intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Thực trạng kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

10
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Thực trạng kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại tại Việt Nam trình bày thực trạng kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại tại Việt Nam hiện nay; Phân tích một số bất cập trong kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Thực trạng kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại tại Việt Nam

  1. Số 29/2020 THỰC TRẠNG KẾT HỢP Y HỌC CỔ TRUYỀN VÀ Y HỌC HIỆN ĐẠI TẠI VIỆT NAM Current situation of integrating traditional and modern medicine in Vietnam Tạ Đăng Hưng1, Vũ Văn Hoàn2, Đặng Lê Trí3, Hoàng Thị Hoa Lý4, Trần Đức Thuận5 TÓM TẮT Y học cổ truyền (YHCT) và y học hiện đại (YHHĐ) đang cùng tồn tại và phát triển ở nước ta. Đảng, Chính phủ và Bộ Y tế đã có nhiều văn bản chỉ đạo, ban hành các chính sách để phát huy YHCT và kết hợp YHCT với YHHĐ. Nghiên cứu được tiến hành ở 6 tỉnh với các cán bộ quản lý nhà nước về y tế và quản lý bệnh viện và cơ sở khám chữa bệnh YHCT và số liệu của các Sở Y tế cung cấp nhằm tìm hiểu thực trạng kết hợp YHCT và YHHĐ với những bất cập về quy định và chính sách. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các nội dung kết hợp được thể hiện rõ nét trong khám chữa bệnh và đào tạo nhân lực y tế. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số bất cập như: bác sĩ YHCT không được học lên sau đại học các chuyên ngành về YHHĐ; công tác đào tạo liên tục cho lương y và người có bài thuốc gia truyền; phạm vi hành nghề của bác sĩ YHCT và y sĩ YHCT; lương y chưa được phân biệt rõ ràng; khó thực hiện chỉ tiêu kết hợp YHCT và YHHĐ ở các tuyến. ABSTRACT Traditional medicine (TM) and modern medicine have coexisted and developed in our country. The Party, Government and Ministry of Health have issued many guiding documents, making policies to promote traditional medicine and combine with modern medicine. The study was conducted in 6 provinces with state management officials on health and managers of hospitals and health service facilities related to traditional medicine and data provided by provincial health departments in order to understand the current situation of combined TM and modern medicine with inadequacies of regulations and policies. The results show that, TM and modern medicine combination is clearly shown in the aspects as medical examination and treatment and health workforce training. However, there still exist some inadequacies such as Viện Chiến lược và Chính sách Y tế 1,2,3,5 4 Cục Quản lý y, dược cổ truyền, Bộ Y tế 40
  2. Số 29/2020 TM doctors are not allowed to pursue postgraduate education in the field of modern medicine. In addition, it is difficult to carry out the continuing medical education for traditional healers and people who have traditional remedies. Moreover, the practice scope of TM doctors, traditional healers and TM physician assistants is not well distinguished. Finally, it is difficult to reach TM and modern medicine combination requirement at all health levels. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Ở Việt Nam hiện nay, công tác kết hợp YHCT và YHHĐ rất được Đảng và Nhà Trên thế giới, y học cổ truyền (YHCT) nước quan tâm chỉ đạo, luôn coi đây là chủ vốn xuất hiện lâu đời và tồn tại trước khi trương lớn của ngành y tế. Tuy nhiên, việc hình thành nền y học hiện đại (YHHĐ). thực hiện kết hợp YHCT với YHHĐ vẫn gặp Hiện nay, YHCT và YHHĐ cùng tồn tại một số khó khăn tồn tại. và bổ trợ cho nhau trong điều trị bệnh. Ở phương đông, YHCT và YHHĐ được phân Vì vậy, nghiên cứu “Kết hợp YHCT và biệt dựa trên nền tảng lý luận. YHCT có nền YHHĐ tại Việt Nam và một số bất cập trong tảng lý luận riêng, dựa trên các học thuyết: giai đoạn hiện nay” đã được Viện Chiến lược Âm dương, Ngũ hành, Thiên nhân hợp nhất, và Chính sách Y tế tiến hành năm 2018 với Tạng tượng, Kinh lạc v.v... phân biệt với 02 mục tiêu: (1) Thực trạng kết hợp YHCT YHHĐ áp dụng khoa học y sinh, di truyền và YHHĐ tại Việt Nam hiện nay, (2) Phân và công nghệ y tế v.v... để chữa bệnh thông tích một số bất cập trong kết hợp YHCT và qua thuốc men, phẫu thuật hoặc liệu pháp YHHĐ. Từ những thông tin khách quan, khác. Tuy có điểm khác biệt về lí luận, lịch chúng tôi cung cấp thêm bằng chứng để các sử phát triển và phương pháp nghiên cứu nhà hoạch định chính sách về YHCT có căn nhưng cả hai đều là phương tiện để khám, cứ xây dựng chính sách phát triển YHCT phù chữa bệnh và nâng cao sức khoẻ con người. hợp với thực tiễn tại nước ta. Kết hợp YHCT với YHHĐ giúp nhận thức về con người và chăm sóc sức khỏe cho con 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU người càng toàn diện và phù hợp với quy luật khách quan. Trong quá trình hiện đại 2.1. Thiết kế nghiên cứu hóa, YHCT cũng cần được soi sáng bằng lí Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả luận và phương pháp của nhiều môn khoa cắt ngang, kể hợp định lượng và định tính. học như: sinh học phân tử, điều khiển học, điện từ học, quang học, vật lí nguyên tử 2.2. Đối tượng nghiên cứu v.v... để ứng dụng những thành tựu này vào y học lâm sàng. Do đó, kết hợp YHCT với Nghiên cứu thu thập thông tin từ các cán YHHĐ là một nhu cầu quan trọng của nhiều bộ quản lý của Sở Y tế, Phòng Nghiệp vụ y nước trên thế giới. dược và Phòng Kế hoạch thuộc Sở Y tế. 41
  3. Số 29/2020 Nghiên cứu cũng thu thập thông tin từ cán Theo danh y Biển Thước, chẩn đoán bộ quản lý của Bệnh viện y dược cổ truyền YHCT dựa vào: Vọng chẩn (quan sát bệnh gồm giám đốc hoặc phó giám đốc bệnh viện nhân và hoàn cảnh), Văn chẩn (lắng nghe và trưởng hoặc phó phòng kế hoạch của âm thanh và tâm sự của bệnh nhân), Vấn bệnh viện. chẩn (hỏi bệnh nhân và người nhà) và Thiết chẩn (khám bệnh bằng tay hoặc dụng cụ) 2.3. Địa điểm và nội dung nghiên cứu [1]. YHCT kết luận bệnh dựa trên y lý Đông y, còn YHHĐ kết luận bệnh dựa trên các Địa điểm: Nghiên cứu được thực hiện ở dấu hiệu lâm sàng và kết quả xét nghiệm một số bệnh viện YHCT tuyến trung ương cận lâm sàng. Vấn đề đặt ra là, nên chăng gồm Bệnh viện YHCT trung ương, Bệnh chẩn đoán trong YHCT cũng nên kết hợp viện YHCT Bộ Công an, và Bệnh viện Châm với phương pháp chẩn đoán của YHHĐ. cứu trung ương. Trong điều trị, YHHĐ nghiên cứu để xác Tại địa phương, nghiên cứu tiến hành định đúng liều sử dụng, đặc biệt là dạng bào ở một số bệnh viện YHCT tuyến tỉnh gồm chế tiện dùng. YHCT quan tâm chủ yếu đến Bệnh viện YHCT các tỉnh thành: Hải Dương, trạng thái cân bằng các chức năng trong cơ Quảng Ninh, Thừa Thiên Huế, Lâm Đồng và thể, trạng thái âm – dương, hàn – nhiệt, biểu Thành phố Hồ Chí Minh. – lý... các vị thuốc của YHCT được chia theo Nghiên cứu tập trung vào các nội dung về “Quân – Thần – Tá – Sứ”. hoạt động kết hợp YHCT và YHHĐ. Để phát huy hết các ưu điểm và bổ sung lẫn nhau thì công tác hiện đại hóa YHCT, kết hợp YHCT với YHHĐ là xu hướng kết hợp những 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU mặt tích cực của 2 nền văn minh Đông – Tây. 3.1. Thực trạng kết hợp YHCT và 3.1.2. Chủ trương, đường lối và chính sách YHHĐ tại Việt Nam hiện nay về kết hợp YHCT và YHHĐ ở Việt Nam 3.1.1. Đặc điểm kết hợp YHCT và YHHĐ Chủ trương, đường lối và chính sách về kết hợp YHCT với YHHĐ luôn được thể Trong quá trình hình thành và phát triển hiện nhất quán trong các văn bản sau: cả YHCT và YHHĐ đều đã cho thấy vai trò quan trọng, những ưu thế và lợi thế riêng biệt - Nghị quyết 46-NQ/TW ngày 23/02/2005 trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng. của Bộ Chính trị về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân Ưu điểm của YHCT là ít tác dụng phụ, trong tình hình mới; vừa điều trị vừa nâng cao thể trạng. Trong - Chỉ thị 24-CT/TW ngày 04/07/2008 của khi ưu điểm của YHHĐ là chẩn đoán chính Ban Chấp hành Trung ương về phát triển xác, thời gian điều trị nhanh, liều chính xác, nền đông y và Hội Đông y Việt Nam; dễ quản lý chất lượng thuốc… 42
  4. Số 29/2020 - Nghị quyết số 266/NQ-CP ngày đẩy mạnh đào tạo đội ngũ cán bộ thực hành 19/10/1978 của Chính phủ về việc phát và chuyên sâu YHCT. triển y học dân tộc cổ truyền kết hợp Để tăng cường kết hợp YHHĐ và YHCT chặt chẽ với YHHĐ, nhằm xây dựng nền trong khám, chữa bệnh, Bộ Y tế đã ban y học Việt Nam; hành Thông tư số 50/2010/TT-BYT ngày - Nghị quyết số 37NQ-CP ngày 20/06/1996 31/12/2010 hướng dẫn việc kết hợp YHCT về định hướng chiến lược công tác chăm với YHHĐ trong quá trình khám bệnh, chữa sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong bệnh [2], Thông tư 01/2016/TT-BYT ban thời gian 1996-2000 và chính sách quốc hành ngày 5/1/2016 quy định kê đơn thuốc gia về thuốc của Việt Nam do Chính phủ YHCT và kê đơn thuốc YHCT kết hợp thuốc ban hành; tân dược trong khám chữa bệnh [3]. - Chỉ thị 03/CT-BYT ngày 24/02/2012 3.1.3. Các nội dung về kết hợp YHCT với tăng cường quản lý cung ứng, sử dụng YHHĐ dược liệu, thuốc đông y, thuốc từ dược liệu trong cơ sở khám, chữa bệnh bằng Quán triệt chủ trương, đường lối chính YHCT do Bộ Y tế ban hành; sách của Đảng và Nhà nước công tác kết hợp YHCT và YHHĐ đã được thể hiện trong - Quyết định số 2166/2010/QĐ-TTg ngày khám chữa bệnh và đào tạo nhân lực y tế. 30/11/2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành kế hoạch hành động Kết hợp trong khám chữa bệnh: của Chính phủ về phát triển y, dược học “Rất nên kết hợp YHCT và YHHĐ vì ở cổ truyền; YHCT thì ngay cả phương pháp dựa vào - Quyết định số 362/QĐ-TTg ngày kinh nghiệm dân gian, thiếu đi bằng chứng 11/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê khoa học (ví dụ kỹ năng bắt mạch rất khó, duyệt đề án đầu tư xây dựng nâng cấp hệ chỉ những thầy thuốc giỏi mới làm chuẩn, thống bệnh viện YHCT toàn quốc giai phạm vi để chẩn đoán được bệnh cũng rất đoạn 2014-2025. hạn chế). Ngoài ra trên 1 người bệnh anh có thể dùng những loại thuốc nam nhưng Các biện pháp và chính sách để phát cũng có những bệnh phải kết hợp cả với tân huy, phát triển YHCT, kết hợp YHCT với dược nên sự kết hợp YHCT và YHHĐ là cần YHHĐ tập trung vào các nội dung chính thiết. Dùng phương pháp chẩn đoán YHHĐ như triển khai toàn diện chương trình mục và điều trị thì dùng phương pháp chữa trị tiêu của ngành y tế về YHCT; tǎng cường YHCT (có thể dùng phương pháp chữa bệnh đầu tư cho nghiên cứu ứng dụng và hiện đại không dùng thuốc – châm cứu, bấm huyệt hoá YHCT trên các mặt: nghiên cứu khoa hoặc dùng các vị thuốc. Tức là kết hợp trong học, đào tạo cán bộ, chẩn đoán, điều trị, chẩn đoán và trong điều trị”. (Lãnh đạo BV sản xuất thuốc và nguyên liệu làm thuốc; YHCT tuyến tỉnh) 43
  5. Số 29/2020 - Khám, chẩn đoán, điều trị chủ yếu bằng những biện pháp tối ưu khi khám chữa bệnh YHCT, kết hợp với các xét nghiệm cận cho người bệnh. Từ trước đến nay, mọi người lâm sàng cần thiết của YHHĐ, giúp nâng vẫn kêu kết hợp YHCT và YHHĐ nhưng cái cao tính an toàn, hiệu quả của YHCT. biện pháp thực hiện là chưa hiệu quả”. (Lãnh - Khám, chẩn đoán bằng cả YHCT và đạo BV tuyến TW) YHHĐ, tùy theo mức độ, giai đoạn Hiện nay, chương trình đào tạo bác sĩ đa bệnh, để chọn lựa cách điều trị phù hợp khoa có học phần về YHCT, những kiến thức cho từng giai đoạn, chủ yếu bằng YHHĐ cơ bản về YHCT đã được trang bị cho các hay YHCT hoặc kết hợp cả hai. bác sĩ đa khoa. Về bác sĩ YHCT, chương - Điều trị căn nguyên, theo cơ chế bệnh trình đào tạo cơ bản theo mô hình 4+2 với sinh bằng YHHĐ, kết hợp thuốc, các 4 năm học như các các chương trình đào tạo biện pháp không dùng thuốc YHCT bác sĩ khác và 2 năm cuối học chuyên ngành (châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, nhằm YHCT. Như vậy, các bác sĩ YHCT cũng được hạn chế tác dụng phụ, độc hại của thuốc trang bị các kiến thức cơ bản của YHHĐ. đặc trị, hồi phục chức năng, nâng cao chất lượng sống của người bệnh (YHCT 3.2. Những hạn chế, bất cập trong kết hỗ trợ điều trị ung thư, HIV/AIDS, hồi hợp YHCT và YHHĐ ở nước ta hiện nay phục chức năng sau đột quỵ…) Mặc dù chủ trương kết hợp YHCT và - Điều trị căn nguyên, cơ chế bệnh sinh YHHĐ ở nước ta đã được đẩy mạnh với chủ yếu bằng YHCT, kết hợp YHHĐ khi nhiều văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà có kèm theo bệnh lý cấp tính, diễn biến nước. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn tồn tại phức tạp (nhiễm trùng nặng)… một số bất cập trong đào tạo, trong phạm vi Có thể nói, việc kết hợp hài hòa hai nền y hành nghề, trong giao chỉ tiêu kết hợp cho học trong khám chữa bệnh ngoài việc mang các tuyến. lại lợi ích cho người bệnh còn góp phần xây 3.2.1. Bất cập trong đào tạo dựng cơ sở thực tiễn và khoa học để xây dựng các công nghệ cao, mới và đáp ứng nhu cầu Việc thực hiện định hướng kết hợp YHCT thời đại. Việc này rất cần sự phối hợp đồng với YHHĐ gặp một số khó khăn tồn tại trong bộ, toàn diện giữa cộng đồng và các nhà các văn bản quy định hiện hành. Về nhân lực, hoạch định chính sách, quản lý; lãnh đạo; các như đã phân tích, bất cập về đào tạo nâng nhà đầu tư; các nhà thực hành y, dược cả cổ cao trình độ của bác sĩ YHCT, bác sĩ YHCT truyền và hiện đại. sau khi tốt nghiệp chỉ được học các bậc học sau đại học về YHCT mà không được phép Kết hợp trong đào tạo nhân lực y tế: học thêm sau đại học về YHHĐ cũng chưa “Phải kết hợp trong người bác sĩ, có cả phù hợp đối với tinh thần kết hợp YHCT và kiến thức YHCT và YHHĐ. Kết hợp thống YHHĐ và là thiệt thòi đối với bác sĩ YHCT nhất ngay từ khi đào tạo con người để có và các đơn vị sử dụng bác sĩ YHCT. 44
  6. Số 29/2020 Tuy nhiên, để đáp ứng mục tiêu phát đó, nếu chỉ coi YHCT là một chuyên khoa triển YHCT, một số quy định không phù trong đa khoa, thì các quy định về bảo hiểm hợp với thực tế. Quy định về việc tham gia y tế lại không phù hợp do không đồng ý chi và xác nhận đào tạo liên tục đối với lương trả các dịch vụ YHCT do bác sĩ đa khoa chỉ y và người có bài thuốc gia truyền hoặc định, buộc bác sĩ đa khoa phải đào tạo thêm phương pháp chữa bệnh gia truyền áp dụng chuyên khoa YHCT. chung như đối với bác sĩ, dược sĩ và những Phạm vi hành nghề quy định trong luật người hành nghề YHHĐ khác theo quy định Khám bệnh, chữa bệnh cũng là vấn đề nhiều trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh. Thông đối tượng thắc mắc, hiện nay phạm vi hành tư 22/2013/TT-BYT hướng dẫn đào tạo liên nghề của bác sĩ YHCT, y sĩ YHCT và lương tục trong lĩnh vực y tế còn khó khăn cho y là như nhau. lương y và người có bài thuốc gia truyền hoặc phương pháp chữa bệnh gia truyền do “Phạm vi hành nghề ghi trên chứng chỉ chưa có quy định về chương trình đào tạo. của bác sĩ YHCT, y sĩ YHCT và lương y, theo Hiện cũng không có cơ sở nào đào tạo các Luật Khám bệnh, chữa bệnh và các Thông đối tượng trên. tư thì phạm vi hành nghề ghi trên chứng chỉ là như nhau, không có sự phân biệt, đều là “Việc đào tạo liên tục, bổ sung, cập nhật khám bệnh chữa bệnh YHCT trong khi họ có kiến thức y khoa cho những người hành nghề thời gian đào tạo khác nhau, thời gian thực YHCT là cần thiết, 24 giờ/1năm nhưng tính hành khác nhau nhưng phạm vi hành nghề khả thi chưa cao, đối với các cơ sở công lập lại giống nhau” (Cán bộ Sở Y tế) thì việc này là thuận lợi và hầu hết cán bộ thầy thuốc, thời gian cập nhật kiến thức phải 3.2.3. Bất cập trong giao chỉ tiêu kết hợp trên 24h/năm. Đối với làm tư nhân, không YHCT và YHHĐ tại các tuyến phải người nhà nước làm ngoài giờ, lương y Theo hướng dẫn chỉ tiêu kết hợp YHCT và có tuổi, bác sĩ YHCT nghỉ hưu không đi học YHHĐ ở tuyến tỉnh là 10%, tuyến huyện là nữa mà vẫn cần có 24 giờ/1năm thì cũng gặp 20% và tuyến xã là 40%. Điều này đang gây khó khăn chứ chưa nói đến việc nếu trong 2 khó khăn cho các tuyến đặc biệt là tuyến xã năm mà không đủ 48 giờ đào tạo liên tục – sẽ vì chỉ tiêu được giao là 40% kết hợp YHHĐ bị thu hồi giấy phép hành nghề” (Lãnh đạo với YHCT ở xã là khá cao. Sở Y tế) Số liệu tổng hợp từ 06 tỉnh nghiên cứu về 3.2.2. Bất cập trong quy định phạm vi tỷ lệ kết hợp YHHĐ và YHCT trong khám hành nghề chữa bệnh ngoại trú được trình bày trong Quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh Bảng 1 cho thấy hầu hết các tuyến trong các về phạm vi hành nghề của bác sĩ YHCT trong tỉnh đều chưa đạt chỉ tiêu được giao. Chỉ có chứng chỉ hành nghề chưa phù hợp với năng tỉnh Lâm Đồng cơ bản đạt chỉ tiêu được giao lực được đào tạo của bác sĩ YHCT. Trong khi ở cả 03 tuyến tỉnh, huyện, xã. 45
  7. Số 29/2020 Bảng 1. Tỷ lệ kết hợp YHHĐ và YHCT trong khám chữa bệnh ngoại trú năm 2018 tại 6 tỉnh nghiên cứu Hải Quảng Lâm Kiên Chỉ số TT Huế TP HCM Dương Ninh Đồng Giang 1. Tuyến tỉnh Tỷ lệ số lượt khám và điều trị ngoại trú có sử dụng YHCT/ - 7% 4% 12% 5% - tổng số lượt khám 2. Tuyến huyện (bao gồm cả PKĐK khu vực) Tỷ lệ số lượt khám và điều trị ngoại trú có sử dụng YHCT/ - 22% 4% 21% 4% 14% tổng số lượt khám 3. Tuyến xã Tỷ lệ có sử dụng YHCT 16% 32% 31% 38% 2% 13% 4. KẾT LUẬN 5. KHUYẾN NGHỊ Chủ trương kết hợp YHCT và YHHĐ ở Thứ nhất, cần đổi mới công tác đào tạo nước ta đã được Đảng, Nhà nước rất quan YHCT, cho phép bác sĩ YHCT được học sau tâm và được thể hiện qua các văn bản chỉ đại học một số chuyên ngành gần với YHCT đạo. Kết hợp YHHĐ và YHCT được thể như chuyên khoa nội của YHHĐ. hiện trong cả khám chữa bệnh và đào tạo Thứ hai, cần mở rộng phạm vi hành nghề nhân lực y tế. Tuy nhiên, vẫn còn một số bất của bác sĩ YHCT sang YHHĐ với năng lực cập trong đào tạo sau đại học đối với bác sĩ được đào tạo và phân biệt rõ phạm vi hành YHCT không được theo học các ngành học nghề của bác sĩ YHCT so với y sĩ YHCT và của YHHĐ; quy định về đào tạo liên tục với lương y. ngành YHCT còn chưa phù hợp với tính hình thực tế; phạm vi hành nghề của bác sĩ YHCT Thứ ba, cần có những chính sách và quy chưa đúng với năng lực được đào tạo. Các định riêng trong đào tạo liên tục đối với chỉ tiêu kết hợp YHHĐ và YHCT trong khám lương y và người có bài thuốc gia truyền cho chữa bệnh nhìn chung chưa đạt yêu cầu. phù hợp với đối tượng này. 46
  8. Số 29/2020 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (2015), YHCT Trung Quốc - Sách trắng. 2. Bộ Y tế (2010), Hướng dẫn việc kết hợp YHCT với YHHĐ trong quá trình khám bệnh, chữa bệnh 50/2010/TT-BYT. 3. Bộ Y tế (2016), Quy định kê đơn thuốc YHCT và kê đơn thuốc YHCT kết hợp thuốc tân dược trong khám chữa bệnh, 01/2016/TT-BYT. 47
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2