Ộ Ộ Ủ Ệ C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
ộ ậ ự ạ Đ c l p – T do – H nh phúc
Ệ
Ế
SÁNG KI N KINH NGHI M
ộ ố ệ
ỹ
“M t s bi n pháp rèn k năng
ả
ớ
ọ
làm văn miêu t
cho h c sinh l p 4”
ủ ệ L Th y, tháng 5 năm 2021
Ộ Ộ Ủ Ệ C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM
ộ ậ ự ạ Đ c l p – T do – H nh phúc
Ệ
Ế
SÁNG KI N KINH NGHI M
ộ ố ệ
ỹ
“M t s bi n pháp rèn k năng
ả
ọ
ớ
làm văn miêu t
cho h c sinh l p 4”
ọ ễ ị H và tên: Nguy n Th Hà Thu
ứ ụ ệ Ch c v : Giáo viên chuyên bi t
ơ ị ườ ủ Đ n v công tác: Tr ể ọ ơ ng Ti u h c S n Th y
ủ ệ L Th y, tháng 5 năm 2021
Ở Ầ
Ầ
I. PH N M Đ U
ườ ọ ậ ọ ề ể ệ
ẻ ọ ậ ế c h c t p ti ng Vi ẹ ẻ ộ t, ch vi ọ ng, ph
ng pháp nhà tr ể ơ ầ ng Ti u h c là n i đ u tiên tr em đ ươ ể ọ ậ ứ ế ế
ọ ườ ượ ế ọ ệ ế ổ
ươ ệ
ự
ế t, ti ng Vi ứ ạ ộ ạ t trong ch ọ ứ ể ệ ạ ộ ọ ự ng ng v i 4 kĩ năng: nghe, nói, đ c, vi
ọ ậ ứ ổ ữ ế ớ t v i ấ ng pháp h c t p ti ng m đ m t cách khoa h c nh t. ệ t. ng ti n giao ti p, là công c trao đ i thông ụ ể ữ ế t. ọ ng h c t p l a tu i, giúp h c
1. Lý do ch n đ tài ọ Tr ườ ươ ph ỉ ọ H c sinh ti u h c ch có th h c t p các môn h c khác khi có ki n th c ti ng Vi ụ ươ ở ố ớ ệ ệ t là ph B i đ i v i ng i Vi ọ ệ ế ế ng trình Ti u h c có nhi m v tin và chi m lĩnh tri th c. Môn Ti ng Vi ạ ộ ữ hoàn thành năng l c ho t đ ng ngôn ng cho h c sinh. Năng l c ho t đ ng ngôn ng ớ ượ ươ c th hi n trong 4 d ng ho t đ ng, t đ ườ ế ể ọ ậ ừ T đó các em có th h c t p và giao ti p trong môi tr ế sinh có c s đ ti p thu ki n th c l p trên.
ứ ớ ề ơ ở ể ế ế Trong môn Ti ng Vi t có nhi u phân môn (T p đ c, T p vi
ệ ệ ể ệ ừ t, Chính t ậ
ể ấ ị ổ ợ ả ậ ế ậ ế ộ ộ ệ i h c h c t
t ti ng Vi ự
ế
ọ ể ọ ố t nói đúng, vi
ể ả
ả ỏ ấ ậ
ệ ư ượ ừ i. T đó, các em đ duy, b i d
ẩ ỹ
ả ọ
ạ ượ ậ ạ ớ ả ươ các em đã đ
ậ ọ ậ , T p làm ứ ứ ự ỗ và câu, K chuy n), m i phân môn ch a đ ng m t b ph n ki n th c văn, Luy n t ườ ọ ọ ố ế t. Trong đó T p làm nh t đ nh, chúng b tr cho nhau đ ng ấ ậ ể ệ ạ ợ ấ ổ văn là phân môn mang tính ch t t ng h p, sáng t o, th c hành, th hi n đ m nét d u ậ ấ ệ ấ ủ t văn, hành văn là cái đích cu i cùng cao nh t c a vi c n cá nhân. T p làm văn, vi ễ ế ố ớ ọ ệ ở ể ế ọ ế h c Ti ng Vi t đúng, di n t ti u h c. Đ i v i h c sinh ti u h c, bi ơ ạ ế ạ ạ ạ i khó h n t hay, có c m xúc, giàu hình nh l đ t m ch l c đã là khó; đ nói, vi ườ ọ ầ ề nhi u. Cái khó y chính là cái đích mà phân môn T p làm văn đòi h i ng i h c c n ồ ưỡ ố ố ở ộ ầ c m r ng v n s ng, rèn luy n t ng tâm d n đ t t ồ h n, c m xúc th m m và hình thành nhân cách. ủ ế ả , bi c t p quan sát, tr l t cách quan sát, tìm ý, l p dàn ý, vi
ả ồ ậ ặ ố ừ ớ . Ngay t l p 2, ả ờ ỏ i câu h i. ế ậ t đ v t, cây c i ho c con
ế ạ ầ ố ượ Ch ớ l p 3, ớ Lên l p 4, các em hi u th nào là văn miêu t ạ đo n văn và liên k t đo n văn thành m t bài văn miêu t ữ ậ v t nh ng đ i t ở ể ậ ti u h c ch y u là d y văn miêu t ng trình T p làm văn ớ ượ khi đ c làm quen v i văn miêu t ể ế ả ộ ế ế ủ ng g n gũi và thân thi t c a các em.
ể ả ố ớ ọ ớ ườ đ i v i h c sinh l p 4 th
Đ hoàn thành bài văn miêu t ả ậ ể ọ ư
ự ử ụ t văn miêu t ấ ể ọ ế ế t, d n đ n khi vi
ể ả ặ ố ế ủ ẫ , ... ho c không bi ư ữ ế ề ố ượ t v đ i t ể ố ng miêu t ặ ng r t khó khăn. Do đ c ế , ả ọ , h c ạ ễ t cách di n đ t
ề đi m tâm lý, kh năng t p trung chú ý quan sát c a h c sinh ti u h c ch a tinh t năng l c s d ng ngôn ng ch a phát tri n t ế sinh còn thi u v n hi u bi ố ả . đi u mu n t
ạ ế
ư ươ ứ
ệ ổ ả ạ ả
ạ ạ ng pháp và ch a sáng t o trong vi c t ờ ạ d y văn miêu t ể ạ ố t ki u bài văn miêu t
ưở ẫ ậ ọ ạ Đ i v i giáo viên đây cũng là lo i bài khó d y. Giáo viên còn thi u linh ho t trong ọ ậ ạ ộ ch c các ho t đ ng h c t p ả ệ nào cũng đ t hi u qu mong ệ ả . Vi c tìm tòi ượ ng, ... còn ng t ng d n h c sinh quan sát, tìm ý, l p dàn ý, t ng pháp đ h
ố ươ ề ế ố ớ ụ ậ v n d ng ph ậ ọ ủ c a h c sinh. Vì v y, không ph i gi ả mu n và không ph i giáo viên nào cũng d y t ể ướ ph ạ nhi u h n ch .
ộ ạ ớ ế ả
ọ
tôi đã mạnh dạn ch n đọ ả cho h c sinh l p 4” ủ ộ ố ệ ớ ớ ả ứ
ọ ấ ượ ầ ạ ầ ề ự Là m t giáo viên đang tr c ti p gi ng d y l p 4, để tài: “M t s bi n pháp rèn kĩ năng làm văn miêu t nghiên c u v i hy v ng góp ph n nâng cao trình đ chuyên môn c a b n thân và góp ph n nâng cao ch t l ọ ng d y h c văn miêu t ộ ả ở ớ l p 4.
ể ớ ủ ề
2. Đi m m i c a đ tài ề ằ ứ Thông qua đ tài nghiên c u này, nh m giúp giáo viên:
ậ
Rèn kĩ năng quan sát, tìm ý, l p dàn ý. ạ ừ ặ ế ạ ư ế ễ ạ ạ Rèn kĩ năng dùng t , đ t câu, vi t đo n, liên k t đo n, di n đ t l u loát, m ch
l c.ạ
ế ả ả t văn giàu hình nh, c m xúc.
Rèn kĩ năng vi ồ ưỡ ắ ả ế ế ữ ọ t trân tr ng nh ng gì xung quanh các em.
ng tình c m yêu m n, g n bó, bi ả ớ ế ề ố ể ọ B i d ề Có ti n đ t l p 5.
t văn miêu t ệ ạ ậ ạ ể ậ ụ ọ ớ i sâu s c h n vi c d y văn miêu t cho h c sinh l p 4 đ v n d ng
ả ứ ổ ứ ạ ệ Nhìn nh n l ươ ạ ọ t đ h c vi ắ ơ ng pháp, bi n pháp và hình th c t ộ ch c d y h c m t cách linh ho t.
ph ự ề ả ạ ậ T tìm tòi, nâng cao tay ngh , đúc rút kinh nghi m trong gi ng d y T p làm văn
ạ ọ ế ệ ả nói riêng. nói chung và trong d y h c sinh vi t văn miêu t
ứ ả ọ Nâng cao kh năng nghiên c u khoa h c.
ố ượ ạ ụ 3. Ph m vi và đ i t ng áp d ng
ụ ạ 3.1. Ph m vi áp d ng
ả ả ậ ả ồ ậ ạ ả ớ l p 4: Miêu t ố cây c i, miêu t con v t.
đ v t, miêu t ả ủ ọ ế ớ ườ ự ạ t văn miêu t c a h c sinh l p 4 tr ng tôi công tác năm Th c tr ng d y h c vi
Các d ng văn miêu t ọ ạ ọ h c 2020 – 2021.
ố ượ ụ 3.2. Đ i t ng áp d ng
ể ạ ả ớ Th lo i văn miêu t
ọ ớ l p 4. ị ạ ơ ả ạ H c sinh l p 4B t
ờ i đ n v tôi đang gi ng d y. ứ ế Th i gian nghiên c u: Tháng 10 năm 2020 đ n tháng 5 năm 2021.
Ầ Ộ II. PH N N I DUNG ả ớ ự ạ ọ l p 4.
ả ệ ệ ự ỉ ạ ạ ậ ợ i ườ ng luôn quan tâm, ch đ o th c hi n công tác chuyên môn có hi u qu , góp
ả ề c trang b đ y đ SGK, sách giáo viên, sách tham kh o, các
ư ề ạ ị ầ ế ng ti n d y h c nh máy chi u đ d y giáo án đi n t
ọ ụ ươ ộ
ộ ạ ạ ủ ọ ạ ng pháp d y h c phát ệ
ớ ượ ậ ả , i câu h i đ làm quen v i văn miêu t
ế ứ ẫ ủ chi m lĩnh tri th c.
ả ư ồ ỏ ể ể ự ủ ọ c t p quan sát và tr l i s h ầ ả ờ ng d n c a giáo viên đ t ằ ớ ờ ố ọ khá g n gũi v i đ i s ng h ng ngày c a h c sinh nh : đ dùng h c
ọ ặ ể ả
ố i c a các em là th gi
ế ậ ả ủ ọ ế ớ ủ i b n thân thi
ể ơ ợ ở ệ ấ ả các em nh ng c m xúc miêu t i cho vi c kh i g i
ị
ả ồ ậ ậ đ v t, con v t, cây
ả ở ả ặ các em. ư , ch a phân bi ệ ượ ự c s t đ
ữ ệ ọ c s ham h c, yêu thích miêu t ơ ọ c đ ng c h c văn miêu t ủ ể ả ớ v i các ki u bài văn khác.
ể ả t gi a văn b n miêu t ọ ơ ả ể ể ự ả
ả
ế ả ư ch a tinh t . ừ ữ ợ ả . ng g i t ễ ạ ạ , đ t câu, vi
ố ụ ữ ế t đo n văn, kĩ năng di n đ t,... còn ư ế ế t bài, b c c thi u rõ ràng, ch a ế t cách s p x p ý khi vi
ử ụ
ệ ớ ố ượ ế ả ả ạ ả còn h n ch ; c m xúc, tình c m không t ng miêu t ự
ủ ầ i kĩ càng, đ y đ ; các em ự ử ỗ s a l
ả ự ượ ng ép. ọ ế ả t tr bài, h c sinh ch a đ ấ ọ ặ ư ượ ử ỗ ề c s a l ế ủ ề 1. Th c tr ng d y h c văn miêu t 1.1. Thu n l Nhà tr ầ ph n nâng cao tay ngh cho GV. ượ ủ Giáo viên đ u đ ệ ử ọ ệ ể ạ . ph ươ ề ự Đ i ngũ giáo viên có năng l c, yêu ngh đã áp d ng các ph ự ả ủ ộ huy tính tích c c, ch đ ng, sáng t o c a h c sinh m t cách linh ho t và hi u qu . ừ ớ ọ T l p 2, 3 h c sinh đ ế ệ ậ ướ ự ướ t cách luy n t p d đã bi ố ượ Đ i t ng miêu t ậ t p, cây bàng, con gà, ... ơ ồ ể Đ c đi m tâm lí h c sinh ti u h c có tâm h n trong sáng, th ngây, giàu c m xúc và ồ ậ ữ ế ớ ổ ạ ứ s c sáng t o. Th gi i c tích. Nh ng đ v t, con v t, cây c i là ẻ ữ ự ầ ườ ạ t, g n gũi, các em có th tâm s , chia s tình c m c a mình. nh ng ng ể ả ữ ậ ợ ặ Đ c đi m tâm lí này r t thu n l ờ ấ b t ng , thú v ,... 1.2. Khó khăn ơ ợ ượ ự ư Giáo viên ch a kh i g i đ ư ạ ượ ộ ố c i,... xung quanh, ch a t o đ ư ọ H c sinh ch a hi u rõ đ c đi m c b n c a văn miêu t khác bi ả Kh năng quan sát và l a ch n hình nh đ quan sát và miêu t ư ố ừ còn nghèo nàn. Ch a có thói quen tích lũy các t V n t miêu t ừ ặ ọ ừ ự ng , dùng t Kĩ năng l a ch n t ế ắ ư ế ạ h n ch . Các em ch a bi khoa h c.ọ ư Ch a có thói quen s d ng bi n pháp so sánh, nhân hóa khi làm văn. ả Kh năng giao c m v i đ i t nhiên, có s g Trong ti ấ ả c m th y n ng n , th t v ng v bài vi i và t t c a mình.
ọ ư
ậ ủ ự ự ả Nh chúng ta đã bi t, s n ph m c a phân môn T p làm văn là các văn b n
ạ
ộ ả ở ả ng trình quy đ nh. S n ộ duy
ấ ị
duy hình t ớ ế
ạ ả
ử ụ ưở ả ả
ơ ỏ ấ ượ ớ ủ ượ ng đã phát tri n ớ ắ ầ ữ i đòi h i kh năng t ố ọ cho th y, đa s h c sinh l p 4 vi t văn miêu t
ế ư ợ ả ộ ộ ưở ả ộ
, ít liên t ề ạ
ư ủ ố
ậ
ấ Các em ch a th c s c m th y yêu thích môn h c. ế ẩ ả ư ể ươ ờ ạ ế ạ ị t theo các d ng l i nói, ki u bài văn do ch d ng nói, d ng vi ự ả ườ ở ạ ệ ọ ủ ẩ ỏ ứ ế ế trình đ t ch ng t ng ph m c a vi c h c văn miêu t d ng vi th t. Năng l c vi ỏ ư ứ ế ự ố ớ ọ ườ i. Đ i v i h c sinh năng l c vi văn hóa, văn minh c a m t ng t t ch ng t ư ứ ộ ể ở ộ m t m c đ nh t đ nh. logic, t ậ ự ọ ạ t thành Lên l p 4, các em m i b t đ u h c cách l p dàn ý, d ng đo n và vi ạ ỗ ế ữ ủ ỉ đo n văn hoàn ch nh. H n n a, kh năng ngôn ng c a các em còn h n ch . M i bài ậ ạ ữ ễ ạ ng và s d ng ngôn ng di n đ t th t ng t hay l văn miêu t ặ ế ả ư ự ế sinh đ ng. Th c t ch a hay ho c x p ỉ ặ ủ ủ ng ho c ch là ý còn l n x n, l ng c ng, hình nh trong bài văn ch a g i t ở ủ ậ ẫ sao chép các bài văn m u. V y nguyên nhân t i đâu? Đó cũng là đi u trăn tr c a tôi cũng nh c a các giáo viên trong kh i. ả ệ ạ ể ắ ệ ố ư ươ ữ ệ ắ Chính vì v y, trong quá trình gi ng d y, tôi luôn tìm tòi, tham kh o tài li u, trao ấ i u nh t ả ng pháp t
ả ổ ớ ồ đ i v i đ ng nghi p giàu kinh nghi m đ n m b t nh ng ph ụ ụ ph c v quá trình gi ng d y.
ỗ ủ ữ ế ậ ạ ả
ệ là s k t tinh c a nh ng nh n xét tinh t ọ ự ủ ọ ộ ố ụ ữ ậ
ự ế ế ả ủ ọ
ả ủ ọ ố ọ ủ ớ ế , là s đúc k t M i bài văn miêu t ế ứ vi c ti p thu và v n d ng nh ng ki n th c đã h c. Đ c m t s bài văn c a h c sinh, ệ ạ ể ấ ta có th th y ngay đ ề Đi u tra ch t l ọ ượ ế c k t qu c a vi c d y và h c. ng vi c a h c sinh c a l p 4B cu i h c kì I năm t văn miêu t
ế ấ ượ ố ệ ụ ể ư ọ h c này có s li u c th nh sau:
ng HS S l
L pớ 4B ố ượ 14 HTT 2 (14,2%) HT 9 (63,9 %) CHT 3 (21,3%)
ể ậ ấ ỉ ệ ọ
ố ệ ấ ạ ỉ ệ ọ ỹ ư h c sinh Ch a hoàn thành k ố ạ t l i h c sinh Hoàn thành t
ậ ỉ ệ ấ ế ấ Thông qua s li u này ta có th nh n th y t l năng T p làm văn còn r t cao (21,3%). Bên c nh đó, t l chi m t l n r t th p (14,2%).
Ạ Ộ Ố Ệ Ớ Ọ Ả
ả ạ ộ Ọ ơ ọ ả 2. M T S BI N PHÁP D Y H C VĂN MIÊU T CHO H C SINH L P 4 2. 1. Gi
ọ cho h c sinh ạ ầ ọ ơ c đ ng c , nhu c u nói
ượ ộ ế ậ ộ ế i pháp 1: T o đ ng c h c văn miêu t ủ ạ Công vi c đ u tiên c a d y h c T p làm văn là t o đ năng, kích thích h c sinh tham gia vào cu c giao ti p (nói, vi t)
ế ệ ầ ọ ủ S n ph m c a phân môn T p làm văn là các bài văn nói ho c vi
ậ ể ả ươ
ế ế ệ ả ị bài do ch ề nhi u kĩ năng khác ngoài các kĩ năng nghe, nói, đ c, vi ể ẩ t theo các ki u ng trình quy đ nh. Đ s n sinh các bài văn này, h c sinh ph i có thêm ừ ọ ả t, kĩ năng dùng t ặ ọ t ti ng Vi
ọ ậ ề ự ế t
ọ ậ ể ở ộ ố ố
ả ậ ẩ ệ ư
ượ ầ
ệ ả
duy hình t ế ế ụ ế ệ ợ Nhi m v c a phân môn T p làm văn b c ti u h c là m r ng v n s ng, rèn ọ ồ ng tâm h n, c m xúc th m mĩ, hình thành nhân cách cho h c ể ư ả ẽ ng cho các em s góp ph n phát tri n t ệ ể ự ư . Nh ng làm th nào đ th c hi n ầ ậ ữ t văn? V y ta c n c nhi m v trên mà không bi n các em thành nh ng “ th ” vi
ế ầ t văn.
ặ đ t câu. Đó là các kĩ năng phân tích đ , tìm ý và l a ch n ý, kĩ năng l p dàn ý, vi ế ạ ạ đo n và liên k t đo n. ụ ủ ệ ồ ưỡ luy n t duy, b i d ọ sinh. Trong đó h c văn miêu t ờ nh các bi n pháp so sánh, nhân hóa ,... khi miêu t ượ đ kích thích các em yêu văn và có nhu c u vi ế ướ ế ứ ề ố ị
ả ạ .
ượ ứ ng đang ra hoa đ
ể ệ ặ ỏ ỏ Quan sát tranh, em th y cây hoa có đ c đi m gì mà nhà văn Xuân Di u đã
ư Tr c h t, hãy t o tình hu ng khi n các em háo h c khám phá đi u thú v trong ố ượ ng miêu t đ i t ụ Ví d : Giáo viên cho các em quan sát b c tranh cây hoa ph ự r c và h i: ướ ví “ nh muôn ngàn con b m th m đ u khít nhau.”?
ấ ắ ặ ậ ể ồ ọ ẽ ủ ủ ộ
ậ
ưở
ớ ệ ữ
H c sinh s phân tích tìm ra đ c đi m t ướ ư ng và t ế t văn miêu t ữ
ả ệ ượ ả ắ ồ ậ ổ ứ ế
ả ữ ừ ả gìn đ v t, t ồ ố ố c trau d i v n s ng, bi ể ệ
ầ ế ề
ế ớ ọ ượ ơ t v i h c sinh, t o ra đ
ề ộ ầ ể t Ki m tra vi
ế ầ ự ệ ợ ữ ầ t v nh ng gì c đ ng c nói năng, kích thích các em ế t (sách ằ ề t 4 t p 2 – trang 92) có 4 đ bài g i ý, giáo viên c n d a vào đó ra đ nh m
ắ ớ ả
ướ m t cây m t cây do chính tay em vun tr ng. ấ lo i hoa đó.
ế ề ộ t v n i dung mà đ bài đã yêu c u. Trong ti ề ậ ế t bài. c khi vi ề ỉ ệ ở ườ ng g n v i nhi u k ni m cu em. tr ồ ả ạ ể ủ ể ả ậ ươ ng đ ng c a b ph n nào đó c a cây hoa ớ v i muôn ngàn con b m đ u khít nhau. Qua đây cũng rèn cho các em óc quan sát tinh ậ ế ự duy phân tích, kích thích các em suy lu n. , s liên t t ề ọ ạ ph i g n li n v i vi c hình thành nh ng kĩ năng D y h c sinh vi ồ ọ ư ạ ố s ng khác. Nh d y các em gi ch c cho h c sinh tr ng, chăm sóc và ữ ọ ả t suy nghĩ, có nh ng c m xúc, tình b o v cây... H c sinh đ ả ằ ớ ạ c m. T đó, m i d y các em cách th hi n suy nghĩ, tình c m b ng ngôn ng nói, t.ế vi ề ậ Khi ra đ T p làm văn, giáo viên nên chú ý đ bài c n yêu c u vi ạ ầ g n gũi, thân thi ề ố mu n nói, vi ế Ti ng Vi ợ ả g i c m xúc cho các em tr ả ộ ề ụ Đ 1: Hãy t Ví d : + ề ả ộ + Đ 2: Hãy t ề + Đ 3: Em thích loài hoa nào nh t? Hãy t 2. 2. Gi
ặ ủ ị
ế ươ
là dùng ngôn ể i khác có th hình dung ườ ệ ặ i.
ế ọ t, ng
ạ ệ ộ
ư ấ ườ ọ ướ ể ế ả ậ ả ọ i pháp 2: Giúp h c sinh hi u rõ đ c đi m c a văn miêu t . ừ ể ả ệ T đi n ti ng Vi t do Hoàng Phê ch biên đ nh nghĩa: Miêu t ệ ộ ặ ữ ng ho c m t ph ượ ụ ể ự ậ ự ệ d Nhà văn Ph m H vi nh th y cái đó hi n ra tr ng ậ ng ti n ngh thu t nào đó làm cho ng ế ớ ộ c c th s v t, s vi c ho c th gi ả t: “ Miêu t ắ ậ c m t mình: m t con ng ế ượ ả ế c c ti ng nói, ti ng kêu, ti ng n ườ ủ i n i tâm c a con ng ườ ọ ữ i đ c là khi đ c nh ng gì chúng ta vi ộ ườ i, con v t, m t dòng sông, ... c ch y, th m chí ổ ế ướ i đ c còn có th nghe đ
ể ử ữ ươ ẩ
ỉ ả ư ố ng hoa hay mùi rêu, mùi m m c, ...nh ng đó ạ tâm tr ng vui, ữ bên trong n a là miêu t
ỏ i, con v t và c cây c ”
ấ còn có th ng i th y mùi s a, mùi h ự ớ ả ả bên ngoài, còn s miêu t m i ch là miêu t ả ậ ườ ủ ồ bu n, yêu, ghét c a con ng ể ả ế và văn k chuy n) (Vi t văn miêu t
ệ ể ạ ờ là th lo i văn dùng l
ộ ả ườ ọ ả ụ ể ề ườ i đ c hình dung m t cách rõ nét, c th v ng
ả Như vậy, miêu t ườ i nghe ng ố ư hay không nh ng ph i th
ng đ
ể ả ng t mà đ t
ỉ
ữ
ươ ữ ả .
ả i nói có hình nh và có c m xúc làm ậ ậ ả i, v t, c nh v t, cho ng ả ữ ể ờ ố ộ ự ệ s vi c nh nó v n có trong đ i s ng. M t bài văn miêu t ể ệ ưở ượ ộ ả ố ượ ệ mà còn th hi n đ ng c trí t hi n rõ nét, chính xác, sinh đ ng đ i t ng miêu t ượ ả ở ủ ế ớ ố ượ ườ ượ ả c miêu t . B i vì trong t v i đ i t i vi ng, c m xúc và đánh giá c a ng t ự ả ả ể ử ắ ườ ả ự ế đ g i g m suy nghĩ, c m xúc, s đánh , mà th không ai t th c t ọ ả ở ể ụ ể ủ ả ữ ti u h c ch yêu giá, nh ng tình c m yêu ghét c th c a mình. Các bài văn miêu t ố ượ ủ ậ ọ ầ ả ng mà h c sinh yêu m n, thích thú. Vì v y, qua bài làm c a c u t nh ng đ i t ả ử ắ ng v i nh ng gì mình miêu t mình, các em ph i g i g m tình yêu th ớ ủ ả ồ ế ớ ươ ng trình l p 4 g m có: Miêu t ả ồ ậ đ v t, trong ch
ả ồ ậ ở ớ ữ ủ l p 4 là nh ng v t h c sinh th ng c a văn miêu t đ v t
ườ ầ ầ ớ
ậ ọ ễ ở ồ ậ ở ặ ứ ố
ư ữ ầ ố ượ ng c a văn miêu t Đ i t ậ ố cây c i, con v t. ả ồ ậ T đ v t: ấ ố ượ ng th y Đ i t ớ ờ ố trong đ i s ng hàng ngày g n gũi v i các em, vì v y cũng d tr thành g n gũi v i ể các em. Đó có th là cái tr ng, cái bút, quy n v , c p sách, cái đ ng h báo th c, … Chúng là nh ng đ v t vô tri, vô giác nh ng g n gũi và có ích đ i v i h c sinh.
ắ
M i đ v t đ u có hình dáng, màu s c, kích th ả ọ ề ồ ậ ể ữ ể ồ ậ ỗ ồ ậ ề ủ nh ng đ c đi m này trong bài văn c a mình. V i nh ng đ v t có nhi u b
ồ ố ớ ọ ấ ệ ụ ể ữ ấ ữ ọ ả ữ ướ c, ch t li u c th . H c sinh ộ ớ nh ng b ph n quan tr ng nh t. Đó chính là nh ng nét
ộ ậ ớ ồ ậ t đ v t này v i đ v t khác. ớ ng g n li n v i cu c s ng con ng i nên khi miêu t
ộ ố ư ả ả ườ ố ớ ả ph i nói i đ i v i nó. Có
i ích c a đ v t cũng nh tình c m c a con ng ớ ườ ủ ồ ủ ệ ộ
ữ ủ ố ồ ọ ng c a văn miêu t
ặ miêu t ầ ậ ậ ph n, các em c n t p trung t ệ ồ ậ ể ể tiêu bi u đ phân bi ề ắ ườ ồ ậ ạ i th Đ v t l ồ ậ ớ ợ ụ t i công d ng, l ộ ồ ậ ư ậ nh v y, đ v t m i hi n lên m t cách sinh đ ng và có h n. ố ả T cây c i: ố ượ Đ i t ộ ữ
ạ ỗ ộ
ể ặ ả
ặ ữ ị ủ ủ ả ả chúng, h c sinh ph i làm n i b t nh ng đ c đi m này. T cây ăn qu cây l y hoa c n t
ả cây c i là nh ng cây tr ng xung quanh h c sinh. Đó ể ầ ả có th là m t cây hoa, cây ăn qu hay cây cho bóng mát,… nh ng cây có ích và g n ậ ấ ị ớ ợ i ích nh t đ nh. Vì v y, gũi v i các em. M i lo i cây có m t hình dáng, đ c đi m, l ả ả ọ ả ể ổ ậ khi miêu t ả ầ ả ấ ầ ậ hình dáng c a cây, mùi v c a qu ; t c n t p trung miêu t ả ả ắ ủ ươ cây cho bóng mát ph i làm rõ dáng cây, tán lá, … ng s c c a hoa; t h
ố ắ Cây c i luôn s ng trong thiên nhiên. Khi miêu t , c n g n chúng v i miêu t
ố ư ặ ờ ả ầ ồ ả ả ơ s i. Ta cũng
ủ ủ ế ắ ớ ườ c xung quanh nh m t tr i, đám mây, chim chóc, ao h và c con ng ườ ả ớ v i cây. i t ả i ích c a chúng và tình c m yêu m n g n bó c a ng
ộ ậ ả ữ ượ l ớ ợ ầ i l c n chú ý t ậ ả T con v t: ố ượ Đ i t ng c a văn miêu t
ố ỗ ủ ữ
ả ả ề
ể ế ố ắ ể ữ ặ ư , ta miêu t ữ
ả ế ữ ề ợ
ế ủ ọ ớ ầ ậ con v t là nh ng con v t quen thu c g n gũi v i ậ ề ọ h c sinh. Đó là nh ng con gà mái, gà tr ng, cún con, chú mèo,… M i con v t đ u có ặ cái chung, và đ c đi m v hình dáng, đ c tính gi ng nòi riêng. Khi miêu t ả ậ ả là c nh ng nét tiêu bi u nh màu s c, vóc dáng, tính n t. Nh ng con v t miêu t ượ ể ệ ậ ầ nh ng con v t g n gũi thân thi c i ích nên bài văn ph i th hi n đ t và có nhi u l ự s chăm sóc, tình c m yêu m n c a h c sinh đ i v i chúng.
ậ Ở ể
ế ố ớ ệ ế i nói, nói, vi ả t m t s văn b n ngh thu t nh
ả
ừ
ừ ệ ễ ng, t ượ kh năng tái hi n các chi ti ả ọ T p làm văn Ti u h c, phân môn ườ ả t các ngôn b n thông th ả ả ọ ế t văn miêu t ậ ả T p làm văn ượ ưở ng, t ượ duy hình t t đã quan sát đ
ạ ả
ả ọ ế ổ ợ ọ t văn miêu t
ắ ả ớ
ể ậ ộ ộ ố
ẽ ượ ể ớ ồ ậ t và tình c m yêu m n, g n bó v i đ v t, cây c , thiên nhiên v i con ng ế c hình thành và phát tri n .
ầ ậ
ể ặ
ậ ể ,… hi u bi ể ả ờ i” ph i d y tìm ý trong văn miêu t . Đ “v đ
miêu t ế ề ể ạ ằ ẽ ượ c b ng l ậ ầ
ẫ ị ự ụ ế
ể ưở ậ ế ả
t cách liên t ượ ậ ứ ả ọ ụ ả ở ể Ti u h c, giáo viên c n v n d ng ọ ủ ầ t v th lo i văn h c; c n hi u rõ tính đ c thù c a ả ả ạ ọ ướ ng d n cho h c ọ ờ t cách l a ch n v trí và th i t cách v n d ng các giác quan đ quan sát, bi ế ự ậ ượ ưở t ng khi nh n xét s v t và ph i bi ng t ng và t ả ợ ả ợ ả ộ , g i c m, t c là có hình nh và c m c m t cách g i t
ứ ụ có nhi m v rèn kĩ năng nói theo nghi th c ư ậ ộ ố ờ ng, vi l ộ ạ ặ , h c sinh ph i có kĩ năng đ c thù quan sát, di n đ t m t miêu t . Vi ệ ư ầ óc quan cũng góp ph n rèn luy n t cách có hình nh. ả ế ệ ả ế c. Kh năng sát đ n trí t ng t ề ậ ể ượ ủ ọ ư duy logic c a h c sinh cũng đ c phát tri n trong quá trình phân tích đ , l p dàn ý t ả ế t đo n …. Trong quá trình s n sinh văn b n cũng giúp h c sinh có kĩ năng phân vi ự ể ọ ạ ự tích, t ng h p, phân lo i, l a ch n. Thông qua vi h c sinh có s hi u ườ ỏ ế ế i và bi ừ ừ ộ ạ m t quy n sách, đ n m t cây hoa, m t chú gà tr ng… T v n v t xung quanh: t ủ ồ đây, tâm h n, nhân cách c a các em s đ ể ạ ố t các bài Đ d y t T p làm văn ả ứ ề các tri th c v miêu t ế t văn miêu t kĩ năng vi ạ ằ b ng cách d y quan sát và ghi chép các nh n xét. Giáo viên c n h ế sinh bi gian quan sát, bi ề ạ ễ di n đ t đi u quan sát đ xúc…
ự ả ng v
ấ ượ ự ả
ậ
ơ ở ượ ậ ượ t thu l m, c m nh n đ ấ ả ể ạ ế ườ ữ ứ ữ ệ
ứ ợ ả ợ ả ỏ
ữ ả ứ ằ ả ượ đ Bài văn miêu t ế ườ ố ượ đ i t i vi ng mà ng ủ c a mình. Bài văn miêu t ể ủ tính cá th c a ng i vi giàu s c g i t ẽ ạ tô v l ề ữ ữ c xây d ng trên c s nh ng hình nh, nh ng n t ế c thông qua các giác quan tr c ti p ạ ệ th lo i mang tính ch t ngh thu t cao, mang tính sáng t o, ậ ả t. Ngôn ng trong văn miêu t là th ngôn ng ngh thu t ừ ả ệ ữ ủ . T là mô ph ng, , g i c m và là ngôn ng c a nh ng bi n pháp tu t ể ể ả i, là so sánh ví von, nhân hoá b ng hình nh … ch không ph i là k l .
ẩ ấ
cũng không bao gi ả ủ ự ậ ưở ữ ng mà là k t qu c a s nh n xét, t
ượ ớ ệ ượ ự th hi n đ ng t c cái m i, cái riêng bi ả ố ượ đ i t ng nào, dù ụ ả sao chép, ch p nh ượ ng, đánh ệ ủ ố t c a đ i
ậ ủ ỗ mang tính ch t thông báo th m mĩ. Dù miêu t ờ ả đ n đâu thì văn miêu t ế ả ể ệ ườ i .
ằ ắ ế ằ Ch ng h n, Tr n Đăng Khoa nhìn trăng b ng con m t tinh t , b ng tình yêu
ẳ ồ
ư ả ướ
ờ ớ ẳ
ạ
ứ ủ ủ ế ơ ề ươ ả Văn miêu t ự ế ế có bám sát th c t ự ậ máy móc nh ng s v t hi n t ế ứ giá h t s c phong phú. Đó là s miêu t ả ượ ng thông qua c m nh n c a m i ng t ầ ạ ẻ ơ ồ ủ c a tâm h n tr th , h n nhiên, trong sáng: ồ Trăng h ng nh qu chín ơ ử L ng l c nhà … lên tr ư ắ … Trăng tròn nh m t cá ch p mi… Ch ng bao gi ư ả … Trăng bay nh qu bóng ờ B n nào đá lên tr i … Nhà văn Thép M i l i l y c m h ng c a c a anh chi n sĩ đang m v t
ầ ng lai Trăng sáng mùa c khi ng m trăng trong đêm Trung thu đ c l p đ u tiên:
ớ ạ ấ ả ắ ắ ạ ủ ấ ướ ộ ậ c a đ t n ặ thu văng v c chi u kh p thành ph , làng m c, núi r ng, …
ữ ườ ả ố ộ ự ậ ậ i c m nh n theo cách riêng Cùng là v ng trăng, hay m t s v t nh ng m i ng
ườ ệ ượ ư ủ c a mình, mà nh ng ng c.
ủ ừ ậ ộ
i khác không phát hi n đ ỗ ả ặ ộ ả ấ ấ ề
ủ ừ ọ ễ ầ ộ
ừ ế ỗ ầ ệ ượ ữ c ho c ch a phát hi n đ ẩ ỗ ọ là m t m t s n ph m c a t ng cá nhân c m t đ tài. S n ph m này ít nhi u in d u n riêng c a t ng em trong ự ộ ậ , cách di n đ t, … Giáo viên c n có thái đ tôn tr ng s đ c l p ạ
T p làm văn ẩ ạ ể ộ ữ ế ự ưở ả ạ ng t
ỳ ị ế ế
ả ự ộ ể ọ ả ả ậ ớ V i m i h c sinh, m i bài ộ ề ướ các em tr ả cách suy nghĩ, cách t ệ ế nh ng l ch l c. suy nghĩ, sáng t o n u nó không bi u l ủ ượ ạ ng, không ngăn c n s sáng t o c a không h n ch s t ể ả ườ t, nh ng không có nghĩa là cho phép ng ộ ầ t “b a” m t cách tu ý. Đ t i vi ắ ố chân th t. Giáo viên c n u n n n đ h c sinh tránh thái đ
ư đúng thì ph i t ỗ
ẫ ả ọ ố ượ ả H ng d n h c sinh cách quan sát đ i t ng miêu t , cách
ướ ộ t o, sáo r ng … i pháp 3: ả
ng miêu t
ả . c n chú ý : ả ạ ằ ộ ng; chú ý c tr ng thái đ ng và tĩnh; quan sát b ng t ấ ả t c
ể ố ượ ị
ự ư ể ệ ặ ọ t, tiêu bi u c a đ i t
ể ủ ố ượ ớ ể ể ng đ quan sát th t kĩ ở ố ượ ậ ng khác có xung
ưở ướ ự ằ
c đó. ộ ủ ố ượ ữ ả ự ậ ế ng đ n các s v t xung
ạ Văn miêu t ườ i vi ng ả hay, t ả ạ gi 2. 3. Gi ọ ự l a ch n hình nh, n i dung miêu t ả ầ ố ượ * Khi quan sát đ i t ổ Quan sát t ng th đ i t giác quan thính giác, th giác, xúc giác,... ặ L a ch n đi m đ c tr ng, đ c bi ố Quan sát và so sánh đi m gi ng và khác nhau v i các đ i t ng hay quan sát tr quanh b ng s liên t ạ ộ Quan sát hình nh, ho t đ ng và nh ng tác đ ng c a đ i t quanh.
ậ
ẩ ọ ả ầ và n i dung miêu t c n:
ự ứ ự ả ầ ủ Ghi chép c n th n, đ y đ khi quan sát. ộ ả ả * Khi l a ch n hình nh miêu t ọ Căn c vào hình nh đã l a ch n khi quan sát
ứ ộ Căn c vào n i dung đã ghi chép
ặ ả ẹ ư ạ ộ ặ ắ
ể t, ho t đ ng đ c s c, đ c tr ng riêng, đ p và khác ế t. ế chi ti
ủ ố ượ ọ ọ ữ ệ ủ ố ượ t c a đ i t ọ ự ng đ t
ổ ể ồ ự ệ ổ ợ ạ ắ ể ả khái quát, b tr t o nên ậ ả ng; có th l ng ghép các hình nh, s vi c g n bó m t
ả ạ ầ
ứ ự nào đó: t ừ
ầ ố ừ ướ tr trên xu ng d
ắ ự c ra sau, t ớ ạ ợ
ộ ướ i,...) ể ế ượ đã l a ch n cho phù h p. Đ vi ế t đ ạ ế ế ậ t đo n chi m s
t đo n. Trong ch ạ ứ ạ ạ
ạ ượ ạ ạ ế ự ố
ế ừ ể ắ ọ ừ ừ ế xa đ n g n, t ọ ự ứ ự ươ ng trình TLV, bài t p vi ở ể ứ ạ ỗ ạ t đo n m i đ
ạ ỏ ơ ế ế ạ ự ở ộ ế ế
ế ặ ả ặ ể ế ạ đ c đi m bên ngoài chi c c p, giáo t đo n miêu t
ở ộ ạ ẫ
ả ặ ế ể ạ ộ T đ c đi m, hình dáng bên Ch n l c nh ng hình nh, chi ti ả ng đ miêu t bi ạ ộ ả L a ch n hình nh, ho t đ ng khác c a đ i t ả ể ề ố ượ hình nh t ng th v đ i t ế ớ ố ượ t v i đ i t thi ng. ắ ế * Khi s p x p ý, đo n c n ph i: ộ ứ Căn c vào n i dung đã l a ch n đ s p x p t ng ý( theo m t th t ngoài vào trong, t ế c bài văn, S p x p các ý theo đo n v i th t ố ầ ậ ọ h c sinh c n t p vi ề ượ c phân lo i theo ch c năng: đo n m bài, đo n thân bài, ng nhi u. Đo n văn đ l ở ế ạ đo n k t bài. Cách phân lo i này chi ph i cách xây d ng các ki u bài vi ạ ượ ế c t đo n thân bài và đo n k t bài. M i đo n văn theo ch c năng này l bài, vi ự ế ở ở ạ phân lo i nh h n: m bài tr c ti p, m bài gián ti p, k t bài m r ng, k t bài t nhiên( không m r ng). ọ ụ Ví d khi d y h c sinh vi ầ ướ ọ ng d n h c sinh: viên c n h ầ + Đ bài yêu c u vi t đo n văn có n i dung gì? (
ề ế ặ ngoài chi c c p)
ớ ể ủ ế ặ
ế c th nào?
ả ặ ặ ặ
c trang trí th nào? ở ặ ế đâu, đóng m c p có âm thanh gì?...)
ế ặ ố ụ ế ầ t đo n văn có b c c 3 ph n:
ạ ế ặ ạ ặ ớ i thi u khái quát đ c đi m c a chi c c p.
ả
ặ ả ủ ề ế ạ ậ ặ + Hãy quan sát và ghi nh các đ c đi m bên ngoài c a chi c c p ớ . C p còn m i hay đã cũ ? ướ . C p hình gì? Kích th ằ . C p màu gì? Làm b ng v i hay da? ặ ư ế . Quai c p nh th nào? ắ ặ ượ ặ ặ . M t c p, n p c p đ ặ ằ ở . Khóa c p n m ạ ả ế + Vi t đo n văn miêu t chi c c p đó. Chú ý vi ệ ở ể ủ . Câu m đo n: gi ế ủ ạ ế ặ các chi ti . Các câu thân đo n: t t c a chi c c p. ế ế ặ ủ ụ . Câu k t đo n: nêu tác d ng c a chi c c p ho c c m nh n c a em v chi c
ặ c p đó.
ả ỹ ố ừ ọ ả ưở i pháp 4: Giúp h c sinh tích lu v n t miêu t và làm giàu t ng t ượ ng
2. 4. Gi ủ c a các em trong làm văn miêu t
ố ự ả . ữ ể ặ ữ ế ng đ đ t câu, vi
ậ ọ ả t thành nh ng câu văn có hình nh, h c ỹ ố ừ
ọ ừ ầ phong phú. Do v y, giáo viên c n giúp h c sinh tích lu v n t ưở ượ ủ ả ọ ng c a các em trong làm văn miêu t ng t :
sinh ph i có v n t miêu t * Tích lu v n t :
ỹ ừ ế ọ V n t nhi u ngu n: giao ti p hàng ngày; đ c sách, báo;
ấ
ề xem, nghe truy n hình truy n thanh; trao đ i v i b n bè; cô giáo cung c p;.. ừ ồ ổ ớ ạ ữ ượ ể ả Mu n l a ch n t ả ố ừ ả và làm giàu t ỹ ố ừ ố ừ ượ đ ề Ghi chép khi đ c tích lu t ề ậ c nh n các t ng dùng đ miêu t theo các ch đ , c th ủ ề ụ ể
nh :ư
ả ướ ẳ ở ơ ố xanh m t, m n m n; kh ng khiu; ừ ườ th ng dùng trong miêu t cây c i:
ự ỡ ỏ;
ắ
ợ ể đó th ng là nh ng t ả ồ ậ tròn xoe, nh nh n,... ỏ đ v t: ng dùng trong miêu t ậ tinh nhanh, rón rén, oai vệ,... ả con v t: ng dùng trong miêu t ả ừ ữ ườ láy, g i lên hình nh, âm thanh,. . đ
+ Các t xum xuê; r c r ; đo đ + Các t + Các t Các t ả
ng t miêu t * Giúp h c sinh làm giàu thêm trí t
ượ ớ T ng t ng t
ng: ọ ượ ng nh m t s hình dung v đ i t
ưở ư ộ ự ơ ng t ẽ ệ
ng trong miêu t ng miêu t ố ượ ượ ố ượ
ụ ể ơ ượ ấ ố ượ ệ ủ ượ ng, th y đ c m i quan h c a đ i t ng t ng đ ng v i đ i t
ừ ưở ứ ậ i thì đ i t ấ ng giúp ta th y đ ấ ớ ố ượ ng khác, th y đ ữ ớ ỉ ệ ọ ượ ng, h c sinh s c m nh n đ t. T t
ấ ấ ố ượ ượ c đ i t ọ c t m quan tr ng c a đ i t
ả ắ ả ớ ữ ẽ ả ượ ầ i xung quanh. Miêu t
ụ ả
ng t ườ ộ ố ượ ả ả ượ ệ ố ớ ưở ả c m xúc, tình c m và kh năng c m th cái đ p c a ng ng miêu t ộ ộ ả ng t ng làm cho đ i t
ừ ườ th ừ ườ th ả ừ miêu t ộ cho sinh đ ng. ọ ưở ượ ưở ả ấ ả r t quan tr ng. Có t ng m i có hình nh ề ố ượ ỉ ề ố ượ ượ ả ưở hoàn ch nh v đ i t ng . T ắ ạ ắ ơ ầ mà ta nh m m t l ng s hi n ra rõ nét h n, c th h n, g n gũi h n. ặ ắ ủ ượ ưở ể ữ c nét đ c s c c a đ i t T c nh ng đi m ớ ự ậ ươ ồ ố ng v i s v t t ắ ệ ượ ng xung quanh, v i nh ng k ni m hay kí c mang d u n sâu s c trong lòng hi n t ả ằ ế ườ b ng ng miêu t ng t i vi ng ủ ố ượ ượ ả ấ ủ ả c t tình c m, tình yêu c a chính mình, th y đ ng đ ượ ườ ố ớ g n v i t ng đ i v i chính mình và c v i nh ng ng ế ẹ ủ ộ là m t cách b c l t i vi ơ ả ưở văn miêu t hoàn thi n h n, s ng đ ng và . T ơ ầ g n gũi h n.
ẫ ưở ể ướ ng t Giáo viên có th h
ấ ả
ạ ộ ả ự ế ắ ề ố ượ ượ ư ng theo cách nh sau: ố ượ t c các giác quan vào đ i t ng. ủ ố ượ ng: hình nh, ho t đ ng c a đ i t ữ ả ng, nh ng nh
ng đ n s v t xung quanh.
ươ c miêu t ồ ng đ ng.
ng khác t ng.
ế ự ậ ả ớ ố ượ v i các đ i t ở ố ượ ẹ đ i t ả ự ặ ắ ở ố ượ ộ ọ ng d n h c sinh t ậ Không tr c ti p quan sát, t p trung t ắ Nh m m t, hình dung v đ i t ủ ố ượ ộ ưở ng, tác đ ng c a đ i t h ượ ố ượ ng đ So sánh đ i t Phân tích, đánh giá cái hay, cái đ p có Nhân hoá hay t nhiên hoá m t vài hình nh đ c s c đ i t ng.
ả ữ i.
ả n t ượ ể ươ ớ ng có th v ậ ề ố c v đ i ố ượ ề ố ẹ t đ p mà đ i t ọ ế t; đã nghe, đ c, c m nh n đ
ọ ượ ưở ể ự ắ ọ ư ế t ng t ng đ l a ch n, ch t l c đ a vào bài vi
ẫ ế ở ự ướ ạ i pháp 5: H ng d n xây d ng đo n văn m bài, thân bài, k t bài và
ả ệ ữ ế t văn miêu t là nh ng bài t p vi t thành đo n, bài.
ệ ờ t bài văn miêu t
ừ ễ
ầ
ặ ặ ạ ỉ
ế ử ụ i văn c n rõ ý, miêu t ừ ự ả
ả ậ ầ ộ ị
ế ế
ạ ủ ế ượ ế t đo n văn tr
c rèn luy n ch y u qua các bài t p vi ỉ ạ ậ
ự ữ ệ ố ự ầ ầ ọ ể ứ ự c xây d ng trên c s quy trình s n sinh ngôn b n và ch a đ ng ế t ắ ế ạ t đo n văn, liên k t đo n văn thành bài,...) Kĩ ướ ậ ế ủ ọ t c a h c sinh đ c ệ ệ t m t bài văn hoàn ch nh. Do đó, trong quá trình th c hi n các bài t p rèn luy n t nh ng yêu c u trong các nhóm
ựớ ự c kh năng và nh ng đi u t D đoán tr ưở ề ớ ữ Liên t ng v i nh ng đi u mình đã bi ừ ướ ớ ượ c t tr ng t t i nay. ữ ạ Ghi chép l i nh ng gì mình đã t ủ c a mình. ả 2. 5. Gi ố ụ ự xây d ng b c c bài văn. ế ậ ạ ậ Bài t p luy n vi ự ọ ả ầ c n có th i gian suy nghĩ tìm cách Khi h c sinh th c hi n vi ậ ừ ặ ạ ệ so sánh, nhân hoá,...). Vì v y, , đ t câu, s d ng các bi n pháp tu t di n đ t( dùng t ố ụ ộ ộ ượ ả ờ ầ ộ ả c c m xúc, b c c đ yêu c u đ t ra là l sinh đ ng, b c l ẽ ợ ộ ể ạ bài văn ch t ch , h p lí trong t ng đo n, trong toàn bài đ t o ra m t “ch nh th ”. ậ ượ ơ ở Các bài t p đ ữ ậ ề trong nó nhi u bài t p hình thành nh ng kĩ năng b ph n (xác đ nh yêu c u nói, vi ế và tìm ý, s p x p ý thành bài đ n vi ệ năng vi ộ ế khi vi ế kĩ năng vi t, giáo viên c n giúp h c sinh th c hi n t ậ bài t p sau:
ồ ậ ả ề
ế ế ệ ể ế ề ả ắ
ị ộ ệ ị ự ượ c yêu c u, n i dung, gi
ề ể ọ ụ ể
ể ỗ ề t đ làm gì? Vi
ả ế ớ ỏ Vi c câu h i: ế ể ệ ế ể ư ế t nh th nào? ậ * Nhóm bài t p ti n s n sinh ngôn b n: g m các bài t p phân tích đ bài, xác ả ẩ ộ t (miêu t ). t, tìm ý, s p x p ý đ chu n b th c hi n yêu câu vi ớ ạ i h n ả ờ ả l i ộ ộ ượ c b c l c qua cách ầ ề ộ ầ ế ế ề t cho ai? Thái đ c n đ t v cái gì? Vi ượ ườ ủ ả Tình c m c a ng t ph i th hi n đ i vi
ị đ nh n i dung vi ề Vi c phân tích tìm hi u đ giúp h c sinh xác đ nh đ ủ c a đ bài. V i m i đ bài c th , khi phân tích tìm hi u đ , các em ph i tr ượ đ trong bài vi miêu t
ả ồ ế ậ ạ
ọ
ạ ậ ế ậ ế ượ ạ
ế ả
ạ ễ ả ượ ề ộ theo m t trình t c di n t
ể ế ằ
ế ẫ
ự ế ở ở ọ *H ng d n h c sinh vi ọ ở Đo n văn m bài: H c sinh đ
ướ ạ ế ể ọ
ủ ừ ở ế ọ ở ể ả ấ ấ ợ ớ .ả ế ậ ả ậ * Nhóm bài t p s n sinh ngôn b n g m bài t p vi t đo n và bài t p vi t bài văn: ạ ả ạ ượ ế c đo n văn đ m t đo n văn: rèn cho h c sinh kĩ năng t o l p đ + Bài t p vi ệ ự ở ạ ẽ ề ả ự ặ c luy n vi t là đo n m bài (tr c b o s liên k t ch t ch v ý. Các đo n văn đ ở ộ ở ộ ạ ế ự ề ế ti p, gián ti p), đo n k t bài (m r ng, không m r ng). Các đo n ph i có s li n ạ ự ạ ộ ộ ờ ạ m ch v ý (không r i r c, l n x n), các ý trong đo n đ ở ầ ạ ụ ể ấ ị nh t đ nh nh m minh ho , c th hoá ý chính (có m đ u, tri n khai và k t thúc). ạ t các đo n văn: ở ượ ọ c h c hai cách m bài: m bài tr c ti p và m ợ ự bài gián ti p. Giáo viên nên đ h c sinh l a ch n cách m bài mà mình cho là h p lí ừ ộ m t nh t và phù h p v i kh năng c a t ng em. M bài gián ti p có th xu t phát t
ằ ồ ề ề
ệ ả ả ặ ộ ự ể ắ ầ ầ ớ i, có th b t đ u b ng m t s ơ ữ ằ ắ ầ ; ho c b t đ u b ng nh ng câu th , ca
ớ ẫ ấ v n đ khác r i m i d n vào v n đ mình c n nói t ấ ệ ki n, hoàn c nh xu t hi n v t đ nh miêu t ế dao.. . có liên quan đ n yêu c u c a đ bài.
ế ượ ắ ộ ộ ẩ
ệ ừ ả ớ ả ượ c vi đ ị ế t bài. Trong đó, th ệ ấ ậ ị ầ ủ ề ộ ố c s p x p khi quan sát, chu n b vi v i ngôn t ế t ể ậ và các bi n pháp ngh thu t
ả ề ố ượ ể t v n d ng đ miêu t ng miêu t .
ế ầ ỏ ộ
ộ c nhi u nh t tình c m c a ng
ề ườ ủ ả ả ấ
ở ộ ế ế ằ t cách và vi
ỏ ợ
ứ ị i, t
ạ ể ồ Thân bài: Có th g m m t s đo n văn, là toàn b n i dung miêu t ừ ừ ầ theo t ng ph n, t ng ý đã đ ả ượ ệ c hình nh v đ i t hi n đ ế ậ ụ ườ i vi mà ng ạ ỉ ế ư ạ Đo n văn k t bài: K t bài tuy ch là m t ph n nh trong m t bài văn nh ng l i ể ệ ượ ấ ế ạ ọ ấ ở ế ớ ườ ả r t quan tr ng b i đo n k t bài th hi n đ t v i i vi ự ế ủ ệ ọ ố ượ t kê c m xúc c a mình cho th y h c sinh th ng miêu t đ i t ng hay li . Th c t ế ườ ự ế ứ ế ầ ng làm k t bài không làm ph n k t bài khô c ng, gò bó, thi u chân th c. Các em th ẫ ự ấ ề ẫ ầ ướ ư ở ộ ng d n, m r ng, đi u đó khi n bài văn ch a có s h p d n. Do đó, giáo viên c n h ả ể ọ ủ ế ầ ế ượ ợ c ph n k t bài m r ng b ng c m xúc c a g i ý đ h c sinh bi t đ ơ ợ ả ở ể ể ự ộ nhiên. Giáo viên có th dùng câu h i g i m đ kh i g i c m xúc mình m t cách t ố ớ ả ặ ệ ạ ươ ủ ọ c a h c sinh trong quá kh , hi n t ng la ; ho c trong hoàn c nh nào đó đ i v i ố ượ đ i t ng đ
ườ ế ớ ố ớ ố ượ ả . c t ả VD: T cái tr ng tr
ườ ng: ờ ọ ớ ế ố ồ ng, em Ngày m i vào l p 1, khi nghe ti ng tr ng tr ấ h c l p 4 r i, ngày nào cũng nghe ti ng tr ng, em càng th y
ả ư ế
ả ợ ả ả ỗ ặ ả Hình nh cây sai trĩu qu g i cho em c m nghĩ gì? M i khi
ế ả ộ ế ọ ệ ề t bài văn: th c th c hi n trong c m t ti
ệ ể ả
có c m giác gì? Bây gi nh th nào?... ả Ho c T cây ăn qu : ả ớ ế ăn qu em nh đ n đi u gì? ậ + Bài t p vi ọ ẽ ự ế ộ ợ
ườ ệ ớ ộ ờ ế ớ ặ ả ẽ t h c. Chúng ố ộ ạ ể ạ i văn phù h p v i yêu c u n i dung và th lo i, các đo n văn trong ặ ượ ố ụ ỉ c b c c ch t ch theo ba
ượ ng đ ụ luy n cho h c sinh tri n khai nhi m v giao ti p thành m t bài. Bài văn ph i có b ầ ụ c c ch t ch , có l bài ph i liên k t v i nhau thành m t bài văn hoàn ch nh, đ ph n:ầ
ả ể ệ ệ ủ ả ng miêu t , th hi n tình c m, quan h c a ng ườ i
miêu t
ể ả ụ ở ớ Gi M bài: ả ớ ố ượ v i đ i t Thân bài: Dùng l
ữ , tái hi n, sao ch p chân dung c a đ i t ệ ủ ố ượ ệ ng miêu ậ ể ộ ả t t
ệ ể ử ụ nh ng góc nhìn nh t đ nh. Có th s d ng các bi n pháp ngh thu t đ l ả ộ
ố ượ ệ i thi u đ i t ả ng miêu t . ờ i văn đ t ấ ị ả ở t ộ hình nh m t cách sinh đ ng. ữ ứ ế
ườ ả ng ậ i nói chung đ i v i đ i t ộ ự .
ủ ậ
ố ớ ố ượ ậ ổ ữ ộ ọ
ả ng miêu t ấ ợ ự ể ữ ỏ ự ế ả t, c m xúc v ượ ấ ộ ố ố ượ ề ủ ậ Nêu nh ng nh n th c, suy nghĩ, tình c m, thái đ tr c ti p c a ế K t lu n: ườ ả và c a m i ng i miêu t ạ Nhóm bài t p vi ả ậ ng đ ọ ạ ế t đo n, bài là nh ng bài t p khó nh t, đòi h i s sáng t o ề c hình thành ụ ầ nh t, yêu c u h c sinh ph i v n d ng m t cách t ng h p s hi u bi ượ ả và các kĩ năng ngôn ng đã đ c t cu c s ng, v các đ i t
ướ ế ờ
ố ả ạ ể ừ . Ý có th đ
ý đ n l ể ượ ạ ữ ệ ả ọ ộ c đo n, bài. Đây là m t quá trình chuy n t ữ c di n t ễ ế ự t l a ch n cách di n đ t có hi u qu i. Giáo ễ ả ả
ượ ể ạ ậ ạ c đó đ t o l p đ tr ệ ễ ọ ả viên ph i luy n cho h c sinh di n đ t đúng nh ng gì mu n t ọ ờ i khác nhau. H c sinh ph i bi thành nh ng l nh t.ấ
t văn miêu t
ụ ế ị ủ ề ế ọ ả ọ ả cho h c sinh, giáo viên ph i giúp h c ủ ề ủ t và duy trì ch đ này t, ch đ c a bài vi
ể sinh xác đ nh đ ố trong su t bài vi ậ ế ệ Đ rèn luy n kĩ năng vi ủ ượ c m c đích c a bài vi ế ể t đ bài văn không lan man. ở ộ Th t khó khi phân đ nh đúng, sai
ồ
ủ ế ạ ặ ắ ở ừ t ng câu, t ng đo n c a bài, và cô đ ng l
ưở ng t
ế ế ọ ụ ti t đ u tiên c a m i lo i bài đ n nh ng ti m t bài văn. Mà ta đánh giá bài văn đó có hay tình c m chân thành, h n nhiên ậ ế ph n k t bài. Do v y, c m xúc trong bài văn ữ t xây
ế ế ế ả t vi ả ộ ộ ả ạ ở ọ ầ i ộ ộ ả ượ ng, b c l ạ ỗ ủ t tr bài.
ệ ử ụ ừ ệ ng xuyên, liên t c; t ả t bài và c trong ti ệ ậ , bi n pháp ngh i pháp 6: Luy n t p cách s d ng các bi n pháp tu t ệ
ế t văn.
ộ ố ạ ọ
ừ ằ
ế ế
ẽ ự ễ ế ẵ t thành câu, luy n dùng t cho s n, vi ử ụ ợ ả ợ ả , g i c m, vi t thành câu g i t ầ ở ộ ể ễ ậ
ứ ầ ầ ỉ
ộ ả ặ ơ ặ ơ
ữ ợ ả ừ ữ ả ầ láy, t ng g i t
ọ
chi c bàn h c: ườ ể ả ươ ặ
ng áp m t lên m t bàn đ c m nh n h ữ ặ ẫ ệ ầ ả ộ ơ ậ ng th m i nh ng bài toán i b n thân đã c n m n, mi t mài cùng em gi
ị không, có đ c s c không? Vì th , bài văn ph i b c l ừ ủ c a các em ầ giáo viên c n chú ý rèn cho h c sinh cách t ừ ế ầ ườ ộ m t cách th ạ ự d ng đo n văn, ti ả 2. 6. Gi ậ thu t trong vi ệ ể ồ ưỡ ậ ng kĩ năng di n đ t, h c sinh s th c hành m t s bài t p luy n Đ b i d ừ ệ ử ỗ ừ ư ớ ế i dùng t vi t nh : v i các t ; b ng cách s a l ừ ừ ệ t theo yêu t có s d ng bi n pháp tu t ý đã cho vi ợ ộ ạ ượ ầ c sinh đ ng, g i c u, làm các bài t p m r ng thành ph n câu... đ cách di n đ t đ ướ ả ợ ả ầ ế c đ u ch yêu , g i c m h n. Giáo viên c n ti n hành theo m c đ tăng d n, b t ệ ử ụ ọ ầ c u h c sinh đ t câu đúng, sau yêu c u cao h n là ph i đ t câu có s d ng bi n pháp ữ ừ so sánh, nhân hoá, có dùng nh ng t hình nh, âm thanh hay nh ng ả ừ ể ộ tình c m. bi u l t ế ả ộ ọ VD: M t h c sinh t ệ ọ ỗ M i lúc h c bài m t em th ườ ạ ị ủ dìu d u c a m t ng khó.
ế ừ ấ ẽ ố ả ộ ừ ư ậ v a r t tình c m và s cu n hút ng ườ i nh v y v a sinh đ ng, tinh t
ọ đ c, ng ả i nghe.
ả ọ
ế ử ụ ồ
ệ t có s d ng bi n pháp ngh thu t gì nh ng khi vi
Miêu t ườ Tuy nhiên, không ph i h c sinh nào cũng bi ẵ ệ ệ ử ụ ầ ạ ậ ệ ệ t s d ng các bi n pháp ngh thu t ư ậ ọ ươ các em có s n tâm h n văn ch ng nh v y. H c ế ư ậ t c. Giáo viên c n có bi n pháp nào giúp các em? Tôi đã giúp
ằ
ả ả ự và cũng không ph i t khi miêu t ế ệ ố ể t chi ti sinh có th phát hi n t ượ ụ ậ văn l i khó v n d ng đ các em b ng cách nh sau: ỗ ộ ườ ẳ ộ i; ng
ư ỉ VD: M i hoa ch là m t ph n t ỉ ế ầ ử ủ ả c a c xã h i th m t ớ ữ ế ươ ư ế i ta quên đoá ướ hoa, ch nghĩ đ n cây, đ n hàng, đ n nh ng tán l n xoè ra nh muôn ngàn con b m
ắ th m đ u khít nhau .
ọ ệ ậ
ủ ụ
ướ ắ ể ả ớ ng v i muôn ngàn con b m th m
ả ộ
ậ ự ươ ượ ớ ậ ệ ệ Cho h c sinh phát hi n bi n pháp ngh thu t trong câu trên. ư ậ ệ Nêu tác d ng c a vi c so sánh nh v y. ượ Gi i thích vì sao có th so sánh hoa ph ( mà không ph i m t con). ụ T p v n d ng so sánh t : so sánh hoa ph ng t
ợ ả ặ ữ ữ ứ ậ ị
ử ụ ữ ệ ổ ơ Yêu c u các em ghi chép vào s tay nh ng câu văn, th có s d ng hi u qu ả
ậ ả ng v i hình nh khác theo ậ ủ ả ớ ả c m nh n c a các em, ho c so sánh loài hoa hay cây khác v i hình nh nào đó. Chú ý ọ giúp h c sinh nh n ra nh ng cách so sánh thú v , giàu s c g i t và nh ng so sánh không có giá tr .ị ầ ệ ệ ậ
ả ế ả ậ t tr bài t p làm văn.
bi n pháp ngh thu t đó. ự 2. 7. Gi ướ i pháp 7: Kĩ năng TLV tr t. c chia thành kĩ năng nói, kĩ năng vi
ệ Th c hi n nghiêm túc ti ế ượ ể ơ ớ ượ
ẩ ế ế ữ ẩ ưở ữ ủ ủ ắ t m i đ t th y, m c các l
ề ỗ ượ i đ ưở
ẩ ữ
ệ
ớ ể ướ ầ ượ ọ t, khi h c vi ả ạ ư ễ
ế ề ặ ấ ậ
ế Ở ớ ầ c h t đ l p đ u ấ ế ị c p, kh u ng c a các em phát tri n h n còn kĩ năng vi c hình thành nên b ế ấ ả ng c a kh u ng , các em nói th nào, vi nh h c tính vào ể ế ẽ ạ ỗ ự ẽ ả i vi ph m phong cách. V sau, kĩ năng vi l t s phát tri n và s nh h ng tích c c ể ế ở ạ ớ t ngày càng phát tri n. TLV có vai trò i v i kh u ng . Lên l p 4,5 kĩ năng vi tr l ả ọ ế ặ ầ ọ hàng đ u trong vi c phát tri n kĩ năng này. Đ c bi , h c t văn miêu t ớ sinh l p 4 b c h c di n đ t l u loát, giàu hình nh. ế ộ M t khác, s liên k t n i dung là liên k t bên trong khó nh n th y, nhi u ng ứ ườ ủ ừ ế ệ c đ u đ ự ng chú ý đ n hình th c ngôn t
ữ ỗ ườ ữ ề ườ i mà không coi tr ng đ n lôgic c a các ý trong bài. ả , ế ng chú ý ch a l i chính t
ữ ờ ữ ọ th ọ Trong khi ch a văn cho h c sinh, nhi u giáo viên th ch a l
ể ự ủ ế ể ả ộ i mà không ch a ý. ầ ườ
ụ ấ ệ ệ ố ưỡ ạ i giáo viên c n hi u rõ m c tiêu c a ti ể ng, tránh làm “l y l ”, không th qua loa, đ i khái. Mu n làm đ t tr bài đ th c hi n m t cách ượ c
ư ế ư ậ Ng nghiêm túc, kĩ l ả ế nh v y, giáo viên ph i ti n hành nh th nào?
ể ế ữ ỗ ậ ấ ượ ủ ừ c đi m c a t ng bài vi t; ch a l i tiêu
ể ầ
ạ ỗ ả ỗ , l i dùng t ừ ỗ ặ i đ t , l
ừ câu, l ừ i c a h c sinh theo t ng lo i: L i chính t ạ , câu, đo n văn hay.
ứ ộ ố ư ạ
ể ậ ế ủ ọ ẩ ị * Chu n b : ư ấ Ch m bài th t kĩ, th y rõ u, nh ụ ắ bi u c n kh c ph c ngay cho các em. ỗ ủ ọ ạ i các l Ghi l ạ ạ ễ đ t , . . G h i ỗ i di n l i các t ạ ố Th ng kê và phân lo i bài theo m c đ : t ượ c đi m trong bài vi ầ t, khá, trung bình, ch a đ t yêu c u. t c a h c sinh.
Nh n xét chung v u, nh tr bài: ự ể ề ậ ỉ
ế ự ể ặ ầ ố ớ * Trong gi Đây là ti ọ ạ ọ h c sinh đ c l ề ư ờ ả ầ ế ọ t h c th c hi n nhóm bài t p ki m tra đi u ch nh. Giáo viên yêu c u ụ ế ạ ki m tra đ i chi u v i m c đích yêu c u đ t ra lúc i đo n đã vi ệ t, t
ể ự ướ ữ ầ
ử đánh giá, s a ch a bài vi ả ộ ẫ ệ ứ ả ọ ng d n h c sinh ế ạ t l i
ạ ọ ế ủ ầ đ u đ t t c a mình. Giáo viên c n h ể ạ ễ xem xét c n i dung và hình th c di n đ t. Có th ph i cho h c sinh luy n vi đo n, bài.
ế ự
ư ứ ử ỗ ứ ổ ướ ư ả ẫ ậ ế ả ỳ c, hình th c t ch c s a l ệ ạ ề ờ ng d n (Linh ho t v th i gian th c hi n ế t i nh th o lu n nhóm, tu theo k t qu bài vi
Ti n hành đúng nh quy trình đã h ướ các b ủ ọ c a h c sinh).
ọ ấ ả ủ ủ ượ ỗ c l L u ý: H c sinh ph i th y đ
ọ
ư i đó và ghi nh nó; hi u rõ và có nhu c u h c h i nh ng t ướ ỏ ằ ấ
ố ầ ư ữ ạ
ọ ậ ượ ự ấ ả ớ ả ộ ử ạ i trong bài văn c a mình và c a b n; s a ạ ừ ữ ầ , câu, đo n văn ọ ạ c khi cho h c sinh . Tôi mu n nh n m nh r ng: Tr ọ ế , câu, đo n văn hay c n l u ý cho các em đ c lên (thành ti ng và đ c ị ủ ễ ả c s thú v c a cái hay t c các em m i c m nh n đ
ớ ể ượ ỗ đ c l ứ ợ ả ả hay, giàu hình nh và s c g i t ọ ỏ ừ h c h i nh ng t ầ th m) m t cách di n c m thì t đó.
h c sinh. Tu vào đ i t
ỉ ậ ế ộ ủ ọ Tuy nhiên, ta cũng không nên đòi h i quá cao ử ỗ ể ở ọ ạ , câu, đo n hay ờ ỳ ở ứ ộ ữ
ố ượ ỏ ng ọ ừ ặ ọ h c sinh mà đ t ra các em s a l m c đ nào. Giáo viên i hay h c t ị ộ ề ầ c n kiên trì, b n b , không th nóng v i, k p th i ghi nh n nh ng ti n b c a h c sinh ỏ dù là nh nh t.
ế ế t văn miêu t ế ượ t đ
và vi ế ố ượ ả t cách quan sát đ i t
ng, tích lu ế
ấ ậ Do v y, khi h c sinh bi ể ượ ặ miêu t ự ử ụ ự t cách t
ừ ế ệ ế t văn; đ ượ i kĩ l
ả , bi ạ ưở ng t ượ ử ỗ c s a l ả ơ ơ c hay là khi các em đã ỹ ở t xây d ng đo n văn m bài, thân bài, k t bài; cách ệ ng và s d ng các bi n pháp ừ ỗ ưỡ ng sau m i bài vi ế ấ ượ ơ t t bài d dàng h n, thích thú h n, có c m xúc h n, ch t l ế t. T ng bài vi
ế c nâng cao.
ự ệ ạ ọ ụ ả ệ ợ ể ả Th c hi n d y h c theo quan đi m tích h p và giáo d c b o v môi i pháp 8:
ọ t vi ủ ể ướ ầ c đ c đi m c a văn miêu t c đ u hi u đ b ế ấ ị ả ượ ố ừ nh t đ nh, bi c v n t đ ố ụ ạ ễ di n đ t và xây d ng b c c bài văn; bi ệ ậ , bi n pháp ngh thu t trong vi tu t ễ đó, các em vi ượ đ 2.8. Gi ườ ng. tr
ớ ấ ả ệ ỏ ự đòi h i s nhi t huy t c a giáo viên r t cao thì m i th y đ
ề
ớ ề ầ ạ D y văn miêu t ộ ủ ọ ỉ ế ố t t
ế ọ
ẫ ớ ạ ế ủ ệ ng yêu thích khác. Không ch trong ti ng d n các em trong các ti ỉ ế ọ t h c khác c a môn Ti ng Vi
ờ ậ ế ạ ầ ọ T p đ c, d y dùng t
ừ ặ ế ạ ờ
ấ ằ ớ ợ
ế ầ ỏ
ừ ạ ớ ự ế s ti n b c a h c sinh, m i kh i g i đ không ch vi ượ t ướ h ụ th trong gi ả ộ ồ ậ m t đ v t nào đó trong khi ti p xúc trò chuy n, hay các gi t ướ ộ ầ m t l n h ườ ữ gi a sân tr Sân tr và r t đ p ấ ẹ ? Các em quan sát
ấ ượ ế ủ c ơ ợ ượ ở các em ni m say mê, thích thú. Các em c ố ả ữ ầ t bài theo đ giáo viên yêu c u mà còn có nhu c u miêu t nh ng đ i ế ọ t văn, ta còn t TLV m i d y h c sinh h c vi ả ư ạ t nh d y các em c m t LTVC, kích thích nhu c u miêu , đ t câu trong ti ệ ngo i khoá. Trong ẫ ấ ng d n các em x p hàng vào l p, b t ch t tôi nhìn th y cây b ng lăng ở bông hoa đ u tiên. Tôi h i các em: ng ề ườ ng hôm nay có đi u gì v a m i, v a l ố ậ ề ề ừ ỏ ấ nhanh và đ u nh n th y đi u tôi mu n h i.
ấ ẹ ư ế ả ứ ấ Bông hoa y đ p nh th nào và cho em c m xúc gì ? Các em r t hào h ng nói
ủ lên suy nghĩ c a mình.
ụ ư ệ ỏ
ằ ắ ể ặ ứ ả ế ườ ẹ ộ Tôi giáo d c ý th c b o v cây xanh b ng cách h i các em nh sau: Bông hoa đ p th kia, em có nên ng t đ t ng m t ng i em yêu quý không?
Vì sao?
ộ ờ ắ ư ậ ạ ượ Nh v y, trong m t th i đi m ng n, tôi đã đ t đ
ể ẳ ề ể ụ ả
ả ế
ằ ữ ể ễ ụ ậ ạ ố ừ ủ ờ ể ả ề c a mình đ t
ả ề ậ
ợ ọ ầ ố ố
ộ ự ể ọ
c nhi u m c đích: Các em ế x p hàng nhanh mà không căng th ng; kích thích các em phát tri n kh năng quan sát, ậ , kh năng dùng ngôn ng đ di n đ t.. .Trong kho ng th i gian sau nh n xét tinh t v bông đó, tôi tin r ng nhi u em còn suy nghĩ và v n d ng v n t ả hoa đó theo c m nh n riêng. ọ ạ ạ ế ủ t c a các em. VD: Thông qua h c v ch đ “ ọ ể ượ ể c cách chăm sóc và ích l
ẽ ả ặ ủ ả ố ộ ớ Bên c nh đó, c n d y h c tích h p v i các môn h c khác làm giàu v n s ng, ậ ” c aủ ọ ề ủ ề Th c v t và đ ng v t ự ậ ể ộ ậ ộ ố ế ề ặ t v đ c đi m m t s loài th c v t, đ ng ậ ợ ủ i c a chúng. Vì v y, khi làm bài văn miêu ể ệ ẽ c n k , sinh đ ng và th hi n tình c m c a mình
ậ ậ ơ
ợ ộ ọ ờ ị ố v n hi u bi môn Khoa h c, h c sinh có thêm hi u bi ậ v t, hi u đ ả t ( cây c i, con v t), các em s t ộ m t cách chân th t h n. 2.9. Gi
ọ
ữ ẽ ờ
ả i pháp 9: Khen ng i, đ ng viên h c sinh k p th i. ả ọ ậ ọ ể giáo viên hãy dành Đ kích thích h c sinh h c t p nói chung, h c văn miêu t ở ự tin h n và phát huy i khen thích đáng. Các em s ph n kh i, t ữ ủ ả ừ ề cho các em nh ng l ả ượ đ c kh năng ti m tàng c a b n thân, t ấ đó lo i b đ ố ữ ti c h u.
ơ c nh ng lo âu, t ố ạ ỏ ượ ụ ươ ộ ố ệ ự ạ ng đ i thành công khi d y
ủ ệ ớ Trên đây là m t s bi n pháp mà tôi đã áp d ng t cho h c sinh l p 4B do tôi ch nhi m.
văn miêu t ế c:
ọ ả (cid:0) K t qu đ t đ ả ạ ượ ộ ệ ừ ờ Qua m t quá trình lao đ ng, tìm tòi sáng t o đ th c hi n t ng gi ậ môn T p làm
ộ ế ạ ạ ượ ể ự ộ ố ế ậ ả ư c m t s k t qu nh sau. văn môt cách bài b n, có k ho ch. Tôi nh n đ
ặ ạ
ế ệ ụ ọ ộ t làm m t bài văn, h c sinh đ
ộ ạ ủ
ả a. M t m nh: ấ ậ Tôi nh n th y ngoài nhi m v chính là bi ể ệ ự ẹ ạ ậ ậ ọ
ừ ự
ố ượ ầ ạ ọ ng h c sinh làm
ủ ượ c ch ủ mình ộ ộ đ ng, t do th hi n cái “tôi” c a mình m t cách rõ ràng b c b ch cái riêng c a ạ ạ ộ m t cách tr n v n. D y T p làm văn là d y các em t p suy nghĩ riêng, t p sáng t o, ể ệ ậ t p th hi n trung th c con ng Qua đánh giá tôi th y t ả ố ậ ườ ọ ụ ể i mình qua t ng bài h c c th . ấ ấ ả t c các em làm bài đ t yêu c u, s l ể tăng đáng k . t
ế ờ t bài văn miêu t ế ặ ạ b. M t h n ch : ả Th i gian làm bài không dài( kho ng 30 25 phút), nên các em khi vi
ợ ế ạ ờ ự ọ ự ư
ầ ậ ế ệ ả ủ ộ mang tâm tr ng v i vàng, s h t gi ạ ừ ữ t ng , câu văn,... nên ph n nào h n ch hi u qu c a bài vi t bài luôn ố . Vì v y, các em ch a có s ch n l a, trau chu t ế t.
ế ả ể ả ả ủ ủ ớ ọ ch t l t văn miêu t ố c a h c sinh c a l p 4B cu i
ấ ượ ố ệ ụ ể ư K t qu ki m t ọ ế ng vi năm h c này có s li u c th nh sau:
ng HS S l
L pớ 4B ố ượ 14 HTT 6 (42,6%) HT 8 (57,4 %) CHT 0 (0%)
ố ọ ố ọ ứ ế ể ế ả ớ Căn c vào k t qu trên, so v i đi m cu i h c kì 1 đ n cu i h c kì 2 thì kĩ năng
ủ ọ ộ ẳ ố ượ ế ậ ọ T p làm văn c a h c sinh đã ti n b h n. S l ng h c sinh hoàn thành và hoàn thành
ố ứ ỹ ư ế ọ ọ t t khá cao, không còn h c sinh ch a hoàn thành ki n th c k năng môn h c.
ộ ố ệ ỹ ế ả ả K t qu trên cho th y ấ “M t s bi n pháp rèn k năng làm văn miêu t cho
ơ ọ ạ ượ ể ả ố ệ ả mà tôi đã tri n khai đã đ t đ c hi u qu t t và mang tính kh thi h c sinh l p 4”
cao.
ạ ậ ầ ạ ậ ắ ọ ọ Thông qua d y h c, tôi nh n ra r ng ữ ằ d y h c T p làm văn c n n m v ng
ơ ở ữ ậ ươ ậ ủ ể ượ ớ nh ng c s lí lu n và ph ng pháp lu n c a nó khi đó giáo viên m i hi u đ c ý đ ồ
ụ ể ở ọ ộ ủ ả ư ự l a ch n n i dung c th các bài, c a tác gi Sách giáo khoa cũng nh quy trình và
ươ ọ ừ ứ ừ ế ẩ ph ng pháp h c t ng bài trong Sách giáo khoa, Chu n ki n th c kĩ năng ,.....T đó
ổ ứ ướ ể ố ề ẫ ủ ọ ạ ộ ủ ạ ọ t ch c, h ng d n và đi u khi n t t m i ho t đ ng c a mình, c a h c sinh, t o ra
ấ ượ ụ ệ ch t l ả ng và hi u qu giáo d c cao.
ượ ư ậ ả ượ ứ ề ữ ị ố Mu n làm đ c nh v y giáo viên ph i đ c trang b nh ng tri th c v ph ươ ng
ạ ượ ự ạ ọ ữ ệ ể ề pháp d y h c tích c c và t o đ ầ c đi u ki n đ các em hoàn thành nh ng kĩ năng c n
ế ủ ươ ỳ ừ ự ạ ọ ọ thi t c a ph ụ ng pháp d y h c này. Tu t ng bài mà giáo viên l a ch n áp d ng
ữ ế ể ệ ờ ọ ứ ậ ợ nh ng bi n pháp phù h p đ làm th nào cho gi ạ h c T p làm văn có h ng thú và đ t
ấ ả ế k t qu cao nh t.
Ầ Ậ Ế III. PH N K T LU N
ủ ề
ế ạ ả ụ ệ ả ớ ộ t văn miêu t có m t ý nghĩa to l n vì nó có c nhi m v giáo
1. Ý nghĩa c a đ tài ọ D y h c sinh vi ụ ể ưỡ ng, giáo d c và phát tri n. d
ự ạ
ứ ể ạ ệ ề và cũng có nhi u bi n pháp đ d y văn miêu t
ề ộ ậ ả ế t bài văn miêu t ạ ứ ữ ạ
ị ự Phân môn T p làm văn là m t phân môn th c hành và giàu s c sáng t o cá nhân. ả ề . Có nhi u cách vi ọ ệ ơ ở Trên c s kinh nghi m gi ng d y, m i giáo viên đ u có nh ng cách th c d y h c ằ riêng nh m th c hi n t
ề ả ệ ố ộ ể ỗ ươ ng trình đã quy đ nh. ỗ ạ ả ả ự , m i giáo viên đ u ph i th c
ầ ệ ố hi n t
ọ ọ ắ ụ
ế ủ ả ộ ể ứ t c a b n thân.
ả ng pháp gi ng d y.
ườ ọ ủ ộ i h c.
ạ ạ ủ ạ ệ ợ
ờ ể ế ể ớ ố đ tích lũy v n hi u bi t và b i d ồ ưỡ ng
ứ ộ
ự ố ợ ả ể ể ự ự ế t n i dung ch Tuy nhiên, đ thành công khi d y văn miêu t t các yêu c u sau: ắ N m ch c m c tiêu môn h c, bài h c. ồ ế Luôn tìm tòi, trau d i ki n th c và trình đ hi u bi ươ ạ Linh ho t trong ph ự Phát huy tính tích c c, ch đ ng, sáng t o c a ng ọ ể Luôn th c hi n quan đi m tích h p trong d y h c. ạ ộ Ph i h p v i các ho t đ ng ngoài gi ồ tâm h n giàu c m xúc cho các em. ậ ự ế ộ ủ ọ ờ ị Luôn ki m tra, đánh giá m c đ và k p th i ghi nh n s ti n b c a h c sinh. ả ọ ậ ủ Chuy n s đánh giá k t qu h c t p c a giáo viên thành kĩ năng t đánh giá
ủ ọ c a h c sinh.
ự ế
ư
ự
ệ
ề
ạ
ở ế ậ
ả ớ
Trong quá trình th c hi n và đ a vào th c t
trong ph m vi đ tài
t T p làm văn miêu t
ti
ả l p 4. B n thân tôi
ọ ậ ủ ọ
ệ
ề
ể
ẳ
ọ
ị
ứ ạ đã rút ra nhi u kinh nghi m và kh ng đ nh đây là hình th c d y h c làm chuy n hoá quá trình h c t p c a h c sinh. Nh
ư
ộ ố ả
ệ
ả
ự ậ ầ v y c n ph i th c hi n m t s gi
i pháp sau:
ướ
ẫ
ọ
ề
ắ
ằ
ọ
Giáo viên h
ng d n h c sinh quan sát tìm ý: quan sát b ng nhi u giác quan: m t, mũi, tay, tai… qua đó h c sinh phát
ủ ự ậ
ủ
ủ
ể
ệ
ệ
ầ
ặ
ầ
ượ
ữ
hi n, khám phá đ y đ các đ c đi m c a s v t, làm cho chúng hi n ra đ y đ , rõ ràng tránh đ
c nh ng bài văn miêu
ả
ạ
ờ
t
chung chung m nh t.
ướ
ở ẫ
ầ
ẫ
ắ
ộ
ọ
ự ợ
ự
ự
Khi h
ợ ng d n h c sinh quan sát c n g i m , d n d t theo m t trình t
ể ọ h p lý, đ h c sinh t
mình quan sát, t
mình
ẻ ủ ự ậ
ề ả
ủ ế
ệ
ề
ấ
ậ
ế ở
ả c m nh n tính ch t muôn hình muôn v c a s v t. Đây là đi u ki n ch y u làm n n t ng giúp cho bài vi
t tr nên
ậ ự
ự
ưở
ượ
ự
ạ
chân th t, t
ơ ở nhiên và đây cũng là c s cho s phát huy trí t
ng t
ạ ủ ọ ng và năng l c sáng t o c a h c sinh (sáng t o trong
ễ
cách nhìn, cách nghĩ, cách di n đ t
ạ n i ộ dung…).
ệ
ả ử ụ
ả
ả ụ ể ừ
ừ
ặ Đ c bi
t, giáo viên ph i s d ng tranh. nh trong văn miêu t
ự ề c th , t ng vùng, t ng mi n khác nhau mà giáo viên l a
ể
ả
ọ
ố ơ
ợ ch n tranh nh cho phù h p đ cho các em quan sát t
t h n.
ố ừ
ọ
ỹ
ữ
ả
ệ
ầ
ọ
ọ
ự Tích lu và l a ch n v n t
ng khi miêu t
cũng là bi n pháp không kém ph n quan tr ng giúp cho h c sinh nh l
ớ ạ i
ộ ừ ữ
ả
ộ
ế ự
ọ ừ ữ
ể
ẫ
ấ
ầ
ợ
m t t
ng , m t hình nh, bi
t l a ch n t
ng hay, thích h p, phong phú vào bài văn đ thêm ph n h p d n.
ả
ủ
ể
ế
ả
ườ
ế
ể ệ
ượ
ả
Bài văn miêu t
hay thì không th thi u c m xúc c a ng
i vi
t, có th hi n đ
c c m xúc
ớ
ườ ọ
ườ
trong bài văn thì m i thu hút ng
i đ c, ng
i nghe.
ễ
ể
ố
ỏ
ườ
ả ắ
ơ ả
ầ
ế ậ
Song, đ quá trình đó di n ra t
t, đòi h i ng
ữ i giáo viên ph i n m v ng yêu c u c b n và bi
ụ t v n d ng linh
ừ
ạ
ạ
ế ọ ớ ừ
ố ượ
ượ ả ở ậ
ạ ậ
ỉ ự
ho t sáng t o trong t ng ti
t h c v i t ng đ i t
ng đ
. B i v y, d y t p làm văn giáo viên không ch d a vào sách
c t
ề ấ ế ị 2. Ki n ngh Đ xu t.
ữ
ế
ầ
ư ệ
ể
ả
ộ
ế ề ộ
ươ
ố
ừ ữ
giáo khoa mà còn c n đ n nh ng t
li u tham kh o đ
ể m ở r ng hi u bi
t v n i dung ph
ng pháp và v n t
ng trong
ể
ả
ấ
ợ
ư ậ
ấ ượ
ớ ừ
ụ
ướ
ừ t ng văn c nh đ cung c p g i ý cho
h c ọ sinh. Có nh v y thì ch t l
ng giáo d c m i t ng b
c nâng
lên.
ộ ố ệ ỏ ế t văn Trên đây là m t s kinh nghi m nh mà tôi rút ra trong quá trình Rèn kĩ năng vi
ả ứ ự ề ệ ớ ọ miêu t cho h c sinh l p 4. Tuy nhiên trong quá trình nghiên c u và th c hi n đ tài này
ặ ạ ữ ế ế ậ ỏ ươ ự ẽ s không tránh kh i nh ng m t h n ch , thi u sót. Vì v y, tôi mong đ ỡ c s giúp đ ,
ủ ấ ể ề ệ ế ạ ồ ượ đóng góp ý ki n quý báu c a c p trên và các b n đ ng nghi p đ đ tài này đ c hoàn
ạ ế ả ố ệ ờ ượ ơ ụ ệ ộ thi n và đ t k t qu t ồ t h n, đ ng th i đ c áp d ng r ng rãi trong vi c Rèn kĩ năng
ế ả ọ ớ vi t văn miêu t cho h c sinh l p 4.
