Sổ tay kỹ thuật chế biến bảo quản giống - Phần 2: Chế biến hạt giống

Chia sẻ: Hocuong Hocuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sổ tay kỹ thuật chế biến bảo quản giống - Phần 2: Chế biến hạt giống có nội dung trình bày giới thiệu chung về chế biến hạt giống; nguyên lý chế biến hạt giống; thiết bị làm sạch và phân loại hạt giống; các loại dụng cụ phân tích kiểm nghiệm phục vụ cho hệ thống phân loại làm sạch; thiết bị chuyển tải;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay kỹ thuật chế biến bảo quản giống - Phần 2: Chế biến hạt giống

37 PHAÀN 2 CHEÁ BIEÁN HAÏT GIOÁNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG Cheá bieán haït gioáng (Seed processing) laø quaù trình haït gioáng ñi qua nhieàu giai ñoaïn baét ñaàu khi nhaän nguyeân lieäu töø ngoaøi ñoàng, laøm saïch (Seed cleaning), phaân loaïi (Seed seperating and upgrading), xöû lyù thuoác (Seed treating), saáy haït boå sung (Seed Drying) vaø ñoùng goùi (Bagging). Haït gioáng sau thu hoaïch töø ñoàng veà thöôøng chöùa nhieàu vaät lieäu khaùc goïi laø taïp chaát. Taïp chaát coù theå bao goàm haït coû, haït gioáng khaùc, haït gioáng non, haït nöùt, beå, haït hö hoûng, vuïn rôm, ñaát caùt, …. Ñeå baûo ñaûm haït gioáng coù chaát löôïng cao vaø giaûm chi phí trong quaù trình baûo quaûn, tröôùc khi cung öùng ra thò tröôøng, caàn phaûi tieán haønh laøm saïch vaø phaân loaïi haït. Qua cheá bieán, haït gioáng nhaäp veà ban ñaàu seõ ñaït tieâu chuaån haït gioáng theo tieâu chuaån qui ñònh. II. NGUYEÂN LYÙ CHEÁ BIEÁN HAÏT GIOÁNG 1. Ñaëc tính vaät lyù cuûa haït gioáng Döïa vaøo caùc ñaëc tính vaät lyù cuûa haït, ngöôøi ta söû duïng caùc maùy chuyeân duøng ñeå taùch caùc thaønh phaàn caàn thaûi loaïi ra khoûi loâ haït gioáng. 1.1 Côõ haït (Size) Côõ haït laø moät ñaëc tính ñeå phaân bieät deã nhaát giöõa caùc gioáng. Duøng saøng loã troøn choïn haït theo chieàu roäng vaø saøng loã hình thuoân choïn haït theo chieàu daøi. 1.2 Chieàu daøi haït Nhaèm taêng ñoä ñoàng ñeàu cuûa haït gioáng, ñaëc tính chieàu daøi haït ñöôïc söû duïng ñeå phaân loaïi haït gioáng thaønh daïng haït daøi, haït troøn hoaëc haït daøy hay moûng. Ñieàu naøy raát caàn thieát ôû nôi gieo haït baèng maùy. 1.3 Khoái löôïng rieâng cuûa haït (Specific gravity) Haït sau khi ñöôïc choïn löïa theo côõ haït vaø chieàu daøi thöôøng ñoàng daïng. Moät soá haït bò hö nhö vôõ, saâu gaây haïi, haït nhoû, chôùm naûy maàm, …. vaãn chöa ñöôïc loaïi trieät ñeå vaø do ñoù seõ aûnh höôûng ñeán tyû leä naûy maàm, söùc soáng, caây ñöôïc troàng ôû ngoaøi ñoàng. Ñaëc tính khoái löôïng rieâng ñöôïc duøng ñeå taùch loaïi caùc haït treân. 1.4 Hình daïng haït (Shape) Haït thöôøng coù hình daïng khaùc nhau. Caùc thieát bò coù saøng vôùi loã saøng hình tam giaùc, troáng hình truï coù hoác loõm …cuõng ñaõ löïa choïn haït theo hình daïng (lieân quan ñeán chieàu daøi). ÔÛ ñaây söû duïng theâm daïng haït deïp, haït troøn. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
38 1.5 Caáu truùc maët voû haït (Surface structure) Maët voû haït coù loaïi coù lôùp voû xuø xì, nhaùm, coù loaïi coù lôùp voû ngoaøi trôn. Döïa vaøo ñaëc tính naøy ngöôøi ta thieát keá caùc loaïi saøng thích hôïp. 1.6 Maøu saéc haït (Color) Nhieàu loaïi haït coù maøu saéc haït khaùc nhau. Ngoaøi ra, haït chín non, bò beänh, … cuõng coù maøu saéc thay ñoåi. 1.7 Tính tích dieän (Conductivity) Haït coù tính tích ñieän khaùc nhau. Do ñoù, döïa vaøo ñaëc tính naøy coù theå phaân loaïi haït theo tính daãn ñieän toát vaø keùm cuûa haït. 1.8 Tính haùo nöôùc (Affinity for liquids) Moät vaøi loaïi haït coù ñaëc tính deã thaám öôùt hôn caùc haït khaùc. 1.9 Tính naåy (Resilience) Haït troøn, trôn vaø haït deïp, nhaùm coù ñoä naåy khaùc nhau. 2. Caùc böôùc cheá bieán haït gioáng 2.1 Sô cheá (laøm saïch sô boä) NHAÄP SÔ CHEÁ LAØM SAÏCH SAÁY TOÀN TRÖÕ ÑOÁNG XÖÛ LY ÙTHUOÁC PHAÂN LOAÏI SAÁY BOÅ SUNG TOÀN TRÖÕ ÑOÙNG GOÙI XUAÁT HAØNG Hình 2.1: Sô ñoà caùc böôùc cheá bieán haït gioáng Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
39 Sô cheá nhaèm muïc ñích taïo loâ haït gioáng ñoàng ñeàu, thoâng qua vieäc loaïi boû rôm raùc laøm taéc ngheõn gaøu taûi, pheãu naïp lieäu, laøm taêng hieäu quaû caùc maùy cheá bieán cuõng nhö taêng naêng suaát maùy. Maùy duøng sô cheá thöôøng laø caùc loaïi maùy nhö: maùy laøm saïch, maùy saøng thoâ, maùy chaø haït hoaëc maùy caét raâu (ñoái vôùi caùc loaïi luùa coù raâu, luùa khi tuoát coøn gieù dính vaøo haït). Caùc maùy laûy baép, xay döa, … cuõng coi laø maùy sô cheá. 2.2 Laøm saïch Laøm saïch laø coâng ñoaïn caàn thieát trong vieäc cheá bieán haït gioáng. Muïc ñích cuûa laøm saïch laø loaïi boû ra khoûi loâ gioáng nhöõng vaät laãn taïp coù chieàu roäng hoaëc chieàu daøy khaùc vaø nheï hôn haït gioáng. Maùy laøm saïch laø maùy chuû yeáu coù ôû taát caû nhaø maùy cheá bieán haït gioáng. Maùy hoaït ñoäng qua: - Luoàng khí huùt - Saøng thoâ - Saøng phaân loaïi. Maùy laøm saïch coù nhieàu loaïi, töø loaïi nhoû chæ coù 2 saøng ñeán loaïi to coù tôùi 8 saøng vaø töø 1 ñeán 3 quaït huùt hoaëc thoåi. Baûng 2.1: Kích côõ vaø hình daïng loã cuûa saøng ñoái vôùi moät soá haït gioáng Saøng thoâ Saøng tinh Gioáng Kích côõ Hình Kích côõ Hình (mm) daïng loã (mm) daïng loã Luùa thöøông 6 Thuoân 1,5 – 1.8 Thuoân Luùa lai 6 Thuoân 1.0 – 1.2 Thuoân Baép 12 Thuoân 6,3 -7,0 Troøn Ñaäu xanh, rau muoáng --- --- 2,4 Thuoân Ñaäu coâve, ñaäu ñuõa, möôùp höông, döa haáu --- --- 4,7 Thuoân 2.3 Phaân loaïi Thoâng thöôøng haït gioáng khi qua maùy laøm saïch laø ñaõ ñuû tieâu chuaån gioáng. Tuy nhieân, coù tröôøng hôïp thaønh phaàn laãn taïp raát gaàn gioáng vôùi haït gioáng veà côõ vaø daïng nhö haït bò saâu gaây haïi, haït bò vôõ, …. Maët khaùc, loâ haït gioáng coù theå coøn nhöõng haït non, haït nhoû, … do ñoù, caùc haït trong loâ gioáng khoâng ñoàng ñeàu vaø aûnh höôûng ñeán chaát löôïng loâ gioáng. Phaân loaïi bao goàm phaân loaïi haït (seperating), theo côõ nhaèm loaïi caùc haït lôùn hoaëc nhoû; daøi hoaëc ngaén hôn haït gioáng tieâu chuaån, haït vôõ, saâu bò haïi vaø löïa haït (grading) nhaèm loaïi caùc haït nöùt, hö hoûng. Nhöõng haït naøy coù theå laøm giaûm söùc soáng cuûa loâ haït gioáng hoaëc laøm giaûm soá caây moïc ngoaøi ñoàng. 2.3.1 Theo chieàu daøi haït Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
40 Thieát bò thöôøng duøng coù 2 loaïi: loaïi troáng hình truï coù hoác loõm troøn treân vaønh trong hoaëc loaïi coù nhieàu ñóa vôùi hoác loõm ôû hai maët ñóa. Khi troáng hình truï hoaëc ñóa quay, haït troøn naèm trong hoác loõm ñöa leân cao (nhôø löïc ly taâm) vaø rôi vaøo maùng nghieâng ra hoäc rieâng (khi troïng löôïng haït lôùn hôn löïc ly taâm). Caùc haït daøi ñöôïc ñöa ra cuoái ñöôøng troáng vaø ra hoäc khaùc. Vôùi thieát bò coù nhieàu kieåu hoác loõm treân troáng hoaëc ñóa, coù theå choïn löïa côõ haït khaùc nhau. 2.3.2 Theo khoái löôïng rieâng Maùy taùch haït theo khoái löôïng rieâng goàm moät maët baøn nghieâng coù loã. Moät luoàng khí thoåi töø döôùi leân treân xuyeân qua lôùp haït ñoàng thôøi vôùi chuyeån ñoäng cuûa maët baøn. Haït nheï ñöôïc naâng leân, haït naëng naèm treân baøn. Maët baøn chuyeån dòch tôùi lui theo höôùng nghieâng. Thaønh phaåm cuoái cuøng coù khoái löôïng rieâng thay ñoåi daàn töø nheï ñeán naëng. Haït coù khoái löôïng rieâng trung gian coù theå ñöôïc tieáp tuïc cheá bieán laïi nhieàu laàn. 2.3.3 Theo hình daïng haït Caàu xoaén tröôït duøng ñeå taùch hoãn hôïp haït daïng troøn vaø daïng deïp. Haït troøn laên nhanh hôn vaø baén ra vaønh ngoaøi caàu tröôït. Haït deïp chæ tröôït doïc vaønh trong caàu tröôït. Thí duï: haït ñaäu naønh. 2.3.4 Theo caáu truùc maët voû haït Hoãn hôïp haït ñöôïc cho leân moät baêng nghieâng boïc vaûi, nhöng di chuyeån theo höôùng ñi leân. Haït voû nhaùm dính vaøo baêng ñi leân treân, haït voû trôn tröôït xuoáng döôùi. 2.3.5 Theo maøu saéc haït Töøng haït rôi tröôùc heä thoáng teá baøo quang ñieän. Maøu haït ñöôïc so saùnh vôùi maøu haït choïn löïa tröôùc. Neáu haït khaùc maøu vôùi haït ñaõ choïn, moät luoàng khí seõ thoåi haït ñoù qua höôùng khaùc. Baûng 2.2: Caùc thoâng soá veà caùc loaïi haït sau khi choïn theo phöông phaùp khoái löôïng rieâng  naåy  troïng  soá  gam/ Maãu maàm löôïng haït haït Maãu ban ñaàu 93 – 0 - 0 - 3 - 4 - - 0.26095 Loaïi 1 96 – 0 - 0 - 1 - 3 97.71 97.15 0.26245 Loaïi 2 81 – 0 - 0 - 6 -13 2.05 2.44 0.21931 Loaïi 3 55 – 0 - 0 -11 -34 0.24 0.40 0.15689 2.3.6 Tính tích ñieän Haït ñöôïc naïp ñieän vaø cho ñi qua töø tröôøng. Nhöõng haït tích ñieän (daãn ñieän keùm) vaø haït tích ñieän keùm (daãn ñieän toát) seõ chia ra theo 2 höôùng daãn khaùc nhau. Haït tích ñieän keùm rôi bình thöôøng, haït tích ñieän toát quay ñi höôùng khaùc. 2.3.7 Theo tính haùo nöôùc Haït ñöôïc troän vôùi moät tyû leä nöôùc, daàu hoaëc hoãn hôïp daàu vaø nöôùc cuøng vôùi boät saét. Caùc haït coù lôùp voû nhaùm, raïn nöùt hoaëc beå, hoaëc haït coù chaát dính ôû lôùp voû seõ huùt Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
41 nöôùc vaø boät saét cuõng baùm vaøo, trong khi ñoù haït coù lôùp voû trôn, laùng seõ khoâng thaám nöôùc vaø cuõng khoâng coù boät saét baùm. Haït ñöôïc cho qua töø tröôøng, nhöõng haït bò phuû lôùp boät saét vaø haït khoâng coù boät saét seõ taùch ra. 2.3.8 Theo ñoä naåy Haït ñöôïc rôi treân maët phaúng nghieâng. Haït khoâng naåy tröôït töø töø ñeán caïnh döôùi haït naåy ñöôïc baén ra khoûi caïnh döôùi moät ñoaïn vaø rôi vaøo moät maùng nghieâng khaùc. III. THIEÁT BÒ LAØM SAÏCH VAØ PHAÂN LOAÏI Quaù trình laøm saïch vaø phaân loaïi haït laø nhaèm thu laáy caùc haït chính trong hoãn hôïp haït vaø phaân thaønh caùc loaïi haït coù cuøng ñaëc ñieåm. Chaát löôïng laøm vieäc cuûa heä thoáng phaân loaïi laøm saïch haït gioáng ñöôïc theå hieän ôû caùc chæ tieâu: - Ñoä saïch cuûa saûn phaåm laø tyû leä phaàn traêm haït chính coù trong saûn phaåm. - Tyû leä naåy maàm, theå hieän naêng löôïng phaùt trieån cuûa haït gioáng. Döïa vaøo caùc ñaëc ñieåm khaùc bieät nhau veà hình daùng vaø tích chaát vaät lyù, ngöôøi ta coù theå phaân taùch ñöôïc caùc haït mong muoán ra khoûi taïp chaát. Ngaøy nay, coù raát nhieàu thieát bò cô khí söû duïng raát hieäu quaû trong vieäc laøm saïch vaø phaân loaïi haït phuø hôïp cho töøng ñaëc ñieåm khaùc nhau nhö saøng sô boä, saøng laøm saïch phoái hôïp doø ng khí, saøng phaân ly theo troïng löôïng rieâng vaø troáng phaân loaïi. 1. Saøng sô boä 1.1 Caáu taïo Saøng sô boä thöôøng ñöôïc caáu taïo goàm caùc thaønh phaàn khung saøng, thanh treo, hoäp saøng, hoäp saøng thöôøng goàm hai löôùi saøng coù kích thöôùc sao cho coù theå phaân loaïi ñöôïc caùc loaïi taïp chaát thoâ vaø haït toát vaø heä thoáng quaït huùt keát hôïp vôùi thuøng reâ (hình 2.2). 1.2 Hoaït ñoäng Nguyeân lieäu ñöôïc gaøu taûi naïp vaøo thuøng chöùa cuûa saøng sau ñoù ñi vaøo thuøng reâ, ôû ñaây caùc loaïi haït nheï nhö leùp löûng rôm raï ñöôïc quaït huùt loaïi ra, haït naëng coøn laïi ñi tieáp vaøo hoäp saøng taïi ñaây caùc loaïi vaät lieäu nhö ñaù, caùt, soûi vaø haït nhoû tieáp tuïc ñöôïc phaân loaïi. Ñaàu ra cuûa saøng sô boä laø moät hoãn hôïp haït ñöôïc phaân loaïi sô boä. 1-Pheãu chöùa haït; 2- Van caáp lieäu; 3,4- Buoàng reâ;5- Cuïm truyeàn ñoäng; 6,7,8- Khung maùy; 9- Khung löôùi thoâ;10- Cöûa taïp chaát; 11- Khung löôùi tinh;12- Cöûa ra lieäu; 13- Cöûa chænh gioù. Hình 2.2: Sô ñoà nguyeân lyù saøng sô boä Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
42 2. Maùy laøm saïch tinh (Hình 2.3) 2.1 Caáu taïo (Hình 2.4) Moät maùy laøm saïch tinh thoâng thöôøng goàm coù caùc cuïm thieát bò chính nhö khung saøng, quaït huùt vaø hoäp saøng. Quaït huùt thöôøng laø quaït ly taâm do coù aùp suaát huùt lôùn. Phaàn saøng thöôøng goàm hai hoäp saøng coù chuyeån ñoäng ngöôïc chieàu nhau. Trong moãi hoäp saøng thöôøng coù hai hoaëc ba taàng saøng goàm caùc saøng loïc taïp chaát thoâ vaø caùc saøng phaân loaïi. Caùc hoäp saøng naøy coù theå laøm vieäc noái tieáp hoaëc song song. Hình 2.3: Saøng sô boä do CKG cheá taïo Hình 2.4: Caáu taïo saøng laøm saïch tinh vôùi hoäp saøng laép noái tieáp Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
43 2.2 Hoaït ñoäng Nguyeân lieäu caàn laøm saïch ñöôïc gaøu naïp vaøo pheãu chöùa (1) (Hình 2.5), ñöôïc truïc raõi (4) phaân phoái giuùp nguyeân lieäu traõi ñeàu khaép maët saøng, nguyeân lieäu tröôùc khi ñoå vaøo saøng ñi qua cöûa reâ sô caáp (5) taïi ñaây caùc loaïi haït nheï nhö haït leùp löõng, maøy baép ñöôïc quaït (30) huùt vaøo buoàng giaûm aùp vaø ñöôïc vít taûi (6) mang ra cöûa taïp chaát. Nguyeân lieäu sau ñoù ñöôïc ñoå vaøo saøng (7), taïi ñaây taïp chaát thoâ coøn laïi nhö gieù luùa, cuøi baép ñaù saïn…vv, ñöôïc saøng taùch ra qua cöûa taïp chaát (8). Nguyeân lieäu loït saøng tieáp tuïc ñoå vaøo hoäp saøng thöù hai (9) taïi ñaây caùc haït nhoû, haït vôõ ñöôïc taùch ra ngoaøi qua cöûa (10), sau ñoù haït tieáp tuïc ñöôïc ñoå vaøo hoä p saøng cuoái cuøng(11) saøng naøy tieáp tuïc phaân loaïi caùc haït beå vôõ, haït nhoû vaø thoaùt ra ngoaøi qua caùc cöûa (12,13). Haït coøn laïi treân saøng ñöôïc ñoå vaøo cöûa chaùnh phaåm (18), taïi ñaây haït tieáp tuïc ñöôï c quaït (30) huùt laïi nhaèm loaïi boû theâm caùc haït saâu vaø cuøi coøn soùt laïi qua oáng gioù (14) vaøo ñoå vaøo buoàng giaûm aùp (15) vaø thoaùt ra cöûa thöù phaåm baèng vít taûi (16). Caùc cöûa chænh (32, 33) giuùp ñieàu chænh gioù ñeå laáy ñöôïc saûn phaåm mong muoán. 2.3 Choïn saøng laøm vieäc Moãi maùy laøm saïch thöôøng ñöôïc trang bò keøm theo moät boä saøng vôùi nhieàu chuûng loaïi. Tuyø theo nhieäm vuï vaø ñoái töôïng laøm vieäc maø choïn saøng theo caùc chæ tieâu: loaïi saøng, hình daïng vaø kích thöôùc loã. Ñeå laøm saïch sô boä thöôøng choïn saøng ñan hoaëc saøng loã troøn coù ñöôøng kính loã lôùn hôn nhieàu so vôùi ñöôøng kính haït. Ñeå phaân loaïi haït theo chieàu roäng caàn choïn saøng loã troøn, phaân loaïi haït theo beà daøy choïn saøng coù loã daøi. Kích thöôùc loã saøng tuyø theo tieâu chuaån cuûa töøng ñôn vò. 2.4 Vaän haønh vaø baûo döôõng 2.4.1 Chuaån bò vaän haønh - Naèm thoâng tin veà vaät lieäu, thoâng tin veà ñoái töôïng laøm vieäc nhö: soá löôïng, aåm ñoä, tyû leä taïp chaát thoâ, vuïn. Treân cô sôû ñoù tính toaùn löôïng taïp chaát caàn taùch ra. - Choïn saøng phuø hôïp vôùi ñoái töôïng laøm vieäc, laép saøng ñuùng vò trí, ñieàu chænh cô caáu laøm saïch saøng. 2.4.2 Vaän haønh - Khôûi ñoäng maùy, cho chaïy khoâng taûi vaøi phuùt ñeå kieåm tra tình traïng hoaït ñoäng cuûa toaøn maùy - Töø töø môû cöûa caáp lieäu ñeå nguyeân lieäu chaûy ñeàu khaép maët saøng - Theo doõi beà roäng vaø beà daøy cuûa lôùp haït treân saøng. Khi vaät lieäu di chuyeån ñeán cuoái saøng thì haït phaûi loït heát qua saøng ñoái vôùi saøng loïc taïp chaát thoâ hoaëc taïp chaát vuïn phaûi loït heát qua saøng ñoái vôùi saøng loïc taïp chaát. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
44 Hình 2.5: Sô ñoà nguyeân lyù saøng laøm saïch tinh 2.4.3 Ñieàu chænh - Theo doõi tình traïng phaân ly taïp chaát nheï vaø buïi qua caùc loã kieå m tra ôû buoàng laéng ñoïng. Ñieàu chænh caùc van ñeå thay ñoåi löôïng khoâng khí cho phuø hôïp. Neáu taïp chaát nheï vaø buïi chöa ñöôïc taùch hoaøn toaøn khoûi hoãn hôïp haït thì caàn taêng theâm löôïn g khí, neáu coù hieän töôïng haït bò huùt theo taïp chaát thì giaûm bôùt löôïng khí. - Ñoái vôùi saøng coù cô caáu laøm saïch baèng choåi caàn phaûi ñieàu chænh khoaûng queùt cuûa choåi döôùi beà maët saøng. Ñoái vôùi saøng laøm saïch baèng bi caàn kieåm tra khoaûng khoâng giöõa saøng bi sao cho bi naåy ñeàu. - Khi ñieàu chænh caàn traùnh tieán haønh ñoàng thôøi hai pheùp ñieàu chænh trôû leân. - Sau moät pheùp ñieàu chænh phaûi chôø xem hieäu quaû. - Taêng moãi ñieàu chænh cho ñeán khi moät soá haït toát ñi ra cuøng vôùi taïp chaát, sau ñoù giaûm ñi moät chuùt. 2.4.4 Moät soá hö hoûng thoâng thöôøng vaø caùch sửa chöõa 2.4.4.1 Chæ moät beân caáp lieäu vaøo maùy - Kieåm tra ñoä thaêng baèng cuûa doøng phun töø gaøu taûi naïp, maùy ñaët thaêng baèng khoâng? - Kieåm tra cöûa ñieàu chænh caáp lieäu coù môû ñoàng nhaát khoâng? - Kieåm tra söùc huùt ôû trong oáng daãn coù maïnh khoâng? - Kieåm tra truïc raõi coù hoaït ñoäng khoâng? 2.4.4.2 Maùy hoaït ñoäng khoâng heát coâng suaát - Kieåm tra truïc quaït chaïy ñuùng toác ñoä vaø ñuùng chieàu khoâng? - Ñaûm baûo löôùi saøng vaø phaàn trong cuûa troáng loõm ñaõ laøm saïch, khoâng coù daàu môõ. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
45 2.4.4.3 Nguyeân lieäu khoâng ñöôïc ñöa töø thuøng vaøo maùy - Kieåm tra coù keït do tích luõy vaät lieäu khaùc vaø taïp chaát quaù lôùn ôû cuoái cöûa thoaùt cuûa thuøng caáp lieäu. Baûng 2.3: Laäp keá hoaïch baûo döôõng laøm saïch tinh Ñònh kyø Stt Haïng muïc caàn baûo döôõng Thöôøng 3 6 thaùng xuyeân thaùng 1 Phaùt hieän tieáng ñoäng laï töø caùc chi tieát quay vaø dao ñoäng x 2 Xieát chaët caùc thanh ñieàu khieån thanh daèn saøng x 3 Kieåm tra tình traïng loã saøng x 4 Kieåm tra goái ñôõ hoäp soá, ñoä kín sít, söï roø ræ daàu môõ x 5 Kieåm tra söï thoâng suoát caùc vít xaû x 6 Kieåm tra thieát bò baûo veä, hệ thống điều khiển x 7 Kieåm tra ñoä moøn cuûa saøng, maùng caáp vaø xaû lieäu x 8 Bôm môõ oå bi x x x Kieåm tra ñoä moøn cuûa caùc truïc raõi caáp lieäu, bi cao su 9 x thay theá caùc phaàn bò moøn 10 Xieát chaët caùc bu loâng treân maùy vaø hoäp saøng x 2.4.4.4 Maùy rung quaù möùc khi chaïy - Maùy coù laép chaët vaøo neàn khoâng? - Kieåm tra neàn coù bò luùn hay caùc bu-loâng giöõ maùy bò thaùo loûng. - Kieåm tra caùc bu-loâng xieát loø xo baèng goã cuûa boä phaän treo saøng. 2.4.4.5 Boä phaän huùt laøm vieäc khoâng ñuùng yeâu caàu - Ñaûm baûo caùc saøng khueách taùn ñeàu saïch. - Kieåm tra thuøng chöùa buïi hay ñöôøng oáng thoaùt coù quaù nhoû hay khoâng? Hoaëc ñöôøng oáng thuøng buïi quaù daøi hay ñöôøng oáng kính ñaõ bò giaûm laøm caûn ñöôøng gioù. 2.4.4.6 Saøng thoâ ôû treân thaûi quaù nhieàu haït toát Taêng cöôøng löïc goû saøng neáu khoâng coù keát quaû thì phaûi thay löôùi coù kích thöôùc loã lôùn hôn. 2.4.4.7 Saøng löôùi bò keït - Kieåm tra côõ löôùi saøng ñang söû duïng. Neân nhôù nguyeân lieäu laøm saïch phaûi coù khaû naêng di chuyeån töï do treân maët saøng. Neáu caàn, chænh choåi queùt döôùi maët saøng. 2.5 Baûo döôõng (Baûng 2.3) - Thöôøng xuyeân tra daàu môõ cho caùc goái ñôõ. - Chuù yù kieåm tra tình traïng xieát chaët cuûa caùc buloâng, söï keït taéc cuûa cô caáu, ñoä moøn cuûa choåi hoaëc caùc quaû bi cao su, loaïi boû caùc vaät laï trong hoäp saøng. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
46 - Kieåm tra söï kín khít cuûa phaàn khoâng khí, caùc van ñieàu chænh vaø caùc cöûa xaû taïp chaát khoâng bò keït taéc ngheõn. - Kieåm tra heä thoáng ñieän, ñoä caêng ñai vaø xích truyeàn. 3. Troáng phaân loaïi 3.1 Caáu taïo (Hình 2.6) Troáng phaân loaïi goàm moät troáng hình truï, maët trong coù caùc loã toå ong daïng gaøu muùc. Hình daïng naøy cuûa loã coù taùc duïng taïo thuaän lôïi cho haït ngaén loït vaøo vaø nhaåy ra khoûi loã. Beân trong troáng coù ñaët moät maùng höùng, trong ñoù coù truïc vít laép ñoàng truïc vôùi troáng phaân loaïi. Troáng phaân loaïi ñöôïc ñaët nghieâng moät goùc nhoû vaø coù toá c ñoä quay chaäm. 3.2 Hoaït ñoäng (Hình 2.7) Khoái haït sau khi taùch taïp chaát coù theå chöùa caùc haït ngaén vaø daøi khaùc nhau, haït bò gaõy vôõ hoaëc caùc haït maø saøng laøm saïch khoâng phaân loaïi ñöôïc. Hoãn hôïp haït ñöôïc caáp vaøo ñaàu troáng. Troáng quay laøm hoãn hôïp haït bò xaùo troän. Nhöõng haït ngaén loït vaøo trong loã toå ong, ñöôïc troáng naâng leân cao hôn caùc haït daøi vaø ñoå vaøo maùng höùng. Nhöõng haït daøi coøn laïi treân troáng di chuyeån daàn ñeán ñaàu kia vaø thoaùt ra ngoaøi. Vaän toác quay cuûa troáng thöôøng ñöôïc giôùi haïn (khoâng quaù 50v/ph) ñeå haït daøi coù theå tröôït treân maët troáng vaø haït ngaén coù theå rôi khoûi loã khi ñöôïc naâng ñeán ñoä cao naøo ñoù. 3.3 Vaän haønh vaø baûo döôõng 3.3.1 Chuaån bò vaän haønh - Tröôùc khi cho maùy vaän haønh caàn naém moät soá thoâng tin ban ñaàu nhö: loaïi haït, keá hoaïch vaø khoái löôïng caàn phaân loaïi, soá loaïi vaø kích thöôùc moãi loaïi haït caàn phaân loaïi. - Döïa vaøo thoâng tin ban ñaàu choïn voû troáng cho phuø hôïp. - Kieåm tra tình traïng cuûa truïc vít, maùng höùng, boä phaän caáp vaø xaû lieäu. - Kieåm tra chieàu quay troáng, ñoä caêng cuûa xích truyeàn. - Ñieàu chænh maùng höùng veà vò trí “0”. Haït ngaén Cöûa naïp lieäu Chieàu quay troáng trong maùng Cöûa huùt buïi Voû troáng Cuïm chænh maùng Maùng höùng CöûaVít taûit haï ra haï ngaétn Cöûa ra haït ngaén Cöûa ra haït daøi Hình 2.6: Caáu taïo chung cuûa troáng phaân loaïi Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
47 Hình 2.7: Nguyeân lyù phaân loaïi cuûa troáng Hình 2.8: Hình daïng caùc loaïi cuûa loã troáng 3.3.2 Ñieàu chænh troáng - Ñieàu chænh vaän toác troáng: vaän toác vaø chieàu quay cuûa troáng phaân loaïi coù aûnh höôûng raát quan troïng ñeán chaát löôïng laøm vieäc vaø naêng suaát cuûa troáng. Vaän toác quay quaù lôùn seõ gaây ra löïc ly taâm lôùn laøm cho haït ngaén khoù rôi ra khoûi voû, vaän toác quay quaù nhoû seõ laøm giaûm naêng suaát. - Ñieàu chænh tyû leä cung caáp: tyû leä cung caáp hoãn hôïp haït vaøo troáng do cöûa caáp lieäu quyeát ñònh. Do ñoù caàn theo doõi ñieàu chænh sao cho phuø hôïp ñeå khoâng aûnh huôûng naêng suaát troáng. - Ñieàu chænh vò trí maùng höùng: ñeå ñieàu chænh vò trí maùng höùng ôû ñaàu maùy coù boá trí moät cuïm ñieàu chænh coù chia ñoä vaø hieån thò vò trí maùng höùng. Tuyø theo yeâu caàu vaät lieäu caàn phaân loaïi maø ñieàu chænh maùng ñeán vò trí thích hôïp. 3.3.3 Baûo döôõng troáng (Baûng 2.4) - Thöôøng xuyeân tra daàu môõ cho caùc goái ñôõ, oå bi. - Chuù yù kieåm tra tình traïng xieát chaët cuûa caùc buloâng, söï keït taéc cuûa cô caáu. - Kieåm tra söï kín khít cuûa voû troáng, caùc van ñieàu chænh vaø caùc cöûa xaû taïp chaát khoâng bò keït taéc. - Kieåm tra heä thoáng ñieän, ñoä caêng ñai vaø xích truyeàn. Baûng 2.4: Laäp keá hoaïch baûo döôõng troáng loõm Ñònh kyø TT Haïng muïc caàn baûo döôõng Thöôøng 3 6 xuyeân thaùng thaùng Phaùt hieän tieáng ñoäng laï töø caùc chi tieát quay vaø dao 1 x ñoäng 2 Kieåm tra tình traïng loã saøng x 3 Kieåm tra goái ñôõ hoäp soá, ñoä kín sít, söï roø ræ daàu môõ x 4 Kieåm tra söï thoâng suoát caùc vít xaû x 5 Kieåm tra thieát bò baûo veä, hệ thống điều khiển x 6 Kieåm tra ñoä moøn cuûa voû troáng, maùng caáp vaø xaû lieäu x 7 Bôm môõ oå bi x x x 8 Xieát chaët caùc bu loâng treân troáng vaø goái ñôõ x Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
48 4. Saøng phaân ly troïng löôïng rieâng (Hình 2.10) 8 9 7 2 1 6 5 10 11 3 4 13 12 Hình 2.9: Caáu taïo cuûa saøng phaân ly troïng löôïng rieâng 1. Pheãu caáp lieäu; 2. Hoäp saøng; 3. Khung saøng; 4. Quaït; 5. Cuïm truyeàn ñoäng; 6. Maët saøng; 7. Luoàng chaùnh phaåm; 8. Luoàng thöù phaåm; 9. Luoàng pheá phaåm; 10. Cöûa thöù phaåm; 11. Cöûa chaùnh phaåm; 12. Cöûa ñaù soûi; 13. Cuïm ñieàu chænh. Vaät lieäu naëng (ñaù soûi) Chaùnh phaåm Thöù phaåm ………. Pheá phaåm Hình 2.10: Saøng phaân ly troïng löôïng Hình 2.11: Söï phaân ly rieâng vôùi maët saøng coù gaân cuûa vaät lieäu treân saøng Sau khi qua caùc maùy laøm saïch vaø phaân loaïi khoái haït vaãn coøn nhöõng taïp chaát ñoù laø nhöõng haït bò beänh, bò saâu ñuïc vaø caùc taïp chaát naëng. Caùc haït gioáng coù chaát Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
49 löôïng cao khaùc bieät vôùi caùc haït chaát löôïng thaáp vaø taïp chaát chæ ôû daáu hieäu troïng löôïng rieâng. Phaân loaïi theo troïng löôïng rieâng laø nhaèm phaân ra caùc loaïi haït coù troïng löôïng rieâng khaùc nhau töø khoái vaät lieäu coù cuøng hình daïng vaø kích thöôùc. 4.1 Caáu taïo (Hình 2.9) Saøng phaân ly troïng löôïng rieâng thöôøng goàm coù caùc thaønh phaàn nhö sau: maët saøng coù ñaùy löôùi ñeå khoâng khí ñi qua, maët saøng coù daïng löôïn soùng hoaëc coù gaân hay phaúng. Maët saøng ñöôïc ñaët nghieâng theo caû hai phöông ngang vaø doïc döôùi moät goùc nhoû hôn 10o vaø coù chuyeån ñoäng dao ñoäng. Phía goùc cao cuûa saøng coù pheãu caáp haït, ñaàu döôùi vaø beân caïnh saøng coù caùc cöûa xaû. Quaït cung caáp khí vôùi vaän toác ñuû lôùn leân maët saøng. 4.2 Hoaït ñoäng (Hình 2.11) Quaù trình phaân ly ñöôïc thöïc hieän do hai taùc ñoäng ñoù laø: chuyeån ñoäng laéc cuûa maët saøng laøm cho vaät lieäu coù xu höôùng ñi leân phía treân sang beân phaûi, doøng khí thoåi leân maët saøng laøm cho vaät lieäu phaân lôùp vaø coù xu höôùng dòch chuyeån theo höôùng ngöôïc laïi. Trong quaù trình ñoù nhöõng phaàn töû nheï nhaát (haït keùm chaát löôïng) ñöôïc laáy ra ôû goùc beân traùi, taïp chaát naïêng (soûi ñaù) ra phía beân phaûi, nhöõng phaàn töû trung bình (chaùnh phaåm) ra ôû giöõa. Nguyeân taéc phaân loaïi baèng troïng löôïng rieâng 1. Nguyeân taéc 1: Nhöõng haït coù cuøng kích thöôùc nhöng khaùc nhau moät chuùt ôû khoái löôïng rieâng coù theå ñöôïc taùch ra. Vd: Caùc haït coù kích thöôùc gioáng nhau nhöng bò saâu ñuït hoaëc haït bò cheát treân traùi…vv. 2. Nguyeân taéc 2: Nhöõng haït coù troïng löôïng rieâng töông töï nhöng khaùc nhau veà kích thöôùc seõ ñöôïc phaân loaïi theo kích thöôùc cuûa caùc haït. Vd: Loaïi boû ñöôïc nhöõng haït heùo, haït non trong hoãn hôïp. 3. Nguyeân taéc 3: Caùc haït coù troïng löôïng rieâng khaùc nhau vaø kích thöôùc cuõng khaùc nhau seõ khoâng theå taùch ñöôïc moät caùch hieäu quaû bôûi saøng troïng löôïng rieâng. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
50 4.3 Vaän haønh vaø baûo döôõng 4.2.1 Chuaån bò vaän haønh - Tröôùc khi cho maùy vaän haønh caàn naém moät soá thoâng tin ban ñaàu nhö: loaïi haït, keá hoaïch vaø khoái löôïng caàn phaân loaïi, soá loaïi vaø kích thöôùc, troïng löôïng traêm haï t cuûa moãi nhoùm haït caàn phaân loaïi. - Kieåm tra tình traïng maët saøng, caùc cöûa xaû, loaïi boû caùc vaät laï treân maët saøng. - Kieåm caùc veä sinh caùc cöûa thoâng khí. 4.2.2 Vaän haønh - Khôûi ñoäng maùy cho chaïy khoâng taûi vaøi phuùt ñeå kieåm tra hoaït ñoäng cuûa toaøn maùy. - Caáp lieäu cho saøng caàn theo doõi doøng vaät lieäu, nhaèm baûo ñaûm hai yeáu toá: söï phaân lôùp cuûa khoái haït vaø naêng suaát. - Khi ñieàu chænh phaûi tuaân thuû hai nguyeân taéc: haït phaûi phuû toaøn boä maët saøng; khoái haït phaûi phaân lôùp nhanh vaø roõ reät. - Ghi laïi caùc cheá ñoä hieäu chænh ñeå duøng cho laàn sau. 4.2.3 Ñieàu chænh Vieäc ñieàu chænh ñuùng cheá ñoä laøm vieäc cho saøng laø ñieàu kieän ñeå thöïc hieän phaân loaïi chính xaùc. Caùc saøng phaân loaïi hieän ñaïi ngaøy nay thöôøng coù hai heä thoáng ñieàu chænh: töï ñoäng vaø baèng tay. - Ñieàu chænh löôïng khoâng khí sao cho vaät lieäu ñöôïc phaân lôùp maø khoâng bò soâi. - Ñieàu ñoä rung maët saøng sao cho phuø hôïp vôùi löôïng gioù ñeå taïo thaønh lôùp haït ñoàng nhaát treân toaøn boä maët saøng. - Ñieàu chænh ñoä nghieâng doïc nhaèm taïo söï phaân lôùp roõ reät. - Ñieàu chænh ñoä nghieâng ngang cuõng nhaèm taïo phaân lôùp cho khoái haït, ñoàng thôøi laøm giaûm vaän toác chuyeån ñoäng cuûa haït treân saøng. - Ñieàu chænh bieân ñoä dao ñoäng chæ ñieàu chænh khi caùc ñieàu chænh khaùc bò voâ hieäu. - Ñieàu chænh naêng suaát giuùp duy trì ñeàu ñaën ñeå taïo ra moät lôùp haït ñoàng ñeàu treân toaøn maët saøng. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
51 4.2 Baûo döôõng (Baûng 2.5) Baûng 2.5: Laäp keá hoaïch baûo döôõngsaøng phaân ly troïng löôïng Ñònh kyø Stt Haïng muïc caàn baûo döôõng Thöôøng 3 6 xuyeân thaùng thaùng Phaùt hieän tieáng ñoäng laï töø caùc chi tieát quay vaø 1 x dao ñoäng. Veä sinh caùc cöûa huùt cuûa quaït 2 Kieåm tra tình traïng maët saøng x Kieåm tra goái ñôõ hoäp soá, ñoä kín sít cuûa buoàng 3 x gioù, söï roø ræ daàu môõ 4 Kieåm tra söï thoâng suoát cuûa cöûa caáp lieäu x 5 Kieåm tra thieát bò baûo veä, hệ thống điều khiển x Kieåm tra ñoä moøn cuûa caùc goái ñôõ, truïc dao 6 x ñoäng, maùng caáp vaø xaû lieäu 7 Bôm môõ oå bi x x x 8 Xieát chaët caùc bu loâng treân troáng vaø goái ñôõ x 5. Caùc loaïi duïng cuï phaân tích kieåm nghieäm phuïc vuï cho heä thoáng phaân loaïi laøm saïch. 5.1 Maùy thoåi taïp chaát (Hình 2.12b) Ñeå hoaït ñoäng phaân loaïi laøm saïch ñaït hieäu quaû cao caàn coù coâng cuï hoã trôï phaân tích taïp chaát ñaàu vaøo, giuùp xaùc ñònh nhanh tyû leä taïp chaát caàn loaïi ra. Maùy thoåi taïp chaát laø coâng cuï khoâng theå thieáu trong caùc nhaø maùy cheá bieán gioáng. 5.1.1 Caáu taïo (Hình 2.12a) Maùy thoåi taïp chaát goàm coù moät oáng thoâng gioù chính goàm nhieàu nhaùnh, moät quaït huùt hoaëc thoåi vaø moät pheãu caáp lieäu daïng rung. Taïp chaát Pheãu Cöûa caáp chænh lieäu Cöûa Boä hieäu caáp chænh lieäu rung Thuøng chöùa (a) (b) haït toùt Hình 2.12: Nguyeân lyù hoaït ñoäng (a) vaø moät maãu thöïc teá (b) cuûa maùy thoåi taïp chaát Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
52 (a) (b) Hình 2.13: Maùy saøng maãu (a) vaø Boä saøng maãu (b) Hình 2.14 : Baøn phaân tích maãu 5.1.2 Hoaït ñoäng Haït caàn phaân tích taïp chaát ñöôïc cho vaøo pheãu caáp lieäu töø hoäp chöùa lieäu. Hoäp chöùa lieäu ñöôïc laép treân moät boä taïo rung giuùp cho vieäc caáp lieäu ñöôïc kieåm soaùt deã daøng. Döôùi taùc duïng cuûa quaït huùt caùc haït nheï bò cuoán theo doøng gioù vaø laéng ñoïng ôû caùc buoàng giaûm aùp thöù nhaát thöù hai hoaëc thöù ba, tuyø theo troïng löôïng cuûa haït. Phaà n haït naëng thaéng ñöôïc löïc huùt cuûa quaït rôi vaøo thuøng chöùa beân döôùi chính laø haït chaùnh phaåm. Tuyø theo hình daïng vaø kích côû haït maø ngöôøi ta hieäu chænh gioù sao cho phuø hôïp nhaèm nhanh choùng xaùc ñònh ñöôïc löôïng taïp chaát chöùa trong hoãn hôïp haït. 5.2 Boä saøng maãu (Hình 2.13) Ngoaøi maùy thoåi taïp chaát ngöôøi ta coù söû duïng moät boä saøng maãu nhaèm xaùc ñònh möùc ñoä haït beù vaø taïp chaát thoâ caàn loaïi ra. Boä saøng maãu goàm caùc loaïi saøng coù cuøng kích thöôùc loã saøng vôùi caùc saøng laøm saïch lôùn nhöng coù kích thöôùc khung saøng nhoû ñeå thuaän lôïi cho vieäc saøng phaân tích baèng tay. Tuyø theo kích côõ vaø chuûng loaïi haït gioáng caàn laøm saïch taïi ñôn vò mình maø ngöôøi ta choïn kích côû loã cho saøng maãu ñeå phuø hôïp cho vieäc phaân tích. Khi caàn phaân tích caùc loaïi haït maø khoâng theå söû duïng caùc duïng cuï treân ngöôøi ta söû duïng duïng cuï phaân tích haït baèng caûm quan. Ñoù laø baøn phaân tích taïp chaát. Duïng cuï naøy chuû yeáu döïa vaøo khaû naêng quan saùt cuûa nhaân vieân phaân tích. Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
53 5.3 Baøn phaân tích taïp chaát (Hình 1.14) Khi caàn phaân tích caùc loaïi haït maø khoâng theå söû duïng caùc duïng cuï treân ngöôøi ta söû duïng duïng cuï phaân tích haït baèng caûm quan. Ñoù laø baøn phaân tích taïp chaát. Duïng cuï naøy chuû yeáu döïa vaøo khaû naêng quan saùt cuûa nhaân vieân phaân tích. 6. Toå chöùc vaän haønh, tính toaùn naêng suaát vaø chi phí trong heä thoáng phaân loaïi laøm saïch 6.1 Toå chöùc vaän haønh Vaän haønh caû heä thoáng phaân loaïi laøm saïch ñoøi hoûi nhaân vieân vaän haønh phaûi coù ñöôïc caùc kyõ naêng nhö: - Kieán thöùc chuyeân moân nhaát ñònh veà cô khí laép raùp ñeå vaän haønh, hieäu chænh, khaéc phuïc söï coá vaø baûo döôõng thieát bò. - Kieán thöùc nhaát ñònh veà cheá bieán gioáng hoaëc noâng saûn ñeå naém baét caùc thoâng tin veà ñoái töôïng laøm vieäc nhö: soá löôïng, aåm ñoä, daáu hieäu laøm saïch, tyû leä taïp chaát thoâ vaø tyû leä taïp chaát vuïn. Ñeå tính toaùn taïp chaát caàn taùch ra. - Nhaân vieân vaän haønh caàn phaân bieät roõ vaø öùng duïng ñuùng tính naêng cuûa töøng thieát bò trong toaøn heä thoáng phaân loaïi laøm saïch, ñeå traùnh tình traïng quaù taûi cuïc boä veà naêng suaát hoaëc aùp löïc phaân loaïi ñoái vôùi moät thieát bò trong toaøn heä thoáng. Ví duï: saøng phaân ly troïng löôïng rieâng thöôøng bò quaù taûi veà naêng suaát vaø aùp löïc phaân loaï i haït saâu do ngöôøi vaän haønh thöôøng khoâng taän duïng heát khaû naêng phaân loaïi cuûa thieát bò laøm saïch tinh (maùy CL3) laép tröôùc saøng phaân ly troïng löôïng. - Vieäc vaän haønh vaø hieäu chænh hôïp lyù seõ giuùp traùnh ñöôïc tình traïng laõng phí ñieän naêng tieâu thuï cuûa heä thoáng vaø thuùc ñaåy quaù trình cheá bieán ñaït hieäu quaû cao veà thôøi gian, naêng suaát, chaát löôïng vaø kinh teá. 6.2 Tính toaùn keát quaû laøm vieäc 6.2.1 Xaùc ñònh möùc ñoä phaân ly Möùc ñoä phaân ly ñöôïc xaùc ñònh baèng tyû soá giöõa khoái löôïng taïp chaát ñöôïc taùch ra vaø khoái löôïng taïp chaát chöùa trong hoãn hôïp ñöôïc phaân tích ban ñaàu ban ñaàu. 6.2.2 Tính toaùn naêng suaát - Naêng suaát cheá bieán laø löôïng hoãn hôïp haït ñi qua maùy laøm saïch trong moät ñôn vò thôøi gian: Nnl = Qhh / T1 (taán/giôø). Trong ñoù: Qhh: Laø löôïng hoãn hôp haït ñöôïc cung caáp tröïc tieáp vaøo maùy trong moät ca. T1: Thôøi gian maùy laøm vieäc trong ca khoâng keå thôøi gian ñeå khaéc phuïc trôû ngaïi. Nnl: Naêng suaát tính treân nguyeân lieäu ñaàu vaøo Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
54 - Naêng suaát laøm saïch laø löôïng haït ñöôïc laøm saïch trong moät ñôn vò thôøi gian: Nhs = Qhs / T1 (taán/giôø). Trong ñoù: Qhs: Laø löôïng haït saïch thu ñöôïc trong moät khoaûng thôøi gian. T1: Thôøi gian maùy laøm vieäc trong ca khoâng keå thôøi gian ñeå khaéc phuïc trôû ngaïi. Nhs: Naêng suaát tính treân khoái löôïng haït saïch ôû ñaàu ra. 6.2.3 Tính toaùn chi phí - Chi phí naêng löôïng rieâng ñöôïc xaùc ñònh baèng tyû soá giöõa naêng löôïng ñieän tieâu thuï vaø löôïng haït saïch laøm ñöôïc trong moät ca laøm vieäc (kWh/taán haït). - Chi phí lao ñoäng ñöôïc xaùc ñònh baèng tyû soá giöõa soá coâng nhaân laøm vieäc trong ca vaø löôïng haït saïch thu ñöôïc trong ca ñoù (lao ñoäng/taán haït). 7. Thieát bò loïc buïi OÂ nhieãm khoâng khí laø vaán ñeà nan giaûi trong caùc nhaø maùy cheá bieán haït gioáng hieän nay. Caùc giaûi phaùp nhaèm haïn cheá oâ nhieãm ñang ñöôïc noã löïc thöïc hieän taïi SSC. Tuy nhieân, hieäu quaû ñaït ñöôïc coøn raát haïn cheá do nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan. Taøi lieäu naøy xin ñeà caäp ñeán moät soá thieát bò tieân tieán ñang ñöôïc söû duïng taïi caùc quoác gia coâng nghieäp, coù khaû naêng thöïc hieän vieäc giaûm oâ nhieãm khí thaûi, nhaèm caûi thieän moâi tröôøng. 7.1 Cyclon laéng keát hôïp vôùi tuùi loïc buïi beân trong 7.1.1 Caáu taïo (Hình 2.15) (b) (a) Hình 2.15: (a) Maët caét Cyclon laéng coù loïc; (b) hình phoái caûnh Veà hình daùng beân ngoaøi cyclon coù tuùi loïc gioáng nhö caùc cyclon laéng bình thöôøng khaùc. Cuõng goàm moät oáng truï roãng gheùp noái tieáp vôùi moät oáng coân ôû phaàn ñaùy. Tuy nhieân, beân trong cyclon laéng coù loïc ñöôïc thieát keá theâm ñóa phaân phoái khí Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
55 coù hình ña giaùc ñeàu (44b) (Hình 2.15b) vôùi caùc cöûa phaân phoái (44b) ñöôïc boái trí theo daïng ly taâm treân chu vi cuûa hình ña giaùc. Phía döôùi cyclon laø thuøng laéng buïi. Beân trong cyclon ôû cöûa thoaùt khí ngöôøi ta gaén theâm moät tuùi loïc buïi (50) (Hình 2.15a). Tuùi loïc laø moät oáng coù ñöôøng kính trong phuø hôïp vôùi ñöôøng kính cöûa thoaùt khí. Beân trong tuùi loïc ñöôïc ñoå ñaày caùc vaät lieäu nhoû (53) coù taùc duïng thoâng gioù nhöng ngaên khoâng cho buïi ñi qua, tuùi loïc ñöôïc ñònh hình hình bôûi hai löôùi theùp (51, 52). 7.1.2 Hoaït ñoäng Khoâng khí töø heä thoáng huùt buïi ñi vaøo cyclon qua oáng (43) (Hình 2.15b), do caáu taïo daïng coân neân khoâng khí beân trong cyclon maát daàn vaän toác laøm cho caùc vaät lieäu naëng chìm xuoáng thuøng laéng phía döôùi, phaàn khoâng khí vaø vaät lieäu nheï thoaùt leân cöûa xaû phía treân mang theo caùc vaät lieäu nheï nhö buïi, maøy baép…vv. caùc vaät lieäu naøy bò chaën laïi bôõi tuùi loïc vaø cuoái cuøng chæ coøn khoâng khí saïch thoaùt ra ngoaøi. 7.2 Cyclon laéng keát hôïp tuùi loïc buïi beân ngoaøi (Hình 1.16) Loaïi naøy coù caáu taïo vaø hoaït ñoäng hoaøn toaøn gioáng nhö cyclon coù tuùi loïc trong. Tuy nhieân, tuùi loïc ngoaøi coù nhieàu öu ñieåm nhö deã veä sinh vaø thay theá khi caàn vaø caàn moät quaït huùt cöôõng böùc laép treân ñænh cyclon. Quaït cöôõng böùc Khí vaøo Khí thoaùt Tuùi loïc Cyclon Khí thoaùt Thuøng laéng (a) (b) Hình 2.16: Cyclon laéng vôùi tuùi loïc ngoaøi (a) vaø sô ñoà nguyeân lyù (b) 7.3 Heä thoáng loïc buïi sử dụng tuùi loïc daïng roto (Hình 2.17, 2.18) 7.3.1 Caáu taïo Heä thoáng bao goàm moät buoàng laéng coù laép ñaët caùc roto loïc buïi beân trong. Caùc roto naøy ñöôïc laøm saïch ñònh kyø baèng moät luoàng khí cao aùp vôùi caùc suùng phun laép Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010
56 ñaët beân trong roto. Moät quaït thoâng thoaùng cöôõng böùc ñöôïc laép ñaët cuøng vôùi buoàng laéng giuùp cho quaù trình loïc hieäu quaû hôn. 7.3.2 Hoaït ñoäng Hoãn hôïp khí vaø buïi baån töø heä thoáng thu buïi ñi vaøo buoàng loïc buïi. Döôùi taùc duïng cuûa löïc huùt cöôõng böùc töø quaït cuûa heä thoáng loïc, quaù trình loïc buïi dieãn ra nhanh choùng. Tuùi loïc laøm baèng chaát lieäu ñaëc bieät, giuùp ngaên chaën hieäu quûa caùc haï t buïi baån. Tuy nhieân, do hieäu quaû loïc cao neân tuùi loïc nhanh choùng bò taéc ngheõn. Do ñoù, moät heä thoáng laøm saïch tuùi loïc baèng khí cao aùp ñöôïc ñònh thôøi ñeå giöõ cho tuùi lieân tuïc thoâng suoát giuùp cho quaù trình loïc buïi ñaït hieäu quaû cao nhaát. Khí thoaùt Quaït huùt Khí vaøo cöôõng böùc Khí baån Khí saïch Roto loïc buïi Suùng laøm saïch tuùi loïïc Hình 2.17: Heä thoáng loïc buïi söû duïng tuùi loïc daïng roto (a) (b) Hình 2.18: Heä thoáng loïc buïi (a); roto loïc buïi (b) ñöôïc söû duïng trong caùc nhaø maùy Soå tay kyõ thuaät CBBQ Gioáng-SSC 2010