Thay khớp háng bán phần ở bệnh nhân gãy liên mấu chuyển không vững

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nhằm đánh giá kết quả bước đầu và rút ra một số nhận xét góp phần nâng cao kết quả điều trị dựa trên 26 trường hợp đã được thực hiện tại khoa Chấn thương 2, bệnh viện Việt Đức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thay khớp háng bán phần ở bệnh nhân gãy liên mấu chuyển không vững

THAY KHỚP HÁNG BÁN PHẦN Ở BỆNH NHÂN GÃY LIÊN MẤU CHUYỂN KHÔNG VỮNG Nguyễn Mạnh Khánh, Đoàn Việt Quân, TÓM TẮT Nguyễn Xuân Thùy Ñaët vaán ñeà: Gaõy lieân maáu chuyeån laø loaïi gaõy xöông thöôøng gaëp ôû beänh nhaân cao tuoåi. Ñoái vôùi loaïi gaõy lieân maáu chuyeån khoâng vöõng ôû ngöôøi giaø; ñeå giuùp beänh nhaân vaän ñoäng sôùm hôn do ñoù traùnh caùc bieán chöùng do baát ñoäng laâu, thay khôùp haùng baùn phaàn laø löïa Khoa CTCH 2 - choïn cuûa chuùng toâi trong thôøi gian gaàn ñaây. Baøi baùo naøy nhaèm ñaùnh giaù keát quaû böôùc ñaàu Viện CTCH Bệnh viện qua 26 tröôøng hôïp ñaõ ñöôïc thöïc hieän taïi khoa Chaán thöông-2 beänh vieän Vieät Ñöùc. HN Việt Đức Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: Nghieân cöùu moâ taû hoài cöùu döïa treân hoà sô laâm saøng cuûa 26 BN gaãy lieân maáu chuyeån xöông ñuøi maát vöõng ôû ngöôøi >70 tuoåi. Phaân loaïi toån thöông theo OTA. Thay khôùp haùng baùn phaàn loaïi coù xi maêng Charnley-Hasting cuûa haõng Depuy. Ñaùnh giaù keát quaû phaãu thuaät theo Merle dAubigneù. Keát quaû: Töø thaùng 8/2008 ñeán thaùng 12/2011, phaãu thuaät thay khôùp haùng baùn phaàn ñaõ ñöôïc thöïc hieän cho 26 BN goàm 6 nam vaø 20 nöõ, tuoåi trung bình 78,9 (70-97). Nguyeân nhaân chaán thöông hay gaëp nhaát laø do ngaõ. Chaân beân phaûi coù 9 BN (34,6%), beân traùi coù 17 BN (65,4%). Thôøi gian phaãu thuaät trung bình 35 phuùt (30-50); khoâng coù tai bieán hay bieán chöùng trong hoaëc sau moå. Köøt quaû chung cuoäc: Raát toát 10 BN (38,5%), toát 7 BN (26,9%), khaù 8 BN (30,8%) vaø keùm 1 BN (3,8%). Keát luaän: Thay khôùp haùng baùn phaàn baùn phaàn coù theå laø moät löïa choïn vôùi nhöõng beänh nhaân gaõy lieân maáu chuyeån khoâng vöõng coù ñoä tuoåi >70, ñaëc bieät vôùi nhöõng tröôøng hôïp loaõng xöông hoaëc keøm theo nhöõng beänh phoái hôïp, giuùp ngöôøi beänh coù theå vaän ñoäng sôùm, haïn cheá caùc bieán chöùng do gaõy xöông gaây ra. Töø khoùa: thay khôùp, khôùp haùng, gaõy xöông, lieân maáu chuyeån BIPOLAR ARTHROPLASTIES FOR ELDELY PATIENTS WITH UNSTABLE INTERTROCHANTERIC FRACTURES Nguyen Manh Khanh, Abstract Doan Viet Quan, Nguyen Xuan Thuy Introduction: Intertrochanteric fractures are very common in eldely patients. To help the patients moving early and thus avoiding different complications due to long motionless status, we have performed recently bipolar arthroplasties for patients older than seventy years presenting an unstable intertrochanteric fracture. This paper aim to present our primary results of those papients. Material and Method: Retrospective obsevational study besing on the clinical documents of twenty six patients older than seventy years who sustained unstable intertrochanteric fractures. Fracture lesions were classified according to OTA. Hip arthroplasties were undertaken using cimented Charnley-Hasting devices of Depuy Company. Evaluate surgical results according Merle d’Aubigné criteria. Results: Between August 2008 and December 2011, bipolar arthroplasties were performed for twenty six patients, including 6 males and 20 females with mean age of Ung thư tế bào gai vùng giường móng ngón tay 41
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ 1/2012 78,9 years old (70-97). Fall in height was the most frequent cause of trauma. Hip fractures were seen on the right side in 9 patients (34,6%), on the left side in 17 patients (65,4%). The mean operative time was 35 minutes (30-50); neither per-operative accidents nor post-operative complications were seen by this serie of patients. Overall results: Excellent in 10 patients (38,5%), good in 7 (26,9%), fair in 8 (30,8%) and poor in only one patient (3,8%). Conclusion: Bipolar arthroplasties should be an appropiate option for elderly patients who sustained unstable intertrochanteric fractures, espacially when the patients have combined osteosporosis or other concomittent diseases. This surgical measure is helpfull by supporting elderly patients moving early and thus decreasing risks due to fractures. Key words: arthroplasty, hip, fracture, Intertrochanteric Đặt vấn đề Nghiên cứu mô tả hồi cứu bao gồm các đặc điểm Gãy liên mấu chuyển là loại gãy xương thường nhân chủng học và một số đặc điểm dịch tễ của nóm gặp ở bệnh nhân cao tuổi. Điều trị phẫu thuật gãy BN nghiên cứu. Theo dõi và đánh giá kết quả sau mổ liên mấu chuyển có nhiều phương pháp cố định khác theo Merle d’Aubigné [1]. nhau như nẹp vít, nẹp vít nén ép (DHS). Tuy nhiên, Chỉ định: Bệnh nhân gãy liên mấu chuyển không với những trường hợp gãy liên mấu chuyển không vững theo phân loại của OTA [2] và/hoặc kèm theo vững hoặc kèm theo loãng xương nhiều, các phương loãng xương, có độ tuổi > 70 tuổi. tiện kết hợp xương thường không thật sự vững chắc Kỹ thuật: Vô cảm gây tê tuỷ sống. Tư thế bệnh khiến thời gian để có thể đi lại, tỳ đè kéo dài, đặc nhân: nằm nghiêng 900 về phía chân lành. Đường biệt ở bệnh nhân già yếu và để lại nhiều phiền toái vào: đường Moore. Bộc lộ khớp háng. Lấy bỏ chỏm và biến chứng cho người bệnh như hạn chế khả năng xương đùi. Bộc lộ phần khối mấu chuyển, trong vận động, nhiễm trùng, viêm phổi, loét do tỳ đè, trường hợp cần thiết phải buộc vòng chỉ thép để cố viêm đường tiết niệu. Để giúp bệnh nhân vận động định ổ gãy khối mấu chuyển. Thay khớp háng bán sớm, quá trình chăm sóc dễ dàng hơn cũng như tránh phần loại có xi măng Charnley-Hastings của hãng các biến chứng do bất động lâu, trong thời gian qua Depuy. Đặt lại khớp háng, kiểm tra độ vững của tại Khoa Chấn thương Chỉnh hình II, Viện Chấn khớp, tư thế khớp. Dẫn lưu kín, áp lực âm. Khâu thương- Chỉnh hình, Bệnh viện Việt Đức, chúng tôi phục hồi phần mềm theo các lớp giải phẫu. đã thực hiện thay khớp háng bán phần cho 26 trường Tập luyện sau mổ: Tập vận động thụ động sớm hợp gãy liên mấu chuyển không vững ở người già. khớp háng và khớp gối ngay ngày đầu sau mổ. Ngồi Nghiên cứu này nhằm đánh giá kết quả bước đầu và dậy ngay ngày thứ hai. Tập vận động chủ động khớp rút ra một số nhận xét góp phần nâng cao kết quả háng và khớp gối ngày thứ ba. Tập đứng và đi lại với điều trị. khung trợ đỡ ngày thứ tư sau mổ. Đánh giá kết quả: BN khám lại, đánh giá kết quả theo Merle d’Aubigné. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu Kết quả Đối tượng nghiên cứu: Chúng tôi đã phẫu thuật 26 trường hợp, có 6 bệnh 26 bệnh nhân gãy liên mấu chuyển được thay nhân nam và 20 bệnh nhân nữ với độ tuổi trung bình khớp háng bán phần trong thời gian từ tháng 8/2008 78,9 (70-97 tuổi). Nguyên nhân chủ yếu là tai nạn đến tháng 12/2011 tại Bệnh viện Việt Đức. sinh hoạt, chỉ có 1 trường hợp do tai nạn lao động. Chân gãy bên phải có 9 trường hợp (34,6%), bên trái Phương pháp nghiên cứu: có 17 trường hợp (65,4%). 42
Phân loại gãy theo OTA: Baûng 1. Phaân loaïi gaõy theo OTA [2] Loaïi gaõy Soá beänh nhaân Tyû leä % A1.2 5 19,2 A2.1 1 3,8 A2.2 8 30,8 A2.3 4 15,4 a b A3.2 6 23,1 A3.3 2 7,7 H1. Bệnh nhân nam 83 tuổi, gãy liên mấu Toång soá 26 100,0 chuyển xương đùi trái, trước (a) và sau (b) thay khớp háng bán phần. Sau mổ chúng tôi không gặp trường hợp nào bị các biến chứng như trật khớp, viêm tắc tĩnh mạch sâu, nhồi Có 5 bệnh nhân có các bệnh kèm theo trước phẫu máu phổi hay nhồi máu cơ tim. Có một bệnh nhân bị thuật như cao huyết áp, đái tháo đường, tai biến mạch nhiễm trùng nông vết mổ, điều trị bằng kháng sinh ổn não..., 1 bệnh nhân đã được phẫu thuật chấn thương bụng định, vết mổ khô, bệnh nhân đi lại tốt. vỡ hỗng tràng. Bệnh nhân khám lại: Đánh giá theo thang điểm của Đặc điểm tổn thương: Kích thước chỏm lưỡng cực Merle d’Aubigné: của các bệnh nhân có đường kính từ 38-50 mm, trong đó hay gặp nhất từ 40-44 mm. Chúng tôi sử dụng chuôi ngắn 140 mm cho 23 trường hợp (88,5%) và chuôi dài Baûng 2. Keát quaû theo Merle d’Aubigneù [1] 190 mm cho 3 trường hợp (11,5%). Keát quaû Soá beänh nhaân Tyû leä % Thời gian phẫu thuật trung bình 35 phút (30-50 phút). Lượng máu mất trong mổ trung bình 100ml (50-130ml). Raát toát 10 38,5 Chúng tôi không gặp trường hợp nào bị tai biến, biến Toát 7 26,9 chứng trong mổ. Thời gian nằm viện trung bình 5 ngày Khaù 8 30,8 (4-7 ngày). Keùm 1 3,8 Toång soá 26 100,0 Bàn luận Gãy liên mấu chuyển xương đùi là loại gãy thường a gặp. Để điều trị phẫu thuật có nhiều loại phương tiện kết hợp xương khác nhau như nẹp vít nén ép (DHS), nẹp gấp góc 900, đinh gamma. Những phương tiện này đều nhằm mục đích cố định vững chắc ổ gãy. Tuy nhiên, với những trường hợp bệnh nhân già yếu thì thời gian từ khi phẫu thuật đến khi bệnh nhân có thể tập đi lại, tỳ đè vẫn còn khá dài, đặc biệt với những trường hợp có kèm theo loãng xương ở người có tuổi thì nguy cơ lỏng phương tiện kết b hợp xương rất thường gặp. Để tránh những biến chứng do phải bất động lâu hoặc thời gian tập đi lại, tỳ đè muộn, một H2. Bửnh nhân nữ 80 tuổi, gãy LMC xương đùi số tác giả đã lựa chọn giải pháp thay khớp nhân tạo ngay. trái, trước (a) và sau (b) thay khớp háng bán phần. Haentjens (1989) [3] đã so sánh kết quả thay khớp háng Thay khớp háng bán phần ở bệnh nhân gãy liên mấu chuyển không vững 43
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ 1/2012 bán phần ở 37 bệnh nhân gãy liên mấu chuyển xương nạn cây đè đã được phẫu thuật mở bụng khâu hỗng đùi không vững với những bệnh nhân được kết hợp tràng và mở khí quản. Sau đó bệnh nhân bị rò tiêu xương nẹp vít, kết quả cho thấy 75% ở nhóm được hoá, loét vùng cùng cụt. Thời gian từ khi bị tai nạn thay khớp háng có kết quả tốt và rất tốt, trong khi tỷ đến khi thay khớp háng là 20 ngày. Sau phẫu thuật lệ này ở nhóm được kết hợp xương chỉ là 60%. Chan bệnh nhân có nhiễm trùng nông vết mổ, nuôi cấy là và Gill (2000) [4] phẫu thuật thay khớp háng bán vi khuẩn Acinetobacter nhạy cảm với nhóm cyclin. phần cho 54 bệnh nhân gãy liên mấu chuyển nhận Sau điều trị kháng sinh ổn định, bệnh nhân hết nhiễm thấy kết quả chức năng tốt hơn và ít biến chứng hơn trùng, đi lại được. so với nhóm điều trị thông thường. Kết quả theo dõi đánh giá theo thang điểm của Theo phân loại của OTA có bổ sung từ phân loại Merle d’Aubigné cho thấy có 38,5% rất tốt, 26,9% của AO thì loại gãy từ A2.2 đến A3.3 là loại gãy không tốt, 30,8% khá và chỉ có 3,8% kém. Kết quả của vững. Một số lý do để chúng tôi lựa chọn chỉ định chúng tôi tốt hơn so với nghiên cứu của Haentjens, thay khớp háng bán phần trên một số trường hợp gãy tuy nhiên cần tiếp tục đánh giá với số lượng bệnh liên mấu chuyển xương đùi là độ tuổi >70, gãy không nhân lớn hơn và thời gian theo dõi xa hơn. Tất cả các vững do nguy cơ di lệch thứ phát hoặc lỏng phương bệnh nhân đều được hướng dẫn tập vận động sớm tiện kết hợp xương do chất lượng xương kém. Với ngay sau phẫu thuật và bắt đầu tập đi từ ngày thứ tư. những trường hợp gãy vững hoặc 75 và loãng xương nặng, khả năng không Thay khớp háng bán phần bán phần (bipolar) có liền khi kết hợp xương và nguy cơ tử vong hoặc xảy thể là một lựa chọn với những bệnh nhân gãy liên ra các biến chứng do nằm lâu là rất cao. mấu chuyển không vững có độ tuổi >70, đặc biệt Thực tế cho thấy thời gian phẫu thuật kéo dài từ với những trường hợp loãng xương hoặc kèm theo 30-50 phút, không dài hơn so với phẫu thuật kết hợp những bệnh phối hợp, giúp người bệnh có thể vận xương. Trong quá trình theo dõi chúng tôi không gặp động sớm, hạn chế các biến chứng do gãy xương gây các biến chứng trong và ngay sau phẫu thuật. Trong ra. Nghiên cứu cho thấy kết quả khả quan cần tiếp tục nhóm nghiên cứu có 1 trường hợp bị nhiễm trùng đánh giá với số lượng bệnh nhân lớn hơn và thời gian nông vết mổ. Bệnh nhân này bị đa chấn thương do tai theo dõi xa hơn. Tài liệu tham khảo 1. Merle d’Aubigné R. (1970), “Cotation chiffrée 3. Haentjens P., Casteleyn PP. (1989), de la fonction de la hanche”. Rev Chir Ortho “Treatment of unstable intertrochanteric or Reparatrice Appar Mot, 56 (5), pp 481-86. subtrochanteric fractures in elderly patients”, J Bone Joint Surg, 71A, pp 1214-1225. 2. Orthopaedic Trauma Association Committee for Coding and Classification (1996), “Fracture 4. Chan KC., Gill GS. (2000), “Cemented and dislocation compendium”, J Orthop Trauma, hemiarthroplasties for elderly patients with 10 (suppl 1), pp 1-54. intertrochanteric fractures”, Clin Orthop, 371, pp 206-215. 44