Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 29, Số 3 (2013) 51-58<br />
<br />
i u ch và ki m tra ch t lư ng kháng th ơn dòng g n ng v phóng x 131I-rituximab dùng trong i u tr U Lympho ác tính không Hodgkin<br />
Nguy n Th Thu1,*, Mai Tr ng Khoa2, Tr n ình Hà2, Võ Th C m Hoa1, Dương Văn ông1, Bùi Văn Cư ng1, Nguy n Th Khánh Giang1<br />
1<br />
<br />
Vi n Nghiên c u h t nhân, à L t, Vi t Nam 2 B nh Vi n B ch Mai, Hà N i, Vi t Nam<br />
Nh n ngày 27 tháng 2 năm 2013<br />
<br />
Ch nh s a ngày 06 tháng 5 năm 2013; ch p nh n ăng ngày 27 tháng 9 năm 2013<br />
<br />
Tóm t t: Kháng th ơn dòng rituximab ư c ánh d u v i ng v phóng x 131I dùng trong i u tr b nh u lympho ác tính không Hodgkin theo phương pháp hư ng ích. Ph c h p 131I-rituximab ư c i u ch b ng phương pháp chloramin T và iodogen. Ph c mi n d ch phóng x ư c ki m tra ch t lư ng b ng các phương pháp hóa lý như s c ký l ng cao áp, s c ký l p m ng, s c ký gi y, o ph gamma. Các ánh giá sinh h c c a thu c phóng x ư c th nghi m như vô khu n, n i c t vi khu n, n nh invitro, phân b trên chu t nh t. Hi u su t ánh d u kháng th v i ng v phóng x 131I t 95% b ng phương pháp chloramin T và t hơn 85% b ng phương pháp riêng c a h p ch t ánh d u thu ư c theo hai phương pháp là 0,246 iodogen t i pH 7,5. Ho t GBq/mg và 0,037 GBq/mg. Ph c mi n d ch phóng x ư c i u ch có tinh khi t hoá phóng x c a t hơn 98% và tinh khi t h t nhân phóng x t hơn 99%. Thu c phân b cao trong h tư i máu, trong các mô và ào th i nhanh theo con ư ng bài ti t qua th n. Dư c ch t phóng x 131 I-rituximab t các tiêu chu n ch t lư ng thu c phóng x có th s d ng i u tr lâm sàng. T khóa: i u tr mi n d ch phóng x , 131I-rituximab, Ki m tra ch t lư ng dư c ch t phóng x .<br />
<br />
1. Gi i thi u∗ Trong nh ng năm g n ây, kháng th ơn dòng ánh d u phóng x ã ư c nghiên c u i u ch và ng d ng trong ch n oán và i u tr lâm sàng [1]. Trong s ó, ch ph m 131I rituximab ch a kháng th ơn dòng kháng CD20 ánh d u ng v phóng x 131I là m t trong nh ng dư c ch t phóng x ư c s d ng<br />
<br />
_______<br />
∗<br />
<br />
Tác gi liên h . T: 84-0918223739. E-mail: ngthithu2006@yahoo.com<br />
<br />
có hi u qu trong i u tr b nh u lympho ác tính không Hodgkin (Non Hodgkin’s Lymphoma, NHL) [1, 2]. Kháng th ơn dòng rituximab th c hi n ch c năng nh m ích lên kháng nguyên c hi u CD20 trên t bào ung thư lympho B. Bên c nh ch c năng tiêu di t t bào ung thư theo các cơ ch sinh h c, kháng th ơn dòng sau khi ánh d u phóng x 131I-rituximab tìm n và di t t bào ung thư theo cơ ch b c x ion hóa [3, 4]. V i th i gian bán rã 8 ngày, phát tia gamma v i năng lư ng 364 keV và tia 51<br />
<br />
52<br />
<br />
N.T. Thu và nnk. /Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 29, Số 3 (2013) 51-58<br />
<br />
beta v i năng lư ng trung bình là 192 keV, 131I là ng v phóng x lý tư ng cho vi c ch p hình và i u tr b nh khi g n v i phân t kháng th [5]. Trong báo cáo này chúng tôi trình bày các phương pháp nghiên c u ki m tra ch t lư ng 131I-rituximab b ng các phương pháp lý, hóa, sinh h c như phương pháp s c ký l ng protein nhanh (FPLC), s c ký l p m ng (TLC), o ho t phóng x , o ph , th vô khu n, phân b sinh h c... [6, 7]. Cùng v i các thi t b chuyên d ng o ho t phóng x , thi t b phân tích và các thi t b ki m tra ch t lư ng thu c phóng x , dư c ch t phóng x 131I-rituximab dư c ánh giá toàn di n v ch t lư ng theo quy nh c a Dư c i n v thu c phóng x t các tiêu chu n ch t lư ng dùng i u tr trong y h c [8].<br />
<br />
ch a 80 µg iodogen, ph n ng x y ra trong vòng 10 phút t i pH 7,5 trong m phosphat. Ph c h p 131I-rituximab ư c tách ra kh i h n h p b ng phương pháp s c ký l c gel dùng c t sephadex G-25 [9]. Dung môi r a gi i là nư c mu i sinh lý 0,9% ho c m phosphate 0,2 M vô trùng. Hi u su t ánh d u kháng th ư c tính b ng cách l y ho t phóng x t i v trí nh 131I-rituximab chia cho ho t t ng s . Phương pháp s c ký l ng protein nhanh FPLC: t các m u rituximab, 131I - rituximab 131 và I vào h s c ký FPLC 6850A, Perkin Elmer, dùng c t s c ký Agilentb Zorbax GF250, dung môi m phosphate trong nư c mu i sinh lý (PBS) 0,1 mol/L, pH 7, th tích m u 4 µl, v n t c x i 0,6 ml/phút, detector UV o t i 280 nm. Phương pháp s c ký l p m ng: Kích thư c b n m ng TLC là 1 x 10 cm, h dung môi khai tri n là methanol và NaCl 0,9% t l 85:15. Ch m 5 µl m u lên băng TLC, t băng gi y vào bình ch a s n h n h p dung môi [10], th i gian s c ký là 15 phút. Khi dung môi di chuy n n centimet th 10, l y băng gi y ra. Ho t phóng x trên băng s c ký có th o trên các thi t b o phóng x ho c quét trên máy Bioscan. Có th ưa băng s c ký vào bu ng phóng x t ch p Cyclone, ch p 10 giây ho c c t băng s c ký thành t ng băng nh r ng 1 cm, o m ho t phóng x trên máy Caprat. Trên m i băng s c ký, phân t 131I t do di chuy n v tuy n trên dung môi (Rf=1). Ph c 131Irituximab n m t i i m g c (Rf=0). Tính t l ho t phóng x c a các vùng tương ng v i các h p ch t c a 131I . Ph n trăm tinh khi t hóa phóng x tính theo công th c sau:<br />
<br />
2. Phương pháp nghiên c u Nguyên li u, hoá ch t: ng v phóng x I d ng Na131I s n xu t t i Vi n Nghiên c u h t nhân, n ng phóng x 100-200 mCi/ml. Kháng th ơn dòng kháng CD20 rituximab, hãng Roche. C t s c ký l c gel sephadex G25 c a hãng Amersham Biosciences. Gi y s c ký TLC-SG, c. Dung môi MEK (Methyl Ethyl Ketol), Merck. Các hóa ch t Sodium Dihydro Phosphate, Sodium Phosphate, Human Serum Albumin mua t hãng Sigma Aldrich. Thi t b s d ng là máy i n di, máy s c ký FPLC 6850A (Perkin Elmer), máy phóng x t ch p radioautography B431201, máy quét Bioscan, máy o phóng x Capintec, máy o phóng x Caprat, ph k gamma ORTEC® DSPEC jrTM.<br />
131<br />
<br />
Phương pháp ánh d u và tinh s ch 131Irituximab: i u ch ph c mi n d ch phóng x , s d ng 3 mg kháng th ánh d u v i 740 MBq 131I và 100 µg chloramin T ho c cho 20 mg kháng th v i 740 MBq 131I vào ng ph<br />
<br />
%=<br />
<br />
Ax ×100 Atot .<br />
<br />
Ax: Ho t c a m u ư c tách, Atot: T ng ho t c a băng s c ký.<br />
<br />
N.T. Thu và nnk. /Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 29, Số 3 (2013) 51-58<br />
<br />
53<br />
<br />
Phương pháp s c ký gi y PC: Dùng gi y s c ký whatman 01 có kích thư c 2 x 20 cm [10]. Dung môi s d ng là methanol và NaCl 0,9% t l 85:15. Th i gian s c ký là 60 phút. Có th dùng gi y s c ký TCC Biodex có kích thư c 5 x 58 mm, ch m m u lên v ch 1, t gi y sau khi ch m m u vào dung d ch NaCl 0,9%, dung môi di chuy n v màu xanh vùng 2, s c ký trong vòng 2 phút (Hình 1). Phương pháp i n di trên gi y [9]: Dùng gi y s c ký Whatman 01 có kích thư c 20 x 380 mm, ch t i n gi i là m photphat 0,025 M, pH 7,5. t băng gi y ã th m ch t i n phân vào máy, ch m 5 µl m u c n phân tích lên gi y t i v trí ch a ch t mang KI 5 µg, hi u i n th 300 V, th i gian 60 phút. Ki m tra tính n nh s n ph m: Kháng th ánh d u phóng x ư c b o qu n i u ki n 40C và -200C, ch a ch t b o qu n [13]. Sau các kho ng th i gian 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 15, 17 ngày, l y s n ph m phân tích s ch hoá phóng x b ng phương pháp TLC. làm n nh s n ph m trong huy t thanh ngư i, l y 100 MBq/ml 131I-rituximab, thêm vào ó huy t thanh sao cho n ng 100.000 CPM/ml. Chia ra các ng nghi m 1ml/ ng. 370C trong kho ng th i gian 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 15, 17 ngày. Sau các kho ng th i gian, l y h p ch t phân tích s ch hoá phóng x b ng phương pháp TLC ho c i n di. Ki m tra vô khu n và n i c t vi khu n: Th theo Dư c i n Vi t Nam IV, ph l c 13.2 [8]. Th vô khu n b ng phương<br />
<br />
pháp c y thu c vào các môi trư ng thioglicolat nhi t 30 - 350C, môi trư ng soya - bean casein digest nhi t 20 - 250C, quan sát 14 ngày liên t c. Ki m tra n i c t vi khu n theo USP. Hòa tan thu c trong dung d ch nư c mu i sinh lý vô trùng, không có chí nhi t t . Th n i c t vi khu n b ng phương pháp k t t gel dùng kit LAL (Limulus Amebocyte Lysate) [12] và dùng máy o PTS 100 c a hãng Charles River Laboratory, M . Ki m tra phân b và ào th i trên ng v t: Tiêm vào tĩnh m ch uôi m i con chu t 100 µl 131 I -rituximab (100 µCi) [9, 10], m i nhóm 5 chu t, gi t và m theo các kho ng th i gian 1 gi , 4 gi , 16 gi , 2 ngày, 3 ngày, 5 ngày, 7 ngày. L y các cơ quan n i t ng như gan, lách, th n, tim, máu và tuy n giáp cân và o m phóng x , tính phân b theo ID%/g.<br />
<br />
3. K t qu và bàn lu n K t qu ánh d u phóng x và tinh s ch ph c mi n d ch phóng x 131I-rituximab qua c t: Sau khi ánh d u phóng x b ng phương pháp chloramin T và iodogen hai ho t riêng thu ư c là 0,246 GBq/mg và 0,037 GBq/mg, dùng trong nghiên c u li u ng h c và li u i u tr . Hi u su t ánh d u phóng x b ng phương pháp chloramin T t 95% (hình 1A) và phương pháp iodogen t 85-90% (hình 1B). Quá trình ánh d u phóng x ư c bi u di n trên các th sau:<br />
<br />
54<br />
<br />
N.T. Thu và nnk. /Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 29, Số 3 (2013) 51-58<br />
<br />
Hình 1. ánh d u kháng th v i 131I b ng phương pháp chloramin T và iodogen.<br />
<br />
H n h p mi n d ch sau khi ánh d u phóng x bao g m ph c mi n d ch phóng x 131Irituximab và 131I t do, các thành ph n ư c tách ra kh i nhau b ng phương pháp s c ký l c<br />
<br />
gel. Ph c h p mi n d ch 131I-rituximab ư c tách kh i h n h p ph n ng. Quá trình tinh s ch s n ph m ư c bi u di n trên các th sau:<br />
<br />
Hình 2. Tinh s ch ph c h p 131I-rituximab sau khi ánh d u phóng x .<br />
<br />
Hình 2A cho th y sơ tách ph c mi n d ch phóng x qua c t sephadex. Các phân t kháng th g n phóng x do có tr ng lư ng phân t l n, kho ng 150 KDa nên di chuy n xu ng trư c, các phân t nh như 131I t do, các ch t oxy hóa, kh còn th a di chuy n ch m, do ó nh thu ư c c a 131I-rituximab và 131I cách xa nhau rõ ràng, m tách là dung d ch NaCl 0,9%<br />
<br />
ho c phosphate PBS pH 7,2 u thích h p tách phân o n 131I-rituximab. th 2B cho th y ph c 131I-rituximab thu ư c trong mi n 46 ml. Phân t 131I t do tách kh i h n h p và thu ư c trong kho ng 10-11 ml. tinh khi t hóa phóng x c a 131Irituximab ư c phân tích trên h FPLC dùng detector UV và detector o phóng x như hình 3.<br />
<br />
N.T. Thu và nnk. /Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Tập 29, Số 3 (2013) 51-58<br />
<br />
55<br />
<br />
Hình 3. Ki m tra<br />
<br />
tinh khi t hóa phóng x c a 131I-rituximab b ng phương pháp FPLC.<br />
<br />
th trên hình 3 cho th y, th i gian lưu c a các phân t k t t c a kháng th là 12,5 phút, phân t rituximab và 131I-rituximab là 131 14,0 phút và I là 22,2 phút, o trên hai detector phóng x và detector UV. Phân t kháng th ánh d u phóng x 131I-rituximab và<br />
<br />
rituximab có th i gian lưu gi ng nhau. Ph c I-rituximab ư c phân tích b ng phương pháp TLC và ch p trên thi t b phóng x t ch p cyclone (hình 4A). Các m u 131I-rituximab phân tích b ng s c ký i n di ư c quét trên máy bioscan như hình 4B, 4C.<br />
131<br />
<br />
Hình 4.<br />
<br />
tinh khi t hóa phóng x c a 131I-rituximab.<br />
<br />