùng ph Vĩnh Diện l y thân mình chèn pháo, Phan Đình Đàn l y thân mình làm giá súng…
ấ ế : B Văn Đàn là ng
ở ằ ộ
ẹ ấ ớ ớ ồ
B Văn Đàn l y thân mình làm giá súng ấ ợ ỏ ế ạ ặ ả ơ
ệ ệ ạ ố ị
ị ổ ồ ề ễ ệ ậ ộ ườ ế i dân t c ố ề Cao B ng, xu t thân trong m t gia đình nghèo có truy n th ng Tày, quê ạ ạ cách m ng, cha làm th m , m m t s m, l n lên đ ng chí tham gia ho t ể ạ ộ đ ng du kích. Trong chi n d ch Đông Xuân (1953 1954) làm liên l c ti u ướ ạ i đ n dày đoàn. M c cho bom r i, đ n n , đ ng chí đã dũng c m v ờ ặ ủ đ c c a quân đ ch, xu ng truy n đ t m nh l nh cho đ i đ i k p th i, chính ở ượ ệ ế xác. Trong khi đó, tr n chi n di n ra ngày càng ác li c l nh ượ t qua l ạ ộ ị ồ t, đ ng chí đ
11
ị ả ấ ế ứ
ồ ề ồ ư
ấ ế ủ ả ộ ị ươ ạ ộ ng vong nhi u, b n thân đ ng chí cũng b th ẩ
ẩ
ế ẩ ươ
ồ ặ ướ ồ ẻ ớ : “K thù tr
ẩ ự ế ấ ồ
ươ ữ ấ ặ
ư ổ ặ ậ ả
ồ ặ ậ ế ế ạ ầ ạ ạ ộ i đ i đ i chi n đ u. Đ ch ph n kích l n th ba, chúng điên cu ng ti n, đ i l ồ ộ ị ươ ng, nh ng đ ng chí đ i b th ượ ắ ế ụ ẫ v n ti p t c chi n đ u. M t kh u trung liên c a đ i đ i không b n đ c vì ượ ắ ủ ạ ủ c vì x th hy sinh, kh u trung liên c a Chu Văn Pù cũng không b n đ ỗ ặ ạ ế ầ ng, không ng n ng i B Văn không có ch đ t súng. Trong tình th kh n tr ộ ắ ạ ạ ầ i c m hai kh u trung liên kê lên vai mình và hô đ ng đ i b n. Đàn ch y l ế ắ c m t, b n ch t Đ ng chí Pù còn do d , B Văn Đàn hô l n ế ị chúng nó đi”. Trong lúc l y thân mình làm giá súng, đ ng chí còn b hai v t ươ ng ng n a và đã hy sinh nh ng trên vai v n ghì ch t giá súng. T m g th ộ dũng c m c a đ ng chí đã c vũ cán b , chi n sĩ trên toàn m t tr n hăng hái ọ thi đua gi ẫ ế Sau đó cho h c sinh ủ t gi c l p công. quan sát nh.ả
ể ệ H c sinh Ti u h c r t thích nghe k chuy n, khi v n dung ph
ọ ấ ẹ ậ ầ ư ễ ấ ờ ể ư th y nh nhàng, d nh nh ng cũng c n l u ý th i gian k
ọ ỉ ế ớ
ươ ng ể ớ ạ ể ờ i đ th i gian cho các em ti p xúc v i các ể ượ ệ ồ ử ệ ọ pháp này h c sinh ả chuy n ch kho ng vài phút còn l ể ngu n s li u đ hình thành các bi u t ử ị ng l ch s .
ươ ự * Ph ng pháp tr c quan
ươ ư ệ i nói c a
ớ ờ So v i l ả ọ
ể ượ ử ậ
ế ợ ớ ờ ủ ự ệ ự ế ớ ủ giáo viên, các ph ng ti n tr c quan có u th l n: ị ậ ơ ộ ạ ử ụ ể t o ra hình nh l ch s c th , sinh đ ng, chính xác h n, giúp h c sinh thu n ị ế ệ ạ ợ ơ i h n trong vi c t o bi u t l ng l ch s . Vì v y tôi luôn quan tâm đ n ộ ươ i nói sinh đ ng c a mình. ng ti n tr c quan k t h p v i l ph
ạ ườ ế Ví d 1: Khi d y bài “Quy t chí ra đi tìm đ ứ ng c u n
ế ả
ế ệ ớ c”. Gi i thi u ố ỏi: Đ các em ố i, lôi cu n các
ế ẽ ệ ồ ứ ớ ướ ế bài tôi s d ng máy chi u chi u hình nh b n Nhà R ng và h ả ờ bi t hình nh trên là đ a danh nào? H c sinh s hào h ng tr l em vào ti ụ ử ụ ả ị ế ọ t h c.Sau đó tôi dùng l ọ ờ ể ớ i đ gi i thi u bài m i.
ạ ộ ể ề ễ ấ Ho t đ ng tìm hi u v Nguy n T t Thành (ngày sinh, quê quán)
ự ọ sách giáo khoa tôi yêu c u h c sinh cho bi
D a vào ấ ễ ễ ế ọ
ư ủ ế t ngày sinh c a ấ ả i, tôi chi u hình nh Nguy n T t ượ ứ ả c
ườ ụ ầ ả ờ Nguy n T tThành? Sau khi h c sinh tr l ế Thành trên màn chi u kèm theo chú thích năm sinh (l u ý b c nh này đ ổ ch p vào năm 1911, lúc Ng i 21 tu i).
ề ả ả ồ ồ ọ ỉ ầ V quê quán, tôi treo b n đ yêu c u h c sinh ch quê Bác trên b n đ .
ộ ố ề
ế Ti p đó, tôi gi ữ ệ ọ
ọ ẽ ấ ượ ơ ủ ệ ề ầ ớ ả Qua nh ng hình nh đó h c sinh s th y đ ứ vùng quê c a x Ngh nghèo khó i thi u cho h c sinh xem m t s hình nh v quê Bác. ừ ” ả ồ ủ c Bác H c a chúng ta sinh ra t “ít c m nhi u cháo xoay v n quanh năm
12
ấ ị ệ ậ ả ề t đã s n sinh ra nhi u b c danh nhân,
ư nh ng cũng là vùng đ t đ a linh nhân ki hào ki t.ệ
ụ ạ ậ ộ ế Ví d 2: D y bài “Ti n vào Dinh Đ c L p”
ậ ế
ọ ễ ơ ồ Khi k l ậ ế ị
ồ
ế ạ ẫ ầ
ữ ố ợ ữ ệ ế ộ ỉ ị
ị ạ ắ ạ ậ ờ ộ
ậ ầ
ậ ứ ồ ỉ
ế ẳ ộ ộ ủ ể ạ ự ệ i s ki n xe tăng c a ta ti n vào Dinh Đ c L p, giáo viên trình ế ượ c cho h c sinh d hình dung: Chi n d ch bày tr n đánh trên s đ chi n l ờ ắ ầ ngày 26 4 1975. Quân ta chia làm 5 H Chí Minh b t đ u vào lúc 17 gi ế đoàn cánh quân ti n vào Sài Gòn. T i mũi ti n công phía đông, d n đ u là l ớ ụ đoàn nhi m v ph i h p v i xe tăng 203. B ch huy chi n d ch giao cho l ế ơ đ n v b n c m lá c Cách m ng lên nóc Dinh Đ c L p. Chi c xe tăng 843 ụ ị ổ ủ ồ c a đ ng chí Bùi Quang Th n đi đ u…. Xe tăng 843 lao vào c ng ph và b ổ ổ ẹ ạ i, xe tăng 390 do đ ng chí Vũ Đăng Toàn ch huy l p t c húc đ c ng k t l ậ chính Dinh Đ c L p ti n th ng vào.
ồ ả ậ ề ầ ờ
ờ ế ậ
ấ ờ ị
c đ ấ ệ
ữ ả ậ ủ ỏ Đ ng chí Bùi Quang Th n nh y kh i xe c m c lao lên b c th m c a ủ ộ tòa nhà. Lá c tung bay trên nóc Dinh Đ c L p. Ti ng hò reo c a nhân dân ố ắ ộ ậ ử ấ ướ ượ ừ c th ng nh t và đ c l p, B c Nam sum m ng gi phút l ch s đ t n ế ượ ộ ọ t trong chi n c cái hào hùng, oanh li h p m t nhà. Qua đó các em th y đ ớ ắ ẽ ị d ch này. Nh ng hình nh đó s kh c sâu vào trí nh các em.
ấ
ề ớ Đ dùng tr c quan v i tôi không nh t thi ử ừ ọ ự li u l ch s t
ạ ự ư ệ ị ồ ọ
ầ ạ ấ ộ
ế ồ ư ệ ự ứ ể li u đ chúng ta t
ế t mà còn là ngu n t ể ị
ứ ơ ả ủ ể ợ ế ộ ọ ớ
ư ầ ả ế ồ t là các tranh nh s u t m, ộ ấ ệ bên ngoài mà m t v n đ quan tr ng trong phim tài li u, t ệ ử ị ệ ử ụ vi c s d ng đ dùng tr c quan trong d y h c L ch s chính là khai thác h ố sách giáo khoa. Kênh hình trong sách giáo khoa không th ng kênh hình trong ẫ ủ ọ ỉ t, góp ph n t o ra s sinh đ ng, h p d n c a ch có ý nghĩa minh h a bài vi ế ộ ổ ch c cho HS lĩnh h i ki n bài vi ố ứ th c.Đ khai thác t t kênh hình, tôi luôn xác đ nh rõ ki n th c c b n c a bài ị ộ ố ọ ợ ẩ h c và chu n b m t s câu h i phù h p v i trình đ h c sinh đ g i ý các em ứ ừ ế ự khai thác ki n th c t t ỏ kênh hình.
ướ ự ệ ẫ ọ Khi h ng d n h c sinh khai thác kênh hình, tôi th c hi n qua các
b c:ướ
ớ ồ ượ ồ ệ ả ả +Gi i thi u kênh hình (tranh nh, b n đ , l c đ ...)
ệ ướ ồ ượ ồ ặ ả ớ i thích các kí hi u, quy c (b n đ , l c đ ) ho c gi ệ i thi u các
ả + Gi ậ ự ệ nhân v t, s ki n, trong tranh.
ổ ứ ệ ằ ầ ọ ọ + T ch c cho h c sinh khai thác kênh hình b ng vi c yêu c u h c sinh
ỏ ợ quan sát kênh hình theo các câu h i g i ý.
ầ ậ ậ ọ ọ ủ + Yêu c u h c sinh nêu nh n xét c a mình, cho h c sinh khác nh n xét,
ổ b sung.
13
ế ậ ộ + Giáo viên k t lu n n i dung kênh hình.
ươ * Ph ng pháp đóng vai:
ơ ế ắ ọ
ự ứ ờ ạ
ệ ự ủ ọ ả ấ
ộ ng, trong n i dung bài h c đ c p t
ọ ươ ể ổ ứ ộ Trò ch i đóng vai có ý nghĩa quan trong vi c kh c h a ki n th c m t ồ nhiên, phát huy tính tích c c c a h c sinh, đ ng th i t o ra ổ ọ ộ ề ậ ớ i nhân ử ị ng trình L ch s
ử ể ổ ứ ộ ố ơ ẹ cách nh nhàng, t ẫ ờ ọ ộ m t gi h c sinh đ ng, h p d n.Tuy nhiên không ph i bài h c nào cũng t ườ ơ ứ ch c trò ch i đóng vai.Thông th ậ ị v t l ch s thì có th t ớ l p 5 có th t ơ ch c trò ch i đóng vai.Trong ch ọ ch c trò ch i đóng vai trong m t s bài h c.
ụ ườ ướ
ế ổ ậ ứ ng c u n ườ
ẫ ấ ễ ạ ể ằ ế ộ ọ
ư ể
ộ ấ ữ ạ
ộ ọ ấ ứ ư ộ ọ ễ ổ ươ
ộ ộ ọ
ể ấ ủ ủ ượ ố
ế ề
ậ ẽ c”, tôi s cho Ví d 2: Khi d y bài “Quy t chí ra đi tìm đ ướ ủ ứ ọ ng c u n h c sinh đóng vai đ làm n i b t quy t tâm tìm tìm đ c c a ộ ọ ệ Nguy n T t Thành b ng cách cho m t h c sinh d n chuy n, m t h c sinh ệ ạ ễ đóng vai Nguy n T t Thành, m t h c sinh đóng vai T Lê đ tái hi n l i ế ệ cu c trò chuy n gi a Nguy n T t Thành và T Lê. Khi d y bài “Ti n vào ậ ch c cho m t h c sinh đóng vai D ng Văn Dinh Đ c L p”, tôi cũng t ạ ế Minh, m t vài h c sinh đóng vai các chi n sĩ cách m ng, các thành viên Chính ươ ổ ộ ủ ề ph c a chính quy n Sài Gòn đ th y đ c thái đ c a T ng th ng D ng ả Văn Minh và các thành viên chính quy n Sài Gòn khi quân gi i phóng ti n vào ộ Dinh Đ c L p.
ươ ấ * Ph ng pháp v n đáp
ấ ể ứ ọ ộ
ộ ọ ậ ế ạ ươ
ạ ằ ờ ắ ắ V n đáp có th giúp h c sinh lĩnh h i ki n th c m t cách ch c ch n. ồ ưỡ ộ ậ ng ng pháp này kích thích tính đ c l p sáng t o trong h c t p, b i d ọ ự h c sinh Ph ễ năng l c di n đ t b ng l i nói cho .
ụ ạ ế ể ượ Ví d : D y bài “V t qua tình th hi m nghèo”. Giáo viên h i: ỏ
ồ ủ ị ể ẩ ặ
ặ ố ọ ậ ồ
ạ ộ ặ + Ch t ch H Chí Minh đã làm gì đ đ y lùi gi c đói, gi c d t và gi c ch c “ngày đ ng tâm”, kêu g i tăng gia ữ ; ổ ứ ; phát đ ng phong trào xóa n n mù ch
ề ạ ngo i xâm? ( ầ ễ ả s n xu t ạ ngo i giao m n d o, khôn khéo ạ ứ L p “hũ g o c u đói”, t ấ ; phát đ ng “Tu n l ộ vàng” ẻ ;…).
ừ ế ướ ặ ẩ ệ + K t qu c a nh ng bi n pháp đó là gì? (T ng b c đ y lùi gi c đói,
ả ủ ạ ặ ố ữ ặ gi c d t, gi c ngo i xâm.)
ọ ỏ ậ ả
ọ ấ ở
ủ ầ ả ờ ượ h c sinh c ạ
ả ể ử ụ
ọ ậ ọ ậ ạ ầ ư ệ ng pháp này có hi u qu , tôi luôn đ u t ữ ườ ễ ể ự ỏ ọ ả ả ặ Đ t ra câu h i yêu c u h c sinh ph i tìm tòi, ph i có c m nh n riêng ộ ấ ả ẽ ả ủ s c m th y ph n kh i vì trình đ , kh i đ c a mình.Khi tr l ế ụ ẽ ứ ớ ớ năng c a mình so v i các b n trong l p, các em s h ng thú h c t p, ti p t c ổ ỏ ừ ả ờ i các câu h i.T đó t o không khí h c t p sôi n i chú ý nghe gi ng, tr l ươ trong l p.ớ Đ s d ng ph ệ ả vào vi c ỏ ắ ng minh tránh nh ng câu h i xây d ng các câu h i ng n g n, d hi u, t
14
ụ ớ ộ ầ duy và luôn ghi nh m t ph n bài
ể ư ỏ ề ặ ườ r m rà, không có tác d ng phát tri n t ọ h c, không nên đ t ra quá nhi u câu h i.
ơ ọ ậ * Trò ch i h c t p
ơ ả Trò ch i gi ậ i m t mã
ớ ơ ể ử ụ V i trò ch i này có th s d ng đ c ng c bài ho c cũng có th s
ể ủ ử ố ặ
ạ ộ ộ ự ệ ị ặ ệ t khi ậ ị ử ử
ể ử giáo viên mu nố ậ ị ụ d ng trong các ho t đ ng làm bài t p l ch s . Đ c bi ớ ọ ạ ấ nh n m nh m t s ki n l ch s quan tr ng hay nhân v t l ch s có công l n ố ớ ấ ướ đ i v i đ t n c.
ể ủ ạ ậ ộ ố ạ i bài
ụ ử ụ ư ơ ồ ọ Ví d : D y bài “Bác H đ c Tuyên ngôn Đ c L p”, đ c ng c l ậ ả i m t mã” nh sau: ọ h c, tôi s d ng trò ch i “gi
ị
ẩ Chu n b : ế ử ượ
ể
ộ ộ ữ ệ ị ẩ ữ ệ ử ữ ệ ị ị giáo viên chu n b các d ki n l ch s , các d ki n có liên ộ ự ệ ị ậ ỗ ậ c coi là “m t mã”. M i quan đ n m t nhân v t hay m t s ki n l ch s đ ượ ả ờ ọ ể h c sinh ợ ỏ ữ ệ c i. Sau khi tìm đ d ki n là m t câu h i, có th có g i ý đ tr l ậ ứ ể ẽ ấ ả “m t mã”. t c các d ki n HS s có căn c đ xác đ nh t
ử ụ ư ộ S d ng trò ch i: ơ giáo viên đ a ra m t m t bông hoa có s cánh t
ộ ụ ữ ệ ị ử ẩ ậ ươ ố ng Giáo viên đ cọ “m t mã”.
ng các d ki n l ch s đã chu n b , nh y hoa là ỗ ị ữ ệ ẩ ỏ ể ọ ươ đ các câu h i đ h c sinh tìm ra d ki n n trong m i cánh hoa.
ự ệ ị ử ễ ọ Cánh hoa 1: Ngày 5 6 1911 di n ra s ki n l ch s quan tr ng gì?
ượ ỉ ệ ạ ọ Cánh hoa 2: Ngày đ c ch n làm ngày k ni m Cách m ng tháng Tám
thành công là ngày nào?
ướ ệ ủ ộ Cánh hoa 3: Ngày khai sinh ra n c Vi t Nam dân ch c ng hòa là
ngày nào?
ỡ ồ ườ ề Cánh hoa 4: “H i đ ng bào c n ấ ả ọ c.T t c m i ng
ể
ẳ ề ề ề ư ạ
ạ ượ ố c s ng, quy n t ẩ ả ướ i sinh ra đ u có ạ ọ ề ữ quy n bình đ ng. T o hóa đã cho h nh ng quy n không ai có th xâm ph m ầ ề ự ượ do và quy n m u c u h nh phúc…” là c,…quy n đ đ ạ đo n trích trong tác ph m nào?
ượ ướ Khi đã tìm đ t c các cánh hoa, giáo viên h ẫ ng d n
ả ờ ở ấ ả t ự ệ c câu tr l ệ ữ ể ậ ố i tìm m i liên h gi a các s ki n đ tìm ra m t mã. ọ h c sinh
Đáp án:
ễ ấ ườ ứ ướ Cánh hoa 1: Nguy n T t Thành ra đi tìm đ ng c u n c.
Cánh hoa 2: 19 8
Cánh hoa 3: 2 9 1945
ậ ộ Cánh hoa 4: Tuyên ngôn Đ c L p
15
ồ ọ ậ ậ ộ M t mã: Bác H đ c Tuyên ngôn Đ c L p.
Trò chơi ô chữ kì diệu
ể ơ ậ Sau ph n ôn t p, t ng k t ế giáo viên có th cho ọ h c sinh ơ ch i trò ch i ô
ữ ể ủ ố ế ổ ầ ứ ch đ c ng c ki n th c
ụ ệ ề ạ ẻ Ví d , khi d y bài “ Ôn t p” giai đo n “ B o v chính quy n non tr ,
ạ ế ậ ự ả ử ụ ườ ố ơ tr ữ ng kì kháng chi n ch ng th c dân Pháp”, tôi s d ng trò ch i ô ch .
ơ ệ ữ ồ
ả ờ ề ọ ọ
ọ ữ ữ ỗ ủ ờ
ữ ộ ọ Cách ch i: Ô ch kì di u g m 11 hàng ngang và 1 hàng d c. Các đ i ấ ể ự ữ ấ ơ ch i có quy n ch n ô ch b t kì, có th l a ch n tr l i ô ch hàng d c b t ỗ ứ c lúc nào. Th i gian suy nghĩ c a m i ô ch là 15 giây, m i đáp án đúng ọ ượ ượ c 1 bông hoa. Riêng ô ch hàng d c đ đ c 3 bông hoa.
ủ ị ữ ồ ố Hàng ngang s 1 g m 6 ch cái: Ngày 291945 Ch t ch H Chí Minh
ồ ộ ậ ạ ọ đ c Tuyên ngôn Đ c l p t i đâu?
ố ừ ữ
ầ ớ ỗ ố ế còn thi u vào ch tr ng trong ặ ố ả ươ ng đ u v i …, gi c d t
ạ ặ ồ Hàng ngang s 2 g m 7 ch cái: Tìm t ạ câu: “Sau Cách m ng tháng Tám nhân dân ta ph i đ và gi c ngo i xâm.”
ữ ễ ế ố ồ ị Hàng ngang s 3 g m 7 ch cái: năm 1947 di n ra chi n d ch nào?
ữ ả ồ ế t đó là
Hàng ngang s 4 g m 8 ch cái: Quan sát hình nh sau và cho bi ậ ị ử ố nhân v t l ch s nào?
ữ ệ ế ị ủ
ố ấ ườ ồ Hàng ngang s 5 g m 8 ch cái: Trong Chi n d ch Đi n Biên Ph i anh hùng nào l y thân mình làm giá súng? ng
ườ ầ i đ u tiên
ữ Hàng ngang s 6 g m 10 ch cái: Ai là m t trong nh ng ng ệ ắ ự ồ ố ưở ế ố ả xây d ng và là “Qu n đ c X ng Quân gi ộ ữ chi n khu Vi ớ ở i t B c”?
ữ ế ắ ồ ố
ừ ề ắ ộ ế ế ạ Hàng ngang s 7 g m 8 ch cái: Năm 1950, chi n th ng nào t o ủ ể đây ta n m quy n “Ch
ơ ả ườ ế ộ chuy n bi n c b n cho cu c kháng chi n: t ng”? đ ng trên chi n tr
ữ ế ệ ồ ố ị ủ
ườ Hàng ngang s 8 g m 12 ch cái: trong Chi n d ch Đi n Biên Ph ấ ỗ ấ i anh hùng nào đã l y thân mình l p l châu ma? ng
ữ ế ố ồ ị ệ ắ ượ Hàng ngang s 9 g m 8 ch cái: Chi n d ch Vi t B c năm 1947 đ c ví
ư ồ nh : “m chôn…”?
ữ
Hàng ngang s 10 g m 10 ch cái: đây là phân khu trung tâm do Pháp ự ở ệ ồ ố ủ Đi n Biên Ph . xây d ng
ừ ữ ố
ế ộ ủ ệ ế ồ Hàng ngang s 11 g m 8 ch cái: Tìm t ự ự chi n, toàn dân, toàn di n, t còn thi u trong câu “Kháng ố ế ự ủ l c cánh sinh và … s ng h c a qu c t ?
16
ọ ạ ạ ị Tóm l
ậ rút ra bài h c d
ế ọ ộ ế ợ ứ
ế ắ ủ ươ ở ậ ọ ễ ạ ả ỉ ọ ậ ử ọ i, trong d y h c L ch s , h c sinh ch h c t p có k t qu cao khi ướ ự ổ ự ồ ử ệ ớ chính các em ti p c n v i các ngu n s li u và t i s t ầ ầ ẫ ch c, d n d t c a giáo viên.B i v y, giáo viên c n k t h p m t cách nhu n nhuy n các ph ng pháp d y h c.
ạ ọ ọ ớ c)Bi n phệ áp 3: Chú tr ng d y h c trên l p.
ệ ườ ọ ị Tr
ố ọ ướ ộ c kia chúng ta th ớ ủ ọ
ạ ả ọ ộ ử ư
ạ ả ọ
ử ự ậ ự ề ả ạ ị hình dung v quá kh
ứ ệ ễ ằ ậ
ự x y d ng, t ể ộ ậ ố ạ
ộ ự ầ ố ọ ắ ự ứ ợ
ơ ở ọ ậ ớ ị ướ ế ạ ọ ộ ử ng quan ni m h c l ch s là ph i h c thu c, ầ ạ ọ i th y đ c, trò chép, h c thu c lòng theo n p vào b nh c a h c sinh theo l ọ ậ ị ầ ầ th y, theo sách giáo khoa là đ t yêu c u. Nh ng h c t p l ch s theo quan ệ ệ ệ ni m hi n đ i không ph i là theo cách trên mà là: h c sinh thông qua làm vi c ứ ớ ử ệ v i s li u mà t o ra hình nh l ch s , t ử ị l ch s đã di n ra. C s nh n th c cá th , đ c l p đó, b ng các bi n pháp ọ ả ớ ươ ng tác xã h i (h c theo nhóm, h c c l p, đ i tho i th y trò...) mà h c t ề ề sinh xây d ng s nh n th c đúng đ n v môn l ch s . Mu n làm đu c đi u đó khi d y h c trên l p, tôi ti n hành qua các b ử c sau:
ướ ị ướ ụ ọ ậ ụ ệ ị ứ ấ B c th nh t: Đ nh h ng m c tiêu, xác đ nh nhi m v h c t p.
ờ ọ ặ ầ ầ ỗ ầ Đ u gi
ủ h c, ho c đ u m i ph n c a bài h c, b ng nhi u ph ỏ ọ ể ướ ề ấ ằ ọ h c sinh ề vào v n đấ ươ ng ề ng
ế ả pháp khác nhau giáo viên nêu v n đ (câu h i) đ h ầ c n gi i quy t.
ệ ụ ầ ặ Ví d : Bài Thu đông 1947, Vi
ệ t B c “m chôn gi c Pháp” ph n gi ộ
ế ấ
ủ ế ễ ệ ạ ị
ủ ể
ấ ị ệ ắ ồ ớ ắ ồ i ế ở ầ ở Hà N i ngày 19 12 1946 thi u bài giáo viên nói: Sau ti ng súng m đ u ị ệ ắ ủ ị ạ ế t B c c a đ ch trong chi n d ch quân dân ta đã phá tan k ho ch t n công Vi ế ế i xu t hi n chi n d ch này?Di n bi n c a chi n Thu đông 1947. Vì sao l ẽ ế ị d ch ra sao?Ý nghĩa c a chi n d ch là gì?Chúng ta s cùng nhau tìm hi u qua ặ bài hôm nay Thu đông 1947, Vi t B c “m chôn gi c Pháp”.
ọ Bước thứ hai: Tổ chức cho h c sinh tiếp cận các nguồn sử liệu
ậ ế ứ ệ ổ ồ ử ệ
ả ụ ể ế sách giáo khoa giúp các em có nh ng hình nh c th v các s
ử ự ệ ượ
ữ ệ ứ ị ả ọ
ể ể ậ
ự ệ ậ
ọ ủ ự ệ c này, chúng ta có th trình bày các s ươ ng pháp t , k ự ị ử ở ế ứ ệ ớ ả ng thu t, miêu t ệ ươ ệ
ổ c trình bày trong
ế Vi c t ch c cho các em ti p c n các ngu n s li u (kênh hình, kênh ự ữ ch ) trong ậ ng l ch s .Đây là khâu c c kì quan tr ng trong quá trình nh n ki n, hi n t ự th c l ch s .B i n u không d a trên các hình nh c a s ki n thì h c sinh ự Ở ướ ư không th nh n th c và t b duy. ể ườ ằ ượ ệ ki n, s vi c, hi n t ng b ng ph ớ ọ ặ ế ợ ệ ng ti n tr c quan. Ho c h c sinh làm vi c v i chuy n, k t h p v i các ph ặ ư ệ ượ ự ệ li u b sung qua các sách giáo khoa ho c t các s ki n đ ọ ậ phi u h c t p.
17
ổ ứ ệ ự ả ọ ế ứ B c th ba: T ch c cho h c sinh làm vi c, t gi ệ i quy t các nhi m
ướ ụ ọ ậ v h c t p đã nêu ra.
ế ế ọ t ho c nói),
c này, h c sinh có th trình bày ý ki n cá nhân (vi ế Ở ướ b ể ữ ể ả ậ ổ ặ ể cũng có th trao đ i, th o lu n trong nhóm đ rút ra nh ng ý ki n chung.
ụ ườ ướ ứ ng c u n Ví d 1: V i bài “Quy t chí ra đi tìm đ
ọ
ợ ế ệ ữ ườ ừ ầ
ấ ờ ấ ượ ế ủ ơ ấ i dân Vi ư ầ ớ ề ờ đ u ....ng ệ ễ
ể
ườ ườ ẫ ướ ọ ứ ng c u n
c: H c sinh đóng vai: ng ọ ừ ạ
ướ ễ ấ ị
ư ế ườ ặ
ỏ ủ ể ườ i sang đó đ làm gì? Ng ế ứ ả
ồ ượ ự ệ ị ọ ẽ ả ử
ể ể c” Khi tìm hi u ọ ễ ộ m t vài nét v th i th u c a Nguy n T t Thành. H c sinh đ c sách giáo ớ ẩ t Nam th i y”, k t h p v i nh ng m u khoa t ờ ấ ơ ấ ủ ể ệ c th i th u c a Nguy n T t chuy n, câu chuy n đã s u t m đ nói lên đ ế ấ ễ ề ự ệ Thành (làm cá nhân). Khi tìm hi u v s ki n Nguy n T t Thành quy t chí ra ễ ấ ệ i d n chuy n, Nguy n T t đi tìm đ ạ ộ ẽ ả ờ ượ ủ Thành và anh Lê theo đo n 3 c a bài. T đó h c sinh s tr l c m t lo t i đ ự ị ng c a giáo viên. Nguy n T t Thành d đ nh đi đâu? câu h i theo đ nh h ả i ra đi g p hoàn c nh nh th nào? Thông qua Ng ơ ờ ễ hai b c nh “B n nhà R ng” và “Tàu Latus T rêvin” h c sinh d dàng ậ ồ ừ ọ c s ki n l ch s quan tr ng này. T đó các em s th o lu n r i hình dung đ ọ ệ ử ạ c đ i di n nhóm lên trình bày đ rút ra bài h c.
ắ ệ ụ
ế
ộ ồ ồ ắ ừ t B c t
ả ủ ứ ị ồ
ừ Ví d 2: Bài Thu đông 1947, Vi ệ ỉ ệ ắ t B c trên b n đ Vi ượ
ộ ế ủ ấ ỉ ượ ứ ị ể ế
ị ệ ế sách giáo khoa r i vi ị ủ
ị ế ự c đ c a chi n d ch đ h c sinh n m đ
ể ể ả ể ọ ế ề ễ ắ ọ ậ ế ượ ử ạ ệ
ế ậ
ỉ ượ ồ ể ự ạ c đ đ nói l
ọ ậ ọ ể ế ế ị
ổ
ủ ủ ầ
ạ ữ ề ế
ủ ể ố ơ ể ư ầ ể ứ ế
ắ ả ế ơ ủ ế
ứ ị ỉ ủ ể ế ộ
ự ệ ạ ầ ồ ọ ớ ể ả ặ t B c “m chôn gi c Pháp” đ gi ng ệ ị ể ả nguyên nhân xu t hi n chi n d ch, tôi treo b n đ hành chính Vi t Nam, đ ắ ữ ọ ệ ị ượ c v đó n m v ng đ c 6 t nh thu c căn c đ a Vi h c sinh ch đ ả ậ ọ ệ t Nam. Sau đó h c sinh th o lu n trí c a căn c đ a Vi ế ơ ở ữ ấ nh ng c s c nguyên nhân xu t hi n chi n d ch t trong nhóm đ tìm ra đ ồ ế ọ ậ ợ t ý ki n ra phi u g i ý c a phi u h c t p và n i dung ế ệ ớ ể ọ ậ i thi u h c t p đ trình bày. Đ gi ng v di n bi n c a chi n d ch, tôi gi ượ ồ sách ượ ồ ủ c đ l c. Các em d a vào l ế ễ ạ i di n bi n giáo khoa đ trình bày ra phi u h c t p và c đ i di n trình bày l ế ổ ủ theo phi u h c t p c a nhóm mình. Các nhóm khác nh n xét b xung n u ượ ế ủ ễ ế i di n bi n c a c tr c ti p lên ch l thi u.Sau đó h c sinh đ ậ ệ ạ i không khí hào hùng c a quân và dân ta trên tr n chi n d ch. Đ tái hi n l ấ ớ ị đánh sông Lô: gây cho đ ch t n th t l n, tôi cho đ các em cùng nghe ca khúc Ở ầ ph n c ng c , tôi yêu c u các em lên “Sông Lô”c a nh c sĩ văn Cao. ượ ữ c thuy t minh v nh ng b c tranh hay nh ng bài th các em đã s u t m đ ệ t B c đ các em có th hình dung theo nhóm có liên quan đ n chi n khu Vi ạ ộ ồ ượ c căn c đ a kháng chi n n i Bác H Đ ng Chính ph đã ho t đ ng đ ờ ệ ử ố lâu dài đ ch huy cu c kháng chi n ch ng Pháp c a ta. Chính nh vi c s ọ ụ d ng phong phú đ dùng d y h c giúp h c sinh g n gũi v i các s ki n, nhân
18
ễ ắ
ử ơ ạ ứ ừ ề ể ớ
ặ ợ ọ ấ ượ ọ ng sâu s c, h ng thú tìm tòi, h c ớ ễ đó phát tri n năng ậ ể ớ ặ ệ t, nó phù h p v i đ c đi m nh n
ổ ủ ể ặ ậ ị v t l ch s h n d gây cho các em n t ọ ệ ậ t p. Nó t o đi u ki n cho h c sinh d nh , nh lâu và t ự l c quan sat, óc tò mò khoa h c. Đ c bi ứ ứ th c, đ c đi m l a tu i c a các em.
ướ ứ ế ậ ấ ề B c th 4: K t lu n v n đ .
ị ặ ế ệ ố ạ i ki n th c, kh ng đ nh ki n th c ho c liên h
ứ ọ ứ ở
ượ ẳ ữ ượ
ậ ế ệ ờ ạ ư
ọ ọ ặ ở ộ ế ẩ ừ ầ
ị ế ụ
ọ ế
ồ ạ ễ ể ủ ổ c đ , trao đ i, th o lu n trong nhóm đ trình bày l
ớ ở ộ
ế
ấ ị ằ ứ ể
ộ ướ
ấ ế ự ượ ố ủ ị
ế ủ ị ấ ằ ấ ế ộ ế ừ đó đ
ẽ ị ị ự ị
ề ỉ ố ủ ể ố
ị ế ừ ả ấ ộ ị
ố ủ ự ễ ư ậ ọ
ồ ươ ề ấ ở
ổ ậ ủ ấ ấ
ặ ứ ộ ộ
ờ ầ
ộ ộ ế ậ
ụ ỏ ể ố ớ
ấ ị
ế ớ ừ ấ ị
ệ ế Vi c giáo viên ch t l ấ ầ ở ộ ượ ế m r ng là vi c làm r t c n thi t. B i vì: nh ng thông tin h c sinh thu l m ứ ượ c còn r i r c, ki n th c mà các em thu l m đ đ c khác nhau, đôi khi sai ứ ả ệ ẩ ố ạ l ch ho c ch a chu n. Chính vì v y, giáo viên ph i ch t l i chu n ki n th c, ự ứ ừ đó m r ng v a t m h c cho h c sinh, gây cho các em s h ng thú trong t ể ớ ờ ọ i thu đông năm 1950” Khi tìm hi u h c. Ví d : Bài “Chi n d ch Biên gi gi ị ọ ế ề ễ v di n bi n c a chi n d ch. Sau khi h c sinh đ c sách giáo khoa, quan sát ế ế ủ ậ ượ ả i di n bi n c a chi n l ố ạ ẽ ị d ch. Giáo viên s ch t l i và m r ng: Sáng s m ngày 16 9 1950, quân ta ở ứ ể ế ổ n súng đánh chi m c đi m Đông Khê, m màn cho chi n d ch. Đông Khê là ố ở ữ ườ ằ ọ ụ gi a Cao B ng và Th t Khê c m c đi m quan tr ng n m trên đ ng s 4 ự ố ắ c tiên mà và cũng là m t m t xích n i hai khu v c này. Đánh Đông Khê tr ủ ủ ươ ơ ng sáng su t, tài tình c a ta vì: Trên không đánh vào các n i khác là ch tr ạ ấ ằ ng c a đ ch r t m nh, n u đánh phòng tuy n này Cao B ng, Th t Khê l c l ề ắ ẽ ị ổ vào đây quân ta s b t n th t nhi u. Do đó ta đánh vào Đông Khê là m t m t ể ậ ẽ ị xích y u c a đ ch thì Cao B ng s b cô l p, Th t Khê s b uy hi p t ả ậ ở Đông Khê đ ch không giám ph n tiêu hao nhi u sinh l c đ ch. Chính vì v y, ế ợ ắ kích ch c th , máy bay đ ch y m tr b n phá su t ngày đêm. Quân ta chi n ấ đ u dũng c m, cu c chi n đ u di n ra gay go trong t ng lô c t c a đ ch. ỉ ạ ế Chính vì Đông Khê quan tr ng nh v y nên Bác H đã ra ch đ o tr c ti p ả ấ ế ồ ậ đài quan sát trên đ i cao. Nhi u t m g ng chi n đ u dũng c m tr n đánh ươ ế ệ ủ ng c a chi n c a quân ta và dân ta đã xu t hi n. Trong đó n i b t là t m g ầ ồ ế ị ươ ờ ồ ng r i ti p sĩ b c phá La Văn C u đã nh đ ng đ i ch t đ t cánh tay b th ụ ế ố ị t t c xông lên phá lô c t đ ch, nêu cao lá c đ u trong phong trào thi đua “gi ặ ấ ờ chi n đ u, ngày 18 9 1950, b đ i ta đã tiêu gi c, l p công”. Sau 54 gi ấ ứ ể ệ t hoàn toàn c m c đi m Đông Khê. Sau khi m t Đông Khê, quân Pháp di ượ ệ ườ ố ợ ằ ng s 4 đ ph i h p v i cánh quân c l nh rút kh i Cao B ng theo đ đ ủ ượ ạ ế ừ c ý đ nh đó c a i Đông Khê. Đoán đ Th t Khê lên hòng chi m l khác t ề ố ằ ừ ườ ụ ặ Cao B ng v ng s 4 khi n hai cánh quân t gi c, quân ta mai ph c trên đ ượ ề ệ ở ị ạ nhi u t Th t Khê lên không liên l c đ và t c v i nhau, đ ch b tiêu di ộ ượ ườ ặ ị ơ n i, b bao vây ch t không còn con đ t. M t ng thoát chúng ra hàng lũ l
19
ồ ạ ủ ấ ự ỉ ạ
ể ỉ ầ ị
ộ ả i r c r , ta gi i phóng đ i Vi
ỗ ế ớ c m t d i biên gi ố ả ấ ượ ậ ừ ằ
ế ợ ự ỡ ả ế ậ Cao B ng đ n t n Đình L p, đ ạ ượ ạ ệ
c 3 m c tiêu đ ra: Tiêu di ệ ủ ớ ộ ả i th y s ch đ o tài tình c a Đ ng và Bác H : Ch c n đánh m t ớ ế i ệ t Trung dài 750 ườ ư ng s 4 s ch bóng quân thù. Và nh ề ọ ậ ộ ộ t m t b ph n quan tr ng ứ ị ở ộ ố t Trung, c ng c và m r ng căn c đ a i Vi
ệ ắ ầ ữ l n n a ta l ể đi m y u mà hai đi m khác ph i d n thân vào ch ch t. Chi n d ch Biên gi ắ th ng l km t ụ ậ v y chúng ta đã đ t đ sinh l c đ ch, khai thông biên gi Vi ự ị t B c.
ạ ọ Ứ ụ ệ ệ d) Bi n pháp 4: ng d ng công ngh thông tin trong d y h c Lich
Sử
ạ ệ ể ự
ủ ứ ấ ế
ậ ư ử ư ườ
ề ớ ị
ỉ ờ
ả ả
ễ
ạ ư
ố ủ ộ ượ ượ ạ ụ ạ ả ủ ọ ng pháp d y h c tình hu ng, ph ự ứ ồ ọ ự ậ ả ộ c bài gi ng sinh đ ng thu hút s t p trung c a các em, d dàng th ươ ng pháp nh ph c các ph ờ ấ
ế ứ ử
ắ ử ọ ủ ượ i, đ ế ề ồ ệ ử ụ ữ ệ ạ
ề ự ủ ấ ượ ể ế ẩ
ị ị
ư ệ ạ ạ ủ
ề ế ả ả
ấ ờ ư ộ ờ
ữ
ế ả ả ồ ừ ể c đ quân gi
ả ủ ụ ữ
ễ mà nh
ụ ệ
ế ụ ọ ả ẫ ơ
ư ệ ậ ế ả ế ậ ố
ẫ ọ Ứ ụ ng d ng công ngh thông tin đ nâng cao tính tích c c trong d y h c ờ ạ ủ ệ ướ t y u c a th i đ i công ngh thông tin. Các ch c năng c a là xu h ng t ữ ạ ệ i cho con ng công ngh thông tin mang l và i nh thu th p, x lý, l u tr ở ị ọ ề ử ạ ữ ệ truy n đ t d li u. V i l ch s , đi u này càng có ý nghĩa quan tr ng b i l ch ệ ủ ự ươ ệ ử ng ti n c a s là hi n th c trong quá kh ch có nh vào các công c đa ph ẽ ư máy tính nh văn b n, đ h a, hình nh, âm thanh, ho t c nh giáo viên s xây ể ự d ng đ ươ ươ ệ hi n đ ng pháp d y h c nêu v n đ đ ng th i còn tăng tính tích c c ch đ ng tham gia ượ ệ ọ ậ h c t p c a các em.Vi c s d ng công ngh thông tin giúp các em đ c ụ ị ạ ố c ch ng ki n nh ng giây phút l ch s hào hùng đó. Ví d , khi s ng l ư ị ạ d y bài Chi n th ng l ch s Đi n Biên Ph tôi cho các em xem đo n phim t ủ ả ị ủ ệ c quy t tâm c a toàn Đ ng, li u v s chu n b c a ta đ các em th y đ ươ ử ị ế ng toàn quân và toàn dân ta cho chi n d ch.Hay khi d y bài l ch s đ a ph ả ộ li u Quân đ i i phóng Th đô 10 10 1954, tôi đã dùng đo n phim t Gi ộ ệ ề ộ t Minh vào ti p qu n Hà N i năm 1954 b n quy n thu c Đài truy n hình Vi ậ ậ ả ễ ệ t Nam cho các em xem. Qua đó, tôi nh n th y các em d dàng c m nh n Vi ộ ợ ượ ả i phóng đ c m t không khí t ng b ng, c hoa ng p tr i Hà N i khi quân gi ả ế ơ ớ ượ ủ ề ế c nh ng n i quân gi i phóng ti n v ti p qu n Th đô. Và đ các em nh đ ế ợ ế ượ ử ụ vào tôi s d ng l i phóng ti n vào ti p qu n Th đô k t h p ệ ế ớ v i thuy t trình. Không nh ng công ngh thông tin có tác d ng trong bài ượ ệ ờ công ngh thông tin ệ ử ả c , chúng ta d dàng tìm ki m đ gi ng đi n t ả ể ồ các ngu n tài li u, tranh nh trong th vi n không có đ ph c v cho bài ứ ượ ầ ấ c t m quan tr ng đó tôi gi ng làm cho bài gi ng h p d n h n. Nh n th c đ ố ắ ữ ử ể ứ ị luôn c g ng ti p c n và làm giàu v n ki n th c l ch s đ các em có nh ng ọ ấ bài h c h p d n.
20
ạ ế
ở ặ Bên c nh đó tôi cũng d n các em đ n các ngày l ườ ị ng chi u l
ế ị ệ ế
ễ ớ ạ ạ i các đo n phim t ướ ử ố ở ồ ủ ộ ừ ễ ẩ ầ ố ữ ti vi b i nh ng d p đó th li u...Khuy n khích các em xem phim l ch s trong n Công U n, Đ ng đ t, Tr n Th Đ , Nguy n Ái Qu c l n nên đón xem trên ư ệ li u, tài ươ ị c và đ a ph ng: Lý H ng Kông...
ạ ị ứ ợ ọ ế ệ ử e) Bi n pháp 5: Tích h p ki n th c văn h c vào d y L ch s
ớ ơ ả ẹ ứ i s nh nhàng, gi m b t khô c ng trong ti
ọ ộ ế ụ ạ ự ợ ạ ị
ơ ử ơ
ộ ế ạ ẫ ử ệ
ọ
ạ ơ ề ố ữ ọ ệ
ệ ế ụ
ặ ạ ộ ế ạ ử Th văn đã đem l t d y s . ậ ử ẽ ứ ệ Vi c v n d ng m t cách h p lý ki n th c Văn h c vào d y L ch s s làm ơ ọ ố ấ ơ ờ ị L ch s hay h n, sinh đ ng h n, h p d n h n, cu n hút h c sinh h n cho gi ả ố ơ ị ọ i hi u qu cao h n. và cu i cùng là làm cho ti t d y h c L ch s mang l ử ườ ậ ị ạ ệ ườ i giáo viên đ c nh ng trích đo n th v nhân v t l ch s , ng là vi c ng Th ầ ủ ớ ầ ử ở ự ệ ị i thi u bài h c, ph n c ng c , liên h , cũng có khi ph n gi s ki n l ch s ệ ủ ả ớ ầ là c trong ph n chính c a bài. Ví d , khi gi i thi u bài “ Quy t chí ra đi tìm ơ ư ố ọ ứ ướ ườ c”, tôi đ c ho c ngâm m t trong s các đo n trích th nh : ng c u n đ
ấ ướ ẹ ả “Đ t n ư c đ p vô cùng nh ng Bác ph i ra đi
ướ ư ễ Cho tôi làm con sóng d i thân tàu đ a ti n Bác
ờ ế ầ ấ Khi b b n d n lui, làng xóm khu t
ố ộ B n phía nhìn không bóng m t hàng tre
ướ ầ ỡ ủ Đêm xa n c đ u tiên ai n ng
ỗ ướ ả ươ Sóng v d i thân tàu đâu ph i sóng quê h ng
ờ ừ ứ ở ẳ Tr i t đây ch ng xanh màu x s
ướ ồ ấ ướ ươ Xa n c r i càng th y n c đau th ng”..
ạ ơ ơ ố ữ ủ Hay đo n trích trong bài “Bác i!” c a nhà th T H u
ừ ườ ướ ầ “T đó ng ữ i đi nh ng b c đ u
ể ộ ố Lênh đênh b n bi n m t con tàu
ộ ờ ụ Cu c đ i sóng gió trong than b i
ả ố Tay đ t lò, lau ch o, thái rau.”
ạ ớ V i bài Cách m ng mùa thu, đ ủ ể h c sinh ọ ắ ộ ấ th y đ ị ộ ế ư c khí th t ng ả ươ ng trong c
ừ ướ ở ạ ượ b ng c a cu c kh i nghĩa đang lan r ng ra kh p các đ a ph n c, tôi dùng đo n trích:
ử ỏ ồ “Đ ng c héo đã bùng lên l a cháy
ướ ơ ế ả N c non i h t th y vùng lên
ắ ắ ề B c, Trung, Nam kh p ba mi n
ề ề ở Toàn dân kh i nghĩa chính quy n v tay”
21
ấ ắ ượ H c sinh r t chú ý l ng nghe, các em còn khái quát đ ủ c không khí c a
ộ ọ ở cu c kh i nghĩa.
ặ ơ ả ổ ễ ọ ả ộ ậ Ho c bài th miêu t Bác trong bu i l đ c b n “Tuyên ngôn Đ c l p”:
ồ “Hôm nay, sáng m ng 2 tháng 9
ủ ắ Th đô vàng n ng Ba Đình
ệ ờ Muôn tri u tim ch chim cũng nín
ế ỗ B ng vang lên ti ng hát ân tình.
ồ ồ H Chí Minh! H Chí Minh
ườ ứ ặ Ng i đ ng trên đài l ng phút giây
ẫ Trông đàn con đó v y hai tay
ầ ờ ắ Cao cao v ng trán ng i đôi m t
ộ ậ ờ ớ Đ c l p bây gi ấ m i th y đây”
ơ ủ ủ ệ ề ế ẫ ị Khi nói v Chi n d ch Đi n Biên Ph , tôi trích d n câu th c a T ố
H u:ữ
ư ầ ủ ầ ơ ắ “….56 đêm khoét núi ng h m, m a d m c m v t
ộ Máu tr n bùn non
Gan không núng, trí không mòn”
ế ắ ị ợ Và khi chi n d ch th ng l ơ ẫ i, tôi trích d n hai câu th :
ệ ộ “Chín năm làm m t Đi n Biên
ử ỏ Nên vành hoa đ nên thiên s vàng”.
ệ ế Ngoài ra trong m t s gi
ử ố ồ ủ ộ t, tôi đã khai thác d y c a môn Ti ng Vi ể ủ l ch s có liên quan đ n n i dung bài đ c ng c , trau d i thêm
ữ ế ử ọ ộ ố ờ ạ ế ế ố ị nh ng y u t ứ ị ki n th c l ch s đã h c cho các em.
ọ ạ ầ “Th g i các h c sinh” t s
ư ử ủ ộ ế
ượ (tu n 1), tôi nêu v n t ạ t Bác H , tôi s d ng chi ti
c Vi
ướ
ấ ằ ấ ộ ậ ặ ố ụ ế ề ắ ắ ự ụ Ví d : Khi d y bài ướ ệ ờ ệ t Nam Dân ch C ng hòa ra đ i (02/9/1945). Đ n khi d y bài ki n n c Vi ử ụ ồ ế ể ử ố ị ế t qua tình th hi m nghèo” “V L ch s s 12 ọ ư ủ ướ ủ ộ ệ ầ ử t Nam Dân ch C ng g i th cho h c sinh trong ngày đ u tiên c a n ặ ấ ượ ớ ọ ể c đ c l p, g p r t c nhà m i giành đ hòa đ cho h c sinh th y r ng dù n ố ư nhi u khó khăn nh ng Bác r t quan tâm đ n giáo d c (ch ng gi c d t)
ộ ộ ụ ồ ố ế Bài chính t , tôi thông qua chi ti
ế ệ ạ
ơ ố ủ ạ
ạ ử ụ ỉ ả “Anh b đ i C H g c B ” t Phrăng ế ề ộ ể ớ i thi u v cu c kháng chi n Đ Bôen ch y sang hàng ngũ kháng chi n đ gi ố ế ậ “Ôn t p chín kháng chi n ch ng ch ng Pháp c a nhân dân ta. Khi d y bài ấ ằ ọ ể ế Pháp” (19451954), tôi l th y r ng h c sinh t này đ cho i s d ng chi ti
22
ộ ế ủ ượ ạ ộ c b n bè qu c t
ố ế ủ ở Cu Ba” ệ ể ấ ự ậ ọ
ể cu c kháng chi n chính nghĩa c a ta đ ng h . Hay bài k (Chính t ), ả “Ê chuy n: ệ “Ti ng vĩ c m ầ ở ế Mĩ Lai”, “Anh hùng Núp ể ề ủ ạ mili, con” (T p đ c) đ u có th khai thác đ th y s nghi p cách m ng c a ộ i ng h . ta luôn đ ượ ả ế ớ ủ c c th gi
ầ ậ Bài t p đ c
ườ ấ i công dân s M t” ế ọ h c sinh ố ộ (tu n 19), tôi khai thác thác chi ướ c th y quy t tâm ra đi tìm đ ứ ng c u n
ọ “Ng ườ ể ế ệ ti t trong truy n đ cho ồ ờ ẻ ủ c a Bác H th i tr .
ợ ặ ầ ạ Bài “Nhà tài tr đ c bi
ế ướ ệ ủ ữ t c a Cách m ng” ầ
ạ ủ ấ
ệ ỗ ướ ề ắ ạ (tu n 20), tôi nh c l i tình tượ ạ (V c ta nh ng năm đ u sau Cách m ng Tháng tám ệ ộ ủ ờ ự t tình ng h c a nhân và nh n m nh nh s nhi ượ t qua khó khăn v tài c ta đã v
ủ th khó khăn c a n ế ể qua tình th hi m nghèo) dân trong đó có ông Đ Đình Thi n nên n chính.
ộ ố ề ọ (T p đ c),
ả ề ệ ể ể ủ ộ ư ầ ư “Thái s Tr n Th Đ ”, “Trí dũng Ngoài ra trong m t s bài khác nh ế ồ ồ ậ “Chi c Đ ng H ”, “Vì môn ộ ử ở ứ ế ố ị m c đ khác l ch s
ử ể ợ ị song toàn”, “Phong c nh đ n Hùng” dân” (K chuy n) đ u có th khai thác các y u t ớ nhau đ tích h p v i phân môn L ch s .
ổ ứ ạ ộ ệ ạ g) Bi n pháp 6: T ch c các ho t đ ng tham quan ngo i khóa.
ấ ế ư ử
ọ ễ ộ ụ ậ
ấ
ỉ ố ơ ở ữ
ườ ậ ng ph …Ch có trên c s nh ng ch ng c ề ị ứ
ớ ọ ạ ự ứ ự i th c đ a, b o tàng, khu di tích đ
ế
ướ ự ướ i s h
ư ệ ạ ể ứ ẫ c trau r i thêm ki n th c v
ượ ứ ậ ổ
ị ượ ự ẫ ủ ng d n c a giáo viên, h li u, các em đ ườ ọ ử ế ấ ị
ấ ể ạ ị i “d u L ch s đã đi qua nh ng không hoàn toàn bi n m t mà còn đ l ế ữ ủ v t” c a nó qua văn h c dân gian, phong t c t p quán, l h i, nh ng thành ậ ử ự ườ ủ t u văn hóa v t ch t (nhà c a, lâu đài, đình chùa…) qua ghi chép c a ng i ứ ấ ư ứ x a, qua tên đ t, tên làng, tên đ ử ở ậ ậ ấ v t ch t nói trên m i có s nh n th c và trình bày v l ch s . B i v y, hình ấ ượ ả ạ ứ ổ ch c d y h c t c tôi r t quan th c t ả ạ ộ ứ ớ c tr c ti p tham gia các ho t đ ng tr i tâm.V i hình th c này, các em đ ớ ướ ệ ng d n viên cùng v i nghi m sáng t o d ề ế ồ ệ ự tìm hi u thông tin, t vi c t ỗ ị ự ử ị ch c cho các em tham quan th c l ch s . Vì v y, vào m i d p nhà tr ng t ệ ề ế , tôi luôn có ý ki n đ xu t cho h c sinh tham quan các di tích l ch s , vi n t ả b o tàng…
ồ ờ ề ạ ạ
ệ ổ ứ ạ ộ ộ ủ ề
ượ ủ ế ố
ở ộ ợ
ỉ ệ ệ ờ ự ự
ụ ộ ả ổ ườ ạ ộ ẫ ủ ườ ứ ấ ạ Đ ng th i trong các ho t đ ng ngo i khóa, tôi cũng m nh d n đ xu t ọ ậ ớ ch c các h i vui h c t p theo ch đ cho các em. Thông v i Ban giám hi u t ử ủ ứ ị ố ơ ộ qua các h i vui, trò ch i đó v n ki n th c l ch s c a các em đ c c ng c và ậ ộ m r ng thêm. Tôi xin d n m t ví d trong đ t K ni m Ngày thành l p Đoàn ố ợ ng, s ph i h p 26/3, nh s quan tâm c a Chi b Đ ng, Ban giám hi u tr ọ ủ ch c thành công ho t đ ng ng ai khóa. c a Đoàn thanh niên, tr ng đã t
23
ơ ử ề ể
ụ ớ ọ ử ướ c ư t k nh
ề ị ị Trong đó, có trò ch i “Theo dòng l ch s ” tìm hi u v Bác và v l ch s n ế ế ượ nhà dành cho h c sinh l p 5. Đ c phân công ph trách, tôi đã thi sau:
ọ ọ ử ỗ ớ ộ
ỏ ả ế
ỏ ẽ ọ ả ờ l
ỗ ươ ầ ế
ề ọ
ườ ắ ộ ồ M i l p 5 ch n c 20 h c sinh tham gia thi. N i dung thi bao g m ể ứ ế kho ng 10 câu h i liên quan đ n các ki n th c. M i câu h i s có 15 giây đ ỏ ọ ườ ẫ ọ ng trình đ c câu h i,h c i d n ch i. Sau khi ng h c sinh suy nghĩ tr ả ơ ả ả ẽ lên. Các th y cô trong ban giám kh o sinh s ghi k t qu vào b ng con và gi ả ủ ọ ế ỏ ế ghi k t qu c a h c sinh. Khi 10 câu h i k t thúc, h c sinh nào có nhi u câu ấ ả ờ i đúng nh t là ng tr l i th ng cu c.
ệ ố ỏ H th ng câu h i:
ộ Câu ỏ N i dung h i
ồ Bác H sinh ngày tháng năm nào? Đáp án 19 0 5 1890 1
ườ ồ ắ ầ ứ ng c u n ướ c 5 6 1911 2
ề ả ố ấ ấ i phóng mi n Nam th ng nh t đ t 3
Bác H b t đ u ra đi tìm đ vào ngày, tháng, năm nào? Ngày gi ướ n c là ngày, tháng, năm nào?
ị ế ị ả i 4 ề ấ ự ệ ấ ấ ướ c?
ế ố ệ 5 ộ ậ ỉ 30 4 1975. ồ ế Chi n d ch H Chí Minh. Xe 390, doVũ Đăng Toàn ch huy.
ộ ậ
ờ ổ ổ ế ườ ắ ộ i c m lá c lên nóc Dinh Đ c Bùi Quang Th n.ậ 6 ậ
ề ộ Ngày 15/5/1941 7 ồ
ượ ộ c ch n làm Đ i ca là bài hát 8
9 ạ ề ờ ư ướ ữ Cùng nhau ta đi lên, sáng tác: nh c sĩ Phong Nhã. ạ ế Ti n v Sài Gòn, nh c c. i L u H u Ph và l ế ả ặ ạ i phóng thành”
Chi n d ch nào đã đánh d u s ki n gi ố phóng mi n Nam, th ng nh t đ t n ỉ Chi c xe tăng mang s hi u nào, do ai ch huy đã húc đ c ng Dinh Đ c L p vào 30 4 khi quân ta ti n vào Dinh Đ c L p? Ai là ng L p trong ngày 30 4 1975? ế ậ Ngày thành l p Đ i thi u niên ti n phong H Chí Minh là ngày nào? ọ Bài hát đ nào, do ai sáng tác? ế ề “ ….Ti n v Sài Gòn, ta quét s ch gi c thù ề ồ Ti n v đ ng b ng, gi Là đo n l i trong bài hát nào?
ằ ạ ờ ọ ỗ ổ t 10
Nhân dân ta ch n ngày nào là ngày gi Hùng V ngươ Ngày 10 – 3 ị âm l ch.
ơ ứ ủ ỉ ế
ể ệ ộ
ể ấ ẩ ậ ố ượ ủ c c ng c , nâng cao Qua trò ch i, không ch ki n th c c a các em đ ồ ầ ầ ậ mà còn rèn luy n cho các em tinh th n t p th , tinh th n đ ng đ i và giúp các ả em phát tri n các ph m ch t: th t thà, kiên trì, dũng c m.
24
ể ủ
ớ ọ ạ ế ứ ị ệ
ụ ệ “V án
ồ ả ươ ế ọ ử ữ ố ư ệ ữ ễ ọ “Anh c Nguy n L
ng B ng ế ị ệ
ắ ố ệ ợ ệ ườ ố
ậ
… trong cu n sách Truy n L ch s i th đi n anh hùng” ọ ủ ể ủ ế ớ ố ệ ớ
ề ờ ữ ồ ọ
ướ ử ị ị ệ
ệ ử Bên c nh đó, đ c ng c và làm giàu thêm ki n th c l ch s cho các em, ệ i thi u và trong các ti t Đ c sách th vi n, tôi luôn chú tr ng vi c tìm, gi ở ế ệ ị ụ khuy n khích các em đ c nh ng câu chuy n l ch s . Ví d truy n ở ằ ”, “Nh ng ngày tháng tám Hà H ng Kông”, N iộ ”, “Ba anh em cùng tham gia Chi n d ch Đi n Biên Ph ”, “B t s ng t ướ ủ ng ử ị ơ ờ Đ Cátt ri”, “Ng ấ ả ọ ệ i dành cho h c sinh ti u h c (T p 2) c a Nhà xu t b n Vi t Nam và th gi ụ ơ Giáo d c và cu n Búp sen xanh c a nhà văn S n Tùng gi i thi u v th i niên ế ủ ng cho HS tìm và đ c nh ng câu thi u c a Bác H . Ngoài ra tôi còn đ nh h ề ư ệ chuy n v các anh hùng, danh nhân l ch s Vi t Nam thông qua Internet, th ệ ử . vi n đi n t
ươ ử ở ể ộ
ọ ệ
ỏ ể ọ ươ ọ ể
ệ ớ ị ể ươ ư ể ụ Ti u h c có n i dung dành cho giáo d c ả ng. Khi d y tôi phô tô tài li u, tìm ki m thông tin, tranh nh ư c đó đ các em s u ố ườ ớ ng s ng ng, v i môi tr
ị ng trình l ch s Trong ch ế ạ ử ị ị l ch s đ a ph ướ ụ ụ ph c v bài h c, đ a câu h i đ h c sinh tìm hi u tr ư ệ ầ t m t li u, tìm hi u thông tin liên h v i đ a ph xung quanh các em.
ủ ụ ế ề ả 7.2 V kh năng áp d ng c a sáng ki n
ả ể ả ủ ự
ọ ọ Đ đ m b o tính khách quan c a quá trình th c nghi m, tôi l a ch n 2 ươ ng
ệ ưở ng Ti u h c Kim Long, t ự ng mình và tr ố ượ ườ ộ ể ự ể ệ ố ề ớ l p trong kh i 5 c a tr ươ đ ủ ng nhau v trình đ đ làm đ i t ng th c nghi m.
ớ ệ ự ườ ể ng
Ti u h c ố ớ ươ ổ
ươ ệ ọ ố ng
ọ Kim Long B– ớ Trong đó l p th c nghi m là l p 5A tr ớ ứ ọ ố ệ huy n Tam D ng Vĩnh Phúc (t ng s 35 h c sinh) và l p đ i ch ng là l p ổ Ti u ể h c Kim Long huy n Tam D ng – Vĩnh Phúc (t ng s 34 ườ 5B tr ọ h c sinh)
ng Ti u h c
ớ ớ ư ể ườ ụ ụ ể ng
ạ ị ự ử ệ ề ấ
ế ế ế ả ậ ả ườ ọ Kim Long, giáo viên v n áp d ng các bi n ệ ẫ V i l p 5B tr ệ ọ Kim Long B, tôi áp d ng các bi n ớ Ti u h c pháp nh cũ, còn l p 5A tr ư pháp đã đ xu t nh trên trong quá trình d y l ch s . Sau th c nghi m, tôi đã ể ti n hành kh o sát đ so sánh k t qu và rút ra k t lu n
ướ ế ả ả ướ D i đây là b ng th ng kê các k t qu kh o sát tr ự c và sau khi th c
ố ệ ủ ớ ứ ự ệ ớ ố ả nghi m c a l p th c nghi m và l p đ i ch ng.
ả ớ ố ủ ớ ự ệ ế ả ả
ệ ướ ứ B ng 1: K t qu kh o sát c a l p th c nghi m và l p đ i ch ng ự c khi th c nghi m tr
25
K t ế quả Đi mể 9; 10 Đi mể 7; 8 Đi mể 5; 6 Đi m ể i 5ướ d
L pớ TSH S
SL TL SL TL SL TL SL TL
ớ
ự L p th c nghi mệ 35 5 14,3% 10 28,6 % 16 43,6% 4 11,4%
ớ ố L p đ i ch ngứ 34 4 11,7 % 9 26,4% 16 47,2 % 5 14,7%
ớ ố ủ ớ ự ệ ả ả ả ứ B ng 2. K t qu kh o sát c a l p th c nghi m và l p đ i ch ng
ế ệ ự sau khi th c nghi m
ướ ể Đi m d i 5
K t ế quả TSH S Đi mể 9; 10 Đi mể 7; 8 Đi mể 5; 6
SL TL SL TL SL TL SL TL
L pớ
ớ 35 14 40 % 14 40% 7 20% 0 0 ự L p th c nghi mệ
34 6 20,5% 12 34,2% 14 39,5 % 2 5,8% ớ ố L p đ i ch ngứ
ả ế ủ ớ ự ệ ả ả ướ ự c và sau khi th c
B ng3. K t qu kh o sát c a l p th c nghi m, tr nghi m.ệ
K t ế quả Đi mể 9; 10 Đi mể 7; 8 Đi mể 5; 6
TSH S Đi m ể i 5ướ d SL TL SL TL SL TL SL TL
26
c khi
35 5 14,3% 10 28,6% 16 45,7% 4 11,4%
35 12 34,2 % 14 40% 9 25,2% 0 0
ướ Tr th c ự nghi mệ Sau khi th c ự nghi mệ
ế ấ ọ ả Nhìn vào k t qu trên, ta th y ch t l
ấ ượ ng c a h c sinh sau khi th ạ
ủ ớ ầ ủ ể ả ệ ệ ể ạ ầ
ể ạ ử ự ệ nghi m nâng lên rõ r t. C th : s h c sinh đ t đi m 9 10 c a l p th c ầ nghi m tăng lên 2,4 l n; h c sinh đ t đi m 5 6 gi m g n 2 l n và không ướ còn HS nào đ t đi m d ụ ể ố ọ ọ i 5.
ầ ượ ả ữ ế ậ Không 8. Nh ng thông tin c n đ c b o m t (n u có):
ệ ầ ề ế ể ụ ế 9. Các đi u ki n c n thi t đ áp d ng sáng ki n
ộ ự ế ả Sau m t th i gian áp d ng vào th c t
gi ng d y ả ạ ở ớ ấ ị ộ ố ế
ờ ề ế ả ể ữ ệ ể
ị ộ ố ượ ả ồ ờ
ế ụ l p 5, qua các k t ọ ượ c m t s k t qu nh t đ nh. H c sinh có qu ki m tra, đ tài đã thu đ ử ủ ươ ệ ọ ng trình nh ng chuy n bi n rõ r t trong vi c h c phân môn L ch s c a ch ệ ọ ớ c m t s bài h c kinh nghi m l p 5. Đ ng th i, b n thân tôi cũng rút ra đ ư nh sau:
ườ ườ ầ Tr
ướ ế c h t, ng ệ i th y giáo ph i luôn có lòng yêu ngh , yêu ng ạ ề ỏ ầ ầ ọ
ứ ụ ữ ả ớ ả i, có ừ ạ ế ý th c trách nhi m và tinh th n c u ti n, không ng ng h c h i và m nh d n ạ ự ễ áp d ng nh ng cái m i vào trong th c ti n gi ng d y.
ậ ấ ủ
ụ ệ ố ượ ự ọ
ứ ư
ụ ạ ọ ả ể i giáo viên ti u h c là ph i ở ọ c h c ớ i giáo viên m i có th áp d ng nh ng pháp d y h c phù h p v i
ể ớ ừ ố ượ ớ ọ ọ ườ Nhi m v quan trong b c nh t c a ng ả ữ ộ ể ắ ng h c sinh, hi u rõ trình đ và năng l c, hoàn c nh và s n m v ng đ i t ạ ượ ổ ọ ủ ừ thích c a t ng em cũng nh tâm sinh lí l a tu i h c sinh. Phân lo i đ ợ ữ ườ sinh, ng ể ọ ừ t ng nhóm đ i t ng h c sinh, v i t ng cá th h c sinh.
ệ Giáo viên ph i th
ủ ứ ể ắ
ự ờ ồ ng xuyên nghiên c u, d gi ữ ắ ớ ự ườ ấ ủ ừ ạ ể ậ ợ ươ ọ ọ
ạ ứ ạ ế ế ọ ớ ả đ ng nghi p, tham ề ớ ậ ự ầ d đ y đ các l p t p hu n chuyên môn … đ n m b t nh ng thông tin v ế ừ ọ ộ ng pháp c a t ng môn h c. T đó, giáo viên m i có th l p k n i dung, ph ữ ộ ọ ho ch d y h c và k ho ch bài h c m t cách khoa h c, có s tích h p gi a ọ ớ ki n th c các môn h c và các l p h c v i nhau.
ợ ượ ượ ể 10. Đánh giá l
ụ i ích thu đ ế ủ ế
c ho c d ki n có th thu đ và theo ý ki n c a t ể ả ế ủ ổ ứ ụ ụ ầ
ộ ặ ự ế c do áp ả ch c, cá d ng sáng ki n theo ý ki n c a tác gi ử ế ế ầ nhân đã tham gia áp d ng sáng ki n l n đ u, k c áp d ng th (n u có) theo các n i dung sau
27
ợ ượ ặ ự ế ể ượ c ho c d ki n có th thu đ c do áp
10.1. Đánh giá l ế i ích thu đ ế ủ ả ụ d ng sáng ki n theo ý ki n c a tác gi
ế ả ụ ể * K t qu c th :
ụ
Khi ch a áp d ng Sáng ki n kinh nghi m: ị ể “M t s bi n pháp nâng cao ạ ớ i l p mình đang ộ ố ệ ọ t
ng ti u h c” ả ư ạ ọ ấ ệ ở ườ tr ế ế ử ớ ậ ư ấ ượ ng d y h c môn L ch s l p 5 ch t l ấ ạ ả gi ng d y. Lúc ch m bài, tôi nh n th y k t qu các em làm bài nh sau:
Một số em đã ghi nhớ các sự kiện, nhân vật lịch sử nhưng chưa có hệ
thống.
Nhiều học sinh rất hay nhầm lẫn các sự kiện lích sử với nhau, các nhân
vật lịch sử với những giai đoạn thời gian khác nhau.
Quan trọng nhất là hầu như các em không thể nh đớ ược ý nghĩa của các sự kiện, các nhân vật lịch sửa đối với xã hội.
ữ ả
ể ả ạ ụ Sau khi áp d ng nh ng gi i pháp trên vào các ti ượ c nâng lên đáng k .B n thân tôi cũng c m th y t
ả ả ề ệ ấ ế ọ t h c, tôi th y hi u ả ơ ấ ự tin h n ọ ậ ổ ứ ạ ộ qu gi ng d y đ nhi u, không còn lúng túng khi t ch c các ho t đ ng h c t p cho các em.
ả ượ ế ư ậ K t qu đ c ghi nh n nh sau:
Học sinh biết quan sát sự vật, hiện tượng; thích thu thập tìm kiếm tư
ử ồ liệu lịch s qua sách giáo khoa, sách báo khác, quan ngu n internet.
Học sinh nhận biết được các sự kiện, bảng thống kê.
Trình bày được kết quả hiểu biết của mình bằng lời nói, bài viết, hình
vẽ, s đơ ồ.
ấ ợ ả ọ ữ ị H c sinh không nh ng không th y s ph i h c môn L ch s nh tr ử ư ướ c
ọ ấ ọ ậ mà còn th y thích thú hi tham gia h c t p môn này.
ớ ượ ư ộ ố ị ự ẹ Các em ghi nh đ c các m c L ch s m t cách t nhiên, nh nhàng.
ấ ượ ử ấ ể ạ ọ ọ ị Góp ph n nâng cao ch t l ng d y h c môn L ch s c p ti u h c nói
ầ ố ớ chung và kh i l p 5 nói riêng
ợ ượ ặ ự ế ể ượ c ho c d ki n có th thu đ c do áp
10.2. Đánh giá l ế ế ủ ổ ứ i ích thu đ ụ d ng sáng ki n theo ý ki n c a t ch c, cá nhân:
Sáng ki n đ ườ ạ ậ c đ a ra t p hu n tr ượ ậ ướ ổ c t ậ ấ ể ế ư s ph m nhà tr ượ ư ng đã đ ộ ồ ố kh i chuyên môn, h i đ ng ế c t p th đón nh n, đánh giá là sang ki n hay.
28
ả ử ớ ả ạ ị ạ
ệ ườ ụ ể ệ ế ụ i hi u qu cao trong gi ng d y môn L ch s l p 5, ng, trong huy n mà có th áp d ng trong toàn
ụ Đây là sang ki n đem l ỉ không ch áp d ng trong tr ỉ t nh, ngành giáo d c.
ổ ứ ụ ữ ử ặ ch c/cá nhân đã tham gia áp d ng th ho c
ế ầ ụ ầ 11. Danh sách nh ng t áp d ng sáng ki n l n đ u
ổ ứ ị ỉ ạ S TTố ch c/cá Đ a ch ự Ph m vi/Lĩnh v c
Tên t nhân ụ ế áp d ng sáng ki n
ễ ườ 1 Nguy n Th H ng ị ườ Giáo viên tr ng ử ị Môn L ch s
l p 5ớ TH Kim Long B
Kim Long, ngày tháng năm 2020 Kim Long, ngày tháng năm 2020
Ệ ƯỞ ả ế HI U TR NG Tác gi sáng ki n
ị ệ ươ ễ ị ườ ễ Nguy n Th L H ng Nguy n Th H ng
