t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Bài làm
Th i nguyên th y là th i kỳ m đ u trong l ch s phát tri n c a loài ở ầ ử ủ ủ ể ờ ờ ị
ng i. B t đ u t bu i bình minh, khi con ng i xu t hi n và ti n hóa t loài ườ ắ ầ ừ ổ ườ ệ ế ấ ừ
v n, loài ng i đã có nh ng b . ượ ườ ữ ướ c đi đ u tiên đ phát tri n kinh t ể ể ầ ế Ở ệ t Vi
i cũng đ c xu t hi n Nam, d u v t đ u tiên c a con ng ầ ủ ế ấ ườ ượ ệ ở ấ ẩ hang Th m
(1) Trong th i kỳ này, ờ
Khuyên, Th m Hai (L ng S n), núi Đ (Thanh Hóa)… ơ ẩ ạ ọ
ng i ta cũng không quên đ n vai trò c a ph n trong s phát tri n mang tính ườ ụ ữ ủ ự ể ế
Vi t Nam lúc b t gi n n t ng c a kinh t ề ả ủ ế ệ ấ . ờ
Ng i Ê đê có câu: ườ
“ Ng i con gái nh h t lúa gi ng, chính nó d t áo may khăn, nó gi ườ ư ạ ệ ố ữ
(2)
thúng, gi k , gi nia, gi đ t đai r ng rú c a ông bà t tiên” ữ ẽ ữ ữ ấ ừ ủ ổ
Ng i ph n đ ườ ụ ữ ượ ả c c c ng đ ng tôn tr ng và kính ph c. Hình nh ả ộ ụ ồ ọ
ng ườ ứ i ph n không ch hi n di n trên nh ng giá tr v t ch t nh : nh ng b c ụ ữ ỉ ệ ị ậ ữ ư ữ ệ ấ
t ng, nh ng chuôi dao b n i th m chí đ c kh c h a trên nh ng hoa văn ượ ề ổ ữ ậ ượ ữ ắ ọ
tr ng đ ng th i Đông S n mà còn hi n h u nh ng giá tr tinh th n nh tín ữ ở ệ ố ồ ờ ơ ữ ư ầ ị
ng ng th N th n, th M u đ i tôn sùng. C xã h i tôn vinh ưỡ ờ ữ ầ ẫ ờ ượ c m i ng ọ ườ ả ộ
ng i ph n , h đã đóng góp m t vai trò vô cùng quan tr ng không ch trong xã ườ ụ ữ ọ ộ ọ ỉ
h i mà còn trong kinh t . Kinh t Vi ộ ế ế ệ t Nam th i nguyên th y là m t n n kinh t ủ ộ ề ờ ế
i ph n gi s ng ch y u là săn và hái l m. Trong đó, ng ố ủ ế ượ ườ ụ ữ ữ ộ ị ấ m t v trí nh t
ng trong m t s ho t đ ng kinh t chính: hái l m, nông đ nh mang tính m đ ị ở ườ ạ ộ ộ ố ế ượ
nghi p, th công nghi p, ngh g m và ngh đánh cá và m t s lĩnh v c kinh t ộ ố ề ố ự ủ ề ệ ệ ế
khác. H đóng góp vào s phát tri n c a kinh t Vi ủ ự ể ọ ế ệ ủ t Nam th i nguyên th y ờ
theo hai m t tr c ti p và gián ti p. ặ ự ế ế
Vi ế ệ
vai
ộ ư ủ
ữ
ệ
ề
ề
tôn tr ng ọ
(1) Ph m Văn Chi n, ạ (2) Ng ườ trò c a ng ủ
i Ê đê, m t t c ng i ph n ườ
ế L ch s kinh t ị i ngày nay còn l u gi ộ ộ ụ ữ nh t đ nh trong c ng đ ng. ộ
, NXB ĐHQG, Hà N i, 2003, tr.19. t Nam nhi u tàn d c a ch đ m u h , luôn đ cao, ư ế ộ ẫ ồ
ử ườ ấ ị
1
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
1.
Vai trò tr c ti p c a ng ự ế ủ ườ i ph n trong s phát tri n kinh t ự ụ ữ ể ế ệ t Vi
Nam th i nguyên th y. ủ ờ
Đ u tiên, i phát tri n ho t đ ng kinh t hái l m. ầ ph n - ng ụ ữ ườ ạ ộ ể ế ượ Th iờ
nguyên th y, nh ng ho t đ ng phân chia lao đ ng đã manh nha. Ngay t ạ ộ ủ ữ ộ ừ ổ bu i
đ u s khai, đàn ông và ph n đã có nh ng công vi c đ ụ ữ ầ ơ ữ ệ ượ ắ c s p x p. V i s ế ớ ự
khéo léo c a mình, ng ủ ườ ữ i ph n đ m nh n công vi c hái l m, thu nh t nh ng ệ ụ ữ ả ượ ậ ặ
hoa qu có s n trong t nhiên v làm th c ăn cho c m t c ng đ ng ng i. Khi ẵ ả ự ả ộ ộ ứ ề ồ ườ
con ng i còn s ng theo b y đàn, ng i ph n đóng vai trò quan tr ng trong ườ ầ ố ườ ụ ữ ọ
vi c duy trì s s ng cho b y ng ự ố ệ ầ ườ i nguyên th y. N n kinh t ủ ề ế ủ ế hái l m ch y u ượ
ph thu c r t nhi u vào t nhiên. Do đó, lúc b y gi ho t đ ng hái l m mà vai ộ ấ ụ ề ự ấ ờ ạ ộ ượ
ữ trò quan tr ng đánh d u s phát tri n là bàn tay khéo léo, chăm ch c a nh ng ấ ự ỉ ủ ể ọ
ng i ph n y l ườ ụ ữ ấ ạ i là m t ho t đ ng kinh t ạ ộ ộ ế ứ th hai đ a con ng ư ườ ể i phát tri n
nên nh ng n n kinh t ữ ề ế ả cao h n. V n dĩ, ho t đ ng săn b t là do đàn ông đ m ạ ộ ắ ơ ố
nhi m, h có s c kh e, s m nh m đ có th cùng nhau đi săn nh ng con thú ự ạ ẽ ể ữ ứ ể ệ ỏ ọ
c coi là khá b p bênh vì có nh ng hôm săn đ l n. Nh ng ho t đ ng này đ ớ ạ ộ ư ượ ữ ấ ượ c
thú còn có nh ng hôm thì không. Chính vì v y, h n khi nào h t hái l m l ượ ữ ế ậ ơ ạ i
càng tr nên quan tr ng trong xã h i nguyên th y. Theo nhi u di ch kh o c ủ ề ả ở ọ ộ ỉ ổ
đ ng th c ăn c a b y ng i nguyên th y ch y u v n là ượ c khai qu t thì s l ậ ố ượ ủ ầ ứ ườ ủ ế ủ ẫ
hoa qu ,thu nh t c, sò ven sông, ven bi n có đ c nh ho t đ ng hái l m: ặ ố ể ả ượ ạ ộ ượ ờ
“ nh ng n i c trú trong hang đ ng, mái đá c a ng i nguyên th y t Ở ữ ơ ư ủ ộ ườ ủ ừ
Hòa Bình, L ng S n đ n Thanh Hóa, Qu ng Bình ngày nay còn tìm đ c vô vàn ế ạ ả ơ ượ
ổ ọ v c, trai b đ p d p, b g y đ l y ru t ăn. Các cu c khai qu t kh o c h c ỏ ố ẻ ẫ ể ấ ị ậ ậ ậ ả ộ ộ
các hang Sào – đông (Hòa Bình), Làng Bôn (Thanh Hóa) đã tìm đ c hàng ở ượ
450-600 mét kh i v trai c nh th ” ố ỏ ư ế (1) ố
Hay m t s đ a đi m khác Vi t Nam cũng xu t hi n d u v t này. ở ộ ố ị ể ở ệ ệ ế ấ ấ Ở
(1) Lê Th Nhâm Tuy t,
di ch c n sò, đi p Quỳnh Văn (Ngh An), v sò, đi p, c, ngao, h u, th i ra ệ ố ủ ồ ệ ệ ầ ả ỏ
t Nam qua các th i đ i
ế Ph n Vi
ụ ữ ệ
ị
ờ ạ , NXBKHXH, Hà N i, 1973, tr.45.
ộ
2
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
sau các b a ăn c a ng ữ ủ ườ i nguyên th y ch t thành c n, ngày nay còn cao đ n 5 ồ ủ ế ấ
mét, r ng h n 1 v n mét vuông. ạ ộ ơ
ộ T nh ng ch ng c trên, có th kh ng đ nh, m t th i kỳ dài trong xã h i ẳ ừ ữ ứ ứ ể ộ ờ ị
ho t đ ng hái l m là nguyên th y, con ng ủ ườ i đã s d ng l ử ụ ượ ng th c ăn t ứ ừ ạ ộ ượ
chính. Ng i ph n thu l m hoa qu , nh ng con c ven sông đ làm th c ăn. ườ ụ ữ ượ ữ ứ ể ả ố
Nhi u di ch kh o c còn xu t hi n d u n y khá rõ trong nh ng v c, v sò ấ ấ ấ ả ổ ỏ ố ữ ệ ề ấ ỏ ỉ
đ c tìm th y. Nó ch ng t r ng ho t đ ng săn mang tính b p bênh và không ượ ứ ấ ỏ ằ ạ ộ ấ
n đ nh rõ r t. Nh ng th có s n trong t nhiên đ c ng i ph n thu nh t và ổ ữ ứ ệ ẵ ị ự ượ ườ ụ ữ ặ
tr thành th c ăn chính cho c c ng đ ng ng i. Đi u này cho th y ng i ph ả ộ ứ ở ồ ườ ề ấ ườ ụ
m t vai trò vô cùng quan tr ng đ phát tri n kinh t n lúc này chi m gi ữ ế ữ ộ ể ể ọ ế
nguyên th y lúc đ u còn s khai và ph thu c vào thiên nhiên là ch y u. ủ ế ụ ủ ầ ơ ộ
Có th nói, ho t đ ng hái l m đánh d u nh ng b c đ u tiên c a kinh ạ ộ ượ ữ ể ấ ướ ủ ầ
t con ng i Vi ế ườ ệ t Nam th i nguyên th y. Nó đ t m t n n t ng v ng ch c cho ặ ộ ề ả ủ ữ ắ ờ
nh ng s phát tri n v sau. Ph n chính là nh ng ng i đem l ụ ữ ữ ữ ự ề ể ườ ạ i nh ng b ữ ướ c
đ u cho s phát tri n. Vì thông qua hái l m ng ầ ượ ự ể ườ ữ i ph n s tìm th y nh ng ụ ữ ẽ ấ
lo i hoa qu , đ ng v t có th thu n d ng đ c, đ con ng i không còn ph ả ộ ể ậ ạ ầ ưỡ ượ ể ườ ụ
thu c quá nhi u vào thiên nhiên n a, làm cho n n kinh t Vi ữ ề ề ộ ế ệ ữ t Nam có nh ng
b c ti n m i. ướ ế ớ
Ti p theo, Ng ế ườ i ph n - ng ụ ữ ườ ặ ề ệ i đ t n n móng cho m t n n nông nghi p ộ ề
Vi t Nam là m t đ t n c có n n nông nghi p phát tri n t s khai. ơ ệ ộ ấ ướ ể ừ ề ệ ờ lâu đ i.
Ngay t ừ ờ ệ th i nguyên th y, nh ng d u hi u manh nha cho m t n n nông nghi p ộ ề ủ ữ ệ ấ
đã th hi n khá rõ r t. Khi l ng th c ăn cũng nh con thú đã b t đ u tr nên ể ệ ệ ượ ắ ầ ứ ư ở
hi m hoi, nó không còn đ đ nuôi s ng các thành viên trong c ng đ ng ng ố ủ ể ế ộ ồ ườ i
t y u s đ t cho con ng i đ ng tr n a. Đi u này t ề ữ ấ ế ẽ ặ ườ ứ ướ ộ c tình th ph i tìm m t ế ả
cách m i đ b t c c a mình thoát kh i c n đói. Và chính lúc đó, nh ng ng ớ ể ộ ộ ủ ỏ ơ ữ ườ i
ph n v i óc suy đoán nh y bén c ng v i s khéo léo khi quan sát trong quá ụ ữ ớ ớ ự ạ ộ
3
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
trình lao đ ng đã phát hi n ra nh ng cây có th tr ng đ c, nh ng con v t có ể ồ ữ ệ ộ ượ ữ ậ
th thu n d ng đ c. Có m t s nhà nghiên c u cho r ng, ng i ph n ể ầ ưỡ ượ ộ ố ứ ằ ườ ụ ữ
chính là ng i phát sinh ra ngh nông c a n c ta. Chính h là ng i đã phát ườ ủ ề ướ ọ ườ
hi n và đem nh ng phát hi n đó vào th c t ự ế ể ế ụ ộ ộ ủ , đ ti p t c nuôi s ng b t c c a ữ ệ ệ ố
mình.
“ Giai đo n đ u, tr ng tr t ch y u là công vi c c a ng ệ ủ ủ ế ạ ầ ồ ọ ườ i ph n . Mãi ụ ữ
(1)
v sau t ề ừ khi công vi c tr ng tr t tr nên n ng nh c h n m i có s tham gia ặ ự ệ ồ ọ ở ọ ơ ớ
i đàn ông”. c a ng ủ ườ
Trong tr ng tr t cũng nh trong chăn nuôi, ng i ph n luôn gánh vác ư ồ ọ ườ ụ ữ
ữ nh ng nhi m v quan tr ng và hoàn thành xu t s c đi u đó. H chính là nh ng ấ ắ ữ ụ ề ệ ọ ọ
ng i truy n l a cho ngh nông n ườ ề ử ề ướ c ta, đ t nh ng d u m c n n t ng b ấ ề ả ữ ặ ố ướ c
h n. Đúng là trong lao đ u đ phát tri n m t n n nông nghi p v sau r c r ầ ộ ề ự ỡ ơ ệ ề ể ể
đ ng m i có sáng t o, nh ng ng ộ ữ ạ ớ ườ i ph n là ng ụ ữ ườ ầ i đã đ a nh ng d u n đ u ấ ấ ư ữ
tiên c a mình cho s phát tri n kinh t ủ ự ể ế ế nông nghi p. Trong m t s truy n thuy t ộ ố ệ ề
i Vi t cũng đã t ng ghi nh n nh ng vai trò to l n c a ng i ph n c a ng ủ ườ ệ ữ ủ ừ ậ ớ ườ ụ ữ
trong b c đ u kh i th y nên ngh nông n c ta: ướ ầ ủ ề ở ướ
Truy n thuy t “ Pú L ng Quân” c a đ ng bào Tày k l i r ng nàng Sao ề ế ươ ủ ồ ể ạ ằ
C i, ng i đàn bà t ả ườ ổ tiên c a dân t c Tày, ngày x a trong m t bu i đi t ng, tìm ư ừ ủ ộ ộ ổ
đ c m t th “c xanh nân tr ng” li n hái l m l y, gieo tr ng th xu ng bùn, ượ ử ố ứ ỏ ượ ề ắ ấ ộ ồ
7 ngày thì th y c m c xanh, 3 tháng thì có đòng và m y tháng sau thì bi n thành ấ ỏ ọ ế ấ
lúa.
Truy n thuy t là nh ng câu chuy n đ c l u truy n trong dân gian đã ữ ề ệ ế ượ ư ề
mang nhi u màu s c kỳ o hóa, nh ng đ ng sau màu s c huy n o kia đã cho ta ằ ề ả ư ề ắ ả ắ
m t s th c r ng, ng i ph n đã có công r t l n trong vi c phát tri n ngh ộ ự ự ằ ườ ấ ớ ụ ữ ệ ể ề
nông c a n c ta. Và đ c bi t h n c , ng i ph n có vai trò phát tích ra ngh ủ ướ ặ ệ ơ ả ườ ụ ữ ề
t Nam th i nguyên th y
ặ
ố L ch s kinh t
ử
ằ
ị
(1) Đ ng Phong trong cu n phát sinh ra ngh nông, đánh giá cao vai trò c a ng
Vi ế ệ ủ
ủ , NXBKHXH, Hà N i, 1970 cho r ng ph n ờ ộ i ph n trong phát tri n nông nghi p th i kỳ nguyên th y. ệ
ụ ữ ủ
ụ ữ
ườ
ề
ể
ờ
4
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Vi nông tr ng lúa ồ ở ệ ờ ố t Nam.Cây lúa chi m m t v trí quan tr ng trong đ i s ng ộ ị ế ọ
nông nghi p Vi t Nam. Cây lúa ra đ i đánh d u b ệ ệ ấ ờ ướ ọ c chuy n mình quan tr ng ể
, nó làm cho con ng i gi không còn ph thu c quá nhi u vào trong n n kinh t ề ế ườ ờ ụ ề ộ
s săn b t hay hái l m c a mình. Gi ự ượ ủ ắ ờ ệ đây, h có th ch đ ng h n trong vi c ể ủ ộ ọ ơ
tìm ngu n th c ăn, ch đ ng đ thu n d ng nh ng con v t mà mình mu n cho ủ ộ ầ ưỡ ứ ể ồ ữ ậ ố
nó sinh s n ch không ph i là tìm nó trong t nhiên m t cách b đ ng. Ng ứ ả ả ự ị ộ ộ ườ i
ph n là ng ụ ữ ườ i chi m gi ế ữ ị v trí quan tr ng trong vi c phát tích, chăm sóc cây ệ ọ
lúa.
Tr i n m gi nh ng công đo n quan tr ng chăm sóc ướ c tiên, h là ng ọ ườ ắ ữ ữ ạ ọ
cây lúa: ng i c y lúa, chăm sóc lúa trong su t quá trình phát ườ i ph n là ng ụ ữ ườ ấ ố
tri n, nh c và thu ho ch. H t lâu đã bi ổ ỏ ọ ừ ể ạ ế ấ t chăm sóc cây lúa đ đ t năng su t, ể ạ
ơ hi u qu nh t. Cùng v i đó, sau này, khi công vi c này tr nên n ng nh c h n ệ ệ ấ ả ặ ớ ở ọ
nh cu c đ t, c y x i… thì ng ầ ư ố ấ ớ ườ ạ i đàn ông có vai trò ph giúp nh ng công đo n ụ ữ
đó trong vi c tr ng cây lúa, ng ồ ệ ườ ầ i ph n v n không h m t đi vai trò, t m ụ ữ ẫ ề ấ
quan tr ng c a mình. m t s n i, ng ủ ọ Ở ộ ố ơ ườ i ph n còn h u nh n m gi ầ ụ ữ ư ắ ữ ế h t
ạ nh ng công vi c liên quan đ n tr ng lúa cũng nh thu ho ch. Sau khi thu ho ch, ư ữ ệ ế ạ ồ
ng i ph n cũng đ m nh n nh ng công vi c ph khác nh g ng gánh, giã ườ ụ ữ ư ồ ữ ụ ệ ả ậ
i không ch chăm sóc mà còn phát tri n ngh g o… H chính là nh ng ng ạ ữ ọ ườ ể ỉ ề
nông tr ng lúa. Cây lúa đã có m t nh h ng l n trong đ i s ng kinh t ng ộ ả ồ ưở ờ ố ớ ế ườ i
Vi ệ ờ t th i nguyên th y. Đi u này, đánh nh ng d u n quan tr ng và đ ng th i ấ ấ ữ ủ ề ờ ọ ồ
cũng t o nên nh ng giá tr văn hóa tinh th n đ c s c. Ng i ph n nguyên ặ ắ ữ ạ ầ ị ườ ụ ữ
c c xã h i trân tr ng, h đ th y đ ủ ượ ọ ượ ả ộ ọ ữ ầ c tôn vinh thành “M Lúa”, “N th n ẹ
Lúa”… Đó là nh ng v th n đ ị ầ ữ ượ c m i ng ọ ườ ể ị ủ i n ph c, và nh ng giá tr c a ụ ữ
ng i ph n th i đó đã đ c vinh danh. Ngoài ra, nh ng ng ườ ụ ữ ờ ượ ữ ườ i ph n cũng ụ ữ
gi ữ ộ ộ ố ạ ủ ả ồ m t vai trò vô cùng quan tr ng trong s phát tích ra m t s lo i c qu tr ng ự ọ
khác nh khoai lang, bí, đ u… ư ậ
5
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Khi phân tích đ n vai trò c a ng ế ủ ườ i ph n trong s phát tri n nông ự ụ ữ ể
nghi p tr ng tr t, tôi đ c bi ệ ặ ồ ọ ệ ể ủ t nh n m nh vai trò c a h đ n s phát tri n c a ủ ọ ế ự ấ ạ
ngh nông tr ng lúa b i h n ai h t, chúng ta hi u r ng, cây lúa có vai trò quan ể ằ ở ơ ế ề ồ
tr ng nh th nào trong s phát tri n kinh t ư ế ự ể ọ ế nông nghi p tr ng tr t c a Vi ồ ọ ủ ệ ệ t
Nam. Cho đ n t n ngày nay, khi n c ta là m t n c xu t kh u lúa g o hàng ế ậ ướ ộ ướ ạ ẩ ấ
i thì chúng ta v n ph i c m n nh ng ng i ph n . Vì dù là đ u trên th gi ầ ế ớ ả ả ơ ữ ẫ ườ ụ ữ
trong th i nguyên th y hay cho đ n t n hôm nay, ng i ph n v n đóng góp ế ậ ủ ờ ườ ụ ữ ẫ
m t vai trò vô cùng quan tr ng trong vi c chăm sóc và phát tri n cây lúa. ệ ể ộ ọ
i ph n trong vi c phát S th t thi u sót khi tìm hi u vai trò c a ng ẽ ậ ủ ế ể ườ ụ ữ ệ
tri n nông nghi p tr ng tr t mà không nh c đ n v trí c a h trong ngành chăn ắ ế ị ủ ệ ể ồ ọ ọ
nuôi Vi t th i nguyên th y. ệ ủ Khi ngành săn ngày càng ph thu c nhi u vào t ụ ề ờ ộ ự
nhiên, b p bênh thì ng ng nh ng con v t cho ấ ườ i ta đã nghĩ đ n vi c thu n d ế ệ ầ ưỡ ữ ậ
nó phát tri n và sinh s n, đi u này s thu n l ả ậ ợ ơ ứ i h n trong vi c tìm ngu n th c ề ẽ ệ ể ồ
ăn. Nh ng con v t đ ậ ượ ữ c thu n d ầ ưỡ ng s m nh t nh l n, gà, v t… đã đ ư ợ ấ ớ ị ượ c
nh ng ng i nguyên th y nuôi d ữ ườ ủ ưỡ ữ ng. B ng bàn tay đ m đang c a nh ng ả ủ ằ
ng ườ i ph n , h đã bi ụ ữ ọ ế ả t làm sao chăm sóc nh ng con v t này đ nó sinh s n ữ ể ậ
t t, phát tri n t ố ể ố ữ t nuôi s ng th t c. Và trong ngành chăn nuôi, chính nh ng ị ộ ố
ng i ph n đ m nh n nh ng công vi c đ u tiên. H là nh ng ng ườ ụ ữ ả ữ ữ ệ ậ ầ ọ ườ ướ c i b
đ u đ m nh n nh ng công vi c trong lĩnh v c chăn nuôi, thu n d ầ ự ữ ệ ậ ả ầ ưỡ ộ ng đ ng
i ph v t. Nh v y, trong chăn nuôi, đánh m t d u n quan tr ng thu c v ng ậ ộ ề ườ ộ ấ ấ ư ậ ọ ụ
n . Đ giai đo n đ u phát tri n ngành chăn nuôi, nh ng ng ể ữ ữ ể ạ ầ ườ ế i ph n đã ti p ụ ữ
ữ t c hoàn thành xu t s c vai trò c a mình trong ti n trình l ch s - h là nh ng ụ ấ ắ ủ ử ế ọ ị
ng i gi nh ng công vi c chính đ thu n d ườ ữ ữ ệ ể ầ ưỡ ệ ng thành công con v t. Vi c ậ
thu n d ầ ưỡ ng con v t thành công đã đ t m t c t m c quan tr ng trong s phát ộ ộ ự ậ ặ ố ọ
tri n c a ngành chăn nuôi. T nh ng b ể ủ ữ ừ ướ c đ u tiên còn ph thu c nhi u vào t ụ ề ầ ộ ự
nhiên, gi đây con ng i đã t t tìm ra nh ng ngu n th c ăn b ng cách nuôi ờ ườ bi ự ế ữ ứ ằ ồ
d ng, thu n d ưỡ ầ ưỡ ệ ế ồ ọ ng chúng. Nông nghi p tr ng tr t và chăn nuôi chi m có m t ộ 6
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
ọ ẽ m i liên h khăng khít v i nhau, nh ng ph ph m c a ngành tr ng tr t s là ữ ủ ệ ế ẩ ố ớ ồ
ngu n th c ăn quan tr ng đ thu n d ứ ể ầ ồ ọ ưỡ ng nh ng loài đ ng v t. Vì th ng ộ ữ ế ậ ườ i
i chuy n giao đ t o nên m i quan h khăng ph n đóng m t vai trò là ng ộ ụ ữ ườ ể ạ ể ệ ố
khít y. H là ng còn ấ ọ ườ ậ i t n d ng nh ng ti m l c s n có c a m t n n kinh t ự ẵ ộ ề ữ ủ ụ ề ế
nguyên s đ phát tri n nh ng ngành ngh khác. Vai trò c a h trong l ch s ơ ể ủ ữ ề ể ọ ị ử
kinh t là đi u đáng đ chúng ta ngày nay tôn vinh. Ng i ph n luôn chăm ch ế ề ể ườ ụ ữ ỉ
ng c a h . Giai đo n sau, v i công vi c c a h vì b t c, vì gia đình thân th ớ ệ ủ ọ ộ ộ ươ ủ ọ ạ
khi xã h i phát tri n h n, con ng i đã bi t tách kh i b t c l n đ hình thành ể ộ ơ ườ ế ỏ ộ ộ ớ ể
cho mình nh ng gia đình nh thì ng i ph n luôn là ng ữ ỏ ườ ụ ữ ườ ả ữ i đ m nh n nh ng ậ
ng nh ng đ ng v t s n có trong t nhiên công vi c n i tr , ti p t c thu n d ộ ợ ế ụ ệ ầ ưỡ ậ ẵ ữ ộ ự
đ làm th c ăn cho gia đình. ể ứ
Ng i truy n h n vào ngh g m Vi ườ i ph n - ng ụ ữ ườ ề ố ề ồ ệ t Nam th i nguyên ờ
ng th yủ . Khi kinh t ế ườ i nguyên th y phát tri n đ n m t m c đ nh t đ nh thì ế ấ ị ủ ứ ể ộ ộ
ọ b t đ u xu t hi n ngh g m. Ngh g m ra đ i đánh m t d u n quan tr ng ắ ầ ộ ấ ấ ề ố ề ố ệ ấ ờ
trong lĩnh v c s n xu t. G m xu t hi n ch ng t ng i nguyên th y đã bi ự ả ứ ệ ấ ấ ố ỏ ườ ủ ế t
ờ n u chín th c ăn. S n xu t phát tri n s s n sinh ra đ g m. N u nh g m th i ể ẽ ả ấ ư ố ồ ố ứ ế ả ấ
văn hóa Hòa Bình còn ch a đ ư ượ c ph bi n thì đ n th i văn hóa B c S n ng ờ ổ ế ế ắ ơ ườ i
ta đã phát hi n g m đ c dung đ làm đ đun n u, ti p t c đ n H u kỳ Đá ệ ố ượ ế ụ ể ế ấ ậ ồ
m i, ng i ta th y đ g m còn xu t hi n nh ng hoa văn khá đ p. Nh v y, đ ớ ườ ư ậ ồ ố ữ ệ ẹ ấ ấ ồ
g m ra đ i đánh d u m t b ố ộ ướ ấ ờ c ngo t to l n c a con ng ớ ủ ặ ườ i trong l ch s phát ị ử
tri n kinh t ể ế ủ . Đánh d u thành công c a ngh g m ta ph i nh c đ n vai trò c a ề ố ủ ế ấ ả ắ
ng i ph n . Theo m t s nhà nghiên c u hi n nay, ng i phát tích ra ý t ườ ộ ố ụ ữ ứ ệ ườ ưở ng
làm g m chính là nh ng ng i ph n . ữ ố ườ ụ ữ (1) Ng ườ i ph n v i kh năng khéo léo, ả ụ ữ ớ
sáng t o c a mình đã t o ra nh ng s n ph m g m đ u tiên mang tính nguyên ữ ủ ạ ạ ả ẩ ầ ố
ị
ộ
ế ằ
ị ơ
ủ ằ
ế ồ
ể
ộ
ồ ố c g i ý b ng cách làm đ g m
ứ ượ ợ
ữ ị
ấ ằ
ể
ệ ố ấ ắ ạ i ph trách kinh t
gia đình và gi
(1) Lê Th Nhâm Tuy t trong cu n t Nam qua các th i đ i ờ ạ c a NXBKHXH, Hà N i, 1973 đã nêu lên ý ki n r ng: M t ngu n g c xu t hi n đ g m có th là đ đ ng đan b ng tre n a xó trái đ t sét b r i vào b p l a, ế ử ồ ự i đ u tiên có th đã đ tre n a b cháy đi, còn đ t sét thì r n l ườ ầ l a. nh v y, vì h là ng ữ ử
ố Ph n Vi ụ ữ ệ ồ ố ấ i. Ph n là ng ụ ữ ế
ư ậ
ườ
ụ
ọ
7
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
th y. Trên c s đó h đã phát tri n ngh g m và n m gi nh ng công đo n vô ề ố ơ ở ủ ể ắ ọ ữ ữ ạ
cùng quan tr ng đ t o ra m t s n ph m g m. Các nhà kh o c h c đã xét ẩ ộ ả ổ ọ ể ạ ả ọ ố
nghi m d u tay đ l ấ ể ạ ệ ề i trong quá trình t o ra đ g m nguyên th y, và m t đi u ồ ố ủ ạ ộ
t đó là t t c các d u tay đ đ c bi ặ ệ ấ ả ấ ượ ụ ữ c phát hi n này đ u là d u tay c a ph n . ủ ệ ề ấ
ề Nh v y d u v t kh o c cũng nh s l p lu n c a các nhà nghiên c u đ u ư ự ậ ư ậ ủ ứ ế ấ ả ậ ổ
i ph n có vai trò quan tr ng trong vi c tìm ra cũng nh phát cho th y, ng ấ ườ ụ ữ ư ệ ọ
tri n ngh g m n c ta th i nguyên th y. Chúng ta không ph nh n vai trò ề ố ở ướ ể ủ ủ ậ ờ
- xã h i lúc b y gi . Ng i ph c a ngh g m đ i v i s phát tri n c a kinh t ủ ố ớ ự ể ủ ề ố ế ấ ộ ờ ườ ụ
n đã làm cho ngh g m n ữ ề ố ướ ề ả c ta có nh ng s phát tri n mang tính n n t ng ữ ự ể
b c đ u. T lúc nó ch là đ làm ra m t đ v t đ ng th c ăn, n u chín th c ăn, ướ ầ ộ ồ ậ ự ứ ừ ứ ể ấ ỉ
con ng i đã bi t phát tri n nó cao h n n a t o nên t m ngh thu t đó không ườ ế ữ ạ ể ệ ầ ậ ơ
nh ng là nh ng giá tr v t ch t hi n h u trên các đ g m ngày càng th hi n s ữ ể ệ ự ồ ố ị ậ ữ ữ ệ ấ
tinh x o, tài hoa mà còn là giá tr tinh th n đ ầ ượ ả ị ữ c th hi n và g i g m trên nh ng ử ắ ể ệ
nét hoa văn đ g m. Ng ồ ố ườ ỉ i ph n đã truy n h n vào ngh g m b ng s t m , ụ ữ ề ố ự ỉ ề ằ ồ
ờ đôi bàn tay khéo léo và s chăm ch c g ng không m t m i. H đã cho ra đ i ỉ ố ắ ự ệ ỏ ọ
nh ng s n ph m g m t c th đ n tr u t ng. H ữ ẩ ả ố ừ ơ đ n gi n đ n ph c t p, t ế ứ ạ ả ừ ụ ể ế ừ ượ ọ
c lan t a trong c ng đ ng ng cùng nhau t o ra s c s ng cho ngh g m đ ứ ố ề ố ạ ượ ỏ ộ ồ ườ i
Vi t nguyên th y. Đ ng th i, trong quá trình phát tri n c a ngh g m ta không ệ ể ủ ề ố ủ ồ ờ
th không k đ n vai trò c a ng i đàn ông. H cũng là nh ng ng i tham gia ể ế ủ ể ườ ữ ọ ườ
vào nh ng công đo n đ t o ra m t s n ph m g m. Khi ng i đàn ông tham gia ộ ả ể ạ ữ ạ ẩ ố ườ
ủ vào nhi u công vi c h n nh làm g m hay m t s ngh nông thì vai trò c a ộ ố ư ệ ề ề ơ ố
ng i ph n v n có th th y rõ trong ngh g m. H là nh ng ng i phát sinh ườ ụ ữ ẫ ể ấ ề ố ữ ọ ườ
ệ và đ a ngh g m d n d n phát tri n b ng đôi tay đ y khéo léo và tr i nghi m ằ ề ố ư ể ầ ầ ầ ả
i sao ng i ta th y nhi u d u tay c a ng c a mình. Đó là lý do t ủ ạ ườ ủ ề ấ ấ ườ i ph n trên ụ ữ
nh ng đ g m đ c khai qu t lên nó càng ch ng t h n n a ng ồ ố ữ ượ ứ ậ ỏ ơ ữ ườ ụ ữ ắ i ph n n m
gi m t vai trò quan tr ng nh th nào trong s phát tri n c a ngh g m. ữ ộ ể ủ ư ế ề ố ự ọ
8
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
M t s ngành ngh khác cũng có s có m t c a ng i ph n ặ ủ ộ ố ự ề ườ ụ ữ. Nghề
đánh cá là m t ngh vô cùng quan tr ng đ i v i ng i Vi t. ố ớ ề ộ ọ ườ ệ Trong c c u thành ơ ấ
ph n b a ăn c a ng i Vi t c luôn xu t hi n các món “C m – rau – cá”. Đây ữ ủ ầ ườ ệ ổ ệ ấ ơ
là đ ăn ch y u c a ng i x a. Trong sách Lĩnh Nam Trích Quái đã k l ủ ế ủ ồ ườ ư ể ạ i
r ng:ằ
“ Ng i Vi t chuyên ăn c m g o và canh cá” ườ ệ ạ ơ
Nh v y, canh cá là món ăn quan tr ng th hai c a ng i Vi ư ậ ứ ủ ọ ườ ệ t ch sau ỉ
c m g o. Chính vì th , không ch trong b a ăn mà còn trong s phát tri n kinh t ơ ữ ự ể ế ạ ỉ ế
sau này, ng i Vi t luôn chú tr ng đ n ngh cá. Vi ườ ệ ề Ở ệ ế ọ t Nam, v i u th là có ớ ư ế
ề nhi u ao, sông ngòi, kênh r ch, cùng v i di n tích b bi n dài. Đó là nh ng đi u ờ ể ữ ệ ề ạ ớ
ki n vô cùng thu n l ậ ợ ể i đ phát tri n ngh đánh b t cá, đ t m t d u n quan ắ ộ ấ ấ ể ề ệ ặ
tr ng trong l ch s phát tri n c a kinh t Vi t Nam. Và trong s phát tri n và ủ ử ể ọ ị ế ệ ự ể
thành công đó c a ngh đánh cá, ta không th không nh c t i vai trò c a ng ắ ớ ủ ể ề ủ ườ i
ph n trong ngh này.Nh chúng ta đã bi t, ng i ph n th ụ ữ ư ề ế ườ ụ ữ ườ ng n m gi ắ ữ
nh ng công vi c hái l m, thu nh t nh ng th đã có trong t nhiên. Trong quá ượ ữ ứ ữ ệ ặ ở ự
trình thu nh t y, h - nh ng ng i luôn c n m n trong công vi c d ng nh ặ ấ ữ ọ ườ ệ ầ ẫ ườ ư
chính là ng i phát tích ra ngh cá ven sông, ven bi n. Theo m t s nhà nghiên ườ ề ở ộ ố ể
i phát tích ra ngh đánh cá nguyên th y trong c u, ph n chính là nh ng ng ứ ụ ữ ữ ườ ủ ề
quá trình thu l m: ượ
ắ “ Tìm b t cua c trên bãi cát, r sông, ven su i, x a cũng nh nay, g n ư ư ệ ắ ố ố
i Vi t v n còn l i tháo c n ao li n v i vi c b t cá nh . Cho đ n ngày nay, ng ỏ ệ ắ ề ớ ế ườ ệ ẫ ỗ ạ
(1)
hái h , m ng r ch, r i b t cá b ng tay. Ph n là ng ồ ồ ắ ụ ữ ươ ạ ằ ườ ả i đ m nhi m kinh t ệ ế
l m. Chính vì v y mà h là nh ng ng ượ ữ ậ ọ ườ ắ i b t cá đ u tiên”. ầ
Nh v y, b ng con đ ng tr c ti p hay gián ti p, ng i ph n đã phát ư ậ ằ ườ ự ế ế ườ ụ ữ
(1) Lê Th Nhâm Tuy t,
ọ hi n ra ngh đánh b t cá nguyên th y. Nó mang m t ý nghĩa vô cùng quan tr ng ủ ệ ề ắ ộ
t Nam qua các th i đ i
ế Ph n Vi
ụ ữ ệ
ị
ờ ạ c a NXBKHXH, Hà N i, 1973, tr42.
ủ
ộ
9
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
đ i v i s phát tri n ngh đánh cá sau này. Ngh cá t o ra m t l ố ớ ự ộ ượ ề ể ề ạ ng th c ăn ứ
i Vi t. Gi đây, ngoài c m, ng l n trong b a ăn c a ng ữ ớ ủ ườ ệ ờ ơ ườ ấ i ta còn th y xu t ấ
hi n thêm cá, b sung thêm vào ngu n th c ăn v n cho b y ng ứ ệ ầ ổ ồ ố ườ ủ i nguyên th y.
Cá mang l i nh ng ch t dinh d ng t t đ ng i nguyên th y đ ạ ữ ấ ưỡ ố ể ườ ủ ượ ể c phát tri n
i ph n chính là ng i phát tích và phát tri n ngh cá. Cho kh e m nh. Ng ạ ỏ ườ ụ ữ ườ ể ề
Vi t Nam đã phát tri n. Có s phân công công đ n ngày nay, ngh đánh b t cá ế ề ắ ở ệ ự ể
vi c rõ ràng gi a ph n và nam gi i. Theo đó, ng i có s c kh e, to l n có th ụ ữ ữ ệ ớ ườ ứ ỏ ớ ể
c giao cho ng i đàn ông, còn s khéo léo, c n m n trong đánh b t cá là đ ắ ượ ườ ự ầ ẫ
vi c ch n l c, ch bi n th c ăn t cá cũng nh buôn bán c đ c giao cho ế ế ọ ọ ứ ệ ừ ả ượ ư
ng ườ i ph n . Đi u đó cho th y r ng, k c trong xã h i nguyên th y hay trong ể ả ấ ằ ụ ữ ủ ề ộ
i ph n luôn đóng góp m t v trí quan tr ng đ xã h i hi n đ i ngày nay, ng ạ ệ ộ ườ ụ ữ ộ ị ọ ể
phát tri n ngh đánh b t cá ề ể ắ n ở ướ c ta hi n nay. ệ
Ngh d t, ngh đan nát m t s ngh th công truy n th ng ề ủ ộ ố ề ệ ố cũng có d uấ ề ề
n c a bàn tay ng m và bàn tay khéo ấ ủ ườ i ph n . D t là m t ngh đòi h i s t ộ ụ ữ ệ ỏ ự ỷ ỉ ề
léo. Ngh d t n c ta đã xu t hi n t th i nguyên th y. Ng i x a đã bi ề ệ ở ướ ệ ừ ờ ủ ấ ườ ư ế t
tìm b t c nh ng s i cây đ d t l i v i nhau. Và ng i phát tri n cũng nh duy ể ệ ạ ớ ấ ứ ữ ợ ườ ư ể
trì ngh d t chính là ng i ph n . D i đôi bàn tay c a h , t ề ệ ườ ụ ữ ọ ừ ướ ủ ả nh ng s n ữ
ph m b ẩ ướ c đ u còn thô s thì cho đ n ngày nay, ngh d t đã tr ế ề ệ ầ ơ ở ộ thành m t
ngh có s đóng góp vào phát tri n kinh t c nhà. Nh ng s n ph m t ự ể ề n ế ướ ữ ả ẩ ừ ệ d t
mang l i ngu n thu không nh , ph c v nhu c u xã h i. H nuôi t m d t v i t ạ ệ ả ừ ụ ụ ầ ằ ồ ỏ ộ ọ
ngày này qua ngày khác đ đ a ra nh ng s n ph m cho c m t c ng đ ng. ữ ả ộ ộ ể ư ả ẩ ồ
Ng i ph n đã phát tri n ngh d t cùng v i s c g ng, n l c c a mình. ườ ớ ự ố ắ ỗ ự ủ ụ ữ ề ệ ể
M t s ngành khác nh đan nát thêu thùa cũng có s góp m t c a ng ặ ủ ộ ố ự ư ườ ụ ữ i ph n ,
h là nh ng ng ữ ọ ườ i truy n h n vào s phát tri n c a nh ng ngh th công này, ể ủ ề ủ ự ữ ề ồ
đem l i m t s c s ng b n lâu cho ngh đ nó ti p t c phát tri n cho đ n ngày ạ ộ ứ ố ế ụ ề ể ề ể ế
nay. Ng ườ i ph n , chăm ch trên nh ng m nh v ỉ ụ ữ ữ ả ườ ủ ọ ẫ n c a h , làm vi c c n m n ệ ầ
ữ ữ ể ể ả ẩ ồ ố trên nh ng cánh đ ng đ cho ra nh ng s n ph m có th nuôi s ng c c ng ả ộ 10
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Vi đ ng. H có công r t l n trong s phát tri n kinh t ồ ấ ớ ự ể ọ ế ệ ủ t Nam th i nguyên th y, ờ
t o tính n n t ng cho s phát tri n v sau. ạ ề ả ự ề ể
2. Vai trò gián ti p c a ng
ế ủ ườ i ph n trong s phát tri n kinh t ự ụ ữ ể ế ệ t Vi
Nam.
Trong kinh t , nh đã nêu trên, ng i ph n tr c ti p đóng m t vai trò ế ư ở ườ ụ ữ ự ế ộ
vô cùng quan tr ng trong s phát tri n kinh t ự ể ọ ế . Xã h i n đ nh thì s d n t ị ẽ ẫ ớ i ộ ổ
kinh t phát tri n. Xét theo m t khía c nh nào đó, xã h i nguyên th y đã tr i qua ế ủ ể ạ ả ộ ộ
m t th i kỳ phát tri n dài trong đó ng ể ộ ờ ườ i ta nh c nhi u đ n ch đ m u h ế ế ộ ẫ ề ắ ệ(1).
i còn s ng trong nh ng hang đ ng, b y đàn, và Th i nguyên th y, khi con ng ủ ờ ườ ữ ầ ộ ố
sau này phát tri n thành nh ng gia đình nh thì ng i ph n luôn chi m gi ữ ể ỏ ườ ụ ữ ế ữ
m t vai trò quan tr ng. Xã h i th i nguyên th y tôn vinh giá tr c a ng i ph ị ủ ủ ộ ọ ộ ờ ườ ụ
i sinh con duy trì nòi gi ng cho c ng đ ng ng i, hái n , h là nh ng ng ữ ọ ữ ườ ộ ồ ố ườ
l m nuôi s ng b y đàn và quan tr ng h n n a là phân công lao đ ng trong xã ượ ữ ầ ố ọ ộ ơ
h i. ộ
Đi u quan tr ng tôi mu n nh c đ n đây chính là vai trò c a ng i ph ế ở ề ắ ọ ố ủ ườ ụ
n trong vi c đ ng đ u gi ữ ứ ệ ầ ả i quy t nh ng công vi c quan tr ng c a t p th ệ ủ ậ ữ ế ọ ể
ng i th lĩnh là ng i n m gi ườ i và phân công lao đ ng trong xã h i. Ng ộ ộ ườ ủ ườ ắ ữ
i. Trong nh ng quy n l c vô cùng quan tr ng đ phát tri n c c ng đ ng ng ọ ề ự ả ộ ữ ể ể ồ ườ
xã h i nguyên th y, ng i ph n đ ng đ u, gi i quy t nh ng công vi c h ủ ộ ườ ụ ữ ứ ầ ả ữ ế ệ ệ
tr ng. H là nh ng ng i phân công lao đ ng đ t o ra nh ng bi n chuy n v ữ ọ ọ ườ ể ạ ữ ế ể ộ ề
kinh t :ế
i đàn bà cao tu i nh t đ ng đ u m t gia t c m u h . Ng “M t ng ộ ườ ấ ứ ệ ẫ ầ ổ ộ ộ ườ i
ng này đi u khi n m i vi c s n xu t trong gia t c, nh ng ng i đàn n t c tr ữ ộ ưở ệ ả ữ ể ề ấ ộ ọ ườ
ông đi săn b t và nh ng ng ắ ữ ườ i đàn bà đi hái l m ho c tra h t, tr ng cây: c ặ ượ ạ ồ ử
t là
ệ hay ch đ m u quy n ế ộ ẫ
ề là m t hình thái t
ộ
ườ
i ph n , đ c bi ụ ữ ặ
ệ
vai trò lãnh đ o, quy n l c và tài s n đ
ổ ứ c truy n t
(1) Ch đ m u h ế ộ ẫ i m , gi ng ẹ ữ
ườ
ề ự
ả ượ
ạ
ch c xã h i trong đó ng ộ m cho con gái. ề ừ ẹ
11
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
nh ng nhóm ng ữ ườ i khác, có th v a đàn ông, v a đàn bà đi đánh cá ho c chăn ừ ể ừ ặ
(2)
súc v t, d y b o nh ng ng ữ ả ạ ậ ườ ặ i đàn và khác và nh ng tr con đan lát, may m c ữ ẻ
ho c làm đ g m” ồ ố ặ
Nh v y, nh ng ng i ph n là nh ng ng i phân công lao đ ng trong ư ậ ữ ườ ụ ữ ữ ườ ộ
xã h i, t o s n đ nh kinh t th i nguyên th y. H có m t vai trò ộ ạ ự ổ ị ế nh t đ nh ấ ị ở ờ ủ ọ ộ
quan tr ng trong vi c t o ra m t xã h i có s phân chia m t cách h p lý, công ộ ệ ạ ự ọ ộ ộ ợ
phát tri n. Đi u này càng cho th y nh ng ng b ng, t o n n t ng cho kinh t ề ả ằ ạ ế ữ ể ề ấ ườ i
ph n x ng đáng đ c c xã h i tôn vinh lúc b y gi ụ ữ ứ ượ ả ấ ộ . ờ
Chính h cũng là ng i phân chia ngu n th c ăn, phân chia s n ph m lao ọ ườ ứ ẩ ả ồ
nhi u n i còn l u gi đ ng m t cách công b ng. ộ ằ Ở ề ư ộ ơ ữ ữ ủ nh ng câu nói v vai trò c a ề
ng ườ i ph n đ i v i vi c qu n lý c ng đ ng: ệ ụ ữ ố ớ ả ồ ộ
ữ “ V qu bàu, đá mài, n i lu c rau cũng do ch l n qu n lý. T t c nh ng ấ ả ị ớ ả ả ỏ ộ ồ
cái gì ph i đem ra phân chia nh bu ng g i đã ch t xu ng, c cây đã đào lên, ủ ư ả ặ ố ố ồ
(3)
nh ng th i b c đã c t ra, lá lách bò và trâu ph i thái ra, cũng đ u giao cho ỏ ạ ữ ề ấ ả
ng i ch l n đ nó phân chia cùng v i các ch th và em gái” ườ ị ứ ị ớ ể ớ
Nh ng câu nói trên đã mô t c m t th i kỳ ng ữ ả ả ộ ờ ườ i ph n n m gi ụ ữ ắ ữ ề quy n
i duy trì s n đ nh v xã h i cũng nh đi u ti l c trong tay. Chính h là ng ự ọ ườ ư ề ự ổ ề ộ ỉ ế t
. B i xã h i n đ nh thì kinh t s phát tri n v kinh t ể ự ề ế ộ ổ ở ị ế ớ ữ m i có th có nh ng ể
b i ph n đã làm t t vai trò này, h đã t o nên ướ c phát tri n b n v ng. Ng ề ữ ể ườ ụ ữ ố ạ ọ
m i quan h hài hòa gi a kinh t và xã h i, t o nên nh ng b ữ ệ ố ế ộ ạ ữ ướ ế c chuy n bi n ể
quan tr ng sau này. Khi vai trò c a ng i đàn ông d n đ ủ ọ ườ ầ ượ c kh ng đ nh, thì vai ị ẳ
i ph n cùng không h suy gi m. H là nh ng ng i gi trò y c a ng ấ ủ ườ ụ ữ ữ ề ả ọ ườ ữ ử l a
i hòa gi cho gia đình, làm nh ng công vi c n i tr . H n h t, h còn là ng ệ ữ ế ộ ợ ơ ọ ườ ả i
trong gia đình nói riêng, hòa gi i nh ng m i mâu thu n trong xã h i nói chung. ả ữ ẫ ố ộ
Trong nh ng cu c xung đ t gia đình, b ng s khéo léo c a mình, ng i ph n ự ủ ữ ằ ộ ộ ườ ụ ữ
ế Ph n Vi
ụ ữ ệ
ộ
(2) Lê Th Nhâm Tuy t, ị (3) Đ ng Phong, Kinh t
t Nam th i nguyên th y
ặ
t Nam qua các th i đ i ờ
ờ ạ , NXBKHXH, Hà N i, 1973, tr53. ộ
ủ , NXBKHXH, Hà N i, 1970, tr302.
Vi ế ệ
12
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
đã đi u hòa nh ng mâu thu n ngay trong chính mái nhà c a mình đ gia đình ủ ữ ể ề ẫ
luôn đ c êm m. Trong nh ng mâu thu n xã h i, v i vai trò đ ượ ữ ấ ẫ ớ ộ ượ ả ộ c c c ng
đ ng tôn vinh kính tr ng, ng ồ ọ ườ i ph n đã thay m t c c ng đ ng đó đ ng ra ặ ả ộ ụ ữ ứ ồ
hòa gi i, gi i quy t n th a nh ng xung đ t b ng bi n pháp hòa bình. ả ả ộ ằ ế ổ ữ ệ ỏ
Nh v y, có th nói, trong công vi c th lĩnh đ ng đ u, ng i ph n ư ậ ứ ủ ể ệ ầ ườ ụ ữ
vai trò quan tr ng trong vi c phân công lao đ ng đ có s n đ nh chi m gi ế ữ ự ổ ệ ể ọ ộ ị
kinh t ế ộ . H phân chia m t cách công b ng cho nh ng s n ph m lao đ ng xã h i ữ ằ ả ẩ ọ ộ ộ
làm ra, phân chia th c ăn m t cách h p lý. Đ ng th i h cũng là ng i gi ờ ọ ứ ộ ợ ồ ườ ữ ử l a
trong các gia đình v i ph m ch t đ m đang, tháo vát. Nh ng đi u không th ph ấ ả ể ụ ữ ề ẩ ớ
nh n đó đã làm cho ng c ni m tin trong c c ng đ ng. Cho ậ ườ i ph n có đ ụ ữ ượ ả ộ ề ồ
i tham gia th y vai trò và t m quan tr ng c a mình. H không ch là nh ng ng ủ ữ ầ ấ ọ ọ ỉ ườ
tr c ti p vào nh ng công vi c phát tri n kinh t chính mà còn là ng ữ ự ệ ể ế ế ườ ế i gián ti p
có đi u ki n phát tri n n đ nh nh t. Đ a n n kinh đi u ti ề ế t xã h i đ kinh t ộ ể ế ư ề ể ổ ệ ề ấ ị
t Vi t Nam có nh ng b ế ệ ữ ướ ặ ề c phát tri n đ u tiên mang tính n n t ng, đ t n n ề ả ể ầ
móng cho s phát tri n sau này. ự ể
T nh ng ph n tôi đã nêu ầ ữ ừ ở ể trên, d dàng có th th y, trong s phát tri n ể ấ ự ễ
kinh t th i nguyên th y, ng i ph n chi m gi nh ng vai trò vô cùng quan ế ờ ủ ườ ụ ữ ế ữ ữ
c ta có nh ng b tr ng. Nh h mà kinh t ờ ọ ọ n ế ướ ữ ướ ề ả c kh i đ u mang tính n n t ng ở ầ
c đ u tiên y s t o ra m t ti n đ v ng ch c. Sau đ y v ng ch c. Nh ng b ắ ầ ữ ữ ướ ấ ẽ ạ ộ ề ề ữ ắ ầ
đây, tôi xin đ a nh ng đánh giá c a mình v vai trò c a ng i ph n trong s ủ ủ ữ ư ề ườ ụ ữ ự
nguyên th y Vi t Nam. phát tri n kinh t ể ế ủ ệ
3. Đánh giá chung vai trò c a ng ủ ườ i ph n trong s phát tri n kinh t ự ụ ữ ể ế
nguyên th y Vi t Nam. ủ ệ
Nh đã phân tích, ng i ph n trong th i nguyên th y n m gi m t vai ư ườ ụ ữ ủ ắ ờ ữ ộ
trò r t quan tr ng trong s phát tri n kinh t - xã h i: ự ể ấ ọ ế ộ
13
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Th nh t, ng c đ u đ t n n móng cho s phát tri n kinh ứ ấ ườ i ph n - b ụ ữ ướ ặ ề ự ể ầ
t trong m t s ngành chính t Nam. Trong s phát tri n c a l ch s , vai trò ế ộ ố Vi ở ệ ể ủ ị ử ự
i ph n th hi n khá rõ ràng. Đ u tiên, t khi cu c s ng con ng c a ng ủ ườ ụ ữ ể ệ ầ ừ ộ ố ườ i
còn i nguyên th y, nh ng hang đ ng thì chính ng ở trong nh ng b y ng ữ ầ ườ ủ ữ ộ ườ i
ph n , b ng bàn tay khéo léo c a mình đã hái l m th c ăn có s n trong t ụ ữ ằ ượ ứ ủ ẵ ự
nhiên đem v đ nuôi s ng c c ng đ ng. H là nh ng ng i đ t n n móng và ề ể ả ộ ữ ố ọ ồ ườ ặ ề
hái l m. T nh ng lúc đ u c a n n kinh t phát tri n kinh t ể ế ượ ủ ữ ừ ề ầ ế còn s khai, ơ
ng i ph n đã hoàn thành t t vai trò, nhi m v , vai trò l ch s c a mình. Và ườ ụ ữ ố ử ủ ụ ệ ị
trong lao đ ng h đã phát hi n ra nh ng ngành kinh t đ u tiên trong l ch s kinh ữ ệ ọ ộ ế ầ ử ị
t Vi ế ệ ầ t Nam. Không ai khác, chính h đã phát tích ra ngh nông tr ng lúa, thu n ề ọ ồ
d ng nh ng đ ng v t s n có trong t ưỡ ậ ẵ ữ ộ ự ạ nhiên, chăm sóc chúng đ thu ho ch. ể
Ng ườ i ph n đã b ụ ữ ướ ộ ề c đ u đ t nh ng d u m c quan tr ng đ phát m t n n ữ ể ầ ặ ấ ố ọ
kinh t nhiên. Gi phát ế không còn ph thu c quá nhi u vào t ộ ụ ề ự ờ đây, h có th t ọ ể ự
ả ộ ộ tri n ngu n th c ăn c a mình đ nuôi s ng b n thân và nuôi s ng c m t c ng ố ứ ủ ể ể ả ồ ố
i. Không ch ngh nông, ngh cá cũng đ c ng đ ng ng ồ ườ ề ề ỉ ượ ườ ữ i ph n đ t nh ng ụ ữ ặ
i tìm ra cá và n n t ng, d u m c đ u tiên cho s phát tri n. H là nh ng ng ề ả ự ữ ể ấ ầ ố ọ ườ
i Vi đ a chúng vào trong c c u b a ăn c a ng ư ơ ấ ủ ữ ườ ệ ấ t. Ngh cá ra đ i đánh d u ề ờ
b Vi t Nam, b i đ t n ướ c phát tri n c a n n kinh t ủ ể ề ế ệ ở ấ ướ ủ ấ c c a chúng ta có r t
nhi u ti m năng đ phát tri n ngh này. Cùng v i ngh cá, ngh g m, đan nát, ề ố ể ể ề ề ề ề ớ
ngh d t cũng có s góp m t c a bàn tay ng ặ ủ ề ệ ự ườ ữ i ph n . Chính h là nh ng ụ ữ ọ
ng i truy n h n cho th công nghi p Vi ườ ủ ề ệ ồ ệ t Nam phát tri n. B ng chính s khéo ằ ự ể
léo, t ỷ ỉ m và s c g ng chăm ch không m t m i, nh ng ng ỉ ự ố ắ ữ ệ ỏ ườ i ph n Vi ụ ữ ệ t
Nam đã tìm ra nh ng ngh th công nh đan nát, d t. H chính là tác gi ề ủ ư ữ ệ ọ ả ủ c a
ầ nh ng cánh đ ng tr ng dâu nuôi t m r ng l n, c a nh ng tác ph m đan nát c n ộ ủ ữ ữ ằ ẩ ồ ồ ớ
s kỳ công và nh ng đ g m có hoa văn t ự ồ ố ữ ừ ơ ả đ n gi n đ n ph c t p, tinh x o. ứ ạ ế ả
Chính ng i ph n đã t o nên nh ng nét v đ u tiên mang tính n n t ng cho ườ ề ả ụ ữ ẽ ầ ữ ạ
14
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Vi i đóng b c tranh kinh t ứ ế ệ t Nam. Tuy nh ng nét v đó còn gi n đ n nh ng l ẽ ữ ư ả ơ ạ
góp m t vai trò vô cùng quan tr ng. ọ ộ
Th hai, ng i đ a kinh t t Nam th i nguyên th y có ứ ườ i ph n – ng ụ ữ ườ ư Vi ế ệ ủ ờ
Vi nh ng b ữ ướ c ti n v ng ch c. ữ ắ Kinh t ế ế ệ ộ ề t Nam th i nguyên th y là m t n n ủ ờ
kinh t còn khá gi n đ n. Đ có m t n n kinh t ế ộ ề ể ả ơ ế phát tri n nh ngày nay đòi ư ể
h i ph i tr i qua nhi u th i kỳ. Trong đó, th i kỳ đ u là th i kỳ b t đ u đánh ả ả ắ ầ ề ầ ờ ỏ ờ ờ
. Nh v y, kinh t d u, t o ti n đ vô cùng quan tr ng cho s phát tri n kinh t ấ ự ể ề ề ạ ọ ế ư ậ ế
Vi t Nam th i nguyên th y c n có nh ng b ệ ủ ầ ữ ờ ướ ữ c ti n v ng ch c đ t o ra nh ng ắ ể ạ ế ữ
b v sau. Và chính ng i ph n là nh ng ng ướ c phát tri n kinh t ể ế ề ườ ụ ữ ữ ườ ư ề i đ a n n
kinh t ế ấ y phát tri n m t cách v ng ch c. H là nh ng ng ữ ữ ể ắ ộ ọ ườ ữ i duy trì nh ng
ngành kinh t ế ọ mang tính n n t ng. Trong nông nghi p, không ai khác, chính h là ề ả ệ
nh ng ng i đã gi ữ ườ ữ ữ v ng cho ngành này phát tri n theo th i gian. V i nh ng s ể ữ ớ ờ ự
phát tích đ u tiên trong nông nghi p tr ng tr t, nh ng ng i ph n đã n m gi ữ ệ ầ ọ ồ ườ ụ ữ ắ ữ
ồ và không ng ng phát tri n chúng. H không ng ng tìm ra nh ng lo i cây tr ng ữ ừ ừ ể ạ ọ
m i có kh năng nuôi d ả ớ ưỡ ng đ tăng thêm ngu n th c ăn cho b l c, nh ng k ứ ộ ạ ữ ể ồ ỹ
thu t chăm sóc cây tr ng cũng b c đ u xu t hi n. Chính vì th , m t n n nông ậ ồ ướ ộ ề ệ ế ầ ấ
c duy trì theo th i gian và có nh ng b nghi p tr ng tr t không ng ng đ ọ ừ ệ ồ ượ ữ ờ ướ c
phát tri n m i. Trong nông nghi p chăn nuôi, ng ệ ể ớ ườ ủ i ta cũng th y vai trò c a ấ
ng ườ ữ i ph n trong vi c t o ra m t s phát tri n v ng ch c. H tìm ra nh ng ệ ạ ộ ự ụ ữ ữ ể ắ ọ
con v t có th nuôi d ng và chăm sóc chúng. Trong các ngành ngh th công ể ậ ưỡ ề ủ
truy n th ng, nh ng ng i ph n đã duy trì chúng theo th i gian b ng bàn tay ữ ề ố ườ ụ ữ ằ ờ
khéo léo và s kiên trì c a mình, h đã truy n h n và lòng nhi ự ủ ề ọ ồ ệ t tình c a mình ủ
ữ đ n nh ng s n ph m y đ cho nó ngày càng phát tri n tinh x o h n. Nh ng ế ẩ ấ ữ ể ể ả ả ơ
c m t c a c c ng đ ng ng s n ph m v d t, g m… đáp ng nhu c u tr ả ề ệ ứ ẩ ầ ố ướ ắ ủ ả ộ ồ ườ i:
ng ườ i ta c n ngh d t đ làm qu n áo, c n g m đ làm đ đun n u th c ăn ầ ề ệ ể ứ ể ầ ầ ấ ố ồ
nh ng càng v sau nó l ư ề ạ i là m t ph n không th thi u đáp ng nhu c u tâm linh ế ứ ể ầ ầ ộ
i. Nó cho th y c m t quan ni m th m mĩ c a ng i x a. Nh c a con ng ủ ườ ả ộ ủ ệ ấ ẩ ườ ư ư 15
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
v y, chính nh ng ng ậ ữ ườ ả i ph n đã t o ra nh ng s n ph m y, không ch là s n ả ẩ ấ ụ ữ ữ ạ ỉ
ph m v t ch t mà còn là s n ph m ngh thu t ti p t c đóng góp cho s phát ậ ế ụ ự ệ ấ ả ậ ẩ ẩ
y. Ng tri n các ngh , ngành kinh t ề ể ế ấ ườ ủ i ph n đã duy trì s phát tri n c a ụ ữ ự ể
ngh g m. Đi u đó càng cho th y r ng, ng ấ ằ ề ố ề ườ ữ i ph n không ch t o ra nh ng ụ ữ ỉ ạ
b c đ u mang tính n n t ng đ phát tri n kinh t mà còn làm cho chúng phát ướ ề ả ể ề ầ ế
tri n m t cách v ng ch c theo đúng ti n trình l ch s . ử ữ ế ể ắ ộ ị
Th ba, ng i gi vai trò quan tr ng trong phát tri n kinh ứ ườ i ph n - ng ụ ữ ườ ữ ể ọ
t gia đình. ế Trong vai trò th ba này, tôi nh n m nh đ n m t ph n không nh ấ ứ ế ạ ầ ộ ỏ
nguyên th y Vi c a n n kinh t ủ ề ế ủ ệ ủ t Nam. S th t là ti c khi nh c đ n vai trò c a ắ ế ẽ ậ ế
ng mà l i thi u s đóng góp c a h trong ườ i ph n trong s phát tri n kinh t ự ụ ữ ể ế ạ ủ ọ ế ự
gia đình. Gia đình là t bào c a xã h i. Kinh t gia đình phát s phát tri n kinh t ự ể ế ế ủ ộ ế
tri n s t t y u d n đ n kinh t ẽ ấ ế ế ể ẫ ế ủ ả ụ ữ c a c xã h i cũng s phát tri n. Ph n là ẽ ể ộ
nh ng ng i gi ữ ườ ữ ử ể l a cho gia đình luôn êm m. Khi xã h i nguyên th y phát tri n ủ ấ ộ
đ n m t m c đ nh t đ nh, h tách nh bày đàn c a mình ra thành nh ng gia ỏ ế ấ ị ữ ủ ứ ọ ộ ộ
đình. Trong gia đình y, ng i ph n có vai trò vô cùng quan tr ng. H không ấ ườ ụ ữ ọ ọ
ch là nh ng ng i “n i tr ” mà còn là ng i h tr đ c l c cho ng i đàn ông ữ ỉ ườ ộ ợ ườ ỗ ợ ắ ự ườ
trong vi c xây d ng kinh t gia đình. Ng ự ệ ế ườ ả i ph n trong gia đình ngoài đ m ụ ữ
nh n nh ng công vi c nh b p núc, trông con, làm công vi c n u n ng ra còn ệ ấ ư ế ữ ệ ậ ướ
cùng ng i đàn ông c a mình xây d ng kinh t ườ ự ủ ế ả . Đi n hình là h tham gia s n ể ọ
nh ng công đo n quan tr ng. Trong nông xu t nông nghi p và chi m gi ệ ế ấ ữ ữ ạ ọ
i v gieo m , c y lúa, ng nghi p tr ng lúa, ng ồ ệ ườ i đàn ông c y ru ng, ng ầ ộ ườ ợ ạ ấ ườ i
ph n cũng tr ng nh ng lo i cây khác nh ngô, bí… ụ ữ ư ữ ạ ồ
i đ ng sâu “ Trên đ ng c n, d ồ ạ ướ ồ
Ch ng c y, v c y con trâu đi b a” ợ ấ ừ ầ ồ
Trong chăn nuôi gia đình, ng i ph n cũng chính là nh ng ng i chăm ườ ụ ữ ữ ườ
sóc v t nuôi nhi u nh t. Nh v y, kinh t gia đình có phát tri n hay không ph ư ậ ề ấ ậ ế ể ụ
16
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
thu c r t nhi u vào bàn tay c a ng i ph n . Gia đình nào có kinh t khá gi ộ ấ ủ ề ườ ụ ữ ế ả
gia đình đó có ng i ph n đ m vi c nhà gi i làm kinh t . Ng ch ng t ứ ỏ ườ ụ ữ ả ệ ỏ ế ườ i
ọ ph n không ch đóng vai trò làm m , làm v mà còn đóng vai trò quan tr ng ụ ữ ẹ ợ ỉ
trong vi c phát tri n kinh t gia đình. Chính nh có h mà kinh t gia đình có ệ ể ế ọ ờ ế
c ti n khá quan tr ng tr nh ng b ữ ướ ế ọ ướ c h t là vi c đ m b o l ệ ả ươ ế ả ng th c nuôi ự
ư ừ s ng các thành viên trong gia đình sau đó m i t o ra nh ng s n ph m d th a ố ớ ạ ữ ẩ ả
trong xã h i. Nh v y, ng i ph n có nh ng vai trò to l n trong vi c t o ra ư ậ ộ ườ ệ ạ ụ ữ ữ ớ
m t n n kinh t đó, kinh t ộ ề ế gia đình n đ nh, đ t ổ ể ừ ị ế ữ xã h i nguyên th y có nh ng ủ ộ
b ướ c ti n không nh . ỏ ế
M r ng ra ngoài xã h i, d i ch đ m u h , ng i ph n còn có ở ộ ộ ướ ế ộ ẫ ệ ườ ụ ữ
thêm vai trò to l n n a đó là qu n lý xã h i và phân công lao đ ng. Vi c phân ữ ệ ả ớ ộ ộ
công lao đ ng quy t đ nh nhi u đ n s phát tri n c a kinh t ề ế ị ự ủ ế ể ộ n ế ướ ờ c ta th i
nguyên th y. Nh có phân công lao đ ng mà ng i ta m i bi ủ ờ ộ ườ ớ t đ ế ượ ữ c nh ng
công vi c nào thì phù h p v i nam, công vi c nào phù h p v i n . Ng i nam ớ ữ ệ ệ ợ ớ ợ ườ
gi ớ ữ i có s c kh e, nhanh nh n thì phù h p v i công vi c nh cày b a, nh ng ợ ừ ư ứ ệ ẹ ỏ ớ
công vi c c n nhi u s c kh e. Trong khi đó, ng i ph n khéo léo, chăm ch ề ứ ệ ầ ỏ ườ ụ ữ ỉ
phù h p làm nh ng công vi c nh c y lúa, chăm sóc v t nuôi, đan nát, d t v i… ệ ả ư ấ ữ ệ ậ ợ
Do đó, ng i ph n có đóng góp r t nhi u đ n s phát tri n c a n n kinh t ườ ể ủ ề ế ự ụ ữ ề ấ ế
nguyên th y, c th h n đó là nh ng công vi c, ngành kinh t chính th c h ụ ể ơ ữ ủ ệ ế ứ ọ
c đi theo đúng qu đ m nh n. Cũng nh s phân công đó mà n n kinh t ả ờ ự ề ậ đ ế ượ ỹ
i kinh t đ o c a nó. Xã h i đ ạ ủ ộ ượ ổ c n đ nh d n t ị ẫ ớ ế ổ n đ nh. ị
Trong ba vai trò quan tr ng c a ng i ph n mà tôi đã đánh giá t ủ ọ ườ ụ ữ ừ ữ nh ng
phân tích trên, ta có th th y ng i ph n ch a bao gi ể ấ ườ ụ ữ ư ờ ủ đánh m t vai trò c a ấ
mình trong s phát tri n c a n n kinh t ự ủ ể ề ế ồ . Trong c m t t p th c ng đ ng ả ộ ậ ể ộ
ng i l n hay trong m t gia đình nh , h luôn là nh ng nhân t ườ ớ ỏ ọ ữ ộ ố thúc đ y s phát ẩ ự
tri n lâu dài. H là nh ng ng i đã đem đ n cho n n kinh t nguyên th y Vi ữ ể ọ ườ ế ề ế ủ ệ t
17
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
Nam nh ng s phát tri n mang tính n n t ng. T nh ng b ề ả ữ ừ ữ ự ể ướ ữ c đi ch p ch ng ậ
y có đ c nh ng thành qu đáng m ng. đ u tiên cho đ n khi n n kinh t ế ầ ề ế ấ ượ ữ ừ ả
Trong b t kỳ m t vai trò nào c a mình, ng i ph n cũng luôn th hi n đ ủ ấ ộ ườ ể ệ ụ ữ ượ c
s đ m đang, khéo léo và quy t tâm. H là nh ng ng ự ả ữ ế ọ ườ ồ i reo h t gi ng vun tr ng ố ạ
cho m t s ngành kinh t , cũng chính là ng ộ ố ế ườ i làm cho nó n y m m và phát ả ầ
tri n cho đ n t n ngày nay. H đã làm t t s m nh l ch s giao cho mình, t o ra ế ậ ể ọ ố ứ ệ ử ạ ị
. M c dù n n kinh t Vi nh ng thành qu là tín hi u cho s phát tri n kinh t ệ ự ữ ể ả ế ề ặ ế ệ t
Nam th i nguyên th y còn mang tính s khai, nh ng nó l ư ủ ờ ơ ạ ề ữ i là m t ti n đ v ng ộ ề
ch c cho s phát tri n kinh t Vi t Nam sau này. Có đ c nh ng thành công to ự ể ắ ế ệ ượ ữ
i ph n đ i v i n n kinh t Vi t Nam l n y, ph i ghi nh n vai trò cu ng ớ ấ ậ ả ả ườ ụ ữ ố ớ ề ế ệ
th i nguyên th y. ủ ờ
4. Liên h vai trò c a ng
i ph n đ n s Vi ủ ệ ườ ụ ữ ế ự phát tri n kinh t ể ế ệ t
Nam hi n nay. ệ
N n kinh t Vi ề ế ệ ấ t Nam th i nguyên th y là nh ng nét v s khai nh t ẽ ơ ủ ữ ờ
trong toàn th b c tranh l ch s phát tri n kinh t c a n ể ứ ử ể ị ế ủ ướ ệ c ta. Nông nghi p
tr c tiên ph i kh ng đ nh là m t ngành quan tr ng trong kinh t ướ ả ẳ ọ ộ ị n ế ướ ướ c ta. N c
ta có n n nông nghi p c truy n t lâu đ i. V i m t đi u ki n t nhiên vô cùng ệ ổ ề ừ ề ệ ự ề ờ ớ ộ
thu n l i cho vi c phát tri n y, ng i Vi t c mà c th h n đánh d u vai trò ậ ợ ể ấ ệ ườ ệ ổ ụ ể ơ ấ
i ph n đã phát hi n thu n d c a ng ủ ườ ụ ữ ệ ầ ưỡ ữ ng đ ng v t và tr ng cây đ t nh ng ồ ặ ậ ộ
c ta. Cho đ n ngày d u m c m c đ u tiên cho s phát tri n nông nghi p n ấ ự ể ệ ầ ố ố ướ ế
nay, ng m t vai trò quan tr ng trong s phát tri n nông ườ i ph n v n gi ụ ữ ẫ ữ ộ ự ể ọ
nghi p y, h là ng i chăm sóc cây tr ng, chăm sóc con gi ng. Đ n v thu ệ ấ ọ ườ ụ ế ố ồ
ho ch thì ng ạ ườ i ph n tham gia m t công đo n quan tr ng trong quá trình thu ạ ụ ữ ộ ọ
ho ch nông s n. H đem bán nh ng s n ph m c a mình cho th ữ ủ ả ạ ẩ ả ọ ươ ặ ng lái ho c
bán ngay chính ch - g n n i h sinh s ng. Nh v y, ng ở ơ ọ ư ậ ầ ợ ố ườ ộ i ph n là m t ụ ữ
thành ph n lao đ ng quan tr ng trong s phát tri n nông nghi p n ự ể ệ ầ ộ ọ ướ ệ c ta hi n
18
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
nay. Có đ ượ ế ệ c nh v y là nh s n l c không ng ng ngh c a nh ng th h đi ờ ự ỗ ự ư ậ ỉ ủ ữ ừ
tr c đánh d u b t đ u t th i nguyên th y. Ti p t c trong các ngành ngh cá, ướ ắ ầ ừ ờ ế ụ ủ ề ấ
ngh th công, g m, ngành d t hi n nay đã phát tri n. Hi n nay, các ngành ngh ề ủ ệ ể ệ ệ ố ề
th công đang đ c nhà n c khuy n khích s n xu t. Nhi u làng ngh th công ủ ượ ướ ề ủ ế ề ả ấ
đã đ ượ ả c duy trì và phát tri n, các ngành d t, đan, làm g m cho ra nh ng s n ệ ữ ể ố
ph m th hi n đ tinh x o h p d n ng i tiêu dùng. Trong đó, n m gi ể ệ ấ ả ẩ ẫ ộ ườ ắ ữ ữ nh ng
công đo n quan tr ng làm ra nh ng s n ph m này có s góp m t c a ng i ph ặ ủ ự ữ ạ ẩ ả ọ ườ ụ
i gi n . H v n là nh ng ng ữ ọ ẫ ữ ườ ữ ử ữ l a, truy n h n vào nh ng s n ph m đó. Nh ng ữ ề ẩ ả ồ
c ng i trong n c bi t đ n mà còn đ c c th s n ph m y không ch đ ả ẩ ấ ỉ ượ ườ ướ ế ế ượ ả ế
gi i bi t đ n. B ng s c g ng và đôi bàn tay tài hoa c a mình, h đã t o nên ớ ế ế ự ố ắ ủ ằ ạ ọ
nh ng s n ph m đáp ng nhu c u ng i tiêu dùng. Có đ c đi u đó, chúng ta ữ ứ ẩ ả ầ ườ ượ ề
ph i c m n nh ng ng i ph n th i nguyên th y đã góp ph n l u gi và phát ả ả ơ ữ ườ ụ ữ ờ ầ ư ủ ữ
tri n nh ng ngành ngh đó. Trong gia đình hi n đ i, m c dù đã chuy n sang ch ữ ề ể ệ ể ặ ạ ế
lâu nh ng vai trò c a ng i ph n đóng góp trong s phát đ ph quy n t ộ ề ừ ụ ủ ư ườ ụ ữ ự
tri n kinh t gia đình cũng không h suy gi m. H là nh ng ng ể ế ữ ề ả ọ ườ i “n i tr ” tài ộ ợ
gi i, đ ng th i cũng là nh ng ng i ph n tham gia các ho t đ ng kinh t ỏ ữ ờ ồ ườ ạ ộ ụ ữ ế .
i ph n đã tr thành nh ng n doanh nhân thành đ t, nh ng ng Nhi u ng ề ườ ụ ữ ữ ữ ữ ạ ở ườ i
ho t đ ng kinh t xu t s c đem l i s phát tri n chung c a kinh t đ t n ạ ộ ế ấ ắ ạ ự ủ ể ế ấ ướ c.
H chính là nh ng ng i ti p t c và phát tri n n n kinh t ữ ọ ườ ế ụ ể ề ế ỹ ạ đi theo đúng qu đ o
c a nó. ủ
Tóm l i, xuyên su t t , ng i ph n ạ ố ừ ờ th i nguyên th y đ n t n bây gi ủ ế ậ ờ ườ ụ ữ
luôn gi m t vai trò vô cùng quan tr ng trong s phát tri n c a kinh t Vi ữ ộ ự ủ ể ọ ế ệ t
Nam. K c trong ch đ m u h hay ph h , nh ng ng i ph n y cũng ế ộ ẫ ụ ệ ể ả ữ ệ ườ ụ ữ ấ
ch a bao gi làm m t đi vai trò c a mình. H là nh ng ng i gi l a trong gia ư ờ ủ ữ ấ ọ ườ ữ ử
Vi đình, đem đ n s n đ nh cho xã h i, mang đ n h i th cho n n kinh t ộ ế ự ổ ế ề ơ ở ị ế ệ t.
Nh ng ng i ph n th i nguyên th y đã làm t t s m nh l ch s c a mình ữ ườ ụ ữ ờ ủ ố ứ ệ ử ủ ị
19
t Nam th i nguyên th y.
i ph n trong s phát tri n kinh t ự
Vi ế ệ
ụ ữ
ườ
ủ
ủ
ể
ờ
Vai trò c a ng ****************************************************************
trong c m t hành trình dài phát tri n l ch s . Tôi xin l y nguyên văn l i c a ch ả ộ ể ị ử ấ ờ ủ ủ
i ph n thay cho l i k t: t ch H Chí Minh nói v ng ị ề ườ ồ ụ ữ ờ ế
“Non sông g m vóc Vi t Nam do ph n ta, tr cùng già, ra s c d t thêu ấ ệ ứ ệ ụ ữ ẻ
mà thêm t t đ p, r c r ”. ố ẹ ự ỡ
