Thuật ngữ tin học

Chia sẻ: Phong Thinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

668
lượt xem 158
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cental Processing unit - CPU
Đơn vị xử lý trung tâm mạch lu giữ, xử lý và điều khiển bên trong của máy tính, bao gồm đơn vị số học logic (ALU), đơn vị điều khiểnm và bộ nhớ sơ cấp trong dạng ROM hoặc RAM. Chỉ có ALU và đơn vị điều khiển là đọc chứa trọn vẹn trong chip gọi là chip vi xử lý, còn bộ nhớ thì đọc lấp ở một nơi nào đó trên board mẹ hoặc trong một card cầm trên bus mở rộng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thuật ngữ tin học

VIETBOOK C¸c thuËt ng÷ c¬ b¶n dµnh cho c¸c b¹n yªu thÝch m«n tin häc CD-ROM Tõ viÕt t¾t cña compact disk-read only memory (bé nhí chØ ®äc ra dïng ®Üa compact), mét c«ng nghÖ lu tr÷ quang häc chØ cã thÓ ®äc ra vµ dïng c¸c ®Üa compact. CD-ROM cã thÓ lu tr÷ ®Õn 650 M d÷ liÖu, tÊt c¶ d÷ liÖu ®ã ®Òu phï hîp trong ho¹t ®éng t¬ng t¸c víi mµn h×nh m¸y tÝnh. Víi c¸c kü thuËt nÐn d÷ liÖu míi, b¹n cã thÓ xÕp ®îc ®Õn 250. 000 trang v¨n b¶n trong mét ®Üa CD-ROM. §Çu tiªn CD-ROM ®îc dïng cho c¸c bé kiÕn thøc b¸ch khoa tù ®iÓn, vµ c¸c th viÖn phÇn mÒm. HiÖn nay, CD-ROM cßn ®îc nh ®a ph¬ng tiÖn, c¸c trß ch¬i, c¸c th viÖn ph«ng ch÷, vµ h×nh nghÖ thuËt c¾t rêi dïng trong Ên lo¸t v¨n phßng vµ dïng cho viÖc ph©n phèi c¸c phÇn mÒm ch¬ng tr×nh. ViÖc cµi ®Æt c¸c phÇn mÒm ch¬ng tr×nh lÊy tõ CD-ROM sÏ tr¸nh ®îc qu¸ tr×nh th¸o l¾p 10 ®Õn 20 ®Üa kÐo dµi. Gièng nh mäi thiÕt bÞ ®iÖn tö kh¸c, c¸c lo¹i æ CD-ROM gi¸ ngµy cµng h¹, nªn b¹n ®· cã thÓ c©n nh¾c ®Õn viÖc trang bÞ cho hÖ m¸y tÝnh cña m×nh mét æ CD-ROM. Chi phÝ cho mçi CD-ROM vµ mét bé b¸ch khoa toµn th dïng CD ch¼ng h¹n, thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi gi¸ cña bé b¸ch khoa toµn th ®ã in trªn giÊy. NÕu ®Þnh mua mét æ CD-ROM ®Ó dïng víi hÖ m¸y tÝnh ch¹y Windows, b¹n ph¶i t×m ®óng lo¹i æ phï hîp víi tiªu chuÈn Multimedia Personal Computer ( MPC) Multimedia Personal Computer ( MPC) Tiªu chuÈn ®èi víi phÇn cøng vµ phÇn mÒm ®a ph¬ng tiÖn do MPC Consortium (bao gåm Windows, Philips, Tandy vµ Zennith Data Systems) cïng hîp t¸c x©y dùng. Microsoft Windows 3. 1 ®· t¹o c¬ së cho MPC. ChuÈn MPC nµy ®· ®Æt gi¶ ®Þnh trªn nÒn phÇn cøng cña mét m¸y IBM PS/ 2 hoÆc m¸y t¬ng thÝch víi IBM, h·ng Apple Computer còng ®· ®a ra mét tiªu chuÈn c¹nh tranh ( Quick Time) cho m¸y tÝnh Macintosh cña hä. Mét hÖ m¸y t¬ng thÝch IBM cã kh¶ n¨ng MPC, tèi thiÓu ph¶i bao gåm: mét m¸y tÝnh 80386 SX ch¹y ë 20 MHz, bé RAM dung lîng 2 M, bé ®iÒu hîp VGA kÌm mµn h×nh, mét æ cøng, mét gËy ®iÒu khiÓn joytick, Microsoft Windows 3. 1 mét con chuét, vµ mét æ ®Üa CD-ROM t¬ng thÝch MPC. §Ó cã ©m thanh chÊt lîng tèt, b¹n ph¶i cã bé ®iÒu hîp ©m thanh. Cental procesing unit-CPU §¬n vÞ xö lý trung t©m M¹ch lu gi÷, xö lý, vµ ®iÒu khiÓn bªn trong cña m¸y tÝnh, bao gåm ®¬n vÞ sè häc-logic ( ALU), ®¬n vÞ ®iÒu khiÓn, vµ bé nhí s¬ cÊp trong d¹ng ROM hoÆc RAM. ChØ cã ALU vµ ®¬n vÞ ®iÒu khiÓn lµ ®îc chøa chän vÑn trong chip gäi lµ chip vi xö lý; cßn bé nhí th× ®îc l¾p ë mét n¬i nµo ®ã trªn board mÑ hoÆc trong mét card c¾m trªn bus më réng. Arithmetic-logic unit - ALU §¬n vÞ sè häc-logic ( ALU) Mét bé phËn trong bé xö lý trung t©m ( CPU) dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh sè häc vµ logic c¬ b¶n trªn c¬ së c¸c d÷ liÖu. Adapter Bé ®iÒu hîp, bé thÝch øng, bé t¬ng hîp, card ®iÒu hîp Board m¹ch c¾m vµo mét khe më réng trong m¸y tÝnh vµ lµm cho m¸y tÝnh cã thªm c¸c kh¶ n¨ng míi. §ång nghÜa víi card. Nh÷ng bé ®iÒu hîp phæ biÕn ®èi víi m¸y tÝnh c¸ nh©n gåm cã bé ®iÒu hîp hiÓn thÞ t¹o ra tÝn hiÖu video; c¸c board më réng bé nhí; c¸c board t¹o nªn cæng nèi tiÕp, cæng song song, vµ cæng trß ch¬i; c¸c modem l¾p trong; vµ c¸c board ®ång hå/lÞch. ROM ViÕt t¾t cña Read-Only memory(Bé nhí chØ ®äc). Bé nhí chØ ®äc ra ( ROM) Mét phÇn cña bé lu tr÷ s¬ cÊp trong m¸y tÝnh, kh«ng bÞ mÊt néi dung khi b¹n t¾t ®iÖn m¸y tÝnh. ROM chøa c¸c ch¬ng tr×nh hÖ thèng cÇn thiÕt mµ c¶ b¹n lÉn m¸y tÝnh ®Òu kh«ng thÓ xo¸. V× bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn ( RAM) cña m¸y tÝnh lµ lo¹i kh«ng cè ®Þnh (mÊt th«ng tin khi t¾t ®iÖn), cho nªn bé nhí trong cña m¸y lµ rçng ë thêi ®iÓm b¾t ®Çu më m¸y, vµ m¸y tÝnh kh«ng cÇn ph¶i lµm g× h¬n ngoµi viÖc ®a ra c¸c lÖnh khëi ®éng m¸y. C¸c lÖnh nµy ®îc lu tr÷ trong ROM. Mét xu híng ®ang ph¸t triÓn hiÖn nay lµ gép thªm nh÷ng phÇn träng yÕu cña hÖ ®iÒu hµnh vµo c¸c chip ROM, thay v× cung cÊp vµo ®Üa. VÝ dô trong Macintosh, phÇn lín phÇn mÒm Macintosh System ®îc m· ho¸ trong c¸c chip ROM, gåm c¶ c¸c thñ tôc ®å ho¹ ( Quick Draw), lµ mét bé phËn trong giao diÖn ch¬ng tr×nh øng dông ( API) cña Mac. Trang 1
VIETBOOK Tuy nhiªn, viÖc n©ng cÊp ROM khã kh¨n vµ tèn kÐm h¬n so víi viÖc cung cÊp c¸c ®Üa míi. Application program interface -API Giao diÖn ch¬ng tr×nh øng dông. PhÇn mÒm hÖ thèng cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng vµ c¸c tµi nguyªn mµ c¸c lËp tr×nh viªn cã thÓ rót ra tõ ®ã ®Ó t¹o nªn c¸c tÝnh n¨ng giao tiÕp ngêi-m¸y, nh tr×nh ®¬n kÐo xuèng, tªn lÖnh, hép héi tho¹i, lÖnh bµn phÝm, vµ c¸c cöa sæ. Trong hÖ thèng m¹ng, mét API sÏ qui ®Þnh c¸ch mµ c¸c ch¬ng tr×nh sÏ dïng c¸c tÝnh n¨ng m¹ng kh¸c nhau. Giao diÖn ch¬ng tr×nh øng dông gióp Ých rÊt nhiÒu cho ngêi sö dông v× nã cho phÐp tiÕt kiÖm ®îc thêi gian t×m hiÓu c¸c ch¬ng tr×nh míi, do ®ã khÝch lÖ mäi ngêi dïng nhiÒu ch¬ng tr×nh h¬n. RAM ViÕt t¾t cña Random-Access Memory Bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn ( RAM). Bé nhí s¬ cÊp cña m¸y tÝnh, trong ®ã c¸c chØ lÖnh ch¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu ®îc lu tr÷ sao cho bé xö lý trung t©m ( CPU) cã thÓ truy cËp trùc tiÕp vµo chóng th«ng qua buýt d÷ liÖu cao tèc cña bé xö lý ®ã. §Ó thùc hiÖn c¸c chØ lÖnh ë tèc ®é cao, m¹ch xö lý cña m¸y tÝnh ph¶i cã kh¶ n¨ng thu nhËn th«ng tin tõ bé nhí mét c¸ch trùc tiÕp vµ nhanh chãng. Do ®ã, c¸c bé nhí m¸y tÝnh ph¶i ®îc thiÕt kÕ sao cho bé xö lý cã thÓ truy cËp ngÉu nhiªn vµo c¸c néi dung ®ã. RAM lµ mét ma trËn gåm c¸c hµng vµ c¸c cét cã kh¶ n¨ng gi÷ c¸c chØ lÖnh ch¬ng tr×nh hay d÷ liÖu t¹i c¸c giao ®iÓm cña hµng vµ cét ®ã. Mçi mét giao ®iÓm cã mét ®Þa chØ riªng, nªn CPU truy cËp vµo tõng vÞ trÝ nhí mét c¸ch trùc tiÕp b»ng c¸ch x¸c ®Þnh ®Þa chØ råi cho ho¹t ®éng mét m¹ch ®iÖn tö ®Ó dÉn ®Õn ®Þa chØ ®ã. RAM thêng ®îc gäi lµ bé nhí ®äc/ghi ®Ó ph©n biÖt víi bé nhí chØ ®äc ( ROM), mét bé phËn kh¸c cña bé nhí s¬ cÊp trong m¸y tÝnh. CPU cã thÓ ghi vµ ®äc d÷ liÖu trong RAM. HÇu hÕt c¸c ch¬ng tr×nh ®Òu dµnh riªng mét phÇn RAM ®Ó lµm khu vùc nhí t¹m thêi c¸c d÷ liÖu cña b¹n, cho nªn b¹n cã thÓ c¶i thiÖn (ghi l¹i) khi cÇn, cho ®Õn khi d÷ liÖu ®îc chuÈn bÞ xong ®Ó in ra hoÆc lu tr÷ vµo ®Üa. RAM bao gåm c¸c m¹ch nhí b¸n dÉn ®Ó thay ®æi, nã kh«ng gi÷ l¹i ®îc néi dung khi t¾t ®iÖn m¸y tÝnh. Primary storage. Bé lu tr÷ s¬ cÊp, bé nhí s¬ cÊp Bé nhí chÝnh cña m¸y tÝnh, bao gåm bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn ( RAM) vµ bé nhí chØ ®äc ra ( ROM), cã thÓ truy cËp trùc tiÕp ®èi víi bé xö lý trung t©m ( CPU). DRAM ViÕt t¾t cña Dynamic random-access memory. Mét lo¹i chip nhí truy cËp ngÉu nhiªn ( RAM), biÓu hiÖn c¸c tr¹ng th¸i nhí b»ng nh÷ng tô tÝch tr÷ ®iÖn tÝch. V× c¸c tô ®iÖn nµy thêng xuyªn bÞ mÊt ®iÖn tÝch cña m×nh, cho nªn c¸c chip DRAM ph¶i ®îc "lµm t¬i" l¹i liªn tôc (v× vËy gäi lµ "®éng). C¸c chip RAM ®éng víi thêi gian truy cËp kh¸c nhau -®ã lµ tèc ®é mµ ®¬n vÞ xö lý trung t©m cã thÓ thu ®îc c¸c th«ng tin chøa trong chóng. Thêi gian truy cËp nµy ®îc tÝnh b»ng nan«gi©y (phÇn tû cña gi©y); mét chip ®îc ghi dÊu lµ 12 ch¼ng h¹n, th× cã nghÜa thêi gian truy cËp cña nã lµ 120 nan«gi©y. Thêi gian truy cËp nµy cã vÎ lµ nhanh, nh÷ng thùc ra mét bé vi xö lý tÇm thêng lo¹i 386 - 25 MHz (dÜ nhiªn nãi mét c¸ch t¬ng ®èi) hoµn thµnh mét chu kú xö lý chØ mÊt 80 nan«gi©y - râ rµng DRAM kh«ng ®¸p øng vÒ tèc ®é. H¬n thÕ n÷a, c¸c chip DRAM cßn ph¶i mÊt thêi gian n¹p ®iÖn gi÷a c¸c lÇn truy cËp, nªn chu kú lµm viÖc cña nh÷ng chip 120 nan«gi©y nµy cßn ph¶i l©u gÊp ®«i. B¹n nªn: C¸c chip nhanh lo¹i 60 - 80 nan«gi©y hiÖn nay lµ phæ biÕn nhng vÉn kh«ng ®uæi kÞp tèc ®é ho¹t ®éng cña c¸c bé vi xö lý 486 - 66 MHz. RÊt may m¾n lµ kiÓu thiÕt kÕ bé nhí hiÖu qu¶ cao vµ bé nhí cache cña c¸c chip SRAM tèc ®é nhanh (lµ tiªn chuÈn b¾t buéc cña nhiÒu lo¹i m¸y tÝnh trªn thÞ trêng hiÖn nay) sÏ lµm cho d÷ liÖu ®îc ph©n phèi hÇu nh kÞp víi ®ßi hái cña bé vi xö lý. B©y giê th× ®iÒu mµ c¸c b¹n cÇn bæ sung thªm lµ cache phÇn mÒm. VRAM ViÕt t¾t cña video RAM C¸c chip nhí RAM ®éng ®îc thiÕt kÕ ®Æt biÖt ®Ó n©ng hiÖu suÊt cña c¸c bé ®iÒu hîp video lªn cao nhÊt. T¬ng tù bé nhí hai cæng, cho chip nµy cho phÐp CPU ®a d÷ liÖu vµo mét cæng trong khi hÖ thèng video kh«ng bÞ lµm chËm bëi qu¸ tr×nh ghi cña CPU. (bé nhí hai cæng thùc thô cho phÐp ®äc vµ ghi ®ång thêi). C¸c chip video RAM ®îc dïng trong nh÷ng board ®iÒu hîp video cao cÊp. Trang 2
VIETBOOK I/O ViÕt t¾t cña Input/output - I/O - system HÖ thèng vµo/ra Mét trong nh÷ng bé phËn chÝnh cña cÊu tróc hÖ thèng m¸y tÝnh, lµ mèi liªn kÕt cña bé vi xö lý vµ c¸c ph©n m¹ch kh¸c trong m¸y, dïng ®Ó ®a c¸c lÖnh ch¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu vµo ®¬n vÞ xö lý trung t©m ( CPU). MS-DOS HÖ ®iÒu hµnh tiªu chuÈn mét ngêi sö dông cña c¸c m¸y tÝnh IBM vµ t¬ng thÝch IBM. Ra ®êi vµo n¨m 1981, MS-DOS ( Microsoft Disk Operating System) ®· ®îc h·ng IBM ®a ra tiÕp thÞ víi tªn gäi PC DOS; hai hÖ nµy hÇu nh kh«ng thÓ ph©n biÖt lÉn nhau. MS-DOS cã nguån gèc trong CP/M - hÖ ®iÒu hµnh cho c¸c m¸y tÝnh 9 bit phæ biÕn trogn nh÷ng n¨m cuèi 1970. Phiªn b¶n nguyªn thuû mµ vÒ sau trë thµnh MS-DOS lµ do mét h·ng nhá ë Seattle biªn so¹n víi môc ®Ých thùc nghiÖm. V× Microsoft nhËn hîp ®ång biªn so¹n cho IBM mét hÖ ®iÒu hµnh ®Ó dïng víi m¸y tÝnh IBP PC nªn Microsoft ®· mua l¹i vµ ph¸t triÓn ch¬ng tr×nh ®ã. MS-DOS lµ mét hÖ ®iÒu hµnh b»ng c¸c dßng lÖnh, nã yªu cÇu b¹n ph¶i ®a vµo c¸c lÖnh, c¸c biÕn, vµ c¸c có ph¸p míi sö dông thµnh c«ng MS-DOS. Tuy nhiªn, sau khi hiÓu c¸c lÖnh MS-DOS, b¹n cã thÓ ®¹t ®îc tr×nh ®é ®iÒu khiÓn cao h¬n th«ng qua c¸c kh¶ n¨ng cña hÖ ®iÒu hµnh - ®ã lµ viÖc lËp c¸c thuéc tÝnh tÖp, t¹o ra c¸c tÖp bã thùc hiÖn tù ®éng, vµ x©y dùng c¸c thñ tôc ghi dù phßng b¸n tù ®éng. Cïng víi kh¶ n¨ng nµy, b¹n còng cã s½n c¸c tr×nh tiÖn Ých rÊt tèt gióp b¹n tr¸nh dïng DOS b»ng c¸ch kÕt hîp c¸c nhiÖm vô ®ã trong mét giao diÖn ngêi-m¸y víi c¸c tr×nh ®¬n kÐo xuèng vµ c¸c hép héi tho¹i. Mét h¹n chÕ ngÆt nghÌo nhÊt cña MS-DOS lµ hµng rµo 640 RAM mµ hÖ ®iÒu hµnh b¾t buéc qu¸ tr×nh ®iÖn to¸n t¬ng thÝch IBM PC ph¶i tu©n theo. MÆc dï cã nhiÒu ngêi ®· chuyÓn sang víi Windows ®Ó sö dông c¸c kh¶ n¨ng qu¶n lý bé nhí vµ giao diÖn dÔ dïng cña nã, nhng hµng triÖu m¸y tÝnh t¬ng thÝch IBM PC lo¹i cò ®ang tån t¹i kh«ng thÓ ch¹y tèt víi Windows. Kh«ng nghi ngê g× n÷a, MS-DOS lµ mét hÖ ®iÒu hµnh ®îc dïng réng r·i nhÊt trªn thÕ giíi vµ cã lÏ sÏ cßn tån t¹i trong nhiÒu n¨m n÷a. B¹n nªn: §Ó cã hiÖu suÊt cao nhÊt v¬i Microsoft Windows, b¹n h·y n©ng cÊp lªn dïng MS-DOS 6. 0 - 6. 2 vµ ch¹y tr×nh tiÖn Ých MEMMAKER ®Ó tËn dông hÕt u ®iÓm cña toµn bé nhí cña hÖ thèng. Microsoft Windows Mét m«i trêng cöa sæ vµ giao diÖn ngêi-m¸y theo øng dông ( API), nh»m bæ sung thªm c¸c thao t¸c ®a nhiÖm cho DOS, vµ ®a vµo qu¸ tr×nh ®iÖn to¸n theo quy c¸ch IBM mét sè tÝnh n¨ng giao diÖn ngêi-m¸y theo ®å ho¹ cña Macintosh, nh c¸c tr×nh ®¬n kÐo xuèng, c¸c kiÓu ch÷ ®a d¹ng, c¸c dông cô v¨n phßng, vµ kh¶ n¨ng di chuyÓn tµi liÖu tõ ch¬ng tr×nh nµy sang ch¬ng tr×nh kh¸c th«ng qua Clipboard. Vi Windows cã tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng cÇn thiÕt cho viÖc bæ sung thªm c¸c tÝnh n¨ng nh c¸c tr×nh ®¬n, c¸c cöa sæ, vµ c¸c hép héi tho¹i, cho nªn tÊt c¶ c¸c tr×nh øng dông Windows ®Òu cã mét giao diÖn trî gióp. Ban ®Çu, Windows chØ cã nhiÒu h¬n mét Ýt so víi b¶n duyÖt tríc cña Presentation Manager cña OS/ 2. Windows chØ ch¹y ®îc víi mét Ýt ch¬ng tr×nh øng dông ®îc biªn so¹n ®Æc biÖt cho nã trong m«i trêng giao diÖn ngêi-m¸y ®å ho¹, vµ sö dông c¸c tiªu chuÈn nhí më réng nh Lotus-Intel-Microsoft Specification 4. 0 ch¼ng h¹n. Tuy nhiªn, nh÷ng ch¬ng tr×nh theo quy c¸ch IBM thÕ hÖ míi ®ßi hái ph¶i cã chÕ ®é b¶o vÖ cña c¸c bé vi xö lý Intel 80286 vµ 80386 víi 16 M kh«ng gian nhí ®ång nhÊt cña chóng. Microsoft ®· chän lËp trêng lµ c¸c ch¬ng tr×nh trong chÕ ®é b¶o vÖ ph¶i ®îc biªn so¹n cho OS/ 2 vµ Presentation Manager. VÒ sau, DESKQ view (cña h·ng Quarterdeck Systems) xuÊt hiÖn víi kh¶ n¨ng cã thÓ ch¹y c¸c ch¬ng tr×nh MS-DOS trong c¸c cöa sæ chª ®é b¶o vÖ, cho nªn Microsoft còng ®· cho ra ®êi Windows 3. 0 cã thÓ ch¹y víi c¸c tr×nh øng dông MS-DOS trong chÕ ®é b¶o vÖ. Windows 3. 0 ®· thµnh c«ng mét c¸ch kú diÖu, cïng víi Excel vµ Word for Windows ®ang thu ®îc nhiÒu ngêi dïng h¬n; c¸c kh¸ch hµng sö dông Windows kh¸c th× mua ch¬ng tr×nh nµy ®¬n gi¶n chØ v× muèn ch¹y nhiÒu ch¬ng tr×nh cïng mét lóc. B¶n 1992 cña Windows 3. 1 ®· cñng cè thªm cho sù th«ng dông cña Windows, do cã nhiÒu c¶i thiÖn quan träng vÒ tèc ®é, cã Program Manager vµ File Manager, cã c¸c ph«ng True Type, cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn chuét trong c¸c tr×nh øng dung MS-DOS, cã mµn h×nh Help ®îc c¶i thiÖn vµ kh¶ n¨ng ®a nhiÖm, cã c¸c tr×nh cÊt gi÷ mµn h×nh cµi s½n, cã kh¶ n¨ng liªn kÕt vµ nhóng ®èi tîng ( OLE), vµ c¸c më réng ®a ph¬ng tiÖn. MÆc dï nhiÒu ngêi sö dông DOS vÉn tiÕp tôc thÝch thó vÒ tèc ®é cao h¬n vµ sù kiÓm so¸t cña ngêi dïng trùc tiÕp h¬n trong c¸c tr×nh øng dông ®îc a thÝch cña hä, nhng nh÷ng ngêi sö dông cã n¨ng khiÕu ®å ho¹ ®Òu ®ång ý Microsoft Windows sö dông rÊt thó vÞ. Lêi khuyªn: §Ó ch¹y Windows, b¹n ph¶i cã nhiÒu søc m¹nh ®iÖn to¸n h¬n khi ch¹y c¸c tr×nh øng dông Trang 3
VIETBOOK DOS t¬ng ®¬ng. Mét nÒn Windows tèi thiÓu ph¶i gåm cã mét m¸y 80386 SX ch¹y ë 16 MHz (nh) g tèt h¬n lµ 20 hoÆc 25 MHz, Ýt nhÊt 4 M RAM, 80 M ®Üa cøng, mét bé ®iÒu hîp VGA 16 bit cïng víi mµn h×nh VGA, vµ mét m¸y in phun hoÆc laser. Tèt nhÊt lµ mua mét m¸y 80486 DX 2 ch¹y ë 66 MHz, 8 M RAM, 200 M ®Üa cøng, vµ mét bé ®iÒu hîp VGA cïng víi mµn h×nh. Microsoft Windows NT Phiªn b¶n 32 bit cña giao diÖn ngêi-m¸y ®å ho¹ th«ng dông cña Microsoft, nã t¹o kh¶ n¨ng ®a nhiÖm thùc sù cho nh÷ng m¸y tÝnh c¸ nh©n cã c¬ së Intel vµ c¸c tr¹m c«ng t¸c chuyªn dông. Phiªn b¶n nµy cña Windows cã thÓ bá qua DOS vµ cã kh¶ n¨ng th©m nhËp tèt h¬n vµo bé nhí hÖ thèng so víi Windows 3. 1. Windows NT ch¹y ®îc trong chÕ ®é b¶o vÖ kh«ng lo¹i trõ trêng hîp nµo, cho phÐp nh÷ng lËp tr×nh viªn cã thÓ sö dông ®Õn 4 gigabyte RAM mµ kh«ng cÇn ph¶i s¾p xÕp l¹i ®Ó ®¸nh lõa m¸y. Cïng víi nh÷ng u ®iÓm ®ã, Windows NT cßn cã kh¶ n¨ng chÊp nhËn trôc trÆc, qu¶n lý tÖp, th©m nhËp m¹ng, vµ b¶o vÖ an toµn ®îc c¶i thiÖn tèt h¬n. Trªn mµn h×nh, Windows NT tr«ng gièng nh Windows 3. 1 quen thuéc. Kh«ng lÖ thuéc vµo sù giíi h¹n cña DOS, Windows NT nh»m vµo nh÷ng nhîc ®iÓm cña Windows 3. 1 ®Ó kh¾c phôc, nªn ®· trë nªn hÊp dÉn ®èi víi c¸c hÖ ®iÖn to¸n nhiÒu ngêi sö dông, lµ c¸c hÖ hay dïng UNIX hoÆc OS/ 2. Tuy nhiªn víi ®ßi hái bé nhí lín - 70 M kh«ng gian ®Üa cøng vµ 16 M RAM cha dïng ®Õn - Microsoft Windows NT chØ ®îc sö dông trong c¸c hÖ m¸y tÝnh m¹nh nhÊt. IBM ViÕt t¾t cña International Business Machines Corp., lµ nhµ s¶n xuÊt m¸y tÝnh lín nhÊt thÕ giíi. UNIX Mét hÖ ®iÒu hµnh ®îc dïng trong nhiÒu lo¹i m¸y tÝnh kh¸c nhau, tõ c¸c m¸y tÝnh lín cho ®Õn c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n, nã cã kh¶ n¨ng ®a nhiÖm phï hîp mét c¸ch lý táng ®èi víi c¸c øng dông nhiÒu ngêi dïng. UNIX ®îc viÕt b»ng ng«n ng÷ lËp tr×nh rÊt linh ®éng, ng«n ng÷ C vµ còng nh C, ®ã lµ thµnh qu¶ nghiªn cøu cña AT & T Bell Laboratories UNIX lµ mét m«i trêng lËp tr×nh toµn diÖn, nã diÔn ®¹t mét triÕt lý lËp tr×nh duy nhÊt. Tuy nhiªn víi h¬n 200 lÖnh kh«ng kÓ c¸c th«ng b¸o lçi, vµ víi nh÷ng có ph¸p lÖnh khã hiÓu UNIX lµ mét g¸nh nÆng cho nh÷ng ngêi kh«ng quen sö dông vµ kh«ng giái kü thuËt. Víi sù ph¸t triÓn c¸c shell cña UNIX, hÖ ®iÒu hµnh nµy cã thÓ ®ãng mét vai trß phæ dông h¬n trong ®iÖn to¸n. Khi ngêi sö dông bÞ c¸ch ly khái nh÷ng c¸i kh¸c thêng ®ã cña UNIX th× nh÷ng u ®iÓm cña hÖ ®iÒu hµnh nµy sÏ ®îc nhanh chãng biÓu hiÖn. UNIX ®· ®îc thiÕt kÕ díi d¹ng lµ mét hÖ thèng nhiÒu ngêi dïng, vµ víi kh¶ n¨ng ®a nhiÖm cña nã, UNIX cßn cã thÓ thùc hiÖn nhiÒu nhiÖm vô cïng mét lóc. NÕu t¬ng lai cña ®iÖn to¸n c¸ nh©n dùa vµo sù liªn kÕt c¸c tr¹m c«ng t¸c ®Ó hîp t¸c víi m¸y tÝnh mini vµ m¸y tÝnh lín, th× c¸c hÖ ®iÒu hµnh UNIX trong trêng hîp cô thÓ ®îc trang bÞ mét shell nh NeXTStep ch¼ng h¹n. SÏ cã kh¶ n¨ng thay thÕ cho DOS vµ ngay c¶ OS/ 2. NeXTStep, mét Shell cña UNIX dïng cho tr¹m c«ng t¸c NeXT, còng dÔ sö dông vµ linh ho¹t nh DOS vµ OS/ 2. NeXTStep còng cã mét giao diÖn ch¬ng tr×nh sö dông ( APl) thùc chÊt qu¶n lý tÊt c¶ c¸c thñ tôc hiÓn thÞ, gi¶i phãng cho c¸c lËp tr×nh viªn khái c«ng viÖc lËp tr×nh buån dông cho m¸y tÝnh c¸ nh©n dïng lo¹i vi xö lý 8 bit Intel 8088 vµ Zilog Z- 80. CP/M (ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn cho c¸c bé vi xö lý) ®· ®îc x©y dùng trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 1970 díi d¹ng c¸c driver ®Üa mÒm vµ ®· trë nªn th«ng dông cho c¸c m¸y tÝnh c¸ nh©n lo¹i cò. §îc thiÕt kÕ cho lo¹i m¸y tÝnh cã bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn lo¹i nhá, chØ 16 K, CP/M lµ ch¸n ®Ó t¹o ra c¸c h×nh ¶nh trªn mµn h×nh trong mét ph¹m vi mét tr×nh øng dông. NeXTStep cã thÓ dïng ngay cho c¸c m¸y tÝnh t¬ng thÝch BM PC díi d¹ng ch¬ng tr×nh NeXTStep for Intel Processor. Cã mét ®iÒu kh«ng may lµ gi¸ cña NeXTStep kh¸ ®¾t ( 795 ®«la so víi 200 ®«la hoÆc rÎ h¬n ®èi víi DOS vµ Windows) cho nªn cã rÊt Ýt tr×nh øng dông ®îc biªn so¹n cho nã, vµ nã cha ®îc mét chç ®øng v÷ng ch¾c. V× Bell Laboratiories ®· bÞ cÊm kh«ng ®îc phÐp tiÕp thÞ UNIX do nh÷ng quy t¸c chèng ®éc quyÒn ®èi víi h·ng AT & T, UNIX ®· ®îc cung cÊp miÔn phÝ cho c¸c trêng trung häc vµ ®¹i häc trong toµn B¾c Mü b¾t ®Çu t 1976. N¨m 1979, Trêng ®¹i häc California ë Berkeley ®· x©y dùng mét phiªn b¶n cña UNIX dïng cho c¸c m¸y tÝnh VAX. Sau khi ®· ®îc a thÝch trong c¸c lÜnh vùc kü thuËt vµ c«ng nghÖ UNIX cña Berkeley ®· ph¸t triÓn thªm nh÷ng phiªn b¶n kh¸c vµ b¸n réng r·i trªn thÞ trêng. §Çu nh÷ng n¨m 1980, AT & T ®· dµnh ®îc quyÒn tiÕp thÞ ®èi víi hÖ thèng ®ã, vµ ®· cho ra ®êi System V vµo n¨m 1983. Víi System V, AT & T ®· thiÕt lËp mét lo¹t c¸c tiªu chuÈn UNIX cã tªn gäi lµ System V Interface Definition ( SVID). §ã lµ c¸c tiªu chuÈn híng tíi nh÷ng n¬i do c¸c hÖ UNIX ®ang thèng trÞ vµ nh÷ng n¬i cã nhiÒu thµnh viªn cïng hîp t¸c ®ang yªu cÇu. IBM ®· lµm phï hîp chuÈn SVID víi phiªn b¶n UNIX cña riªng m×nh. Trang 4
VIETBOOK CP/M ViÕt t¾t cña Control Program for Microprocessors .Mét hÖ ®iÒu hµnh sö mét hÖ ®iÒu hµnh kiÓu dßng lÖnh, vµ vÉn cßn ®îc sö dông réng r·i trªn h¬n 4 triÖu m¸y tÝnh 8 bit (nh) Morrow, Kaypro, vµ Osborne ®ang ho¹t ®éng hiÖn nay. MS-DOS, mét b¶n clone cña CP/M, ®· ®îc thiÕt kÕ ®Ó thuËn tiÖn trong viÖc chuyÓn ®æi c¸c phÇn mÒm doanh th¬ng CP/M 8 bit cã thÓ ch¹y trong m«i trêng IBM PC 16 bÝt. ChÝnh h·ng IBM ®· ®Æt vÊn ®Ò tríc cho Digital Research, mét h·ng xuÊt b¶n cña CP/M, biªn so¹n hÖ ®iÒu hµnh nµy ®Ó dïng cho lo¹i m¸y tÝnh míi cña m×nh, nhng cuèi cïng h·ng Microsoft Corporation ®· lµm thay c«ng viÖc nµy. PC-DOS Mét phiªn b¶n cña hÖ ®iÒu hµnh MS-DOS do h·ng IBM ®a ra MCA ViÕt t¾t Micro Chanel Architecture - MCA CÊu tróc vi kªnh ( MCA) C¸c ®Æc trng vÒ thiÕt kÕ cña buýt Micro Chanel Bus së h÷u riªng cña IBM. Mét thiÕt kÕ ngo¹i vi t¬ng thÝch víi MCA ®îc thiÕt kÕ ®Ó c¾m ®îc trùc tiÕp vµo Micro Chanel Bus, nhng kh«ng thÓ lµm viÖc ®îc víi c¸c cÊu tróc buýt kh¸c. Micro Chanel Bus Buýt vi kªnh .Mét lo¹i buýt më réng së h÷u riªng, do h·ng IBM giíi thiÖu dïng cho c¸c m¸y tÝnh PS/ 2 lo¹i cao cÊp. HÇu hÕt c¸c m¸y tÝnh 80386 kh«ng ph¶i lµ IBM ®Òu dïng cÊu tróc buýt 32 bit cho bé vi xö lý, nhng bªn ngoµi th× dïng buýt më réng AT 16 bit ®Ó tËn dông mét sè lîng khæng lå c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi gi¸ rÎ ®ang cã s½n trªn thÞ trêng. Víi toan tÝnh x¸c ®Þnh mét chuÈn buýt 32 bit, IBM ®· giíi thiÖu cÊu tróc MCA ( Micro Chanel Architecture) vµo n¨m 1987, vµ dïng buýt Micro Chanel Bus ngay cho c¸c model m¸y tÝnh PS/ 2 cao cÊp cña hä. Buýt MCA cã nhiÒu tiÕn bé vÒ kü thuËt bao gåm kh¶ n¨ng sö dông c¸c ngo¹i vi 32 bit, tèc ®é cao h¬n, ®é tin cËy tèt h¬n, vµ c¶ kh¶ n¨ng sö dông nhiÒu ®¬n vÞ xö lý trung t©m ( CPU) trong mét m¸y tÝnh. Tuy nhiªn, chuÈn MCA kh«ng t¬ng thÝch ngîc víi c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi vµ c¸c bé ®iÒu hîp dïng cho buýt më réng AT ®ang cã s½n; do ®ã, mét sè nhµ ph©n tÝch c«ng nghiÖp cho r»ng MCA ®· ®îc thiÕt kÕ chñ yÕu chØ ®Ó ®o¹t l¹i cho IBM thÞ phÇn cã lîi ®èi víi c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi vµ c¸c bé ®iÒu hîp. IBM ®· chµo hµng c«ng nghÖ MCA nµy cho c¸c nhµ chÕ t¹o mµy clone díi mét s¬ ®å cho phÐp, nhng rÊt Ýt h·ng mua. Thay vµo ®ã c¸c h·ng chÕ t¹o m¸y t¬ng thÝch-IBM chñ yÕu ®· ®a ra thiÕt kÕ buýt 32 bit cña m×nh, gäi lµ Extended Industry Standard Architecture ( EISA), vµ tiÕp theo lµ c«ng nghÖ local bus nèi c¸c m¹ch video vµ c¸c æ ®Üa trùc tiÕp vµo c¸c ®êng dÉn d÷ liÖu bªn trong cña bé xö lý EASA ViÕt t¾t cña Extended Industry Standard Architecture ChuÈn EISA Mét thiÕt kÕ buýt më réng 32 bit do tæ hîp c«ng nghÖ gåm nh÷ng h·ng ss¶n xuÊt m¸y tÝnh t¬ng thÝch-IBM PC t¹o ra ®Ó ®èi lËp l¹i Micro Chanel Bus së h÷u riªng cña IBM. Kh¸c víi Micro Chanel Bus, buýt EISA t¬ng thÝch ngîc víi c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi 16 bit nh c¸c æ ®Üa vµ c¸c bé ®iÒu hîp hiÓn thÞ. C¸c m¸y EISA, mét thµnh tùu cao trong ®iÖn to¸n c¸ nh©n, hiÖn nay ®· bÞ lu mêi bëi c¸c model m¸y cã local bus, trong ®ã c¸c m¹ch video, c¸c æ ®Üa, vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c ®îc m¾c trùc tiÕp víi bé xö lý. SCSI ViÕt t¾t cña Small Computer System Interface Mét giao diÖn, thùc chÊt lµ mét lo¹i bus më réng phøc t¹p, trong ®ã b¹n cã thÓ c¾m vµo c¸c thiÕt bÞ nh æ ®Üa cøng, æ ®Üa CD ROM, m¸y quÐt h×nh vµ m¸y in laser. ThiÕt bÞ SCSI th«ng dông nhÊt lµ æ cøng SCSI cã chøa hÇu hÕt c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn, nªn ®· lµm cho giao diÖn SCSI trë nªn tù do ®Ó thùc hiÖn th«ng tin víi c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi kh¸c. Tèi ®a cã thÓ m¾c b¶y thiÕt bÞ SCSI vµo mét cæng SCSI. POWER PC Mét lo¹i vi xö lý RISC do h·ng Motorola chÕ t¹o, ®ang c¹nh tranh víi chip Intel Pentium. Chip nµy ®ang Trang 5
VIETBOOK ®îc h·ng IBM dïng cho dßng m¸y RS/ 6000, vµ h·ng Apple Corporation dïng lµm bé xö lý cho thÕ hÖ kÕ tiÕp cña m¸y Macintosh. Chip Power PC sÏ lµ chç dùa cho Windows NT, OS/ 2, vµ UNIX, khi ra ®êi chuÈn Power Open, mét tiªu chuÈn cho c¸c hÖ ®iÒu hµnh Power PC. §îc xem lµ mét th¸ch thøc thùc sù ®Çu tiªn, ®e do¹ x©m lîc thÞ trêng cña Intel, PowerPC cã thÓ cã mét ®èi thñ c¹nh tranh ®¸ng kÓ kh¸c. Hä c¸c chip Mips R 4 X 00 lµ c¸c bé vi xö lý RISC cã gi¸ c¶ vµ hiÖu suÊt tiÕn bé h¬n Intel, ®ång thêi lµ lo¹i chip tiªu thô Ýt ®iÖn dïng cho c¸c m¸y x¸ch tay mµ h·ng Intel cha cã. DEC Alpha, mét lo¹i bé vi xö lý RISC kh¸c cã tèc ®é 150 MHz (høa hÑn 200 MHz) còng ®· nh¶y vµo c¹nh tranh. TÊt c¶ c¸c lo¹i vi xö lý ®ã ®Òu ph¶i vît qua cïng c¸c vÊn ®Ò; ph¸t triÓn Windows NT, OS/ 2, vµ c¸c hÖ ®iÒu hµnh kh¸c, ®Ó ®îc ngêi tiªu thô chÊp nhËn; ph¸t triÓn c¸c tr×nh øng dông ®Ó cã thÓ tËn dông ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña c¸c thiÕt kÕ míi nµy; cÊu tróc RISC ph¶i ®îc chÊp nhËn lµ mét sù lùa chän cho t¬ng laI. RISC ViÕt t¾t cña Reduced Instruction Set Computer M¸y tÝnh dïng tËp lÖnh rót gän ( RISC) Mét lo¹i ®¬n vÞ xö lý trung t©m ( CPU), trong ®ã sè lîng lÖnh mµ bé xö lý ph¶i thùc hiÖn, ®îc gi¶m ®Õn cùc tiÓu ®Ó t¨ng tèc ®é xö lý. C¸c bé vi xö lý nh Intel 80386 nhËn biÕt tèt trªn 100 lÖnh ®Ó thùc hiÖn nhiÒu qu¸ tr×nh ®iÖn to¸n kh¸c nhau, nhng nÕu chip cã kh¶ n¨ng qu¶n lý cµng nhiÒu lÖnh th× ch¹y cµng chËm ®èi víi mäi lÖnh. Ys ®Þnh cña cÊu tróc RISC lµ rót gi¶m tËp lÖnh ®Õn giíi h¹n cùc tiÓu, b»ng c¸ch chän riªng c¸c lÖnh ®îc sö dông trong hÇu hÕt thêi gian, vµ tèi u ho¸ chóng ®Ó thùc hiÖn víi kh¶ n¨ng nhanh nhÊt cã thÓ ®îc. C¸c lÖnh ®Ó l¹i ngoµi chip th× ph¶i ®îc thùc hiÖn b»ng c¸c liªn hîp chóng víi nhau, nhng v× c¸c lÖnh nµy rÊt Ýt khi dïng ®Õn, nªn bé xö lý RISC thêng ch¹y nhanh h¬n bé xö lý CISC cïng lo¹i ®Õn 50 hoÆc 75 phÇn tr¨m. C¸c bé vi xö lý RISC còng Ýt tèn kÐm h¬n trong thiÕt kÕ, gì rèi, vµ chÕ t¹o, v× chóng Ýt phøc t¹p. Tuy nhiªn, viÖc ®¬n gi¶n ho¸ bé vi xö lý ®· ®Æt mét g¸nh nÆng lªn vai ngêi lËp tr×nh, v× hä ph¶i phôc håi l¹i sù phøc t¹p b»ng c¸ch viÕt nh÷ng ch¬ng tr×nh dµi h¬n. Nãi chung, sù ph¸t triÓn phÇn mÒm kh«ng thÓ biÓu hiÖn cïng mét xu híng ®Çy Ên tîng nh sù t¨ng hiÖu qu¶ ®· chøng tá râ rµng trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o phÇn cøng - thËm chÝ trong thùc tÕ cßn ngîc l¹i. Chi phÝ cña viÖc ph¸t triÓn cña ch¬ng tr×nh øng dông míi lín ®Õn møc tÊt c¶ c¸c c«ng ty dï lµ m¹nh nhÊt còng kh«ng d¸m bá ra ®Ó kinh doanh. V× lý do ®ã, cã mét sè ý kiÕn ph¶n b¸c cho lµ nªn phøc t¹p ho¸ phÇn cøng ®Ó cho nh÷ng ngêi lËp tr×nh cã thÓ rót gän ®îc c«ng viÖc cña hä. Ph¸t biÓu nµy cã thÓ g©y tranh luËn v× c¸c bé vi xö lý "b×nh thêng" hiÖn nay (gäi lµ c¸c m¸y tÝnh cã tËplÖnh phøc t¹p, gäi t¾c lµ CISC) ®· ®uæi kÞp c«ng n¨ng cña c¸c bé xö lý RISC nhanh nhÊt cña thêi ®iÓm míi chØ c¸ch hai hoÆc ba n¨m tríc. Tuy vËy, c¸c bé vi sö lý RISC cã thÓ sÏ t×m ®îc chç trèng trong c¸c øng dông cã môc ®Ých ®Æc biÖt, nh c¸c m¹ch t¨ng tèc ®å ho¹ ch¼ng h¹n, mµ trong ®ã vÊn ®Ò tèc ®é ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. BIOS ViÕt t¾t cña basic input/output system HÖ vµo/ra c¬ së ( BIOS) Mét bé c¸c ch¬ng tr×nh ®îc m· ho¸ trong bé nhí chØ ®äc ra ( ROM) trªn c¸c m¸y tÝnh lo¹i t¬ng thÝch víi IBM PC. C¸c ch¬ng tr×nh nµy qu¶n lý c¸c thao t¸c khëi ®éng ( POST) vµ thao t¸c kiÓm tra ë møc thÊp ®èi víi c¸c phÇn cøng ë æ ®Üa, bµn phÝm, vµ mµn h×nh. C¸c ch¬ng tr×nh BIOS cña m¸y tÝnh c¸ nh©n IBM ®Òu lµ lo¹i cã b¶n quyÒn, cho nªn nhiÒu h·ng chÕ t¹o m¸y tÝnh t¬ng thÝch IBM PC ph¶i tù biªn so¹n BIOS m« pháng theo IBM BIOS, hoÆc mua c¸c b¶n m« pháng cña c¸c c«ng ty kh¸c nh Phoenix Technologies hoÆc American Megatrends, Inc. Mét sè bé phËn cña hÖ m¸y cã BIOS riªng. BIOS trªn bé ®iÒu khiÓn ®Üa cøng ch¼ng h¹n, ®îc dïng ®Ó lu tr÷ b¶ng ghi c¸c r·nh vµ c¸c sector trªn æ ®Üa POST ViÕt t¾t cña Power-On Self-Test Qu¸ tr×nh kiÓm tra néi bé m¸y ®îc tiÕn hµnh khi khëi ®éng hoÆc khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh. Lµ mét bé phËn cña BIOS, ch¬ng tr×nh POST kiÓm tra bé vi xö lý ®Çu tiªn, b»ng c¸ch cho nã ch¹y thö mét vµi thao t¸c ®¬n gi¶n. Sau ®ã POST sÏ ®äc bé nhí CMOS RAM, trong ®ã lu tr÷ th«ng tin vÒ dung lîng bé nhí vµ kiÓu lo¹i c¸c æ ®Üa dïng trong hÖ m¸y cña b¹n. TiÕp theo, POST ghi vµo råi ®äc ra mét sè mÉu d÷ liÖu kh¸c nhau ®èi víi tõng byte bé nhí (b¹n cã thÓ nh×n thÊy c¸c byte ®îc ®Õm trªn mµn h×nh). Cuèi cïng, POST tiÕn hµnh th«ng tin víi tõng thiÕt bÞ; b¹n sÏ nh×n thÊy c¸c ®Ìn b¸o ë bµn phÝm vµ æ ®Üa s¸ng nhÊp nh¸y vµ m¸y in ®îc reset ch¼ng h¹n. BIOS sÏ tiÕp tôc kiÓm thö c¸c phÇn cøng råi xÐt qua æ ®Üa A ®èi víi DOS; nÕu æ ®Üa A kh«ng t×m thÊy, nã chuyÓn qua xem xÐt æ ®Üa C. Trang 6
VIETBOOK Boot sector R·nh ghi khëi ®éng R·nh ®Çu tiªn (r·nh 0) trªn c¸c ®Üa lo¹i t¬ng thÝch víi IBM PC. Sau khi bËt më m¸y, phÇn mÒm khëi ®éng trong ROM sÏ ra lÖnh cho m¸y tÝnh ®äc khèi d÷ liÖu ®Çu tiªn trªn r·nh nµy vµ n¹p vµo m¸y bÊt kú ch¬ng tr×nh nµo t×m thÊy ë ®©y. NÕu m¸y ®äc mét ®Üa hÖ thèng th× ch¬ng tr×nh trong b¶ng ghi khëi ®éng sÏ híng m¸y tÝnh vµo th môc gèc ®Ó n¹p MS-DOS vµo m¸y Warm boot Khëi ®éng nãng Khëi ®éng l¹i hÖ thèng trong t×nh tr¹ng m¸y ®ang cã ®iÖn vµ ®ang ho¹t ®éng; ®©y lµ ®éng t¸c, vÒ mÆt ®iÖn tö, t¬ng ®¬ng víi viÖc bËt më ®iÖn cho hÖ thèng, v× nã xãa bé nhí vµ n¹p l¹i hÖ ®iÒu hµnh, nhng æ ®Üa cøng kh«ng bÞ ngng råi khëi ®éng l¹i. Khëi ®éng nãng ®îc a thÝch h¬n khëi ®éng nguéi v× Ýt g©y sèc cho c¸c linh kiÖn ®iÖn tö vµ ®iÖn trong m¸y. Víi m¸y tÝnh lo¹i t¬ng thÝch IBM PC th× Ên Ctrl + Alt + Del ®Ó khëi ®éng hÖ thèng, mÆc dï ph¬ng ph¸p nµy kh«ng ph¶i lóc nµo còng më khãa ®îc cho hÖ. B¹n còng cã thÓ thùc hiÖn khëi ®éng nãng b»ng c¸ch Ên nót reset, hoÆc ®èi víi m¸y Macintosh lo¹i cò th× Ên chuyÓn m¹ch cña ngêi lËp ch¬ng tr×nh. Nh÷ng m¸y Mac lo¹i míi th× cã nót Restart trªn bµn phÝm IRQ ViÕt t¾t cña interrupt request §êng d©y yªu cÇu ng¾t §èi víi c¸c m¸y tÝnh t¬ng thÝch IBM PC, ®©y lµ c¸c ®êng d©y mµ c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi (nh) m¸y in hoÆc modem dïng ®Ó göi c¸c th«ng b¸o chó ý cho bé vi xö lý, khi c¸c thiÕt bÞ nµy ®ang s½n sµng ph¸t hoÆc thu d÷ liÖu. BUS Bus; kªnh; tuyÕn §êng dÉn ®iÖn néi bé mµ theo ®ã c¸c tÝn hiÖu ®îc truyÒn tõ bé phËn nµy ®Õn bé phËn kh¸c trong m¸y tÝnh. M¸y tÝnh c¸ nh©n cã thiÕt kÕ bus cña bé vi xö lý theo ba lo¹i ®êng dÉn: - Bus d÷ liÖu truyÒn d÷ liÖu xu«i ngîc gi÷a bé nhí vµ bé vi xö lý. - Bus ®Þa chØ x¸c ®Þnh vÞ trÝ nhí nµo sÏ ®îc ®a vµo ho¹t ®éng. - Bus ®iÒu khiÓn truyÒn c¸c tÝn hiÖu cña c¸c bé phËn ®iÒu khiÓn. Ngêi ta sÏ ph¸t triÓn bus d÷ liÖu cña m¸y b»ng c¸ch nèi bé xö lý víi mét hoÆc nhiÒu khe c¾m më réng, vµ gäi lµ bus më réng ( expansion bus). bus d÷ liÖu, bus ®Þa chØ, vµ bus më réng ®Òu ®îc m¾c nèi theo nh÷ng hµng d©y dÉn song song, cho nªn tÊt c¶ c¸c bÝt cÇn göi ®i sÏ ®îc truyÒn cïng mét lóc ®ång thêi, gièng nh 16 hoÆc 32 chiÕc « t« dµn hµng ngang cïng ch¹y vÒ mét híng trªn xa lé cao tèc. Cã ba lo¹i cÊu tróc bus thêng gÆp phæ biÕn trong thÞ trêng m¸y tÝnh IBM PC vµ t¬ng thÝch PC. - Bus ISA ( Industry Standard Architecture). §©y lµ bus 16 bit, ®Çu tiªn ®îc x©y dùng ®Ó dïng cho c¸c m¸y tÝnh AT ( Advanced Technology). Bus nµy bao gåm nh÷ng khe c¾m më réng 8 bit ®Ó t¬ng thÝch víi c¸c bé ®iÒu hîp cò, vµ khe c¾m 16 bit dïng cho nh÷ng bé ®iÒu hîp kiÓu AT. - Bus MCA ( Micro Chanel Architecture). Lo¹i bus 32 bit së h÷u riªng ®îc dïng trong c¸c m¸y tÝnh IBM PS/ 2 cao cÊp. - Bus EISA ( Enhanced Industry Standard Architecture). Lo¹i bus 32 bit, nhng kh¸c víi bus MCA lµ cã thÓ t¬ng thÝch ngîc víi c¸c bé ®iÒu hîp ISA. TÝnh chÊt réng r·i cña 32 bit chØ ®îc sö dông mét phÇn. MÆc dï c¸c ®êng dÉn trong bus néi bé cña bé xö lý ho¹t ®éng ë tèc ®é cao phï hîp víi bé xö lý cña b¹n, nhng bus më réng th× ho¹t ®éng víi tèc ®é thÊp h¬n nhiÒu - EISA ë 8. 33 MHZ vµ MCA ë 10 MHZ. bus Local (lµ mét lo¹i ®êng dÉn tèc ®é cao liªn kÕt bé xö lý cña m¸y tÝnh víi vµi ba khe c¾m më réng) ®· ®îc x©y dùng ®Ó t¨ng tèc ®é cho viÖc hiÖn h×nh video trong c¸c ch¬ng tr×nh dïng nhiÒu ®å ho¹ nh Microsoft Windows ch¼ng h¹n. B¹n nªn: B¹n cã bÞ bèi rèi khi ph¶i quyÕt ®Þnh chän lo¹i bus nµo ®èi víi chiÕc m¸y tÝnh ®Þnh mua hay kh«ng? NÕu ®ang ch¹y Microsoft Windows, b¹n h·y chän mét hÖ m¸y cã hiÓn thÞ local bus. C¸c hÖ m¸y nµy sÏ cho phÐp hiÓn thÞ mµn h×nh nhanh h¬n nªn phï hîp víi c¸c ch¬ng tr×nh øng dông Windows dïng nhiÒu ®å ho¹. Data bus Mét ®êng dÉn ®iÖn tö néi bé cho phÐp bé vi xö lý cã thÓ tiÕn hµnh trao ®æi d÷ liÖu víi bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn ( RAM). §é réng cña bus d÷ liÖu, thêng 16 hoÆc 32 bit, sÏ qui ®Þnh sè lîng d÷ liÖu cã thÓ truyÒn cïng mét lóc nhiÒu hay Ýt. Address bus Bus ®Þa chØ Trang 7
VIETBOOK Kªnh ®iÖn tö néi bé dÉn tõ bé vi xö lý ®Õn bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn ( RAM). §Þa chØ cña c¸c vÞ trÝ lu tr÷ trong bé nhí ®îc truyÒn theo kªnh nµy. Gièng nh c¸ch tæ chøc bu ®iÖn, mçi vÞ trÝ nhí cã mét con sè hay ®Þa chØ riªng, vµ bus ®Þa chØ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó bé vi xö lý cã thÓ truy cËp vµo mäi vÞ trÝ trong bé nhí. §é réng (sè lîng d©y dÉn) cña bus ®Þa chØ sÏ qui ®Þnh sè lîng vÞ trÝ nhí cùc cùc ®¹i mµ bé vi xö lý cã thÓ tiÕn hµnh ®Þa chØ ho¸, vµ do ®ã qui ®Þnh dung lîng cùc ®¹i cña bé nhí. C¸c m¸y tÝnh c¸c nh©n IBM cò sö dông c¸c bus ®Þa chØ réng 20 bit ( 20 d©y dÉn) nªn chØ cã thÓ ph©n biÖt vµ sö dông tèi ®a lµ 2 lòy thõa 20 vÞ trÝ nhí ( 1 M RAM). Víi bus ®Þa chØ réng 32 bit, c¸c m¸y tÝnh t¬ng thÝch IBM PC lo¹i míi cã thÓ ®Þa chØ ho¸ cùc ®¹i ®Õn 4 gigabyte RAM TCP/IP ViÕt t¾t cña Transfer Control Protocol/Internet Protocol Mét tËp c¸c tiªu chuÈn (c¸c giao thøc) dïng cho qu¸ tr×nh ph¸t truyÒn vµ söa lçi ®èi víi c¸c d÷ liÖu, cho phÐp chuyÓn d÷ liÖu tõ m¸y tÝnh ®îc ghÐp víi m¹ng Internet sang c¸c m¸y tÝnh kh¸c. VGA ViÕt t¾t cña Video Graphics Array Mét tiªu chuÈn hiÓn thÞ ®å häa mµu ¸nh x¹ bit, ®îc IBM giíi thiÖu vµo n¨m 1987 cïng víi lo¹t m¸y tÝnh PS/ 2 cña hä. Bé ®iÒu hîp VGA vµ mµn h×nh lo¹i t¬ng tù cã kh¶ n¨ng hiÓn thÞ 256 mµu biÕn ®æi liªn tôc cïng mét lóc, víi ®é ph©n gi¶i 640 pixel chiÒu ngang vµ 480 dßgn chiÒu däc. M¹ch VGA t¬ng thÝch lïi víi tÊt c¶ c¸c chuÈn hiÓn thÞ tríc, bao gåm CGA, MDA, vµ EGA cao h¬n EGA kh«ng nh÷ng chØ v× ®é ph©n gi¶i cao, mµ cßn v× c«ng nghÖ VGA lu«n gi÷ v÷ng tû lÖ co d·n cña c¸c h×nh ®å häa trªn mµn h×nh. ChuÈn VGA còng dïng c«ng nghÖ tÝn hiÑue lèi vµo d¹ng t¬ng tù ®Ó t¹o ra mét sè lîng kh«ng h¹n chÕ c¸c mµu s¾c biÕn ®æi theo mét d·i liªn tôc; cßn EGA dïng c«ng nghÖ mµn h×nh sè nªn bÞ giíi h¹n vÒ sè lîng c¸c møc cêng ®é mµu. ChuÈn VGA cña IBM ®· ®îc c¸c cöa hµng thuéc nhãm ba n©ng lªn cao h¬n, hä ®a ra c¸c bé ®iÒu hîp VGA cã kh¶ n¨ng hiÓn thÞ thªm hai chÕ ®é ®å häa bæ sung. §ã lµ chÕ ®é Super VGA n©ng cao cã ®é ph©n gi¶i 1024 x 786. C¸c chÕ ®é nµy ®Òu cã 256 mµu ®îc hiÓn thÞ ®ång thêi. EGA ViÕt t¾t cña Enhanced Graphics Adapter Card EGA Bé ®iÒu hîp hiÓn thÞ ®å ho¹ mµu, ¸nh x¹ bit, dïng cho c¸c lo¹i m¸y tÝnh t¬ng hîp-IBM PC. Card ®iÒu hîp EGA cã thÓ hiÓn thÞ 16 mµu ®ång thêi víi ph©n gi¶i 640 pixel chiÒu ngang vµ 350 dßng chiÒu däc. Mêi s¸u mµu nµy ®îc chän tõ palette mµu cña EGA chøa tÊt c¶ 64 mµu, nÕu b¹n kÓ c¶ mµu ®en vµ c¸c bãng mµu x¸m CARD Mét board m¹ch ®iÖn tö ®îc thiÕt kÕ ®Ó c¾m võa vµo mét khe cña bus më réng trong m¸y tÝnh. §ång nghÜa víi bé ®iÒu hîp ( adapter) PCMCIA ViÕt t¾t cña Personal Computer Memory Card International Association ¦ Mét hiÖp héi th¬ng m¹i quèc tÕ ®· x©y dùng c¸c tiªu chuÈn cho c¸c thiÕt bÞ, nh m«dem vµ c¸c æ ®Üa cøng ®Æt ngoµi ch¼ng h¹n, cã thÓ c¾m dÔ dµng vµo c¸c lo¹i m¸y tÝnh notebook. Plug and Play Mét tiªu chuÈn vÒ phÇn cøng míi næi lªn trong c«ng nghÖ ®èi víi c¸c bé phËn phÇn øng bæ sung thªm trong m¸y tÝnh, yªu cÇu c¸c bé phËn ®ã cã kh¶ n¨ng tù ®ång nhÊt ho¸, vµ ®¸p øng yªu cÇu trong mét lo¹i tiªu chuÈn. Tiªu chuÈn Plug and Play (c¾m vµo lµ ch¹y) ®ßi hái phÇn cøng lÉn phÇn mÒm ®Òu ph¶i thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh. PhÇn cøng ®ã lµ BIOS lo¹i Plug and Play cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt ®îc c¸c bé phËn m¸y cña hÖ thèng ngay khi khëi ®éng m¸y tÝnh. Sau ®ã BIOS sÏ duy tr× b¸o ®éng vÒ bÊt kú nh÷ng thay ®æi cÊu h×nh quan träng nµo mµ b¹n cã thÓ g©y ra, nªn nã cã thÓ chuyÓn nh÷ng th«ng tin nµy cho hÖ ®iÒu hµnh. PhÇn mÒm nµy lµ méthÖ ®iÒu hµnh phï hîp víi Plug and Play. Víi chuÈn Plug and Play b¹n kh«ng cÇn ph¶i "cµi ®Æt" c¸c thiÕt bÞ; b¹n kh«ng ph¶i quan t©m ®Õn c¸c cÇu nèi vµ c¸c chuyÓn m¹ch dip, hoÆc c¸c driver m¸y in t¬ng thÝch víi phÇn mÒm ®èi víi c¸c lo¹i m¸y in míi nhÊt. C¬ së ®· ®îc cµi ®Æt cña c¸c thiÕt bÞ ISA kh«ng t¬ng hîp víi Plug and Play, mÆc dï thÕ hÖ kÕ tiÕp cña c¸c bé ®iÒu hîp m¹ng, c¸c modem fax, vµ c¸c Trang 8
VIETBOOK thiÕt kÕ kh¸c sÏ t¬ng hîp. Chóng ta sÏ ®îc chøng kiÕn c¸c thiÕt bÞ Plug and Play trµn ngËp thÞ trêng vµo n¨m 1995, khi bé phËn lµm cho phï hîp cña hÖ ®iÒu hµnh xuÊt hiÖn. FDHD ViÕt t¾t cña floppy drive high density -Super Drive Mét lo¹i æ ®Üa mÒm 31 / 2 inch c¶i tiÕn, hiÖn nay víi tiªu chuÈn trong m¸y tÝnh Macintosh ( 400 K, 800 K, vµ 1. 4 M). Víi sù gióp ®ì cña phÇn mÒm Apple File Exchange cña h·ng Apple cã trong tÊt c¶ c¸c phÇn mÒm hÖ thèng Macintosh, æ ®Üa nµy còng cã thÓ ®äc vµ ghi vµo c¸c lo¹i ®Üa DOS 720 K vµ 1. 44 M. Nã cßn cã thÓ ®Þnh d¹ng theo khu«n thøc DOS. Lêi khuyªn: Nhê SuperDrive, b¹n cã thÓ di chuyÓn c¸c tÖp d÷ liÖu mét c¸ch dÔ dµng gi÷a c¸c hÖ thèng IBM PC vµ Macintosh. §Ó ®¹t ®îc møc ®é cao h¬n vÒ kh¶ n¨ng t¬ng hîp d÷ liÖu, b¹n h·y chän dïng cïng mét ch¬ng tr×nh øng dông cho c¶ hai hÖ thèng. Gi¶ sö b¹n ch¹y phiªn b¶n Macintosh cña Microsoft Word trªn m¸y Mac vµ phiªn b¶n Windows trªn m¸y PC. Phiªn b¶n Mac cña Word cã thÓ ®äc vµ ghi vµo khu«n thøc Windows kh«ng cã bÞ bÊt kú mét khu«n thøc nµo. UPS ViÕt t¾t cña uninterruptible power supply Nguån cÊp ®iÖn liªn tôc Mét bé acquy cã thÓ cung cÊp ®iÖn liªn tôc cho hÖ m¸y tÝnh ngay c¶ trong trêng hîp mÊt ®iÖn líi. Bé acquy nµy ®îc n¹p trong suèt thêi gian bËt ®iÖn m¸y tÝnh, vµ sÏ chuyÓn sang chÕ ®é ph¸t ®iÖn ®Ó nu«i m¸y, khi mÊt ®iÖn líi, trong thêi gian 10 phót trë nªn. Víi kho¶ng thêi gian ®ã b¹n cã thÓ tiÕn hµnh mäi thñ tôc cÊt gi÷ l¹i d÷ liÖu vµ t¾t m¸y tÝnh theo ®óng quy c¸ch. Lêi khuyªn : Bé nguån cung cÊp ®iÖn liªn tôc chØ lµ mét thiÕt bÞ cung cÊp t¹m, ph¶i cã mét thêi gian chuyÓn ®æi, dï rÊt ng¾nm nªn nh÷ng có mÊt ®iÖn ®ét ngét cã thÓ sÏ lµm mÊt nh÷ng d÷ liÖu quan träng. CMOS ViÕt t¾t cña Complementary Metal-Oxide Semiconductor Chip CMOS Mét chip Ýt tèn n¨ng lîng, ®îc chÕ t¹o ®Ó thùc hiÖn ®óng c¸c chøc n¨ng cña c¸c chip kh¸c, nh c¸c chip nhí hoÆc c¸c bé vi xö lý. Chip CMOS ®îc sö dông trong c¸c m¸y tÝnh x¸ch tay ch¹y pin vµ trong c¸c bé phËn m¸y yªu cÇu Ýt tiªu hao ®iÖn. ThuËt ng÷ CMOS còng ®îc g¸n cho mét chip CMOS ®Æc biÖt dïng lµm ®ång hå thêi gian thùc g¾n trªn board mÑ, ®ång thêi dïng ®Ó lu tr÷ cÊu h×nh c¬ së cña hÖ thèng bao gåm c¸c th«ng sè vÒ chñng lo¹i æ cøng vµ æ mÒm, dung lîng bé nhí ®· l¾p ®Æt, vµ c¸c th«ng sè thiÕt lËp vÒ tr¹ng th¸i ®îi. C¸c th«ng sè nµy sÏ ®îc gi÷ l¹i khi m¸y tÝnh t¾t ®iÖn nhê mét bé pin nu«i. Chip Lo¹i m¹ch ®iÖn tö siªu nhá ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t trªn c¬ së mét m¶nh silic nhá. Lo¹i m¹ch ®iÖn tö nµy b¾t ®Çu xuÊt hiÖn tõ n¨m 1947, cïng víi thêi kú ph¸t sinh ra transitor, mét linh kiÖn ®¶o tr¹ng th¸i vµ khuyÕn ®¹i, dïng thay thÕ cho c¸c ®Ìn ®iÖn tö cång kÒnh, tèn ®iÖn vµ kh«ng tin cËy. Còng nh Transitor, tr×nh ®é kü thuËt thêi ®ã ®· kh«ng gi¶i quyÕt ®îc mét vÊn ®Ò khã kh¨n lín, mµ bÊt kú h·ng nµo còng gÆp, lµ viÖc m¾c nèi tÊt c¶ c¸c linh kiÖn vµo víi nhau ë bªn trong. Ngêi ta ®· x©y dùng nhiÒu quy tr×nh tù ®éng kh¸c nhau, nhng cuèi cïng còng cã mét vµi d©y nèi vµ mèi hµn ph¶i lµm b»ng tay, nªn c¸c linh kiÖn ®iÖn tö phøc hîp rÊt ®¾t tiÒn. Trong nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 50, Jack Kilby (mét kü s cña h·ng Texas Instruments) vµ Robert Noyce (mét kü s cña h·ng Fairchild Semiconductor) ®· chÕ t¹o ®îc m¹ch tÝch hîp, mét chip s¶n xuÊt tõ c¸c vËt liÖu b¸n dÉn, cã thÓ sao ®óng chøc n¨ng cña mét sè transistor vµ c¸c linh kiÖn ®iÖn tö kh¸c. C¸c m¹ch tÝch hîp ®Çu tiªn chØ chøa d¨m ba phÇn tö m¹ch, nhng víi ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ nh vËy, hiÖn nay ®· cã thÓ chÕ t¹o ®îc mêi s¸u triÖu phÇn tö trªn mét chip nhá ®Õn møc cã thÓ ®Æt trªn ®Çu ngãn tay. Quan träng h¬n nhiÒu vÒ mÆt kinh tÕ x· héi so víi viÖc rót nhá kÝch thíc chip lµ kh¶ n¨ng chÕ t¹o hµng lo¹t lín víi gi¸ thÊp. Bé vi xö lý Pentium cña Intel hiÖn nay lµ mét vÝ dô, b¸n víi gi¸ 1. 000 ®ång nhng vÒ mÆt ®iÖn tö nã t¬ng ®¬ng víi mét m¸y tÝnh lín gi¸ vµi triÖu ®«la míi chØ c¸ch 20 n¨m tríc. Nh÷ng thµnh qu¶ cña c«ng nghÖ chÕ t¹o chip ®· t¹o kh¶ n¨ng cho kü thuËt m¸y tÝnh th©m nhËp s©u réng vµo x· héi. FAT ViÕt t¾t cña file allocation table B¶ng ph©n bè tÖp, b¶ng ®Þnh vÞ tÖp Mét b¶ng Ên trªn ®Üa mÒm hoÆc ®Üa cøng dïng ®Ó lu gi÷ th«ng tin vÒ Trang 9
VIETBOOK c¸ch thøc c¸c tÖp tin ®· ®îc cÊt gi÷ nh thÕ nµo trong c¸c cluster riªng biÖt, kh«ng nhÊt thiÕt liÒn nhau. B¶ng ph©n bè tÖp dïng mét ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, rÊt gièng cuéc thu gom r¸c cña nh÷ng ngêi quÐt ®êng, ®Ó theo dâi dÊu vÕt cña d÷ liÖu. Trong kho¶n môc FAT ®èi víi cluster ®Çu tiªn lµ ®Þa chØ cña cluster thø hai ®îc sö dông ®Ó lu tr÷ tÖp ®ã. Trong kho¶ng môc FAT ®èi víi cluster thø hai lµ ®Þa chØ cña cluster thø ba, cø nh thÕ tiÕp tôc cho ®Õn kho¶n môc cña cluster cuèi cïng chøa m· kÕt thóc cña tÖp. V× chØ cã duy nhÊt b¶ng nµy cho biÕt c¸ch t×m d÷ liÖu trªn ®Üa, cho nªn DOS sÏ thµnh lËp vµ duy tr× hai b¶n sao cña FAT ®Ó ®Ò phßng mét bÞ háng. FILE Fragmentation Sù ph©n ®o¹n tÖp, (sù) chia rêi tÖp Sù ph©n bè tÖp tin vµo trong c¸c sector kh«ng liÒn nhau trªn ®Üa mÒm hoÆc ®Üa cøng. Cã sù ph©n ®o¹n v× cã nhiÒu t¸c vô xo¸ tÖp vµ ghi tÖp x¶y ra. Sau khi thµnh lËp vµ xo¸ nhiÒu tÖp trªn ®Üa, c¸c tÖp cßn l¹i sÏ kh«ng cßn n»m trong c¸c cluster liÒn nhau. LÇn sau cïng cÊt gi÷ mét tÖp hoÆc cµi ®Æt vµo mét ch¬ng tr×nh mãi, DOS sÏ lu tr÷ c¸c d÷ liÖu ®ã vµo nh÷ng cluster nµo cßn trèng gi÷a c¸c tÖp ®ang cã mÆt. §Çu tõ ®äc/ghi sÏ ph¶i di chuyÓn trªn nh÷ng ®o¹n ®êng dµi ®Ó t×m kiÕm vµ phôc håi l¹i mét tÖp ®· bÞ chia rêi vôn ra kh¾p mÆt ®Üa. T¸c vô ch¾p liÒn sÏ n©ng hiÖu suÊt ho¹t ®éng cña ®Üa lªn ®Õn 50 phÇn tr¨m b»ng c¸ch ghi l¹i c¸c tÖp, sao cho chóng ®îc xÕp vµo trong c¸c cluster liÒn nhau. Defragmentation Sù ch¾p liÒn Mét thñ tôc nh»m ghi l¹i tÊt c¶ c¸c tÖp trªn ®Üa cøng, sao cho c¸c bé phËn cña c¸c tÖp ®Òu ®îc ghi trªn c¸c sector liÒn nhau. KÕt qu¶ sÏ lµm t¨ng tèc ®é truy t×m th«ng tin trªn ®Üa lªn 75 phÇn tr¨m. Trong qu¸ tr×nh ghi b×nh thêng, c¸c tÖp trªn ®Üa cøng bÞ chia nhá, vµ c¸c bé phËn cña tÖp n»m r¶i r¸c trªn kh¾p ®Üa cho nªn lµm chËm c¸c t¸c vô truy t×m. Lêi khuyªn : MS-DOS cã tr×nh tiÖn Ých ch¾p liÒn DEFRAG. Nªn cho ch¹y DEFRAG mçi th¸ng mét lÇn ®Ó t¨ng hiÖu suÊt cña hÖ m¸y mµ kh«ng g©y h¹i cho ®Üa cøng. DIP ViÕt t¾t cña dual in-line package Mét dông cô ®Ó ®ãng gãi vµ l¾p g¾n dïng cho c¸c m¹ch tÝch hîp. Ch¼ng h¹n, DIP lµ c¸ch ®ãng gãp ®îc a thÝch cña lo¹i chip DRAM. Lo¹i vá nµy ®îc chÕ t¹o b»ng mét vËt liÖu nhùa cøng, bäc kÝn vi m¹ch, c¸c ®Çu ra cña m¹ch ®îc nèi víi nh÷ng ch©n nhän ®Çu, híng xuèng díi vµ xÕp thµnh hai hµng th¼ng song song. C¸c ch©n nµy ®îc thiÕt kÕ ®Ó c¾m ch¾c ch¾n vµo ®Õ c¾m; b¹n còng cã thÓ hµn chóng trùc tiÕp xuèng board m¹ch in. B¹n nªn chó ý: Kh«ng nªn th¸o hoÆc l¾p c¸c m¹ch DIP nÕu kh«ng biÕt c¸ch. Cã thÓ b¹n sÏ lµm cong hoÆc gÉy c¸c ch©n vi m¹ch. SIMM ViÕt t¾t cña single in-line memory module M« ®un nhí mét hµng ch©n ( SIMM). Mét ®¬n vÞ nhí c¾m b»ng ch©n chøa tÊt c¶ c¸c chip cÇn thiªt ®Ó bæ sung thªm 256 K, 1 M, hoÆc 2 M vµo bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn cho m¸y tÝnh cña b¹n. VESA ViÕt t¾t cña Video Electronic Standards Association -video standard: ChuÈn video Tiªu chuÈn ®èi víi c¸c mµn h×nh m¸y tÝnh, ®îc x©y dùng sao cho c¸c nhµ so¹n th¶o phÇn mÒm cã thÓ dù liÖu ®îc c¸ch thøc c¸c ch¬ng tr×nh cña hä sÏ xuÊt hiÖn trªn mµn h×nh nh thÕ nµo. Trong lÜnh vùc ®iÖn to¸n c¸ nh©n t¬ng thÝch víi IBM, hÇu hÕt c¸c tiªu chuÈn video ®Òu do IBM thµnh lËp, trõ tiªu chuÈn Hercules Graphics Adapter. C¸c tiªu chuÈn míi dïng cho mµn h×nh ph©n gi¶i cao th× ®ang ®îc x©y dùng bëi hiÖp héi Video Electronics Standards Association ( VESA) mµ IBM lµ mét thµnh viªn. Nh÷ng tiªu chuÈn video phá dông nhÊt ®Òu cã kh¶ n¨ng t¬ng thÝch ngîc; chuÈn EGA ch¼ng h¹n, cã mét sè chÕ ®é ®¸p øng víi hÇu nh bÊt kú chÕ ®é nµo lo¹i cò, kÓ c¶ HGA ( Hercules Graphics Adapter). HÇu hÕt c¸c tiªu chuÈn video ®Òu n»m trong hai chÕ ®é c¬ b¶n : chÕ ®é v¨n b¶n vµ chÕ ®é ®å häa ¸nh x¹ bÞt. Ngoµi ra cßn cã rÊt nhiÒu tiªu chuÈn së h÷u riªng cña c¸c h·ng nãi chung ®Òu dïng cho c¸c mµn h×nh ph©n gi¶i cao trong c¸c øng dông ®Æc biÖt, nh ®a ph¬ng tiÖn hay thiÕt kÕ b»ng m¸y tÝnh ch¼ng h¹n. NÕu b¹n chän dïng mét hÖ video cã tiªu chuÈn së h÷u riªng th× ph¶i chó ý cã mét sè ch¬ng tr×nh cña b¹n cã thÓ sÏ kh«ng phï hîp víi tiªu Trang 10
VIETBOOK chuÈn ®ã -VL-BUS Mét tiªu chuÈn quy ®Þnh c¸c ®Æc trng vÒ c¸c mÆt ®iÖn, logic, vËt lý, vµ c¬ khÝ c¸c lo¹i local bus tèc ®é cao (mét lo¹i buýt më réng nèi trùc tiÕp víi bé xö lý trung t©m cña m¸y tÝnh). Tiªu chuÈn nµy ®îc hiÖp héi Video ALU ViÕt t¾t cña arithmetic-logic unit §¬n vÞ sè häc-logic ( ALU) Mét bé phËn trong bé xö lý trung t©m ( CPU) dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh sè häc vµ logic c¬ b¶n trªn c¬ së c¸c d÷ liÖu CISC ViÕt t¾t cña complex instruction set computer M¸y tÝnh cã tËp lÖnh phøc hîp Mét lo¹i ®¬n vÞ xö lý trung t©m ( CPU) cã thÓ nhËn biÕt trªn 100 chØ lÖnh, ®ñ ®Ó tiÕn hµnh hÇu hÕt c¸c phÐp ®iÖn to¸n mét c¸ch trùc tiÕp. HÇu hÕt c¸c bé vi xö lý ®Òu lµ c¸c chip CISC. Tuy vËy, viÖc sö dông c«ng nghÖ RISC ®ang ngµy cµng phæ biÕn h¬n trong c¸c tr¹m c«ng t¸c chuyªn dông, vµ hy väng sÏ ®îc ®a vµo trong m¸y tÝnh c¸ nh©n vµo kho¶ng gi÷a nh÷ng n¨m 90. RISC ViÕt t¾t cña reduced instruction set computer M¸y tÝnh dïng tËp lÖnh rót gän ( RISC) Mét lo¹i ®¬n vÞ xö lý trung t©m ( CPU), trong ®ã sè lîng lÖnh mµ bé xö lý ph¶i thùc hiÖn, ®îc gi¶m ®Õn cùc tiÓu ®Ó t¨ng tèc ®é xö lý. C¸c bé vi xö lý nh Intel 80386 nhËn biÕt tèt trªn 100 lÖnh ®Ó thùc hiÖn nhiÒu qu¸ tr×nh ®iÖn to¸n kh¸c nhau, nhng nÕu chip cã kh¶ n¨ng qu¶n lý cµng nhiÒu lÖnh th× ch¹y cµng chËm ®èi víi mäi lÖnh. Ys ®Þnh cña cÊu tróc RISC lµ rót gi¶m tËp lÖnh ®Õn giíi h¹n cùc tiÓu, b»ng c¸ch chän riªng c¸c lÖnh ®îc sö dông trong hÇu hÕt thêi gian, vµ tèi u ho¸ chóng ®Ó thùc hiÖn víi kh¶ n¨ng nhanh nhÊt cã thÓ ®îc. C¸c lÖnh ®Ó l¹i ngoµi chip th× ph¶i ®îc thùc hiÖn b»ng c¸c liªn hîp chóng víi nhau, nhng v× c¸c lÖnh nµy rÊt Ýt khi dïng ®Õn, nªn bé xö lý RISC thêng ch¹y nhanh h¬n bé xö lý CISC cïng lo¹i ®Õn 50 hoÆc 75 phÇn tr¨m. C¸c bé vi xö lý RISC còng Ýt tèn kÐm h¬n trong thiÕt kÕ, gì rèi, vµ chÕ t¹o, v× chóng Ýt phøc t¹p. Tuy nhiªn, viÖc ®¬n gi¶n ho¸ bé vi xö lý ®· ®Æt mét g¸nh nÆng lªn vai ngêi lËp tr×nh, v× hä ph¶i phôc håi l¹i sù phøc t¹p b»ng c¸ch viÕt nh÷ng ch¬ng tr×nh dµi h¬n. Nãi chung, sù ph¸t triÓn phÇn mÒm kh«ng thÓ biÓu hiÖn cïng mét xu híng ®Çy Ên tîng nh sù t¨ng hiÖu qu¶ ®· chøng tá râ rµng trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o phÇn cøng - thËm chÝ trong thùc tÕ cßn ngîc l¹i. Chi phÝ cña viÖc ph¸t triÓn cña ch¬ng tr×nh øng dông míi lín ®Õn møc tÊt c¶ c¸c c«ng ty dï lµ m¹nh nhÊt còng kh«ng d¸m bá ra ®Ó kinh doanh. V× lý do ®ã, cã mét sè ý kiÕn ph¶n b¸c cho lµ nªn phøc t¹p ho¸ phÇn cøng ®Ó cho nh÷ng ngêi lËp tr×nh cã thÓ rót gän ®îc c«ng viÖc cña hä. Ph¸t biÓu nµy cã thÓ g©y tranh luËn v× c¸c bé vi xö lý "b×nh thêng" hiÖn nay (gäi lµ c¸c m¸y tÝnh cã tËplÖnh phøc t¹p, gäi t¾c lµ CISC) ®· ®uæi kÞp c«ng n¨ng cña c¸c bé xö lý RISC nhanh nhÊt cña thêi ®iÓm míi chØ c¸ch hai hoÆc ba n¨m tríc. Tuy vËy, c¸c bé vi sö lý RISC cã thÓ sÏ t×m ®îc chç trèng trong c¸c øng dông cã môc ®Ých ®Æc biÖt, nh c¸c m¹ch t¨ng tèc ®å ho¹ ch¼ng h¹n, mµ trong ®ã vÊn ®Ò tèc ®é ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. MFM ViÕt t¾t cña Modified Frequency Modulation Mét ph¬ng ph¸p ghi th«ng tin d¹ng sè lªn m«i trêng tõ tÝnh, nh b¨ng vµ ®Üa, b»ng c¸ch lo¹i bá nh÷ng khu vùc d thõa hoÆc trèng. V× ph¬ng ph¸p m· ho¸ d÷ liÖu MFM lµm t¨ng gÊp ®«i søc chøa so víi ph¬ng ph¸p ®iÒu tÇn ( FM) tríc kia, nªn ghi theo MFM thêng ®îc gäi lµ doulbe density (mËt ®é ®«i-DD). MFM thêng ®îc dïng mét c¸ch sai lÇm ®Ó m« t¶ cho c¸c bé ®iÒu khiÓn ®Üa cøng b×nh thêng, phï hîp víi tiªu chuÈn ST- 506 /ST- 412. MFM lµ ph¬ng ph¸p ®îc dïng gãi d÷ liÖu trªn ®Üa vµ nã kh«ng ®ång nghÜa víi c¸c tiªu chuÈn giao diÖn æ ®Üa nh ST- 506, SCSI, hoÆc ESDI ESDI ViÕt t¾t cña Enhanced System Device Interface Mét tiªu chuÈn giao diÖn dïng cho c¸c æ ®Üa cøng. C¸c æ ®Üa theo tiªu chuÈn ESDI cã kh¶ n¨ng truyÒn d÷ liÖu víi tèc ®é 10 ®Õn 15 megabit mçi gi©y, hai ®Õn ba lÇn nhanh h¬n so víi chuÈn giao diÖn ST- 506 /ST- Trang 11
VIETBOOK 412 tríc ®©y. Lo¹i æ ®Üa ESDI thùc tÕ ®· kh«ng cßn trªn thÞ trêng. C¸c æ ®Üa IDE cã tèc ®é truy cËp 12 ms hoÆc cao h¬n, vµ dung lîng ®Õn 1750 M, ®Òu cã gi¸ kh«ng ®¾t, ®ång thêi kh«ng ®ßi hái bÊt kú m¹ch ®iÖn bæ sung nµo. ST-506/ST-412 Mét tiªu chuÈn giao diÖn cña ®Üa cøng ®îc sö dông réng r·i trong c¸c m¸y tÝnh IBM vµ t¬ng thÝch -IBM. C¸c lo¹i æ ®Üa nµy (ngµy nay kh«ng cßn) cã tèc ®é chËm vµ rÎ tiÒn h¬n so víi c¸c æ ®Üa øng dông c¸c tiªu chuÈn giao diÖn míi nh ESDI, IDE, vµ SCSI. C¸c ph¬ng ph¸p m· ho¸ MFM vµ RLL ®îc øng dông trong giao diÖn ST- 506 /ST- 412. IDE ViÕt t¾t cña Integrated Drive Electronics Mét chuÈn giao diÖn cña ®Üa cøng dïng cho c¸c m¸y tÝnh 80286, 80386, 80486, vµ Pentium cã hiÖu suÊt cao vµ gi¸ rÎ. ChuÈn IDE ®a hÇu hÕt c¸c m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn vµo trong c¬ cÊu æ ®Üa cøng. Do ®ã, giao diÖn IDE cã thÓ l¾p ngay trªn board mÑ cña m¸y tÝnh; kh«ng cÇn cã card ®iÒu khiÓn hoÆc khe më réng n»m ngoµi. Controller card Card ®iÒu khiÓn Mét bé ®iÒu hîp lµm nhiÖm vô ghÐp nèi c¸c æ ®Üa vµo m¸y tÝnh. HÇu hÕt c¸c card ®iÒu khiÓn cña m¸y tÝnh c¸ nh©n ®Òu chøa c¸c m¹ch ®Ó ghÐp nèi cho mét hoÆc nhiÒu æ ®Üa mÒm vµ æ ®Üa cøng. RLL ViÕt t¾t cña Run-Length Limited Mét ph¬ng ph¸p lu tr÷ vµ phôc håi th«ng tin trªn ®Üa cøng, lµm t¨ng Ýt nhÊt 50 phÇn tr¨m lîng d÷ liÖu cã thÓ lu tr÷ ®îc so víi ph¬ng ph¸p mËt ®é kÐp. §¹t ®îc viÖc t¨ng mËt ®é nµy lµ nhê chuyÓn ®æi d÷ liÖu theo qui c¸ch kü thuËt sè nªn cã thÓ ghi vµo ®Üa ®Æt sÝt h¬n. Tuy nhiªn, chØ thùc hiÖn chuyÓn ®æi ®îc khi cã bæ sung thªm nh÷ng bé phËn ®iÖn tö phøc t¹p cho thiÕt bÞ lu tr÷. Do ®ã c¸c æ ®Üa RLL ®¾t tiÒn h¬n c¸c æ ®Üa MFM cïng lo¹i. ARLL ViÕt t¾t cña Advanced Run-Length Limited Ph¬ng ph¸p RLL c¶i tiÕn. Ph¬ng ph¸p lu tr÷ vµ truy t×m th«ng tin trªn ®Üa cøng cho phÐp t¨ng mËt ®é cña ph¬ng ph¸p lu tr÷ RLL ( Run-Length-Limited) lªn 25 phÇn tr¨m ®ång thêi cã tèc ®é truyÒn d÷ liÖu nhanh h¬n ( 9 Megabit mçi gi©y) CGA ViÕt t¾t cña Color Graphics Adapter Bé ®iÒu hîp CGA Bé ®iÒu hîp hiÓn thÞ ®å ho¹ ¸nh x¹ bit dïng cho m¸y tÝnh t¬ng hîp IBM PC. Bé ®iÒu hîp nµy hiÓn thÞ bèn mµu ®ång thêi víi ®é ph©n gi¶i 200 pixel chiÒu ngang vµ 320 dßng chiÒu däc, hoÆc hiÓn thÞ mét mµu víi ®é ph©n gi¶i 650 pixel ngang vµ 200 dßng chiÒu däc. Card CGA cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn c¸c mµn h×nh mµu lo¹i tÝn hiÖu tæng hîp vµ c¸c mµn h×nh lo¹i RGB, nhng ®é ph©n gi¶i kÐm h¬n so víi c¸c bé ®iÒu hîp EGA vµ VGA. DA ViÕt t¾t cña desk accessory Dông cô v¨n phßng, dông cô bµn giÊy Trong giao diÖn ngêi-m¸y b»ng ®å häa, ®©y lµ mét bé c¸c ch¬ng tr×nh tiÖn Ých dïng ®Ó trî gióp c¸c c«ng viÖc v¨n phßng h»ng ngµy, nh ghi c¸c ®iÒu cÇn nhí, thùc hiÖn tÝnh to¸n b»ng mét m¸y tÝnh sè trªn mµn h×nh, cËp nhËt b¶ng danh s¸ch tªn vµ sè ®iÖn tho¹i, vµ lµm hiÓn thÞ mét bé lÞch trªn mµn h×nh. MCI ViÕt t¾t cña Media Control Interface Trang 12
VIETBOOK Giao diÖn kiÓm so¸t c¸c ph¬ng tiÖn. Trong Microsoft Windows, ®©y lµ c¸c ph¸t triÓn ®a ph¬ng tiÖn, lµm ®¬n gi¶n ho¸ rÊt nhiÒu cho c¸c nhiÖm vô lËp tr×nh c¸c chøc n¨ng cña thiÕt bÞ ®a ph¬ng tiÖn nh Stop, Play, vµ Record. Trang 13