1. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1.1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Trong ch ng trình giáo d c m i, môn Mĩ thu t đc xem nh là m tươ ụ ớ ậ ượ ư ộ
ph ng ti n giáo d c quan tr ng trong vi c giáo d c th m mĩ cho h c sinh. Cungươ ệ ụ ọ ệ ụ ẩ ọ
c p cho các em ki n th c và hi u bi t v cái đp, hoàn thành các bài t p c aấ ế ứ ể ế ề ẹ ậ ủ
ch ng trình, đng th i còn t o đi u ki n đ h c t t các môn h c khác. Đi uươ ồ ờ ạ ề ệ ể ọ ố ọ ề
quan tr ng h n là v n d ng hi u bi t ki n th c mĩ thu t vào h c t p cũng nhọ ơ ậ ụ ể ế ế ứ ậ ọ ậ ư
sinh ho t h ng ngày.ạ ằ
Môn Mĩ thu t rèn luy n cho h c sinh cách quan sát, kh năng tìm tòi, tậ ệ ọ ả ư
duy, sáng t o đ góp ph n hình thành ph m ch t c a ng i lao đng m i. Giúpạ ể ầ ẩ ấ ủ ườ ộ ớ
h c sinh nh n th c đc v đp c a mĩ thu t dân t c và có ý th c gi gìn vàọ ậ ứ ượ ẽ ẹ ủ ậ ộ ứ ữ
b o t n n n mĩ thu t đm đà b n s c dân t c c a chúng ta. Vì v y, mu n giáoả ồ ề ậ ậ ả ắ ộ ủ ậ ố
d c cái đp đ các em ti p nh n và c m th đc m t cách đy đ, bi n nóụ ẹ ể ế ậ ả ụ ượ ộ ầ ủ ế
thành nh ng giá tr th m mĩ th c s cho b n thân thì vi c giáo d c th m mĩ nóiữ ị ẩ ự ự ả ệ ụ ẩ
chung và rèn lu n kĩ năng s d ng màu s c thích h p cho h c sinh đt ra ph iệ ử ụ ắ ợ ọ ặ ả
đc gi i quy t t t nh ng năm h c đu c p Ti u h c.ượ ả ế ố ở ữ ọ ầ ấ ể ọ
Đ giúp các em bi t b c l tình c m c a b n thân mình v i m i ng i,ể ế ộ ộ ả ủ ả ớ ọ ườ
v i t nhiên, xã h i, thì nh ng ng i th y giáo, cô giáo đóng m t vai trò h t s cớ ự ộ ữ ườ ầ ộ ế ứ
quan tr ng đ đt đc m c tiêu môn h c đ ra. G n giáo d c th m mĩ v i cácọ ể ạ ượ ụ ọ ề ắ ụ ẩ ớ
môn h c khác, v i đc thù c a đa ph ng ph i đc ti n hành m t cách th ngọ ớ ặ ủ ị ươ ả ượ ế ộ ườ
xuyên, nghiêm túc đ các em có nh ng t duy t t v th m mĩ, đ các em mangể ữ ư ố ề ẩ ể
l i nhi u cái hay, cái đp cho cu c s ng, cho xã h i.ạ ề ẹ ộ ố ộ
C th môn Mĩ thu t tr ng ti u h c trang b cho h c sinh ki n th c banụ ể ậ ở ườ ể ọ ị ọ ế ứ
đu c b n nh t, góp ph n hình thành kh năng c m th cái đp, bi t v n d ngầ ơ ả ấ ầ ả ả ụ ẹ ế ậ ụ
cái đp vào trong h c t p hay sinh ho t hàng ngày và ph ng pháp d y h c m iẹ ọ ậ ạ ươ ạ ọ ớ
c a Đan M ch h c sinh nh đc gi i phóng ra kh i khuôn m u, đc h c màủ ạ ọ ư ượ ả ỏ ẫ ượ ọ
ch i, ch i mà h c. Các em th a s c sáng t o không b gò bó, không s mìnhơ ơ ọ ỏ ứ ạ ị ợ
không bi t v mà đc t do th hi n. S sáng t o v i 7 quy trình m i h c sinhế ẽ ượ ự ể ệ ự ạ ớ ớ ọ
có th v , xé dán, n n, t o hình 2D, 3D, làm con r i, t n d ng các v t tìm đcể ẽ ặ ạ ố ậ ụ ậ ượ
đ sáng t o, v theo nh c, ho t c nh, k chuy n...ể ạ ẽ ạ ạ ả ể ệ
Âm nh c và Mĩ thu t luôn có m t m i liên h vô hình. Thông qua v theoạ ậ ộ ố ệ ẽ
nh c h c sinh không ch đc làm quen v i kĩ thu t v mà còn c m nh n đcạ ọ ỉ ượ ớ ậ ẽ ả ậ ượ
m ch c m xúc c a tác ph m, âm nh c và giai đi u luôn gây ph n kh i cho h cạ ả ủ ẩ ạ ệ ấ ở ọ
sinh có th làm cho h c sinh năng đng h n, có khi nh y múa. Trong quy trình mĩể ọ ộ ơ ả
thu t này, âm nh c và v tranh đc k t h p v i nhau đ t o cho h c sinh tríậ ạ ẽ ượ ế ợ ớ ể ạ ọ
{2}
t ng t ng s thích thú sáng t o trong trang trí, v tranh con v t hay đ v tưở ượ ự ạ ẽ ậ ồ ậ
h c sinh v a c m th ti t t u âm nh c v a đa màu vào giai đi u lúc nhanh, lúcọ ừ ả ụ ế ấ ạ ừ ư ệ
ch m, lúc đm, lúc nh t. T bài v các em ti p t c t duy, có th trang trí m tậ ậ ạ ừ ẽ ế ụ ư ể ộ
đ v t b t kì hay v thêm vào theo m t ch đi m mà các em yêu thích. Cùngồ ậ ấ ẽ ộ ủ ể v iớ
ho t đng âm nh c, ho t đng mĩ thu t cũng có ý nghĩa vô cùng to l n tác đngạ ộ ạ ạ ộ ậ ớ ộ
đn tâm h n và s phát tri n c a tr . Là phế ồ ự ể ủ ẻ ng ti n đ tr b c l , rèn luy nươ ệ ể ẻ ộ ộ ệ
b n thân theo h ng tích c c, ch đng và sáng t o. Ph i h p âm nh c và ho tả ướ ự ủ ộ ạ ố ợ ạ ạ
đng mĩ thu t, t o h ng ti p c n m i đi v i ộ ậ ạ ướ ế ậ ớ ố ớ h c sinhọ v m t hình th c bi uề ộ ứ ể
đt c a ngh thu t hi n đi - Mĩ thu tạ ủ ệ ậ ệ ạ ậ tr u t ng. S d ng tác đng c a giaiừ ượ ử ụ ộ ủ
đi u âm nh c v i các giác quan, v n đng c a c th , kích thích c m h ng sángệ ạ ớ ậ ộ ủ ơ ể ả ứ
t o mĩ thu t theo ti t t u nh p đi u âm thanh. T o c h i giúp ạ ậ ế ấ ị ệ ạ ơ ộ h c sinhọ c mả
nh n v m i quan h gi a giai đi u âm nh c v i ho t đng bi u đt ngôn ngậ ề ố ệ ữ ệ ạ ớ ạ ộ ể ạ ữ
mĩ thu t phi hình th (không t o nên hình c th ). Rèn luy n năng l c th ngậ ể ạ ụ ể ệ ự ưở
th c mĩ thu t, c m nh n cá nhân và trao đi nhóm v b c tranh “V theo nh c”ứ ậ ả ậ ổ ề ứ ẽ ạ
và s ph i h p v i mĩ thu t ng d ng trong đi s ng. Rèn luy n trí t ng t ngự ố ợ ớ ậ ứ ụ ờ ố ệ ưở ượ
và kh năng th m mĩ, l a ch n hình v tr u t ng, s d ng cho hình th c mĩả ẩ ự ọ ẽ ừ ượ ử ụ ứ
thu t m i (trang trí ng d ng). Phát huy kh năng th c hành, áp d ng sáng t oậ ớ ứ ụ ả ự ụ ạ
hình v tr u t ng vào trang trí ng d ng (làm ho ti t trang trí bìa sách, b uẽ ừ ượ ứ ụ ạ ế ư
thi p, trang trí váy áo...) mang y u t th m mĩ cá nhân c a h c sinh. ế ế ố ẩ ủ ọ V i vai tròớ
quan tr ng ọnh v y nênư ậ tôi đã ch n sáng ki n kinh nghi mọ ế ệ : “M t s bi n phápộ ố ệ
giúp h c sinh l p 5 sáng t o cùng âm nh c và s cọ ớ ạ ạ ắ màu trong môn Mĩ thu t”.ậ
1.2. Đi m m i c a đ tàiể ớ ủ ề
D y h c Mĩ thu t theo đnh h ng phát tri n năng l c cho h c sinh Ti uạ ọ ậ ị ướ ể ự ọ ể
h c nói chung và h c sinh l p 5 nói riêng không ph i là m t v n đ gì m i m .ọ ọ ớ ả ộ ấ ề ớ ẻ
Đc bi t trong nh ng năm g n đây, nó đã đc r t nhi u ng i công tác trongặ ệ ữ ầ ượ ấ ề ườ
lĩnh v c giáo d c nghiên c u và quan tâm. Tuy nhiên, đi m m i và khác bi t đự ụ ứ ể ớ ệ ề
tài này là tìm hi u nh ng ki n th c c b n v âm nh c, s l n l n c a màu s cể ữ ế ứ ơ ả ề ạ ự ẫ ộ ủ ắ
trong phân môn mĩ thu t m i tr ng Ti u h c theo ph ng pháp m i c a Dậ ớ ở ườ ể ọ ươ ớ ủ ự
án SAEPS cho h c sinh l p 5. H ng d n t ch c quy trình mĩ thu t m i l p 5,ọ ớ ướ ẫ ổ ứ ậ ớ ở ớ
t đó đúc rút kinh nghi m, đ xu t m t s ý ki n góp ph n nâng cao hi u quừ ệ ề ấ ộ ố ế ầ ệ ả
d y h c mĩ thu t theo ph ng pháp m i c a D án SAEPS.ạ ọ ậ ươ ớ ủ ự
N i dung c a đ tài đánh giá đc m t s m t tác đng t i vi c phát tri nộ ủ ề ượ ộ ố ặ ộ ớ ệ ể
năng l c c a h c sinh l p 5; đ xu t đc cách ti p c n m i trong gi ng d y,ự ủ ọ ớ ề ấ ượ ế ậ ớ ả ạ
giáo d c theo h ng khai thác n i dung môn h c và s d ng các ph ng pháp,ụ ướ ộ ọ ử ụ ươ
hình th c t ch c d y h c tích c c, khai thác n i d ng giáo d c c a bài h c…ứ ổ ứ ạ ọ ự ộ ụ ụ ủ ọ
{3}
nh m phát tri n năng l c cho h c sinh giúp các em v n d ng t t trong h c t p vàằ ể ự ọ ậ ụ ố ọ ậ
cu c s ng.ộ ố
Đ tài nêu rõ t ng gi i pháp c th nh m trang b cho h c sinh nh ng ki nề ừ ả ụ ể ằ ị ọ ữ ế
th c, giá tr , thái đ, k năng phù h p: hi u, c m nh nứ ị ộ ỹ ợ ể ả ậ và trân tr ng s nọ ả
ph m/tác ph m mĩ thu t; trao đi, ti p nh n thông tin thông qua s n ph m/ tácẩ ẩ ậ ổ ế ậ ả ẩ
ph m mĩ thu t; hình thành cho h c sinh các năng l c bi u đt; năng l c phân tíchẩ ậ ọ ự ể ạ ự
và gi i trình; năng l c giao ti p và đánh giá; sáng t o mĩ thu t,...ả ự ế ạ ậ qua đó bi u đtể ạ
b n thân (suy nghĩ, tình c m, mong mu n…). T o c h i thu n l i đ HS th cả ả ố ạ ơ ộ ậ ợ ể ự
hi n t t quy n, b n ph n c a mình và phát tri n toàn di n v th ch t, trí tu ,ệ ố ề ổ ậ ủ ể ệ ề ể ấ ệ
tinh th n và đo đc góp ph n t o m t n n t ng v ng ch c, m t n n t ng t tầ ạ ứ ầ ạ ộ ề ả ữ ắ ộ ề ả ố
cho các em trong cu c s ng v sau này.ộ ố ề
1.3. Ph m vi áp d ng c a đ tàiạ ụ ủ ề
T p trung nghiên c u m t s bi n pháp giúp h c sinh l p 5 sáng t o cùngậ ứ ộ ố ệ ọ ớ ạ
âm nh c và s c màu trong môn Mĩ thu t tr ng tiêu hoc, th c hi n trong n iạ ắ ậ ở ườ ( ) ự ệ ộ
b tr ng, đã và đang áp d ng tri n khai d y h c trong nh ng năm h c v a qua,ộ ườ ụ ể ạ ọ ữ ọ ừ
có th v n d ng d y h c đa bàn h c sinh có nh ng đc đi m t ng đng.ể ậ ụ ạ ọ ở ị ọ ữ ặ ể ươ ồ
2. PH N N I DUNGẦ Ộ
2.1. Th c tr ng n i dung c n nghiên c u t i đn vự ạ ộ ầ ứ ạ ơ ị
Đ khám phá và t o đc nh ng s n ph m sáng t o qua các bài h c nóiể ạ ượ ữ ả ẩ ạ ọ
chung và qua âm nh c và màu s c nói riêng thì giáo viên ph i pạ ắ ả hát huy tính tích
c c ch đng c a h c sinh trong phát hi n ki n th c m i.ự ủ ộ ủ ọ ệ ế ứ ớ
Trong môn Mĩ thu t ậ ở Ti u h c các em th ng ph thu c vào giáo viên khiể ọ ườ ụ ộ
th c hành bài v , các em th ng làm theo giáo viên, l y bài giáo viên minh hoự ẽ ườ ấ ạ
ho c bài trong sách đ làm m u cho t t c các bài v , các em quan sát và làmặ ể ẫ ấ ả ẽ
theo h u nh không có tính sáng t o... N u soi vào m c tiêu c a môn Mĩ thu t ầ ư ạ ế ụ ủ ậ ở
ti u h c là “...cung c p cho h c sinh m t s ki n th c ban đu v mĩ thu t, giúpể ọ ấ ọ ộ ố ế ứ ầ ề ậ
các em t o ra cái đp b ng cách nhìn, cách nghĩ, cách c m nh n riêng...” thì rõạ ẹ ằ ả ậ
ràng cách các em t o ra các bài v d ng nêu trên là ch a đt yêu c u vì h u h tạ ẽ ạ ư ạ ầ ầ ế
các bài đu g n gi ng nhau, không th y cái riêng, không th y s sáng t o. ề ầ ố ấ ấ ự ạ
Ví d :ụ Ch đ trang ph c yêu thích ph n th c hành các em th ng nhìnủ ề ụ ở ầ ự ườ
m u ch p và v trong ph n tìm hi u và cách th c th c hi n đ làm theo chẫ ụ ẽ ở ầ ể ứ ự ệ ể ứ
không t t ng t ng đ t o s n ph m cá nhân c a b n thân.ự ưở ượ ể ạ ả ẩ ủ ả
Áp d ng quy trình v cùng nhau (v theo nh c) vào bài h c giúp cho đa sụ ẽ ẽ ạ ọ ố
h c sinh trong l p h ng thú h n trong môn h c t đó t o ra đc các s n ph mọ ớ ứ ơ ọ ừ ạ ượ ả ẩ
{4}
đp và sáng t o c a b n thân mình và nhóm mình nh ng trong l p v n còn m tẹ ạ ủ ả ư ớ ẫ ộ
s em hi u đng ham ch i nên ch a c m th đc âm nh c, khi nh c b t lên cácố ế ộ ơ ư ả ụ ượ ạ ạ ậ
em ch y nh y và tô màu vào b c tranh theo c m tính ch không c m th theoạ ả ứ ả ứ ả ụ
nh c mà tô màu nên b c tranh tô màu theo nh c không đt hi u qu cao.ạ ứ ạ ạ ệ ả
2.1.1. Thu n l iậ ợ
Qua quá trình công tác tôi nh n th y th i gian qua vi c chú tr ng phát tri nậ ấ ờ ệ ọ ể
năng l c cho h c sinh đã đc nhà tr ng r t quan tâm thông qua vi c th ngự ọ ượ ườ ấ ệ ườ
xuyên t ch c nhi u ho t đng trong và ngoài gi lên l p, luôn luôn tao điêu kiên,ổ ứ ề ạ ộ ờ ớ ) )
khuyên khich, đông viên giao viên ap dung ph ng phap m i vao day môn Mi ) ) ươ ơ )
thuât giúp hình thành m t s năng l c nh t đnh cho h c sinh; ) ộ ố ự ấ ị ọ
Giáo viên đã đc tham gia t p hu n t i Phòng Giáo d c v các đa ch ,ượ ậ ấ ạ ụ ề ị ỉ
các bài ph i tích h p phát tri n năng l c cho h c sinhả ợ ể ự ọ
Giáo viên tr c ti p gi ng d y đã nh n th c đc ý nghĩa c a vi c sáng t oự ế ả ạ ậ ứ ượ ủ ệ ạ
và phát tri n trí t ng t ng cho h c sinh.ể ưở ượ ọ
H c sinh vùng thu n l i, ti p xúc nhi u v i các ph ng ti n truy nọ ở ậ ợ ế ề ớ ươ ệ ề
thông, thông tin hi n đi nên đã s m hình thành đc m t s năng l c sáng t o,ệ ạ ớ ượ ộ ố ự ạ
phát huy kh năng t ng t ng.ả ưở ượ
2.1.2. Khó khăn
- Đi v i h c sinh:ố ớ ọ Môn Mĩ thu t đi v i các em h c sinh kh i l p 5ậ ố ớ ọ ố ớ
không ph i là môn h c m i l vì các em đã b t đu h c Mĩ thu t ngay t kh iả ọ ớ ạ ắ ầ ọ ậ ừ ố
l p 1. Tuy nhiên, khi áp d ng h c theo ph ng pháp m i, h c sinh ch a quen v iớ ụ ọ ươ ớ ọ ư ớ
các quy trình m i, ph i th c hi n nhi u nhi m v m i, và tham gia ho t đngớ ả ự ệ ề ệ ụ ớ ạ ộ
nhóm nhi u h n nên các em r t b ng và r t lúng túng khi th c hi n nhi m về ơ ấ ỡ ỡ ấ ự ệ ệ ụ
h c t p. Quan sát m t s h c sinh trong quá trình h c t p và ho t đng giáo d c,ọ ậ ộ ố ọ ọ ậ ạ ộ ụ
tôi nh n th y m t s năng l c c a h c sinh nh : năng l c phân tích và gi i trình;ậ ấ ộ ố ự ủ ọ ư ự ả
năng l c giao ti p và đánh giá; sáng t o mĩ thu t ch a cao, nhi u h c sinh thi uự ế ạ ậ ư ề ọ ế
t tin, nhút nhát, r t rè tr c nh ng v n đ m i hay ph i đi giáo viên g i ý, chự ụ ướ ữ ấ ề ớ ả ợ ợ ỉ
đnh các em m i dám th c hi n. ị ớ ự ệ
H c sinh còn lúng túng trong vi c trao đi n i dung đ th ng nh t ch đ,ọ ệ ổ ộ ể ố ấ ủ ề
s p x p các hình nh, và ch n ch t li u, màu v ,.. Các em ch a có kh năng v nắ ế ả ọ ấ ệ ẽ ư ả ậ
d ng nh ng đi u đã h c áp d ng vào th c t , v i h c sinh l p 5 – l p cu i c p,ụ ữ ề ọ ụ ự ế ớ ọ ớ ớ ố ấ
các em r t hi u đng, có nhu c u h i đáp, không mu n b áp đt. ấ ế ộ ầ ỏ ố ị ặ
Tri t ng t ng cua cac em ch a phong phu, môt sô em l i suy nghĩ, lam ươ( ươ) ( ư ) ươ
bai theo cach đôi pho. Đô dung hoc tâp ch a chuân bi chu đao dân đên chât l ng ) ) ư ( ) ươ)
cac s n ph m ch a cao.ả ẩ ư
{5}
Hoc sinh ch a thât s co y th c gi gin san phâm cua minh nên viêc l u gi ) ư ) ư) ư ư ( ( ( ) ư ư
san phâm rât kho khăn. ( ( Khi th c hành theo nhóm m t s b n còn l i cho b nự ộ ố ạ ỷ ạ ạ
gi i làm ho c làm cho có bài đ nh n xét chung nên s n ph m c a các em khôngỏ ặ ể ậ ả ẩ ủ
có tính sáng t o. ạ
* Nguyên nhân cua s han chê nay la: Hoc sinh ch a chu đông hoc tâp cung ( ư) ) ) ư ( ) ) )
nh y th c t hoc cua cac em ch a cao. Hoc sinh va phu huynh ch a th c s coi ư ư ư) ) ( ư ) ) ư ư) ư)
trong môn hoc nay, ch a co y th c tôn trong san phâm cua minh lam ra. ) ) ư ư ) ( ( (
- Đi v i giáo viên:ố ớ
Giáo viên tr ch a có nhi u kinh nghi m trong vi c đi m i ph ng phápẻ ư ề ệ ệ ổ ớ ươ
d y h c, đc bi t là kinh nghi m d y h c cho h c sinh trong các ti t sáng t oạ ọ ặ ệ ệ ạ ọ ọ ế ạ
cùng âm nh c và s c màu. ạ ắ
Vi c v n d ng d y h c tích h p ch a đc giáo viên v n d ng tri t đệ ậ ụ ạ ọ ợ ư ượ ậ ụ ệ ể
nên l ng ki n th c, kĩ năng cung c p cho các em trong m t ti t Mĩ thu t th ngượ ế ứ ấ ộ ế ậ ườ
ch a t o đi u ki n phát huy h t kh năng sáng t o c a h c sinh.ư ạ ề ệ ế ả ạ ủ ọ
C s v t ch t ch a đc đy đ, ch a có phòng chuyên bi t. Đa s cácơ ở ậ ấ ư ượ ầ ủ ư ệ ố
ti t khi v theo nh c ch s d ng nghe nh c qua máy tính, đi n tho i ch khôngế ẽ ạ ỉ ử ụ ạ ệ ạ ứ
s d ng qua loa nên ch t l ng nghe ch a đm b o, ch a t o đc s h ng thúử ụ ấ ượ ư ả ả ư ạ ượ ự ứ
và sáng t o c a các em.ạ ủ
- Đi v i ph huynh:ố ớ ụ M t b ph n l n ph huynh v n còn tâm lý choộ ộ ậ ớ ụ ẫ
r ng môn Mĩ thu t thu c nhóm môn Ngh thu t ch là môn h c ph nên ch h cằ ậ ộ ệ ậ ỉ ọ ụ ỉ ọ
cho vui, nên ít quan tâm, t o cho h c sinh tâm lí th , không quan tâm, không cạ ọ ờ ơ ố
g ng. ắTrên đây là m t s t n t i mà b n thân tôi đã th c m c và trăn tr .ộ ố ồ ạ ả ắ ắ ở
B NG ĐÁNH GIÁ KH O SÁT CH T L NG KH I 5 PH N SÁNGẢ Ả Ấ ƯỢ Ố Ầ
T O ÂM NH C VÀ MÀU S C VÀO ĐU NĂM H CẠ Ạ Ắ Ầ Ọ
(Kh o sát trên 66 h c sinh kh i 5 c a tr ng vào th i đi m Đu nămả ọ ố ủ ườ ờ ể ầ
h c)ọ
Kh iốSĩ sốHoàn thành t tốHoàn thành Ch a hoàn thànhư
SL % SL % SL %
5 66 9 13.6 47 71.2 10 15.2
Qua đi u tra cho th y v m t ti p nh n thông tin các em h u h t r t t t.ề ấ ề ặ ế ậ ở ầ ế ấ ố
Tuy nhiên v sáng t o, c m nh n v đp tác ph m, giao ti p còn h n ch nh :ề ạ ả ậ ẻ ẹ ẩ ế ạ ế ư
