Sung, Vả.. Si, Bồ Đề

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đây là những cây thuộc chung một giống: Ficus. Giống này gồm khoảng 800 loài có thể là những cây thân mộc, bụi, dây leo, cây ký sinh trong họ thực vật Moraceae. Được gọi chung dưới tên figs, nhóm cây này có nguồn gốc tại những vùng nhiệt đới, tuy cũng có vài loài gặp tại những khu vực ấm áp của vùng ôn đới. Cây Ficus carica hay Common fig (Sung trái) là một loài thuộc vùng ôn đới tại Trung Đông và vùng Nam Âu châu, đã được trồng rộng rãi từ thời xa xưa để...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sung, Vả.. Si, Bồ Đề

Sung, Vả.. Si, Bồ Đề Đây là những cây thuộc chung một giống: Ficus. Giống này gồm khoảng 800 loài có thể là những cây thân mộc, bụi, dây leo, cây ký sinh trong họ thực vật Moraceae. Được gọi chung dưới tên figs, nhóm cây này có nguồn gốc tại những vùng nhiệt đới, tuy cũng có vài loài gặp tại những khu vực ấm áp của vùng ôn đới. Cây Ficus carica hay Common fig (Sung trái) là một loài thuộc vùng ôn đới tại Trung Đông và vùng Nam Âu châu, đã được trồng rộng rãi từ thời xa xưa để lấy quả đã được xếp vào nhóm fig. Quả của đa số các loài khác tuy ăn được nhưng chỉ có những giá trị kinh tế địa phương tương đối giới hạn và chỉ là một nguồn thực phẩm tốt cho chim chóc. Fig có một giá trị tinh thần và văn hóa rất đặc biệt tại những quốc gia nhiệt đới: giá trị linh thiêng về tôn giáo và cũng khá hữu dụng cho đời sống.
Trong số các loài nổi danh có thể kể: Cây Sacred Fig tree hay Peepul, Bodhi, Bo = Ficus religiosa = Bồ đề và cây Banyan Fig hay Ficus benghalensis (Da xoan). Cây được xem là sống lâu nhất , có thời gian trồng xác định, là một cây Bồ đề có tên là Sri Maha Bodhi, do Vua Tissa (288 trước Tây lịch) trồng tại một Ngôi đền ở Anauradhapura, Sri Lanka. Figs chiếm những vị trí rộng rãi tại nhiều khu vực môi sinh. Thử lấy ví dụ của cây Sung trái, một loại tiểu mộc ôn đới, lá rụng mỗi năm: lá dạng lá đu đủ rất thường thấy trong các tác phẩm nghệ thuật; hay cây Weeping fig= Ficus benjamica (Si), lá mỏng khá dai trổ từ cọng treo, thích hợp cho các vùng rừng nhiệt đới; hay câyCreeping fig = Ficus pumila (Sung Thằn lằn), một loài cây leo, lá cứng mọc phủ tường hay bò lan trên đá.. Quả của các cây figs là nguồn thực phẩm chính cho một số động vật có vú như loài dơi (fruit bat), khỉ (capuchin), khỉ đuôi dài (langmur) và khỉ mangabeys. Quả figs tối cần cho một số loài chim như Asian barbets, bồ câu, bồ nông (hornbills), vẹt. Một số sâu bọ củng sông nhờ lá fig.. Gỗ thân cây thuộc nhóm gỗ mềm và có nhựạ Người cổ Ai cập đã dùng gỗ fig làm quan tài cho các xác ướp. Vỏ cây F.natalensis được dùng
làm khố tại Ugandạ Hình dạng của lá Bồ đề là nguồn cảm hứng cho những mô hình trang trí kbach rachana trong nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc của Kampuchea. Cây si (F. benjamina) và Cây Indian Rubber Plant (F. elastica là những cây được Cơ quan NASA chọn là những cây có khả năng lọc không khí mạnh nhất. Các cây F. bengalensis, F. elastica có một số giá trị để d ùng làm thuốc. Tại một số quốc gia Á châu, fig đã được dùng trong nông nghiệp từ thời xa xưa : Có những bằng chứng là figs, nhất là Sung trái (F. carica) và Sung (Ficus sycomorus) là những giống cây nông nghiệp đầu tiên được trồng trong vùng Trung Đông, từ khoảng 11 ngàn năm trước : 9 cây cổ đại F. carica , từ khoảng các năm 9400-9200 trước Tây lịch đã được khai quật tại làng Gilgal I (trong thung lũng Jordan, cách Thành phố Jericho 13 km về hướng Bắc).. Ngoài ra Figs còn có những ảnh hưởng sâu đậm trong nhiều nền văn hóa tôn giáo. Kinh Thánh c ủa Thiên Chúa Giáo, Do thái giáo có nhiều đoạn viết về cây figs. Fig là một trong cây 'linh thiêng' của Hồi giáo.
Tại Đông Á, figs là cây 'trụ cột' của Phật giáo, Ấn giáo, Jain giáo..Đức Phật Thích Ca đã 'ngộ đạo' dưới gốc cây Bồ đề. Bồ đề cũng là cây Ashvastha= Cây thế giới của Ấn giáọ PlaksaPrasravana được mô tả là một cây figs mà tử rể của cây xuất phát ra giòng sông thiêng Sarasvati.. Sự thụ phấn và kết trái của Figs: Quả figs thường được xem như một 'tráí cây theo nghĩa thông thường, nhưng thật ra đây là hoa của câỵ Quả là 'quả giả' hay 'quả kép' trong đó hoa và hạt cùng phát triển để tạo thành một khối chung. Về phương diện thực vật, quả fig gồm đến gần 1500 quả 'tí hon', thường được xem là 'hạt'. Tuy giống như quả dâu tằm và quả mít (là những quả kép), quả fig phát triển bên trong một cấu trúc hình bình nước, gọi là syconium. Lúc ở giai đoạn trổ bông, syconium đã bắt đầu có hình dạnh một bình nhỏ khép kín chỉ chừa một lỗ rất nhỏ nơi phía đối diện với cuống. Syconium chứa cả hoa đực lẫn hoa cái, nhưng những hoa này không thể gây ra sự thụ tinh vì hoa cái lại trưởng thành rất sớm trước khi hoa đực tạo ra phấn hoạ Tuy nhiên thiên nhiên đã tạo một đáp số cho bài toán nan giải này : bằng cách dùng đến một loài ong nhỏ (fig wasp) chỉ sống nơi sygonium. Chỉ ong fig wasp cái mới có cánh : ong phát triển tronhg mùa Đông bên trong một hoa cái, và được ong đực giao phối vào mùa Xuân. Ong cái sau đó bò
quanh bên trong syconium, thân ong sẽ được phủ đầy phấn hoa của hoa đực trong syconium cho đến khi ong cái này tìm được lối ra khỏi syconium bằng lỗ nhỏ nơi đỉnh đối diện. Ong bay khỏi syconium này đến một syconium khác và, với sự may mắn, syconium này có thể chứa các hoa cái ở giai đoạn trưỡng thành.. Ong cũng chui vào syconium mới qua lỗ nhỏ nơi đỉnh, ong tìm đến một hoa cái và đẽ trứng nơi nhụy, tạo ra một thế hệ fig wasp mớị Nhưng đồng thời các hoa cái lân cận cũng được thụ phấn khi ong chà quanh, phóng thích phấn hoa đã mang theo và do đó giúp tạo ra các hạt có khả năng sinh sản.. Cây figs hoang (Caprifigs) có thể cung cấp đến 3 mùa quả bằng diễn tiến kể trên, nhưng thường thì ong bị phí thời gian vì sau khi ong tìm được đường vào syconium qua lỗ nhỏ, cánh bị rụng..nhưng có khi vòi nhụy của hoa cái đã quá dài để ong có thể đưa trứng vào sâụ Ong mất cánh và chết. Ds Trần Việt Hưng