Thực hiện một số thí nghiệm hóa học đơn giản gắn với hiện tượng tự nhiên

Chia sẻ: Y Y | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dựa trên nội dung giảng dạy thực hiện ở các trung tâm GDTX, các tác giả đã thiết kế, tự tạo và hướng dẫn người học tự làm và thực hiện một số thí nghiệm hóa học có sử dụng chung thiết bị môn học vật lý và mang nội dung gắn liền với thực tiễn đời sống và sản xuất

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực hiện một số thí nghiệm hóa học đơn giản gắn với hiện tượng tự nhiên

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Sci., 2007,V.52, No 6, pp.3-8 THÜC HIN MËT SÈ TH NGHIM HÂA HÅC ÌN GIN GN VÎI HIN T×ÑNG TÜ NHIN Tr¦n Quèc c Vi»n Chi¸n l÷ñc v Ch÷ìng tr¼nh Gi¡o döc Nguy¹n Thà Kim Th nh Tr÷íng HSP H Nëi 1. Mð ¦u Hâa håc l bë mæn khoa håc thüc nghi»m, câ thº nâi th½ nghi»m hâa håc l cì sð º ng÷íi håc håc tªp v r±n kÿ n«ng thüc h nh. Th½ nghi»m hâa håc khæng thº thi¸u ÷ñc trong ho¤t ëng nhªn thùc, l ph÷ìng ti»n nhªn thùc, l nguçn tri thùc, l ph÷ìng ti»n trüc quan câ hi»u qu£ gióp ng÷íi håc d¹ hiºu hìn v t¤o §n t÷ñng s¥u sc c¡c hi»n t÷ñng hâa håc x£y ra. Thüc hi»n th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n trong lîp håc, mang nëi dung gn s¡t vîi íi sèng h ng ng y v gi£i th½ch ÷ñc nhúng hi»n t÷ñng th÷íng x£y ra trong tü nhi¶n gióp ng÷íi håc nm ki¸n thùc mët c¡ch hùng thó v s¥u sc. 2. Nëi dung nghi¶n cùu 2.1. Vai trá cõa th½ nghi»m ìn gi£n tü l m trong d¤y håc hâa håc Vi»c ch¸ t¤o v sû döng c¡c döng cö th½ nghi»m ìn gi£n tü l m câ vai trá to lîn trong d¤y håc hâa håc ð tr÷íng phê thæng nâi chung. Ð c¡c trung t¥m Gi¡o döc th÷íng xuy¶n (GDTX) v§n · n y l¤i c ng quan trång hìn v¼ nhúng lþ do sau ¥y: - B¬ng c¡c vªt li»u s®n câ ng÷íi håc câ thº thi¸t k¸ v thüc hi»n mët sè th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n, hå d¹ d ng quan s¡t hi»n t÷ñng ph£n ùng. C¡c th½ nghi»m ìn gi£n tü l m câ t¡c döng tèt èi vîi ho¤t ëng nhªn thùc cõa ng÷íi håc, gióp hå hiºu rã t½nh n«ng, t¡c döng cõa c¡c döng cö, nguy¶n tc ho¤t ëng cõa chóng v tü tin khi sû döng ¸n c¡c ph÷ìng ti»n hi»n ¤i. - Gióp ph¡t triºn kÿ n«ng thüc h nh, n«ng lüc s¡ng t¤o trong vi»c t¼m ra c¡c gi£i ph¡p º cho c¡c döng cö th½ nghi»m ho¤t ëng câ k¸t qu£. - Gióp gn li·n ki¸n thùc hâa håc vîi íi sèng, vîi ho¤t ëng s£n xu§t. - Vi»c giao cho ng÷íi håc nhi»m vö thi¸t k¸, ch¸ t¤o, t¼m ki¸m v thüc hi»n mët sè th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n câ t¡c döng nhi·u m°t nh÷ : gâp ph¦n cõng cè ki¸n thùc, ph¡t triºn n«ng lüc ho¤t ëng tr½ tu», ph¡t huy kh£ n«ng l m vi»c ëc lªp, s¡ng t¤o cõa hå, g¥y hùng thó håc tªp cho hå. 3
Tr¦n Quèc c v Nguy¹n Thà Kim Th nh Ch½nh v¼ nhúng lþ do ¢ ph¥n t½ch ð tr¶n, b¶n c¤nh sü c¦n thi¸t ph£i ¦u t÷ v cung c§p mët sè thi¸t bà th½ nghi»m hi»n ¤i, th¼ vi»c nghi¶n cùu thi¸t k¸ v thüc hi»n c¡c th½ nghi»m ìn gi£n tr¶n lîp hay ð nh luæn luæn l mët h÷îng nghi¶n cùu nh¬m êi mîi ph÷ìng ph¡p, bi»n ph¡p tê chùc d¤y håc hâa håc cho ng÷íi lîn t¤i c¡c trung t¥m Gi¡o döc Th÷íng xuy¶n (GDTX). H¼nh thùc n y khæng ch¿ ¡p döng ð n÷îc ta m cán ð c¡c n÷îc ¢ v ang ph¡t triºn trong khu vüc Ch¥u -Th¡i B¼nh D÷ìng nh÷ : Nhªt B£n, Ma-lay-si-a, H n Quèc, Th¡i Lan, Phi-lip-pin... 2.2. Mët sè y¶u c¦u khoa håc s÷ ph¤m v kÿ thuªt èi vîi döng cö th½ nghi»m ìn gi£n tü l m C¡c döng cö th½ nghi»m ìn gi£n tü l m ph£i thº hi»n rã hi»n t÷ñng hâa håc c¦n quan s¡t. Bði vªy, khi thi¸t k¸ döng cö th½ nghi»m n y c¦n ìn gi£n ¸n mùc tèi a, tr¡nh måi chi ti¸t r÷ím r . Cè gng º nhúng bë phªn ð â thº hi»n rã hi»n t÷ñng hâa håc. i·u n y khæng ph£i bao gií công d¹ thüc hi»n v¼ döng cö câ nhi·u lîp trong ngo i bao båc l§y nhau. C¡c döng cö, chi ti¸t, vªt li»u c¦n dòng ph£i d¹ ki¸m, r´ ti·n º cho ng÷íi håc câ thº tü l m ÷ñc. i·u n y khæng ìn thu¦n câ þ ngh¾a v· m°t kinh t¸ m cán câ þ ngh¾a s¥u sc v· m°t nhªn thùc l m cho hå th§y ÷ñc mèi li¶n h» giúa hâa håc vîi íi sèng v s£n xu§t. ×u ti¶n nhúng döng cö th½ nghi»m m hå câ thº th§y di¹n bi¸n cõa hi»n t÷ñng hâa håc thªt. ¥y l ÷u iºm nêi bªt cõa th½ nghi»m hâa håc, câ gi¡ trà nhªn thùc hìn h¯n c¡c ph÷ìng ti»n d¤y håc kh¡c nh÷ phim £nh, m¡y vi t½nh... 2.3. Thüc hi»n mët sè th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n gn vîi hi»n t÷ñng tü nhi¶n Vi»c thüc mët sè th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n gn li·n vîi íi sèng thüc t¸ ¢ ÷ñc chóng tæi thû nghi»m t¤i c¡c trung t¥m GDTX ð H Nëi (Ba ¼nh), H T¥y (Th÷íng T½n), H£i D÷ìng (th nh phè H£i D÷ìng). . . C¡c th½ nghi»m ìn gi£n â l : B¼nh K½p ki¶m kh½ k¸ ìn gi£n; Th½ nghi»m chuyºn oxy th nh ozon; Th½ nghi»m v· ph£n ùng cõa oxy vîi nitì;. . . gióp håc vi¶n bi¸t c¡ch ch¸ t¤o mët sè bë phªn ìn gi£n tø vªn li»u r´ ti·n câ s®n, bi¸t c¡ch lp r¡p v ti¸n h nh th½ nghi»m. Thæng qua vi»c l m n y, gióp håc vi¶n nm vúng ki¸n thùc tèt hìn, °c bi»t l c¡c ki¸n thùc câ gn li·n vîi íi sèng h ng ng y. Sau ¥y chóng tæi xin giîi thi»u hai th½ dö v· c¡ch thi¸t k¸ v thüc hi»n th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n gn li·n vîi íi sèng, â l : a. i·u ch¸ v nhªn bi¸t ozon trong mët èng nghi»m + Döng cö v vªt li»u c¦n thi¸t: - Cuën Rumcop v bë ên ¡p câ trong pháng th½ nghi»m vªt lþ. - Èng nghi»m ÷íng k½nh 18mm, d i 180mm k±m nót cao su. - o¤n d¥y çng ÷íng k½nh 1,5mm, d i kho£ng 1,5m (câ thº dòng d¥y emay qu§n qu¤t ho°c lãi d¥y i»n ìn bâc vä). - C°p d¥y d¨n i»n d i kho£ng 50cm hai ¦u câ kµp c¡ s§u. - Bë gi¡ th½ nghi»m. 4
Thüc hi»n mët sè th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n gn vîi hi»n t÷ñng tü nhi¶n + Lp r¡p th½ nghi»m: - Qu§n o¤n d¥y çng thù nh§t quanh èng nghi»m th nh h¼nh èng v chi¸m kho£ng 3/4 chi·u d i èng nghi»m. Dòng nàt cao su giú mët ¦u d¥y c¡ch ¡y èng chøng 4 -5cm (h¼nh 1). H¼nh 1. Håc vi¶n chu©n bà c¡c döng cö c¦n thi¸t trong th½ nghi»m chuyºn oxy th nh ozon. - Dòng o¤n nan hoa xe ¤p ¦u nhån xuy¶n qua giúa nót cao su, sau â luçn o¤n d¥y çng thù hai (d i kho£ng 23cm) qua nót cao su cho ¸n khi ¦u d¥y c¡ch m°t nhä cõa nót chøng 13cm. - Kµp th¯ng ùng èng nghi»m tr¶n gi¡ th½ nghi»m, l÷u þ °t kµp g¦n ¡y èng rçi ªy nót cao su câ k±m o¤n d¥y çng v o mi»ng èng nghi»m (h¼nh 2). - Dòng d¥y d¨n i»n nèi v o ¦u ph½a d÷îi cõa èng d¥y vîi mët i»n cüc cõa m¡y Rum cop. - Nèi ¦u d¥y xuy¶n qua nót cao su vîi i»n cüc cán l¤i cõa m¡y Rumcop v bë ên ¡p. + Ti¸n h nh th½ nghi»m: H¼nh 2. Lp r¡p v ti¸n h nh th½ nghi»m chuyºn oxy th nh ozon. - Nhä v o èng nghi»m v i giåt dung dàch KI câ trën mët ½t hç tinh bët ¢ n§u ch½n. - i·u ch¸ oxy tø KM nO4 ho°c hén hñp KClO3 v M nO2 rçi n¤p v o ¦y èng nghi»m tr¶n. - âng m¤ch i»n. +H÷îng d¨n håc sinh quan s¡t v gi£i th½ch: 5
Tr¦n Quèc c v Nguy¹n Thà Kim Th nh - Câ hi»n t÷ñng phâng tia lûa i»n giúa o¤n d¥y çng qu§n xung quanh èng nghi»m chùa oxy v o¤n d¥y °t trong èng nghi»m, ozon ÷ñc t¤o th nh tø oxy: 3O2 → 2O3 - Dung dàch khæng m u trong èng nghi»m chuyºn th nh m u xanh do ozon ¢ oxy hâa ion I − th nh I2 v I2 ¢ l m xanh dung dàch hç tinh bët. Ph÷ìng tr¼nh hâa håc: 2KI + O3 + H2 O → 2KOH + I2 + O2 Qua th½ nghi»m tr¶n ng÷íi håc li¶n h» hi»n t÷ñng x£y ra trong tü nhi¶n sau cìn m÷a giæng ta c£m th§y kh½ tríi trð n¶n m¡t m´, trong l nh do: - N÷îc m÷a ¢ l m s¤ch c¡c luçng böi b©n træi nêi trong khæng kh½. - S§m s²t (tia lûa i»n phâng ra giúa c¡c ¡m m¥y t½ch i»n tr¡i d§u tr¶n khæng trung) t¤o ra mët l÷ñng ozon tø oxy. Ozon câ t½nh oxy hâa cao, l÷ñng nhä ozon trong khæng kh½ câ thº l m s¤ch khæng kh½ l m cho khæng kh½ trð n¶n m¡t m´ trong l nh. b. Thüc hi»n ph£n ùng trong èng thu tinh giúa oxy v nitì câ s®n trong khæng kh½ + Döng cö v vªt li»u c¦n thi¸t: - Èng thu tinh h¼nh trö ÷íng k½nh 16mm, d i kho£ng 30cm. - Hai o¤n nan hoa xe ¤p ¦u m i nhån, méi o¤n d i kho£ng 27cm. - M¡y Rumcop k±m bi¸n th¸. - Hai o¤n d¥y d¨n i»n câ k±m kµp c¡ s§u. - Hai nót cao su ªy mi»ng èng h¼nh trö. +Lp r¡p th½ nghi»m: Xuy¶n nan hoa xe ¤p qua giúa nót cao su sao cho khi ªy hai nót v o mi»ng èng h¼nh trö, hai ¦u nhån c¡ch nhau kho£ng 2cm. - Kµp èng n¬m ngang tr¶n gi¡ th½ nghi»m. Dòng d¥y d¨n i»n nèi méi ¦u nan hoa xe ¤p vîi i»n cüc cõa m¡y Rumcop (h¼nh 3). + Ti¸n h nh th½ nghi»m: H¼nh 3. Lp r¡p v ti¸n h nh th½ nghi»m i·u ch¸ kh½ N O2 - âng m¤ch i»n. N¸u cuën Rumcop câ k±m bi¸n th¸ th¼ i·u ch¿nh i»n th¸ kho£ng 6 12 von. + H÷îng d¨n håc sinh quan s¡t v gi£i th½ch hi»n t÷ñng: - Giúa ¦u nhån cõa hai nan hoa xu§t hi»n tia lûa i»n, sau kho£ng 1 phót trong èng h¼nh trö xu§t hi»n kh½ m u n¥u ä cõa N O2 : 6
Thüc hi»n mët sè th½ nghi»m hâa håc ìn gi£n gn vîi hi»n t÷ñng tü nhi¶n N2 + O2 2N O Kh½ NO khæng m u k¸t hñp ngay vîi oxi trong khæng kh½, t¤o ra kh½ N O2 : 2N O + O2 → 2N O2 Qua th½ nghi»m tr¶n gi¡o vi¶n h÷îng d¨n ng÷íi håc gi£i th½ch hi»n t÷ñng s§m s²t trong m÷a giæng cung c§p n«ng l÷ñng l m mët ph¦n nitì tü do trong kh½ quyºn t¡c döng vîi oxy t¤o th nh NO rçi th nh N O2 v HN O3 . HN O3 theo n÷îc m÷a rìi xuèng §t, ð ¥y nâ ÷ñc chuyºn hâa th nh muèi nitrat, mët d¤ng ph¥n bân hâa håc l m cho mòa m ng t÷ìi tèt. Chó þ: - N¶n °t tí gi§y trng l m phæng ph½a sau èng h¼nh trö º håc sinh d¹ nhªn bi¸t m u n¥u ä cõa kh½ N O2 . - Thæng th÷íng sau 10 15 phót, trong èng h¼nh trö s³ câ kh¡ nhi·u kh½ N O2 º ph£n ùng x£y ra nhanh hìn, ta ªy nót cao su k±m i»n cüc thù nh§t v o mët ¦u èng h¼nh trö rçi giú th¯ng ùng èng, d¨n v o èng mët l÷ñng nhä kh½ oxy nguy¶n ch§t tr÷îc khi ªy èng b¬ng nót cao su câ k±m i»n cüc thù hai (h¼nh 4). H¼nh 4. 3. K¸t luªn Düa tr¶n nëi dung gi£ng d¤y v thüc ti¹n ð c¡c trung t¥m GDTX, chóng tæi ¢ thi¸t k¸, tü t¤o v h÷îng d¨n ng÷íi håc tü l m v thüc hi»n mët sè th½ nghi»m hâa håc câ sû döng chung thi¸t bà mæn vªt lþ v mang nëi dung gn li·n vîi thüc ti¹n íi sèng v s£n xu§t. Nhúng döng cö n y câ °c iºm r§t ìn gi£n, r´ ti·n, d¹ l m, d¹ sû döng 7
Tr¦n Quèc c v Nguy¹n Thà Kim Th nh mang t½nh a n«ng nh÷ng v¨n £m b£o hi»u qu£ khoa håc v s÷ ph¤m. Vi»c l m n y gióp ng÷íi håc tü t¤o cì sð vªt ch§t v thi¸t bà d¤y håc ð trung t¥m GDTX, gióp hå nm ki¸n thùc, hùng thó, s¥u sc, nëi dung håc tªp gn vîi íi sèng lao ëng s£n xu§t. TI LIU THAM KHO [1].Nguy¹n Xu¥n Tr÷íng, Nguy¹n ùc Chuy, L¶ Mªu Quy·n, L¶ Xu¥n Trång. Hâa håc 10. NXB Gi¡o döc, 2006. [2]. Nguy¹n C÷ìng, Nguy¹n Xu¥n Tr÷íng, Nguy¹n Thà Sûu, °ng Thà Oanh, Ho ng V«n Cæi, Tr¦n Trung Ninh. Th½ nghi»m thüc h nh Ph÷ìng ph¡p d¤y håc hâa håc (tªp III). NXB ¤i håc S÷ ph¤m - 2005. [3]. Tr¦n Quèc c (90).Cì sð v nguy¶n tc x¥y düng b£n ti¶u chu©n thi¸t bà gi¡o döc ð tr÷íng phê thæng. NCGD.4. [4]. Nguy¹n Ngåc H÷ng (1997).Khai th¡c ti·m n«ng cõa ph÷ìng ti»n d¤y håc trong d¤y håc vªt lþ ð phê thæng. T¤p ch½ NCGD 10/1997 [5]. Busshoff L.D' Hainaut. Curricula and Lifelong Education,UNESCO. 1981. ABSTRACT Some Simple Chemical Experiments dealing with Natural Phenomenon Some simple chemical experiments is made by the cheap materials existing in ev- eryday life. There fore, this ones are implemented to help learner understanding and in- teresting in knowledge deeply. 8