Tỉ lệ sa sút trí tuệ và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi tại xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng năm 2019

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

60
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày đánh giá, sàng lọc các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến tỉ lệ sa sút trí tuệ và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi tại cộng đồng. Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Một nghiên cứu cắt ngang được tiến hành chọn ngẫu nhiên trên 354 đối tượng người cao tuổi đang sinh sống tại 3 ấp của xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng năm 2019.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tỉ lệ sa sút trí tuệ và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi tại xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng năm 2019

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 1 * 2020 TỈ LỆ SA SÚT TRÍ TUỆ VÀ NHU CẦU CHĂM SÓC SỨC KHỎE Ở NGƯỜI CAO TUỔI TẠI XÃ THẠNH PHÚ, HUYỆN MỸ XUYÊN, TỈNH SÓC TRĂNG NĂM 2019 Sơn Thị Hằng*, Lê Thị Diễm Trinh*, Lê Văn Tâm*, Nguyễn Thanh Bình* TÓM TẮT Mục tiêu: nhằm đánh giá, sàng lọc các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến tỉ lệ sa sút trí tuệ và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi tại cộng đồng. Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Một nghiên cứu cắt ngang được tiến hành chọn ngẫu nhiên trên 354 đối tượng người cao tuổi đang sinh sống tại 3 ấp của xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng năm 2019 tham gia phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi soạn sẵn và đánh giá tình trạng sa sút trí tuệ bằng trắc nghiệm đánh giá nhận thức GPCOG. Kết quả: Cho thấy người cao tuổi có nguy cơ mắc sa sút trí tuệ ngoài cộng đồng tại xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng là 37%, trong đó những người tuổi càng cao thì càng gia tăng nguy cơ mắc sa sút trí tuệ, những người có trình độ học vấn thấp có nguy cơ mắc sa sút trí tuệ cao hơn những người có trình độ học vấn cao. Tỉ lệ nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi tại địa điểm này là 82,5% trong đó, những người có nhu cầu chăm sóc sức khỏe có tỉ lệ sa sút trí tuệ là 36,3%. Conclusions: Việc nâng cao trình độ học vấn sẽ góp phần cải thiện được tình trạng sa sút trí tuệ trong tương lai, cơ sở y tế cần truyền thông giáo dục sức khỏe cho đối tượng người cao tuổi. Trắc nghiệm GPCOG có thể sử dụng để sàng lọc tình trạng sa sút trí tuệ tại cộng đồng. Từ khóa: sa sút trí tuệ, người cao tuổi ABSTRACT THE RATE OF DEMENTIA AND HEALTH CARE NEEDS IN THE ELDERLY IN THANH PHU COMMUNE, MY XUYEN DISTRICT, SOC TRANG PROVINCE 2019 Son Thi Hang, Le Thi Diem Trinh, Le Van Tam, Nguyen Thanh Binh * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 24 - No. 1 - 2020: 151 - 154 Objective: To evaluate, screen the risk factorsaffect the rate of dementia and health care needs for amon the elderly in the community. Methods: A cross-sectional study was conducted randomly on 354 the elderly living in 3 hamlets of Thanh Phu commune, My Xuyen district, Soc Trang province in 2019 they had participated in directly interviews by questionnaires and assess the dementia status by assessing CPCOG awareness. Results: As the result, the risks of dementia in the elderly in the community of Thanh Phu commune, My Xuyen district, Soc Trang province is 37%. In particular, the higher the ages are, the higher the risk of dementia is, people with low levels of education have higher risk of dementia than those with high levels of education. The proportion of health care needs in the elderly in this location is 82.5%, to those with dementia health care needs are 36.3%. Conclusions: Improving education will contribute to improving the status of dementia in the future, medical centers need to transmit health education programmes for the elderly. GPCOG tests can be used to screen for dementia in the community. *Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh Tác giả liên lạc: BS. Sơn Thị Hằng Email: sonhang32@gmail.com 151
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 1 * 2020 Nghiên cứu Y học Keywords: dementia, elderly ĐẶT VẤN ĐỀ Tiêu chí loại ra Sa sút trí tuệ hiện nay đang trở thành một Những đối tượng vắng nhà quá 2 lần, đang vấn đề y tế công cộng, ngày càng phổ biến trên mắc bệnh nặng hoặc các bệnh truyền nhiễm cấp toàn cầu. Theo thống kê của tổ chức y tế thế trong thời gian diễn ra nghiên cứu. giới, trên toàn thế giới có khoảng 50 triệu Phương pháp nghiên cứu người bị sa sút trí tuệ, trong đó gần 60% tập Thiết kế nghiên cứu trung chủ yếu ở các nước có thu nhập trung Nghiên cứu cắt ngang mô tả. bình. Mỗi năm có gần 10 triệu trường hợp mới được phát hiện, dự đoán đạt 152 triệu vào năm Cỡ mẫu nghiên cứu 2050, tương đương cứ 3 giây sẽ có một người Nghiên cứu thực hiện trên 354 người cao mắc chứng sa sút trí tuệ. Sa sút trí tuệ đã tác tuổi đang sinh sống tại xã Thạnh Phú, huyện Mỹ động rất nhiều đến nền kinh tế của thế giới, Xuyên, tỉnh Sóc Trăng năm 2019. tổng chi phí ước tính trên toàn thế giới về tình Kĩ thuật chọn mẫu trạng sa sút trí tuệ là 818 tỷ USD trong năm Cách chọn mẫu: chọn mẫu cụm kết hợp 2015, chiếm 1,09% GDP toàn cầu. Đến năm ngẫu nhiên đơn 2018, chi phí toàn cầu liên quan đến tình trạng Công cụ và phương pháp thu thập dữ liệu: sa sút trí tuệ tăng lên trên 1000 tỷ USD(1). đối tượng được phỏng vấn trực tiếpbằng bộ câu Tại Việt Nam, sức khỏe tâm thần mặc dù đã hỏi được soạn sẵn và bài trắc nghiệm đánh giá được quan tâm đến, tuy nhiên các nghiên cứu tình trạng nhận thức GPCOG(2). liên quan đến tình trạng sa sút trí tuệ ở người Phân tích và xử lí số liệu cao tuổi vẫn nhiều hạn chế. Xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên của tỉnh Sóc Trăng là một xã Số liệu được làm sạch và nhập liệu bằng có đông đồng bào dân tộc Khmer, đời sống vẫn phần mềm Epidata 3.1. Sử dụng phần mềm Stata còn nhiều khó khăn, trình độ học vấn của người 14 để phân tích số liệu. dân còn thấp, kiến thức chăm sóc sức khỏe vẫn Y đức còn nhiều hạn chế, đặc biệt là về sức khỏe tâm Nghiên cứu đã được thông qua khoa YTCC thần. Hiện chưa có nghiên cứu nào được thực Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh số hiện trên đối tượng người cao tuổi tại xã Thạnh 225/ĐHYD-HĐĐĐ kí ngày 24/4/2019. Phú liên quan đến tình trạng sa sút trí tuệ. Vì Nghiên cứu này đã được báo cáo và được sự thế, tôi lựa chọn thực hiện đề tài Tỉ lệ sa sút trí đồng ý của Ủy Ban Nhân Dân Xã Thạnh Phú, tuệ và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. tuổi tại xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh KẾT QUẢ Sóc Trăng năm 2019. Tỉ lệ sa sút trí tuệ và nhu cầu chăm sóc sức ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU khỏe ở người cao tuổi Đối tượng nghiên cứu Bảng 1. Tỉ lệ sa sút trí tuệ Người cao tuổi đang sinh sống tại xã Thạnh Đặc tính Tần số Tỉ lệ (%) Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng từ Tình trạng sa sút trí tuệ 15/10/2018-20/5/2019. Có 131 37,0 Không 223 63,0 Tiêu chuẩn lựa chọn Tỉ lệ sa sút trí tuệ (thang đo GPCOG) chung Người dân từ 60 tuổi trở lên đang sống tại xã cho mẫu nghiên cứu là (37,0%). Kết quả chỉ Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. mang tính sàng lọc không mang tính chẩn đoán Đồng ý tham gia nghiên cứu. (Bảng 1). 152
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 1 * 2020 Bảng 2. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi cho mẫu nghiên cứu là (37,0%). Kết quả nghiên Đặc tính Tần số Tỉ lệ (%) cứu của chúng tôi thấp hơn kết quả nghiên cứu Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của tác giả Võ Hùng Chí thực hiện tại Bà Rịa- Có 292 82,5% Không 62 17,5% Vũng Tàu năm 2015(3). Nhận được dịch vụ chăm sóc sức Tỉ lệ cần nhu cầu chăm sóc sức khỏe của khỏe người cao tuổi trong nghiên cứu của chúng tôi Có 190 99,3% Không có tỉ lệ khá cao (99,3%). Những lý do họ cần dịch 2 0,7% vụ y tế thường xuyên bởi một số vấn đề về bệnh Trong tổng số 354 người cao tuổi tham gia tăng huyết áp (65%), viêm dạ dày (23%), viêm nghiên cứu, có tới 292 người cần đến nhu cầu khớp (21,6%), và một số bệnh khác. Kết quả này chăm sóc sức khỏe trong 1 năm qua (82,5%). phù hợp với những nghiên cứu khác liên quan Trong đó, có (99,3%) nhận được dịch vụ chăm đến mô hình bệnh tật của người cao tuổi, mặc dù sóc sức khỏe. Những nguyên nhân khiến người kết quả nghiên cứu của chúng tôi có tỉ lệ cao cao tuổi cần đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe đa hơn, như nghiên cứu của tác giả Hoàng Ngọc số là về bệnh tăng huyết áp (36,3%), viêm dạ dày Vân và cộng sự nghiên cứu về mô hình bệnh tật (23%), viêm khớp (21,6%) (Bảng 2). người cao tuổi tại khoa nội tổng hợp B1 bệnh Mối liên quan giữa tỉ lệ sa sút trí tuệ với đặc viện Thống Nhất với kết quả trong 10 bệnh tính mẫu thường gặp ở nhóm người cao tuổi thì bệnh tăng Nhóm tuổi huyết áp chiếm tỉ lệ nhiều nhất (64,8%). Từ 60 đến 69 tuổi: (57 => 30,8%); từ 70 đến 79 Mối liên quan giữa tỉ lệ sa sút trí tuệ với đặc tuổi: (43=> 40,5%); từ 80 tuổi trở lên: (31=> 49,2%) tính mẫu Nghề nghiệp trước đây Tìm thấy mối liên quan giữa sa sút trí tuệ với Nông dân (116=> 39,5%). Công nhân, viên độ tuổi, nghề nghiệp trước đây, và trình độ học chức (7=>19,4%). Buôn bán (3=>20,0%). Nội trợ vấn của người cao tuổi. Ở những nhóm tuổi từ (4=> 50%). Khác (1=>50%). 80 tuổi trở lên có nguy cơ sa sút trí tuệ gấp 2,2 lần KTC: 2,20 (1,252-3,870) so với những người Trình độ học vấn trong nhóm từ 60-69 tuổi. Điều này cho thấy, khi Không biết chữ (63=>54,8%). Cấp 1 tuổi càng cao thì nguy cơ mắc sa sút trí tuệ càng (54=>33,5). Cấp 2 (11=>17,2%). Cấp 3 (3=>21,4%). cao và sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê Bảng 3. Mối liên quan giữa tình trạng sa sút trí tuệ (p=0,006). và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi Ở nghề nghiệp trước đây của đối tượng Sa sút trí tuệ % PR Đặc điểm Có Không Giá trị p (KTC95%) nghiên cứu chúng tôi chỉ tìm thấy mối liên quan 0,90 có ý nghĩa thống kê (p=0,023) giữa nghềnghiệp Có 36,3 63,7 0,551 (0,65-1,26) trước đây ở nhóm công nhân, viên chức với tình Không 40,3 59,7 1 trạng sa sút trí tuệ. Những người có nhu cầu chăm sóc sức khỏe Tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa thống kê có nguy cơ mắc sa sút trí tuệ thấp hơn những (p
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 1 * 2020 Nghiên cứu Y học và trên cấp 2, nhưng so về kết quả thì không có tuổi tại xã Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh nhiều khác biệt(3), một nghiên cứu của Ricardo Sóc Trăng: Nitrini và công sự được thực hiện ở Mỹ đã chỉ ra Yếu tố tuổi (p=0,006). rằng tỉ lệ sa sút trí tuệ ở những người mù chữ Yếu tố trình độ học vấn (p 0,05). tật ở nhóm người cao tuổi tại địa phương là gì để KẾT LUẬN lên kế hoạch đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân tại địa phương một cách tốt Nghiên cứu “Tình trạng sa sút trí tuệ và nhu nhất. Đồng thời liên hệ với hội người cao tuổi cầu chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi tại xã địa phương thực hiện những buổi truyền thông Thạnh Phú, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng chăm sóc sức khỏe cho đối tượng người cao tuổi. năm 2019”, theo phương pháp chọn mẫu cụm kết hợp ngẫu nhiên đơn, kết quả thu được từ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Alzheimer Disease International (2018). World Alzheimer nghiên cứu cắt ngang mô tả trên 354 người cao Report 2018: The state of the art of dementia research: New tuổi từ 60 tuổi trở lên cho phép rút ra một số kết frontiers. URL: https://www.alz.co.uk/news/world-alzheimer- luận sau: report-2018-state-of-art-of-dementia-research-new-frontiers. 2. Brodaty H, Connors MH, Loy C, Teixeira-Pinto A, Stocks N, Tỉ lệ sa sút trí tuệ ở người cao tuổi tại xã Gunn J, Mate KE, Pond CD (2016). Screening for dementia in Thạnh Phú, Mỹ Xuyên, Sóc Trăng là 37,1%. Primary Care: A Comparison of the GPCOG and the MMSE. Dement Geriatr Cogn Disord, 42(5-6):323-330. Trong tổng số 354 người tham gia nghiên 3. Võ Hùng Chí (2015). Tình trạng sa sút trí tuệ, hạn chế sinh hoạt cứu có (17,5%) người cao tuổi không cần đến và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi tại huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu năm 2015. Đại học Y Dược TP. Hồ dịch vụ chăm sóc sức khỏe, (82,5%) dân số mẫu Chí Minh, pp.61. cần đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe. 4. Nitrini R, Albala C, Bottino CMC, et al (2008). "P4-045: Trong tổng số 292 người cao tuổi có nhu cầu Prevalence of dementia in Latin America: A collaborative study of population-based cohorts". Alzheimer's & Dementia. Journal cần đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe, có (99,3%) of the Alzheimer's Association, 4(4):T681. người cao tuổi nhận được dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chỉ có (0,7%) không nhận được dịch vụ Ngày nhận bài báo: 02/10/2019 chăm sóc sức khỏe. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 18/12/2019 Những yếu tố liên quan đến nguy cơ mắc Ngày bài báo được đăng: 10/03/2020 sa sút trí tuệ có ý nghĩa thống kê ở người cao 154