Thuốc hay Ngũ bội tử

Chia sẻ: Nguyen Thai Ha | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

107
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngũ bội tử là những túi đặc biệt do nhộng của con sâu Ngũ bội tử (Melaphis chinen sí (Bell) Baker) ký sinh trên những cuống lá và cành của cây Muối tạo thành nên còn gọi là Tổ trùng muối hay Diêm phụ mộc có nhiều loại với tên thực vật khác nhau, thuộc họ đào lộn hột (Anacardiaceae). Là vị thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản Thảo Thập di. Ở nước ta Ngũ bội tử mới phát hiện thấy có ít tại các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thuốc hay Ngũ bội tử

Thuốc hay Ngũ bội tử B.S HOÀNG XUÂN ĐẠI -Thứ Sáu, 24/07/2009, 9:9 (GMT+7) Ngũ bội tử là những túi đặc biệt do nhộng của con sâu Ngũ bội tử (Melaphis chinen sí (Bell) Baker) ký sinh trên những cuống lá và cành của cây Muối tạo thành nên còn gọi là T ổ trùng mu ối hay Diêm phụ mộc có nhiều loại với tên thực vật khác nhau, thuộc họ đào lộn hột (Anacardiaceae). Là vị thuốc được ghi đầu tiên trong sách B ản Thảo Th ập di. Ở nước ta Ngũ bội tử mới phát hiện thấy có ít tại các tỉnh Cao Bằng, Lạng S ơn, Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái và một số tỉnh của Tây Bắc, dọc vùng biên giới Việt Trung. Ngũ bội tử có vị chua, sáp, mặn, tính hàn, quy vào các kinh Ph ế, Đại trường, Th ận; là lo ại thu ốc th ường được sử dụng trong Đông dược. Tác dụng dược lý theo Đông y thấy thuốc liễm ph ế, giáng h ỏa, sáp tràng, cố tinh, liễm hãn chỉ huyết (làm se, kháng khuẩn và cầm máu). Ch ủ tr ị các ch ứng Ph ế h ư c ửu
khái, cửu tả, cửu lĩ, thoát giang (lòi dom, prolapsus rectal), di tinh, ho ạt tinh, t ự hãn, đ ạo hãn, băng l ậu h ạ huyết. Khi sử dụng có thể để sống hoặc sao qua và sau đó d ược liệu đ ược giã nh ỏ. Liều dùng trung bình từ 1,5 – 6g tùy theo mục đích sử d ụng. Kiêng kỵ: Có thực tả, do ngoại cảm hay t ả lỵ do thấp nhi ệt không dùng. Để tham khảo và áp dụng trị liệu từ Ngũ bội t ử, dưới đây xin gi ới thi ệu một s ố ph ương tiêu bi ểu. * Chữa ho, khạc ra máu: Ngũ bội tử sao tán bột, mỗi l ần uống 4g chiêu v ới nước chè sau b ữa ăn. Ngày 2 – 3 lần (theo Nam Dược thần hiệu). * Chữa lỵ ra máu lâu: Ngũ bội tử 40g, phèn phi 20g, tán bột mịn c ả 2 vị, tr ộn v ới h ồ làm viên to b ằng h ạt ngô. Mỗi lần uống 8 – 10g chiêu với nước cơm, ngày 2 – 3 l ần (theo Nam D ược th ần hi ệu). * Chữa cam tẩu mã, loét mũi, viêm tai chảy mủ: Ngũ bội tử 12g, Mai m ực 12g, Hoàng liên 12g, Thanh đ ại 12g, Tế tân 12g, Hồng đơn 12g, Nhân trung bạch 12g, phèn phi 8g, Mai hoa 4g, sau đó l ấy t ừng v ị sao riêng (trừ Hồng đơn, Mai hoa và Thanh đại), rồi tán nhỏ mịn, trộn đ ều. Dùng h ỗn h ợp này r ắc vào v ết thương, vết loét (theo Nam Dược thần hiệu). * Chữa chứng trớ ở trẻ: Ngũ bội tử 4g (một nửa sống, một nửa chín), chích Cam th ảo 20g, t ất c ả tán nhỏ, mỗi lần uống 4g với nước cơm hay nước cháo (theo Nam Dược thần hiệu).
* Trị vết loét trong miệng: Dùng bột ngũ bội t ử sắc lấy dung dịch 5 – 10% đ ể ng ậm súc mi ệng ngày 2 – 3 lần. * Trị tưa miệng ở trẻ (Muguet): theo báo Trung y Hà Bắc 1987, Ti ết Duy Ch ấn dùng Ngũ b ội t ử 20g, Băng phiến 3g, tán bột mịn, rồi lấy thổi vào vùng bị bệnh, ngày 2 l ần; trị 20ca trong 2 ngày kh ỏi. * Trị ra mồ hôi đêm (bệnh nhân lao hay lao biến chứng bụi phổi): Dùng b ột Ngũ bội t ử làm thành h ồ đ ắp lên rốn người bệnh trước lúc ngủ. * Trị đau bụng tiêu lỏng: Lấy ngũ bội tử tán bột, làm hoàn b ằng hột đ ậu xanh, ngày u ống 15 – 20 viên, với nước Bạc Hà. * Trị đái dầm: Lấy ngũ bội tử giã nhỏ thêm nước thành hồ đắp vào rốn. * Trị di tinh: Theo “Báo Trung y dược Tân Cương 1986”, Dương Hiểu đã dùng bột m ịn Ngũ b ội t ử tr ộn v ới nước muối sinh lý thành hồ lỏng, sau đó lấy phết vào miếng dán có chiều 3 x 4cm dán vào huyệt Tứ mãn (vị trí huyệt ở dưới rốn 2 thốn và ngang ra mỗi bên là 0,5 thốn) c ứ 3 ngày thay băng 1 l ần, 3 l ần thay là 1 liệu trình. (Trị 35 ca kết quả tốt 9 ca, có kết quả 19 ca, không k ết qu ả 7 ca). * Trị chứng trĩ: Theo tạp chí Trung Y Hà Bắc 1984, Đặng Quế Trân đã s ử d ụng Ngũ b ội t ử 500g, tán v ụn ngâm vào 52,5% cồn 1.000ml, bỏ vào lọ bịt kín giữ trong 1 – 2 tháng, l ọc r ồi n ấu sôi vô khu ẩn. Sau khi
vô trùng hậu môn vùng trĩ và trực tiếp chích vào búi trĩ, đ ồng thời bên trong u ống thanh nhi ệt, ch ỉ huy ết, thông tiện, giữ không cho táo bón. Sau mỗi lần đi tiêu ngâm r ửa hậu môn v ới thu ốc tím, thay thu ốc b ằng dán cao Hoàng liên cho đến khi trĩ rụng, miệng lành. Trị 80ca đ ều kh ỏi. * Món ăn trị chứng xuất tinh sớm (là món ăn có công hi ệu cố tinh, c ầm máu, gi ải đ ộc; do đó nh ững ng ười bị xuất tinh sớm, tiêu chảy, đại tiện ra máu sử dụng là thích h ợp): Gà ác 1 con, Ngũ b ội t ử 30g, hành, rượu, gia vị vừa đủ. Gà ác vặt lông, bỏ nội t ạng, chặt mi ếng. Cho hành vào phi th ơm, b ỏ Ngũ b ội t ử và thịt gà, rượu vào xào săn, rồi đổ nước hầm nhỏ lửa trong 45 phút, sau cho gia vị v ừa mi ệng là đ ược. Mang ra ăn cùng cơm.