Thuốc trị bệnh tim mạch: Phần 2

Chia sẻ: ViJoy ViJoy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:225

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Thuốc tim mạch" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Các thuốc vận mạch trong điều trị sốc; Các thuốc kích thích hệ tim mạch; Các thuốc điều trị suy tĩnh mạch mạn tính; Các thuốc chống đông; Các thuốc điều trị chứng rối loạn lipid máu. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thuốc trị bệnh tim mạch: Phần 2

ChiTdng V CÂC THUOC VÂN MACH TRONG DIEU TRj SOC Truy tim mach hay suy tu àn hoàn dude xâc dinh khi huyët âp tâm thu dôt ngôt ha xuong
Lúe dáu chí có truy mach dein th u a n vä giám cung liídng tim. H uyét áp giám sé kích thích các cd quan n h án cám áp lám phóng thích catecholam in, ch al náy qua các th u thé giao cám se lám co mach ngoai vi vá lám tán g huyét áp, táng cung liídng tim do tán g nhip tim, tán g oxy trong máu do táng thóng khí; tin h tra n g co mach sé lám x u át hién các triéu chúng nhií da xanh, vá mó hói, cám giác lanh d các chi, dude coi lá nhüng dáu hieu cüa sóc di/úc bu. Néu cd che bu trü khóng náng diídc huyét áp, sau giai doan co mach sé lá giai doan gián mach d toán bó các tiéu dong mach, mao mach vá tiéu tính mach lám ú dong mót liídng máu rä t lón (40 - 60% liídng máu liíu hánh) vói các háu quá nghiém trong hdn: giám cung liídng tim do giám liídng máu trd ve tim , tu t huyét áp náng, th o át huyét tUdng ra ngoái mao mach lám giám thém liídng máu liíu hánh, hinh th án h các cuc két táp nhó trong lóng mao mach, tiéu tính mach, khdi dáu cüa hói chúng dong m áu rái rác trong mach; lúe náy sóc trü nén m át bu vá khó hói phuc. T ut huyét áp sé lám thiéu oxy trong các mó, dáng quan tám lá thán (dé gáy thiéu hoác vó méu), gan, thiídng th án , tim vá náo; thiéu oxy sé gáy nén nhiéu rói loan chuyén hóa nghiém trong, n h á t lá nhiém toan chuyén hóa. NHÜNG NGUYÉN TAC CHÍNH TRONG OlÉU TR¡ Vi dién bien cua sóc rä t phúc tap, tién liídng nói chung rä t náng nén diéu trj soic con dang lá mot ván dé khó khán, dói hói phái theo dói s á t bénh n h án dé xú trí kip thdi. N hüng nguyén tác chính chí dao diéu tri sóc : 1. Bö sung du m áu vá dich có p h á n tü lón trong sóc do giám thé tích máu. 2. N á n g h u y é t a /j le u ^ 1 00 in r n llg uú tlu y Ir i
3. Giâi quyët câc roi loan chuyén hôa: cho oxy nëu thày thiêu oxy mâu và câc mô, dùng bicarbonat hoàc THAM nëu cô nhiêm toan chuyên hôa, dùng thuôic ldi tiêu hoàc tiën hành thâm phân ngoài th â n nëu cô th iëu hoàc vô niêu ... Ngoài ra, tùy theo nguyên n h ân mà xû tri: câm m âu nëu dang chây mâu, thuoc kh ân g sinh nëu cô nhiêm khuân, thuôic chô’ng loan nhip tim, thuôic chôrig di ûng ... CÂC THUÔC VÂN MACH TRONG DIÉU TRj SOC Cho dên nay, câc thuôc vàn mach vàn là loai thuôic chinh de nâng và duy tri huyét àp trong soc. NgUdi ta thUdng dùng: - Câc thuôic kich thich th u thë giao câm a nhU: . Câc hormon tü nhiên: adrenalin, noradrenalin (hai châ't này côn kich thich th u th ë giao câm P). . Câc chat giông giao câm a: cô ch at kich thich làm phông thich noradrenalin tù câc ndi dvf trü nhiï m etaram inol, cô chat tâc dông theo mot cd chê khâc không liên quan tôi câc hormon giao câm nhU phenylephrin, angiotensin ... Câc thuoc kich thich th u th ë giao câm a diidc dùng tù lâu dê làm co mach ngoai vi, qua dô nâng huyêt âp lên; tu y nhiên tâc dung này lai làm cho co mach nàng hdn ô câc vùng dâ bi co mach sàn, làm tinh tra n g th iêu oxy à câc mô càng thêm tràm trong, mot sô' thuôic lai làm tà n g công và mûc tiêu th u oxy cüa cd tim, càng làm cho cd tim bi suy, de gây roi loan nhip tim hoàc tai biën mach vành hdn. 481
Bang 5.1. Phän bo cäc thu the giao cam a, ß vä dopam inergic Cd quan Thu the Thu the Thu the a ß dopaminergic Cö tim 0 + 0 Döng mach vänh + + + Döng mach thän + + + Döng mach tang + + + Döng mach phoi + + 0 Döng mach di/öi da + 0 0 T7nh mach + 0 0 Phe quän 0 + 0 Bang 4.2 Täc döng cüa cäc thuöc döi vöi cäc thu the giao cam Cäc chat Thu the Thu the Thu the Thu the van mach a Pi ß2 dopamin. Adrenalin ++ +++ ++ Noradrenalin +++ ++ lsoprer»alin +++ +++ Phenylephrin ++ Metaraminol ++ Dopamin ++ +++ + ++ Dobutamin + +++ + 482
Trèn thUc te läm sàng, do càc thuoic này nhanh chóng làm cho huyèt àp dUdc näng lèn nèn ngUdi ta khuyèn vàn có thè dùng trong giai doan dàu cùa soie nhUng phài tòn trong càc chi dinh cùa tùng loai thuoic. - Càc thuoc kich thich th u thè ß nhu isoprenalin, dopamin, dobutamin (hai chàt sau con kich thich cà th u thè a, rièng dopamin con kich thich th u thè dopaminergic): càc thuoc này làm giàn càc mach ngoai vi do dó làm giàm huyèt àp; tuy nhièn càc thuoc này lai làm tàng sùc co bop cd tim, làm tàng nhip tim nèn cung lifdng tim vàn tàng, có thè dù bù cho mùc giàn mach và lai làm cho huyèt àp dUdc nàng lèn. Càc thuoic này dang dUdc dùng pho bièn hdn, thay thè' noradrenalin, m etaram inol nhà't là khi dUdc bö sung du liidng dich càn thiè't trUóc khi dùng thuoc dè de nàng huyèt àp lèn. Isoprenalin làm tàn g còng và mùc tièu thu oxy cüa cd tim, có thè gay loan nhip tim nèn chi dinh dùng thuoc con phai càn nhàc. Dopamin, dobutam in it gày càc tàc dung phu hdn, lai làm tàng sùc co bop cd tim, tàng cung liidng thàn và mach vành nèn hay dUdc dùng trèn làm sàng. Bang 4.3. Thay doi huyét dòng do ành hiròng cùa càc thuoc vàn mach Thòng so Isopre Dobu Dopa Adre Nor- nalin tamin* min * nalin adren. Cung li/dng tim Tt tt tt tt 14 Nhjp tim Ttt t t tt t-i HA trung bình 1 /T t tt tt ttt Sùc càn ngoai vi il 1 - tt ttt Olino liMng thàn t tt tt IH H i (* liéu thap) 483
Ngoai cac thuoc van mach, digitalis cung lam tang sUc co bop CO tim, lam tang cung lUdng tim song khong dUdc dung trong soic vi co nhieu tac dung phu khong tot, dac biet cac roi loan nhip tim de xay ra tren cd dia co tang catecholamin noi sinh, thieu oxy mau va nhiem toan chuyen hoa. ADRENALIN Adrenalin là hormon cüa tiiy thUdng than; châ’t dùng trong dieu tri düdc lâ'y d dông vât hoäc düdc tong hdp. Trong y hoc, adren alin dUdc dùng diiôi dang chlorhydrat là mot dung dich không màu hoäc hdi vàng, ra ngoài không khi hoäc ânh sang thi bj oxy-hôa trd th à n h màu hong, không cô mùi vi. A drenalin bi phâ huy nh an h trong cd th é bdi câc men mono-amin-oxydase (MAO) hoäc catechol-oxymethyl-trans- ferase (COMT) là ntt cho tâc dung chông het. Biêt dl/dc : Adrenalin, Epinephrin, ong tiêm 0,15 - 0,3 mg. Dtfdc dông hçc - Thuôc bi m at hoat tinh theo dUdng uô’ng, chî düdc dùng qua diidng tiêm hoäc duôi dang khi dung. - Thdi gian bân thâi rat ngân, chï cô vài phût do thuôc dUdc chuyën hôa râ't nhanh và dUdc câc ndron thu lai. - Nông dô adrenalin cô hiêu lue dôi vôi tim là 50 - 100 pg/ml, cô hiêu lue chuyën hôa là >120 pg/ml. Tinh chat dirçc lÿ Adrenalin tâc dông lên câc th u thë giao câm a, ß,vä ß2: 484
- Vài tim: do kich thich càc thu the p,, thuoc làm tàng co bop co tim , tàng tân sô" tim , tàng tinh dàn truyén, tàng tinh kich thich (càng tàng tinh kich thich khi có cUdng phë vi, dang dùng thuôic gày mè, ha kali mâu ...). - Vói he tuan hoàn: vói lieu thà'p 0,02 jag/kg/phüt, kich thich th u the a lai là tâc dông chü yeu nèn làm co mach ô càc co vàn, da, nièm mac, càc phü tang, tàng sûc can ngoai vi nhiêu và làm huyët àp tàn g manh; tuy vây huyët âp tâm trUdng tàng không nhiëu do tâc dung p2 (mà nor- adrenalin không có). - Vài thân: lieu thâp ad ren alin làm co tiêu dông mach thân di nên làm tàng dô loc càu th â n và tàn g ldi tiêu, lieu cao làm co câ tiëu dông mach th â n dén lân di nên làm giâm dô loc câu th â n và làm tàng tiët renin. Ngoài câc tâc dung trên , adrenalin con làm : - Giân phê quân (tâc dung p2), tàng âp lue tînh mach và dông mach phôi (tâc dung a). - Tàng chuyën hôa glucid và lipid làm tàng glucose mâu và tàng acid béo tu do trong m âu, tàn g chuyên hôa cd ban, tàng sü dung oxy cûa câc mô. Tâc dung phu - Do tàng tînh tu dông và tîn h kich thich câc tê bào cd tim nên làm nhip tim nh an h và dê gây roi loan nhip tim. - Do co dông mach kéo dài (nêu thuôc düdc dùng liên tue) có thè gây thiëu m âu nàng cho mot sô' vùng râ't nhây câm nhu thân, câc phü tan g khâc, lóp dtfói nôi tâm mac ô tim ... Co mach dot ngôt d mot sô khu vüc có thè làm giân mach th u dông à mot sô khu vüc khâc n h u nâo, phôi gây nên tai biën nguy hiêm nhu tai biën tu àn hoàn nâo, phü phôi cap. 485
- Do co tinh mach, mäu se ve tim nhieu hdn, lam tä n g gänh th a t n h a t lä th a t träi, khong ldi khi da co suy tim. - Trong benh mach vänh, müc tän g cung cap oxy khöng häng müc tieu th u do tän g cöng cüa cd tim nen de xäy ra cön dau th ä t ngtfc. - Uc che trifdng lüc vä nhu döng cäc cö da däy ruöt, läm giän cäc cd vöng (täc dung a vä ß). Adrenalin Nor adrenalin OH // C H ,-C H ,-N H , OH Dopamin ✓CH, OH“ CHOH - CH, — NH — CH 'C H , OH Isoprenalin 486
- Làm giàn dong tü, loi m ât (tâc dung a), giâm âp lue nôi nhàn do giâin tiêt thuy dich (tâc dung ß) và täng quâ trin h dân lUu qua ong Schlemm (tâc dung a). Chi djnh và lieu dùng Do nhiëu tâc dung phu không cô loi nên trong soc, ngUOi ta it dùng adrenalin so vói câc thuôc vân mach khâc. Câc chi dinh chinh: - Soc phàn vê, di ûng: adrenalin ûc che phóng thich histam in và cô tâc dung dôi lâp vói histam in; neu sôc nhe và vùa, tiêm duói da sâu 0,3 mg adrenalin roi cû 15 - 30 phüt tiêm lai cho dên khi ra khôi sôc; neu sôc nàng, sau khi tiêm duói da sâu, dùng ngay bdm tiêm dô lây mâu tînh mach trân g bdm tiêm và tiêm lai vào trong tînh mach. Khi tim dâp lai, huyêt âp dâ cô, nên chuyên sang dùng dopamin, dobutam in vói lieu thich hdp dê duy tri huyêt âp. - Ngùng tim dôt ngôt: tiêm thâng vào trong tim 1 - 2 mg dê kîch thich tim dâp lai. Trong rung thâ't m ât nhô, ad ren alin có thè chuyên m ât nhô thành m ât lón, tao dieu kiên th u â n ldi cho phâ rung có hiêu quâ. - A drenalin cüng cô th é dùng khi cung luçfng tim thâ'p: truyên tînh mach lieu 0,5 - 1 pg/phùt, tàng dan lên 10 pg/phùt khi cân; trong trUOng hdp nhip châm mà atropin không giâi quyêt dUdc: truyê'n tînh mach lieu 2 - 10 pg/phut trong khi chd doi dàt mây tao nhip (Givertz và Colucci, 1998). Chü ÿ không pha adrenalin trong dung djch kiêm (natri bicarbonat ...), loai dung djch này làm m ât hoat tînh cûa thuôc. Chong chi djnh Tru truông hop câp cuu sôc phàn ve, di ung nang vâ ngung tim, con trong câc trUOng hçfp khâc, không nên dùng adrenalin 487
khi bènh nhän có suy mach vành, ngoai täm thu that, bènh cd tim täc nghèn kèm theo (trong bènh này, adrenalin de làm näng thèm tinh tran g täc nghèn và có thè gay dot tù). Khóng dùng cho phu nù có thai. NORADRENALIN N oradrenalin là ch at tièn th ä n sinh ly cüa adrenalin, dUdc du trü trong cäc h at d däu tä n cùng cäc sdì thän kinh giao cäm hau hach d tim. Dung dich noradrenalin khòng m àu hoäc hdi vàng, de ra ngoäi khöng khi vä änh sang bi säm màu. Bièt di/de: N oradrenalin, Norepinephrin, Levarterenol, öng tiém 1 mg. Dtfdc döng hoc - N oradrenalin bi m at hoat tin h khi qua duòng tièu hóa nèn phài dùng theo duòng tièm. Thuóc con bi gan và cäc tó’ chüc thoäi giäng, cäc men mono-amin-oxydase (MAO) và catechol-oxym ethyl-transferase (COMT) phän hüy. - Thuöc duoc dào th ài duói dang cäc chàt chuyèn hóa trong nUóc tièu. - '1 hdi gian bän th ä i rä t ngàn, vài p h ù t nèn phài dùng theo duòng truyèn tinh mach lién tue. Tfnh chàt dildc ly N oradrenalin täc dóng chù yèu lèn th u thè giao cam a, täc döng vùa phài lèn th u thè giao cäm ß! chi phoi tim: - Vài he tuàn hoàn: n o radrenalin gay co mach rà't m anh (gap 1,5 lan so vói adrenalin) döi vói cäc mach ò da, nièm mac 488
và câc phü tang, làm täng sûc cân ngoai vi và täng huyët âp câ tâm thu lân tâm trüdng; d ngüdi bînh thüdng, täng huyët âp tâm thu së làm täng dôt ngôt âp lüc d vùng quai dông mach chu và xoang cânh làm xuât hiên phân xa p h ë vi vôi hâu quâ là làm huyët âp giâm và làm tim dâp châm lai; trên bênh nhân bi truy tim mach, phân xa phë vi này thüOng rä t nhe. N oradrenalin làm giân mach vành và làm tän g cung lüçfng mach vành; cung lüdng th â n bi giâm, cung lüdng nào và câc tang cüng giâm nhüng it hdn. N oradrenalin cüng làm co tlnh mach, mâu trô vë tim nhiëu hdn. - Vâi tim: do kich thich th u thé ß x, noradrenalin làm täng sûc co bôp cd tim (tuy không bäng adrenalin), tän g tan sô tim (dôi khi không thây rô nëu cô phân xa p h ë vi), täng tin h dân truyën nhe, tän g tinh kich thich n h a t là khi cd tim bi ton thûdng. N oradrenalin làm giân p h ë quân vùa phâi, tâc dung trên chuyên hôa glucid và lipid không bäng adrenalin. Tâc dung phu - Do täng tin h tü dông và tinh kich thich câc tê bào cd tim nên làm nhip tim nh an h và dê gây roi loan nhip tim. - Do co mach ngoai vi nhâ't là à câc chi nên dê gây tim tâi, lanh câc chi n h at là câc dàu chi, nëu dùng thuôc kéo dài cô thê gây loét, hoai tü mô. Chî djnh N oradrenalin düdc chï dinh rông rai hdn câc thuoc gây co mach khâc trong dieu tri soc, tru y tim mach: trên nhüng bênh nhân này, noradrenalin làm cho huyët âp düdc nâng lên nhanh chông và cho pliép dùng câc bien phâp diéu tri khâc tiêp tue. 489
Tuy nhiên, nëu dùng thuôc kéo dài, nhiëu tâc dung phu sè xây ra do thuôc gây co mach nianh nhâ't là dôi vói thân; kinh nghiêm cho thây khi huyêt âp dà dUçJc nâng lên thi chuyên sang dùng dopamin, dobutam in sôm. Chong chî djnh Không dùng n o rad ren alin cho bênh nhân cô suy mach vành, rôî loan nhip thâ't. Lieu và câch dùng - T ruyën tlnh mach 4 mg trong 250 ml dung dich glucose 5%, lieu 2 - 1 6 pg/phüt; trong khi truyën theo dôi huyët âp; nëu tiëp tue phâi tru y ën vî huyët âp chtfa dat yêu câu thi không nên kéo dài >6 giò de trâ n h nhüng tâc dung phu b ât loi mà chuyên sang dùng dopam in, dobutam in vói liëu thich hdp dê nâng và duy tri h uyët âp. - Không duçfc tiêm duôi da hoäc bäp th it, thuôc gây co mach kéo dài và làm hoai tû mô. METARAMINOL M etaram inol la mot ch at giong giao cam a, diidc tong hdp dung trong dieu tri. Vi m at mot goc phenol tren vong benzen nen m etaram inol ben vxing hdn adrenalin. Biet dl/dc; A ram in, ong tiem 10 mg. Tinh chat di/dc ly M e ta r a m in o l k ic h th ic h th u th o g ia o cam a nhU nor ad ren alin nhiing yeu hdn. Cac tac gia cho r in g mot trong nhuing tac dong chinh cua thuo'c la lam phong thich nor- 490
adrenalin tù câc nói dii trü (Braunw ald) và thuôc cüng không con tac dung nëu cd thè không cô noradrenalin. - Thuôc làm co mach, tàng sûc cân ngoai vi và làm tâng huyêt âp: tâc dung tàn g huyêt àp den sóm và duy tri tôt; lieu cao làm tâng huyêt âp nhiêu hdn và gây phân xa phê vi, nhüng d bênh nhân tru y tim mach, phân xa này thüdng yêu. - Thuôc cüng làm tàn g sûc co bop cd tim, tâc dung này thây rô vói bênh nhân truy tim mach hdn là vói ngüdi binh thüdng, d nhüng ngüdi này tâc dung vân mach chiém üu th e hdn; nhip tim nói chung it thay dôi; công và mûc tiêu th u oxy cua cd tim tàng. M etaram inol it gây loan nhip tim hOn noradrenalin. Thdi gian tâc dung cua thuôc tùy thuôc câch sü dung: tiêm düôi da, tâc dung cua thuôc b ât dâu sau 5 - 20 p h u t và kéo dài 60 phut; tiêm bâp th it, tâc dung b ât dâu sau 10 p h u t và cüng kéo dài 60 phüt; tiêm trüc tiëp vào tîn h mach, tâc dung den sóm hdn, sau 1-2 p h ü t nhüng chi kéo dài tôi 20 phüt. Chï dinh M etaram inol düdc xep ô vi tri tru n g gian giüa phenyl- ephrin và noradrenalin tuy gàn chat sau hdn; m etaram inol thüdng düdc chï dinh dùng trong giai doan dàu cüa soc di ûng, nhiêm khu^n hoàc do nguyên nhân tim de nâng huyêt âp lên thay cho noradrenalin và câc thuôc co mach khâc. Chô’ng chï dinh - Nhü dôi vói câc châ't giông giao câm nói chung. Không dùng cho nhüng bênh nhân dâ dùng reserpin, guanethidin lâu ngày mà nguôn dü trü noradrenalin dâ bi giâm. Lieu và câch dùng - Lieu thüdng dùng 20 - 40 mg trong 500 ml dung dich glucose 5%, truyên tîn h mach; theo dôi hu y êt âp, nêu hu y êt âp 491
dà dat dèn mùc vèu càu thì ngùng truyén; neu tièp tue phài truyén thì khòng nèn kéo dai >6 già, qua thdi gian dó nén thay bang càc thuoc khàc. - Có thè tièm bàp th it, duói da; khi th à t càn, tièm thàng vào tình mach, lièu 2 - 10 mg. Chù y : - Ngìing truyén metaraminol dot ngòt có thè có ha huyèt np, tàng trang thdi sde do cd th è thiéu d u trù noradrenalin. - Thàn trong khi dùng dóng thòi vói digitalis dè gày loan nhip tim. PHENYLEPHRIN Phenylephrin là mòt chà't gió’ng giao càm, kich thich thu thè giao cani a, dUOc tong hdp dùng trong diéu tri. Bièt dtfdc: Neosynephrin, Mesaton, òng tièm 5 mg. Di/dc dóng hoc - Thucic dùng duói dang tièm, nong dò dinh trong huyèt tUOng dat dUOc trong 1 giò. - Khä dung sinh hoc cao 90%. - Dào thài chù yeu trong nuóc tièu. - Thòi gian bàn thài khoàng 3 giò. Tình chàt dtfdc ly Phenylephrin kich thich th u thè giao càm a ddn thuàn, khòng có tàc dòng trUc tiep den cd tim : 492
- Thuoc làm co mach, chü yeu 0 cäc tièu dòng mach ngoai vi, có änh hUdng den he tlnh mach, dän den täng süc cän ngoai vi. Do co mach nèn huyet äp täng dot ngót vä m anh tuy chiia häng noradrenalin nhUng kéo dài và ben vüng hön. - Cung ltfdng tim thiiòng giàm do änh huóng cüa täng süc càn ngoai vi; nhip tim chàm lai do phàn xa phe vi sau täng huyet àp, còng và mùc tièu th u oxy cüa cd tim täng. Vói tiém bäp th it, täc dung cüa thuóic b ät dàu sau 10 - 15 phùt, kéo dài 20 - 60 phüt; vói tièm tlnh mach, täc dung bät dàu nhanh hdn và kéo dài khoàng 20 phùt. Tàc dung phu - Dau dàu, bùng dò mät, buon non. - Cdn nhjp nhanh, hói hòp. Do làm co mach nèn thuoc làm giàm xung huyet nièm mac mùi và phe quàn, thòng khi tot hdn; thuoc con làm giàn dong tù, co làch, giàn cäc cd trdn da dày - ruòt. Chi djnh Phenylephrin it diidc dùng trong dièu tri soc; trong soie do nguyèn nhàn tim , phenylephrin có thè gày suy tim và phù phói càp tinh. Thuòng thuòc diidc dùng trong dièu tri ha huyè’t àp khi düng, ha huyèt àp do dùng quà nhièu thuoic có tàc dung làm giàm huyet àp nhu am inazin, guanethidin, ha huyèt àp dièu khién và trong mót so trUdng hdp tru y mach, lièt mach do di ùng, do nói dóc tò"... Chong chi djnh - Suy tim, suy mach vành - Cuòng giàp - Glócóm góc dóng. 493
Khöng düng cho phu nü cö th a i vä cho con bü. Lieu vä cäch düng - Tiem bäp th it 5 mg hoäc truyen tinh mach 10 • 15 mg trong 250 ml dung dich glucose 5%. ANGIOTENSIN Angiotensin (hypertensin) düng trong y hoc lä möt chä't tong hdp, cö täc dung giöng nhu angiotensin tu nhien lä mot chä't giöng giao cäm a. Angiotensin läm co mach ngoai vi theo mot cd che khäc, khöng thöng qua cäc th u the giao cäm. Biet dtföc: Angiotensin, öng tiem 2,5 rr.g. Tinh chat di/öc ly - Thuöc läm co mach, täng süc cän ngoai vi vä täng huyet äp manh hdn phenylephrin, tUdng tu nhu noradrenalin nhUng keo däi hdn. - Khöng läm täng süc co böp cd tim, khöng gäy täng cung lUdng tim, dong thdi khöng gäy loan nhip tim nhUng lai giäm tuän hoän vänh. Chi djnh Do cö täc dung giöng giao cäm a, angiotensin cüng dUOc chi djnh düng trong giai doan däu cüa söc. Lieu vä cäch düng - T r u y c i i tin li m a c h vOi lic u 0,2 2 nig/gid. 494
ISOPRENALIN Isoprenalin là mot thuôc giông giao câm tông hdp cô tac dung kich thich câc th u thê giao câm ß rä t manh, cô công thûc hoâ hoc gàn giông adrenalin. B iê t d tfd c : Isuprel viên 0,01 g, ong tiêm 0,2 mg. Dirdc dông hoc - Thuoc bi phâ hüy à da dày nên phâi cho ngâm duôi lUdi hoàc tiêm tînh mach. - Thuôc ra t nhanh chông m at tâc dung do vào câc mô hoâc methyl-hôa 0 gan, nâo, th ân duôi ânh huông cûa men catechol- oxy-m ethyltransferase (COMT). - Dào thâi nh an h duôi dang sulfo-liên hdp trong nUôc tiëu. - Thdi gian bân huy ra t ngän, neu tiêm tînh mach nhanh 'là 1 phüt, nêu tiêm tînh mach châm là 2- 5 phut. Tînh chat dirdc lÿ Isoprenalin là mot chat kich thich câc th u thé ßj và ß2 ra t manh, không cô tâc dông dên vôi câc thu thé a và dopa minergic. - Vôi tim: isoprenalin làm täng sûc co bôp cd tim manh hdn adrenalin do kich thich câc th u thê ßt làm täng hoat tînh men adenyl-cyclase và làm ion Ca++ vào trong tê' bào nhiëu hdn; nêu ion Ca++ vào quâ nhiëu cô thê gây nên nhüng hâu quâ không tôt nhu làm tä n g mûc tiêu th u oxy, giâm nông dô creatin- phosphat và ATP, sân sinh nhiê'u men huy protein gây ton thUdng te bào cd tim: isoprenalin cô thê kich thich te bào cd tim di den hoai tù. I s o p r e n a l i n c ô n là m t ä n g t i n l i d â n t r u y ê n t r o n g t i m , t ä n g tînh tu dông cûa n û t xoang dân dên täng tan sô" tim, täng cung lUdng tim. 495
- Vdi he tudn hoan: lieu thap (tac dung p, la chinh ?) lam tang huyet ap, lieu cao hdn (tac dung p2 la chinh) lam gian mach: neu cung liidng tini khong tang thi gian mach ngoai vi se lam giam huyet ap; trong nhieu trUdng hdp, vi siic co bop cd tim dUdc tang cUdng va nhip tim nhanh len, n e n c u n g lvidng tim tang cao du bu nuic do gian mach va huyet ap van ctii tang. Isoprenalin lam gian mach d nao, cac tang, than, phoi, cac cd, con lam gian phe quan, giam trUdng luc cac sdi cd trdn ruot, dUdng mat, bang quang, tu cung, lam tang nong do glucose va acid beo tU do trong mau. Tac dung phu - Run ray, dau dau, biing do mSt, buon non. - Ha huyet ap dot ngot neu triidc do huyet ap da thap. - Do lam tang cong, tang m£ic tieu thu oxy cua c0 tim nen de gay cdn dau that ngUc nhat la tren cd dja co suy vanh san; isoprenalin co the lam ton thUdng te bao cd tim. - Roi loan nhip tim do tang tinh tu dong ca cua cac o tao nhjp khac ngoai n u t xoang, tang tinh kich thich d ca nhl lan th at, co sU m at dong bo trong cac thdi gian trd cua cac te bao gay nen nhjp nhanh xoang, rung va cuong nhl, ngoai tam thu th at, nhip nhanh th at, tham chi rung th at. Chi djnh - Trong soc n h at la trong soc nhiem khu^n, isoprenalin dUdc chu y nhieu hdn cac thuoic co mach khac vi khong nhflng lam t&ng sire co bop cd tim ma con lam gian cac cd th a t sau mao mach, mau trd ve he tu^n hoan nhieu hdn. Kinh nghiem cho th iy , neu bu cho benh nhan du djch th i cung liidng tim van tang mac Hu co frian mach. van n an e dii0c huyet ap va iriai quyet dUdc soc. 496
Isoprenalin con diiçfc dùng trong cap cûu ngùng tim, bloc nhî - thâ't hoàn toàn. Chong chi djnh - N hip nhanh xoang >130 ck/phut, roi loan nhip tim. - Nhiêm dôc digitalis. - Suy mach vành cap kê câ nhoi mâu c0 tim, trù khi cô bloc nhî - thâ’t kèm theo nhip râ t châm. Không dùng cho phu nü cô thai. Khi càn th iët phâi dùng cho phu nü dang cho con bû, càn theo dôi chàt chë tré sO sinh. Lieu và câch dùng - Truyen tïnh mach 1 mg Isuprel pha trong 250 ml dung dich glucose 5%; theo dôi khi huyët âp tâng dën müc yêu câu và câi thiên câc triêu chûng lâm sàng thi giâm xuông lieu duy tri; ngùng truyen nëu thây tàn sô' tim >130 ck/phût, cô ngoai tâm th u thâ't xuât hiên, khi cô roi loan tâi ctfc kieu thiëu mâu cO tim trên diên tâm do. Càn chü y khi dùng isoprenalin trong soc, phâi bâo dâm bo sung du dich cho cô thé trtfôc khi dùng thuô’c này. - Trong ngùng tim, tiêm 0,2 mg vào trong buông tim; vói nhüng trUdng hçfp càn thiët, cô thë tiêm diiói da hoâc bàp thit 0,2 mg, tiêm tïnh mach 0,02 mg. - Thuôc viên chi dành cho trUdng hdp bloc nhî - thâ't hoàn toàn gây nhip châm. Bâo quân thuoc trân h ânh sâng. 497
DOPAMIN Dopamin là tien châ't sinh lÿ cua n o radrenalin và adrenalin, chat kich thich câc th u th ê dopam inergic, nhtfng vói lieu ltfdng cao hdn cüng kich thich câ câc th u thê giao câm a và ß. Biêt dtföc D opamin, ông tiêm 50 - 200 mg. DirçJc dông hoc - Dopamin bi phân hûy trong dtfdng tiêu hoâ nên phâi dùng theo dtfdng tiêm. Do thôi gian bân th â i ra t ngân, khoâng 2 p h ü t, nên phâi truyên tîn h mach liên tue. Tinh chat di/dc lÿ Dopamin kich thich vói lieu liidng khâc n h au câc th u thé dopam inergic và câc th u th ê a và ß: - Vdi hê tuân hoàn: . Lieu thâp