Tài liệu giảng dạy: Kỹ thuật môi trường đại cương (Chương 5)

Chia sẻ: Dinh Viet Thuy Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

281
lượt xem 143
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo khoa môi trường và bảo hộ lao động: Phần 3: Chất thải rắn - Chương 5: Chất thải rắn sinh hoạt

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu giảng dạy: Kỹ thuật môi trường đại cương (Chương 5)

TAØI LIEÄU GIAÛNG DAÏY KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG ÑAÏI CÖÔNG PHAÀN 3. CHAÁT THAÛI RAÉN CHÖÔNG 5. CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH, THAÙNG 5 NAÊM 2006 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO [1] Nguyeãn Vaên Phöôùc. Quaù trình vaø thieát bò trong coâng nghieäp hoaù hoïc. Taäp 13. Kyõ thuaät xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp. Tröôøng ÑH Baùch Khoa TPHCM. 1998. [2] Traàn Hieáu Nhueä. Quaûn lyù chaát thaûi raén. Taäp 1. Chaát thaûi raén ñoâ thò. NXB xaây döïng. Haø Noäi. 2001. http://environment-safety.com 1
MUÏC LUÏC KYÕ THUAÄT MOÂI TRÖÔØNG ÑAÏI CÖÔNG................................................................. 1 phaàn 3. chaát thaûi raén .................................................................................................... 1 chöông 5. chaát thaûi raén sinh hoaït ................................................................................. 1 Taøi lieäu tham khaûo ....................................................................................................... 1 MUÏC LUÏC ................................................................................................................... 2 Danh muïc caùc baûng...................................................................................................... 3 Danh muïc caùc hình ...................................................................................................... 3 1 CHÖÔNG 5. CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ .......................................................................4 1.1 Khaùi nieäm chaát thaûi raén ñoâ thò.....................................................................................4 1.2 Lòch söû quaûn lyù chaát thaûi raén .......................................................................................4 1.3 Nguoàn goác chaát thaûi raén ñoâ thò ....................................................................................5 1.4 Soá löôïng, thaønh phaàn vaø tính chaát raùc ñoâ thò ...............................................................6 1.4.1 Soá löôïng ................................................................................................................................6 1.4.2 Thaønh phaàn............................................................................................................................8 1.5 Hieän traïng quaûn lyù raùc ñoâ thò taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh..........................................10 1.5.1 Thu gom ..............................................................................................................................10 1.5.2 Trung chuyeån vaø vaän chuyeån ..............................................................................................10 1.5.3 Xöû lyù....................................................................................................................................11 1.5.4 Thu gom, taùi sinh raùc ...........................................................................................................11 1.6 Taùc ñoäng do raùc ñoâ thò...............................................................................................11 2 CHÖÔNG 6. QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ ....................................................12 2.1 Ñònh nghóa ................................................................................................................12 2.2 Thu gom, phaân loaïi raùc taïi nguoàn...............................................................................12 2.3 Trung chuyeån, vaän chuyeån .........................................................................................12 2.4 Giaûm thieåu chaát thaûi vaø taän duïng ..............................................................................13 2.5 Toång quan caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén .........................................................17 2.6 Cheá bieán raùc thaønh phaân boùn - composting ...............................................................18 2.7 Choân laáp chaát thaûi – sanitary landfill.........................................................................18 2.8 Ñoát chaát thaûi - incineration .......................................................................................19 http://environment-safety.com 2
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 1. Nguoàn goác chaát thaûi raén .................................................................................................5 Baûng 2. Löôïng raùc cuaû caùc ñoâ thò ôû Vieät Nam ............................................................................6 Baûng 3. Soá löôïng raùc thaûi ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh.................................................................7 Baûng 4. Thaønh phaàn cô lyù cuûa raùc sinh hoaït ôû caùc nöôùc vaø cuûa TP HCM. .................................8 Baûng 5. Thaønh phaàn trung bình raùc töø caùc cô sôû y teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ..........................9 DANH MUÏC CAÙC HÌNH Hình 1. Caùc moái quan heä trong heä thoáng quaûn lyù raùc .................................................................5 Hình 2. Keát caáu baõi choân laáp raùc ..............................................................................................19 Hình 3. Heä thoáng ñoát tieâu huûy chaát thaûi ...................................................................................20 http://environment-safety.com 3
1 CHÖÔNG 5. CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ 1.1 KHAÙI NIEÄM CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ Chaát thaûi raén, coøn goïi laø raùc, laø caùc chaát raén bò loaïi ra trong quaù trình soáng, sinh hoaït, hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa con ngöôøi vaø ñoäng vaät. Chaát thaûi daïng raén phaùt sinh töø khu vöïc ñoâ thò goïi laø chaát thaûi raén ñoâ thò, trong ñoù, raùc sinh hoaït chieám tyû leä cao nhaát. Chaát thaûi raén ñoâ thò bao goàm caùc loaïi chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoä gia ñình, khu coâng coäng, khu thöông maïi, caùc coâng trình xaây döïng, khu xöû lyù chaát thaûi… Trong ñoù, chaát thaûi raén sinh hoaït sinh ra töø caùc hoä gia ñình thöôøng ñöôïc goïi laø raùc sinh hoaït chieám tyû leä cao nhaát. 1.2 LÒCH SÖÛ QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN Chaát thaûi raén xuaát hieän töø nhöõng ngaøy ñaàu khi ñoäng vaät vaø con ngöôøi coù maët treân maët ñaát, trong quaù trình khai thaùc vaø söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå phuïc vuï cho ñôøi soáng vaø thaûi ra caùc chaát thaûi daïng raén. Tuy nhieân, khi soá daân cö chöa quaù ñoâng, moâi tröôøng coøn coù khaû naêng ñoàng hoùa caùc loaïi chaát thaûi, oâ nhieãm chaát thaûi raén chöa phaûi laø vaán ñeà quan troïng. Chæ ñeán khi daân soá toaøn caàu taêng, saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, löôïng chaát thaûi taïo ra ngaøy caøng lôùn, thaønh phaàn phöùc taïp, khaû naêng phaân huûy chaäm vaø tích tuï ngaøy caøng cao. Ñaëc bieät trong giai ñoaïn kyõ thuaät vaø coâng ngheä phaùt trieån, nhieàu loaïi chaát thaûi khoâng coù khaû naêng phaân huûy hoaëc toàn taïi raát laâu daøi trong thieân nhieân thì raùc thaûi aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng soáng cuûa con ngöôøi. Tröôùc ñaây, con ngöôøi khai thaùc goã coøn naèm trong khaû naêng phuïc hoài cuûa röøng thì moái quan heä giöõa con ngöôøi vaø thieân nhieân ñeàu toát ñeïp, haøi hoaø. Khi con ngöôøi khai thaùc oà aït baèng caùc phöông tieân hieän ñaïi, khoâng coù quy hoaïch, phaù vôõ caân baèng sinh thaùi, con ngöôøi trôû thaønh naïn nhaân cuûa chính hoaït ñoäng do mình gaây ra. Naïn luõ luït, nhieàu vuøng ñaát bò ngaäp nöôùc, khí haäu traùi ñaát ngaøy caøng xaáu ñi. Caùc loaïi vaät lieäu môùi chæ ngaøy hoâm qua ñang phuïc vuï ñaéc löïc hco con ngöôøi thì ngaøy hoâm nay chuùng ta môùi phaùt hieän ñöôïc nhöõng tính chaát ñoäc haïi cuû chuùng. Thaäm chí quaù trình xöû lyù tröôùc ñaây ñaõ bieán ñoåi chaát thaûi raén thaønh nhöõng chaát mang tính ñoäc haïi lôùn hôn nhieàu laàn. Nhöïa PVC sau hôn 40 naêm ra ñôøi ñaõ ñöôïc öùng duïng vôùi nhieàu tính chaát öu vieät nhö beàn, khoâng thaám nöôùc, meàm deûo… Ñeán nay, con ngöôøi ñaõ phaùt hieän ra chuùng laø moät trong nöõng nguyeân nhaân gaây ugn thö ôû suùc vaät vaø gaây ñau cô cho con ngöôøi. Khi xöû lyù chaát thaûi PVC baèng phöông phaùp ñoát, chuùng ñaõ ñöôïc chuyeån thaønh dioxin – taùc nhaân gaây quaùi thai ôû ngöôøi. Söï quaûn lyù chaát thaûi raén khoâng coù keá hoaïch vaø khoâng an toaøn ñaõ gaây ra nhieàu beänh dòch khuûng khieáp treân theà giôùi nhö dòch haïch, dòch taû ôû Chaâu Aâu nhöõng naêm 30 – 40 theá kyû thöù 19. do taùc haïi ñeán söùc khoeû coäng ñoàng, vaán ñeà quaûn lyù raùc ñöôïc ñaët ra töø nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 19. Caùc hình thöùc quaûn lyù raùc ñôn giaûn nhaát laø thu gom vaø ñoå boû ôû baõi raùc: ñoå vaøo ñaát, nöôùc, choân döôùi ñaát, duøng laøm thöùc aên gia suùc, ñoát… Naêm 1906, cuoán saùch veà lyù thuyeát veà quaûn lyù raùc cuûa taùc giaû H. de B. Parsons ra ñôøi. Cho ñeán nay, heä thoáng quaûn lyù raùc vaø kyõ thuaät xöû lyù raùc khoâng ngöøng phaùt trieån. http://environment-safety.com 4
Chaát thaûi raén Löu tröõ Thu gom Trung chuyeån vaø vaän chuyeån Xöû lyù, taùi sinh Ñoå boû Hình 1. Caùc moái quan heä trong heä thoáng quaûn lyù raùc 1.3 NGUOÀN GOÁC CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ Raùc ñoâ thò sinh ra töø caùc nguoàn sau Baûng 1. Nguoàn goác chaát thaûi raén Nguoàn Nôi phaùt sinh Caùc daïng chaát thaûi raén phaùt sinh Khu daân Hoä gia ñình, bieät thöï, chung Thöïc phaåm dö thöøa, bao bì haøng hoaù (baèng giaáy, cö cö goã, vaûi, da, cao su, PE, PP, thieác, nhoâm, thuûy tinh...), tro, ñoà ñieän töû, vaät duïng hö hoûng (ñoà goã gia duïng, boùng ñeøn, ñoà nhöïa, thuyû tinh…), chaát thaûi ñoäc haïi nhö chaát taåy röûa (boät giaët, chaát taåy traéng…), thuoác dieät coân truøng, nöôùc xòt phoøng… baùm treân raùc thaûi… Khu Nhaø kho, nhaø haøng, chôï, Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa, thuûy tinh, kim loaïi, thöông khaùch saïn, nhaø troï, caùc chaát thaûi nguy haïi. maïi traïm söõa chöõa, baûo haønh vaø dòch vuï. Cô quan, Tröôøng hoïc, beänh vieän, vaên Giaáy, nhöïa, thöïc phaåm thöøa, thuûy tinh, kim loaïi, coâng sôû phoøng cô quan chính phuû. chaát thaûi nguy haïi. Coâng Khu nhaø xaây döïng môùi, söûa Xaø baàn, saét theùp vuïn, voâi vöõa, gaïch vôõ, beâ toâng, trình xaây chöõa naâng caáp môû roäng goã, oáng daãn… döïng ñöôøng phoá, cao oác, san neàn xaây döïng. Dòch vuï Hoaït ñoäng doïn raùc veä sinh Raùc, caønh caây caét tæa, chaát thaûi chung taïi caùc khu coâng ñöôøng phoá, coâng vieân, khu vui chôi, giaûi trí, buøn coáng raõnh… coäng ñoâ vui chôi giaûi trí, baõi taém. thò Khu coâng Coâng nghieäp xaây döïng, cheá Chaát thaûi do quùa trình cheá bieán coâng nghieäp, pheá nghieäp taïo, coâng nghieäp naëng, nheï, lieäu, vaø caùc raùc thaûi sinh hoaït. loïc daàu, hoaù chaát, nhieät ñieän. Noâng Ñoàng coû, ñoàng ruoäng, vöôøn Thöïc phaåm bò thoái röûa, chaát thaûi noâng nhieäp nhö nghieäp caây aên quûa, noâng traïi laù caây, caønh caây, xaùc gia suùc, thöùc aên gia suùc thöøa http://environment-safety.com 5
Nguoàn Nôi phaùt sinh Caùc daïng chaát thaûi raén phaùt sinh hay hö hoûng, rôm raï, chaát thaûi töø loø gieát moå, saûn phaåm söõa..., chaát thaûi ñaëc bieät nhö thuoác saùt truøng, phaân boùn, thuoác tröø saâu ñöôïc thaûi ra cuøng vôùi bao bì ñöïng hoaù chaát ñoù. Nguoàn: Integrated Solid Waste Management, McGRAW-HILL 1993. 1.4 SOÁ LÖÔÏNG, THAØNH PHAÀN VAØ TÍNH CHAÁT RAÙC ÑOÂ THÒ Thaønh phaàn vaø soá löôïng raùc thaûi cuaû caùc ñoâ thò khaùc nhau phuï thuoäc vaøo toác ñoä phaùt trieån kinh teá, toác ñoä coâng nghieäp hoaù, söï naâng cao möùc soáng cuûa coäng ñoàng caùc xu höôùng cuaû xaõ hoäi trong tieâu duøng, coâng ngheä veà vaät lieäu môùi, khaû naêng thu hoài, taùi söû duïng cuaû caùc loaïi raùc. 1.4.1 Soá löôïng Löôïng raùc ñoâ thò thaûi ra lieân tuïc vaø tích luõy trong moâi tröôøng ngaøy caøng nhieàu vaø gaây taùc haïi ñaùng keå cho con ngöôøi vaø moâi tröôøng. Soá löôïng vaø chaát löôïng raùc ñoâ thò tính treân ñaàu ngöôøi taïi töøng quoác gia, khu vöïc raát khaùc bieät phuï thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån kinh teá kyõ thuaät, phong tuïc taäp quaùn... ÔÛ Vieät Nam, taïi caùc khu ñoâ thò lôùn nhö Haø Noäi, TPHCM, Haûi Phoøng, Ñaø Naüng, löôïng raùc thaûi treân ñaàu ngöôøi khoaûng 0,6 – 0,8 kg/ngöôøi/ngaøy, ôû caùc khu ñoâ thò khaùc khoaûng 0,3 – 0,5 kg/ngöôøi/ngaøy. Löôïng raùc ñoâ thò taäp trung nhieàu nhaát ôû caùc ñoâ thò thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm Baéc Boä vaø phía Nam. Taïi TPHCM, Bình Döông, Ñoàng Nai, Baø Ròa – Vuõng Taøu, löôïng raùc thaûi sinh hoaït bình quaân laø 566 taán/ngaøy. Taïi khu vöïc Haø Noäi, Haûi Phoøng, Höng Yeân, Haûi Döông, Quaûng Ninh, löôïng raùc thaûi sinh hoaït khoaûng 1577 taán/ngaøy. Nguoàn: Nguyeãn Thò Anh Thu, “chaát thaûi sinh hoaït ôû ñoâ thò Vieät Nam”, döï aùn kinh teá chaát thaûi, 2001. Baûng 2. Löôïng raùc cuaû caùc ñoâ thò ôû Vieät Nam Caùc ñòa phöông Toång löôïng raùc thaûi Raùc sinh hoaït Tæ leä raùc sinh hoaït treân toång löôïng raùc thaûi Haø Noäi (1) 3027 m3/ngaøy 2436 m3/ngaøy 80,5 % Haûi Phoøng (1) 1123 m3/ngaøy 566 m3/ngaøy 50,4 % Quaûng Ninh (1) 390 m3/ngaøy 384 m3/ngaøy 98,5 % Haûi Döông (1) 375 m3/ngaøy 313 m3/ngaøy 83,5 % Höng Yeân (1) 56 m3/ngaøy 56 m3/ngaøy 100,0 % TPHCM (1) 3500 taán/ngaøy 3000 taán/ngaøy 80,0 % (goàm raùc sinh hoaït vaø raùc xaây döïng) Vónh Long (thò xaõ) (1) 114 taán/ngaøy 76 taán/ngaøy 66,0% Beán Tre (thò xaõ) (1) 63,2 taán/ngaøy 58 taán/ngaøy 91,8% http://environment-safety.com 6
Nguoàn: (1) Phaïm Vaên Ninh vaø nnk, baùo caùo taïi Hoäi nghò moâi tröôøng toaøn quoác naêm 1998. (2) Coâng ty Coâng Trình Coâng Coäng cuaû caùc tænh, 2000. Khoái löôïng chaát thaûi raén ñoâ thò cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh khoù ñöôïc thoáng keâ chính xaùc. Chæ xaùc ñònh ñöôïc löôïng raùc sinh hoaït ñöôïc thu gom do Coâng ty Moâi tröôøng Ñoâ thò thöïc hieän. Löôïng raùc cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh qua töøng naêm nhö sau: Baûng 3. Soá löôïng raùc thaûi ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh Naêm Löôïng raùc naêm taán/naêm taán/ngaøy Löôïng raùc thoáng keâ töø nguoàn Coâng ty Dòch vuï Coâng coäng Thaønh phoá Hoà Chí Minh 1983 181.802 498 1984 180.484 494 1985 202.905 556 1986 202.483 555 1987 198.012 542 1988 236.982 649 1989 310.214 850 1990 390.610 1.070 1991 491.182 1.346 1992 616.406 1.812 1993 838.834 2.298 1994 1.005.417 2.755 1995 1.307.618 3.583 1996 1.405.331 3.850 1997 1.173.933 3.216 1998 1.186.628 3.251 1999 1.186.628 3.251 2000 1.483.963 4.066 2001 1.713.809 4.695 2002 1.959.595 5.443 2003 2.063.296 5.731 Döï baùo löôïng raùc cuûa TPHCM 2005 1.825.000 5.000 2010 2.263.000 6.200 2015 2.738.000 7.500 2020 3.285.000 9.000 Nguoàn: coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò TPHCM. 31/09/2003 http://environment-safety.com 7
Khoái löôïng raùc thoáng keâ ngaøy caøng taêng, do löôïng raùc thu gom ñöôïc ngaøy caøng trieät ñeå hôn vaø vieäc söû duïng haøng hoaù trong daân ngaøy caøng gia taêng. Theo soá lieäu khaûo saùt naêm 1998, löôïng raùc Coâng ty khoâng thu gom ñöôïc maø thaûi thaúng xuoáng keânh raïch laø 180.000 taán/naêm. Naêm 1999, Coâng ty Dòch vuï Coâng coäng thu gom ñöôïc 1.300.000 kg raùc y teá (goàm chaát thaûi laâm saøng, chaát phoùng xaï, chaát thaûi hoaù hoïc…) vaø 4.860.000 kg raùc thaûi sinh hoaït ôû caùc beänh vieän. 1.4.2 Thaønh phaàn Thaønh phaàn raùc ñoâ thò (khoâng keå raùc y teá) goàm: Raùc thöïc phaåm: goàm thöùc aên dö thöøa nhö thòt, caù, rau quaû…; thöïc phaåm hoûng do löu tröõ, cheá bieán, tieâu thuï. Giaáy: goàm giaáy sau khi duøng laøm bao bì hay giaáy thaûi sau khi söû duïng ôû vaên phoøng. Carton: laø caùc loaïi bao bì thaûi. Vaûi: quaàn aùo hay tuùi thaûi, gieû lau, bao bì, ñoà chôi daïng thuù nhoài... Cao su: giaøy deùp, voû xe pheá thaûi, bao bì... Da: tuùi, giaøy deùp thaûi, daây löng,... Raùc vöôøn: goàm laù caây, caønh caây, xaùc gia suùc, thöùc aên gia suùc thöøa hay hö hoûng…, chaát thaûi ñaëc bieät nhö thuoác saùt truøng, phaân boùn, thuoác tröø saâu cuøng vôùi bao bì cuûa chuùng... Goã: bao bì, duïng cuï pheá thaûi... Thuûy tinh: bao bì coù dính caùc chaát chöùa trong noù. Ñoà hoäp: laø caùc bao bì coù caùc chaát chöùa trong saûn phaåm ñoà hoäp baùm treân voû bò thaûi ra nhö voû lon bia, hoäp thòt, hoäp caù... Xaø baàn: goàm buïi, ñaát ñaù, buøn, hoà vöõa cheát, daây ñieän, vaät lieäu xoáp, gaïch men, gaïch vôõ, ... Cô caáu thaønh phaàn raùc ñoâ thò ôû caùc nöôùc coù khaùc nhau. ÔÛ caùc nöôùc phaùt trieån, thaønh phaàn giaáy vaø plastic chieám tæ leä cao nhaát, sau ñoù laø raùc thöïc phaåm. ÔÛ caùc nöôùc coù thu nhaäp thaáp, thaønh phaàn raùc thöïc phaåm chieám tæ leä lôùn nhaát, thaønh phaàn giaáy, nhöïa thaáp hôn. Baûng 4. Thaønh phaàn cô lyù cuûa raùc sinh hoaït ôû caùc nöôùc vaø cuûa TP HCM. STT Thaønh phaàn Caùc nöôùc thu Caùc nöôùc thu Caùc nöôùc thu TP. Hoà Chí nhaäp thaáp nhaäp trung bình nhaäp cao Minh % % % % Höõu cô 1 Thöïc phaåm 40-85 20-65 6-30 65-95 2 Giaáy 1-10 8-30 20-45 0,05-25 3 Carton 5-15 0,0-0,01 4 Bao nilon 1,5-17 5 Plastic 1-5 2-6 2-8 0,0-0,01 6 Vaûi 1-5 2-10 2-6 0-5 7 Cao su 1-5 1-4 0-2 0,0-1,6 http://environment-safety.com 8
STT Thaønh phaàn Caùc nöôùc thu Caùc nöôùc thu Caùc nöôùc thu TP. Hoà Chí nhaäp thaáp nhaäp trung bình nhaäp cao Minh % % % % 8 Da 0-2 0,0-0,05 9 Raùc vöôøn 1-5 1-10 10-20 11 Goã 1-4 0,0-3,5 12 Vi sinh vaät - - - Voâ cô 13 Thuûy Tinh 1-10 1-10 4-12 0,0-1,3 14 Saønh söù 0,0-1,4 15 Ñoà hoäp 2-8 0,0-0,06 16 Saét 0,0-0,01 17 Nhoâm 0-1 18 Kim loaïi khaùc 1-4 0,0-0,03 19 Buïi, tro 1-40 1-30 0-10 0,0-6,1 Nguoàn: Integrated Solid Waste Magagement, McGraw-Hill, 1993. vaø Coâng ty Moâi tröôøng Ñoâ thò Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Theo baûng treân, thaønh phaàn raùc sinh hoaït cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh chuû yeáu laø raùc thöïc phaåm, caùc thaønh phaàn khaùc ñaõ ñöôïc thu gom, phaân loaïi tröôùc khi ñeán baõi cuûa Coâng ty. Vôùi thaønh phaàn nhö vaäy, raùc sinh hoaït cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh thuoäc vaøo nhoùm caùc nöôùc coù thu nhaäp thaáp. Thaønh phaàn trung bình raùc y teá taïi caùc beänh vieän, trung taâm y teá ôû TPHCM. nhö sau: Baûng 5. Thaønh phaàn trung bình raùc töø caùc cô sôû y teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh STT Thaønh phaàn Khoái löôïng, % theo khoái löôïng öôùt 1. Boâng gaïc 1-30.4 2. Plastic caùc loaïi 0-50.4 3. Thuûy tinh 0-16.6 4. Giaáy 0-56.4 5. Carton 0-10.6 6. Cao su 0-83.2 7. Goã 0-4.3 8. Vaûi 0-6.8 9. Thaïch cao 0-34.69 10. Kim loaïi 0-3.10 11. Moáp xoáp 0-1.30 12. Thöïc phaåm caùc loaïi 0-28.02 13. Ñoä aåm 4 (1) 14. Beänh phaåm 0-42.27 http://environment-safety.com 9
Nguoàn: (1) Trung taâm nöôùc vaø moâi tröôøng. 11/1995. Trung taâm coâng ngheä moâi tröôøng, CENTEMA, 2002. 1.5 HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ RAÙC ÑOÂ THÒ TAÏI THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH Hieän nay, Sôû Giao thoâng Coâng chaùnh chòu traùch nhieäm veà vieäc quaûn lyù raùc cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Sôû Giao thoâng Coâng chaùnh phaân coâng 3 ñôn vò tröïc thuoäc laø Coâng ty Moâi tröôøng Ñoâ thò, coâng ty Xöû lyù Chaát thaûi vaø Löïc löôïng Thanh tra Giao thoâng Coâng chaùnh thöïc hieän vaän chuyeån, xöû lyù vaø kieåm tra vieäc quaûn lyù raùc. Cô quan quaûn lyù raùc caáp quaän huyeän chòu traùch nhieäm quaûn lyù vieäc gom raùc ñöôøng phoá hoä daân. 1.5.1 Thu gom Raùc sinh hoaït töø caùc hoä gia ñình ñöôïc chöùa trong nhöõng thuøng raùc do ngöôøi daân töï saém. Raùc nhaø ñöôïc thu gom baèng thuû coâng ñoå vaøo caùc xe ñaåy tay cuøng vôùi raùc ñöôøng. Treân caùc ñöôøng phoá, raùc ñöôïc chöùa trong caùc thuøng raùc 200-600 lit vaø thu gom vaøo caùc xe eùp raùc. Raùc ñöôïc taäp trung veà caùc ñieåm heïn. Thu gom raùc thöïc hieän trong khoaûng thôøi gian töø 13 giôø ñeán 24 giôø theo chæ thò 36/CP ngaøy 29/05/1995 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Raùc queùt ñöôøng ñöôïc thu gom trong thôøi gian töø 18 giôø ñeán 4 giôø saùng ngaøy hoâm sau. Taäp trung raùc veà ñieåm heïn gaây maát myõ quan Thaønh phoá, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø caûn trôû giao thoâng. Coâng ñoaïn naøy thöïc hieän baèng thuû coâng laø chính neân aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán söùc khoeû ngöôøi coâng nhaân do thôøi gian tieáp xuùc vôùi chaát thaûi keùo daøi. 1.5.2 Trung chuyeån vaø vaän chuyeån Töø caùc ñieåm heïn, raùc chuyeån ñeán caùc traïm trung chuyeån raùc trong noäi thaønh. Caùc traïm trung chuyeån taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh goàm boâ raùc Laïc Long Quaân (quaän 11), Taân Hoaù (quaän 11), Caàu Ñoå (quaän Goø Vaáp), Toân Thaát Thuyeát (quaän 4), Nguyeãn Kieäm (quaän Phuù Nhuaän), phöôøng 15 (quaän Taân Bình), caàu Xoùm Chæ (quaän 5), Beán Vaân Ñoàn (quaän 4). Traïm trung chuyeån Leâ Ñaïi Haønh (quaän 5) chöùa raùc xaø baàn. Trung chuyeån ñöôïc thöïc hieän theo hai caùch Raùc töø caùc ñieåm heïn vaän chuyeån baèng xe taûi ñeán traïm trung chuyeån Caùc xe eùp raùc ñeán ñieåm heïn ñeå eùp giaûm theå tích roài vaän chuyeån ñeán traïm trung chuyeån. Tuy nhieân, caùc xe taûi vaän chuyeån khoâng coù bieän phaùp thu nöôùc raùc vaø traùnh rôi vaõi cuõng nhö choáng oâ nhieãm khoâng khí treân ñöôøng vaän chuyeån. Ñoàng thôøi taïi trong soá caùc traïm trung chuyeån raùc cuûa Thaønh Phoá chæ coù 4 traïm Laïc Long Quaân, Leâ Ñaïi Haønh, Nguyeãn Kieäm, Caàu Ñoã laø mang tính chaát traïm trung chuyeån. Caùc traïm coøn laïi chæ laø nôi chöùa taïm thôøi, khoâng coù töôøng bao che, khoâng coù bieän phaùp khoáng cheá oâ nhieãm. Do ñoù, taïi caùc traïm naøy laïi gaây ra nhöõng vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc raùc vaø khí sinh ra khoâng ñöôïc thu gom xöû lyù, khoâng laøm saïch xe taûi tröôùc khi ra khoûi traïm… Thu gom raùc ñöôïc quy ñònh thöïc hieän trong khoaûng thôøi gian töø 13 giôø ñeán 24 giôø, trong khi xe taûi vaän chuyeån raùc hoaït ñoäng töø 18 giôø hoâm tröôùc ñeán 6 giôø hoâm sau, gaây neân khoù khaên cho vieäc toå chöùc vaän chuyeån raùc ban ñeâm do quaù taûi vaøo ñaàu giôø vaän chuyeån. http://environment-safety.com 10
1.5.3 Xöû lyù Nhaø maùy phaân boùn Hoùc Moân ñaõ ngöng hoaït ñoäng töø 1997 do hoaït ñoäng thieáu hieäu quaû. Hieän taïi, raùc sinh hoaït cuûa thaønh phoá ñöôïc ñöa ñi choân laáp taïi caùc baõi Ñoâng Thaïnh coù dieän tích 40 ha taïi huyeän Hoùc Moân; Vónh Loäc A; Ña Phöôùc; Xuaân Thôùi Sôn. Thöïc traïng caùc baõi choân laáp raùc ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh khoâng ñaûm baûo veä sinh moâi tröôøng do khoâng ñöôïc vaän haønh khoâng ñuùng quy trình kyõ thuaät hay thieát keá khoâng ñaït yeâu caàu neân gaây ra nhöõng vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí, nöôùc ngaàm, nöôùc maët. Taïi baõi raùc, chæ duøng voâi ñeå khöû muøi hoâi, phun thuoác dieät ruoài. Baõi choân laáp chöa ñöôïc choáng thaám, khoâng coù heä thoáng thu gom vaø xöû lyù nöôùc roø ræ cuõng nhö khí baõi raùc. Hieän nay, chæ coù baõi choân laáp Ñoâng Thaïnh coù söû duïng cheá phaåm sinh hoïc EM ñeå haïn cheá muøi hoâi, taêng cöôøng quaù trình phaân huyû raùc. Bieän phaùp naøy cuõng khoâng xöû lyù trieät ñeå muøi hoâi. Moät phaàn raùc sinh hoaït ñöôïc ñoå boû tröïc tieáp xuoáng soâng, keânh raïch… Phaàn lôùn raùc xaø baàn ñöôïc baùn cho caùc ñôn vò coù nhu caàu söû duïng, coøn laïi ñöôïc ñoå ôû baõi raùc xaø baàn Goø Caùt coù dieän tích khoaûng 40 ha taïi huyeän Bình Chaùnh. 1.5.4 Thu gom, taùi sinh raùc Raùc thaûi ñoâ thò ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù ñieåm ñaëc bieät laø ñaõ ñöôïc phaân loaïi, taùch rieâng phaàn pheá lieäu coù theå taùi sinh (saét, nhoâm, thuûy tinh, nhöïa, vaûi, cao su…) ngay treân ñöôøng thu gom vaø vaän chuyeån, tröôùc khi ñeán nôi xöû lyù. Coâng ñoaïn naøy ñöôïc thöïc hieän do löïc löôïng ñoâng ñaûo cuûa nhöõng ngöôøi nhaët raùc. Hoï baùn caùc pheá thaûi naøy cho ngöôøi thu mua ve chai. Sau ñoù hoï baùn laïi cho caùc vöïa ve chai nhoû vaø vöøa, roài ñeán caùc vöïa lôùn chuyeân thu mua moät loaïi pheá lieäu cuï theå. Taïi caùc vöïa naøy coù theå töï taùi cheá hay hoï laïi baùn tieáp cho caùc cô sôû chuyeân taùi cheá pheá lieäu. 1.6 TAÙC ÑOÄNG DO RAÙC ÑOÂ THÒ Chaát thaûi raén ñoâ thò laø nguoàn oâ nhieãm toaøn dieän ñeán moâi tröôøng soáng: khoâng khí, nöôùc, ñaát. • Gaây haïi söùc khoeû: raùc sinh hoaït coù thaønh phaàn chaát höõu cô cao, laø moâi tröôøng soáng toát cho caùc vectô gaây beänh nhö ruoài, muoãi, giaùn, chuoät, choù, meøo… Qua caùc trung gian truyeàn nhieãm, beänh coù theå phaùt trieån maïnh thaønh dòch. Raùc sinh hoaït gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe ngöôøi daân vaø coâng nhaân veä sinh. • Gaây oâ nhieãm nöôùc: Chaát thaûi raén khoâng ñuôïc thu gom, thaûi thaúng vaøo keânh raïch, soâng hoà laøm cho nguoàn nöôùc maët gaây oâ nhieãm nöôùc bôûi chính baûn thaân chuùng. Raùc naëng laéng xuoáng ñaùy laøm taéc ñöôøng löu thoâng cuûa nöôùc. Raùc nhoû, nheï lô löûng trong nöôùc laøm ñuïc. Raùc kích thöôùc lôùn vaø nheï nhö giaáy vuïn, tuùi nilon… noåi leân treân maët nöôùc laøm giaûm beà maët trao ñoåi oxy cuûa nöôùc vôùi khoâng khí, laøm maát myõ quan Thaønh phoá. Chaát höõu cô trong raùc thaûi bò phaân huûy nhanh taïo caùc saûn phaåm trung gian vaø saûn phaåm phaân huûy boác muøi hoâi thoái. Nöôùc roø ræ hình thaønh trong caùc hoá choân laáp do nöôùc ñi vaøo hoá choân töø phía treân (nöôùc möa thaám xuoáng) hay ñoä aåm cuûa raùc, ñoä aåm cuûa vaät lieäu phuû, nöôùc thaám töø ñaát vaøo hoá choân. Nöôùc raùc töø caùc traïm trung chuyeån vaø nöôùc roø ræ trong hoá choân laáp raùc coù haøm löôïng chaát höõu cô vaø chaát dinh döôõng raát cao: chæ tieâu nhu caàu oxy hoaù http://environment-safety.com 11
hoïc – COD = 7.000 – 45.000 mg/lit, gaáp 140 – 900 laàn so vôùi tieâu chuaån cho pheùp, chæ tieâu nhu caàu oxy sinh hoaù – BOD5 = 5.000-30.000 mg/lit, gaáp 250 – 1.500 laàn so vôùi tieâu chuaån cho pheùp, haøm löôïng photpho toång soá P-T = 5-100 mg/lit, gaáp 1,25 – 25 laàn so vôùi tieâu chuaån cho pheùp, haøm löôïng nitô amoniac (NH4+-N) = 200 – 900 mg/lit, gaáp 2.000 – 9.000 laàn so vôùi tieâu chuaån cho pheùp. Ngoaøi ra, noù coøn coù nhieàu loaïi vi truøng neáu khoâng ñöôïc thu gom xöû lyù trieät ñeå thì seõ thaám vaøo ñaát gaây oâ nhieãm taàng nöôùc ngaàm hay chaûy vaøo caùc soâng, hoà gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët sinh hoaït cuûa caùc hoä daân. • Gaây oâ nhieãm khoâng khí: Buïi phaùt thaûi vaøo khoâng khí trong quaù trình löu tröõ, vaän chuyeån raùc gaây oâ nhieãm khoâng khí. Raùc coù thaønh phaàn deã phaân huûy sinh hoïc, cuøng vôùi ñieàu kieän khí haäu coù nhieät ñoä vaø ñoä aåm cao neân sau moät thôøi gian ngaén chuùng bò phaân huûy hieáu khí vaø kî khí sinh caùc khí ñoäc haïi vaø coù muøi hoâi khoù chòu goàm CO2, CO, CH4, H2S, NH3… ngay töø khaâu thu gom, vaän chuyeån ñeán choân laáp. Khí metan (CH4) coù khaû naêng gaây chaùy noå chaùy neân raùc cuõng laø moät nguoàn sinh chaát thaûi thöù caáp nguy haïi. • Gaây oâ nhieãm ñaát Nöôùc roø ræ töø baõi raùc mang nhieàu chaát oâ nhieãm vaø ñoäc haïi khi khoâng ñöôïc kieåm soaùt an toaøn thaám vaøo ñaát gaây oâ nhieãm ñaát. Thaønh phaàn caùc kim loaïi naëng trong nöôùc raùc gaây ñoäc cho caây troàng vaø ñoäng vaät trong ñaát. 2 CHÖÔNG 6. QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ 2.1 ÑÒNH NGHÓA Quaûn lyù chaát thaûi laø caùc hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát thaûi suoát trong quaù trình töø phaùt sinh ñeán thu gom, vaän chuyeån, löu tröõ, xöû lyù, thaûi boû, tieâu huûy chaát thaûi. 2.2 THU GOM, PHAÂN LOAÏI RAÙC TAÏI NGUOÀN Raùc sinh hoaït trong caùc hoä gia ñình ñöôïc chính chuû nhaân cuaû caên nhaø thu gom vaø chöùa trong thuøng raùc. Taïi caùc khu daân cö, thu gom raùc trong caùc khu nhaø cao taàng do coâng nhaân veä sinh thöïc hieän vaø coù heä thoáng ñoå raùc theo ñöôøng oáng töø caùc taàng treân. Trong caùc coâng sôû, khu thöông maïi, coâng nghieäp, vieäc thu gom raùc do coângnhaân veä sinh thöïc hieän. Ngay töø caùc hoä gia ñình, coâng sôû, raùc ñöôïc phaân loaïi nhaèm taùch caùc chaát coù theå taùi sinh ra khoûi phaàn chaát höõu cô deã phaân huûy sinh hoïc hay taùch phaàn khoâng theå taän duïng ñöôïc nöõa. Thu gom raùc beân ngoaøi nhaø thöôøng ñöôïc thöïc hieän baèng xe chôû raùc vaø nhaân vieân thu gom cuaû coâng ty veä sinh. Treân caùc ñöôøng phoá, raùc ñöôïc chöùa trong caùc thuøng raùc 200 – 600 lit, raùc töø caùc caên hoä vaø coâng sôû ñöôïc ñöa ra ngoaøi, khi xe chôû raùc ñi qua thì löôïng raùc naøy ñöôïc ñoå vaøo xe. Raùc ñöôïc taäp trung veà caùc ñieåm heïn tröôùc khi chuyeån ñeán traïm trung chuyeån hoaëc baõi choân laáp. Caùc loaïi xe thu gom raùc goàm caùc loaïi xe container; xe boác raùc thuû coâng; xe duøng caàn caåu nhoû ñeå boác caùc xe raùc nhoû ñoå vaøo xe lôùn. 2.3 TRUNG CHUYEÅN, VAÄN CHUYEÅN http://environment-safety.com 12
Tuyø theo caùc yeáu toá veà kinh teá vaø kyõ thuaät cuûa heä thoáng quaûn lyù raùc maø trung chuyeån coù theå ñöôïc aùp duïng hoaëc khoâng. Trung chuyeån raùc caàn phaûi thöïc hieän khi coù caùc yeáu toá sau: Coù söï hieän dieän cuûa baõi ñoå raùc khoâng ñuùng trieâu chuaån vaø khoái löôïng raùc lôùn; Vò trí ñieåm xöû lyù raùc caùch xa nôi thu gom; Xe thu gom raùc coù theå tích nhoû; ÔÛ caùc khu daân cö coù maät ñoä thaáp. Theo quy moâ vaän chuyeån trung chuyeån ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi: loaïi nhoû khi theå tích vaän chuyeån nhoû hôn 100m3/ngaøy; loaïi trung khi theå tích vaän chuyeån töø 100 ñeán 500m3/ngaøy; loaïi lôùn khi theå tích vaän chuyeån ñaït treân 500m3/ngaøy. Theo phöông thöùc vaän chuyeån, trung chuyeån phaân thaønh caùc loaïi: traïm trung chuyeån tröïc tieáp laø nôi xe thu gom ñoå raùc tröïc tieáp vaøo xe chôû raùc; traïm trung chuyeån chöùa taïm laø nôi raùc ñöôïc chöùa taïm tröôùc khi cho leân xe chuyeån ñeán nôi xöû lyù; traïm trung chuyeån phoái hôïp laø nôi raùc ñöôïc ñoå tröïc tieáp leân xe vaän chuyeån hay laø chöùa taïm tuyø luùc. Traïm trung chuyeån phaûi ñöôïc xaây döïng phuø hôïp cho hoaït ñoäng cuûa xe vaän chuyeàn raùc ñoàng thôøi phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà veä sinh moâi tröôøng. Traïm phaûi kín, phaàn tieáp xuùc vôùi raùc laøm baèng vaät lieäu deã laøm saïch. Traïm coù heä thoáng choáng buïi vaø khöû muøi, thu nöôùc raùc. Traïm coù boä phaän laøm saïch phöông tieän vaän chuyeån tröôùc khi ra khoûi traïm. Coù nhieàu caùch thöùc vaän chuyeån raùc. Vaän chuyeån raùc baèng xe ñöôïc aùp duïng khi ñieåm tieáp nhaän raùc naèm ôû vò trí thuaän lôïi cuaû giao thoâng ñöôøng boä. Xe vaän chuyeån phaûi thoaû maõn yeâu caàu chi phí vaän chuyeån thaáp, phaàn chöùa raùc phaûi kín, coâng suaát vaän chuyeån lôùn, caùch thöùc boác xeáp vaø ñoå raùc ñôn giaûn. Vaän chuyeån raùc baèng taøu löûa chæ aùp duïng khi ñieåm chöùa raùc naèm xa truïc giao thoâng chính maø laïi coù saün ñöôøng taøu löûa thuaän lôïi. Ön ñieåm cuûa phöông tieän naøy chính laø khoái löôïng raùc vaän chuyeån treân moãi chuyeán lôùn. Vaän chuyeån raùc baèng ñöøông thuyû aùp duïng cho nhöõng vuøng coù heä thoáng giao thoâng ñöôøng thuyû chieám öu theá nhö coù nhieàu keânh raïch, soâng ngoøi. Caùc heä thoáng vaän chuyeån khaùc coù theå aùp duïng nhö baèng khí neùn, doøng nöôùc thöôøng ñöôïc öùng duïng ôû khoaûng caùch ngaén, trong khuoân vieân moät cô sôû. 2.4 GIAÛM THIEÅU CHAÁT THAÛI VAØ TAÄN DUÏNG Hieän nay, trong tình traïng moâi tröôøng ngaøy caøng bò oâ nhieãm nghieâm troïng, vieäc giaûm nhöõng taùc haïi ñoái vôùi moâi tröôøng töø quaù trình saûn xuaát vaø sinh hoaït nhaèm giaûm chi phí cho phuïc hoài vaø laøm saïch moâi tröôøng ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu. Xöû lyù chaát thaûi chæ laø bieän phaùp tình theá nhaèm giaûi quyeát nhöõng vaán naïn moâi tröôøng ngay tröôùc maét, maø quaù trình xöû lyù tröôùc ñoù ñaõ khoâng ñaït keát quaû toái öu. Veà laâu daøi, chieán löôïc chung cho vieäc ngaên ngöøa oâ nhieãm ñöôïc ñaët ra laø Öu tieân giaûm thieåu löôïng chaát thaûi töø nguoàn, vaø Tieáp tuïc taùi cheá vaø taùi söû duïng chaát thaûi tröôùc khi ñoå boû, http://environment-safety.com 13
Chieán löôïng ngaên ngöøa oâ nhieãm nhaèm giaûm vieäc söû duïng taøi nguyeân vaø nguyeân vaät lieäu trong quaù trình saûn xuaát, giaûm chi phí xöû lyù chaát thaûi caàn thieát. Ñieàu naøy khoâng chæ mang laïi hieäu quaû kinh teá maø coøn giaûi quyeát trieät ñeå hôn caùc vaán ñeà moâi tröôøng. Giaûm thieåu chaát thaûi laø giaûm chaát caàn phaûi xöû lyù, chaát gaây nguy haïi, chaát oâ nhieãm ñi vaøo doøng chaát thaûi, nhaèm laøm giaûm bôùt chi phí xöû lyù, giaûm moái nguy hieåm khoâng chæ veà soá löôïng maø coøn caû ñaëc tính oâ nhieãm cuûa chuùng ñoái vôùi söùc khoeû coäng ñoàng vaø moâi tröôøng, tröôùc khi taùi sinh, xöû lyù hoaëc thaûi boû. Vaøo naêm 1995, löôïng chaát thaûi raén ñoâ thò ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh vaøo khoaûng 3.500 taán/ngaøy, töông ñöông 3,1 trieäu m3. Theo döï ñoaùn löôïng chaát thaûi vaøo naêm 2020 seõ laø 9000 taán/ngaøy, töông ñöông vôùi theå tích laø 14,3 trieäu m3. Vaäy löôïng raùc tích tuï trong voøng 26 naêm, töø 1995 ñeán 2020 seõ hôn 50 trieäu taán, quy ra theå tích laø 170 trieäu m3. Neáu toång khoái löôïng raùc ñeán cuøng moät khu vöïc choân raùc saâu 17 meùt, thì caàn phaûi coù hôn 1.000 hecta ñaát. Moät dieän tích khoång loà nhö vaäy thöïc teá raát khoù boá trí ôû moät thaønh phoá lôùn nhö thaønh phoá Hoà Chí Minh. Vì vaäy, giaûm thieåu chaát thaûi laø vieäc caàn thieát. Ñeå thöïc hieän söï ngaên ngöøa oâ nhieãm moâi tröôøng töø gia ñình vieäc giaûm thieåu chaát thaûi ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu. Muoán giaûm löôïng chaát thaûi sinh ra töø sinh hoaït ôû gia ñình, moät soá nguyeân taéc caên baûn coù theå thöïc hieän ñöôïc nhö sau: • Tieát kieäm nguyeân vaät lieäu Söû duïng caån thaän vaø ñuùng möùc taát caû caùc loaïi nguyeân vaät lieäu duøng cheá bieán thöùc aên trong gia ñình. Traùnh tình traïng dö thöøa hoaëc ñoå boû nhö ôû moät soá gia ñình giaøu coù hieän nay vaãn thöôøng xuyeân xaûy ra. Traùnh gaây muøi hoâi thoái do ñeå thöùc aên laâu hoaëc bò chaùy kheùt trong quaù trình naáu nöôùng. Neân söû duïng nhöõng loaïi thöùc aên tinh, ñaõ qua cheá bieán coâng nghieäp thay vì caùc loaïi thöùc aên thoâ töø noâng nghieäp. Ñieàu naøy thöïc ra khoù thöïc hieän roäng raõi vì nhöõng lyù do sau: thöïc phaåm cheá bieán saün thöôøng ñaét tieàn neân khoâng phuø hôïp vôùi ngöôøi lao ñoäng, thöùc aên töôi chöa qua cheá bieán thöôøng deã thích hôïp vôùi thò hieáu cuûa con ngöôøi, deã tieâu hoaù neân deã ñöôïc chaáp nhaän. Ñoái vôùi heä thoáng cung caáp naêng löôïng, caàn phaûi söû duïng tieát kieäm vaø hieäu quaû nhaát. Vôùi khí ñoát (gas), môû van ôû möùc ñoä vöøa phaûi, khoaù chaët van sau khi ñaõ söû duïng ñeå traùnh tình traïng roø ræ khí ñoát trong nhaø, coù theå gaây chaùy noå. Neáu söû duïng daàu hoaû hay cuûi, than, caàn taïo ñoä thoâng thoaùng trong loø ñoát ñeå traùnh taïo neân caùc loaïi khí ñoäc do quaù trình chaùy khoâng hoaøn toaøn. Söû duïng nöôùc caáp tieát kieäm theo ñònh möùc ñeå haïn cheá thieáu huït ôû ñaàu vaøo vaø taïo neân quaù nhieàu chaát thaûi ôû ñaàu ra. Neáu löôïng nöôùc thaûi quaù nhieàu seõ gaây aùch taéc ñoái vôùi thoaùt nöôùc ñoâ thò, hoaëc öù ñoïng khoâng thaám kòp vaøo ñaát ñoái vôùi nhöõng khu vöïc khoâng coù heä thoáng thoaùt nöôùc coâng coäng, laøm yeáu daàn taàng ñaát maët. Traùnh laïm duïng coâng naêng cuûa moät soá hoaù chaát nhö myõ phaåm (daàu thôm, phaán…), taåy röûa (xaø phoøng, boät giaët, thuoác taåy traéng…), khöû muøi, thuoác dieät coân truøng (thuoác dieät muoãi, ruoài…),… vì nhöõng chaát naøy thöôøng taïo ra khí ñoäc trong nhaø, vaø theo nöôùc thaûi gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc vaø ñaát. • Thao taùc ñuùng theo höôùng daãn söû duïng ñoái vôùi caùc saûn phaåm tieâu duøng. http://environment-safety.com 14
Thöïc hieän ñuùng thao taùc seõ ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát vaø tieát kieäm nhaát. Ví duï, khi söû duïng boät giaët, caàn xaû quaàn aùo tröôùc vôùi nöôùc ñeå loaïi bôùt nhöõng buïi ñaát vaø chaát baån. Chuùng coù theå taùch ra khoûi vaûi moät caùch deã daøng khoâng caàn ñeán chaát taåy. Sau ñoù, hoaø tan boät giaët trong nöôùc ngaâm quaàn aùo trong nöôùc coù boät giaët 30 phuùt tröôùc khi xaû. Nhôø quy trình ñoù, ta coù theå tieát kieäm ñöôïc boät giaët ñoàng thôøi giaûm löôïng chaát oâ nhieãm coù trong boät giaët vaøo nöôùc thaûi. • Taän duïng toái ña caùc chöùc naêng cuûa maùy moùc, vaät duïng saün coù trong gia ñình. Taän duïng toái ña caùc loaïi maùy moùc thieát bò, ñoà duøng sinh hoaït, trang trí noäi thaát vaø caùc vaät lieäu khaùc. Söû duïng moät loaïi saûn phaåm vaøo nhieàu coâng duïng khaùc nhau tuøy theo tình traïng chaát luôïng. Traùnh thaûi boû vaät duïng gia ñình khi chöa caàn thieát, chuyeån saûn phaåm ñeán ngöôøi coù nhu caàu. Neân aùp duïng nhöõng bieän phaùp truyeàn thoáng nhö söû duïng muøng maøn khi nguû, thoâng thoaùng nhaø cöûa vaø coù aùnh naéng, khoâng ñeå nöôùc tuø ñoïng… seõ giaûm ñi phaàn naøo chaát thaûi ñoäc haïi. • Taän duïng, taùi sinh nhöõng chaát thaûi trong gia ñình. Caùc loaïi raùc höõu cô nhö coû raùc, rôm raï, laù caây, phaân suùc vaät,… ôû khu vöïc ngoaïi thaønh, neân taän duïng laøm thöùc aên gia suùc, uû phaân boùn, uû sinh khí ñoát (biogas) thay vì thaûi boû. Taän duïng laø giaûi phaùp ñöôïc öu tieân sau giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn. Noù cuõng ñöôïc bieát ñeán döôùi nhieàu teân goïi khaùc nhau nhö taùi sinh, taùi söû duïng, taùi cheá hoaëc phuïc hoài. Taùi sinh coù phaïm vi öùng duïng roäng raõi trong nhieàu lónh vöïc vaø nhieàu ngaønh coâng nghieäp. Vôùi nhöõng chaát thaûi coù nguoàn goác kim loaïi vaø nhöïa, vieäc thu hoài vaø taùi cheá hoaøn toaøn thoâng duïng. Nhöng, taùi cheá cuõng bao goàm caû quaù trình saûn xuaát phaân boùn töø nhöõng chaát thaûi coù nguoàn goác höõu cô trong sinh hoaït gia ñình. Caùc saûn phaåm naøy ñaõ cung caáp moät löôïng lôùn chaát boå döôõng cho ñaát, laøm taêng hieäu quaû söû duïng ñaát, giaûm löôïng phaân hoaù hoïc vaø thuoác tröø saâu söû duïng, hoã trôï cho vieäc xöû lyù oâ nhieãm. 2.4.1.1 Caùc chaát thaûi sinh hoaït ñöôïc taän duïng Caùc thaønh phaàn chaát thaûi cuûa ñoâ thò coù theå taän duïng ñöôïc goàm: • Giaáy: goàm caùc loaïi giaáy thaûi nhö: Giaáy baùo cuõ: taïi nhaø, taïi saïp baùo… Giaáy cacton ñaõ gaáp neáp: bao bì cuûa ñoà duøng coù kích thöôùc lôùn Giaáy chaát löôïng cao: giaáy maùy tính, giaáy moät maët traéng Giaáy saïch nguyeân taám (giaáy baùo, saùch) ñöôïc taän duïng laøm bao bì goùi haøng ôû caùc chôï…, giaáy baån (giaáy raùch, naùt, dính baån…) ñöôïc nghieàn, taåy traéng duøng laøm nguyeân lieäu thay theá moät phaàn boät goã hay phoái troän vôùi boät giaáy chính phaåm ñeå saûn xuaát giaáy baùo, giaáy bao goùi, giaáy cacton, giaáy veä sinh… Moät soá giaáy pheá thaûi ñöôïc duøng laøm vaät lieäu xaây döïng. • Nhöïa: goàm chaát thaûi laø caùc vaät duïng laøm baèng nhöïa nhö sau: Caùc loaïi chai loï, can laøm baèng PE: chai nöôùc, chai daàu thöïc vaät, thuøng nöôùc, chai nöôùc taåy röûa, caùc chai nhöïa meàm ñöïng thöïc phaåm… http://environment-safety.com 15
Caùc loaïi bao bì laøm baèng PP: voû boïc daây ñieän, bao goùi daïng maøng moûng caùn leân vaûi, giaáy hay carton laøm giaû da (ximili) Caùc vaät laøm baèng PVC: voû boïc daây ñieän, thuøng phuy ñöïng thöïc phaåm, oáng nöôùc. Caùc loaïi bao bì vaø voû boïc cöùng laøm baèng PS: baøn gheá, hoäp buùt, hoäp xaø phoøng, caùn dao, caùn löôïc, muoãng, caác , ñóa, chai, thanh, oáng cöùng… Caùc loaïi vaät cheá taïo baèng teflon: caùc linh kieän ñieän töû, van, khoaù, vaät lieäu ñeäm, baïc loùt, ngoõng truïc. Vaät laøm baèng PU: ñeäm caùch nhieät trong maùy laïnh, vaûi duø, boïc daây ñieän. Vaät duïng laøm baèng PA: nilon, capron, löôùi caù, daây thöøng, vaûi boá, ñoän voû oâ toâ, baêng taûi, daây ñai. Nhöïa pheá thaûi ñöôïc taän duïng laøm nguyeân lieäu thöù caáp hay saûn xuaát ñoà duøng khoâng yeâu caàu chaát löôïng nhöïa cao nhö thau, gioû raùc, xoâ, khaên traûi baøn, aùo möa, bao bì, taám loùt, ñoà chôi treû em…; • Cao su: goàm caùc saûn phaåm cao su hö hoûng hay ñaõ duøng nhö saêm loáp xe oâ toâ, xe maùy, xe ñaïp…; ñeäm loùt… giaày deùp, vaät duïng laøm baèng cao su Cao su pheá thaûi söû duïng laøm nhieân lieäu cho caùc loø nung gaïch… hay taùi sinh laøm caùc saûn phaåm thöù caáp nhö giaøy, deùp, voû xe… laøm vaät lieäu maët saân theå thao taän duïng tính ñaøn hoài vaø chòu noùng toát. • Thuûy tinh: goàm caùc loaïi thuûy tinh trong hay maøu (luïc, naâu, hoå phaùch); caùc loaïi kính phaúng (kính cöûa soå) hay kính cong (kính xe); chai loï, thuøng chöùa (thöïc phaåm, nöôùc giaûi khaùt….) baèng thuûy tinh. Chai loï nguyeân ñöôïc röûa saïch, baùn laïi cho caùc cô sôû saûn xuaát taän duïng laøm bao bì nhö cô sôû saûn xuaát: nöôùc maém, nöôùc töông… Caùc maûnh vôõ thuûy tinh ñöôïc naáu laïi thaønh saûn phaåm thuûy tinh thöù caáp nhö ly, cheùn, chai, loï. Ngoaøi ra, thuûy tinh vuïn coøn laø nguoàn nguyeân lieäu chính ñeå saûn xuaát boâng thuûy tinh – laø moät loaïi vaät lieäu caùch nhieät raát toát vaø cuõng ñöôïc duøng trong saûn xuaát vaät lieäu composit. Trong coâng nghieäp, ngöôøi ta coøn duøng thuûy tinh trong saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng nhö vaät lieäu laùt væa heø, gaïch, söù… Hôn nöõa, thuyû tinh pheá thaûi duøng laøm nguyeân lieäu yeâu caàu nhieät ñoä loø nung thaáp hôn duøng caùc nguyeân lieäu khoaùng (caùt, ñaù voâi…) do ñoù, tieát kieäm ñöôïc nhieân lieäu vaø keùo daøi tuoåi thoï cuûa loø. • Saét theùp vaø kim loaïi maøu: Khung cöûa, khung giöôøng, baøn gheá, thang, ñöôøng oáng nöôùc, daây ñieän, ñoà duøng laøm beáp (dao, keùo, muoãng, nóa…)… Voû lon bia, lon nöôùc uoáng khaùc, ñoà hoäp thöïc phaåm… Caùc pheá lieäu nay ñöôïc ñöa veà caùc loø naáu luyeän saûn xuaát caùc saûn phaåm gia duïng. • Raùc vöôøn goàm Laù caây, coû, caønh… ñöôïc thu gom, uû laøm phaân boùn, phuû baõi choân laáp chaát thaûi. Goác caây vaø goã ñöôïc taän duïng baèng caùch taïo caùc saûn phaåm coù kích thöôùc nhoû hôn. • Chaát thaûi xaây döïng http://environment-safety.com 16
Ñaát, caùt, gaïch, beâ toâng… ñöôïc duøng laøm vaät lieäu san laáp maët baèng. Goã, voû baøo coù theå taän duïng laøm nhieân lieäu. Saét vaø kim loaïi maøu: taùi söû duïng nhö treân. • Xöông ñoäng vaät ñöôïc ñoát laøm than hoaït tính. • Daàu nhôùt thaûi: Daàu nhôùt thaûi ôû caùc ñieåm söûa xe, röûa xe… ñöôïc cheá bieán taùi sinh ñeå söû duïng laïi phaàn daàu goác. • Pin Pin xe maùy, xe oâtoâ ñöôïc phuïc hoài töøng phaàn axit, nhöïa, chì. Pin gia duïng coù theå taän duïng phaàn keõm, thuûy ngaân vaø baïc. 2.5 TOÅNG QUAN CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN Chaát thaûi raén ñoâ thò ñöôïc thu gom taäp trung veà traïm xöû lyù. ÔÛ ñoù, chuùng ñöôïc phaân loaïi. Phaàn coù theå taùi sinh ñöôïc cheá bieán, phaàn coøn laïi khoâng theå taän duïng ñöôïc nöõa seõ xöû lyù baèng tieâu huûy hay choân laáp. Caùc phöông phaùp thöïc hieän nhö sau: • Phaân loaïi nhaèm taùch caùc chaát coù theå taùi sinh ra khoûi phaàn chaát höõu cô deã phaân huûy sinh hoïc hay taùch phaàn khoâng theå taän duïng ñöôïc nöõa. Coù theå öùng duïng caùc phöông phaùp phaân loaïi baèng khí ñoäng, saøng, tuyeån töø, phaân loaïi trong moâi tröôøng nöôùc... • Xöû lyù cô hoïc nhaèm giaûm theå tích khoái raùc, taêng khoái löôïng rieâng, taïo kích thöôùc ñoàng nhaát, taêng beà maët tieáp xuùc. Caùc phöông phaùp thöôøng duøng laø neùn eùp, caét, nghieàn hoaëc xay. • Xöû lyù baèng phöông phaùp hoaù lyù: Ñoùng raén vaø oån ñònh chaát thaûi. Xem theâm ôû phaàn xöû lyù chaát thaûi raén coâng nghieäp. • Xöû lyù baèng phöông phaùp hoaù hoïc: coù hai höôùng laø ñoát hay nhieät phaân. Tro vaø buïi thu hoài ñöôïc choân laáp hôïp veä sinh. Ñoát laø quaù trình chaùy chaát thaûi ôû nhieät ñoä cao coù oxy tham gia. Ñieàu kieän ñoát phaûi ñaït tieâu chuaån kyõ thuaät ñeå nhieät ñoä loø phaûi ñaït 1000-1200oC, ñaûm baûo khoâng taïo ra khí dioxin trong saûn phaåm chaùy thaûi ra ôû khoùi loø. Thoâng thöôøng quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän trong caùc loø ñoát coâng nghieäp. Nhieät phaân laø uû raùc ôû ñieàu kieän nhieât ñoä cao, khoâng coù oxy. Coù theå taän duïng nhieät cho caùc quaù trình höõu ích khaùc. • Xöû lyù sinh hoïc: taän duïng vi sinh vaät ñeå phaân huûy chaát höõu cô ôû ñieàu kieän hieáu khí vaø kî khí. Söû duïng saûn phaåm phaân huyû raén laøm phaân boùn hay ñeå troàng caây (baõi choân laáp) vaø thu khí ñeå ñoát taän duïng nhieät. ÔÛ nhöõng khu vöïc quaù xa maø heä thoáng thu gom raùc coâng coäng khoâng theå ñeán ñöôïc, nhaân daân coù theå töï xöû lyù laáy. Nguyeân taéc xöû lyù vaãn laø döïa treân caùc phöông phaùp chung neâu treân sao cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá vaø ñaûm baûo hôïp veä sinh. http://environment-safety.com 17
2.6 CHEÁ BIEÁN RAÙC THAØNH PHAÂN BOÙN - COMPOSTING Ñaây laø moät trong nhöõng bieän phaùp xöû lyù reû tieàn nhaát, hieäu quaû cao vaø ít gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Ngöôøi ta söû duïng caùc chuûng vi khuaån naám men thích hôïp vôùi töøng loaïi raùc thaûi cho quaù trình phaân huûy raùc, keå caû vi khuaån kî khí vaø hieáu khí. Phaân huûy sinh hoïc döôùi taùc duïng cuûa vi sinh vaät laøm thay ñoåi caáu truùc cuûa caùc hôïp chaát höõu cô ñöôïc thöïc hieän thoâng qua 2 quaù trình: chuyeån hoùa sinh hoïc vaø khoaùng hoaù. Quaù trình ñaàu chuû yeáu laø bieán ñoåi caùc hôïp chaát höõu cô thaønh nhöõng chaát ñôn giaûn hôn. Sau ñoù, quaù trình khoaùng hoaù seõ chuyeån caùc chaát höõu cô thaønh CO2, nöôùc, caùc chaát voâ cô khaùc vaø teá baøo sinh vaät. Quaù trình xöû lyù sinh hoïc ñöôïc aùp duïng trong thöïc teá ôû nhöõng xí nghieäp phaân raùc, nhöõng baõi choân laáp raùc. Noù coù nhöõng ích lôïi thieát thöïc nhö sau: taän duïng ñöôïc chaát thaûi laøm phaân boùn, laøm giaûm theå tích chaát thaûi sau moät thôøi gian leân men, loaïi tröø moät soá vi khuaån gaây beänh, duy trì toái ña löôïng chaát dinh döôõng N, P, K ñeå boå sung cho ñaát vaø caây troàng. Maëc duø theá, neáu phaân raùc laáy töø nguoàn raùc sinh hoaït ôû ñoâ thò coù theå cuõng coøn chöùa moät soá löôïng nhoû nhöõng kim loaïi naëng, nhöõng chaát khoù haáp thu coù theå gaây ñoäc cho ñaát. Do vaäy, phaân raùc töø nguoàn naøy neân haïn cheá söû duïng ôû nhöõng khu vöïc coù nöôùc (nhö boùn cho ruoäng luùa nöôùc, rau muoáng nöôùc…), chæ tröø nhöõng loaïi phaân raùc coù nguoàn goác töø nhöõng loaïi raùc saïch nhö caønh caây, laù caây, coû, chaát thaûi xanh töø vöôøn töôïc, raùc cuûa caùc traïi chaên nuoâi, phaân suùc vaät… • Phöông phaùp hieáu khí Quaù trình uû phaân hieáu khí laø moät quaù trình bieán ñoåi sinh hoïc ñöôïc söû duïng raát roäng raûi muïc ñích laø bieán ñoåi caùc chaát thaûi raén daïng höõu cô taïo thaønh caùc chaát voâ cô (quaù trình khoaùng hoaù) döôùi taùc duïng cuûa vi sinh vaät ñeå taïo thaønh saûn phaåm daïng muøn goïi laø phaân compost. • Phöông phaùp yeám khí Quaù trình phaân huûy chaát thaûi leân men kî khí laø quaù trình bieán ñoåi sinh hoïc caùc chaát thaûi döôùi taùc duïng cuûa caùc vi sinh vaät trong ñieàu kieän yeám khí. Phöông phaùp naøy ñöôïc taïo ra saûn phaåm khí metan töø caùc chaát thaûi höõu cô trong raùc ñoâ thò. 2.7 CHOÂN LAÁP CHAÁT THAÛI – SANITARY LANDFILL Baõi choân laáp raùc laø khaâu cuoái cuøng cuûa heä thoáng quaûn lyù raùc vaø cuõng laø coâng ñoaïn cuoái cuøng cuûa quaù trình xöû lyù raùc. Maëc duø nhieàu phöông phaùp vaø coâng ngheä xöû lyù hieän ñaïi ñöôïc nghieân cöùu vaø öùng duïng cho pheùp taùi sinh moät löôïng ñaùng keå chaát thaûi raén, ñoàng thôøi coøn giaûm theå tích raùc xuoáng coøn raát thaáp, nhöng sau caùc quaù trình xöû lyù vaãn coøn moät löôïng raùc khoâng theå xöû lyù hoaëc taùi sinh vaø caàn ñöôïc thaûi boû. Ngay caû phöông phaùp nhieät phaân cuõng coøn laïi khoaûng 5% khoái löôïng chaát thaûi laø tro caàn ñöôïc xöû lyù. Do ñoù choân laáp raùc laø moät coâng ñoaïn khoâng theå thieáu. Choân laáp hôïp veä sinh laø thöïc hieän phaân huûy sinh hoïc ñoái vôùi chaát thaûi coù haøm löôïng höõu cô cao vôùi ñieàu kieän ñaûm baûo khoâng thaûi thaønh phaàn oâ nhieãm vaøo moâi tröôøng. Ñeå ñaït yeâu caàu khoâng roø ræ nöôùc, nöôùc chaûy traøn qua baõi, baõi choân laáp phaûi coù caáu truùc töø treân xuoáng döôùi nhö sau: Ñaát maøu ñeå nuoâi döôõng thaûm thöïc vaät phuû treân beà maët baõi raùc. http://environment-safety.com 18
Lôùp polymer choáng thaám. Raùc ñöôïc ñoå trong hoá raùc. Lôùp ñaát baûo veä caùch ly raùc vaø soûi, Lôùp soûi ñeå thu gom vaø loïc nöôùc roø ræ, ñoàng thôøi laø lôùp ñeäm an toaøn cho choáng thaám vaø oáng thu nöôùc. ÔÛ lôùp naøy coù boá trí heä thoáng oáng thu gom nöôùc roø ræ, Lôùp maøng polymer choáng thaám daøy 1-2mm, Döôùi cuøng laø ñaát töï nhieân ñaàm neùn chaët ñeå chòu löïc vaø choáng luùn, Vaän haønh baõi raùc cuõng phaûi theo ñuùng quy trình kyõ thuaät. Moãi laàn ñoå raùc vaøo hoá phaûi cho xe ñaàm neùn ñeå giaûm theå tích roài phuû moät lôùp ñaát leân. Ñeán khi ñaït chieàu cao thieát keá, ta phaûi ñoå lôùp ñaát neàn leân treân cuøng vaø ngöøng hoaït ñoäng ñoå raùc vaøo baõi. Trong baõi raùc coù boá trí caùc oáng thu khí vaø beân treân baõi raùc coù raõnh thu nöôùc chaûy traøn. Baõi raùc sau moät thôøi gian ñoùng cöûa seõ taän duïng laøm ñaát troàng caây cho coâng vieân. Ñoái vôùi quy moâ gia ñình, vieäc choân laáp raùc cuõng ñoøi hoûi nhöõng kyõ thuaät töông öùng ñeå traùnh gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Hoá choân laáp raùc phaûi ñöôïc boá trí ôû caùch xa nguoàn nöôùc caáp (gieáng, ao), ñaûm baûo khoaûng caùch ñoái vôùi maïch nöôùc ngaàm, khoâng ñeå nöôùc möa chaûy traøn qua hoá choân raùc vaø öù ñoïng xung quanh baõi choân laáp. Sau khi ñoå raùc, phaûi laáp kín ñaát. Raùc phaân huûy xong coù theå söû duïng laøm phaân boùn. Gieáng thu khí Raùc thaûi Raõnh thoaùt Ñoát taän duïng nöôùc maët nhieät Nöôùc roø ræ Ñaát töï nhieân ñaàm chaët OÁng thu nöôùc roø ræ Lôùp 1. Ñaát troàng polymer 2. Polyme 3. Raùc 4. Lôùp ñaát baûo veä 5. Lôùp soûi 6. Lôùp polymer choáng thaám 7. Ñaát töï nhieân ñaàm chaët Hình 2. Keát caáu baõi choân laáp raùc 2.8 ÑOÁT CHAÁT THAÛI - INCINERATION Ñoát laø quaù trình chaùy chaát thaûi ôû nhieät ñoä cao coù oxy tham gia. Ñieàu kieän ñoát phaûi ñaït tieâu chuaån kyõ thuaät ñeå nhieät ñoä loø phaûi ñaït 1000-1200oC, ñaûm baûo khoâng taïo ra khí dioxin trong saûn phaåm chaùy thaûi ra ôû khoùi loø. Thoâng thöôøng quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän trong caùc loø ñoát coâng nghieäp 2 baäc. Ñoái vôùi chaát thaûi raén ñöôïc ñöa vaøo loø ñoát töø mieäng naïp lieäu. Buoàng ñoát thöù nhaát, caën dung moâi, caën nhôùt hay hoaù chaát treân muøn cöa, gieû lau ñöôïc khí hoaù vaø daãn vaøo buoàng ñoát thöù hai. ÔÛ ñaây, khí ñoát chaùy hoaøn toaøn ôû nhieät ñoä 1000oC coù boå sung khoâng khí vaø gas. ÔÛ ñieàu kieän naøy, caën chaùy hoaøn toaøn taïo thaønh CO2 vaø H2O laø caùc http://environment-safety.com 19
chaát khoâng ñoäc haïi. Khí thaûi sau ñoù ñöôïc xöû lyù tröôùc khi thaûi vaøo khí quyeån qua oáng khoùi cao. Phöông phaùp ñoát aùp duïng cho caùc loaïi chaát thaûi raén coù nhieät trò treân 1200 – 4000 kCal/kg. Phöông phaùp thieâu ñoát xöû lyù trieät ñeå raùc thaûi, tieâu dieät caùc vi sinh vaät gaây beänh vaø caùc chaát oâ nhieãm, dieän tích khu xöû lyù nhoû. Caùc loaïi buoàng ñoát thöôøng duøng cho chaát raùc sinh hoaït: Buoàng ñoát thanh ghi: quaù trình ñoát trong loø dieãn ra theo thöù töï goàm 3 giai ñoaïn goàm chaát raén ñöôïc saáy khoâ, chaùy ôû nhieät ñoä cao vaø chaùy thöù caáp. Loø ñoát taàng soâi: do chuyeån ñoäng xaùo troän maõnh lieät trong taàng soâi vaø chaát thaûi raén ñaõ ñöôïc nghieàn caét nhoû, quaù trình chaùy dieãn ra raát nhanh. Nhieät döï tröõ trong loø nhôø taàng caùt noùng. Haàu heát tro taïo thaønh laø tro bay, chaát khoâng chaùy ñöôïc thaûi ra töø ñaùy loø. Caùc loaïi loø ñoát chaát thaûi thöôøng duøng khí ñoát hay daàu ñeà khôûi ñoäng. Nhaø maùy ñieän Noài hôi OÁng khoùi Caàn truc Traïm caân Buoàng ñoát Tro ñöa ñi Röûa khí Loïc tay aùo Quaït Hoá chöùa choân laáp Hình 3. Heä thoáng ñoát tieâu huûy chaát thaûi http://environment-safety.com 20