1. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1.1. Lý do ch n ọđ tàiề
Th c hi n Ngh quy t s 29-NQ/TW c a Ban ch p hành Trung ngự ệ ị ế ố ủ ấ ươ
khóa XII v đi m i căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o, đáp ng yêu c uề ổ ớ ả ệ ụ ạ ứ ầ
công nghi p hóa, hi n đi hóa trong đi u ki n kinh t th tr ng đnh h ngệ ệ ạ ề ệ ế ị ườ ị ướ
xã h i ch nghĩa và h i nh p qu c t . Ngh quy t đã nêu quan đi m ch đo:ộ ủ ộ ậ ố ế ị ế ể ỉ ạ
“...Phát tri n giáo d c đào t o là nâng cao dân trí, đào t o nhân l c, b iể ụ ạ ạ ự ồ
d ng nhân tài. Chuy n m nh quá trình giáo d c t ch trang b ki n th cưỡ ể ạ ụ ừ ỗ ị ế ứ
sang phát tri n toàn di n năng l c và ph m ch t ng i h c, h c đi đôi v iể ệ ự ẩ ấ ườ ọ ọ ớ
hành, lí lu n g n v i th c ti n...”ậ ắ ớ ự ễ . Th c hi n Ngh quy t Đi h i đi bi uự ệ ị ế ạ ộ ạ ể
toàn qu c l n th XII c a Đng C ng s n Vi t Nam, ti p t c đnh h ng:ố ầ ứ ủ ả ộ ả ệ ế ụ ị ướ
“Giáo d c là qu c sách hàng đu. Ti p t c đi m i m nh m , đng b cácụ ố ầ ế ụ ổ ớ ạ ẽ ồ ộ
y u t c b n c a giáo d c, đào t o theo h ng coi tr ng ph m ch t, năngế ố ơ ả ủ ụ ạ ướ ọ ẩ ấ
l c c a ng i h c...”.ự ủ ườ ọ D i s ch đo c a B Giáo d c và Đào t o, S Giáoướ ự ỉ ạ ủ ộ ụ ạ ở
d c và Đào t o Qu ng Bình, Phòng Giáo d c và Đào t o L Th y đã tri nụ ạ ả ụ ạ ệ ủ ể
khai ph ng pháp d y - h c Mĩ thu t m i điươ ạ ọ ậ ớ ố v i t t ớ ấ c các tr ng Ti uả ườ ể
h c trong toàn huy n.ọ ệ
Môn Mĩ thu t tr ng Ti u h c là m t môn h c nh m giúp h c sinhậ ở ườ ể ọ ộ ọ ằ ọ
hình thành nh ng c s ban đu cho s phát tri n đúng đn và lâu dài v đoữ ơ ở ầ ự ể ắ ề ạ
đc, trí tu , th ch t, th m mĩ và các kĩ năng c b n đ ti p t c h c trungứ ệ ể ấ ẩ ơ ả ể ế ụ ọ
h c c s . V i h c sinh ti u h c, khi đc h c Mĩ thu t s giúp các em nhìnọ ơ ở ớ ọ ể ọ ượ ọ ậ ẽ
ra cái đp các v t th , th y m i v t xung quanh mình tr nên g n gũi đángẹ ở ậ ể ấ ọ ậ ở ầ
yêu h n. Đng th i h c Mĩ thu t cũng giúp các em t t o ra cái đp theo ýơ ồ ờ ọ ậ ự ạ ẹ
mình, theo cách hi u, cách lí gi i c a b n thân và làm cho cu c s ng thêmể ả ủ ả ộ ố
t i vui h nh phúc. Môn Mĩ thu t trang b cho h c sinh nh ng ki n th c banươ ạ ậ ị ọ ữ ế ứ
đu, c b n nh t góp ph n t ng b c hình thành kh năng c m th cái đp,ầ ơ ả ấ ầ ừ ướ ả ả ụ ẹ
bi t v n d ng cái đp vào cu c s ng sinh ho t hàng ngày.ế ậ ụ ẹ ộ ố ạ
T năm h c 2014-2015, B Giáo d c và Đào t o đã ch đo tri n khaiừ ọ ộ ụ ạ ỉ ạ ể
ph ng pháp d y h c mĩ thu t m i, v n d ng nh ng quy trình d y h c mĩươ ạ ọ ậ ớ ậ ụ ữ ạ ọ
thu t c a d án SAEPS các tr ng Ti u h c trên toàn qu c. M c tiêu c aậ ủ ự ở ườ ể ọ ố ụ ủ
ph ng pháp d y h c m i này là l y h c sinh làm trung tâm, kích thích sươ ạ ọ ớ ấ ọ ự
t ng tác, t duy sáng t o và phát tri n nh n th c giúp h c sinh có kh năngươ ư ạ ể ậ ứ ọ ả
bi u đt sáng t o và giao ti p qua hình nh; khám phá, hi u và đ cao văn hóaể ạ ạ ế ả ể ề
thông qua ngh thu t th giác; hình thành các kĩ năng s ng và phát tri n năngệ ậ ị ố ể
l c cá nhân; yêu thích cái đp và v n d ng vào cu c s ng sinh ho t, h c t pự ẹ ậ ụ ộ ố ạ ọ ậ
1
h ng ngày. H c Mĩ thu t theo ph ng pháp m i c a D án SAEPS, h c sinhằ ọ ậ ươ ớ ủ ự ọ
đc gi i phóng kh i khuôn m u, đc ượ ả ỏ ẫ ượ "H c mà ch i,ch i mà h c".ọ ơ ơ ọ Các em
th a s c sáng t o, không b gò bó mà đc t do th hi n trí t ng t ngỏ ứ ạ ị ượ ự ể ệ ưở ượ
phong phú, s sáng t o ngây ngô c a mình trong các ho t đng h c t p. Theoự ạ ủ ạ ộ ọ ậ
7 quy trình ho t đng m i h c sinh có th v , n n, xé dán, t o dáng 2D, 3D,ạ ộ ớ ọ ể ẽ ặ ạ
làm con r i, t n d ng các v t d ng còn l i đ sáng t o ngh thu t s p đt,ố ậ ụ ậ ụ ạ ể ạ ệ ậ ắ ặ
v theo nh c, ho t c nh, bi u di n, s m vai, hóa thân thành nhân v t... ẽ ạ ạ ả ể ễ ắ ậ
Trong quá trình th c hi n ph ng pháp d y - h c Mĩ thu t m i còn g pự ệ ươ ạ ọ ậ ớ ặ
ph i nh ng khó khăn nh t đnh nh : phòng h c Mĩ thu t ch a đm b o di nả ữ ấ ị ư ọ ậ ư ả ả ệ
tích nên nh h ng đn các ho t đng, đc bi t là ho t đng nhóm; m iả ưở ế ạ ộ ặ ệ ạ ộ ỗ
tr ng có m t giáo viên d y Mĩ thu t nên giáo viên vi c d gi trao đi kinhườ ộ ạ ậ ệ ự ờ ổ
nghi m không th tri n khai đc t i m i đn v , h c sinh b c đu th cệ ể ể ượ ạ ỗ ơ ị ọ ướ ầ ự
hi n ph ng pháp h c m i nên g p lúng túng trong h c t p, vi c h c nhómệ ươ ọ ớ ặ ọ ậ ệ ọ
ch a phát huy đc hi u qu … ư ượ ệ ả
Đ th c hi n t t m c tiêu giáo d c c a môn Mĩ thu t tr ng Ti uể ự ệ ố ụ ụ ủ ậ ở ườ ể
h c, giáo viên c n ph i nghiên c u, tìm bi n pháp gi ng d y thích h p, giúpọ ầ ả ứ ệ ả ạ ợ
các em nh n bi t đc các ki n th c c n thi t đ v n d ng làm ra các s nậ ế ượ ế ứ ầ ế ể ậ ụ ả
ph m đp, phong phú có tính ng d ng cao, m t khác giúp các em phát tri nẩ ẹ ứ ụ ặ ể
kĩ năng phân tích và đánh giá s n ph m mĩ. T đó giúp các em h ng thú, sayả ẩ ừ ứ
mê sáng t o ngh thu t; bi t yêu cái đp, c m nh n đc cái đp, cái đúngạ ệ ậ ế ẹ ả ậ ượ ẹ
đ t đó h c t t h n các môn h c khác. T nh ng lí do trên tôi đã ch n đ tàiể ừ ọ ố ơ ọ ừ ữ ọ ề
"M t s gi i pháp nâng cao hi u qu d y h c Mĩ thu t theo đnh h ngộ ố ả ệ ả ạ ọ ậ ị ướ
phát tri n năng l c cho h c sinh l p 5''ể ự ọ ớ .
1.2. Đi m m i c a đ tàiể ớ ủ ề
D y h c Mĩ thu t theo đnh h ng phát tri n năng l c cho h c sinh Ti uạ ọ ậ ị ướ ể ự ọ ể
h c nói chung và h c l p 5 nói riêng không ph i là m t v n đ gì m i m .ọ ọ ớ ả ộ ấ ề ớ ẻ
Đc bi t trong nh ng năm g n đây, nó đã đc r t nhi u ng i công tácặ ệ ữ ầ ượ ấ ề ườ
trong lĩnh v c giáo d c nghiên c u và quan tâm. Tuy nhiên, đi m m i và khácự ụ ứ ể ớ
bi t đ tài này là tìm hi u nh ng ki n th c c b n c n trang b đ ph c vệ ề ể ữ ế ứ ơ ả ầ ị ể ụ ụ
d y h c mĩ thu t tr ng ti u h c theo ph ng pháp m i c a D án SAEPSạ ọ ậ ở ườ ể ọ ươ ớ ủ ự
cho h c sinh l p 5. H ng d n t ch c m t s quy trình mĩ thu t m i l pọ ớ ướ ẫ ổ ứ ộ ố ậ ớ ở ớ
5, t đó đúc rút kinh nghi m, đ xu t m t s ý ki n góp ph n nâng cao hi uừ ệ ề ấ ộ ố ế ầ ệ
qu d y h c mĩ thu t theo ph ng pháp m i c a D án SAEPS.ả ạ ọ ậ ươ ớ ủ ự
N i dung c a đ tài đánh giá đc m t s m t tác đng t i vi c phátộ ủ ề ượ ộ ố ặ ộ ớ ệ
tri n năng l c c a h c sinh l p 5; đ xu t đc cách ti p c n m i trongể ự ủ ọ ớ ề ấ ượ ế ậ ớ
2
gi ng d y, giáo d c theo h ng khai thác n i dung môn h c và s d ng cácả ạ ụ ướ ộ ọ ử ụ
ph ng pháp, hình th c t ch c d y h c tích c c, khai thác n i d ng giáo d cươ ứ ổ ứ ạ ọ ự ộ ụ ụ
c a bài h c… nh m phát tri n năng l c cho h c sinh giúp các em v n d ngủ ọ ằ ể ự ọ ậ ụ
t t trong h c t p và cu c s ng.ố ọ ậ ộ ố
Đ tài nêu rõ t ng gi i pháp c th nh m trang b cho h c sinh nh ngề ừ ả ụ ể ằ ị ọ ữ
ki n th c, giá tr , thái đ, k năng phù h p: hi u, c m nh nế ứ ị ộ ỹ ợ ể ả ậ và trân tr ng s nọ ả
ph m/tác ph m mĩ thu t; trao đi, ti p nh n thông tin thông qua s n ph m/ẩ ẩ ậ ổ ế ậ ả ẩ
tác ph m mĩ thu t; hình thành cho h c sinh các năng l c bi u đt; năng l cẩ ậ ọ ự ể ạ ự
phân tích và gi i trình; năng l c giao ti p và đánh giá; sáng t o mĩ thu t,...ả ự ế ạ ậ qua
đó bi u đt b n thân (suy nghĩ, tình c m, mong mu n…). T o c h i thu nể ạ ả ả ố ạ ơ ộ ậ
l i đ HS th c hi n t t quy n, b n ph n c a mình và phát tri n toàn di n vợ ể ự ệ ố ề ổ ậ ủ ể ệ ề
th ch t, trí tu , tinh th n và đo đc góp ph n t o m t n n t ng v ng ch c,ể ấ ệ ầ ạ ứ ầ ạ ộ ề ả ữ ắ
m t n n t ng t t cho các em trong cu c s ng v sau này.ộ ề ả ố ộ ố ề
1.3. Pham vi ap dung
Đ tài này đc áp d ng trong môn h c Mĩ thu t l p 5 tr ng Ti uề ượ ụ ọ ậ ớ ở ườ ể
h c. ọ
Nghiên c u các v n đ có liên quan và các gi i pháp nh m phát tri nứ ấ ề ả ằ ể
năng l c cho h c sinh l p 5 tr ng Ti u h c. Đông th i gi i pháp nay co ự ọ ớ ở ườ ể ọ ơ ả
thê lam tai liêu tham khao cho cac tr ng tiêu hoc trong viêc nâng cao chât * + * ươ * + +
l ng d y h c mĩ thu t theo đnh h ng phát tri n năng l c c a h c sinh.ươ+ ạ ọ ậ ị ướ ể ự ủ ọ
2. PH N NÔI DUNGẦ
2.1. Th c tr ng v d y h c môn Mĩ thu t theo đnh h ng phátự ạ ề ạ ọ ậ ị ướ
tri n năng l c cho h c sinh l p t i tr ngể ự ọ ớ ạ ườ
D y h c môn Mĩ thu t theo đnh h ng phát tri n năng l c cho h c sinhạ ọ ậ ị ướ ể ự ọ
đc áp d ng cho t t c các kh i l p t kh i 1 đn kh i 5. Đây là ph ngượ ụ ấ ả ố ớ ừ ố ế ố ươ
pháp d y h c phát huy tính tích c c ch đng sáng t o c a h c sinh, l y h cạ ọ ự ủ ộ ạ ủ ọ ấ ọ
sinh làm trung tâm; kích thích s t ng tác, t duy sáng t o và phát tri n nh nự ươ ư ạ ể ậ
th c. Qua m t th i gian gi ng d y b môn Mĩ thu t áp d ng ph ng phápứ ộ ờ ả ạ ộ ậ ụ ươ
d y h c m i, tôi nh n th y có nh ng khó khăn và thu n l i nh sau:ạ ọ ớ ậ ấ ữ ậ ợ ư
2.1.1.Thu n l iậ ợ
Qua quá trình công tác tôi nh n th y th i gian qua vi c chú tr ng phátậ ấ ờ ệ ọ
tri n năng l c cho h c sinh đã đc nhà tr ng r t quan tâm thông qua vi cể ự ọ ượ ườ ấ ệ
th ng xuyên t ch c nhi u ho t đng trong và ngoài gi lên l p, luôn luônườ ổ ứ ề ạ ộ ờ ớ
3
tao điêu kiên, khuyên khich, đông viên giao viên ap dung ph ng phap m i vao + + + + ươ ơ
day môn Mi thuât giúp hình thành m t s năng l c nh t đnh cho h c sinh; + + ộ ố ự ấ ị ọ
Giáo viên đã đc tham gia t p hu n t i Phòng Giáo d c v các đa ch ,ượ ậ ấ ạ ụ ề ị ỉ
các bài ph i tích h p phát tri n năng l c cho h c sinhả ợ ể ự ọ
Giáo viên tr c ti p gi ng d y đã nh n th c đc ý nghĩa c a vi c hìnhự ế ả ạ ậ ứ ượ ủ ệ
thành và phát tri n năng l c cho h c sinh.ể ự ọ
H c sinh vùng thu n l i, ti p xúc nhi u v i các ph ng ti n truy nọ ở ậ ợ ế ề ớ ươ ệ ề
thông, thông tin hi n đi nên đã s m hình thành đc m t s năng l c nh tệ ạ ớ ượ ộ ố ự ấ
đnh.ị
2.1.2. Khó khăn
- Đi v i h c sinh:ố ớ ọ Môn Mĩ thu t đi v i các em h c sinh kh i l p 5ậ ố ớ ọ ố ớ
không ph i là môn h c m i l vì các em đã b t đu h c Mĩ thu t ngay tả ọ ớ ạ ắ ầ ọ ậ ừ
kh i l p 1. Tuy nhiên, khi áp d ng h c theo ph ng pháp m i, h c sinh ch aố ớ ụ ọ ươ ớ ọ ư
quen v i các quy trình m i, ph i th c hi n nhi u nhi m v m i, và tham giaớ ớ ả ự ệ ề ệ ụ ớ
ho t đng nhóm nhi u h n nên các em r t b ng và r t lúng túng khi th cạ ộ ề ơ ấ ỡ ỡ ấ ự
hi n nhi m v h c t p. Quan sát m t s h c sinh trong quá trình h c t p vàệ ệ ụ ọ ậ ộ ố ọ ọ ậ
ho t đng giáo d c, tôi nh n th y m t s năng l c c a h c sinh nh : năngạ ộ ụ ậ ấ ộ ố ự ủ ọ ư
l c phân tích và gi i trình; năng l c giao ti p và đánh giá; sáng t o mĩ thu tự ả ự ế ạ ậ
ch a cao, nhi u h c sinh thi u t tin, nhút nhát, r t rè tr c nh ng v n đư ề ọ ế ự ụ ướ ữ ấ ề
m i hay ph i đi giáo viên g i ý, ch đnh các em m i dám th c hi n. ớ ả ợ ợ ỉ ị ớ ự ệ
H c sinh còn lúng túng trong vi c trao đi n i dung đ th ng nh t chọ ệ ổ ộ ể ố ấ ủ
đ, s p x p các hình nh, và ch n ch t li u, màu v ,.. Các em ch a có khề ắ ế ả ọ ấ ệ ẽ ư ả
năng v n d ng nh ng đi u đã h c áp d ng vào th c t , v i h c sinh l p 5 –ậ ụ ữ ề ọ ụ ự ế ớ ọ ớ
l p cu i c p, các em r t hi u đng, có nhu c u h i đáp, không mu n b ápớ ố ấ ấ ế ộ ầ ỏ ố ị
đt. ặ
Tri t ng t ng cua cac em ch a phong phu, môt sô em l i suy nghĩ, ươ* ươ+ * ư + ươ
lam bai theo cach đôi pho. Đô dung hoc tâp ch a chuân bi chu đao dân đên chât + + ư * +
l ng cac s n ph m ch a cao.ươ+ ả ẩ ư
Hoc sinh ch a thât s co y th c gi gin san phâm cua minh nên viêc l u + ư + ư+ ư ư * * * + ư
gi san phâm rât kho khăn. ư * *
* Nguyên nhân cua s han chê nay la: Hoc sinh ch a chu đông hoc tâp * ư+ + + ư * + + +
cung nh y th c t hoc cua cac em ch a cao. Hoc sinh va phu huynh ch a th c ư ư ư+ + * ư + + ư ư+
s coi trong môn hoc nay, ch a co y th c tôn trong san phâm cua minh lam ra. ư+ + + ư ư + * * *
- Đi v i giáo viên:ố ớ Vi c d y h c nh m phát tri n năng l c cho h cệ ạ ọ ằ ể ự ọ
sinh c a nhi u giáo viên còn nhi u h n ch , ch a có nét chuy n bi n. Nguyênủ ề ề ạ ế ư ể ế
4
do chính là trong t t ng giáo viên ch chú tr ng đn vi c d y ki n th c,ư ưở ỉ ọ ế ệ ạ ế ứ
m t s giáo viên d y đi trà ch a nh n th c đc t m quan tr ng c a vi cộ ố ạ ạ ư ậ ứ ượ ầ ọ ủ ệ
hình thành năng l c cho h c sinh l p mình đang gi ng d y mà ch luôn chúự ọ ớ ả ạ ỉ
tr ng đn vi c đc t t, làm tính t t…ọ ế ệ ọ ố ố
Công tác ch nhi m l p trong nhà tr ng đôi lúc ch a đc quan tâmủ ệ ớ ở ườ ư ượ
đúng m c. Giáo viên m i ng i hi u, ti p c n và th c hi n m t cách khácứ ỗ ườ ể ế ậ ự ệ ộ
nhau. Nhi u giáo viên v n coi nh công tác ch nhi m l p t đó cũng coi nhề ẫ ẹ ủ ệ ớ ừ ẹ
vi c hình thành và phát tri n năng l c cho h c sinh.ệ ể ự ọ
- Đi v i ph huynh:ố ớ ụ M t b ph n l n ph huynh v n còn tâm lý choộ ộ ậ ớ ụ ẫ
r ng môn Mĩ thu t thu c nhóm môn Ngh thu t ch là môn h c ph nên chằ ậ ộ ệ ậ ỉ ọ ụ ỉ
h c cho vui, vi c đnh h ng cho h c sinh phát tri n năng l c ch a đcọ ệ ị ướ ọ ể ự ư ượ
hoàn thi n.ệ
B NG ĐÁNH GIÁ CÁC NĂNG L C C T LÕI ĐC HÌNHẢ Ự Ố ƯỢ
THÀNH VÀ PHÁT TRI N C A H C SINH L P 5 T I TR NGỂ Ủ Ọ Ớ Ạ ƯỜ
VÀO ĐU NĂM H CẦ Ọ
(Kh o sát trên 57 h c sinh kh i 5 c a tr ng)ả ọ ố ủ ườ
Các kĩ năng/năng l cựR t t tấ ố T tốCh a t tư ố
SL % SL % SL %
Sáng t o mĩ thu tạ ậ 915.7 18 31.6 30 52.6
Hi u, c m nh nể ả ậ và trân tr ng s nọ ả
ph m/tác ph m mĩ thu t.ẩ ẩ ậ 15 26.3 13 22.8 29 50.9
Giao ti pế, trao đi, ti p nh nổ ế ậ
thông tin thông qua s n ph m/ tácả ẩ
ph m mĩ thu t.ẩ ậ
10 16.7 15 26.3 32 56.1
Qua đi u tra cho th y v m t năng l c hi u và trân tr ng tác ph m mĩề ấ ề ặ ự ể ọ ẩ
thu t; ti p nh n thông tin các em h u h t r t t t. Tuy nhiên v sáng t o,ậ ế ậ ở ầ ế ấ ố ề ạ
c m nh n v đp tác ph m, giao ti p còn h n ch nh : t ng tr nhau, giaoả ậ ẻ ẹ ẩ ế ạ ế ư ươ ợ
ti p, di n đt tr c đám đông đc các th y cô giáo tích c c hình thành vàế ễ ạ ướ ượ ầ ự
c ng c nh ng ch a th hi n đc nhi u. ủ ố ư ư ể ệ ượ ề
M t khác, các em ít có kh năng ch đng phân tích, lĩnh h i ti p thu,ặ ả ủ ộ ộ ế
gi i quy t trong t ng tình hu ng c th c a bài h c hay t ng ho t đng. M tả ế ừ ố ụ ể ủ ọ ừ ạ ộ ộ
s ít h c sinh có kh năng sáng t o, giao ti p, di n đt tuy nhiên đi u này chố ọ ả ạ ế ễ ạ ề ỉ
theo b n năng mà thi u tính khoa h c và h th ng.ả ế ọ ệ ố
2.2. Các gi i phápả
5
