Thách thức cho thanh niên Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số

Chia sẻ: Mộ Dung Vân Thư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Thách thức cho thanh niên Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số" với mục tiêu nhằm nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi số, cũng như trách nhiệm của tuổi trẻ đến tương lai của đất nước. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thách thức cho thanh niên Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số

THÁCH THỨC CHO THANH NIÊN VIỆT NAM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI SỐ Dương Thành Luân* Khoa Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Hà Thị Thùy Trang TÓM TẮT Chuyển đổi số có thể nói chính là quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ chức về cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số. Đây là một việc rất khó khăn vô cùng nếu chúng ta không có nhận thức và tư duy đúng về nó. Thanh niên Việt Nam chính là lực lượng tiên phong trong quá trình chuyển đổi số, vừa là cầu nối giúp mọi người tham gia. Song song với đó là những thử thách mà họ gặp phải, từ đó đề xuất ra các giải pháp góp phần đẩy lùi thách thức và mở đường cho công cuộc giúp đất nước tự tin hội nhập và phát triển. Từ khóa: Chuyển đổi số, thách thức, thanh niên Việt Nam. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Có thể nói kể từ tháng 2 năm 2020, thực sự có những chuyển biến lớn đến mọi mặt của nền kinh tế Việt Nam nói riêng và toàn thế giới nói chung trong thời kì dịch bệnh. Cùng với những thành tựu vượt bậc của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số dần trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mọi tổ chức. Xu hướng ấy đang diễn ra từng ngày, từng giờ ở Việt Nam và trên thế giới. Với mong muốn góp một phần tuổi trẻ mình cho tương lai nước nhà, tôi đã chọn chủ đề thách thức cho thanh niên Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số. Thông qua đây, mong rằng Thanh niên Việt Nam chúng ta cùng nhau nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi số, cũng như trách nhiệm của tuổi trẻ đến tương lai của đất nước. 2. CHUYỂN ĐỔI SỐ LÀ GÌ? Chuyển đổi số (Digital Transformation) là xu hướng chung của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, không có một định nghĩa chung nào cho khái niệm chuyển đổi số. Bởi lẽ, mỗi một tổ chức, doanh nghiệp… đều có mô hình và phương thức quản lý khác nên khi bàn về chuyển đổi số, không thể tránh khỏi những định nghĩa khác nhau. Theo như Revotech (2018), Microsoft cho rằng: “Chuyển đổi số là việc tư duy lại cách thức các tổ chức tập hợp mọi người, dữ liệu và quy trình để tạo những giá trị mới.” Và, công ty tư vấn và nghiên cứu toàn cầu Gartner lại khẳng định: “Chuyển đổi số là việc sử dụng các công nghệ số để thay đổi mô hình kinh doanh, tạo ra những cơ hội, doanh thu và giá trị mới.” Tóm lại, theo tôi chuyển đổi số là việc sử dụng công nghệ nhằm mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức, giúp cải tiến quy trình, thu hút tài năng và tạo ra các mô hình hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn tại đơn vị. 3. NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH CHUYỂN ĐỔI SỐ 780
Từ nữa thế kỉ 18 đến hiện tại, cụm từ “Cuộc cách mạng 4.0” như một xu hướng. Đây là cuộc cách mạng là số, sử dụng trí tuệ nhân tạo để điều khiển và làm máy móc kết nối với nhau. Cách mạng công nghiệp xảy ra khi có đột phá lớn về công nghệ dẫn đến các thay đổi sâu sắc trong sản xuất và xã hội. Với Cách mạng công nghiệp lần thứ tư thì công nghệ là công nghệ số và chuyển đổi chủ yếu là chuyển đổi số, chuyển đổi mô hình hoạt động, vận hành của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp dựa trên công nghệ số. Những năm gần đây, chuyển đổi số đã thay đổi cục diện về mọi lĩnh vực trên toàn thế giới. Nó được bắt nguồn từ Mỹ vào những năm 1940 của thế kỷ trước. Tại thời điểm này, công cuộc chuyển đổi số đã bắt đầu và nó đã đi theo con người chúng ta đến tận bây giờ. Trên thế giới, chuyển đổi số bắt đầu được nhắc đến nhiều vào khoảng năm 2015, phổ biến từ năm 2017. Ở Việt Nam, chuyển đổi số bắt đầu được nhắc đến nhiều vào khoảng năm 2018. Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia vào ngày 03/6/2020. 4. TRỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI SỐ TẠI VIỆT NAM Theo Hội truyền thông số Việt Nam (2021), trong bảng chỉ số đánh giá mức độ chuyển đổi số của các quốc gia trên thế giới, Việt Nam có điểm trung bình là 41/120, đứng thứ 55 về mức độ chuyển đổi số trên thế giới. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp ấy đang đối mặt với những rào cản trong quá trình chuyển đổi kỹ thuật số như thiếu kỹ năng số và nhân lực (17%), thiếu nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh để cho phép chuyển đổi kỹ thuật số (16,7%), thiếu tư duy kỹ thuật số hoặc các thách thức về văn hóa kỹ thuật số trong doanh nghiệp (15,7%) (FSI, 2023). Chuyển đổi số gắn liền với sự phát triển của các tổ chức, doanh nghiệp trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, các doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là 98% doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn chưa nhận thức được trọn vẹn và đúng đắn về vai trò của chuyển đổi số trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Bởi lẽ chỉ mới 31% doanh nghiệp đang ở bước đầu của chuyển đổi số, 53% đang ở giai đoạn quan sát và chỉ 3% đã hoàn thiện cơ bản quá trình này. Nếu coi 2020 là năm khởi động nhận thức về chuyển đổi số, thì 2021 là năm bắt đầu triển khai, trải nghiệm về chuyển đổi số trong bối cảnh đại dịch. Kết quả, chuyển đổi số Việt Nam đã ghi nhận nhiều bước tiến lớn. Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Vinasa, nhận định tại một sự kiện tháng 9: "Năm 2022, khi đã ở vị thế rất khác, công cuộc chuyển đổi số tại Việt Nam cũng bước vào giai đoạn khác, đó là giai đoạn tăng tốc".( Trích bởi Khương Nha, 2022) 5. THÁCH THỨC CHO THANH NIÊN VIỆT NAM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI SỐ Chuyển đổi số mang đến nhiều lợi ích, nhưng nó vẫn tồn tại nhiều mặt tiêu cực. Bởi lẽ công nghệ số chính là gốc rễ của những thứ phi thường và nó cũng tiềm ẩn những thứ đáng sợ mà ta chưa thực sự cảm nhận ở thời điểm hiện tại được. Nên, dưới đây là một vài thách thức mà Thanh niên Việt Nam đã, đang và sẽ gặp khi chuyển đổi số: 5.1 Chưa có nhận thức đúng đắn về chuyển đổi số Đôi khi nhận thức đúng quan trọng hơn cách làm và định hướng đúng quan trọng hơn nỗ lực không có mục tiêu xác đáng. Chuyển đổi số là một câu chuyện chưa có hồi kết, không phải cứ sai là xé nháp làm lại, vì vậy, việc nhận thức đúng là việc vô cùng khó khăn. Nhận thức đúng về chuyển đổi 781
số còn phải đặt trong bối cảnh cụ thể của một tổ chức. “Chuyển đổi số” ngày nay đã rất phổ biến bởi ai cũng đều biết đến rằng nó là con đường nhanh nhất để đưa đất nước phát triển trong tương lai. Nhưng điều đáng lo ngại là mấy ai hiểu chính xác bản chất của chuyển đổi số là gì? Nhận thức chưa đầy đủ, chưa đúng sẽ dẫn đến cách làm sai, gây lãng phí thời gian, công sức, của cải, và có thể dẫn đến những hệ quả khôn lường… Theo như bài báo “Cẩm nang chuyển đổi số” của Bộ Thông tin và Truyền thông thì từ năm 2000 đến nay, 52% trong số các doanh nghiệp Fortune đã bị mua lại, sáp nhập hoặc phá sản. Người ta ước tính rằng 40% các doanh nghiệp tồn tại ngày hôm nay sẽ đóng cửa trong 10 năm tới. Căn nguyên chính là do chậm hoặc thất bại trong việc chuyển đổi số. Cho nên nêu chúng ta không chuyển đổi, sẽ bị thay thế, đào thải trong tương lại. 5.2 Chuyển đổi số chưa thực sự hiệu quả vào lĩnh vực giáo dục trong giai đoạn hiện nay Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy học đã dần thay đổi phương pháp giảng dạy học tập từ truyền thống sang phương pháp giảng dạy tích cực, giúp người dạy và người học phát huy được khả năng tư duy, sáng tạo, sự chủ động và đạt hiệu quả Trong thời gian vừa qua, khi dịch Covid-19 xảy ra trên toàn cầu đã ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực của cuộc sống, giáo dục đào tạo không là ngoại lệ. Tại Việt Nam, nhiều cơ sở giáo dục và các trường học áp dụng giảng dạy online trong suốt thời gian diễn ra dịch Covid-19 và thời gian sau đó, song phương pháp trực tuyến vẫn gặp thách thức về công nghệ, cách đánh giá năng lực người học...Song, vẫn còn nhiều trường chưa thích nghi với hình thức đào tạo này dẫn đến tình trạng không phát huy được năng lực của người học. 5.3 Cơ sở vật chất, hạ tầng phục vụ chuyển đổi số ở một vài địa phương chưa tốt Một số địa phương thiếu tầm nhìn tổng thể, dài hạn và chưa nhất quán trong chuyển đổi số. Còn 266 thôn, bản chưa được phủ sóng di động, thiếu điện.(Minh Đức, vtv.vn) Các phần mềm chậm được nâng cấp, phát triển, một số dịch vụ công chưa thân thiện với người dùng; hạ tầng công nghệ thông tin, trang thiết bị chưa đáp ứng yêu cầu; việc thông tin, truyền thông thúc đẩy chuyển đổi số, triển khai Đề án Chuyển đổi số Quốc gia chưa được coi trọng. điều này rất đáng lo ngại, vì nó chiếm phần quan trọng trong công cuộc chuyển đổi số của Thanh niên cả nước nói riêng và Việt Nam nói chung. Bên cạnh đó, tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi, việc hỗ trợ người dân tiếp cận internet, truyền hình cáp, điện thoại thông minh... còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân khó khăn do cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn, chi phí vận hành, cung cấp dịch vụ viễn thông tốn kém… 5.4 Một bộ phận thanh niên còn tư duy ngại nghiên cứu, ứng dụng công nghệ Người xưa có câu “Nghệ thuật sống là phải biết thay đổi để thích nghi với môi trường” Thay đổi là quy luật tất yếu của đời sống xã hội. Tuy nhiên Thanh niên Việt Nam vẫn còn tư duy lạc hậu, họ đâu biết rằng khi tìm tòi, học hỏi cũng như ứng dụng công nghệ vào học tập, cuộc sống sẽ giúp họ tiếp cận thông tin một cách đa chiều, rút ngắn khoảng cách, thu hẹp mọi không gian, tiết kiệm tối ưu về thời gian. Từ đó góp phần làm cho chúng phát triển nhanh hơn về kiến thức, nhận thức và tư duy. Bên cạnh đó, họ chưa mạnh dạn tự giác thách thức bản thân qua những cái mới, lạ để thể hiện vai trò, trách nhiệm và năng lực của tuổi trẻ. 6. KHUYẾN NGHỊ 782
Cuộc sống không ngừng vận động, con người cũng cần không ngừng học tập, thay đổi, thích nghi, nếu không sẽ bị bỏ lại ở phía sau. Vai trò của thanh niên là vô cùng quan trọng, chuyển đổi số giúp thanh niên hiểu rõ hơn về công nghệ và sử dụng chúng một cách thông thạo. Họ có khả năng sáng tạo và đổi mới, tìm kiếm các cách tiếp cận mới trong việc sử dụng công nghệ. Điều này giúp họ nắm bắt được những cơ hội mới và đóng góp tích cực vào sự phát triển của kinh tế số. Muốn vậy, cần: 6.1 Chính quyền các cấp cần tăng cường trang bị cơ sở vật chất Đẩy mạnh phát triển dịch vụ viễn thông nhằm thu hẹp khoảng cách tiếp cận thông tin tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi so với khu vực thành thị là nhiệm vụ quan trọng nhưng đầy thách thức, cần các giải pháp đồng bộ, dài hạn... Vì vậy, cần có phương án hỗ trợ, tạo điều kiện tối đa, khuyến khích người dân sử dụng các dịch vụ viễn thông. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, tính đến cuối năm 2022, lượng người dùng internet ở Việt Nam khoảng 70 triệu người, chiếm hơn 70% dân số; hạ tầng băng rộng đã phủ sóng 99,73% số thôn trên toàn quốc; 19,79 triệu hộ gia đình có cáp quang, đạt 72,4%. Hệ thống cáp quang đã triển khai tới 100% xã, phường, thị trấn, 91% thôn bản (Hoàng Chung, 2023). 6.2 Đẩy mạnh chuyển đổi số vào lĩnh vực giáo dục Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; kết hợp việc dạy và học theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Điều chỉnh, bổ sung chương trình đào tạo ở bậc đại học, sau đại học và dạy nghề các công nghệ số cơ bản như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây và Internet vạn vật. Thúc đẩy, hỗ trợ, phát triển kiến thức và kỹ năng công nghệ thông tin, chuyển đổi số cho sinh viên bằng cách thêm những môn học, chuyên ngành có liên quan Tạo thói quen chuyển đổi số cho thanh niên từ hoạt động tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng bằng hình thức trực tuyến. Ngày 03/6/2020, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 749/QĐ-TTg về việc phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, Giáo dục là lĩnh vực được ưu tiên chuyển đổi số thứ 2 sau lĩnh vực Y tế. Với xu thế phát triển công nghệ hiện nay, việc tiếp cận công nghệ vào giảng dạy và học tập trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn. Sự phát triển của các ứng dụng trên nền tảng di động, mạng xã hội giúp người dùng dễ dàng tương tác mọi lúc mọi nơi, đã tạo điều kiện cho giáo dục trực tuyến phát triển lên bậc cao hơn. 6.3 Đoàn Thanh niên các trường thường xuyên, liên tục phổ biến đến đoàn viên về chuyển đổi số Các ứng dụng, các trang thông tin của Đoàn Thanh niên, góp phần đẩy nhanh công tác chuyển đổi số ngay trong tổ chức Đoàn. Bên cạnh đó, việc tận dụng những lợi thế của công nghệ thông tin là kết nối nhanh, tạo được sự lan tỏa rộng rãi, Đoàn Thanh niên các trường học đã tạo các trang Fanpage giúp đoàn viên cập nhật các thông tin kịp thời, phản hồi nhanh hơn. Gần đây nhất, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã lựa chọn chủ đề Tháng thanh niên năm 2023 là "Tuổi trẻ tiên phong chuyển đổi số". Đây là dịp để tăng cường chuyển đổi số đồng bộ trên tất cả các mặt công tác của Đoàn, phát huy vai trò của thanh niên tham gia tích cực công cuộc chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số. Tháng Thanh niên năm nay tiếp tục ghi dấu ấn đậm nét trong cộng đồng, thực sự là cơ hội để tuổi trẻ cả nước thổi bùng lên ngọn lửa nhiệt huyết, khát khao cống hiến, đã có nhiều nội dung, công trình, phần việc thiết thực, ý nghĩa… 6.4 Thanh niên không ngừng học hỏi, nâng cao nhận thức 783
Thế hệ trẻ cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới và cần phải nhanh chóng trang bị cho mình năng lực hội nhập, như bản lĩnh, kiến thức, trình độ ngoại ngữ, tin học, kỹ năng... Hăng say tìm hiểu những gì chưa biết và cùng nhau chia sẻ, lan toả với mọi người xung quanh. Việc hướng dẫn, chia sẻ với mọi người kỹ năng số sẽ giúp cho chính mình có một thế giới số an toàn và tốt đẹp hơn thông qua các khóa học đại trà trực tuyến mở cho tất cả người dân nâng cao khả năng tiếp cận giáo dục nhờ công nghệ số, đào tạo, đào tạo lại, đào tạo nâng cao kỹ năng số. 7. KẾT LUẬN Chuyển đổi số mở ra cơ hội cho tất cả các quốc gia. Đây là cơ hội để Việt Nam vươn lên, thay đổi thứ hạng quốc gia. Người Việt Nam vốn ham học hỏi, thích ứng nhanh và rất sáng tạo trong việc ứng dụng cái mới. Thay vì chúng ta cứ mãi dậm chân tại chổ thì sẽ không bao giờ thay đổi được vị trí đất nước trên thế giới. Chỉ có đi đầu về cái mới thì mới có cơ hội bứt phá vươn lên thành nước phát triển. Qua nhiều giai đoạn lịch sử, thanh niên vẫn giữ vị trí quan trọng vì họ là những con người nhạy bén trong điều chỉnh, đổi mới, thích ứng nhanh để phát triển bền vững. Do vậy, dù là trong bối cảnh nào, thử thách nào, chúng ta vẫn luôn tin tưởng thanh niên sẽ phát huy tinh thần lạc quan, chủ động thay đổi tư duy, cách thức làm việc, biến khó khăn thành cơ hội. Chuyển đổi số là vấn đề mới, khó, phức tạp, nhạy cảm, cần phải tiếp thu những thành tựu, kinh nghiệm quốc tế, vận dụng sáng tạo, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. Phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, đoàn kết, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung. Đây chính là cơ hội để chúng ta nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi số, cũng như trách nhiệm của tuổi trẻ trong vấn đề này. Bởi lẽ, chúng ta là lực lượng tiên phong, đã và đang và sẽ giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đất nước. Thanh xuân chúng ta với biết bao hy vọng và chuyển đổi số chính là hoạt động giúp ta bước vào kỷ nguyên mới. Tuy mọi thứ có vẻ còn khá sơ khai, mới mẻ nhưng nếu chúng ta cùng nhau thực hiện thì dù có khó đến mấy, chúng ta vẫn sẽ chinh phục được thôi! TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Revotech (2018). Chuyển đổi số là gì?, http://revotech.vn/tin-tuc/chuyen-doi-so-la-gi/1161 . Ngày truy cập: 03/04/2023 2. Hội truyền thông số Việt Nam (2021). Việt Nam đứng thứ 55 về chuyển đổi số. https://vdca.org.vn/tin-tuc/t545/viet-nam-dung-thu-55-ve-chuyen-doi-so.html . Ngày truy cập: 03/04/2023 3. FPT. Các giai đoạn chuyển đổi số và cách chuyển đổi số thành công. 4. https://digital.fpt.com.vn/tu-van/cac-giai-doan-chuyen-doi-so.html. Ngày truy cập: 03/04/2023 5. Khương Nha (2022). Hành trình chuyển đổi số ở Việt Nam. https://vnexpress.net/hanh-trinh- chuyen-doi-so-o-viet-nam-4521504.html. Ngày truy cập: 04/04/2023. 6. Hoàng Chung (2023). Xóa nghèo thông tin tại vùng dân tộc thiểu số. https://www.qdnd.vn/xa- hoi/cac-van-de/xoa-ngheo-thong-tin-tai-vung-dan-toc-thieu-so-717691 www.qdnd.vn . Ngày truy cập: 14/05/2023. 7. Bộ Thông tin và Truyền thông (2021). Cẩm nang chuyển đổi số, https://dx.mic.gov.vn/doc-truc- tuyen/cam-nang-chuyen-doi-so/pdf/cam-nang-chuyen-doi-so.pdf . Ngày truy cập: 14/05/2023. 784
8. Minh Đức. (2023). Chuyển đổi số tại Việt Nam đang có khoảng cách lớn giữa thành thị và nông thôn. https://vtv.vn/cong-nghe/chuyen-doi-so-tai-viet-nam-dang-co-khoang-cach-lon-giua-thanh-thi- va-nong-thon-20230130162944476.htm . Ngày truy cập: 14/05/2023. 9. FSI (2022). Thực trạng và xu hướng chuyển đổi số tại Việt Nam (Cập nhật 2023). https://fsivietnam.com.vn/thuc-trang-xu-huong-chuyen-doi-so-tai-viet-nam/. Ngày truy cập: 31/03/2023 10. Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum (2023). Chuyển đổi số là gì và quan trọng như thế nào trong thời đại ngày nay? http://snnptnt.kontum.gov.vn/tin-tuc/chuyen-doi-so-nganh-nong- nghiep/chuyen-doi-so-la-gi-va-quan-trong-nhu-the-nao-trong-thoi-dai-ngay-nay-2.html Ngày truy cập: 01/04/2023 785