Thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối phức tạp, nhân 3 trường hợp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

54
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tiến hành đánh giá kết quả bước đầu của nhóm bệnh nhân gãy ổ cối phức tạp được thay khớp háng thì đầu dựa trên 3 bệnh nhân trên 60 tuổi gãy ổ cối kết hợp, được thay khớp háng thì đầu tại bệnh viện Việt Đức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối phức tạp, nhân 3 trường hợp

TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2014 Thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối phức tạp, nhân 3 trường hợp Nguyễn Tiến Sơn, Đoàn Việt Quân, TÓM TẮT Đào Xuân Tích Töø 1/2012 – 8/2013, coù 3 ca gaõy oå coái ñöôïc ñieàu trò baèng phöông phaùp thay khôùp haùng toaøn phaàn taïi beänh vieän Vieät Ñöùc. 4 beänh nhaân coù tuoåi töø 60 – 67, tuoåi trung bình laø Bệnh viện Việt Đức, HN 63,5. Phaân loaïi gaõy oå coái theo Judet vaø Letournel, 1 beänh nhaân gaõy chöõ T, 2 beänh nhaân Email: gaõy hai coät truï. Ñöôøng moå söû duïng laø ñöôøng moå Kocher – langenbeck vaø Kocher - son1cvietduc@gmail.com langenbeck caûi tieán. Thôøi gian theo doõi töø 6 - 12 thaùng, trung bình laø 8,5 thaùng. Keát Ngày nhận: 03 - 9 - 2014 quaû 2 beänh nhaân raát toát, 1 beänh nhaân toát. Bieán chöùng muoän laø cal xöông thöøa coù 1 Ngày phản biện: 18 - 9 -2014 beänh nhaân. Ngày in: 08 - 10 - 2014 Nguyen Tien Son, Abtract Doan Viet Quan, From 1/2012 – 8/2013, 3 patients with acetabular fracture treated with total hip Dao Xuan Tich arthroplasty at Viet Duc hospital. The ages of 3 patients from 60 to 67 with an average 63,5. Fracture of the acetabular generally are classified using the system of Judet and letournel, 2 patients were both colum, 1 T sharp fracture. The surgical approach were Kocher – langenbeck and Kocher – langebeck modified. Follow up time varied between 6 – 12 months with an average 8,5 months. Functional outcomes were rate as excellent in 2 excellen, good in 1. The late complications was heterotopic ossification in 1 patient. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ khớp háng ở nhóm thay khớp do thoái hoá sau chấn Gãy ổ cối là một chấn thương nặng, thường để lại thương cao hơn nhóm thay khớp ngay thì đầu[3]. nhiều di chứng cho bệnh nhân nếu không có thái độ Tại Việt Nam chưa có báo cáo nào về vấn đề này. xử trí đúng đắn ngay thì đầu. Gãy ổ cối ở người cao Tại bệnh viện Việt Đức từ tháng 1/2012 đến tuổi có cơ chế và hình thái gãy khá phức tạp do loãng 8/2013 chúng tôi đã thay khớp háng cho 3 bệnh nhân xương và tổn thương sụn khớp[1]. gãy ổ cối phức tạp ở người cao tuổi cho kết quả tốt. Điều trị phẫu thuật gãy ổ cối có nhiều phương Chúng tôi nghiên cứu đề tài này với mục đích đánh pháp như kết hợp xương nẹp vít, buộc vòng chỉ thép, giá kết quả bước đầu của nhóm bệnh nhân gãy ổ cối bắt vít cố định… Tuy nhiên, ổ cối là thành phần của phức tạp được thay khớp háng thì đầu. khớp háng nếu những di lệch nắn chỉnh không tốt 2. Đối tượng và phương pháp do nhiều nguyên nhân như gãy nhiều mảnh nhỏ, gãy nghiên cứu có tổn thương sụn khớp nhiều, gãy kèm theo gãy cổ hoặc chỏm xương đùi, gãy ổ cối ở người cao tuổi, 2.1. Đối tượng nghiên cứu: 3 bệnh nhân trên 60 loãng xương… thì đều dẫn đến hậu quả thoái hoá tuổi gãy ổ cối kết hợp, được thay khớp háng thì đầu khớp háng ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh. tại bệnh viện Việt Đức. Do vậy vào những năm 1999, Mears đã đề xuất thay 2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả. khớp háng cho những bệnh nhân gãy ổ cối nặng, gãy 3. Kết quả và bàn luận ở người già loãng xương, tác giả báo cáo 57 trường 3.1 Tuổi hợp thay khớp háng thì đầu cho những bệnh nhân gãy ổ cối cho kết quả tốt đạt 76%, 65% là loại gãy kết Ba bệnh nhân của chúng tôi đều là bệnh nhân cao hợp[4]. Năm 2003 Sermon nhận thấy tỷ lệ thay lại tuổi trên 60 tuổi, ít nhất là 60 cao nhất là 67. Điều Phản biện khoa học: PGS. TS. Nguyễn Văn Thạch 136
này cũng phù hợp với những tác giả khác như Mears, điều này rất khó khăn cho chăm sóc người già sau phẫu Sermon[3][4]… Ở tuổi này bệnh nhân thường bị loãng thuật có thể dẫn đến các biến chứng nhồi máu phổi, tắc xương kèm theo nên khi gãy ổ cối thì thường gãy phức mạch chi, nhiễm trùng tiết niệu… tạp kèm theo lún xương vùng ổ cối và tổn thương sụn của 3.3 Kết quả khám lâm sàng chỏm xương đùi. Chính vì vậy rất khó để kết hợp xương Thời gian theo dõi sau mổ của chúng tôi từ 6 đến 12 vững chắc và cho kết quả tốt. Phẫu thuật kết hợp xương tháng, trung bình là 8,5 tháng. Theo thang điểm Charley, ở người già thường có nhiều biến chứng như chậm liền, 3 bệnh nhân của chúng tôi đạt kết quả 2 rất tốt, 1 bệnh khớp giả, lỏng phương tiện kết hợp xương, do vậy sau mổ nhân tốt. Mears nghiên cứu 57 bệnh nhân thay khớp háng bệnh nhân khó vận động sớm. Phẫu thuật thay khớp háng thì đầu tỷ lệ rất tốt và tốt đạt 67%[4], ông nhận thấy rằng ở nhóm bệnh nhân này tạo điều kiện cho bệnh nhân vận phẫu thuật thay khớp háng giúp giảm đau cho bệnh nhân động sớm sau mổ tránh được biến chứng do nằm lâu. 2 do vậy bệnh nhân có thể vận động sớm sau mổ. Sermon bệnh nhân của chúng tôi tập đứng sau hai ngày và tập đi nghiên cứu hai nhóm bệnh nhân thay khớp háng thì đầu và sau 3 ngày. 1 bệnh nhân tập đi sau 4 tuần do bị gãy đùi thay khớp khi bệnh nhân bị thoái hoá khớp sau mổ, tác giả kèm theo. nhận thấy rằng nhóm bệnh nhân mổ kết hợp xương thì sau 3.2 Phân loại tổn thương và chỉ định phẫu thuật mổ chỉ có thể tập vận động thụ động không tỳ đè vào khớp 3 bệnh nhân của chúng tôi có 2 bệnh nhân chẩn đoán do bệnh nhân đau đồng thời ổ gãy cũng không được kết gãy hai cột trụ, 1 bệnh nhân gãy chữ T theo phân loại của hợp vững chắc trong mổ do loãng xương[3]. Trong nghiên Judet và Leutournel[6]. Trong các loại gãy ổ cối thì gãy cứu của chúng tôi có 1 bệnh nhân phải tập thụ động và tỳ hai cột trụ là thể gãy nặng nhất do cả hai cột trụ bị tổn đè lên khớp sau 4 tuần do bệnh nhân bị gãy đùi cùng bên thương nên các thành phần của ổ cối không còn liên kết kèm theo. với nhau. Gãy hai cột trụ gây tổn thương nhiều đến sụn 3.4 Kết quả XQ sau mổ ổ cối bao gồm đụng dập, lún, mất sụn… do vậy cho dù Bệnh nhân của chúng tôi có kết quả XQ sau mổ tốt. có đặt lại diện khớp tương đối tốt thì tỷ lệ thoái hoá khớp Chuôi khớp đúng cỡ ống tuỷ, vị trí của cup đạt yêu cầu. háng sau mổ là rất cao[1][5][7]. 2 bệnh nhân của chúng Hình ảnh XQ sau mổ của các bệnh nhân này rất khó xác tôi có tổn thương lún xương kèm theo sụn kích thước 2 x định do các mốc xương gần như đã thay đổi nên khi đánh 1 cm ở vùng tỳ đè của khớp. 1 bệnh nhân có tổn thương giá cần phải xem xét đến độ tương quan của chuôi khớp đụng dập sụn và bị bong 1 phần sụn khỏi bề mặt khớp. với cup. 1 bệnh nhân của chúng tôi có sự tiếp xúc tốt của 3 bệnh nhân đều không bị tổn thương sụn chỏm xương cup với xương ghép vùng ổ cối, 1 bệnh nhân còn vài điểm đùi. Sermon cho rằng đường gãy vào cột trụ sau ổ cối thì khuyết xương phía trên cup do ghép xương không đều. ảnh hưởng nhiều đến vùng tỳ đè của khớp, đặc biệt là loại gãy kết hợp như gãy trụ sau kèm theo gãy thành sau, gãy ngang. Tỷ lệ các loại gãy này trong nghiên cứu của ông là 59%[3]. Chỉ định thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối [2][3][4]. + Bệnh nhân trên 60 tuổi gãy ổ cối cột trụ sau, thành sau hoặc gãy kết hợp. + Gãy ổ cối kèm theo tổn thương sụn khớp của chỏm xương đùi và ổ cối, gãy cổ xương đùi . + Gãy ổ cối bệnh lý. 3 bệnh nhân của chúng tôi đều nằm trong chỉ định mổ thay khớp háng thì đầu. Mears nhận thấy rằng tỷ lệ thoái hoá khớp ở nhóm bệnh nhân trên rất cao sau mổ kết hợp 3.5 Đường mổ xương[4]. Đồng thời tác giả gặp nhiều biến chứng do kết Đường mổ thay khớp háng cho bệnh nhân gãy ổ cối hợp xương ở người cao tuổi như lỏng phương tiện kết hợp thì tuỳ thuộc vào đường gãy và thói quen của phẫu thuật xương, nhiễm trùng, chậm liền và đặc biệt bệnh nhân phải viên. Tuy vậy các tác giả đều nhận thấy rằng đường mổ hạn chế vận động sau mổ do không cố định vững ổ gãy thay khớp háng thì can thiệp vào phần mềm ít hơn đường Phần 2: Phẫu thuật nội soi và thay khớp 137
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2014 mổ kết hợp xương do vậy giảm được nhiều biến xương ổ cối và thay khớp. 3 bệnh nhân của chứng tôi chứng như nhiễm trùng, hình thành cầu xương sau đều phải ghép xương ổ cối, nguồn xương ghép lấy từ mổ… tỷ lệ hình thành cầu xương của Mears là 10% chỏm xương đùi. Ghép xương vùng ổ cối là cần thiết khi sử dụng đường mổ này[4]. Trong nghiên cứu đối với những bệnh nhân gãy ổ cối kết hợp do xương của chúng tôi 2 bệnh nhân mổ theo đường Kocher vùng này bị lún hoặc gãy thành nhiều mảnh nhỏ nên – Langenbeck, 1 bệnh nhân mổ theo đường Kocher không thể tạo thành một nền tốt để cố định cup. Điều – langenbeck cải tiến. Ưu điểm của thay khớp là sau này cũng phù hợp với các tác giả khác. Sermon phẫu khi cắt cổ xương đùi chúng tôi bộc lộ rõ toàn bộ ổ thuật 121 bệnh nhân, thực hiện ghép xương cho 73 cối, nắn các mảnh xương gãy qua diện khớp và cố bệnh nhân, trong ghép xương tự thân cho 58 bệnh định bằng nẹp. Chúng tôi có 1 bệnh nhân hình thành nhân, ghép xương đồng loại cho 9 bệnh nhân, 6 bệnh cầu xương sau mổ tuy nhiên không ảnh hưởng đến nhân sử dụng cả xương ghép tự thân và đồng loại. 3 biên độ vận động khớp, có thể thời gian theo dõi sau bệnh nhân của chúng tôi đều sử dụng bắt vít để cố mổ và số lượng bệnh nhân của chúng tôi còn ít nên định vững ổ cối, số lượng vít tuỳ thuộc vào độ vững chưa gặp nhiều biến chứng này. Trong nghiên cứu của cup[3]. Vị trí bắt vít của chúng tôi thường vào của Sermon tỷ lệ hình thành cầu xương sau mổ của phần xương còn lành hoặc các mảnh xương lớn đã nhóm thay khớp háng thì đầu là 14%, còn tỷ lệ này được kết hợp lại với nhau thành khối. của nhóm thay khớp thì hai là 28%[3]. 3.8 Biến chứng 3.6 Loại khớp được sử dụng. Có thể do số lượng bệnh nhân ít và thời gian theo Chúng tôi thay khớp háng toàn phần không dõi sau mổ ngắn chúng tôi không gặp biến chứng nào cement cho 3 bệnh nhân. Lựa chọn khớp háng toàn về nhiễm trùng, trật khớp, lỏng khớp, các biến chứng phần không cement hay có cement cho bệnh nhân do nằm lâu… gãy ổ cối? Nhiều tác giả cho rằng tuỳ từng biến dạng Chúng tôi gặp 1 bệnh nhân có cầu xương sau ổ cối, chất lượng xương của bệnh nhân để đưa ra lựa mổ, đây là bệnh nhân gãy hai cột trụ kèm theo gãy chọn thích hợp nhất. Brooker cho rằng sử dụng trong đùi. Sau mổ bệnh nhân chỉ tập thụ động trên giường thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối vì nên hình thành cầu xương. Tuy nhiên cầu xương này có nhiều ưu điểm[5]. Bề mặt của khớp được phủ lớp không ảnh hưởng đến biên độ vận động khớp háng. HA giúp cho xương mọc vào trong khớp dễ dàng nên phần chuôi và phần ổ cối được cố định vững. Sermon 4. Kết luận báo cáo 121 bệnh nhân thay khớp háng không cement Thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân cao tuổi thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối tỷ lệ tốt và rất tốt đạt cho kết quả bước đầu tốt, giúp bệnh nhân vận động 76%[3]. Boardman và Charley nghiên cứu 66 bệnh sớm tránh được các biến chứng do nằm lâu, sớm trả nhân gãy ổ cối thay được thay khớp háng cement lại cơ năng của khớp háng cho bệnh nhân. toàn phần thời gian theo dõi 15 năm, tác giả nhận Thay khớp háng thì đầu cho bệnh nhân gãy ổ cối thấy kết quả tốt và rất tốt chỉ trong thời gian ngắn làm giảm tỷ lệ hình thành cal xương thừa sau mổ đây trung bình là 3,5 năm, sau đó gặp nhiều biến chứng là biến chứng thường gặp phải khi mổ kết hợp xương lỏng ổ cối, gãy cement ổ cối, trật khớp[8]. ổ cối, làm ảnh hưởng nhiều đến biên độ vận động 3.7 Kỹ thuật mổ khớp. Tuy nhiên đây một phẫu thuật khó đòi hỏi phẫu Thời gian mổ trung bình của chúng tôi là 120 phút, thuật viên phải có hiểu biết về phẫu thuật xương chậu lâu nhất là 150 phút, thấp nhất là 90 phút. Lượng máu và phẫu thuật khớp đồng thời phải được thực hiện ở mất trung bình là 1500 ml. Phẫu thuật thay khớp háng trung tâm lớn có đầy đủ phương tiện gây mê hồi sức. cho bệnh nhân gãy ổ cối bao gồm hai kỹ thuật kết hợp 138
Tài liệu tham khảo 1. Nguyễn Vĩnh Thống (2008) Kết quả điều trị gãy ổ cối di lệch 5. Brooker AF, Bowerman JW, Robinson RA, Riley Jr bằng phẫu thuật. Y học thành phố Hồ Chí Minh : tập 12: số 2 LH(1973). Ectopic ossification following total hip replacement. Incidence and a method of classification. J Bone Joint Surg;55- 2. Crawford III CH, Malkani AL(2006). Acute total-hip A:1629—32. arthroplasty for acetabular fractures: An update on recent literature. Curr Opin Orthop 17:25–30. 6. Judet R, Judet J, Letournel E(1964). Fractures of the acetabulum: classification and surgical approaches for open 3. Sermon A, Broos P, Vanderschot P(2008). Total hip reduction. J Bone Joint Surg ;46-A:1615—46. replacement for acetabular fractures. Results in 121 patients operated between 1983 and 2003. Injury ;39:914–21. 7. Letournel E.(2003) Acetabulum fractures: classification and man- agement. Clin Orthop ;151:81—106. 4. Mears D, Velyvis JH (2002). Acute total hip arthroplasty for selected displaced acetabular fractures: two to twelve-year 8. Boardman KP, Charley J (1978) Low Friction arthroplasty results. J Bone Joint Surg Am ;84-A:1–9. W after fracture dislocation of the hip. J Bone Jt Surg 60(B): 495- 497 Phần 2: Phẫu thuật nội soi và thay khớp 139