Sốt xuất huyết thể thận do hantavirus ở Thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> SỐT XUẤT HUYẾT THỂ THẬN DO HANTAVIRUS<br /> Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Vũ Đình Luân*, Kumiko Yoshimatsu**, Rika Endo**, Cao Minh Thắng*, Jiro Arikawa**,<br /> Vũ Thị Quế Hương*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề: Sốt xuất huyết thể thận (SXHTT) do Hantavirus (HTN) ñược xác ñịnh ở khu vực Châu<br /> Á và Đông Nam Á với tỷ lệ tử vong 4-15%. HTN lan truyền theo ñường hô hấp từ các chất thải bài tiết<br /> của ñộng vật gặm nhấm. Với phổ lâm sàng phức tạp dễ nhầm lẫn với các loại bệnh truyền nhiễm khác<br /> (Dengue, Leptopirosis...) cũng như ñòi hỏi chẩn ñoán xác ñịnh phòng thí nghiệm, nên rất ít thông tin về<br /> sự lưu hành của HTN ở khu vực phía Nam, ñặc biệt là TP. HCM.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả ñặc ñiểm lâm sàng, cận lâm sàng và chẩn ñoán xác ñịnh phòng thí<br /> nghiệm hai trường hợp SXHTT do HTN tại TP. HCM năm 2008-2009.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Ghi nhận các biểu hiện lâm sàng và các kết quả cận lâm sàng từ bệnh<br /> án bệnh viện. Mẫu huyết thanh cấp và hồi phục của BN ñược thu thập và xét nghiệm tìm kháng thể<br /> IgM/IgG kháng HTN bằng ELISA và IFA, RT-PCR và xác ñịnh týp huyết thanh HTN bằng phản ứng<br /> trung hòa giảm ổ hoại tử (FRNT) với 3 chủng SEOV (Seoul virus), THAIV (Thailand virus) và HTNV.<br /> Kết quả nghiên cứu: Hai trường hợp SXHTT ñiển hình ở Quận 2 và Quận 12-TP. HCM với 5 giai<br /> ñoạn bệnh gồm sốt-giảm huyết áp (xuất huyết)-suy thận (thiểu niệu, protein niệu)-ña niệu-hồi phục ñều<br /> ñược khẳng ñịnh nhiễm SEOV bằng chẩn ñoán phòng thí nghiệm.<br /> Kết luận: Đã có bằng chứng khẳng ñịnh về sự lưu hành của SEOV tại TP. HCM. Do ñó, cần lưu ý<br /> ñến vai trò của HTN trong chẩn ñoán bệnh sốt nhiễm siêu vi/SXHTT ở TP. HCM.<br /> Từ khóa: Sốt xuất huyết thể thận, Hantavirus.<br /> ABSTRACT<br /> HANTAVIRUS HEMORRHAGIC FEVER WITH RENAL SYNDROME IN HO CHI MINH CITY<br /> Vu Dinh Luan, Kumiko Yoshimatsu, Rika Endo, Cao Minh Thang, Jiro Arikawa, Vu Thi Que Huong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 – 2010: 267 - 273<br /> Background: Hemorrhagic Fever with Renal Syndrome (HFRS) has been detected in Asia and<br /> Southeast Asia with the mortality of 4-15%. Hantavirus (HTN) transmitted by aerosols from secretions<br /> of HTN infected rodents. Due to the complex clinical manifestations easily confused with other diseases<br /> (such as Dengue, Leptopirosis, etc.) as well as the need of laboratory confirmation, there is a few<br /> information on HTN infection in Southern Vietnam, particularly in Ho Chi Minh city (HCMC).<br /> Objectives: To describe the clinical, paraclinical manifestations and confirmed laboratory<br /> diagnosis of two HFRS cases caused by HTN in HCMC in 2008-2009.<br /> Method: The clinical and paraclinical manifestations were recorded from clinical record forms in<br /> hospitals. Patients’s acute and convalescent sera were collected and tested by ELISA and IFA<br /> (detecting anti-HTN IgM/IgG antibodies), RT-PCR, then, confirmed and serotyped by Focus Reduction<br /> Neutralisation Test (FRNT) with 3 virus strains such as SEOV (seoul virus), THAIV (Thailand virus)<br /> and HTNV.<br /> Result: Two typical HFRS human cases in District 2 and District 12-HCMC with 5 disease phases<br /> *<br /> <br /> Khoa Vi sinh Miễn dịch, Viện Pasteur TP.HCM, Việt Nam<br /> ** Viện Thực nghiệm Động vật, Trường Y - Đại học Hokkaido, Nhật bản<br /> Địa chỉ liên lạc:TS. Vũ Thị Quế Hương<br /> ĐT: 0903 618 809<br /> Email: quehuong@pasteur-hcm.org.vn<br /> <br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 267<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> such as fever-hypotension (hemorrhage)-oligunic (proteinuria)-diureic-recovery were confirmed to be<br /> infected by SEOV by laboratory diagnosis.<br /> Conclusion: Having evidences of SEOV infection in humans in HCMC. Therefore, we should<br /> consider the role of HTN infection in viral infection/HFRS diagnosis in HCMC.<br /> Keywords: Hemorrhagic Fever with Renal Syndrome, Hantavirus.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Kháng nguyên (KN) tái tổ hợp nucleocapsid<br /> protein (rNP) của HTNV ñược sử dụng ñể phát<br /> Hantavirus (HTN) thuộc họ Bunyaviridae,<br /> hiện kháng thể IgM/IgG kháng HTN trong huyết<br /> gồm các chủng Hantaan virus (HTNV), Seoul<br /> thanh BN(Error! Reference source not found.,5,8). Nếu<br /> virus (SEOV), Puumala virus, Dorbava virus,<br /> ELISA-IgG dương tính sẽ ñược xác ñịnh lại bằng<br /> và Thottopalayama virus gây sốt xuất huyết thể<br /> IFA<br /> theo quy trình của viện Pasteur TP. HCM.<br /> thận (SXHTT) ở khu vực Châu Á và Châu Âu<br /> với tỷ lệ tử vong 4-15%, trong khi ñó New<br /> HTN nested RT-PCR (Reverse Transcriptase –<br /> York virus (SNV), Sin Nombre virus (SNV)<br /> Polymerase Chain Reaction)<br /> gây hội chứng suy hô hấp cấp ở khu vực Châu<br /> Tiến hành tại viện Pasteur TP. HCM trên<br /> Mỹ(10). HTN lây truyền sang người từ các giọt<br /> huyết thanh cấp thu thập trong 3 -5 ngày ñầu sau<br /> chất thải của loài gặm nhấm mang virus phát<br /> khởi sốt với các mồi khuyếch ñại ñoạn gen của<br /> tán trong không khí. Theo Tổ chức Y tế Thế<br /> phân ñoạn S và M. Kết quả PCR xác ñịnh nhiễm<br /> giới, có khoảng 500.000 ca nhiễm HTN xác<br /> HTN và týp huyết thanh HTN(10).<br /> (2)<br /> ñịnh hàng năm . Với phổ lâm sàng phức tạp<br /> Phản ứng trung hòa giảm ổ hoại tử = FRNT<br /> dễ nhầm lẫn với các bệnh truyền nhiễm khác<br /> (Focus reduction neutralization test)<br /> (như Dengue, Leptopirosis, v.v.) cũng như ñòi<br /> Dùng xác ñịnh týp huyết thanh HTN trên HT<br /> hỏi kỹ thuật chẩn ñoán phòng thí nghiệm, cho<br /> BN dương tính với kháng thể IgM kháng HTN,<br /> ñến nay rất ít hiểu biết về bệnh nhiễm HTN ở<br /> ñược tiến hành trong phòng xét nghiệm an toàn<br /> khu vực phía Nam, Việt Nam, ñặc biệt là thành<br /> sinh học cấp 3 ở Đại học Hokkaido, Nhật Bản.<br /> phố Hồ Chí Minh.<br /> Phản ứng ñược thực hiện theo các bước như sau:<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> huyết thanh BN pha loãng ở các nồng ñộ khác<br /> Mô tả ñặc ñiểm lâm sàng, cận lâm sàng và<br /> nhau - ủ hỗn dịch virus (SEOV, THAIV –<br /> chẩn ñoán xác ñịnh phòng thí nghiệm cả hai<br /> HTNV) có nồng ñộ 4 FFU/uL - gây nhiễm lên<br /> trường hợp SXHTT do HTN (SEOV) ở TP.<br /> thảm tế bào Vero E6 trên phiến nhựa nuôi cấy tế<br /> HCM năm 2008 và 2009.<br /> bào 96 giếng (Costar 3595) – phủ môi trường<br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU<br /> MEM 1,5% CMC (carboxymethyl cellulose)<br /> trong vòng 5-7 ngày, 370C – 5% CO2. Tiếp theo<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> là giai ñoạn cố ñịnh và phát hiện bao gồm: cố<br /> Bệnh nhân (BN) sốt nhiễm siêu vi có suy<br /> ñịnh<br /> thảm tế bào bằng aceton:methanol (1:1) và<br /> giảm chức năng thận nhập Bệnh viện 115-TP.<br /> phát hiện bằng phương pháp miễn dịch men: ủ<br /> HCM năm 2008 và Bệnh viện bệnh nhiệt ñới<br /> thảm<br /> tế bào với kháng thể chuột kháng rNP<br /> (BVBNĐ) năm 2009. Huyết thanh kép (giai ñoạn<br /> HTNV – phát hiện phức hợp miễn dịch bằng<br /> cấp và hồi phục) của bệnh nhân ñược thu thập và<br /> cộng<br /> hợp IgG cừu kháng IgG chuột gắn<br /> xét nghiệm xác ñịnh nhiễm HTN tại viện Pasteur<br /> peroxidase và cơ chất. Hiệu giá trung hòa ñược<br /> TP. HCM.<br /> xác ñịnh dựa trên ngưỡng trung hòa 80%(2).<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng của<br /> Biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng<br /> hai BN ñược ghi nhận từ bệnh án bệnh viện. Các<br /> huyết thanh cấp và hồi phục của BN ñược thu<br /> Trường hợp I – Mã số bệnh án: 08-33680<br /> thập và xét nghiệm sau:<br /> Một ñiều dưỡng, nữ, 25 tuổi sống tại Quận<br /> 12-TP. HCM, làm việc ở bệnh viện 115-TP.<br /> Phát hiện IgM-HTN bằng MAC-ELISA và<br /> HCM, nhập bệnh viện 115 vào ngày<br /> IgG-HTN bằng ELISA và IFA<br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 268<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> 23/09/2008 sau ba ngày sốt cao liên tục (><br /> 390C) kèm các triệu chứng ớn lạnh, buồn nôn,<br /> ñau lưng và tiểu máu.<br /> BN nhập viện với sốt cao 390C, nhịp thở 20<br /> lần/phút, mạch 100 lần/phút, huyết áp 110/70<br /> mmHg và tử ban ñiểm. Kết quả huyết ñồ ban ñầu<br /> cho thấy bạch cầu cao 13.300/mm3 (với 90,8%<br /> neutrophil, 6,1% lymphocyte, 2,2% monocyte,<br /> 0,3% basophil và 0,6% eosinophil), tiểu cầu bình<br /> thường 167x103/mm3, hematocrit 31%. Kết quả<br /> phân tích nước tiểu cho thấy có tiểu máu (3+<br /> máu, 2+ protein, 2+ leukocyte), tỉ trọng 8,0mg/dL (sau<br /> 1 ngày nhập viện). Kết quả hóa sinh máu cũng<br /> ñáng chú ý với creatine 0,98mg/dL, BUN<br /> 10,6mg/dL, ALT 49U/L và ALT 60U/L. Dựa<br /> trên kết quả cận lâm sàng ban ñầu, BN ñược nghi<br /> ngờ viêm gan siêu vi, Dengue và nhiễm trùng<br /> ñường niệu. Tuy nhiên, xét nghiệm cấy nước<br /> tiểu, MAC-ELISA phát hiện IgM kháng Dengue<br /> và ELISA phát hiện KN viêm gan B ñều âm tính.<br /> Diễn tiến bệnh ñược ghi nhận như sau: sau 3<br /> ngày nhập viện, BN tiểu ít dần (850ml/24 giờ với<br /> hồng cầu và bạch cầu) và BUN ñạt ngưỡng cao<br /> nhất 26,4mg/dL (hình 1). Ngày thứ 4 nhập viện,<br /> BN bắt ñầu khó thở, hơi thở ngắn. Ngày thứ 6<br /> nhập viện, BN ñái tháo với 3,7L/24giờ và chuyển<br /> dần sang giai ñoạn hồi phục: thân nhiệt giảm còn<br /> 370C, tiểu máu giảm dần và ngưng hẳn vào ngày<br /> thứ 10 nhập viện, số lượng bạch cầu trong máu<br /> và trong nước tiểu về ngưỡng bình thường. Sau<br /> 29 ngày nhập viện, BN xuất viện trong bình trạng<br /> sức khỏe tốt.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 1: Đồ thị theo dõi các chỉ số cận lâm sàng<br /> của BN 08-33680 theo ngày khởi bệnh. (Những<br /> ñường in ñậm trên trục tung biểu thị chỉ số bình<br /> thường.)<br /> Trường hợp II – Mã số bệnh án: 09-12168<br /> BN nam 36 tuổi, quê quán ở tỉnh Vĩnh Long,<br /> sống tạm trú và làm thợ hồ tại Quận 2-TP. HCM.<br /> Khởi bệnh vào ngày 09/05/2009. Sau 3 ngày sốt<br /> cao liên tục BN nhập bệnh viện ña khoa Quận 2TP. HCM với sốt cao 390C kèm ói nhiều, ñau<br /> bụng thượng vị, tiểu ít, tử ban ñiểm ở tay và<br /> chân. Với yếu tố dịch tễ và biểu hiện lâm sàng sốt<br /> xuất huyết, BN ñược chẩn ñoán sơ bộ là nhiễm<br /> Dengue và chuyển BVBNĐ-TP. HCM ngày<br /> 14/05/2009. Tại ñây, BN ñược xét nghiệm MACELISA Dengue và MAT Leptospira vào ngày 67 sau khởi bệnh nhưng kết quả xét nghiệm ñều<br /> âm tính.<br /> Thăm khám ngày nhập viện (14/05/2009) cho<br /> thấy ói, vàng da nhẹ, gan lách to, báng bụng ít,<br /> tràn dịch ña màng ít, tiểu rất ít, tử ban ở tay và<br /> chân, tiểu cầu giảm nặng 33.000/mm3 và Hct<br /> 31,2%. Kết quả phân tích nước tiểu cho thấy<br /> nhiều protein (30 mg/dL) và hồng cầu (250 tế<br /> bào/mL). Kết quả xét nghiệm hóa sinh máu cho<br /> thấy suy thận cấp với creatine tăng cao<br /> 672µmol/L và BUN 32,9µmol/L, men gan tăng<br /> cao AST 981U/L và ALT 484U/L. Diễn tiến<br /> bệnh cho thấy vào ngày 15/05/2009, BN vẫn<br /> vàng da và mắt, tử ban ñiểm, tràn dịch ña màng,<br /> tiểu cầu giảm 83-103x103/ mm3, Hct 34%. Chẩn<br /> ñoán sơ bộ vẫn là sốt Dengue, nhiễm trùng niệu.<br /> Đến khi có kết quả âm tính với nuôi cấy nước<br /> tiểu và tìm kháng thể IgM kháng Dengue, BN<br /> mới ñược chẩn ñoán nghi ngờ nhiễm HTN.<br /> <br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 269<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 2. Đồ thị theo dõi các chỉ số cận lâm sàng của BN 09-12168 theo ngày khởi bệnh. (Những ñường<br /> in ñậm trên trục tung biểu thị chỉ số bình thường.)<br /> bằng phản ứng MAC-ELISA ở ñộ pha loãng<br /> Ngày 16/04/2009 (ngày thứ 8 sau khởi bệnh),<br /> 1:200. Trong khi ñó, kháng thể IgG kháng<br /> BN chuyển dần sang suy thận cấp ña niệu với<br /> HTN trong huyết thanh kép và RT-PCR tiến<br /> 1,5L/10giờ và dần bình phục và ñến ngày<br /> hành trên huyết thanh BN cấp tính ñều cho kết<br /> 18/04/2009, chỉ số creatine máu mới trở lại bình<br /> quả âm tính.<br /> thường ở mức 103 µmol/L (hình 2). Đến ngày<br /> 20/05/2009, BN xuất viện trong tình trạng sức<br /> Xét nghiệm chuẩn vàng giúp xác ñịnh týp<br /> khỏe tốt.<br /> huyết thanh HTN và kiểm tra kết quả xét nghiệm<br /> ELISA, phản ứng trung hòa với ba chủng virus<br /> Chẩn ñoán xác ñịnh phòng thí nghiệm bệnh<br /> (SEOV, THAIV và HTNV) ñược tiến hành ở Đại<br /> nhiễm HTN<br /> học Hokkaido, Nhật Bản. Kết quả cho thấy hai<br /> Kháng thể IgM kháng HTN ñược xác ñịnh<br /> BN nghiên cứu ñều bị nhiễm với SEOV (bảng 1).<br /> trong huyết thanh giai ñoạn cấp và hồi phục<br /> Bảng 1. Kết quả xét nghiệm các mẫu huyết thanh từ hai bệnh nhân<br /> ELISA<br /> IFA<br /> Mã số<br /> Ngày sau<br /> RTFRNT<br /> Bệnh nhân<br /> Ngày lấy mẫu<br /> mẫu<br /> khởi bệnh<br /> IgG<br /> IgM<br /> (IgG) PCR (SEOV)<br /> 20085877<br /> 7<br /> 27-09-2008<br /> Âm<br /> 1:200 1:100<br /> Âm<br /> 1:80<br /> 08-33680<br /> 20089327<br /> 34<br /> 24-10-2008<br /> Âm<br /> 1:200 1:400<br /> ND<br /> 1:80<br /> 09-12168 20091252<br /> 10<br /> 15-05-2009<br /> Âm<br /> 1:200<br /> ND<br /> Âm<br /> 1:80<br /> hình. Trong giai ñoạn cấp của bệnh, BN biểu<br /> BÀN LUẬN<br /> hiện suy thận cấp kéo dài với creatine gia tăng<br /> Đây là lần ñầu tiên những trường hợp<br /> ñáng kể (704-142 µmol/L) và trở về ngưỡng bình<br /> SXHTT ñược mô tả và xác ñịnh nhiễm SEOV ở<br /> thường<br /> (103 µmol/L) vào giai ñoạn hồi phục<br /> TP. HCM nói riêng và ở Việt Nam nói chung.<br /> (hình 2 phải). Hơn nữa, chỉ số BUN tăng, tiểu rất<br /> Cho ñến nay, SXHTT ñược báo cáo từ nhiều nơi<br /> ít bổ sung cho chẩn ñoán suy thận cấP. Cùng với<br /> trên thế giới, chủ yếu tập trung ở Châu Á và<br /> suy thận cấp, BN còn biểu hiện SXH với tiểu cầu<br /> Châu Âu với tỉ lệ tử vong 4-15%. Biểu hiện lâm<br /> giảm dưới 100,000/mm3 (hình 2 trái) và tử ban<br /> sàng rất rộng tuy nhiên trường hợp SXHTT do<br /> ñiểm nhiều ở hai cánh tay và chân. Ngoài ra, còn<br /> HTN nặng ñiển hình sẽ trải qua 5 giai ñoạn chính<br /> tìm thấy tràn dịch ña cơ quan bang bụng ít. Mặc<br /> là sốt, giảm huyết áp (xuất huyết), suy thận (thiểu<br /> dù,<br /> biểu hiện lâm sàng rất ñiển hình của SXHTT<br /> niệu, protein niệu), ña niệu và hồi phục. Giảm<br /> do HTN nhưng triệu chứng xuất hiện trong giai<br /> huyết áp và suy thận chỉ xuất hiện trong khoảng<br /> ñoạn<br /> sớm của bệnh vẫn gợi ý nhiều ñến bệnh<br /> 30-60% BN(3,9).<br /> cảnh nhiễm Dengue và Leptopira trước khi nghi<br /> Trường hợp II là SXHTT do HTN rất ñiển<br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 270<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> ngờ nhiễm HTN.<br /> Trường hợp I lại cho thấy bạch cầu tăng cao<br /> từ ngày 3 ñến ngày 11 sau khởi bệnh, ít gặp trong<br /> nhiễm Dengue nhưng lại gợi ý nhiều ñến một<br /> nhiễm trùng ñường tiểu. Biểu hiện suy thận cấp<br /> không rõ ràng về lâm sàng và cận lâm sàng, chỉ<br /> cho thấy protein niệu cao kèm với tiểu máu kéo<br /> dài và tỉ số BUN: creatine (32:1) tăng rất cao. Kết<br /> quả Hct và tiểu cầu ñều bình thường nhưng BN<br /> cũng có tử ban ñiểm nhẹ ở vùng cánh tay vào<br /> ngày nhập viện. Diễn biến lâm sàng của BN này<br /> rất phức tạp, biểu hiện cùng lúc nhiều hội chứng<br /> khác nhau, có tổn thương ña cơ quan nhẹ nhưng<br /> hoàn toàn không rõ rệt và ñặc trưng, gây rất<br /> nhiều khó khăn cho chẩn ñoán. Đây là một ví dụ<br /> cụ thể cho thấy phổ lâm sàng rất phức tạp và dễ<br /> gây nhầm lẫn của SXHTT do HTN. Do ñó, việc<br /> chẩn ñoán SXHTT dựa trên lâm sàng và cận lâm<br /> sàng là rất khó khăn và cần thiết xác ñịnh bằng<br /> chẩn ñoán phòng thí nghiệm.<br /> Có những ñiểm khác biệt nổi bật ở hai trường<br /> hợp trên: trường hợp II biểu hiện lâm sàng<br /> SXHTT do HTN rất ñiển hình với năm giai ñoạn,<br /> trường hợp I tuy biểu hiện lâm sàng không rõ<br /> ràng nhưng lại ñặc trưng của nhiễm HTN hơn so<br /> với nhiễm Dengue ở giai ñoạn khởi bệnh (với<br /> biểu hiện ñau lưng và số lượng bạch cầu tăng khá<br /> cao). Nhìn chung, ñặc ñiểm lâm sàng thường gặp<br /> của SXHTT do HTN là sốt cao liên tục, tổn<br /> thương – suy giảm chức năng thận kèm xuất<br /> huyết ở nhiều cấp ñộ khác nhau. Ở một số trường<br /> hợp, BN biểu hiện ñau lưng, bạch cầu tăng cao<br /> (thay vì giảm bạch cầu và ñau nhức như nhiễm<br /> Dengue). Giai ñoạn phục hồi ñều ñược bắt ñầu<br /> với biểu hiện ñái tháo(3,4,7). Một lần nữa, cho thấy<br /> sự cần thiết của chẩn ñoán phòng thí nghiệm ñể<br /> xác ñịnh bệnh nhiễm do HTN.<br /> Thông thường chẩn ñoán phòng thí nghiệm<br /> bệnh nhiễm HTN chủ yếu dựa vào chẩn ñoán<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> huyết thanh học (phát hiện kháng thể IgM/IgG<br /> kháng HTN). Các phương pháp RT-PCR và phân<br /> lập virus rất ít ñược sử dụng vì yêu cầu phòng an<br /> toàn sinh học cấp 3 và quan trọng hơn là khả<br /> năng dương tính rất thấp(2,10). Nguyên nhân<br /> không phải do ñộ nhạy của xét nghiệm mà vì thời<br /> gian nhiễm HTN rất ngắn, hàm lượng virus giảm<br /> rất nhanh trong thời gian ủ bệnh và hầu như rất<br /> khó phát hiện trong giai ñoạn khởi bệnh (hình 3).<br /> Do ñó, kết quả RT-PCR ñều âm tính trên các<br /> huyết thanh BN lấy vào ngày 7 và 10 sau khởi<br /> bệnh.<br /> Kết quả chẩn ñoán huyết thanh xác nhận ở<br /> hai trường hợp ñều nhiễm SEOV. Ở trường hợp<br /> I, huyết thanh kép ñược thu thập và xét nghiệm<br /> tìm thấy sự hiện diện của kháng thể IgM kháng<br /> HTN và sự gia tăng IgG kháng HTN (bằng IFA)<br /> ở máu hồi phục thu thập ngày 34 sau khởi bệnh.<br /> Sự gia tăng kháng thể IgG kháng HTN không thể<br /> tìm thấy ở trường hợp II vì chỉ có 1 mẫu huyết<br /> thanh cấP. Điều này cho thấy tầm quan trọng của<br /> việc thu thập huyết thanh kép cho chẩn ñoán<br /> phòng thí nghiệm.<br /> Trong năm chủng HTN lưu hành ở khu vực<br /> Châu Á và Châu Âu thì SEOV ñược xác ñịnh là<br /> tác nhân gây ra SXHTT ở mức ñộ từ trung bình<br /> ñến nặng. SEOV có vật chủ trung gian truyền<br /> bệnh chủ yếu và chuyên biệt là chuột cống<br /> (Rattus norvegicus), thường sống ở khu vực ñô<br /> thị và ñược xác ñịnh có mật ñộ rất cao ở TP.<br /> HCM. Cả hai bệnh nhân ñều có tiền sử tiếp xúc<br /> với chuột hoặc chất thải của chuột. Theo số liệu<br /> ñã và sắp công bố về sự lưu hành SEOV trong<br /> quần thể Rattus norvegicus ở một số ñiểm trong<br /> TP. HCM (bao gồm Quận 12, nơi sinh sống của<br /> BN), cho thấy bằng chứng về sự lưu hành của<br /> SEOV trong cộng ñồng và quần thể ñộng vật ở<br /> TP. HCM(6).<br /> <br /> Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010<br /> <br /> 271<br /> <br />