Thị trường bán lẻ hiện đại trong bối cảnh hội nhập kinh tế Quốc Tế

Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> THỊ TRƯỜNG BÁN LẺ HIỆN ĐẠI TRONG BỐI CẢNH<br /> HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ<br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> <br /> Nguyễn Minh Đạt*<br /> <br /> Hệ thống phân phối bán buôn bán lẻ hàng hóa và dịch vụ có vai trò ngày càng lớn trong<br /> việc thúc đẩy kinh tế phát triển và nâng cao mức sống dân cư. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc<br /> tế hiện nay, với việc mở cửa thị trường bán lẻ nội địa cho nước ngoài, cuộc cạnh tranh của các<br /> doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ ở Việt Nam ngày càng sôi động và sẽ có ảnh hưởng<br /> không nhỏ tới tình hình lưu thông, phân phối hàng hóa. Điều này đòi hỏi việc quản lý nhà nước đối<br /> với các doanh nghiệp bán lẻ phải được đổi mới để phù hợp với tình hình.<br /> Bài viết này phân tích những biến động của thị trường bán lẻ hiện đại trong bối cảnh Việt<br /> Nam hội nhập ngày càng sâu rộng và đưa ra một số giải pháp khuyến nghị về công tác quản lý nhà<br /> nước đối với thị trường bán lẻ.<br /> Từ khóa: thị trường bán lẻ hiện đại, hội nhập kinh tế quóc tế, hàng hóa và dịch vụ<br /> <br /> MODERN RETAIL MARKET IN THE CONTEXT OF THE INTERNATIONAL<br /> ECONOMIC INTEGRATION<br /> ABSTRACT<br /> Wholesale and retail service distribution systems have a growing role in promoting<br /> economic development and improve living standards. In the context of the international economic<br /> integration, with the opening of the domestic retail market to foreign countries, the competitiveness of<br /> businesses operation in retail sector in Vietnam are more exciting and will have a significant impact<br /> on circulation and distribution of commodity. This requires state management of retail businesses<br /> must renovate to suit the situation. This article will analyse the dynamics of modern retail market in<br /> Vietnam context of deeper integration and give some solutions and recommendations for the state<br /> management of the retail market<br /> Keyword:modern retail market, international economic integration, goods and services.<br /> <br /> * Giảng viên Khoa Quản Trị, trường Đại Học Luật TP. HCM. NCS. Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam<br /> <br /> 30<br /> <br /> Thị trường bán lẻ . . .<br /> <br /> 1. CAM KẾT MỞ CỬA THỊ TRƯỜNG<br /> BÁN LẺ VIỆT NAM CHO CÁC ĐỐI TÁC<br /> NƯỚC NGOÀI TRONG QUÁ TRÌNH<br /> HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ<br /> Từ năm 2001 đến nay, Việt Nam tăng<br /> cường hội nhập kinh tế với thế giới bằng<br /> cách ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do<br /> (FTA) song phương và khu vực như Hiệp định<br /> thương mại Việt Nam – Mỹ (2000), Hiệp định<br /> khung về hợp tác kinh tế toàn diện ASEAN<br /> – Trung Quốc (2002), FTA ASEAN – Hàn<br /> Quốc (2005), gia nhập WTO (2007), FTA<br /> ASEAN – Nhật Bản (2008), FTA ASEAN Ấn Độ (2009), FTA ASEAN – Úc – Niu Di lân<br /> (2009), FTA Việt Nam – Chi lê (2011). Việt<br /> Nam cũng xúc tiến ký các hiệp định thương<br /> mại tầm cao như Hiệp định thương mại xuyên<br /> Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định thương<br /> mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA).<br /> Đặc biệt từ khi là thành viên chính thức<br /> của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO),<br /> Việt Nam đã cam kết lộ trình mở cửa thị<br /> trường bán lẻ trong nước như sau1:<br /> yy Từ tháng 1/2007, các nhà đầu tư nước<br /> ngoài đã được phép thành lập các công ty<br /> liên doanh phân phối hàng hóa, trong đó phía<br /> nước ngoài được phép chiếm giữ 49% số vốn.<br /> yy Từ 01/01/2008: cho phép liên doanh không<br /> hạn chế góp vốn từ phía nước ngoài.<br /> yy Từ 01/01/2009: cho phép thành lập<br /> doanh nghiệp bán lẻ 100% vốn nước ngoài.<br /> Việc thành lập các cơ sở bán lẻ (ngoài cơ<br /> sở thứ nhất) chỉ được xem xét tùy theo từng<br /> trường hợp cụ thể.<br /> yyTừ 01/01/2010: các doanh nghiệp đầu<br /> tư nước ngoài được phép cung cấp dịch vụ<br /> bán buôn, bán lẻ tất cả các mặt hàng sản<br /> xuất tại Việt Nam và nhập khẩu hợp pháp<br /> vào Việt Nam.<br /> <br /> yy Bắt đầu từ tháng 1/2015, thị trường bán<br /> lẻ Việt Nam được mở cửa hoàn toàn.<br /> Như vậy, trong khuôn khổ WTO hiện bao<br /> gồm 161 nước thành viên, thị trường bán lẻ<br /> của Việt Nam đã mở hoàn toàn. Với những<br /> FTA đã ký kết hoặc đang đàm phán để ký<br /> kết, trong đó có những đối tác đặc biệt mạnh<br /> về bán lẻ như Hoa Kỳ, Canada (trong TPP)<br /> hay EU (trong FTA Việt Nam - EU), thì dù<br /> các FTA này có mức độ tự do hóa rất mạnh<br /> trong llĩnh vực dịch vụ thì cam kết mở cửa thị<br /> trường bán lẻ cũng không thay đổi gì nhiều so<br /> với hiện nay2.<br /> 2. NHỮNG BIẾN ĐỘNG THỊ<br /> TRƯỜNG BÁN LẺ HIỆN ĐẠI<br /> Doanh số thị trường bán lẻ Việt Nam năm<br /> 2014 là 2.223,9 nghìn tỷ đồng và năm 2015<br /> là 2.469,9 ngàn tỷ đồng. Năm 2015 so với<br /> 2014 doanh số bán lẻ tăng 10,6%, trong đó<br /> có một số ngành hàng tăng cao hơn mức bình<br /> quân như đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia<br /> đình tăng 15%; lương thực, thực phẩm tăng<br /> 14.8%; hàng may mặc tăng 13.3%; vật phẩm<br /> văn hoá, giáo dục tăng 12.4%. Tốc độ tăng<br /> trưởng doanh số bán lẻ đạt 7,3% bình quân<br /> hàng năm trong giai đoạn 2010-2015. Tại thời<br /> điểm 31/12/2015, cả nước có 8.568 chợ, 762<br /> siêu thị, 139 trung tâm thương mại3. Theo quy<br /> hoạch của Bộ Công thương, đến năm 2020,<br /> cả nước có khoảng 1.200 -1.300 siêu thị, tăng<br /> 1,7 lần so với hiện nay. Số trung tâm thương<br /> mại và trung tâm mua sắm cũng tăng ở mức<br /> tương tự. Tỷ trọng bán lẻ qua mạng lưới siêu<br /> thị, trung tâm thương mại sẽ chiếm 45% tổng<br /> mức bán lẻ hàng hóa xã hội4.<br /> Khi Việt Nam tăng cường hội nhập, thị<br /> trường bán lẻ hiện đại của Việt Nam biến<br /> 2 http://www.thesaigontimes.vn/119906/Mo-cua-thi-truong-banle-cho-nuoc-ngoai-Viet-Nam-da-cam-ket-nhung-gi.html<br /> 3 Niên giám thống kê năm 2014. Trang 501-509.<br /> 4 http://www.apc.com.vn/vi-vn/tin-tuc/tin-tuc-bao-chi/224-hangloat-dai-gia-ban-le-nuoc-ngoai-o-at-vao-viet-nam<br /> <br /> 1 http://www.trungtamwto.vn/wto/cam-ket-mo-cua-thi-truongdich-vu-phan-phoi<br /> <br /> 31<br /> <br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> động như thế nào? Với quy mô tương đương<br /> khoảng trên 100 tỷ USD và tốc độ tăng hàng<br /> năm khá cao, thị trường bán lẻ Việt Nam khi<br /> được mở cửa trở thành đối tượng hấp dẫn<br /> đối với nhiều doanh nghiệp thương mại nước<br /> ngoài. Đặc biệt là với thị hiếu của tầng lớp<br /> khách hàng trung lưu và cao cấp, trong khi<br /> hình thức bán hàng cũng như chất lượng sản<br /> phẩm đang ở mức thấp như Việt Nam, thì việc<br /> sở hữu thị phần bán lẻ còn là cơ hội tốt cho<br /> các doanh nghiệp nước ngoài đưa sản phẩm<br /> từ nhà sản xuất nước ngoài tới tay người tiêu<br /> dùng Việt Nam. Có thể nói vắn tắt tình hình<br /> hiện đang diễn ra: Doanh nghiệp nước ngoài<br /> ùa vào chiếm lĩnh thị phần trong thị trường<br /> bán lẻ hiện đại trong khi đó doanh nghiệp<br /> trong nước có chuẩn bị nhưng ứng phó chậm<br /> và năng lực cạnh tranh trong hình thức kinh<br /> doanh bán lẻ hiện đại (siêu thị, trung tâm<br /> thương mại, các cửa hàng tiện lợi, thương mại<br /> điện tử) còn yếu kém. Cuộc cạnh tranh mở<br /> rộng thị phần ngày càng gay gắt, sẽ không chỉ<br /> là cạnh tranh giữa doanh nghiệp trong nước<br /> và ngoài nước mà còn là sự cạnh tranh ngay<br /> cả giữa các doanh nghiệp trong nước và ngoài<br /> nước với nhau để chiếm giữ thị phần.<br /> Trong khoảng 10 năm gần đây, nhiều “đại<br /> gia” bán lẻ thế giới đã ào ạt tràn vào Việt Nam<br /> để chiếm lĩnh thị trường. Năm 2015, có tổng<br /> cộng 525 thương vụ mua bán sáp nhập (M&A)<br /> lớn có giá trị trên 4,3 tỷ USD, tăng 40% so<br /> với năm 2014. Những vụ mua bán, sáp nhập<br /> đó mở đường cho sự đổ bộ của những tập<br /> đoàn lớn ngành bán lẻ nước ngoài đến từ Thái<br /> Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc vào thị trường bán<br /> lẻ Việt Nam. Tập đoàn Aeon (Nhật Bản) đã<br /> mua 30% cổ phần của Fivimart và 49% của<br /> Citimart. Tập đoàn Berli Jucker (Thái Lan) đã<br /> mua toàn bộ 19 trung tâm phân phối và danh<br /> mục bất động sản có liên quan của Công ty<br /> Metro Cash & Carry Việt Nam. Lotte (Hàn<br /> <br /> Quốc) nắm sở hữu 70% cổ phần Trung tâm<br /> thương mại Diamond plaza. Central Group<br /> (Thái Lan) mua lại Big C Việt Nam từ tay<br /> tập đoàn Casino (Pháp) với giá trị hơn một<br /> tỷ USD. Cho đến hiện tại, miếng bánh bán lẻ<br /> đã bị các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước<br /> ngoài chiếm lĩnh một phần lớn do họ có lợi<br /> thế về vốn, trình độ kỹ thuật, công nghệ, chiến<br /> lược bán hàng, quảng cáo, tiếp thị. Số lượng<br /> nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường<br /> bán lẻ đang gia tăng, chiếm 40% trong hơn<br /> 700 siêu thị và trung tâm thương mại trên<br /> khắp cả nước. Với xu thế như hiện nay thì đến<br /> năm 2020 hầu hết thị trường bán lẻ hiện đại<br /> Việt Nam sẽ có thể nằm trong tay các doanh<br /> nghiệp nước ngoài.<br /> Đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong<br /> lĩnh vực bán buôn bán lẻ, kể từ sau khi gia<br /> nhập WTO và mở cửa thị trường bán lẻ, hệ<br /> thống chuỗi bán lẻ của các doanh nghiệp Việt<br /> Nam tuy đã phát triển nhưng mang nặng tính<br /> tự phát, thiếu ổn định, thiếu quy hoạch cụ thể<br /> và chưa bền vững rất dễ bị tổn thương mỗi khi<br /> có biến động khách quan bên ngoài.<br /> Điều khó khăn nhất của các doanh nghiệp<br /> Việt Nam trong thị trường bán lẻ hiện nay là<br /> thiếu vốn đầu tư cho việc mở rộng và phát<br /> triển mạng lưới thị trường bán lẻ hiện đại. Các<br /> doanh nghiệp thương mại cũng thiếu vốn để<br /> có thể tạo lập được mối quan hệ lâu dài giữa<br /> cơ sở sản xuất và doanh nghiệp thương mại –<br /> điều mà các thương lái tư nhân vẫn có thể làm<br /> được khi kết nối giao thương với hàng trăm,<br /> hàng nghìn hộ sản xuất nhỏ.<br /> Thị trường bán lẻ hiện đại của các doanh<br /> nghiệp Việt Nam đang đứng trước nguy cơ<br /> không chỉ mất thị phần phân phối bán lẻ,<br /> mà còn mất cơ hội bán hàng Việt, trong khi<br /> hàng nước ngoài tràn vào qua các kênh doanh<br /> nghiệp thương mại nước ngoài.Hàng hóa của<br /> các nhà sản xuất Việt Nam  ngày càng giảm<br /> 32<br /> <br /> Thị trường bán lẻ . . .<br /> <br /> trên kệ hàng tại các điểm bán lẻ, cơ hội bán<br /> được hàng của doanh nghiệp Việt Nam cũng<br /> giảm sút.<br /> Ngoài ra, trong khi các doanh nghiệp FDI<br /> với doanh số rất cao ở thị trường Việt Nam<br /> luôn “xây dựng và liên tục củng cố các yếu<br /> tố nền tảng” thì đa số các doanh nghiệp trong<br /> nước lại luôn tìm cách đảm bảo doanh số ngắn<br /> hạn, ít (hoặc không có) đầu tư nguồn lực để<br /> xây dựng hoặc nâng cấp hệ thống1.<br /> 3. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI<br /> THỊ TRƯỜNG BÁN LẺ TRONG BỐI<br /> CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ<br /> Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế<br /> hiện nay, có 2 luồng ý kiến:<br /> 1. Để lĩnh vực bán lẻ hiện đại hoàn toàn do<br /> thị trường điều tiết, nhà nước không cần can<br /> thiệp để các doanh nghiệp tự “bơi”. Doanh<br /> nghiệp nào đủ “sức khỏe” sẽ tồn tại.<br /> 2. Cần có bàn tay can thiệp của Nhà nước<br /> giúp cho các doanh nghiệp trong nước phát<br /> triển. Nhưng nhà nước can thiệp như thế nào<br /> để có thể giúp cho các doanh nghiệp trong<br /> nước và nước ngoài đều phát triển, đóng góp<br /> to lớn cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện<br /> đại hóa của Việt Nam lại là một vấn đề đau<br /> đầu các nhà nghiên cứu và các nhà hoạch định<br /> chính sách.<br /> Sự kết hợp giữa “bàn tay hữu hình” của<br /> Nhà nước và “bàn tay vô hình” của cơ chế thị<br /> trường trong việc điều tiết thị trường bán lẻ<br /> là rất khó khăn. Hàng hóa và dịch vụ có tính<br /> thị trường thông thường nhất, nhưng không<br /> thể buông hoàn toàn cho “bàn tay vô hình”<br /> của thị trường điều chỉnh. Vẫn cần phải có<br /> “bàn tay hữu hình” của Nhà nước, một mặt để<br /> hạn chế các mặt tiêu cực, mặt trái của kinh tế<br /> thị trường nhằm đảm bảo một số nhu cầu tiêu<br /> <br /> dùng thiết yếu nhất của dân cư, mặt khác để<br /> đảm bảo định hướng của sự phát triển2. Thế<br /> nhưng, vai trò của nhà nước trong việc quản<br /> lý, điều tiết các doanh nghiệp trong nước và<br /> nước ngoài bán lẻ hiện đại ở Việt Nam hãy<br /> còn quá yếu và thiếu, còn có quá nhiều lúng<br /> túng khi xảy ra cơn sốt giá. Nhà nước một mặt<br /> chưa quản lý tốt thị trường bán lẻ, không có<br /> chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước<br /> giữ và mở rộng thị phần, mặt khác lại đẩy<br /> nhanh tiến độ mở cửa thị trường bán lẻ so với<br /> cam kết.<br /> Làm thế nào để có thể dung hòa thu hút<br /> các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đầu tư<br /> vào thị trường bán lẻ cũng như giúp được<br /> các doanh nghiệp Việt Nam trụ vững trên thị<br /> trường nước nhà và tất cả các loại hình doanh<br /> nghiệp này có thể cùng giúp Việt Nam phát<br /> triển và hội nhập sâu hơn là bài toán đau đầu<br /> các nhà quản lý.<br /> Trước tiên, nhà nước cần có quy hoạch<br /> tổng thể, đồng bộ thị trường bán lẻ của Việt<br /> Nam đáp ứng nhu cầu hội nhập và phát triển.<br /> Cần có định hướng phát triển thị trường hàng<br /> hóa bán lẻ đến năm 2020 và tầm nhìn 2030<br /> hòa với định hướng phát triển kinh tế - xã hội<br /> chung của cả nước.<br /> Nhà nước cần quy hoạch vùng, quy hoạch<br /> nơi kinh doanh của các cơ sở bán lẻ lớn của<br /> các doanh nghiệp cả trong nước và nước<br /> ngoài; chứ không để phát triển tự phát theo<br /> yêu cầu của doanh nghiệp. Chính điều này sẽ<br /> có tác dụng tạo điều kiện để các doanh nghiệp<br /> Việt Nam có thể thích ứng và phát triển; mặt<br /> khác làm cho thị trường bán lẻ hiện đại phát<br /> triển cân đối và ổn định.<br /> Vai trò của Nhà nước trong việc tổ chức,<br /> quản lý hệ thống phân phối bán lẻ của Việt<br /> <br /> 1 http://lsa.com.vn/vn/News-detail.<br /> aspx?pg=News&id=96&name=CUOC-CHIEN-KHOC-LIET-CANH-TRANH-BAN-LE<br /> <br /> 2 Phương Nam: Nhận diện quy mô thương mại bán lẻ 2012:<br /> Những tác động đến các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô, Thời báo Kinh tế<br /> Việt Nam, Kinh tế Việt Nam 2012-2013<br /> <br /> 33<br /> <br /> Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật<br /> <br /> Nam còn nhiều hạn chế do thiếu chiến lược<br /> và quy hoạch cơ sở hạ tầng, để phát triển hệ<br /> thống phân phối bán lẻ. Chậm ban hành hoặc<br /> còn thiếu các chính sách và giải pháp để phát<br /> triển phương thức kinh doanh bán lẻ hiện<br /> đại như: siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng<br /> chuyên doanh, nhượng quyền thương mại.<br /> Hiện nay, đối với các doanh nghiệp FDI<br /> trong lĩnh vực bán lẻ, Việt Nam chưa có một<br /> hệ thống tổ chức hoàn chỉnh cũng như chưa<br /> có các quy định cụ thể và chuyên biệt về quản<br /> lý các doanh nghiệp có vốn FDI sau khi được<br /> cấp giấy phép đầu tư. Bộ Kế hoạch và Đầu tư<br /> là cơ quan chủ quản trong quản lý nhà nước<br /> về đầu tư nước ngoài, nhưng thực sự chưa<br /> đủ khả năng theo dõi toàn bộ hoạt động đầu<br /> tư mà chỉ theo dõi được trong giai đoạn cấp<br /> giấy phép đầu tư. Nhà nước vẫn ôm đồm và<br /> can thiệp trực tiếp vào lĩnh vực sản xuất kinh<br /> doanh, song lại buông nhẹ những chức năng<br /> vô cùng quan trọng như quy hoạch, hỗ trợ,<br /> khuyến khích, giám sát và kiểm tra.<br /> Việc Nhà nước vẫn chưa tìm được phương<br /> thức quản lý tài chính đối với các doanh<br /> nghiệp có vốn FDI, làm cho hiệu quả quản lý<br /> của Nhà nước đối với hoạt động tài chính của<br /> các doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực thương<br /> mại còn yếu. Quản lý của Việt Nam chưa chặt<br /> chẽ để cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước<br /> ngoài lợi dụng kẽ hở và chuyển giá trốn thuế,<br /> gây thất thoát tiền thuế nhà nước. Khi doanh<br /> nghiệp nước ngoài chuyển giá, về mặt lợi<br /> ích quốc gia Việt Nam không được gì cả khi<br /> không thu được thuế thu nhập doanh nghiệp.<br /> Những nhà quản lý kinh tế luôn hiểu rằng<br /> nếu thua lỗ thì không ai có thể liên tục mở<br /> rộng sản xuất. Thế nhưng điều vô lý hiện hữu<br /> là khi thấy các doanh nghiệp có vốn đầu tư<br /> nước ngoài liên tục khai báo lỗ mà vẫn tiếp<br /> tục xin mở rộng kinh doanh, các nhà quản lý<br /> <br /> vẫn cho phép. Như vậy là quản lý nhà nước<br /> không đơn thuần là lỏng lẻo mà dường như<br /> còn có những điều phi lý không thể giải thích<br /> bằng các nguyên lý kinh tế đơn thuần.<br /> Hoạt động quản lý của các cơ quan nhà<br /> nước đối với các doanh nghiệp bán lẻ trong<br /> nước chưa đảm bảo mục đích giữ thị phần<br /> bán lẻ cho các doanh nghiệp trong nước trong<br /> khuôn khổ thực hiện các cam kết hội nhập đã<br /> ký kết.<br /> Chẳng hạn theo cam kết WTO, trước<br /> khi các doanh nghiệp ngoại mở cơ sở bán lẻ<br /> phải xác định nhu cầu kinh tế cần thiết của<br /> địa điểm đó, nếu đảm bảo mới cấp phép (quy<br /> định ENT). Khi mở điểm kinh doanh mới thì<br /> phải căn cứ vào nhu cầu kinh tế của vùng đó<br /> (bao nhiêu dân thì cần một điểm bán)1. Tuy<br /> nhiên, đến nay vẫn chưa có “khung ENT” ở<br /> cấp độ toàn quốc và mỗi tỉnh thành lại hướng<br /> dẫn áp dụng ENT một kiểu, khiến các nhà bán<br /> lẻ trong nước hầu như không được bảo vệ như<br /> tinh thần đàm phán WTO. Trường hợp Big C<br /> Hoàng Văn Thụ mở sau đã làm ảnh hưởng rất<br /> lớn đến Maximart Cộng Hòa là một ví dụ2.<br /> Thậm chí nhà đầu tư ngoại núp bóng các<br /> trung tâm thương mại nội địa để mở mạng<br /> lưới mà không bị bất cứ rào cản nào từ cơ<br /> quan nhà nước.<br /> Đặc biệt, theo thông tư 34/2013 của Bộ<br /> Công thương, các nhà bán lẻ nước ngoài<br /> không được phân phối các mặt hàng như gạo,<br /> đường mía, thuốc lá, xì gà... Nhưng thực tế<br /> hàng loạt siêu thị ngoại như Lotte, Big C,<br /> Circle K, Metro... đều đang bày bán công khai<br /> các mặt hàng này mà không hề bị nhắc nhở,<br /> xử phạt3.<br /> 1 Quy tắc Kiểm tra nhu cầu kinh tế - Economic Needs Test (ENT)<br /> đối với việc thành lập cơ sở bán lẻ của doanh nghiệp có vốn đầu<br /> tư nước ngoài tại Việt Nam<br /> 2 http://lsa.com.vn/vn/News-detail.<br /> aspx?pg=News&id=99&name=Viet-Nam-dang-danh-mat-thitruong-ban-le<br /> 3 http://hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/Kinh-te/833238/thi-truong-banle-viet-nam-mat-bo-van-chua-lo-lam-chuong<br /> <br /> 34<br /> <br />