Thiết bị điện trung và cao áp - dao ngắt

Chia sẻ: Nguyen Van Dau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 60
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dao cách li la thiết bị đóng ngắt cơ khí, ở vị trí mở tạo nên một khoảng cách cách điện. Chúng có khả năng mở hoặc đóng mạch nếu dòng điện đóng mở không đáng kể hoặc sự biến thiên điện áp giữa các đầu cực là không đáng kể. Trong diều kiện làm việc bình thường và bất thường (ngắn mach), dao cách li có thể cho dòng điện chạy qua trong thời gian quy định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết bị điện trung và cao áp - dao ngắt

PHÁÖN THÆÏ BA THIÃÚT BË ÂIÃÛN TRUNG - CAO AÏP Chæång 10. DAO NGÀÕT 10.1. CAÏC ÂËNH NGHÉA VAÌ CAÏC ÂÀÛC TÊNH ÂIÃÛN CUÍA THIÃÚT BË ÂIÃÛN ÂOÏNG NGÀÕT 1. Caïc âënh nghéa cuía thiãút bë âiãûn âoïng ngàõt -Dao caïch li laì thiãút bë âoïng ngàõt cå khê, åí vë trê måí taûo nãn mäüt khoaíng caïch caïch âiãûn. Chuïng coï khaí nàng måí hoàûc âoïng maûch nãúu doìng âiãûn âoïng måí khäng âaïng kãø hoàûc sæû biãún thiãn âiãûn aïp giæîa caïc âáöu cæûc laì khäng âaïng kãø. Trong âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng vaì báút thæåìng (ngàõn maûch), dao caïch li coï thãø cho doìng âiãûn chaûy qua trong thåìi gian quy âënh. -Khoaíng caïch caïch âiãûn laì khoaíng caïch trong cháút khê hoàûc cháút loíng coï cæåìng âäü âiãûn mäi quy âënh khi thiãút bë âoïng ngàõt måí maûch. Âãø baío vãû ngæåìi vaì thiãút bë chuïng phaíi thoía maîn caïc âiãöu kiãûn âàûc biãût vaì sæû coï màût cuía noï phaíi âæåüc nháûn roî khi thiãút bë âoïng ngàõt åí vë trê måí . -Cáöu dao laì thiãút bë âoïng ngàõt cå khê. Chuïng khäng nhæîng dáùn vaì ngàõt doìng âiãûn åí âiãöu kiãûn bçnh thæåìng trong læåïi âiãûn maì coìn dáùn doìng âiãûn trong khoaíng thåìi gian quy âënh vaì coï khaí nàng dáùn doìng âiãûn tàng cao åí caí caïc âiãöu kiãûn báút thæåìng cuía læåïi âiãûn. -Dao caïch li -cáöu dao laì cáöu dao khi åí vë trê måí thoía maîn âæåüc caïc yãu cáöu caïch li cuía dao caïch li. -Maïy ngàõt laì thiãút bë âoïng ngàõt cå khê coï khaí nàng dáùn, ngàõt doìng âiãûn trong maûch åí âiãöu kiãûn bçnh thæåìng, dáùn trong thåìi gian quy âënh vaì ngàõt doìng âiãûn tàng lãn trong maûch åí âiãöu kiãûn khäng bçnh thæåìng âaî xaïc âënh (vê duû ngàõn maûch). -Cáöu dao näúi âáút laì thiãút bë âoïng ngàõt cå khê duìng âãø näúi âáút vaì taûo ngàõn maûch. Chuïng coï khaí nàng chëu doìng âiãûn åí âiãöu kiãûn khäng bçnh thæåìng vaì khäng âoìi hoíi dáùn doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng. Cáöu dao näúi âáút coï khaí nàng taûo doìng âiãûn ngàõn maûch. -Cáöu chaíy laì thiãút bë baío vãû nhåì noïng chaíy mäüt hoàûc nhiãöu âoaûn dáy chaíy, âæåüc chãú taûo nhàòm muûc âêch laìm håí maûch khi doìng âiãûn naìy væåüt quaï giaï trë quy âënh trong khoaíng thåìi gian âuí låïn. -Caïc cäng tàõc phuû, maûch phuû: cäng tàõc phuû âæåüc thiãút kãú våïi doìng mäüt chiãöu êt nháút laì 10 A, coï khaí nàng âoïng vaì ngàõt doìng âiãûn trong maûch âiãöu khiãøn. Caïc thäng säú chi tiãút do nhaì saín xuáút cung cáúp. Nãúu thäng tin naìy chæa âáöy âuí caïc cäng tàõc phuû phaíi coï khaí nàng âoïng vaì ngàõt doìng âiãûn êt nháút laì 2A åí âiãûn aïp 220V mäüt chiãöu khi hàòng säú thåìi gian täúi thiãøu cuía maûch laì 20ms. Caïc âáöu cæûc vaì dáy maûch phuû phaíi âæåüc thiãút kãú cho qua doìng mäüt chiãöu êt nháút laì 10A. Caïc cäng tàõc phuû phaíi âæåüc taïc âäüng træûc tiãúp åí caí hai chiãöu. 2. Caïc âàûc tênh âiãûn cuía thiãút bë âoïng ngàõt -Doìng âiãûn âoïng: laì trë säú âènh næía soïng âáöu cuía doìng âiãûn åí mäüt cæûc cuía thiãút bë âoïng ngàõt khi âoïng. -Doìng âiãûn âènh: laì trë säú âènh næía soïng âáöu cuía doìng âiãûn trong khi xaíy ra quaï âäü sau khi doìng âiãûn bàõt âáöu chaûy maì thiãút bë âoïng ngàõt phaíi chëu âæûng åí vë trê âoïng trong caïc âiãöu kiãûn quy âënh. -Doìng âiãûn càõt: laì doìng âiãûn åí mäüt cæûc cuía thiãút bë âoïng ngàõt hoàûc cuía cáöu chaíy åí ngay thåìi âiãøm ban âáöu cuía häö quang trong quaï trçnh càõt. -Khaí nàng âoïng: laì trë säú doìng âiãûn âoïng maì åí âiãûn aïp âaî cho thiãút bë âoïng ngàõt coï thãø âoïng trong caïc âiãöu kiãûn sæí duûng vaì tênh nàng quy âënh âãø âoïng tåïi giaï trë doìng âiãûn laìm viãûc. -Khaí nàng càõt: laì gêa trë cuía doìng âiãûn càõt chåì âåüi åí âiãûn aïp âaî cho cuía thiãút bë âoïng ngàõt coï thãø càõt doìng âiãûn trong âiãöu kiãûn sæí duûng vaì tênh nàng quy âënh âãø ngàõt giaï trë doìng âiãûn laìm viãûc. 113
-Sæû cäú ngàõn maûch âáöu cæûc: laì ngàõn maûch trãn âæåìng dáy trãn khäng åí khoaíng caïch ráút ngàõn khäng âaïng kãø tæì âáöu cæûc maïy ngàõt. -Khaí nàng âoïng/càõt (âoïng vaì càõt ): trong âiãöu kiãûn khäng âäöng bäü: laì khaí nàng âoïng hoàûc càõt khi máút âäöng bäü hoàûc khäng coï læåïi træåïc vaì sau maïy ngàõt trong âiãöu kiãûn sæí duûng vaì tênh nàng quy âënh. -Doìng âiãûn bçnh thæåìng: laì doìng âiãûn trong maûch chênh maì thiãút bë doïng càõt coï thãø dáùn mäüt caïch liãn tuûc trong âiãöu kiãûn sæí duûng vaì tênh nàng quy âënh. -Doìng âiãûn chëu ngàõn haûn: laì trë säú hiãûu duûng cuía doìng âiãûn khi thiãút bë âoïng ngàõt åí vë trê âoïng coï thãø dáùn doìng âiãûn ngàõn maûch âënh mæïc åí âiãöu kiãûn sæí duûng vaì tênh nàng quy âënh, âæåüc tiãu chuáøn hoïa. -Âiãûn aïp âënh mæïc: laì giåïi haûn trãn cuía âiãûn aïp cao nháút cuía læåïi maì thiãút bë âoïng ngàõt âæåüc thiãút kãú. Âiãûn aïp âënh mæïc âæåüc tiãu chuáøn hoïa. -Âiãûn aïp âàût: Âiãûn aïp giæîa caïc âáöu cæûc cuía thiãút bë âoïng ngàõt ngay træåïc khi âoïng doìng âiãûn. -Âiãûn aïp phuûc häöi: laì âiãûn aïp xuáút hiãûn trãn caïc âáöu cæûc cuía thiãút bë âoïng ngàõt hoàûc cáöu chaíy sau khi doìng âiãûn bë ngàõt. -Thåìi gian måí: laì khoaíng thåìi gian giæîa thåìi âiãøm ban âáöu quy âënh cuía thao taïc måí vaì thåìi gian phán taïch tiãúp âiãøm häö quang åí táút caí caïc cæûc. -Thåìi gian âoïng: laì khoaíng thåìi gian giæîa thåìi âiãøm ban âáöu quy âënh thao taïc âoïng vaì thåìi âiãøm táút caí caïc cæûc cuía tiãúp âiãøm chaûm nhau. -Trë säú chëu âæûng: laì giaï trë låïn nháút cuía âaûi læåüng âàûc træng maì thiãút bë âoïng ngàõt âæåüc pheïp âoïng/càõt nhæng khäng laìm hæ hoíng tênh nàng. Trë säú chëu âæûng êt nháút phaíi bàòng trë säú âënh mæïc. -Trë säú âënh mæïc: laì giaï trë cuía caïc âaûi læåüng âàûc træng sæí duûng âãø xaïc âënh caïc âiãöu kiãûn váûn haình maì thiãút bë âoïng ngàõt âæåüc thiãút kãú, chãú taûo maì nhaì saín xuáút cáön phaíi âaím baío. -Trë säú tiãu chuáøn: laì giaï trë âæåüc âënh nghéa trong caïc quy âënh chênh thæïc maì caïc thiãút kãú thiãút bë phaíi dæûa vaìo: + Âiãûn aïp âënh mæïc tiãu chuáøn : 3,6; 7,2; 12; 17,5; 24; 36; 52; 72,5; 100; 123; 145, 170; 245; 300, 362; 420; 525; 765 kV. + Doìng âiãûn bçnh thæåìng âënh mæïc tiãu chuáøn: 200; 400; 630; 800; 1250; 1600; 2000; 2500; 3150; 4000; 5000; 6300A. + Doìng âiãûn ngàõn haûn âënh mæïc tiãu chuáøn: 6.3; 8; 10; 12,5;16; 20; 25; 31,5; 40; 50; 63; 80; 100kA. -Âiãûn aïp chëu táön säú nguäön âënh mæïc: laì trë säú hiãûu duûng cuía âiãûn aïp xoay chiãöu hçnh sin åí táön säú hãû thäúng maì caïch âiãûn cuía thiãút bë phaíi chëu âæûng trong thåìi gian 1 phuït åí caïc âiãöu kiãûn thæí nghiãûm quy âënh. -Âiãûn aïp chëu xung seït âënh mæïc: laì giaï trë âènh cuía âiãûn aïp xung seït tiãu chuáøn 1,2/50 µ s maì caïch âiãûn cuía thiãút bë phaíi chëu âæûng. -Âiãûn aïp chëu xung âoïng måí âënh mæïc: laì giaï trë âènh cuía âiãûn aïp âoïng måí âån cæûc tiãu chuáøn 250/2500 µ s maì caïch âiãûn cuía thiãút bë coï âiãûn aïp âënh mæïc 300 kV vaì låïn hån cáön phaíi chëu. Theo tiãu chuáøn måïi khoaíng caïch caïch âiãûn cuía dao caïch li åí âiãûn aïp âënh mæïc 300kV vaì låïn hån âæåüc thæí nghiãm bàòng caïch âàût âiãûn aïp táön säú nguäön cho mäüt cæûc vaì khi âaût âãún trë säú âènh thç âàût vaìo cæûc kia âiãûn aïp xung seït ngæåüc cæûc tênh hoàûc âiãûn aïp xung âoïng måí, thæí nghiãûm hai cæûc naìy goüi laì thæí nghiãûm keïp. 10.2. DAO CAÏCH LI 114
Kiãøu dao caïch li âæåüc læûa choün chuí yãúu xaïc âënh theo så âäö traûm. Ngaìy nay dao caïch li âæåüc chãú taûo coï daíi âiãûn aïp tæì 72,5 âãún 800 kV, doìng tæì 1250 âãún 4000 A vaì doìng ngàõn maûch âènh tåïi 63 dãún 160 kA. 1. Dao caïch li kiãøu quay a) Dao caïch li quay hai truû Âoï laì loaûi dao caïch li thäng duûng coï âiãûn aïp tæì 72,5 âãún 420kV, chuí yãúu sæí duûng trong caïc traûm biãún aïp nhoí hoàûc caïc traûm biãún aïp låïn ngoaìi tråìi nhæ traûm âæåìng dáy âãún hoàûc dao caïch li phán âoaûn. Cáöu dao näúi âáút coï thãø âæåüc làõp åí báút kyì phêa naìo. Hçnh 10-1 sau cho tháúy mäüt dao caïch li hai âãú quay âæåüc làõp trãn khung theïp caïn âënh hçnh vaì âæåüc näúi bàòng thanh keûp. Caïc sæï âåî âæåüc gàõn våïi bãû quay vaì trãn âènh gàõn våïi khåïp xoay coï cáön vaì tiãúp âiãøm cao aïp. Khi thao taïc caí hai cáön quay mäüt goïc 900. ÅÍ vë trê måí , dao caïch li coï âiãøm càõt giæîa hai truû taûo nãn khoaíng caïch caïch âiãûn nàòm ngang. Bãû quay coï cå cáúu chëu âæåüc âiãöu kiãûn thåìi tiãút vaì khäng cáön baío dæåîng äø bi. Bãû quay âæåüc làõp trãn bu läng cho pheïp âiãöu chènh chênh xaïc hãû thäúng tiãúp âiãøm mäüt khi thiãút bë thàóng haìng vaì cuîng cho pheúp coï dung sai sæï caïch âiãûn. Caïc tay khåïp cáúu truïc bàòng nhäm haìn coï chi tiãút tiãúp âiãøm khäng bë àn moìn vaì thåìi gian láu khäng laìm giaím giaï trë Hçnh 10-1: Dao caïch li quay hai truû kiãøu SGF, cuía âiãûn tråí. Dao caïch li coï âiãûn aïp U > 170 kV coï 123kV. 1. Âãú quay; 2. Khung; 3. Sæï caïch âiãûn; 4. Âáöu thãm thiãút bë khoïa liãn âäüng traïnh caïc tay bë taïch quay, 5. Tay khåïp; 6. Âáöu cuäúi cao aïp; 7. Bäü taïc ra khi xaíy ra sæû cäú doìng ngàõn maûch låïn. Dáy dáùn âäüng; 8. Cáöu dao näúi âáút âiãûn tåïi caïc âáöu quay âæåüc baío vãû hoaìn toaìn vaì khäng cáön baío dæåîng. Dao caïch li nhæ hçnh 10-1, caïc âáöu cao aïp coï thãø quay 3600 âaím baío cho äúng hoàûc dáy dáùn âæåüc näúi theo phæång báút kyì. Hãû thäúng tiãúp âiãøm coï cáúu truïc häùn håüp âäöng theïp våïi chuìm tiãúp âiãøm äm chàût. Chuïng coï måî khä bäi trån thæåìng xuyãn vaì khäng cáön baío dæåîng. Nãúu cáön mäùi cæûc dao caïch li coï thãø âæåüc trang bë mäüt hoàûc hai cáöu dao näúi âáút. Caí dao caïch li vaì cáöu dao näúi âáút âãöu coï cå cáúu thao taïc khoïa liãn âäüng âiãøm chãút. Nhæ váûy âãö phoìng sæû thay âäøi vë trê khi laìm viãûc åí tçnh huäúng nguy hiãøm nhæ coï ngàõn maûch, âäüng âáút hay gioï maûnh. Dao caïch li vaì cáöu dao näúi âáút coï cå cáúu thao taïc riãng. Mäüt cå cáúu thao taïc mäüt nhoïm hai hoàûc ba cæûc, caïc cæûc cuía mäüt nhoïm âæåüc liãn kãút cå khê bàòng thanh näúi. Læûc taïc âäüng tæì bäü truyãön âäüng âæåüc truyãön âãún âãú quay vaì laìm âãú quay mäüt goïc 900 âäöng thåìi quay âãú thæï hai. Khi måí vaì âoïng caïc tiãúp âiãøm dao caïch li quay vaì chuyãøn âäüng træåüt âãø dãù daìng càõt khi bë buûi hoàûc bàng baïm âáöy. Læûc cuía cå cáúu thao taïc âæåüc truyãön tåïi truûc cuía cáöìu dao näúi âáút. Khi dao caïch li âoïng tay cuía cáöu dao näúi âáút âáûp maûnh vaì gaìi tiãúp âiãøm näúi âáút vaìo khåïp. b) Dao caïch li quay ba truû Dao caïch li loaûi naìy chuí yãúu sæí duûng åí cháu Áu vaì thæåìng duìng cho maûng trung aïp. So våïi loaûi hai truû chuïng cho pheïp khoaíng caïch giæîa caïc pha nhoí hån. Læûc keïo ténh âáöu cuäúi dao cao hån. Hai sæï caïch âiãûn phêa ngoaìi âæåüc cäú âënh trãn bãû khung vaì mang hãû thäúng tiãúp âiãøm (hçnh 10-2). Sæï caïch âiãûn giæîa âæïng trãn âãú quay vaì âåî cáön taïc âäüng, khi taïc âäüng noï quay khoaíng 600 vaì gaìi hãû thäúng tiãúp âiãøm lãn sæï phêa ngoaìi. 115
Caïc tiãúp âiãøm cuía cáöu dao näúi âáút coï 1. Âãú khåïp xoay; 2. Khung; 3. Sæï cäú âënh; 4. Sæï thãø âæåüc làõp åí caí hai phêa vaì âæåüc âàût åí hãû quay; 5. Cáön tiãúp âiãøm; 6. Âáöu cao aïp; 7. Cå cáúu thao thäúng tiãúp âiãøm ténh. Dao caïch li 3 truû âæåüc taïc; 8. Cáöu dao näúi âáút chãú taûo bàòng caïc chi tiãút giäúng dao hai truû åí trãn. 2. Dao caïch li mäüt truû tiãúp âiãøm âoïng måí Trong caïc traûm cao aïp vaì khi coï nhiãöu thanh goïp dao caïch li mäüt truû (coìn goüi laì dao caïch li kiãøu maïy veî thanh truyãön hoàûc dao caïch li thàóng âæïng) cho trong hçnh 10-3. Hçnh 10-2: Dao caïch li quay ba truû kiãøu TDA,145kV Âoìi hoíi diãûn têch màût bàòng nhoí hån so våïi caïc loaûi dao caïch li khaïc. Do váûy chuïng âæåüc sæí duûng räüng raîi giuïp laìm goün hån så âäö traûm. Vë trê âoïng ngàõt âæåüc thãø hiãûn roî raìng theo khoaíng caïch caïch âiãûn thàóng âæïng. Âãú dao caïch li laì khung, trãn âoï coï sæï âåî mang chi tiãút chênh coï cå cáúu thanh truyãön vaì häüp säú. Læûc taïc âäüng âæåüc sæï quay truyãön âãún häüp säú , tiãúp âiãøm treo âàût trãn thanh goïp nàòm phêa trãn cao dao caïch li. Khi âoïng hai thanh truyãön eïp chàût láúy tiãúp âiãøm treo, âæåìng dáy cung cáúp âæåüc näúi våïi âáöu cao aïp trãn häüp säú. Nãúu muäún, mäùi cæûc dao caïch li coï thãø âæåüc trang bë cáöu dao näúi âáút quay hoàûc thàóng. Khung coï gàõn äø quay âãø truyãön læûc taïc âäüng tæì cå cáúu thao taïc tåïi häüp säú vaì âæåüc gàõn chàõc våïi cäüt âåî bàòng bäún bu läng. Caïc bu läng naìy cho pheïp âiãöu chènh chênh xaïc dao caïch li våïi tiãúp âiãøm treo, âoï laì æu âiãøm cuía loaüi naìy khi làõp âàût vaì váûn haình. Chiãöu cao quaï mæïc cuía dao caïch li coï thãø âàût khäng khåïp trãn nãön, nhæng âiãöu naìy coï thãø âæåüc buì laûi bàòng caïch âiãöu chènh caïc bu läng âãú. Cå cáúu thanh truyãön coï cáúu truïc bàòng nhäm haìn (giäúng nhæ moüi kiãøu coï doìng âiãûn âènh tåïi 200 kA), cå cáúu âæåüc cäú âënh vaì chäút vaìo truûc thanh truyãön trong häüp säú. Bäü pháûn naìy coï khaí nàng chuyãøn dëch, âaím baío aïp suáút tiãúp âiãøm cao giæîa âáöu trãn cuía thanh truyãön vaì tiãúp âiãøm keûp. AÏp suáút tiãúp âiãøm tæì 70 âãún 150 kp (theo thiãút kãú) khäng chè âaím baío truyãön âäüng doìng âiãûn hiãûu quaí maì coìn giuïp càõt âæåüc dãù daìng ngay caí khi bàng baïm âáöy. Tiãúp xuïc giæîa häüp säú vaì caïc thanh truyãön tæì dæåïi âãún caïc thanh truyãön trãn nhåì laï âäöng maû baûc nhiãöu låïp âaìn häöi hoàûc tiãúp âiãøm con làn. Thanh tiãúp xuïc åí âáöu thanh truyãön vaì tiãúp âiãøm treo laìm tæì táúm âäöng maû baûc hoàûc baûc tinh khiãút khi chãú âäü laìm viãûc nàûng nãö hoàûc trong caïc træåìng håüp âàûc biãût vç váûy êt laìm moìn tiãúp âiãøm, âaím baío dáùn doìng âiãûn täút vaì thåìi gian laìm viãûc láu daìi. Dao caïch li duìng cho doìng âiãûn ngàõn maûch cao coï thiãút bë caín læûc giæî caïc âiãøm gheïp näúi thanh truyãön. ÅÍ vë trê âoïng, caïc tiãúp âiãøm näúi naìy haûn chãú khoaíng caïch giæîa hai thanh truyãön, do váûy âãö phoìng moüi khaí nàng laìm giaím aïp suáút tiãúp âiãøm vaì caín dëu moüi dao âäüng cuía caïc thanh tiãúp xuïc do ngàõn maûch gáy ra. Dao caïch li mäüt truû coï khoïa liãn âäüng âiãøm chãút trong häüp säú, do âoï vë trê cuía noï khäng thãø thay âäøi mäüt caïch tæû phaït. Viãûc chènh âënh váùn âæåüc tiãún haình ngay caí khi sæï quay càõt ra hoàûc cháún âäüng maûnh do âäüng âáút hoàûc do læûc ngàõn maûch. Cå cáúu chäúng váöng quang åí âáöu thanh truyãön taïc âäüng âãø dæìng tiãúp âiãøm treo nãúu noï chuyãøn âäüng thàóng âæïng. Voìng keûp váùn nàòm chàõc chàõn trong vuìng tiãúp âiãøm ngay caí khi chëu aïp suáút do ngàõn maûch. Khäúi thanh truyãön vaì häüp säú âæåüc làõp taûi nhaì maïy, laìm giaøm âaïng kãø thåìi gian làõp âàût taûi chäù. Loì xo buì trong häüp säú tråü giuïp læûc taïc âäüng khi âoïng, khi måí noï quay cáön nheû nhaìng vãö vë trê gáûp laûi. 116
Caïc phæång aïn âàûc biãût cuía dao Dao caïch li mäü t truû 10-3 Hçnh kiãøu TFB, 245kV. caïch li mäüt truû âaî âæåüc sæí duûng tæì láu trong 1.ÄØ bi quay; 2. Khung; 3. Sæï âåî; 4. Sæï quay; 5. Cå caïc traûm doìng âiãûn mäüt chiãöu cao aïp cáúu thanh truyãön; 6.Häüp säú; 7. Cå cáúu taïc âäüng; 8. (HVDC). Mäùi cæûc cuía dao caïch li coï cå cáúu Cáöu dao näúi âáút; 9. Tiãúp âiãøm treo thao taïc riãng. Khi dao caïch li âoïng caïc cáön thanh truyãön thæûc hiãûn chuyãøn âäüng khåïp vaìo vaì âaím baío gaìi chàût caïc tiãúp âiãøm treo, tuy nhiãn trong mäüt säú træåìng håüp coï xã dëch do âiãöu kiãûn thåìi tiãút. 3. Tiãúp âiãøm treo duìng trong âoïng ngàõt doìng âiãûn cuía dao caïch li mäüt truû Trong caïc traûm âoïng ngàõt ngoaìi tråìi, viãûc thay âäøi thanh goïp khäng laìm ngàõt doìng âiãûn cung cáúp nhæng laìm tàng caïc doìng âiãûn âoïng ngàõt khi thao taïc âoïng måí vaì caïc doìng naìy coï thãø dáùn âãún laìm tàng nhiãût åí caïc tiãúp âiãøm dao caïch li vaì åí tiãúp âiãøm ténh. Trë säú doìng âiãûn naìy phuû thuäüc khoaíng caïch vë trê âoïng ngàõt tåïi nguäön cung cáúp hoàûc phæång thæïc laìm viãûc cuía bäü chuyãøn maûch, nghéa laì thanh goïp hoàûc khoang âoïng ngàõt, åí khoang âoïng ngàõt taûo nãn æïng suáút cao hån. Trë säú âiãûn aïp âoïng måí coï thãø âæåüc tçm qua tênh toaïn. Hçnh 10-4: Âoïng måí tiãúp âiãøm treo Hçnh 10-5: Âoïng måí tiãúp âiãøm treo, nguyãn liï hoaût âäüng cuía âæåìng dáùn hæåïng så âäö cuía cuía buäöng âoïng ngàõt phuû. 1.Giaï âåî tiãúp âiãøm chênh; 2. Thanh tiãúp 1. Giaï âåî tiãúp âiãøm chênh; 3. Thanh tiãúp âiãøm chênh; 3. Thanh tiãúp âiãøm phuû; 4. Cáön âiãøm phuû; 11. Muî chäúng váöng quang 12. láùy; 5. Thanh dáùn trãn; 6. Thanh dáùn dæåïi Tiãúp âiãøm ténh; 13. Tiãúp âiãøm báût; 14. Chi 7. Tay truyãön; 8. Thiãút bë giæî; 9. Chi tiãút tiãúp tiãút laìm lãûch häö quang; 15. Táúm dáûp häö xuïc tay truyãön; 10. Truû caïch âiãûn coï loì xo tråí quang khæí ion; 16. Näúi liãn kãút mãöm; vãö. 17. ÄØ bi quay Hiãûn tæåüng âoïng måí coï thãø xaíy ra caí khi âang âoïng hoàûc måí. Âoïng laìm tàng sæû däön eïp giæîa cáön cuía dao caïch li vaì tiãúp âiãøm keûp, taûo nãn tia læía nhoí do âoï laìm tiãúp âiãøm moìn dáön. Khi måí, häö quang phaït sinh giæîa caïc tiãúp âiãøm taïch dåìi vaì duy trç cho âãún khi coï âiãûn aïp ngæåüc cáön thiãút âãø dáûp tàõt häö quang. Træoïc tiãn caïc tiãúp âiãøm chuyãøn âäüng cháûm, quaï trçnh naìy xaíy ra trong vaìi chu kyì gáy hæ haûi caïc pháön tæí 117
tiãúp xuïc cuía dao caïch li. Traûm âoïng ngàõt 420 kV cäng suáút låïn coï thãø phaíi chëu âæûng âiãûn aïp âoïng måí âãún 300 V vaì doìng âiãûn âoïng måí âãún 1600A. Hçnh 10-4 vaì 10-5 laì tiãúp âiãøm âoïng måí treo do haîng ABB chãú taûo duìng cho dao caïch li mäüt truû coï hai hãû thäúng âoïng måí phuû kiãøu kên, taïc âäüng âäüc láûp våïi nhau. Do âoï noï luän âaím baío coï âæåüc hoaût âäüng âuïng báút kãø tay truyãön dáùn træåïc chaûm vaìo hoàûc caïi sau taïch khoíi tiãúp âiãøm treo. Hãû thäúng âoïng måí phuû nàòm trong muî chäúng váöng haìo quang vaì bao gäöm tiãúp âiãøm báût (gheïp våïi thanh tiãúp âiãøm phuû bàòng láùy) vaì thiãút bë dáûp tàõt häö quang khæí ion. Tiãúp âiãøm báût måí vaì âoïng theo täúc âäü âoïng måí khi thanh tiãúp âiãøm phuû åí vaìo vë trê naìo âoï. Khi måí thåìi gian häö quang keïo daìi khoaíng 25 ms sæû hao moìn trãn tiãúp âiãøm láùy ráút êt vaì doìng âiãûn âæåüc ngàõt mäüt caïch an toaìn træåïc khi phán taïch thanh tiãúp âiãøm dao caïch li. Bàòng caïch phán taïch hãû thäúng tiãúp âiãøm chênh vaì tiãúp âiãøm phuû nãn khäng coï læûc taïc âäüng nãn tiãúp âiãøm sau trong træåìng håüp sæû cäú. Thæí nghiãûm ngàõn maûch cho tháúy cæåìng âäü chëu xung âãún 200kA. Mäùi hãû thäúng âoïng ngàõt coï thãø thæûc hiãûn êt nháút 350 chu kyì âoïng ngàõt våïi doìng âiãûn âoïng måí 1600A vaì âiãûn aïp âoïng måí tåïi 330V. Viãûc bäú trê caïc tiãúp âiãøm treo âoïng måí nhæ váûy taûo nãn sæû linh hoaût vaì tin cáûy cho ngæåìi váûn haình hãû thäúng. Nhæîng tiãúp âiãøm naìy coï thãø âæåüc làõp âàût âãø náng cáúp caïc traûm âang hoaût âäüng våïi caïc thiãút bë cuî hiãûn nay. 4. Dao caïch li hai truû âæïng càõt åí giæîa Khi âiãûn aïp laìm viãûc tàng, khoaíng caïch caïch âiãûn räüng âoìi hoíi cáön tiãúp âiãøm daìi. Dao caïch li càõt thàóng âæïng åí giæîa coï hai cáön tiãúp âiãøm duìng cho maûng âiãûn aïp bàòng hoàûc låïn hån 400kV, åí âáy coï nhiãöu æu âiãøm hån. Hçnh 10-6 Dao caïch li càõt åí giæîa âàût âæïng Hçnh 10-6 cho tháúy hai cäüt kiãøu TK, 525kV sæï âåî âæåüc làõp trãn khung. Gàõn våïi 1. ÄØ quay; 2. Khung; 3. Sæï âåî; 4. Sæï quay chuïng laì häüp säú coï caïc cáön tiãúp 2. Cáön tiãúp âiãøm; 6. Âáöu cao aïp; 7. Cå cáúu âiãøm vaì âáöu cao aïp. Sæï quay näúi våïi thao taïc; 8. Häüp säú äø quay trãn khung åí âáöu äø trãn häüp säú. Cå cáúu thao taïc âæåüc âàût dæåïi tám khung, læûc âæåüc truyãön âãún hai äø quay bàòng thanh giàòng. Tuìy theo yãu cáöu, caí hai phêa cuía dao caïch li coï thãø âàût cáöu dao näúi âáút. Caïc tiãúp âiãøm näúi âáút âæåüc làõp trãn tay âåî giæîa sæï vaì häüp säú. Dao caïch li càõt åí giæîa âàût âæïng âoìi hoíi læûc thao taïc nhoí hån caïc loaûi khaïc coï cáön mäüt tiãúp âiãøm. Cäüt âåî cuía traûm khäng cáön cao quaï do âoï chi phê laìm nãön moïng cuîng tháúp hån. Cáúu truïc cå khê cuía dao caïch li cuîng âån giaín båíi tay cáöm mang doìng âiãûn chè quay theo màût thàóng âæïng khäng coï chuyãøn âäüng quay phuû âãø âaût âæåüc aïp suáút tiãúp âiãøm cáön thiãút. Giäúng nhæ caïc loaûi dao caïch li khaïc sæï âåî âæåüc âàût trãn caïc bu läng âãú sau khi càng dáy cho pheúp âiãöu chènh chênh xaïc cáön tiãúp xuïc vaì buì dung sai cuía sæï âåî. Sæï quay coï äø âæïng trãn âáöu häüp säú vaì truyãön læûc taïc âäüng maì khäng bë xoàõn, häüp säú vaì næía tay cáön tiãúp âiãøm taûo nãn bäü khåïp cå khê. 118
Caïc tay cáön tiãúp âiãøm chãú taûo caïc linh kiãûn dao caïch li quay hai truû bàòng cáúu truïc nhäm haìn, chè mäüt vaìi mäúi näúi sæí duûng bu läng. Caïc tiãúp âiãøm quay truyãön doìng âiãûn âãún häüp nhäm âuïc chëu âæåüc moüi thåìi tiãút. AÏp suáút tiãúp âiãøm tháúp laìm cho tiãúp âiãøm êt bë moìn, thiãút bë khoïa liãn âäüng âãö phoìng tay cáön tiãúp âiãøm taïch dåìi khi coï doìng ngàõn maûch cao vaì âaím baío laìm viãûc khäng sai soït trong caïc âiãöu kiãûn báút thæåìng. Thanh truyãön cheïo truyãön læûc taïc âäüng tæì cå cáúu thao taïc âãún hai äø dæåïi vaì quay caïc sæï quay âãún äø truûc trong häüp säú. Thanh truyãön cheïo vaì caïc thanh taïc âäüng åí häüp säú væåüt qua âiãøm chãút ráút nhanh træåïc khi âaût âãún vë trê måí vaì khoïa tay cáön maïy dáùn doìng âiãûn åí vë trê naìy. Mäùi tay cáön tiãúp âiãøm quay thàóng âæïng mäüt goïc 900. ÅÍ vë trê måí chuïng hæåïng thàóng âæïng lãn trãn, taûo ra khoaíng caïch caïch âiãûn theo chiãöu ngang. 10.3. CÁÖU DAO NÄÚI ÂÁÚT MÄÜT TRUÛ Trong caïc traûm ngoaìi tråìi, cáöu dao näúi âáút khäng nhæîng âoìi hoíi âàût træûc tiãúp åí dao caïch li maì coìn åí caí caïc vë trê khaïc. Vê duû âãø näúi âáút cho caïc phán âoaûn thanh goïp riãng reî. Cáöu dao näúi âáút mäüt truû duìng cho træåìng håüp naìy coï thãø âæåüc sæí duûng nhæ bãû âåî cho thanh goïp daûng äúng. Cáöu dao näúi âáút làõp vaìo dao caïch li hoàûc âàût riãng trãn mäüt cäüt coï cuìng caïc linh kiãûn nhæ nhau, chè khaïc biãût laì khung laì giaï âåî cho tiãúp âiãøm näúi âáút. Khung âãú coï sæï âåî caïch âiãûn cho cå cáúu thao taïc (hçnh 10-7) âæåüc gàõn våïi chi tiãút âåî tiãúp âiãøm vaì tiãúp âiãøm näúi âáút. Theo yãu cáöu khaïc nhau coï hai kiãøu dao näúi âáút: Cáöu dao näúi âáút thàóng âæïng duìng cho âiãûn aïp âënh mæïc vaì doìng âiãûn âènh tháúp. Cáöu dao näúi âáút quay thàóng duìng cho âiãûn aïp vaì doìng âiãûn âènh cao hån. Sæû khaïc nhau cuía hai loaûi cáöu dao naìy nàòm åí chäù thiãút kãú cå cáúu thao taïc vaì do âoï dáùn âãún chuyãøn âäüng maì cáön tiãúp xuïc thæûc hiãûn. Cáön tiãúp xuïc cuía cáöu dao näúi âáút thàóng âæïng coï khaí nàng khåïp näúi trãn truûc vaì chè thæûc hiãûn chuyãøn âäüng quay våïi goïc khoaíng 900. ÅÍ vë trê âoïng, tiãúp âiãøm näúi âáút nàòm giæîa caïc ngoïn tiãúp xuïc vaì nhæîng ngoïn naìy eïp loì xo laûi. Cå cáúu cáöu dao näúi âáút quay thàóng âæïng cho pheïp laìm tàng tênh nàng, tay tiãúp âiãøm quay træåïc nhæng cuäúi voìng quay chuyãøn sang âæåìng thàóng vaìo tiãúp âiãøm näúi âáút. Laï tiãúp âiãøm trãn tay cáön tiãúp xuïc cäú Hçnh 10-7: Cáöu dao näúi âáút cao aïp 420kV âënh vaìo tiãúp âiãøm näúi âáút taûo nãn chäù näúi coï thãø loaûi mäüt truû chëu doìng âiãûn âènh cao. 10.4. CÅ CÁÚU THAO TAÏC CUÍA DAO CAÏCH LI VAÌ CÁÖU DAO NÄÚI ÂÁÚT Cå cáúu thao taïc dao caïch li vaì cáöu dao näúi âáút âæåüc truyãön âäüng bàòng âäüng cå hoàûc thao taïc bàòng tay. Noïi chung cå cáúu thao taïc âæåüc làõp træûc tiãúp trãn khung âãú cuía dao caïch li hoàûc cáöu dao näúi âáút. Tuy váûy, vç dao caïch li âæåüc làõp caïch màût âáút (vê duû làõp trãn cäüt) nãn cáön phaíi coï cå cáúu thao taïc âaût âãún vë trê âoï. Bäü pháûn taïc âäüng taïc âäüng âoìi hoíi coï äø bi vaì caïc thanh näúi phuû . Coï thãø thao taïc bàòng tay kháøn cáúp våïi moüi loaûi cå cáúu thao taïc nãúu khi nguäön bë sæû cäú hoàûc khi tiãún haình âiãöu chènh. 119
Cå cáúu thao taïc cuîng gàõn våïi cäng tàõc baïo hiãûu vë trê âoïng måí, duìng cho caïc muûc âêch kiãøm tra vaì khoïa liãn âäüng. Loaûi truyãön dáùn bàòng âäüng cå cuîng coï cäng tàõc vaì thiãút bë âiãöu khiãøn. Hãû thäúng âiãöu khiãøn âæåüc bäú trê sao cho chè cáön mäüt xung âoïng måí vaì cå cáúu cháúp haình tæû âäüng càõt khi âaût âãún vë trê cuäúi. Træåìng håüp thao taïc bàòng tay kháøn cáúp, tiãúp âiãøm an toaìn ngàõt maûch âäüng cå sao cho khäng thãø taïc âäüng cuìng luïc tæì buäöng âiãöu khiãøn. Caïc hãû thäúng truyãön âäüng âäüng cå cuîng âæåüc trang bë âiãöu khiãøn taûi chäù vaì âiãöu khiãøn tæì xa. Âãø âãö phoìng thao taïc sai, caïc cå cáúu cuía dao caïch li vaì dao näúi âáút âæåüc khoïa liãn âäüng láùn nhau(hãû thäúng âäüng cå chaûy âiãûn vaì hãû thäúng coï thao taïc bàòng tay). Caïc hãû thäúng thao taïc bàòng tay vaì bàòng âäüng cå coï thãø âæåüc trang bë bàòng cuäün dáy khoïa hçnh xuyãún, khi âiãûn aïp khoïa liãn âäüng bë máút traïnh âæåüc taïc âäüng nháöm bàòng tay. Thao taïc taûi chäù chè coï thãø âæåüc tiãún haình nãúu coï âiãûn aïp vaì caïc âiãöu kiãûn khoïa liãn âäüng quy âënh âæåüc thoía maîn. Vê duû: dao caïch li chè coï thãø âoïng hoàûc måí âæåüc nãúu Hçnh 10-8: Bäü truyãön âäüng bàòng tay cuía dao caïch li. maïy ngàõt liãn quan âãún noï måí. Cuîng coï thãø 1.Tay nàõm; 2.Tay âoìn; 3.Thanh keïo gàõn våïi ãcu 4 trãn trang bë nhiãöu loaûi khoïa liãn âäüng. quaût 5 vaì thanh keïo 6;7.Truûc Hãû thäúng taïc âäüng cuía dao caïch li vaì cáöu dao näúi âáút coï khoïa liãn âäüng âiãøm chãút, sao cho vë trê âoïng måí khäng thãø thay âäøi mäüt caïch ngáùu nhiãn do caïc âiãöu kiãûn sæû cäú nhæ ngàõn maûch coï âäüng âáút hay gioï baîo xaíy ra. 10.5. CÁÖU DAO CAO AÏP Cáöu dao cao aïp laì cå cáúu âoïng ngàõt cå khê coï khaí nàng âoïng/dáùn vaì càõt doìng âiãûn, kãø caí quaï taíi laìm viãûc quy âënh åí caïc âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng trong læåïi âiãûn vaì cuîng coï thãø dáùn âiãûn åí caïc âiãöu kiãûn báút thæåìng âaî quy âënh. Vê duû ngàõn maûch trong khoaíng thåìi gian quy âënh. Cáöu dao cao aïp cuîng coï thãø âoïng doìng ngàõn maûch nhæng khäng càõt chuïng. Cáöu dao cao aïp âæåüc thiãút kãú cho caí traûm trong nhaì vaì ngoaìi tråìi, theo chæïc nàng âoïng ngàõt vaì aïp duûng coï sæû phán biãût giæîa : -Cáöu dao thäng duûng. -Cáöu dao coï muûc âêch âàûc biãût. -Cáöu dao coï muûc âêch haûn chãú. -Cáöu dao chuyãn duûng. -Cáöu dao mäüt bäü tuû âiãûn. -Cáöu dao bäü tuû. -Cáöu dao khaïng âiãûn song song. Khi sæí duûng dao caïch li -cáöu dao maì åí vë trê måí phaíi thoía maîn caïc yãu cáöu caïch âiãûn quy âënh cho dao caïch li. Caïc cáöu dao cao aïp hiãûn nay hiãûn nay cuîng âang âæåüc sæí duûng cho caïc traûm . 120
1. Táúm âãûm gàõn trãnHçnh tæåìn10-9: g; 2.Tay Bäü quay; truyãön3.Khung âäüng bàònâåî g ;hãû 4. truû ÄÚncgkhåï näúip; 5.Truû cho daoc khåï caïpch; li 6. Baïnh khåïp; 7.Truûc 10.6. DAO CAÏCH LI VAÌ CÁÖU DAO PHUÛ TAÍI LÆÅÏI TRUNG AÏP 1. Dao caïch li trung aïp Caïc dao caïch li duìng cho thiãút bë trung aïp chuí yãúu laì kiãøu tiãúp âiãøm dao (hçnh 10- 8). Cáön âàûc biãût chuï yï âãún chuyãøn âäüng quay quanh truû cuía læåîi dao khi quyãút âënh kêch thæåïc tuí âãø âaím baío khoaíng caïch caïch âiãûn yãu cáöu. Tuí âoïng ngàõt coï dao caïch li kiãøu tiãúp âiãøm dao âoìi hoíi âæåüc làõp sáu hån so våïi kiãøu træåüt. Læåîi dao caïch li khi âàût âæïng hoàûc treo cáön âãö phoìng Hçnh 10-10: Dao caïch li trung aïp tiãúp âiãøm dao chuyãøn âäüng tæû phaït do troüng læåüng cuía chuïng. Caïc dao caïch li coï âiãûn aïp âënh mæïc tåïi 36 kV thæåìng âæåüc thao taïc bàòng tay. Trong caïc thiãút bë âiãöu khiãøn tæì xa, dao caïch li âæåüc taïc âäüng bàòng âäüng cå hoàûc khê neïn. Làõp cáöu dao näúi âáút, kãø caí khi caïc cáöu dao coï âuí khaí nàng âoïng/càõt maûch. Caïc dao caïch li coï âiãûn aïp nhoí hån 36 kV phaíi thoía maîn caïc âiãöu kiãûn thæí nghiãûm theo tiãu chuáøn (nhæ IEC). Nãúu thiãút kãú dao caïch li hoàûc báút cæï thiãút bë cao aïp naìo taûo nãn khoaíng caïch caïch âiãûn nhoí hån khoaíng caïch caïch âiãûn täúi thiãøu quy âënh cho thiãút bë âoï (nhæ tiãu chuáøn DIN VDE 0101) thç thiãút bë phaíi âæåüc thæí nghiãûm våïi dáy näúi trong vuìng coï khoaíng caïch caïch âiãûn nhoí hån giaï trë täúi thiãøu cho pheïp. Vuìng naìy âæåüc goüi laì vuìng näúi thæí nghiãûm vaì phaíi âæa vaìo chè dáùn thao taïc cuìng våïi caïc kêch thæåïc chênh (hçnh 10-10). 2. Dao caïch li - cáöu dao phuû taíi Dao caïch li cáöu dao phuû taíi âæåüc sæí duûng ngaìy caìng nhiãöu trong caïc traûm âoïng ngàõt trung aïp cuîng nhæ viãûc sæí duûng caïc dao caïch li vaì maïy ngàõt maûch. Dao caïch li cáöu dao phuû taíi coï khaí nàng âoïng ngàõt hoaìn toaìn maûch vaì coï thãø âiãöu khiãøn moüi thao taïc âoïng måí maûch khäng sæû cäú. Dao caïch li - Cáöu dao phuû taíi laì cáöu dao phuû taíi maì coï khoaíng caïch 121
caïch âiãûn coï thãø quan saït âæåüc. Hçnh 10-11 laì loaûi cáöu dao phuû taíi kiãøu tiãúp âiãøm dao. Dao caïch li -Cáöu dao phuû taíi coï thãø âæåüc taïc âäüng bàòng mäüt trong hai caïch sau: Hçnh 10-11: Dao caïch li -cáöu dao phuû taíi tiãúp âiãøm dao kiãøu NAL a) khäng coï cáöu chaíy; b) coï cáöu chaíy keìm theo a) Cå cáúu báût Cå cáúu loì xo âæåüc keïo vaì nhaí nhanh træåïc khi thæûc hiãûn goïc âoïng måí vaì læûc cuía noï âæåüc sæí duûng âãø laìm chuyãøn âäüng tiãúp âiãøm. Quaï trçnh âæåüc sæí duûng caí khi âoïng vaì khi måí. b) Cå cáúu têch nàng læåüng Hãû thäúng naìy coï mäüt loì xo âãø âoïng vaì mäüt loì xo âãø måí. Khi thao taïc âoïng, loì xo måí càng ra vaì chäút laûi. Nàng læåüng têch luîy âãø thao taïc måí âæåüc giaíi phoïng båíi chäút tæì hoàûc cáöu chaíy cao aïp (HRC). 122