Tiểu luận hết môn: Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc ở huyện miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế - Từ góc độ tiếp cận của lý thuyết phân tầng xã hội

Chia sẻ: Quangvinhhsphg Quangvinhhsphg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

238
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiểu luận hết môn: Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc ở huyện miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế - Từ góc độ tiếp cận của lý thuyết phân tầng xã hội với mục tiêu khảo sát thực tế để đánh giá thực trạng đói nghèo ở huyện A Lưới, tìm ra những nguyên nhân; đề xuất một số giải pháp góp phần làm cho công tác xóa đói giảm nghèo có hiệu quả;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận hết môn: Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc ở huyện miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế - Từ góc độ tiếp cận của lý thuyết phân tầng xã hội

TIỂU LUẬN CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO CHO ĐỒNG BÀO Ở HUYỆN MIỀN NÚI A LƢỚI TỈNH THỪA THIÊN HUẾ - TỪ GIÁC ĐỘ TIẾP CẬN CỦA LÝ THUYẾT PHÂN TẦNG XÃ HỘI Hà Nội, tháng 6 - 2006
A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Đồng bào dân tộc nói chung, dân tộc thiểu số huyện miền núi A Lƣới nói riêng, giàu truyền thống yêu nƣớc, một lòng một dạ đi theo Đảng, Bác Hồ làm cách mạng, cùng cả nƣớc đứng lên đánh đuổi kẻ thù, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nƣớc; truyền thống đó đƣợc tiếp tục phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc XHCN, tiến hành CNH-HĐH đất nƣớc. Tuy nhiên, do điều kiện tự nhiên, dân cƣ phân bổ không đều, xuất phát điểm kinh tế chậm phát triến, dân trí thấp, phƣơng thức canh tác chủ yếu là “phát- đốt- cốt- trỉa”, “tự cung tƣ cấp”, đời sống gặp nhiều khó khăn, tình trạng thiếu đói thƣờng xảy ra nhất là lúc giáp hạt. Văn kiện Đại hội X của Đảng ta đã khẳng định: "thực hiện tốt chính sách các dân tộc bình đẳng, đoàn kết tương trợ, giúp đỡ cùng nhau phát triển; xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội, phát triển sản xuất hàng hoá, chăm lo đời sống vật chất tinh thần, xoá đói giảm nghèo, mở mang dân trí, giữ gìn, làm giàu và phát huy bản sắc văn hoá và truyền thống tốt đẹp của các dân tộc...". Chăm lo nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số huyện A Lƣới cũng là một phần cụ thể hoá các quan điểm của Đảng ta về chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi. Công tác xóa đói giảm nghèo hiện nay là chủ trƣơng chung của Đảng và Nhà nƣớc ta. Nghèo đói là một hiện tƣợng xã hội, liên quan mật thiết với việc bảo vệ môi trƣờng, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hoá tinh thần của dân tộc. Vì thế mà Đảng và Nhà nƣớc ta xác định: Xây dựng CNXH nhằm mục tiêu "Dân giàu, nƣớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh". Hệ thống chính sách xã hội ở nƣớc ta đƣợc xây dựng trên nền tảng lấy con ngƣời làm trung tâm, tức là“ lấy con người làm gốc, vì con người phục vụ cho lợi ích của con người". Trong thời kỳ đổi mới, nền kinh tế nƣớc ta có sự tăng trƣởng phát triển đáng kể trong tất cả các mặt: văn hóa, xã hội, kinh tế, chính trị...Nhìn chung, đại bộ phận nhân dân đã có cơm ăn, áo mặc, đời sống ngày càng khá giả.
Nhƣng bên cạnh đó ở các vùng xa, vùng sâu, vùng dân tộc ít ngƣời và vùng nông thôn vẫn còn một số bộ phận dân cƣ đang sống trong cảnh đói nghèo, nhà cửa tạm bợ. Tại sao họ lâm vào hoàn cảnh nhƣ vậy? Đó là câu hỏi mà Đảng và Nhà nƣớc ta lâu nay đang tìm cách tháo gỡ, không chỉ trong nƣớc mà có tính chất toàn cầu, là mối quan tâm hàng đầu của tất cả các quốc gia, của bất cứ chế độ nào trên thế giới. Làm thế nào để thực hiện đƣợc điều nhƣ Bác Hồ hằng mong ƣớc: "Ai cũng có cơm ăn, ai cũng có áo mặc, ai cũng được học hành". Xóa đói giảm nghèo lại là một trong những vấn đề cấp bách nhất là đối với vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa Ở Thừa Thiên Huế: Sau ngày giải phóng Miền Nam, thống nhất Tổ Quốc, thực hiện các chủ trƣơng, nghị quyết của Đảng và chính sách của nhà nƣớc, nhất là từ khi thực hiện Nghị quyết 22-NQ/TW, ngày 27/11/1989 của Bộ Chính Trị (khoá VI) và Quyết định 72-QĐ/HĐBT, ngày 13/3/1990 của Hội đồng Bộ trƣởng (nay là Chính phủ) và Nghị quyết 13-NQ/TU, ngày 19/6/1999 của Tỉnh uỷ (khoá XI) “về phát triển kinh tế- xã hội vùng gò đồi miền núi Thừa Thiên Huế giai đoạn 1999- 2005". Đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Thừa Thiên Huế đã có bƣớc chuyển biến quan trọng trên các lĩnh vực sản xuất và đời sống. Tuy nhiên so với các huyện đồng bào các xã ngƣời kinh thì cuộc sống của đồng bào dân tộc nói chung còn gặp nhiều khó khăn. Để nắm bắt tình hình đó, nên tôi đã chọn đề tài: "Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc ở huyện miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế - Từ giác độ tiếp cận của lý thuyết phân tầng xã hội" để làm tiểu luận hết môn. 2. Mục đích của đề tài - Khảo sát thực tế để đánh giá thực trạng đói nghèo ở huyện A Lƣới, tìm ra những nguyên nhân. Trên cơ sở đó có thể đề xuất một số giải pháp góp phần làm cho công tác xóa đói giảm nghèo có hiệu quả. - Đƣa ra những số liệu chân thực giúp cho công tác nghiên cứu, giảng dạy những chuyên ngành về xã hội học, kinh tế, về văn hóa- xã hội, về dân tộc, tôn giáo... 1
3. Đối tƣợng nghiên cứu Đề tài hƣớng vào các xã đồng bào dân tộc ở huyện A Lƣới làm đối tƣợng nghiên cứu của mình. Trong đó đối tƣợng bao gồm 3 loại xã có đời sống kinh tế xã hội hiện nay đƣợc huyện đánh giá là khá, trung bình và yếu. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Trên cơ sở phƣơng pháp luận chung nhất là phép biện chứng duy vật đề tài đã sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu Xã hội học khác nhƣ điều tra, phỏng vấn, bảng hỏi (Anket), phƣơng pháp thống kê, tổng hợp so sánh... phƣơng pháp chọn ngẫu nhiên ở các xã khá, trung bình, yếu. 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề tài đƣợc kết cấu theo ba phần: I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO. II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC HUYỆN A LƢỚI. III. NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN NÂNG CAO CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC Ở HUYỆN A LƢỚI 2
B. NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CÔNG TÁC XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO 1. TiÕp cËn x· héi häc vÒ ®ãi nghÌo VÊn ®Ò ®ãi nghÌo cã nhiÒu quan niÖm, nghiªn cøu tiÕp cËn, c¸ch lý gi¶i còng nh- gãc ®é nh×n nhËn vµ phô thuéc vµo chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau, v× vËy mµ cã nh÷ng ph-¬ng s¸ch øng xö vµ tæ chøc, qu¶n lý vÊn ®Ò ®ãi nghÌo còng kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trong lÞch sö x· héi häc còng ®· tån t¹i nhiÒu quan ®iÓm vµ c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ c¬ cÊu x· héi còng nh- vÒ ph©n tÇng x· héi, tõ ®ã cã quan niÖm kh¸c nhau vÒ ph©n ho¸ giµu nghÌo, sù bÊt b×nh ®¼ng vµ bÊt c«ng b»ng trong x· héi. Nh÷ng vÊn ®Ò trªn cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau, v× vËy ë ®©y t«i xin tr×nh bµy c¸ch tiÕp cËn x· héi häc vÒ ®ãi nghÌo nh×n tõ quan niÖm ph©n tÇng x· héi. Ph©n tÇng x· héi lµ sù ph©n chia, sù s¾p xÕp c¸c thµnh viªn trong x· héi thµnh c¸c tÇng x· héi kh¸c nhau. §ã lµ sù kh¸c nhau vÒ ®Þa vÞ kinh tÕ hay tµi s¶n, vÒ ®Þa vÞ chÝnh trÞ hay quyÒn lùc, ®Þa vÞ x· héi hay uy tÝn còng nh- kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é häc vÊn, lo¹i nghÒ nghiÖp, phong c¸ch sinh ho¹t, c¸ch ¨n mÆc, kiÓu nhµ ë, n¬i c- tró, thÞ hiÕu nghÖ thuËt, tr×nh ®é tiªu dïng. Ph©n tÇng x· héi cã thÓ cã rÊt nhiÒu d¹ng thøc kh¸c nhau, trong ®ã ®Æc biÖt lµ ph©n tÇng x· héi theo møc sèng. Ph©n tÇng theo møc sèng lµ sù ph©n chia d©n c- thµnh c¸c tÇng líp kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vËt chÊt vµ tinh thÇn. Ph©n tÇng x· héi theo møc sèng diÔn ra phong phó ®a d¹ng, nã cã t¸c dông kÝch thÝch m¹nh mÏ sù chuyÓn ®æi kinh tÕ, lµm t¨ng thªm tÝnh c¬ ®éng x· héi vµ sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi mét c¸ch hîp lý. Tuy nhiªn, ph©n tÇng x· héi còng cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. Nã lµm cho qu¸ tr×nh ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng t¨ng vµ cã thÓ 3
g©y ra nh÷ng rèi lo¹n, c¶n trë x· héi ph¸t triÓn, thËm chÝ dÉn ®Õn xung ®ét x· héi. N-íc ta ®ang ë trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, ®æi míi nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng. §Ó tiÕn tíi môc tiªu d©n giµu, n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ v¨n minh, chóng ta võa ph¶i chÊp nhËn sù ph©n tÇng x· héi, ph©n ho¸ giµu nghÌo, võa ph¶i tÝch cùc xãa ®ãi gi¶m nghÌo ®Ó thu hÑp dÇn gi÷a kho¶ng c¸ch giµu nghÌo trong x· héi. 2. Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác xoá đói giảm nghèo Sau ngày cƣớp chính quyền về tay nhân dân, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ kẻ thù của đất nƣớc ta, của nhân dân ta lúc bấy giờ là "giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm" trong đó Bác nhấn mạnh chống giặc đói là nhiệm vụ đặt lên hàng đầu của Chính phủ, tiến tới làm cho ngƣời nghèo thì đủ ăn, ngƣời đủ ăn thì khá, ngƣời giàu thì giàu thêm. Bác đã phát động nhiều phong trào nhƣ: tuần lễ vàng, nhƣờng cơm sẻ áo... và đã thu đƣợc sự ủng hộ của toàn bộ nhân dân trong cả nƣớc góp phần vào công tác chống giặc dốt. Xoá đói giảm nghèo không phải là vấn đề thuần tuý mà là vấn đề kinh tế, xã hội. Do đó phải thống nhất chính sách kinh tế và chính sách xã hội khuyến khích nhân dân làm giàu hợp pháp đi đôi với xoá đói giảm nghèo, thu hẹp dần khoảng cách và trình độ phát triển, mức sống giữa các vùng và các dân tộc, giữa các tầng lớp dân cƣ, đặc biệt quan tâm các vùng căn cứ cách mạng, các gia đình chính sách, làm cho mọi ngƣời, mọi nhà đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng đƣợc học hành, đó là điều mà Bác Hồ hằng mong đợi. Hiện nay cả nƣớc đang hoạt động và phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, cùng với xu thế công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc đang trên đà phát triển. Đƣợc sự quan tâm của Đảng và Nhà nƣớc, công tác xoá đói giảm nghèo đã hình thành sâu rộng trong đại bộ phận dân cƣ, sự tham gia ủng hộ của các nhà doanh nghiệp, nhà hảo tâm trong và ngoài nƣớc. Nối cầu truyền hình Hà Nội- Huế-Sài Gòn nhƣ "Nối vòng tay lớn", "Nghĩa tình Trƣờng Sơn", "Xoa dịu nỗi đau da cam"... và nhiều phong trào khác nữa. 4
3. Quan điểm chủ trƣơng chính sách của Đảng và nhà nƣớc Theo Quyết định số 170/2005/QĐ-TTg về việc ban hành chuẩn nghèo cho giai đoạn 2006-2010 của Thủ tƣớng Chính phủ quy định chuẩn mức nghèo theo mức thu nhập bình quân đầu ngƣời trong hộ ở vùng nhƣ sau: -Khu vực nông thôn: Những hộ có mức thu nhập bình quân từ 200.000 đồng / ngƣời/tháng (2.400.000 đồng/ngƣời/năm) trở xuống là hộ nghèo. -Khu vực thành thị: Những hộ có mức thu nhập bình quân từ 260.000đ/ ngƣời/tháng (3.120.000 đồng/ngƣời/năm) trở xuống là hộ nghèo. Xoá đói giảm nghèo là chủ trƣơng phù hợp nhằm giúp hộ khó khăn thoát khỏi ngƣỡng cửa nghèo, cần có thông tin đầy đủ về thu nhập, chỉ tiêu của hộ gia đình với độ tin cậy cần thiết làm căn cứ cho Đảng, Nhà nƣớc có chủ trƣơng phát triển kinh tế-xã hội. II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC Ở HUYỆN MIỀN NÚI A LƢỚI NHỮNG NĂM QUA 1. Đặc điểm tình hình chung của huyện Thừa Thiên Huế có gần 4 vạn đồng bào các dân tộc thiểu số, với 5 dân tộc anh em, chiếm 3,65% dân số toàn tỉnh (gồm: Pa cô 16.397 ngƣời, Cơ tu 12.372 ngƣời, Tà ôi 8.759 ngƣời, Pa hy 882 ngƣời và Vân Kiều 745 ngƣời); cƣ trú trên 45 xã miền núi, trong đó tập trung đông nhất ở 27 xã (chủ yếu ở 2 huyện Nam Đông và A Lƣới). A Lưới là huyện vùng cao của tỉnh Thừa Thiên Huế, đƣợc thành lập vào tháng 3/976. Phía Tây giáp nƣớc bạn Lào, phía Bắc giáp tỉnh Quảng Trị, phía Nam giáp Quảng Nam, phía Đông giáp huyện Hƣơng Trà (TTH). Có hai mùa rõ rệt, mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng 8 năm sau. Địa hình phức tạp toàn đồi núi, bị chia cắt bởi nhiều sông suối. Dân cƣ đƣợc phân bố chủ yếu ở hai thung lũng Alƣới, Aso và dọc hai bên quốc lộ 14. Tổng diện tích tự nhiên là 122.901.8 ha trong đó đất nông nghiệp là 4.533.85 ha, đất lâm nghiệp 72.394.79 ha (trong đó đất đồng bằng là 1.048.85 ha đất đồi núi 42.396.26 ha). Dân số toàn huyện năm 2001 là 37.225 ngƣời (tính đến 2004 là 38.258 ngƣời), với 6791 hộ, trong đó các dân tộc ít ngƣời là 29.278 ngƣời, chiếm 5
5185 hộ. Số ngƣời trong độ tuổi lao động 18.303 ngƣời, lao động nữ chiếm 51,46%. Lực lƣợng lao động của toàn huyện phần lớn là trẻ, song thiếu việc làm và thu nhập thấp đang là bài toán nan giải của huyện trong việc thực hiện chƣơng trình quốc gia về xoá đói giảm nghèo. Toàn huyện có 20 xã và 1 thị trấn 125 thôn và 7 khu vực, có 5 dân tộc chính đang sinh sống là Pa Cô, Tà Ôi, Cà Tu, Pa Hy, Kinh. Các dân tộc Alƣới cùng cƣ trú trên một vùng đất đầu nguồn của quê hƣơng, đã tiến hành trao đổi kinh tế, văn hoá, đoàn kết gắn bó nuơng tựa lẫn nhau trong quá trình đấu tranh dựng nƣớc và giữ nƣớc. Nền kinh tế cuả huyện chủ yếu là nông nghiệp nhƣng diện tích lúa nƣớc quá ít, phƣơng thức canh tác còn thô sơ, thời gian nông nhàn chiếm tỷ lệ cao và còn chịu ảnh huởng của thiên tai, sản phẩm thu nhập từ nông nghiệp còn khó tiêu thụ hoặc giá rất thấp và bị tƣ thƣơng ép giá. Tuy nhiên nhờ chú trọng đầu tƣ, chỉ đạo, tập huấn và hƣớng dẫn kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tổ chức thâm canh, phòng trừ sâu bệnh kịp thời nên nền kinh tế có bƣớc phát triển và tiến bộ hơn so với trƣớc. Nhịp độ tăng trƣởng kinh tế bình quân hàng năm trong những năm gần đây là 6%. Mô hình kinh tế hộ gia đình hình thành và phát triễn rõ nét. Các ngành nghề và dịch vụ nhƣ chế biến lƣơng thực, thực phẩm, sản xuất kim khí, chế biến gỗ, mây, vật liệu xây dựng, dệt zèng ... đƣợc duy trì và phát triễn, đã thu hút và giải quyết một phần việc làm cho nhân dân, giải quyết nhu cầu sản xuất tiêu dùng tại chỗ, góp phần tăng thêm thu nhập cho ngƣời lao động. Thƣơng mại quốc doanh, tƣ nhân có phát triển, cung ứng hàng hoá rất đa dạng, phong phú đến tận vùng sâu vùng xa. 2. Về công tác xoá đói giảm nghèo Nhờ thực hiện các chủ trương phát triển sản xuất, xoá đói giảm nghèo, chăm sóc sức khoẻ, nâng cao trình độ dân trí, lồng ghép với mục tiêu của chƣơng trình 135 và sự hổ trợ giúp đỡ của các cơ quan, ban ngành, đoàn thể trong tỉnh, huyện, xã; đồng bào các dân tộc thiểu số đƣợc trợ cấp giúp đỡ trong sản xuất và đời sống, nhƣ đầu tƣ giúp đỡ trâu cày, dụng cụ sản xuất, lƣơng thực, nhà ở, tấm lợp, phân bón, giống cây con, sự trợ giá, trợ cƣớc các mặt hàng chủ yếu nhƣ lƣơng thực, phân bón, dầu hoả, muối Iốt, ... và sự cố 6
gắng nổ lực trong trồng trọt, chăn nuôi, làm vƣờn, đồng bào các dân tộc thiểu số đã dần dần vƣơn lên trong cuộc sống, chấm dứt tình trạng chạy ăn từng bữa nhƣ trƣớc đây. Chất lƣợng cuộc sống đƣợc nâng lên rõ rệt. Hệ thống thiết chế, văn hoá thông tin đang từng bƣớc đƣợc đầu tƣ, tỉ lệ học sinh khá giỏi ngày càng tăng, bình quân lƣơng thực đầu ngƣời đạt 170kg trở lên. Hiện nay, tỉ lệ ngƣời đói trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm đáng kể, từ 74% năm 2001, đến đầu năm 2006 giảm xuống còn 38% hộ nghèo. Tuy nhiên, so với một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số của một số tỉnh, thành phố trong nƣớc nhƣ Lạng Sơn, Gia Lai, Nghệ An ... thì tỉ lệ hộ đói nghèo của huyện A lƣới còn quá cao. Nhìn tổng quan bức tranh xoá đói giảm nghèo vẫn còn biểu hiện tính thiếu ổn định và nguy cơ tái nghèo của đồng bào dân tộc A lƣới ngày một cao, cơ hội vƣơn lên khá giả, giàu có trở nên khó khăn và xa với họ. Điều đó dòi hỏi các cấp Đảng uỷ, chính quyền và ban xoá đói giảm nghèo huyện A lƣới cần phải quan tâm và nhận thức đúng dắn hơn. 3. Số liệu điều tra cụ thể: a, Thực trạng và nguyên nhân về đời sống kinh tế của bà con (so với trước năm 2000): Tiêu chí Khá hơn Nhƣ cũ Kém hơn so với trƣớc Không xác định % số hộ 39.9% 45.16% 10.5% 4.5% Nhƣ vậy số bà con khá hơn đã tăng, tuy nhiên số hộ có đời sống tăng ở A Lƣới vẫn còn ở mức độü thấp. Nguồn thu nhập chính chỉ từ nƣơng rẫy chiếm 72,06% - Nguyên nhân của đời sống khá hơn: Tiêu chí Thời tiết Chủ trƣơng chính Nhiều Vốn Ng nhân thuận hoà sách của Đảng lao động khác 12.8% 30.3% 16.2% 6.6% - Nguyên nhân của đời sống kém đi 7
Tiêu chí Thời tiết Thiếu lao động Thiếu Thiếu ThiÕu NN vốn CCSX KNSX khaïc 3.7% 16.2% 42.3% 27.7% 35.2% *Nhƣ vậy nguyên nhân chủ yếu làm cho đời sống bà con kém đi là do thiếu vốn, kinh nghiệm SX, thiếu công cụ SX ; ngoài những nguyên nhân trên còn phải kể đến những nguyên nhân khác nhƣ nhiều gia đình nghèo do đông con, đau ốm, già cả neo đơn, nghèo đói do tƣ tƣởng ỷ lại, trông chờ vào sự cƣu mang của tập thể, các nguồn vốn dự án, cách nghĩ cách làm chƣa phù hợp với thời đại mới. Vì vậy sự cần thiết phải tạo ra sự đồng thuận giữa văn hoá và phát triển kinh tế. Việc thiếu công cụ sản xuất trong quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá nông thôn hiện nay với huyện vẫn là vấn đề nan giải. Có nhiều nơi tôi đến khi hỏi về công cụ sản xuất chỉ nhận đƣợc câu trả lời: “Lại Bôn“ (không có) Có một số thôn bản bà con sử dụng công cụ quá thô sơ nhƣ A Ving (cuốc nhỏ bằng bàn tay) để sản xuất. Rõ ràng việc thiếu công cụ sản xuất không thể tăng năng xuất lao động đƣợc. Do đó việc “cho cần câu hơn cho cá “ vẫn là vấn đề cần thiết đối với bà con vùng Dân tộc miền núi ở đây. Không những vậy thiếu kinh nghiệm làm ăn A Lƣới 35.1% cho thấy: họ không chỉ thiếu cá ăn (thiếu ăn) mà còn thiếu cần câu (phƣơng tiện ccsx) và thiếu cả cách câu. *Qua khảo sát tôi đƣợc thấy thời gian vừa qua các hộ gia đình đã nhận đƣợc sự giúp đỡ của các cấp các ngành: Tiêu chí Nhận TW Tỉnh Huyêû Xã TT khuyến TC đƣợc n nông khác Tỉ lệ % 58.48% 7.04% 22.9% 19.58% 16.91% 24, 45% 24.65%  Và sự giúp đỡ này cụ thể là: 8
Tiêu chí Vốn Giống Cách thức Thuốc Các loại (cây con) làm ăn trừ sâu khác Tỉ lệ % 16.71% 45.95% 48.30% 8.61% 5.22 Sau khi có sự hỗ trợ đó thì việc sử dụng các nguồn hỗ trợ cũng khác nhau; Cụ thể là vốn dùng để: Mua Mua Mua Mua con Trả Dùng Tiêu chí L.thƣûc sắm CCsx giống nợ vào , đồ dùng và phân bón việc t.phâøm khác Tỉ lệ % 1.04% 10.07% 5.74% 29.24% 1.04% 6.05% b, Thực trạng và nguyên nhân về đời sống tinh thần: Qua khảo sát thực tế không chỉ nắm số liệu về vấn đề kinh tế mà đề tài còn tìm hiểu những vấn đề về đời sống văn hóa xã hội của bà con. - Về đồ dùng sinh hoạt và phương tiện: Tiêu chí Trƣớc năm 2000 Sau năm 2000 Chiêng 5,48% 2,09% Cồng 1.31% 0.26% Ghè 1.31% 0% Ché 3.66% 0.52% Nồi đồng 2.09% 1.04% Máy khâu 1.31% 2.35% Xe đạp 49.09% 31.33% Đài bán dẫn 9.92% 4.69% Cát xét 15.14% 14.88% Ti vi 24.48% 39.95% Xe gắn máy 8.36% 15.14% Ghi chú: sau khi đường mòn Hồ Chí Minh hoàn thành số lƣợng xe máy tăng lên nhƣng chủ yếu là mua từ tiền gán nợ sổ trợ cấp cho ngân hàng để trả dần. * Về hưởng thụ văn hóa văn nghệ thể dục thể thao ở những nơi công cộng Tiêu chí Chƣa lần nào 1 đến 2 lần Trên 2 lần Phim 12.27% 63.71% 27.15% Văn nghệ Û10.704% 45.43% 20.10% Thể thao 12.79% 17.23% 6.53% 9
Vidéo 16.19% 6.79% 6.01% Có thể thấy trên 10% số ngƣời dân đƣợc khảo sát chƣa một lần hƣởng thụ các loại hình văn hóa nơi công cộng trong một năm. 10
Vµ nguyªn nh©n ®ã lµ: Tiêu chí Phim Văn nghệ Videïo Thể thao Không có 3.13% 4.96% 6.53% 1.67% Không có thời gian 7.05% 6.27% 12.01% 7.57% Không có tiền 8.36% 8.04% 8.62% 7.05% Không thích xem 2.87% 2.87% 4.18% 1.83% Nguyên nhân khác 2.23% 1.57% 2.35% 2.09% Ngay cả ở nhà thì việc hƣởng thụ các loại hình văn hóa đại chúng cũng không giống nhau đó là. Mức độ nghe đài xem Ti vi: Tiêu chí Đài Tivi Hàng ngày 15.40% 41.78% Thỉnh thoảng 18.02% 32.11% Không 9.14% 4.96% Lý do không xem Tivi, nghe đài Tiêu chí Tỉ lệ % Không có đài, Tivi 12,27$% Không có thời gian 2,35% Không hiểu 1,1% Lý do khác 3,3% Tham gia các lễ hội: Lễ hội dân tộc Tiêu chí Lễ hội dân tộc khác mình Thƣờng xuyên 11.75% 6.53% Thỉnh thoảng 46.74% 15.40% Không 33.68% 32.11% Qua tìm hiểu tôi được biết những nguyên nhân dẫn đến không tham gia: Tiêu chí Lễ hội dân tộc mình Lễ hội dân tộc khác Không có 31.59% 26.11% Không thích 2.09% 2.61% Không có thời gian 8.62% 12.27% 11
Tóm lại: Toàn bộ những số liệu khảo sát trên cho thấy những cố gắng của Đảng và chính quyền địa phƣơng huyện A Lƣới. Tuy nhiên qua phân tích những nguyên nhân cũng cho thấy còn nhiều vấn đề đặt ra cho công tác xoá đói giảm nghèo để nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc. III. NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN NÂNG CAO CÔNG TÁC XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO Ở HUYỆN A LƢỚI 1. Giải pháp về nhận thức Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của hệ thống chính trị, các cấp, các ngành và toàn xã hội về vị trí, nhiệm vụ của công tác dân tộc trong tình hình mới. Xem việc quán triệt và thực hiện tốt chính sách dân tộc của Đảng là nhiệm vụ thƣờng xuyên và quan trọng của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể. Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh toàn diện, ngang tầm với nhiệm vụ, phát huy vai trò của trƣởng thôn, trƣởng bản trong quản lý địa bàn dân cƣ và lấy hộ gia đình làm đơn vị chỉ đạo phát triển kinh tế... Nhà nƣớc cần có chính sách đầu tƣ các lĩnh vực KT- XH, kết cấu hạ tầng phát triển, nâng cao dân trí. Đây là công việc có tính chiến lƣợc, chìa khoá để bà con các dân tộc thiểu số có thể tự xoá đói, giảm nghèo phát triển đi lên. Tuyên truyền, giáo dục các chủ trƣơng, chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nƣớc cho toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân. Phổ biến sâu rộng các chủ trƣơng, chính sách phát triển kinh tế- xã hội vùng dân tộc và miền núi cho đồng bào các dân tộc thiểu số. 2. Giải pháp về lãnh đạo, tổ chức Tăng cƣờng sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền về phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, gắn với thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. - Định kỳ tổ chức khảo sát, đánh giá rút kinh nghiệm việc lãnh, chỉ đạo phát triển kinh tế- xã hội, nâng cao đời sống, qua đó bổ sung giải pháp phù hợp với thực tiễn tình hình cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số. 12
-Tăng cƣờng đội ngũ cán bộ khuyến nông, khuyến lâm, khuyến công, khuyến thƣơng của tỉnh, huyện về tận xã, thôn để hƣớng dẫn khoa học kỷ thuật về chăn nuôi, trồng trọt, làm nghề; xây dựng lực lƣợng khuyến nông viên ở thôn, bản, nhất là phát huy vai trò gƣơng mẫu nói đi đôi với làm của Trƣởng thôn, ngƣời có uy tín trong thôn, bản, nhằm vận động đồng bào đẩy mạnh sản xuất tăng năng xuất lao động, nâng cao đời sống. 3. Giải pháp về quy hoach Xây dựng, kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội, quy hoạch phát triển các lĩnh vực nông- lâm- ngƣ nghiệp, gắn với quy hoạch tiểu vùng để định hƣớng phát triển từng thời kỳ, từng năm phù hợp điều kiện tự nhiên, tài nguyên, sức lao động của từng huyện, xã Tiếp tục quy hoạch, phân bổ đất đai, giản dân theo hƣớng ƣu tiên cho những hộ còn thiếu đất sản xuất, tách hộ lập vƣờn để tạo thế vững chắc ổn định định canh, định cƣ cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tìm ra những hình thức tổ chức sản xuất và phát triển buôn bán, dịch vụ cho phù hợp điều kiện của các hộ gia đình miền núi A lƣới. - Triển khai thí điểm và nhân rộng mô hình sản xuất nông- lâm nghiệp- chăn nuôi có hiệu quả. Tìm kiếm, nghiên cứu đƣa các loại cây trồng có chất lƣợng, năng suất, giá trị kinh tế phù hợp với thổ nhƣỡng, khí hậu từng vùng để cung ứng cho đồng bào lập vƣờn. - Có cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ về đất đai, nguồn vốn, tìm kiếm thị trƣờng, trợ giá, trợ cƣớc; bồi dƣỡng kiến thức, tập huấn, chuyển giao công nghệ... để kích thích thu hút và tạo điều kiện cho đồng bào đẩy mạnh sản xuất, chăn nuôi tăng giá trị và thu nhập cho ngƣời lao động. - Tăng mức đầu tƣ và thực hiện lồng ghép có hiệu quả các chƣơng trình mục tiêu Quốc gia, của tỉnh, huyện; ƣu tiên đầu tƣ thuỷ lợi, kênh mƣơng nội đồng, giao thông, nƣớc sạch, điện, xây dựng trung tâm cụm xã, thị tứ ở những xã có điều kiện và các công trình phúc lợi xã hội, nhằm thúc đẩy kinh tế- đời sống phát triển ổn định bền vững và từng bƣớc đô thị hoá nông thôn. - Khảo sát quy hoạch, đầu tƣ, khai thác các suối thác đƣa vào phục vụ du lịch sinh thái gắn với khôi phục xây dựng nhà Gƣơl (nhà văn hoá dân tộc) ở từng xã để hình thành tour "du lịch sinh thái- du lịch văn hoá". 13
- Nhà nƣớc cần nỗ lực để huy động đƣợc nhiều nguồn vốn dành cho phát triển cơ sở hạ tầng vật chất nhƣ: xây dựng một số dự án phát triển cơ sở hạ tầng vật chất, từ đó dùng quan hệ ngoại giao và các tổ chức quốc tế và nƣớc ngoài để họ hỗ trợ kinh phí cho vay dài hạn với lãi suất ƣu đãi. Huy động nguồn vốn trong nƣớc thông qua các nguồn thu từ ngân sách. 4. Giải pháp về chế độ chính sách và công tác cán bộ - Chăm lo và giải quyết kịp thời các chính sách xã hội cho ngƣời có công với nƣớc, các đối tƣợng chính sách và hộ nghèo. Nâng cao dân trí, xoá mù chữ, chống tái mù, nâng cao chất lƣợng phổ cập THCS; chăm sóc sức khoẻ cho ngƣời dân; giảm tỷ lệ tăng dân số tự nhiên; giảm nhanh tỷ lệ trẻ em suy dinh dƣỡng, đẩy lùi các dịch bệnh nhất là bệnh sốt rét, bƣớu cổ. - Đẩy nhanh tiến độ xoá nhà xiêu vẹo, dột nát cho hộ nghèo; phát huy vai trò các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong việc giúp đỡ có hiệu quả sản xuất, chăn nuôi, lập vƣờn; hỗ trợ vốn, giống, cây, con, kỹ thuật...cho hộ nghèo nói chung, đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng. - Cần có chính sách giảm thuế và miễn thuế cho các cơ sở sản xuất phi nông nghiệp tại miền núi A lƣới để các cơ sở này có điều kiện tích luỹ đầu tƣ sản xuất. Cung cấp vốn tín dụng với lãi suất ƣu đãi và hỗ trợ các dịch vụ chuyển giao công nghệ, bồi dƣỡng kỹ thuật và thông tin. - Thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dƣỡng, sử dụng cán bộ là ngƣời dân tộc thiểu số. Có chính sách ƣu tiên đào tạo cán bộ là ngƣời dân tộc thiểu số, đồng thời bố trí hợp lý giữa cán bộ dân tộc thiểu số với cán bộ dân tộc Kinh để hỗ trợ, tạo điều kiện cùng nhau nâng cao năng lực, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Để tạo nguồn cán bộ lâu dài cho địa phƣơng vùng miền núi, Nhà nƣớc cần quan tâm mở các lớp cao đẳng, đại học cử tuyển để đào tạo đội ngũ bác sĩ, giáo viên, cán bộ quản lý con em dân tộc thiểu số. - Có chính sách động viên, bồi dƣỡng, hƣớng dẫn và phát huy vai trò của những ngƣời có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số trong việc thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nƣớc. 14
- Xây dựng các chƣơng trình trọng điểm về: quy hoạch, phân bổ đất đai và bố trí dân cƣ; phát triển cây công nghiệp, kinh tế vƣờn và trồng rừng; khuyến nông, khuyến lâm, khuyến công, đào tạo nghề ; xoá nhà dột nát, tạm bợ cho hộ nghèo; nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo để đẩy mạnh phát triển kinh tế- xã hội, nhằm nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. 5. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kü n¨ng, c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hoÆc bu«n b¸n - T¨ng c-êng sù trao ®æi th«ng tin cña nh÷ng ng-êi d©n xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña hä, c¸c hîp t¸c x· gióp ®ì ®Þa ®iÓm, mêi nh÷ng ng-êi cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt, g-¬ng s¶n xuÊt ®iÓn h×nh, c¸c chuyªn gia mµ nhiÒu ng-êi yªu cÇu ®Õn h-íng dÉn nh©n d©n c¸ch thøc tæ chøc, kü thuËt vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt... ®Ó tõ ®ã ng-êi d©n quyÕt ®Þnh häc nh÷ng g× hä thÊy cÇn thiÕt cho m×nh ngay t¹i ®Þa ph-¬ng. - T¹i mét sè lµng x· ®· cã truyÒn thèng ph¸t triÓn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, nhµ n-íc cÇn khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì t¹o ®iÒu kiÖn cho hä häc tËp, c¶i tiÕn kü thuËt, ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ míi nh»m n©ng cao chÊt l-îng vµ sè l-îng s¶n phÈm. - T¨ng c-êng ph¸t triÓn bu«n b¸n vµ dÞch vô ngoµi viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho ng-êi d©n miÒn nói, n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp viÖc lµm cho nhiÒu ng-êi, nã cßn lµm l-u th«ng nhanh, chèng c¸c s¶n phÈm vµ kÝch thÝch c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c ph¸t triÓn. V× vËy, cÇn n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt bu«n b¸n vµ ph¸t triÓn dÞch vô cho ng-êi d©n miÒn nói ®Ó hä biÕt c¸ch lµm ¨n vµ tu©n thñ ph¸p luËt lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. 15
KẾT LUẬN Phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu là một trong những chủ trƣơng, chính sách, giải pháp của Đảng và Nhà nƣớc ta, nhằm tạo điều kiện cho đồng bào phát triển toàn diện, nâng cao chất lƣợng cuộc sống sớm vƣơn lên hoà nhập cộng đồng, từng bƣớc khắc phục sự chênh lệch giữa dân tộc thiểu số và dân tộc khác, giữa miền núi và đồng bằng. Trong những năm qua, đƣợc sự quan tâm của Đảng và Nhà nƣớc từ Trung ƣơng đến địa phƣơng, sự lãnh chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy và Huyện uỷ, và sự quản lý, điều hành của UBND huyện ALƣới và công tác vận động của Mặt trận, các đoàn thể từ huyện xuống xã tình hình phát triển kinh tế ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số huyện A Lƣới đã có những chuyển biến tích cực cả về sản xuất và ổn định cuộc sống, công tác định canh định cƣ dần đi vào thế vững chắc. Song, phát triển kinh tế, đẩy mạnh sản xuất ổn định đời sống đồng bào còn nhiều khó khăn, thách thức không chỉ trƣớc mắt mà cả lâu dài. Nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số là một nội dung lớn có tình chiến lƣợc lâu dài; đòi hỏi phải có sự tham gia tích cực của toàn xã hội, nhằm huy động mọi nguồn lực, huy động sức mạnh tổng hợp để đẩy nhanh và thực hiện có hiệu quả mục tiêu " Phát triển kinh tế, đời sống đồng bào dân tộc thiểu số ” góp phần xoá đói giảm nghèo, ổn định bền vững định canh- định cƣ, chuyển dịch cơ cấu theo hƣớng CNH-HĐH nông nghiệp-nông thôn. Nội dung trình bày trong đề tài này chỉ xin nêu lên “Công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc ở huyện A Lưới - từ giác độ tiếp cận của lý thuyết phân tầng xã hội" với những số liệu khảo sát cụ thể trên địa bàn cụ thể của một số xã đồng bào các dân tộc, qua đó mạnh dạn đề xuất một số giải pháp cơ bản, nhằm góp một phần nhỏ để các huyện, các ngành các ban tham khảo, có thể nghiên cứu bổ sung vào kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội của huyện mình trong thời gian tới. Đề tài này mới chỉ dừng lại là một tiểu luận hết môn học. Với số lƣợng trang và thời gian cho nghiên cứu đề tài có hạn, nên còn nhiều vấn đề đề tài chƣa có điều kiện đề cập đến, do đó đề tài không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót, tôi sẽ cố gắng khắc phục nếu có điều kiện nghiên cứu sau này ở những cấp cao hơn. 16
17