Tài liệu tập huấn: Theo dõi và phát hiện động dục

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tập huấn: Theo dõi và phát hiện động dục cung cấp kiến thức cơ bản và thực hành về chu kỳ sinh sản ở gia súc, đặc biệt là ở bò. Nội dung bao gồm các dấu hiệu sinh lý và hành vi của động dục, thời điểm động dục tối ưu để phối giống hoặc thụ tinh nhân tạo, các phương pháp theo dõi như quan sát hành vi, đo nhiệt độ, và sử dụng thiết bị hỗ trợ. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu tập huấn: Theo dõi và phát hiện động dục

THEO DÕI VÀ PHÁT HIỆN ĐỘNG DỤC តាមដាននិងដឹងនូវសញ្ញាគោរកគមោល ឈគមោល TÀI LIỆU TẬP HUẤN
ĐỘNG DỤC VÀ CHU KỲ ĐỘNG DỤC គដាយគមោលនិងរដូវកាលននការគដាយគមោល ĐỘNG DỤC LÀ GÌ ? គដាយគមោលគឺអ្វី Động dục còn gọi là lên giống (hay rượn đực) là lúc mà bò cái có thể cho bò đực phối giống hoặc đứng yên cho gieo tinh nhân tạo. ដោយដមោលឬដៅថារកដមោលគឺ ដេលដែលដោញីអាចឲ្យដោដមោលដោយបានឬ ដោញីប ញ្ឈរឲ្យការបង្កាត់ េ ូ ជសិបបនិម្ិ ត ោ ។ CHU KỲ ĐỘNG DỤC រដូវកាលននការគដាយគមោល Khoảng cách giữa 2 lần động dục gọi là chu kỳđộng dục thay đổi theo từng bò cái từ 18-24 ngày, trung bình là 21 ngày.
ចដ្ល ោះដេលដែល២ែងរកដមោលដៅថារែូវកាលននការដោយដមោលផ្លល ស់ផ្ រតូ ដៅតាម្ដោញីន ិ ម្ួយៗេី ត្តឹ ម្ ១៨-២៤នងៃ ម្ធ្យម្គឺ២១នងៃ។ Nếu bò có chu kỳ lên giống nhỏ hơn 18 ngày hoặc lớn hơn 24 ngày thì đây là chu kỳ lên giống không bình thường, ta không nên gieo tinh cho những bò này mà cần phải gọi thú y điều trị để bò có chu kỳ lên giống bình thường trở lại, lúc đó gieo tinh mới có thể đậu thai. ដបើដ ោមានរែូ វកាលននការដោលដមោលតិ ច ជាង១៨នងៃឬ ក៏ ដត្ចើនជាង២៤នងៃ ដនោះ ដ យ ើ គឺ រែូ វកាលននការរកដមោលម្ិ នធ្ម្ោតា ដយើង ម្ិន គួ រដោយដមោលឲ្យដោ ដនោះដេ ដតត្តូវការចាំបាច់ ដៅដេេយសតវេ ាបាលឲ្យដោដ្ោះមានរែូវ កាលនន ការរកដមោលធ្ម្ោតាម្កវ ីញ ដេលដ្ោះការបង្កាត់ េូ ជ សិប បនិម្ិត ោ ដេើប ជាប់ កូន។
CÁC ĐỐI TƯỢNG CẦN PHÁT HIỆN ĐỘNG DỤC បណ្តារកគ ើញមុខសញ្ញារកគមោល Bò sau khi sanh 45 ngày: vì sau khi sanh 45 ngày tử cung bò mới phục hồi hoàn toàn, bò mới có khả năng thụ thai và nuôi dưỡng thai tốt. ដោដត្កាយេី ដកើ ត ៤៥នងៃ ដោយសារដត្កាយេី ដកើ ត ៤៥នងៃស បូនដោដេើ បជាទាំងស្សុង ដ តុ ដនោះដេើ ប ដោមាននផ្ៃន ិងចិញ្ចឹម្ នផ្ៃល។ អ Bò đã động dục hoặc sau khi gieo tinh trước đó từ 17-24 ngày (1 chu kỳ ĐD): Trong trường hợp bình thường, bò sẽ động dục trở lại ở chu kỳ kế tiếp nếu lần gieo tinh trước đó không thụ thai. Nếu bò động dục lại sau khi gieo tinh 40 ngày nghiã là người chăn
nuôi đã bỏ lỡ 1 chu kỳ. ដោបានរកដមោលដ យ ើ ឬដត្កាយេី បានបង្កាត់ េូ ជម្ុនដ្ោះេី១៧-២៤នងៃ( ១រែូវ កាល ននការរកដមោល) កនងសា ុ ា នភាេធ្ម្ោតា ដោនឹ ង រកដមោលម្តងដេៀតននរែូវ កាលរក ដមោលប្ៃប់ ត្បសិន ដបើការដោយដមោលម្ុន ដ្ោះម្ិ នជាប់កូន។ ដបើ ដោរកដមោល ដត្កាយេីប ង្កាត់ េ ូ ជ៤០នងៃបានន័យថាអ្នក ចិញ្ចម្ ឹ បានដបាោះបង់ដចល១រែូវ កាលននការ ដោយដមោល។ Bò tơ từ 15 tháng tuổi trở lên và trọng lượng phải đạt từ 300 kg trở lên: (ở độ tuổi này, nếu chế độ nuôi dưỡng bình thường thì bò sẽ đạt trọng lượng 300 kg). Đây là tiêu chuẩn để phối giống cho bò tơ, nếu ta phối giống cho bò tơ sớm hơn thì nguy cơ bò sẽ dễ bị đẻ khó, đẻ non, xảy thai, sót nhau, ít sữa hơn, thời gian khai thác bò mẹ ដោត្កម្ុាំ ត្តឹ ម្ ១៥ដែដ ង ើ ដៅនិ ងេម្ៃន់ មានចាំន ួន 300 kg ដ ើងដៅ(ដៅអាយុដនោះ ដបើ របបចិ ញ្ចឹម្ធ្ម្ោតាគឺ ដោនឹង មានេម្ៃន់ 300 kg)។ ដនោះគឺ ត ត្ម្ូវដែលកង្កាត់េ ូជឲ្យដោ
ត្កម្ុាំ ដបើដ យើង បង្កាត់ េូជ ឲ្យដោត្កម្ុាំត្បញាប់ដេកគឺ មានេេួលរងហានិភ័យដោយក តាតែូ ចជាេិ បាកដកើ ត ដកើតម្ិ នត្គប់ដ ែ រលូត កូ ន សល់សក ុ ែ េឹក ដោោះតិ ច
THỜI ĐIỂM PHÁT HIỆN ĐỘNG DỤC គេលគវលាដឹងថាគោរកគមោល • Nên theo dõi phát hiện động dục 3 lần trong ngày: • Buổi sáng: trước và sau khi vắt sữa • Buổi chiều: trước và sau khi vắt sữa • Buổi tối: khoảng 10 giờ đêm  គួ រតាម្ោនដវលាដ ើញដោរកដមោល៣ែងកនងនងៃ ុ  ដេលត្េឹ ក ម្ុ ននឹ ង ដត្កាយត្ចបាច់យកេឹ កដោោះ  ដេលដល ៃច ម្ុន នឹ ង ដត្កាយត្ចបាច់យកេឹកដោោះ  ដេលយប់ ត្បដ លដមា៉ោ ង១០យប់ Vì đây là những thời điểm mà người chăn nuôi gần gũi với bò nhất, bò sau khi vắt sữa sẽ được ra sân chơi và nhảy chồm nhau; vào khoảng 10 giờ đêm là thời điểm bò nghỉ ngơi, nếu
bò lên giống sẽ có những biểu hiện bất thường như: không nghỉ ngơi, gây sự chú ý, khi nằm thấy dịch nhờn chảy ra... ដត្រោះដនោះជាដេលដវលាដែលអ្នកចិ ញ្ចឹម្សតវដ ៅជិត សនិត ដោជាងដគ, ដោដត្កាយេី ដេល បានយកេឹ ក ដោោះរួច និងអាចដចញដៅេី ក ដនលង កាំសាននឹង ដោតដលើោន៖ ដៅត្បដ លដមា៉ោ ង ១០យប់ គឺជាដេលដវលាដោដែក,ត្បសិនដបើដ ោរកដមោលនឹង មានអាកខរោះែុ សធ្ម្ោតាែូច ជា ៖ ម្ិ ន ដែក, បង្កា ញ់នូ វអាកខរោះគួរចប់អារម្ោណ៍, ដេលដែកដ ើញមានេឹក រ ាំអ្ិ ល រូ ដចញ។ ...
BIỆN PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG SINH SẢN វិធានកាលបគងកើនសមទ្ធភាេការបនតេជ ូ 1/ Nhận dạng bò ១/ ការសម្គាល់គោ • Bò nên được đeo số tai hoặc vòng đeo cổ có số để giúpngười chăn nuôi nhận biết được từng bò trong đàn. • ដោគួ ររក់ សាលក់ ដ លែត្តដចៀកឬរងវងក ់ មានដលែ ដែើ ប បីជួយដអាយអ្នកចិញ្ចឹម្ សតវ សមាាល់បានដោនិ ម្ ួ យៗកនង ុ ង វូ 2/ Ghi chép cá thể កត់ត្រតាឯកតា • Nếu không ghi chép, người chăn nuôi không thể nhớ sốliệu kỹ thuật của từng bò trong đàn Lứa đẻ: phản ánh tuổi của bò, bò càng già sinh sản càng kém.
Giống: để chọn tinh bò đực giống thích hợp. Tên bò cha: tránh gieo tinh trùng huyết. Bệnh tật: viêm tử cung, sót nhau, đẻ khó thì thời gian chờ phục hồi tử cung dài hơn bình thường ដបើម្ ិ ន បានកត់ត្ តា, អ្នក ចិ ញ្ចម្ ឹ ិ ន អាចចាំេិ ន នន័យ បដចចក ដេសរបស់ដោនិ ម្ួយៗកនង ុ ង វូ សម្បក ុ ឆលោះបញ្ ុ ច ង ាំ អាយុរ បស់ដោ, ដោកាន់ ដតចស់កាន់ ដតអ្ន់ េូ ង េុ ក សត្មាប់ ដរ ើសយកដម្ជី វ ិតដមោលសម្ស្សប់ ដមោោះដោបា ដចៀសវាងការបង្កាត់ េូ ជ…. ជាំ ងឺ ៖ រលាកលបន, ួ សល់សុក , 3/ Ghi chép sinh sản កត់ត្រតាការបនតេជ ូ Ngày đẻ: để phát hiện sớm bò chậm lên giống để xử lý Trọng lượng bê sơ sinh, giới tính: để có chế độ chăm sócnuôi
dưỡng hợp lý. Ngày động dục dầu tiên sau khi sanh: để phát hiện lần động dục kế tiếp, tránh bỏ lỡ 1 chu kỳ. Ngày gieo tinh: để biết ngày khám thai, ngày cạn sữa, ngày នងៃដ លច៖ ដែើ ម្ បីរ កដ ើញដោយូររកដមោលដែើម្បីមានវ ិធានការដោោះស្សាយ េម្ៃង ់ កូន ដោដេើ ប នឹងដលច,ដភេ៖ ដែើ ម្ បីមានរបបដងរកានឹងបាំ រន់លប អ ាំផ្ ុត នងៃរ កដមោ លម្ុន ែាំបូងដត្កាយេី ដេលដលច៖ ដែើ ម្ បីរ កដ ើញការរកដមោ លប្ៃប់ដេៀត, ដចៀសវាងដបាោះបង់ កង១ែួ នុ ប. នងៃប ញ្ចូ លដម្ជី វ ិតដមោល៖ ដែើ ម្ បីែឹ ង នងៃេិនិតយនផ្ៃដរោះ, នងៃអ្ ស់េឹ ក ដោោះ
NGUYÊN NHÂN GÂY SINH SẢN KÉM ហេតុនាំឲ្យហសោយយការបង្កបហង្កើត 1/ Do bò គដាយសារគោ Do giống bò: bò địa phương có khả năng sinh sản cao hơn giống bò cao sản ngoại nhập. Do tuổi: bò càng già thì khả năng sinh sản càng kém. Do bệnh tật: đặc biệt là các bệnh về sản khoa như sót nhau, viêm tử cung, rối loạn các hormone sinh sản... Do bò có biểu hiện động dục ngầm, yếu, không rõ ràng. Do chất lượng tinh kém. ដោយសារេូ ជ ដោ៖ ដោកនងស្សុ ុ ក មានសម្តាភាេដកើតកូន ែពសជា ់ ងដោដែល្ាំចូ លេីបរ ដេស។
ដោយសារអាយុ៖ ដោកាន់ ដតចស់ សម្តាភាេបនតេូជ របស់វា កាន់ដតដែាយ។ ដោយសារជាំ ងឺ ៖ ជាេិ ដសសជាំ ង ឺ សម្ភេ ែូចជាសុក រកា និ ង រលាកសបូន, ជាំ ងឺ hormone បនត េូ ជ . ដោយសារសតវដ ោបង្កាញសញ្ា លាក់ កាំ បាង ាំ ដែាយ ម្ិ ន ចាស់លាស់។ ដោយសារគុ ណភាេេឹក កាម្ដែាយ។ 2/ Do con người គដាយសារមនុសស្ Do chế độ nuôi dưỡng không hợp lý: như bò quá gâỳ do bò được nuôi dưỡng với khẩu phần thiếu số lượng và chất lượng hay bò quá mập do khẩu phần thức ăn quá thừa năng lượng. Do khả năng theo dõi phát hiện động dục kém. Do gieo tinh không đúng thời điểm. Do kỹ thuật gieo tinh không đúng qui trình kỹ thuật. Do bảo quản tinh không tốt.
ដោយសាររបបចិ ញ្ចម្ ឹ ម្ិនសម្ស្សប៖ ែូច ជា ដោសាម្ដេក ដោយសារវាសុីអាហារែវោះ បរ ិមាណ និ ង គុណភាេ ឬដោធាត់ ដេក ដោយសាររបបអាហារមានថាម្េលដត្ចើ នដេក។ ដោយសារសម្តាភាេត្តួត េិ និតយកាតកណណត់ ែឹងដែាយនូ វដោរកដមោល។ ដោយសារការបង្កាត់ េូ ជ ែុ សដេលដវលា។ ដោយសារបដចចក ដេសបង្កាត់ េូ ជម្ិនសម្ស្សប។ ដោយសារការរកាេឹ ក កាម្ម្ិនបានលអ។ 3/ Do môi trường គដាយសារបរិសាន ា Do khí hậu nóng nực bò có biểu hiện động dục không rõ ràng, bò dễ bị chết phôi. Do chuồng trại chật hẹp, bò bị cầm cột cố định khó phát hiện động dục
ដោយសារអាកាសធាតុ ដតត សតវដោបង្កាញសញ្ា រកដមោ លម្ិន ចាស់លាស់ ដ ើយសតវ ដោង្កយនឹង ង្កប់ អ្ាំ ត្បរី យ៉ោុង(Embryo)។ ដោយសារដោងតូចចដងអៀត សតវដ ោដែលចងជាប់ ន ឹ ងបដង្កាលេិ បាកែឹង រកដមោល។
THỜI ĐIỂM GIEO TINH TỐI ƯU គេលគវលាបង្កា ត់េូជលអ បំផុត 1/ Đối với bò có phản xạ đứng yên •ចំគ ោះគោម្គនអាករៈឈរគសងៀម • Áp dụng qui luật SÁNG - CHIỀU • Người chăn nuôi có kinh nghiệm sẽ xác định chính xác thời điểm gieo tinh • Người chăn nuôi quyết định thời điểm gieo tinh là chính chứ không phải kỹ thuật viên thú y. • Gieo tinh đúng thời điểm có 60% bò mang thai sau lần gieotinh đầu tiên • អ្នុ វតតតាម្េម្លប ់ ដេលត្េឹក - រដសៀល • អ្នក បង្កាត់ េូ ជដែលមានបេេិដសាធ្ន៍នឹ ងកាំណត់ ដេលដវលាេិតត្បាកែនន ការបង្កាត់ េ ូ ជ
• អ្នក បង្កាត់ េូ ជសដត្ម្ចដេលដវលាននការបង្កាត់េូជ ម្ិនដម្នជាអ្នក បដចចក ដេសដេេយសតវដេ។ • ការបង្កា ត់េូ ជ ដៅដេលត្តឹម្ ត្តូវដធ្វើឱ្ យដោ 60% មាននផ្ៃដ រោះដត្កាយការ បង្កា ត់េូ ជ ដលើក ែាំ បូង 2/ Đối với bò không có PXĐY nên gieo tinh khi: ចាំ ដរោះដោោោន អាករៈឈរគសងៀមPXĐYត្តូវ បង្កាត់េ ូជដេល៖ • Giảm nhảy chồm lên bò khác • Vẫn còn kêu rống và gây chú ý. • Âm hộ bắt đầu tái. • Dịch nhờn trong suốt và keo lại. • កាត់ បនាយការដលាតដលើដោដផ្េងដេៀត។ • ដៅដតត្គ ឹម្ និ ង ទក់ ទញការចប់អារម្ោណ៍។ • ដោនីចប់ ដ ផ្តើម្ដសលក។
• េឹ ក រ ាំអ្ិ លគឺ ថាល និ ងសអិត ម្ក។ Nếu bò có biểu hiện động dục trong vòng 12 giờ thì GTNT từ 6-10 giờ sau khi bắt đầu độn. Nếu bò có biểu hiện động dục trong vòng 18 giờ thì GTNTtừ 9-15 giờ sau khi bắt đầu động dục Nếu bò có biểu hiện động dục trong vòng 24 giờ thì GTNTtừ 12-20 giờ sau khi bắt đầu động dục ត្បសិន ដបើដ ោបង្កាញសត្ញកដមោលកនងរយៈដេល ុ 12 ដមា៉ោ ង បង្កាត់ េ ូជសិប បនិម្ិត ោ GTNT េី 6-10 ដមា៉ោ ងប្ៃប់ េី ការចប់ដផ្តើម្ រកដមោល ។ ត្បសិន ដបើដ ោបង្កាញអាករៈរកដមោលកនងរយៈដេល ុ 18 ដមា៉ោ ង បង្កាត់ េូជ សិបបនិម្ិត ោ ប្ៃ ប់ម្ កបញ្ចូ លGTNT េី 9-15 ដមា៉ោ ងប្ៃប់ េី ការចប់ដ ផ្តើម្ រកដមោល។ ត្បសិន ដបើដ ោបង្កាញអាករៈកនងរយៈដេល ុ 24 ដមា៉ោ ងដ្ោះ បង្កាត់ េ ូជសិប បនិម្ ិត ោ GTNT េី 12-20 ដមា៉ោ ងប្ៃប់ េី ការចប់ដ ផ្តើម្រកដមោល។
ÂM HỘ BÌNH THƯỜNG KHÔNG SƯNG ដោនីធ្ ម្ោតាដោយម្ិនដ ើម្
ែាំណាក់កាលែាំបូងដេលរកដមោ ល (៣-៩ ែាំណាក់កាលរក DỤC ដមា៉ោង) (12 giờ) ដមោល(៦-១២ ែាំណាក់ ដមា៉ោង) កាលចុង ដត្កាយដេល ដោយ ដមោល(១២ ដមា៉ោង Âm hộ sưng bóng. Âm hộ giảm sưng, nhăn nheo. Niêm mạc âm hộ tím tái. Âm hộ giảm sưng, bình Niêm mạc âm hộ đỏ tươi. thường. Bồn chồn hiếu động, kêu rống nhảy chồm, ngửi thú Gây chú ý, kêu rống, nhảy chồm, ngửi thú khác. Niêm mạc âm hộ tái nhợt. khác. Dịch nhờn keo đặc, kéo sợi dài, trong suốt. Rất ít nhảy chồm, kêu rống hoặc không còn có dấu hiệu gì khác. Dịch nhờn nhiều, loãng,trong suốt Không có phản xạ Có phản xạ đứng yên. Dịch nhờn còn rất ít hoặc không đứng yên. còn thấy gì. Còn quá sớm để gieo tinh. Gieo tinh vào nữa sau của giai đoạn. ដោនីដ ើម្ថាល។ Không còn phả n xạ đứng yên. ដោនីកាត់បនាយការដ ើ ម្ និងសានម្ត្ជួញ។ ទវដភេត្ក ម្ស្ស ស់ ។ Gieo tinh vào nữa đầu của giai đoạn. Có thể thấy xuất huyết sau khi kết thúc ត់ដនឿយ និងផ្ចងអា ់ រម្ោណ៍ខ្លង ាំ ត្គ ឹម្ និង ទវដផ្េដត្បេណ៌ សាវយ។ động dục 1-2 ngày. ដោនីមានកាតបនា យដ ើ ម្ ដលាត ត ិ កលន ិ សតវដផ្េងៗ។ េេួលបានការចប់ អារម្ោណ៍ ត្គ ម្ ឹ ដលាត ិត ទវដភេដសល កសាលាំ ង។ េឹេឹករាំអ្ិលមានដត្ចើ ន ោវ និងមានអាករៈ ម្ិនឈរដៅ កលន ិ សតវដផ្េងៗ។ បនាយការដលាតដ ើ ងដចម្ ត្គ ឹ ម្ ឬ ដសៀម្។ ៃ ម្ិនបង្កាញសញ្ាដផ្េងដេៀត។ វាដលឿនដេកកនុងការបង្កា ត់ េជ ូ ។ េឹករាំអ្ិលសអិតជាប់ និងមានដែេដវង ថាល។ េឹករាំអ្ិ លដៅសល់ តិច តួ ចឬោោន។ ឈប់ឈរដសៃ ៀម្១កដនលង ។ មានអាករៈឈរដសៃៀម្។ បង្កាត់េូជ កនងរយៈដេលកណា ុ ា ល។ អាចនឹងដ ើ ញមម្ ូ រដចញដត្កាយ បង្កាត់េូជកនងរយៈដេល។ដត្កាយ ុ េីដេលរកដមោល ២-៣ នងៃ។