Tiểu luận triết học: Mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung và vận dụng cho sự phát triển KTTT ở nước ta

Chia sẻ: Thanh Cong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

296
lượt xem 61
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'tiểu luận triết học: mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung và vận dụng cho sự phát triển kttt ở nước ta', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận triết học: Mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung và vận dụng cho sự phát triển KTTT ở nước ta

Tiểu luận triết học Đề tài: Mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung và vận dụng cho sự phát triển KTTT ở nước ta
LỜI NÓI ĐẦU BƯỚC LÊN TỪ NỀN KINH TẾ PHONG KIẾN LẠC HẬU, TRÌ TRỆ, LẠI PHẢI TRẢI QUA HAI CUỘC CHIẾN TRANH GIỮ NƯỚC KHỐC LIỆT, NỀN KINH TẾ N ƯỚC TA VỐN ĐÃ LẠC HẬU LẠI CÀNG THÊM KIỆT QU Ệ BỞI CHIẾN TRANH. VÀO THỜI BÌNH, BẮT ĐẦU TỪ CƠ SỞ KINH TẾ LẠC HẬU, TRÌ TRỆ ĐÓ, NƯỚC TA XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ KẾ HO ẠCH HOÁ TẬP TRUNG QUAN LIÊU BAO CẤP, KHIẾN CHO ĐẤT NƯỚC LÂM VÀO TÌNH TRẠNG KHỦNG HOẢNG KINH TẾ NGHIÊM TRỌNG. TRONG KHI ĐÓ, NHỜ SỬ DỤNG TRIỆT ĐỂ KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG MÀ CNTB ĐÃ Đ ẠT Đ ƯỢC NHỮNG THÀNH TỰU VỀ KINH TẾ- XÃ HỘI, PHÁT TRIỂN LỰC LƯ ỢNG SẢN XUẤT, NÂNG CAO NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG. CŨNG NHỜ KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG, QUẢN LÝ XÃ HỘI ĐẠT ĐƯỢC NHỮNG THÀNH QUẢ VỀ VĂN MINH HÀNH CHÍNH, VĂN MINH CÔNG CỘNG; CON NGƯỜI NHẠY CẢM, TINH TẾ, VỚI KHẢ NĂNG SÁNG TẠO, SỰ THÁCH THỨC ĐUA TRANH PHÁT TRIỂN. TRƯ ỚC TÌNH HÌNH ĐÓ, TRONG Đ ẠI HỘI ĐẢNG VI, ĐẢNG TA KỊP THỜI NHẬN RA SAI LẦM V À TIẾN HÀNH SỬA ĐỔI, CHUYỂN SANG XÂY DỰNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN, KÍCH THÍCH SẢN XUẤT, PHÁT TRIỂN KINH TẾ NHẰM MỤC TIÊU DÂN GIÀU NƯỚC MẠNH XÃ HỘI CÔNG BẰNG VĂN MINH. MỚI CHẬP CHỮNG BƯỚC VÀO N ỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐẦY GIAN KHÓ, PHỨC TẠP, NỀN KINH TẾ VIỆT NAM ĐÒI HỎI SỰ HỌC TẬP, TIẾP THU KINH NGHIỆM CỦA NHÂN LOẠI TRÊN CƠ SỞ CÂN NH ẮC, CHỌN LỰA CHO PHÙ HỢP VỚI HOÀN CẢNH VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA VIỆT NAM. TRONG QUÁ TRÌNH HỌC HỎI ĐÓ, TRIẾT HỌC MÁC- LÊNIN, ĐẶC BIỆT LÀ PHẠM TRÙ TRIẾT HỌC CÁI CHUNG VÀ CÁI RIÊNG CÓ VAI TRÒ LÀ KIM CHỈ NAM CHO MỌI HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG. 1
ĐỂ GÓP THÊM MỘT TIẾNG NÓI ỦNG HỘ ĐƯỜNG LỐI PHÁT TRIỂN KINH TẾ MÀ ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC TA ĐAN G XÂY DỰNG, TÔI CHỌN VẤN ĐỀ "MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG VÀ VẬN DỤNG TRONG QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở NƯỚC TA" LÀM CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA MÌNH. HOÀN THÀNH TIỂU LUẬN NÀY, TÔI HI VỌNG CÓ THỂ GÓP MỘT PHẦN NHỎ CỦA MÌNH TRONG VIỆC LÀ M RÕ, CỦNG CỐ LÒNG TIN CỦA MỌI NG ƯỜI V ÀO CÔNG CU ỘC ĐỔI MỚI CỦA NH À NƯỚC TA, VÀ GIÚP MỌI NGƯỜI QUEN THUỘC HƠN VỚI MỘT NỀN KINH TẾ MỚI ĐƯỢC ÁP DỤNG Ở VIỆT NAM- NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN TRONG ĐIỀU KIỆN THẾ GIỚI HIỆN NAY. 2
CHƯƠNG 1 CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG DƯỚI CÁI NHÌN CỦA TRIẾT HỌC MACXIT 1.1. CÁC KHÁI NIỆM: TRONG CUỘC SỐNG HẰNG NGÀY, CHÚNG TA THƯỜNG TIẾP XÚC VỚI MỘT SỐ SỰ VẬT HIỆN TUỢNG QUÁ TRÌNH KHÁC NHAU.MỖI SỰ VẬT HIỆN TUỢNG ĐÓ ĐƯỢC GỌI LÀ MỘT CÁI RIÊNG ,ĐỒNG THỜI CHÚNG TA CŨNG THẤY GIỮA CHUNG LẠI CÓ MẶT GIỐNG NHAU TƯC LÀ TỒN TẠI CÁI CHUNG GIỮA CHÚNG . CÁI RIÊNG LÀ PHẠM TRÙ TRIẾT HỌC DÙNG ĐỂ CHỈ MỘT SỰ VẬT, MỘT HIỆN TƯỢNG, MỘT QUÁ TRÌNH RIÊNG LẺ NHẤT ĐỊNH TRONG THẾ GIỚI KHÁCH QUAN. V Í DỤ: MỘT HÀNH TINH NÀO Đ ẤY HAY MỘT THỰC VẬT, ĐỘNG VẬT NÀO Đ ẤY LÀ CÁI ĐƠN NH ẤT TRONG GIỚI TỰ NHIÊN. CÁI RIÊNG TRONG LỊCH SỬ XÃ HỘI LÀ MỘT SỰ KIỆN RIÊNG LẺ NÀO ĐÓ, NHƯ LÀ CUỘC CÁCH MẠNG THÁNG TÁM CỦA VIỆT NAM CHẲNG HẠN. MỘT CON NGƯỜI N ÀO ĐÓ: HU Ệ, TRANG,... CŨNG LÀ CÁI RIÊNG. CÁI RIÊNG CÒN CÓ TH Ể HIỂU LÀ MỘT NHÓ M SỰ VẬT GIA NH ẬP V ÀO MỘT NHÓM CÁC SỰ VẬT RỘNG HƠN, PHỔ BIẾN HƠN. SỰ TỒN TẠI CÁ BIỆT ĐÓ CỦA CÁI RIÊNG CHO TH ẤY NÓ CHỨA ĐỰNG TRONG BẢN THÂN NHỮNG THUỘC TÍNH KHÔNG LẶP LẠI Ở NHỮNG CẤU TRÚC SỰ VẬT KHÁC. TÍNH CHẤT N ÀY ĐƯỢC DIỄN ĐẠT BẰNG KHÁI NIỆM CÁI ĐƠN NH ẤT. CÁI ĐƠN NHẤT LÀ MỘT PHẠM TRÙ TRIẾT HỌC DÙNG ĐỂ CHỈ NHỮNG THUỘC TÍNH, NHỮNG MẶT CHỈ CÓ Ở MỘT SỰ VẬT NHẤT ĐỊNH MÀ KHÔNG LẶP LẠI Ở NHỮNG SỰ VẬT KHÁC. VÍ DỤ CHIỀU CAO, CÂN NẶNG, VÓC DÁNG... CỦA MỘT NGƯỜI LÀ CÁI ĐƠN NH ẤT. NÓ CHO BIẾT NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA CHỈ RIÊNG NGƯỜI ĐÓ, KHÔNG LẶP LẠI Ở MỘT NGƯỜI NÀO KHÁC. CẦN PHÂN BIỆT “CÁI RIÊNG” VỚI CÁI “ĐƠN NHẤT”. MẶT KHÁC, GIỮA NHỮNG CÁI RIÊNG CÓ THỂ CHUYỂN HÓA QUA LẠI VỚI NHAU, CHỨNG TỎ GIỮA CHÚNG CÓ MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CHUNG NÀO ĐÓ. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHUNG ĐÓ ĐƯỢC TRIẾT HỌC KHÁI QUÁT THÀNH KHÁI NIỆM CÁI CHUNG. 3
CÁI CHUNG LÀ MỘT PHẠM TRÙ TRIẾT HỌC D ÙNG Đ Ể CHỈ NHỮNG MẶT, NHỮNG THUỘC TÍNH CHUNG KHÔNG NHỮNG CÓ Ở MỘT KẾT CẤU VẬT CHẤT NHẤT ĐỊNH ,MÀ CÒN ĐƯỢC LẶP LẠI TRONG NHIỀU SỰ VẬT HIỆN TƯỢNG HAY QUÁ TRÌNH RIÊNG LẺ KHÁC, NHỮNG MỐI LIÊN HỆ GIỐNG NHAU, HAY LẶP LẠI Ở NHIỀU CÁI RIÊNG. CÁI CHUNG THƯỜNG CHỨA ĐỰNG Ở TRONG NÓ TÍNH QUI LUẬT, SỰ LẶP LẠI. VÍ DỤ NHƯ QUI LU ẬT CUNG - CẦU, QUI LUẬT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ LÀ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHUNG MÀ MỌI NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG BẮT BUỘC PHẢI TUÂN THEO. 4
1 .2. MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG GIỮA CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG: TRONG LỊCH SỬ TRIẾT HỌC, MỐI LIÊN HỆ GIỮA CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG ĐƯỢC QUAN NIỆM KHÁC NHAU. PHÁI DUY THỰC ĐỒNG NH ẤT TH ƯỢNG ĐẾ VỚI CÁI CHUNG VÀ CHO RẰNG CHỈ CÓ CÁI CHUNG MỚI TỒN TẠI ĐỘC LẬP KHÁCH QUAN VÀ LÀ NGUÔNHIỀU SẢN SINH RA CÁI RIÊNG. ĐỐI LẬP LẠI CHỦ NGHĨA DUY THỰC, CÁC NHÀ TRIẾT HỌC DUY DANH NHƯ P. ABƠLA (1079 - 1142), ĐUMXCOT (1265 - 1308) CHO RẰNG CHỈ NHỮNG SỰ VẬT, HIỆN TƯỢNG TỒN TẠI RIÊNG BIỆT VỚI NHỮNG CHẤT LƯỢNG RIÊNG CỦA CHÚNG MỚI LÀ CÓ THỰC CÒN KHÁI NIỆM CÁI CHUNG CHỈ LÀ SẢN PHẨM CỦA TƯ DUY CỦA CON NGƯỜI. THẤY ĐƯỢC VÀ KHẮC PHỤC HẠN CHẾ CỦA HAI QUAN NIỆM TRÊN, TRIẾT HỌC DUY VẬT BIỆN CHỨNG CHO RẰNG CÁI CHUNG VÀ CÁI RIÊNG CÓ MỐI LIÊN HỆ BIỆN CHỨNG MẬT THIẾT VỚI NHAU, VÀ CẢ HAI ĐỀU TỒN TẠI MỘT CÁCH KHÁCH QUAN. CÁI CHUNG TỒN TẠI BÊN TRONG CÁI RIÊNG, THÔNG QUA CÁI RIÊNG MÀ BIỂU HIỆN SỰ TỒN TẠI. KHÔNG CÓ CÁI CHUNG TỒN TẠI ĐỘC LẬP BÊN NGOÀI CÁI RIÊNG. VÍ DỤ QUI LUẬT BÓC LỘT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ CỦA NH À TƯ BẢN LÀ MỘT CÁI CHUNG, KHÔNG THẾ THÌ KHÔNG PHẢI LÀ NHÀ TƯ BẢN, NHƯNG QUI LU ẬT ĐÓ ĐƯỢC THỂ HIỆN RA NGOÀI DƯỚI NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA CÁC NHÀ TƯ BẢN (CÁI RIÊNG). CÁI RIÊNG CHỈ TỒN TẠI TRONG MỐI LIÊN HỆ VỚI CÁI CHUNG. N GH ĨA LÀ KHÔNG CÓ CÁI RIÊNG NÀO TỒN TẠI TUYỆT ĐỐI ĐỘC LẬP ,THÍ DỤ:MỖI CON NGƯỜI LÀ MỘT CÁI RIÊNG NHƯNG MỖI CON NGƯỜI KHÔNG THỂ TỒN TẠI NGOÀI MỐI LIÊN HỆ VỚI TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI. NỀN KINH TẾ NÀO CŨNG BỊ CHI PHỐI BỞI QUY LUẬT CUNG -CẦU,QUY LUẬT QHSX PHÙ HỢP VỚI TÍNH CHẤT V À TRÌNH ĐỘ CỦA LLSX,DÓ LÀ CÁI CHUNG .NHƯ VẬY SỰ VẬT HIỆN TƯỢNG NÀO CŨNG BAO HÀM CÁI CHUNG CÁI CHUNG LÀ BỘ PHẬN,NH ƯNG SÂU SẮC HƠN CÁI RIÊNG, CÒN CÁI RIÊNG LÀ TOÀN BỘ NHƯNG PHONG PHÚ HƠN CÁI CHUNG . CÁI 5
RIÊNG PHONG PHÚ HƠN CÁI CHUNG V Ì NGOÀI ĐẶC ĐIỂM CHUNG ,CÁI RIÊNG CÒN CÓ CÁI ĐƠN NHẤT. CÁI CHUNG SÂU SẮC HƠN CÁI RIÊNG VÌ CÁI RIÊNG PH ẢN ÁNH NHỮNG THUỘC TÍNH ,NHỮNG MỐI LIÊN HỆ ỔN ĐỊNH,TẤT NHIÊN, LẶP LẠI Ở NHIỀU CÁI RIÊNG CÙNG LOẠI .DO VẬY CÁI CHUNG LÀ CÁI GẮN LIỀN VỚI BẢN CHẤT,QUY ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG TỒN TẠI V À PHÁT TRIỂN CỦA CÁI CHUNG. CÓ THỂ KHÁI QUÁT MỘT CÔNG THỨC NHƯ SAU: CÁI RIÊNG = CÁI CHUNG + CÁI ĐƠN NH ẤT CÔNG THỨC TRÊN CÓ TH Ể LÀ KHÔNG HOÀN TOÀN ĐÚNG MỘT CÁCH TUYỆT ĐỐI, NHƯNG TRONG MỘT CHỪNG MỰC NÀO ĐÓ THÌ NÓ CÓ THỂ NÓI ĐƯỢC MỘT CÁCH CHÍNH XÁC QUAN HỆ BAO TRÙM GIỮA CÁI CHUNG VÀ CÁI RIÊNG. CÁI CHUNG CH Ỉ GIỮ PHẦN BẢN CH ẤT, H ÌNH THÀNH NÊN CHIỀU SÂU CỦA SỰ VẬT, CÒN CÁI RIÊNG LÀ CÁI TOÀN BỘ VÌ NÓ LÀ MỘT THỰC THỂ SỐNG ĐỘNG. TRONG MỖI CÁI RIÊNG LUÔN TỒN TẠI ĐỒNG THỜI CẢ CÁI CHUNG VÀ CÁI ĐƠN NH ẤT. NHỜ THẾ, GIỮA NHỮNG CÁI RIÊNG VỪA CÓ SỰ TÁCH BIỆT, VỪA CÓ THỂ TÁC ĐỘNG QUA LẠI VỚI NHAU, CHUYỂN HÓA LẪN NHAU. SỰ " VA CHẠM" GIỮA NHỮNG CÁI RIÊNG VỪA LÀM CHO CÁC SỰ VẬT XÍCH LẠI GẦN NHAU BỞI CÁI CHUNG, VỪA LÀM CHO SỰ VẬT TÁCH XA NHAU BỞI CÁI ĐƠN NHẤT. CŨNG NHỜ SỰ TƯƠNG TÁC NÀY GIỮA NHỮNG CÁI RIÊNG MÀ CÁI CHUNG CÓ TH Ể ĐƯỢC PHÁT HIỆN. VỀ ĐIỂM N ÀY, LÊNIN NÓI: "... CÁI RIÊNG CH Ỉ CÓ THỂ TỒN TẠI TRONG MỐI LIÊN HỆ DẪN TỚI CÁI CHUNG". VÍ DỤ, NGUYÊN TỬ CỦA MỌI NGUY ÊN TỐ ĐỀU KHÁC NHAU, ĐỀU LÀ CÁI " RIÊNG", CHÚNG CÓ TRỌNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ CỦA MÌNH, CÓ HOÁ TRỊ CỦA M ÌNH, CÓ ĐIỆN TÍCH HẠT NHÂN CỦA MÌNH, CÓ CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ CỦA MÌNH... NHƯNG TẤT CẢ NHỮNG NGUYÊN TỬ ĐỀU CÓ CÁI CHUNG: TRONG MỌI NGUYÊN TỬ ĐỀU CÓ HẠT NHÂN, VỎ ĐIỆN TỬ, ĐỀU CÓ NHỮNG HẠT NGUY ÊN TỐ; HẠT NHÂN CỦA MỌI NGUY ÊN TỬ ĐỀU CÓ THỂ BỊ PHÁ VỠ. CHÍNH NHỜ CÓ NHỮNG ĐẶC TÍNH CHUNG CHO MỌI NGUYÊN TỬ MÀ KHOA H ỌC MỚI CÓ KH Ả NĂNG BIẾN NGUYÊN TỬ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ NÀY THÀNH NGUYÊN TỬ CỦA MỘT NGUY ÊN TỐ KHÁC. NGUYÊN TỬ, CŨNG NHƯ 6
BẤT CỨ HIỆN TƯ ỢNG NÀO KHÁC TRONG THẾ GIỚI KHÁCH QUAN, LÀ SỰ THỐNG NHẤT CỦA CÁI KHÁC NHAU VÀ CÁI GIỐNG NHAU, CÁI ĐƠN NHẤT VÀ CÁI PHỔ BIẾN. TRONG NHỮNG HOÀN CẢNH KHÁC NHAU, CÁI CHUNG CÓ THỂ CHUY ỂN HOÁ THÀNH CÁI ĐƠN NH ẤT V À NGƯỢC LẠI. VÍ DỤ: TRƯ ỚC ĐẠI HỘI ĐẢNG VI THÌ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, KHOÁN SẢN PHẨM CHỈ LÀ CÁI ĐƠN NHẤT, CÒN CÁI CHUNG LÀ CƠ CHẾ BAO CẤP; NHƯNG TỪ SAU ĐẠI HỘI ĐẢNG VI THÌ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG LẠI DẦN TRỞ THÀNH CÁI CHUNG, CÒN KINH TẾ TẬP TRUNG BAO CẤP TH ÀNH CÁI ĐƠN NHẤT, CHỈ CÒN TỒN TẠI TRONG MỘT SỐ NGÀNH NHƯ AN NINH QUỐC PHÒNG... SỰ PHÂN BIỆT GIỮA CÁI CHUNG VÀ CÁI ĐƠN NHẤT NHIỀU KHI CHỈ MANG TÍNH TƯƠNG ĐỐI. CÓ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM XÉT Ở TRONG NHÓM SỰ VẬT NÀY LÀ CÁI ĐƠN NH ẤT, NH ƯNG N ẾU XÉT Ở TRONG NHÓM SỰ VẬT KHÁC LẠI LÀ CÁI CHUNG. VÍ DỤ NHƯ CÂY CỐI LÀ MỘT ĐẶC ĐIỂM CHUNG KHI XÉT TẬP HỢP CÁC CÂY NHƯ BẠCH Đ ÀN, PHƯỢNG VĨ, BÀNG… NHƯNG N ẾU XÉT TRONG PH ẠM VI THỰC VẬT THÌ CÂY CỐI CHỈ LÀ MỘT ĐẶC ĐIỂM ĐƠN NHẤT CHỈ CÁC LOẠI CÂY, MÀ NGOÀI RA TH ỰC VẬT CÒN CÓ CỎ, BỤI RẬM, NẤM... XÉT MỘT VÍ DỤ KHÁC, QUI LUẬT CUNG- CẦU LÀ CÁI CHUNG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, NHƯNG TRONG TOÀN BỘ CÁC HÌNH THỨC KINH TẾ TRONG LỊCH SỬ THÌ NÓ LẠI CHỈ LÀ CÁI ĐƠN NH ẤT, ĐẶC TRƯNG CHO KINH TẾ THỊ TRƯỜNG MÀ KHÔNG THỂ LÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CHO MỌI H ÌNH THỨC KHÁC NHƯ KINH TẾ TỰ CUNG TỰ CẤP CHẲNG HẠN. TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP TA ĐỒNG NHẤT CÁI RIÊNG VỚI CÁI CHUNG, KH ẲNG ĐỊNH CÁI RIÊNG LÀ CÁI CHUNG. VÍ DỤ NHƯ NHỮNG CÂU SAU: “HOA HỒNG LÀ HOA”, “KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN LÀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG”... NHỮNG TRƯ ỜNG HỢP ĐÓ THỂ HIỆN MÂU THUẪN GIỮA CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG. QUAN HỆ BAO TRÙM CỦA CÁI RIÊNG ĐỐI VỚI CÁI CHUNG ĐÃ TRỞ THÀNH QUAN HỆ NGANG BẰNG. TUY NHIÊN NHỮNG ĐỊNH NGHĨA NHƯ TRÊN CHỈ NHẰM MỤC ĐÍCH TÁCH SỰ VẬT RA KHỎI 7
NHỮNG PHẠM VI KHÔNG THUỘC SỰ VẬT ẤY, CHỨ KHÔNG D ÙNG ĐỂ CHỈ TOÀN BỘ NHỮNG ĐẶC TÍNH CỦA SỰ VẬT. TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA SỰ VẬT HIỆN TƯỢNG,TRONG NHỮNG ĐIỀU KIỆN NHẤT ĐỊNH “CÁI ĐƠN NHẤT” CÓ THỂ BIẾN THÀNH “CÁI CHUNG” VÀ NGƯỢC LẠI “CÁI CHUNG” CÓ THỂ BIẾN THÀNH “CÁI ĐƠN NH ẤT” ,NÊN TRONG HO ẠT ĐỘNG THỰC TIỄN CÓ THỂ VÀ CẦN PHẢI TẠO ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI ĐỂ “CÁI ĐƠN NHẤT” CÓ LỢI CHO CON NGƯỜI TRỞ THÀNH”CÁI CHUNG” VÀ “CÁI CHUNG” BẤT LỢI TRỞ THÀNH “CÁI ĐƠN NH ẤT”. TRÊN CƠ SỞ NGUYÊN LÝ V Ề MỐI LIÊN HỆ GIỮA CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG, TA ĐÃ ĐƯA RA MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG CỦA VIỆT NAM MỘT CÁCH THÍCH HỢP, CỐ GẮNG THEO KỊP TỐC ĐỘ TĂNG TRƯỞNG CỦA CÁC NƯỚC PHÁT TRIỂN TRÊN THẾ GIỚI, TĂNG CƯỜNG CƠ SỞ VẬT CHẤT CHO CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA X Ã HỘI. 8
CHƯƠNG 2: CÁI CHUNG VÀ CÁI RIÊNG NHÌN DƯỚI VẤN ĐỀ K INH TẾ VIỆT NAM VÀ KINH TẾ THẾ GIỚI XÉT V Ề MỐI QUAN HỆ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI TA THẤY NỀN KINH TẾ N ƯỚC TA ĐANG HOÀ NHẬP VỚI NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THẾ GIỚI, SỰ GIAO LƯU VỀ HÀNG HOÁ, D ỊCH VỤ VÀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP CỦA NƯỚC NGOÀI LÀM CHO SỰ VẬN ĐỘNG CỦA NỀN KINH TẾ NƯỚC TA GẦN GŨI H ƠN VỚI NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG THẾ GIỚI. TƯƠNG QUAN GIÁ CẢ CỦA CÁC LOẠI H ÀNG HOÁ TRONG NƯỚC GẦN GŨI HƠN VỚI TƯƠNG QUAN GIÁ CẢ HÀNG HOÁ QUỐC TẾ. THỊ TRƯ ỜNG TRONG NƯỚC GẮN LIỀN VỚI THỊ TRƯƠNG THẾ GIỚI . NỀN KINH TẾ VIỆT NAM LÀ MỘT BỘ PHẬN CỦA NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI. CHÍNH ĐIỀU N ÀY TẠO NÊN MỘT CHỈNH THỂ HOÀN CH ỈNH CỦA NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI XU HƯỚNG CHUNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ CỦA THẾ GIỚI LÀ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ CỦA MỖI NƯỚC KHÔNG THỂ TÁCH RỜI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ HOÀ NH ẬP QUỐC TẾ, SỰ CẠNH TRANH GIỮA CÁC QUỐC GIA ĐÃ THAY ĐỔI HẲN VỀ CHẤT, KHÔNG CÒN LÀ DÂN SỐ ĐÔNG, VŨ KHÍ NHIỀU, QUÂN ĐỘI MẠNH MÀ LÀ TIỀM LỰC KINH TẾ. MỤC ĐÍCH CỦA CÁC CHÍNH SÁCH, CỦA CÁC QUỐC GIA LÀ TẠO ĐƯỢC NHIỀU CỦA CẢI VẬT CHẤT TRONG QUỐC GIA CỦA MÌNH, LÀ TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN KINH TẾ CAO, ĐỜI SỐNG NHÂN DÂN ĐƯỢC CẢI THIỆN, THẤT NGHIỆP THẤP. TIỀM LỰC KINH TẾ ĐÃ TRỞ THÀNH THƯỚC ĐO CHỦ YẾU, VAI TRÒ VÀ SỨC MẠNH CỦA MỖI DÂN TỘC, LÀ CÔNG CỤ CHỦ YẾU ĐỂ BẢO VỆ UY TÍN VÀ DUY TRÌ SỨC MẠNH CỦA CÁC ĐẢNG CẦM QUYỀN. NHƯ V ẬY VỚI TƯ CÁCH LÀ MỘT BỘ PHẬN CỦA NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI TH Ì VIỆC TIẾP THU NHỮNG ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN NHỮNG NÉT CHUNG TRONG TỔNG THỂ ĐÓ ĐỂ HOÀN THIỆN NỀN KINH TẾ VIỆT NAM LÀ TẤT YẾU . TUY NHIÊN TA KHÔNG ĐƯỢC PHÉP CHỈ TIẾP THU MỘT CÁCH HÌNH TH ỨC PHẢI TIẾP THU CÓ CHỌN LỌC CHO PHÙ HỢP VỚI ĐIÈU KIỆN ĐẤT NƯỚC .PHẢI GIỮ DƯỢC NHƯNG NÉT ĐẶC TRƯNG RIÊNG TƯC LÀ PHẢI BẢO TỒN CÁI ĐƠN NHẤT CỦA 9
KINH TẾ VIỆT NAM TỪ Đ Ó CÒN PHẢI XÂY DỰNG MỘT NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG MỚI VỀ CHẤT, THỂ HIỆN SỰ PHÁT TRIỂN, PHỦ ĐỊNH BIỆN CHỨNG ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TBCN. 10
CHƯƠNG 3 NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM TRÊN CƠ SỞ NGUY ÊN LÝ V Ề CÁI CHUNG VÀ CÁI RIÊNG 3.1. CHUYỂN SANG KINH TẾ THỊ TR ƯỜNG LÀ MỘT TẤT YẾU KHÁCH QUAN: 3.1.1. KHÁI NIỆM KINH TẾ THỊ TRƯỜNG: TRÊN GÓC ĐỘ VĨ MÔ, THỊ TRƯ ỜNG LÀ MỘT PHẠM TRÙ KINH TẾ TỒN TẠI MỘT CÁCH KHÁCH QUAN CÙNG VỚI SỰ TỒN TẠI V À PHÁT TRIỂN CỦA SẢN XUẤT HÀNG HOÁ, VÀ LƯU THÔNG HÀNG HOÁ. Ở ĐÂU VÀ KHI NÀO CÓ SẢN XUẤT H ÀNG HOÁ THÌ Ở ĐÓ VÀ KHI ẤY CÓ THỊ TRƯỜNG. "KHI THỊ TRƯỜNG, NGHĨA LÀ LĨNH VỰC TRAO ĐỔI MỞ RỘNG RA THÌ QUY MÔ SẢN XUẤT CŨNG TĂNG LÊN, SỰ PHÂN CÔNG SẢN XUẤT CŨNG TRỞ N ÊN SÂU SẮC HƠN" (1). THEO DAVID BEGG, TH Ị TRƯỜNG "LÀ SỰ BIỂU HIỆN THU GỌN CỦA QUÁ TRÌNH MÀ THÔNG QUA Đ Ó CÁC QUY ẾT ĐỊNH CỦA CÁC GIA Đ ÌNH VỀ TIÊU DÙNG CÁC MẶT H ÀNG NÀO, CÁC QUYẾT ĐỊNH CỦA CÁC CÔNG TY VỀ SẢN XUẤT CÁI GÌ, SẢN XUẤT NHƯ THẾ NÀO VÀ CÁI QUYẾT ĐỊNH CỦA NG ƯỜI CÔNG NHÂN VỀ VIỆC LÀM BAO LÂU, CHO AI Đ ỀU ĐƯỢC DUNG HÒA BẰNG SỰ ĐIỀU CHỈNH GIÁ CẢ". TA CŨNG CÓ THỂ ĐỊNH NGHĨA THỊ TRƯỜNG LÀ NƠI DIỄN RA HOẠT ĐỘNG MUA BÁN HÀNG HÓA, NƠI CUNG G ẶP CẦU. K INH TẾ THỊ TRƯỜNG LÀ MỘT HỆ THỐNG TỰ ĐIỀU CHỈNH NỀN KINH TẾ, BẢO ĐẢM CÓ NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ CAO; DƯ THỪA VÀ PHONG PHÚ HÀNG HOÁ; DỊCH VỤ ĐƯỢC MỞ RỘNG VÀ COI NHƯ HÀNG HOÁ TH Ị TRƯỜNG; NĂNG ĐỘNG, LUÔN LUÔN ĐỔI MỚI MẶT H ÀNG, CÔNG NGHỆ VÀ TH Ị TRƯ ỜNG. ĐÓ LÀ MỘT NỀN KINH TẾ HOẠT ĐỘNG THEO CƠ CH Ế THỊ TRƯỜNG, VỚI NHỮNG ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN NHƯ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ HÀNG HOÁ, MỞ RỘNG THỊ TRƯ ỜNG, TỰ DO KINH DOANH, TỰ DO THƯƠNG MẠI, TỰ ĐỊNH GIÁ CẢ, ĐA DẠNG HOÁ SỞ HỮU, PHÂN PHỐI DO QUAN HỆ CUNG- CẦU... 11
3.1.2. CHUYỂN SANG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG LÀ MỘT TẤT YẾU KHÁCH QUAN XÉT VỀ HO ÀN CẢNH LỊCH SỬ, XUẤT PHÁT ĐIỂM CỦA NỀN KIN H TẾ NƯỚC TA LÀ KINH TẾ PHONG KIẾN. NGOÀI RA NƯỚC TA VỪA MỚI TRẢI QUA HAI CUỘC CHIẾN TRANH GIỮ NƯỚC KHỐC LIỆT, MÀ Ở ĐÓ, CƠ SỞ VẬT CHẤT VỐN ĐÃ ÍT ỎI CÒN BỊ TÀN PHÁ NẶNG NỀ. SAU CHIẾN TRANH, TA TIẾP TỤC XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ BAO CẤP, KẾ HOẠCH HOÁ TẬP TRUNG DỰA TRÊN HÌNH THỨC SỞ HỮU CÔNG CỘNG VỀ TLSX. TRONG THỜI GIAN ĐẦU SAU CHIẾN TRANH, VỚI SỰ NỖ LỰC CỦA NHÂN DÂN TA, CÙNG SỰ GIÚP ĐỠ CỦA CÁC NƯỚC TRONG HỆ THỐNG XHCN MÀ MÔ HÌNH KẾ HOẠCH HOÁ ĐÃ PHÁT HUY ĐƯỢC TÍNH ƯU VIỆT CỦA NÓ. TỪ MỘT NỀN KINH TẾ LẠC HẬU VÀ PHÂN TÁN, BẰNG CÔNG CỤ KẾ HOẠCH HOÁ NHÀ NƯỚC ĐÃ TẬP TRUNG VÀO TAY MÌNH MỘT LƯỢNG VẬT CHẤT QUAN TRỌNG VỀ ĐẤT ĐAI, TÀI SẢN VÀ TIỀN BẠC ĐỂ ỔN ĐỊNH VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ. NỀN KINH TẾ KẾ HOẠCH HOÁ TRONG THỜI KỲ NÀY TỎ RA PHÙ HỢP, ĐÃ HUY ĐỘNG Ở MỨC CAO NHẤT SỨC NGƯỜI SỨC CỦA CHO TIỀN TUYẾN. SAU NGÀY GIẢI PHÓNG MIỀN NAM, TRÊN BỨC TRANH VỀ NỀN KINH TẾ NƯỚC TA TỒN TẠI MỘT LÚC CẢ BA GAM MÀU: KINH TẾ TỰ CẤP TỰ TÚC, KINH TẾ KẾ HOẠCH HOÁ TẬP TRUNG VÀ KINH TẾ HÀNG HOÁ. DO SỰ KHÔNG HÀI HOÀ GIỮA CÁC NỀN KINH TẾ VÀ SỰ CHỦ QUAN CỨNG NHẮC KHÔNG CÂN NHẮC TỚI SỰ PHÙ HỢP CỦA CƠ CHẾ QUẢN LÝ MÀ CHÚNG TA ĐÃ KHÔNG TẠO RA ĐƯỢC ĐỘNG LỰC THÚC ĐẨY NỀN KINH TẾ PHÁT TRIỂN MÀ CÒN GÂY LÃNG PHÍ TÀI NGUYÊN, Ô NHIỄM MÔI TRƯ ỜNG... LÚC NÀY, NƯỚC TA ĐỒNG THỜI CŨNG BỊ CẮT GIẢM NGUỒN VIỆN TRỢ TỪ CÁC NƯỚC XHCN. TẤT CẢ NHỮNG NGUYÊN NHÂN ĐÓ ĐÃ KHIẾN CHO NỀN KINH TẾ NƯỚC TA TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẬP KỶ 80 LÂM VÀO KHỦNG HO ẢNG TRẦM TRỌNG, ĐỜI SỐNG NHÂN DÂN BỊ GIẢM SÚT, THẬM CHÍ Ở MỘT SỐ NƠI CÒN BỊ NẠN ĐÓI ĐE DOẠ. NGUYÊN NHÂN CỦA SỰ SUY THOÁI NÀY LÀ TỪ NHỮNG SAI LẦM CƠ BẢN NHƯ: 12
 TA ĐÃ THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ SỞ HỮU TOÀN DÂN VỀ TƯ LIỆU SẢN XUẤT TRÊN MỘT QUI MÔ LỚN TRONG ĐIỀU KIỆN CHƯA CHO PHÉP, KHIẾN CHO MỘT BỘ PHẬN TÀI SẢN VÔ CHỦ VÀ KHÔNG SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN LỰC VỐN ĐANG RẤT KHAN HIẾM CỦA ĐẤT NƯ ỚC TRONG KHI DÂN SỐ NGÀY MỘT GIA TĂNG VỚI TỈ LỆ KHÁ CAO 2, 2%.  THỰC HIỆN VIỆC PHÂN PHỐI THEO LAO ĐỘNG CŨNG TRONG ĐIỀU KIỆN CHƯA CHO PHÉP. KHI TỔNG SẢN PHẨM QUỐC DÂN THẤP ĐÃ DÙNG HÌNH THỨC VỪA PHÂN PHỐI BÌNH QUÂN VỪA PHÂN PHỐI LẠI MỘT CÁCH GIÁN TIẾP Đ Ã LÀM MẤT ĐỘNG LỰC CỦA SỰ PHÁT TRIỂN. VIỆC QUẢN LÝ KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC LẠI SỬ DỤNG CÁC CÔNG CỤ HÀNH CHÍNH, MỆNH LỆNH THEO KIỂU THỜI CHIẾN KHÔNG THÍCH HỢP VỚI Y ÊU CẦU TỰ DO LỰA CHỌN CỦA NGƯỜI SẢN XUẤT VÀ NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐÃ KHÔNG KÍCH THÍCH SỰ SÁNG TẠO CỦA HÀNG TRIỆU NGƯỜI LAO ĐỘNG. TRONG KHI ĐÓ, NHỜ SỬ DỤNG TRIỆT ĐỂ KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG, CNTB ĐÃ Đ ẠT ĐƯỢC NHỮNG THÀNH TỰU VỀ KINH TẾ- XÃ HỘI, PHÁT TRIỂN LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT, NÂNG CAO NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG. CŨNG NHỜ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, QUẢN LÝ XÃ HỘI ĐẠT Đ ƯỢC NHỮNG THÀNH QUẢ VỀ VĂN MINH HÀNH CHÍNH, VĂN MINH CÔNG CỘNG; CON NGƯỜI NHẠY CẢM, TINH TẾ, VỚI KHẢ NĂNG SÁNG TẠO, SỰ THÁCH THỨC ĐUA TRANH PHÁT TRIỂN. DO MẮC PHẢI NHỮNG SAI LẦM NH Ư TRÊN MÀ Đ Ể PHÁT TRIỂN KINH TẾ XHCN Ở NƯỚC TA KHÔNG THỂ CHẤP NHẬN VIỆC TIẾP TỤC KẾ HO ẠCH HOÁ TẬP TRUNG NHƯ TRƯỚC. VỚI TINH THẦN TÍCH CỰC SỬA ĐỔI, SAU KHI ĐÃ NH ẬN RA NHỮNG SAI LẦM, TẠI ĐẠI HỘI VI CỦA ĐẢNG ĐÃ CHỦ TRƯƠNG PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ NHIỀU THÀNH PH ẦN VÀ THỰC HIỆN CHUYỂN ĐỔI CƠ CHẾ QUẢN LÝ KINH TẾ TỪ CƠ CHẾ KẾ HOẠCH HOÁ SANG CƠ CHẾ HẠCH TOÁN K INH DOANH XHCN. ĐẾN ĐẠI HỘI VII ĐẢNG TA XÁC ĐỊNH VIỆC ĐỔI MỚI CƠ CH Ế KINH TẾ Ở NƯỚC TA LÀ MỘT TẤT YẾU KHÁCH QUAN VÀ TRÊN THỰC TẾ ĐANG DIỄN RA VIỆC ĐÓ, TỨC LÀ CHUYỂN TỪ NỀN 13
KINH TẾ KẾ HOẠCH HOÁ TẬP TRUNG SANG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC THEO ĐỊNH H ƯỚNG XHCN. ĐÂY LÀ MỘT SỰ THAY ĐỔI VỀ NHẬN THỨC CÓ Ý NGHĨA RẤT QUAN TRỌNG TRONG LÝ LUẬN CŨNG NHƯ TRONG THỰC TẾ. TA ĐÃ CHÍNH THỨC CHẤP NHẬN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG MỘT CÁCH CƠ BẢN, CÙNG NHỮNG ƯU ĐIỂM CỦA NÓ MỘT CÁCH TỔNG THỂ, LÂU DÀI MÀ KHÔNG CÒN ĐƠN THU ẦN PHỦ NHẬN NHƯ TRƯỚC NỮA (RẰNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG CHỈ LÀ ĐẶC TRƯNG RIÊNG CÓ CỦA CNTB; N ƯỚC TA KHÔNG ĐI THEO CNTB THỊ CŨNG KHÔNG THỂ ÁP DỤNG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ). ĐẢNG TA CÒN CH Ỉ RÕ RẰNG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG CÓ SỰ PHÙ HỢP VỚ I TH ỰC TẾ N ƯỚC TA, PHÙ HỢP VỚI CÁC QUI LUẬT KINH TẾ VÀ VỚI XU THẾ CỦA THỜI ĐẠI:  NẾU KHÔNG THAY ĐỔI CƠ CH Ế KINH TẾ, VẪN GIỮ CƠ CH Ế KINH TẾ CŨ TH Ì KHÔNG TH Ể NÀO CÓ ĐỦ SẢN PHẨM ĐỂ TIÊU DÙNG CHỨ CHƯA MU ỐN NÓI ĐẾN TÍCH LUỸ VỐN ĐỂ MỞ RỘNG SẢN XUẤT. THỰC TẾ NHỮNG N ĂM CUỐI CỦA THẬP KỶ TÁM MƯƠI ĐÃ CH Ỉ RÕ THỰC HIỆN CƠ CHẾ KINH TẾ CŨ CHO DÙ CHÚNG TA ĐÃ LIÊN TỤC CHÚNG TA Đ Ã LIÊN TỤC ĐỔI MỚI HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ KINH TẾ, NHƯNG HIỆU QUẢ CỦA NỀN SẢN XUẤT XÃ HỘI ĐẠT MỨC RẤT THẤP. SẢN XUẤT KHÔNG ĐÁP ỨNG NỔI NHU CẦU TIÊ U DÙNG CỦA XÃ HỘI, TÍCH LUỸ HẦU NHƯ KHÔNG CÓ, ĐÔI KHI CÒN ĂN LẠM CẢ V ÀO VỐN VAY CỦA NƯỚC NGOÀI.  DO ĐẶC TRƯNG CỦA NỀN KINH TẾ TẬP TRUNG LÀ RẤT CỨNG NH ẮC NÊN NÓ CH Ỉ CÓ TÁC DỤNG THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TRONG GIAI ĐOẠN NGẮN VÀ CHỈ CÓ TÁC DỤNG PHÁT TRIỂN K INH TẾ THEO CHIỀU RỘNG. NỀN KINH TẾ CHỈ HUY Ở NƯỚC TA TỒN TẠI QUÁ DÀI NÊN NÓ KHÔNG NHỮNG KHÔNG CÒN TÁC DỤNG ĐÁNG KỂ TRONG VIỆC THÚC ĐẨY SẢN XUẤT PHÁT TRIỂN MÀ NÓ CÒN SINH RA NHIỀU HIỆN TƯỢNG TIÊU CỰC LÀM GIẢM NĂNG SUẤT, CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT. 14
 XÉT VỀ SỰ TỒN TẠI THỰC TẾ Ở NƯỚC TA NHỮNG NHÂN TỐ CỦA KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG. VỀ VẤN ĐỀ NÀY CÓ NHIỀU Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ KHÁC NHAU. NHIỀU Ý KIẾN CHO RẰNG THỊ TRƯ ỜNG Ở NƯỚC TA LÀ THỊ TRƯỜNG SƠ KHAI. NHƯNG THỰC TẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐÃ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN ĐẠT ĐƯỢ C NHỮNG MỨC PHÁT TRIỂN KHÁC NHAU Ở HẦU HẾT CÁC ĐÔ THỊ V À CÁC VÙNG ĐỒNG BẰNG VEN BIỂN. THỊ TRƯ ỜNG TRONG NUỚC ĐÃ ĐƯỢC THÔNG SUỐT VÀ VƯƠN TỚI CẢ NHỮNG VÙNG HẺO LÁNH VÀ ĐANG ĐƯỢC MỞ RỘNG VỚI THỊ TRƯỜNG QUỐC TẾ. NHƯNG THỊ TRƯỜNG Ở NƯỚC TA PHÁT TRIỂN CHƯA Đ ỒNG BỘ, CÒN THIẾU HẲN THỊ TRƯỜNG ĐẤT ĐAI VÀ VỀ CƠ BẢN VẪN LÀ THỊ TRƯỜNG TỰ DO, MỨC ĐỘ CAN THIỆP CỦA NHÀ NƯỚC CÒN RẤT THẤP.  XU HƯỚNG CHUNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ CỦA THẾ GIỚI LÀ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ CỦA MỖI NƯỚC KHÔNG THỂ TÁCH RỜI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ HOÀ NHẬP QUỐC TẾ CHÍNH LÀ TIỀM LỰC KINH TẾ. MỤC ĐÍCH CỦA CÁC CHÍNH SÁCH, CỦA CÁC QUỐC GIA LÀ TẠO Đ ƯỢC TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN KINH TẾ CAO, ĐỜI SỐNG NHÂN DÂN ĐƯỢC CẢI THIỆN, THẤT NGHIỆP THẤP. KINH TẾ ĐÃ TRỞ THÀNH THƯỚC ĐO CHỦ YẾU, VAI TRÒ VÀ SỨC MẠNH CỦA MỖI DÂN TỘC, LÀ CÔNG CỤ CHỦ YẾU ĐỂ BẢO VỆ UY TÍN VÀ DUY TRÌ SỨC MẠNH CỦA CÁC ĐẢNG CẦM QUYỀN. NHƯ VẬY VIỆC CHUYỂN SANG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG LÀ ĐIỀU KIỆN KHÔNG THỂ THIẾU ĐỂ PHÁT TRIỂN KINH TẾ. TUY NHIÊN TA KHÔNG ĐƯỢC PHÉP CHỈ TIẾP THU H ÌNH TH ỨC KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG TỪ CHẾ ĐỘ TBCN (VỐN ĐƯỢC ĐẨY LÊN GIAI ĐO ẠN PHÁT TRIỂN RẤT CAO SO VỚI NHỮNG THỜI KỲ TRƯỚC) MÀ TỪ ĐÓ CÒN PHẢI XÂY DỰNG MỘT NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG MỚI VỀ CHẤT, THỂ HIỆN SỰ PHÁT TRIỂN, PHỦ ĐỊNH BIỆN CHỨNG ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TBCN. 3.2. KINH TẾ THỊ TR ƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯ ỚC TA: 3.2.1. NỀN KINH TẾ NƯỚC TA MANG BẢN CHẤT CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THẾ GIỚI: 15
TRƯ ỚC HẾT, NỀN KINH TẾ NƯỚC TA LÀ NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG, NÊN NÓ TUÂN THEO MỌI QUY LUẬT CỦA KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG: QUY LUẬT CUNG - CẦU, QUY LUẬT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ, QUY LU ẬT LƯU THÔNG TIỀN TỆ... CÁC LO ẠI THỊ TRƯỜNG, CÁC MỐI QUAN HỆ THỊ TRƯỜNG ĐƯỢC PHÁT TRIỂN PHONG PHÚ, ĐA DẠNG, THỂ HIỆN TRÌNH ĐỘ CAO TRONG VIỆC PHÂN CÔNG LAO ĐỘNG THÀNH NHIỀU NGÀNH NGHỀ. SỰ KHÁC BIỆT VỀ SỞ HỮU TÀI SẢN Đ Ã ĐƯỢC CHẤP NHẬN (KHÔNG CÒN CH Ỉ CHẤP NHẬN H ÌNH TH ỨC SỞ HỮU NHÀ NƯỚC, TẬP THỂ NHƯ TRƯ ỚC) VÀ LỢI NHUẬN TRỞ THÀNH ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN. THEO ĐÓ, ĐÃ HÌNH THÀNH MỘT LỚP NGƯỜI MỚI NĂNG ĐỘNG H ƠN, BÁM SÁT TH Ị TRƯỜNG HƠN VÀ "BIẾT LÀM KINH TẾ HƠN". Ở NƯỚC TA HIỆN NAY CŨNG H ÌNH THÀNH VÀ TỒN TẠI C Ả NHỮNG KHUYẾT TẬT CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG: TÂM LÝ QUÁ COI TRỌNG ĐỒNG TIỀN, CHẠY THEO LỢI NHUẬN, SỰ PHÂN CỰC GIÀU NGHÈO QUÁ MỨC, KINH TẾ PHÁT TRIỂN MẤT CÂN ĐỐI…. KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG NƯỚC TA CŨNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC ĐỂ KHỐNG CHẾ, GIẢM BỚT NHỮNG KHUYẾT TẬT ĐÓ CÙNG NHỮNG TÁC H ẠI CỦA NÓ. NH ƯNG TUY NHIÊN, NHỮNG KHUYẾT TẬT ĐÓ VẪN CÒN TỒN TẠI ÂM Ỉ TRONG XÃ HỘI V À TRONG SUY NGHĨ CỦA MỘT SỐ NGƯỜI. N ỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG NƯỚC TA HIỆN NAY CŨNG TUÂN THEO XU HƯỚNG CHUNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ THẾ GIỚI LÀ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ CỦA MỖI NƯỚC KHÔNG THỂ TÁCH RỜI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ HOÀ NH ẬP QUỐC TẾ, TIẾN TỚI HOÀ NHẬP THÀNH MỘT THỊ TRƯỜNG CHUNG TRÊN TOÀN THẾ GIỚI. TƯƠNG QUAN GIÁ CẢ CỦA CÁC LOẠI HÀNG HOÁ TRONG NƯỚC CŨNG NGÀY CÀNG GẦN GŨI HƠN VỚI TƯƠNG QUAN GIÁ CẢ HÀNG HOÁ QUỐC TẾ. 3.2.2. NHỮNG NÉT ĐẶC THÙ CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở VIỆT NAM: NẾU TRONG CNTB HIỆN ĐẠI, KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐẶT D ƯỚI SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC TƯ SẢN ĐỘC QUYỀN VÌ LỢI ÍCH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN, TH Ì TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG N ẰM DƯỚI 16
SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC XHCN NHẰM PHỤC VỤ LỢI ÍCH CỦA NHÂN DÂN, GÓP PHẦN THỰC HIỆN MỤC TIÊU GIẢI PHÓNG CON NGƯỜI, VÀ VÌ CON NG ƯỜI. ĐỂ THỰC HIỆN MỤC TIÊU ĐÓ, PH ẢI TÌM KIẾM NHIỀU GIẢI PHÁP, KHÔNG GIẢN ĐƠN CHỈ XEM XÉT QUAN HỆ SỞ HỮU MÀ LÀ GIẢI QUYẾT ĐỒNG BỘ TỪ VẤN ĐỀ SỞ HỮU, QUẢN LÝ, PHÂN PHỐI; TÌM ĐỘNG LỰC CHO SỰ PHÁT TRIỂN TRÊN CƠ SỞ XÂY D ỰNG VẬT CHẤT- K Ỹ THUẬT CHO XÃ HỘI MỚI, LÀ QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ, BIẾN NƯỚC TA TỪ MỘT NƯỚC NÔNG NGHIỆP LẠC HẬU THÀNH MỘT NƯ ỚC CÓ NỀN KINH TẾ PHÁT TRIỂN. ĐƯỜNG LỐI PHÁT TRIỂN ĐÓ ĐÃ ĐƯỢC ĐẢNG TA CHỈ RÕ: XÂY DỰNG KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN; LUÔN GIỮ VỮNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN TRONG QUẢ TRÌNH ĐỔI MỚI, KẾT HỢP VỚI SỰ KIÊN Đ ỊNH VỀ MỤC TIÊU, NGUYÊN TẮC VÀ LINH HOẠT TRONG GIẢI PHÁP. CHÚNG TA KHÔNG COI KINH TẾ THỊ TRƯỜNG LÀ MỤC TIÊU MÀ CHỈ LÀ MỘT CÔNG CỤ, GIẢI PHÁP, PH ƯƠNG TIỆN ĐỂ PHÁT TRIỂN LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT, PHÁT TRIỂN KINH TẾ PHỤC VỤ LỢI ÍCH CỦA ĐA SỐ NHÂN DÂN LAO ĐỘNG, NHẰM MỤC TIÊU DÂN GIÀU, NƯỚC MẠNH, XÃ HỘI CÔNG BẰNG, VĂN MINH. CÙNG VỚI VIỆC SỬ DỤNG ĐỘNG LỰC CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, NGAY TỪ ĐẦU, ĐẢNG TA CHỦ TRƯƠNG PHÁT TRIỂN LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT PHẢI ĐI ĐÔI VỚI XÂY DỰNG QUAN HỆ SẢN XUẤT, ĐẶC BIỆT LÀ NHỮNG YẾU KÉM V Ề QUẢN LÝ VÀ PHÂN PHỐI, XÂY DỰNG QUAN HỆ CON NG ƯỜI VỚI CON NGƯỜI, MỘT XÃ HỘI GIÀU TÌNH TH ƯƠNG VÀ LÒNG NHÂN ÁI; TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ PHẢI ĐI ĐÔI VỚI XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO, LÀM CHO THỊ TRƯỜNG MANG TÍNH NHÂN VĂN HƠN. DƯỚI CNTB, KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG MANG TÍNH CẠNH TRANH THEO KIỂU CÁ LỚN NUỐT CÁ BÉ, BẤT B ÌNH ĐẲNG, BẤT CÔNG; NHƯNG N ỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TRONG XÃ HỘI XHCN VẪN MANG TÍNH CẠNH TRANH, SỬ DỤNG CẠNH TRANH LÀM ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN NHƯNG KHÔNG CẠNH TRANH DÃ MAN; TĂNG TRƯ ỞNG KINH TẾ ĐI ĐÔI VỚI CÔNG BẰNG XÃ HỘI, KHUYẾN KHÍCH LÀM GIÀU GẮN VỚI XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO VÀ KH ẮC PHỤC SỰ 17
PHÂN CỰC GIÀU NGHÈO, GIA TĂNG VỀ MỨC SỐNG NHƯNG VẪN GIỮ G ÌN ĐƯỢC ĐẠO ĐỨC, BẢN SẮC VĂN HOÁ DÂN TỘC. TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN, KINH TẾ NHÀ NƯỚC ĐƯỢC CHỌN LỌC, SẮP XẾP LẠI, KHẲNG ĐỊNH HỢP LÝ PHẠM VI CẦN NẮM GIỮ, NẮM LẤY NHỮNG MẠCH MÁU CHỦ YẾU LÀM ĐỘI QUÂN CHỦ LỰC TRONG XÂY DỰNG VÀ ĐIỀU TIẾT KINH TẾ, LÀM NÒNG CỐT HƯỚNG DẪN CAC THÀNH PH ẦN KINH TẾ KHÁC HOẠT ĐỘNG ĐÚNG HƯỚNG. Q UAN H Ệ PHÂN PHỐI TRONG KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TBCN LÀ NHÀ TƯ BẢN NẮM GIỮ PHÂN LỚN SẢN PHẨM.TA CHỦ TRƯƠNG PHÂN PHỐI THEO LAO ĐỘNG, THEO VỐN TRÊN CƠ SỎ KHUYẾN KHÍCH MỌI NGƯỜI TỰ DO SẢN XUẤT KINH DOANH CÔNG KHAI HỢP PHÁP, ĐỒNG THỜI THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH CÔNG BẰNG XÃ HỘI. TA CHỦ TRƯƠNG CHỐNG BÓC LỘT, BẤT CÔNG, CHĂM LO SỰ NGHIỆP Y TẾ, GIÁO DỤC, ĐẤU TRANH CHO MỘT NỀN ĐẠO ĐỨC MỚI, MỘT LỐI SỐNG LÀNH MẠNH. CHỈ CÓ KẾT HỢP MỤC TIÊU KINH TẾ VỚI MỤC TIÊU XÃ HỘI MỚI THỂ HIỆN ĐƯỢC BẢN CHẤT CỦA CHẾ ĐỘ MỚI. TUY NHIÊN, Đ Ể CÓ ĐỘNG LỰC CHO SỰ PHÁT TRIỂN PHẢI KHUYẾN KHÍCH TÍCH TỤ, TÍCH LUỸ, SÁNG KIẾN CÁ NHÂN, CHẤP NHẬN PHÂN HOÁ DO LAO ĐỘNG SÁNG TẠO (NHƯNG KIÊN QUYẾT XOÁ BỎ PHÂN HOÁ DO BẤT CÔNG). X UẤT PHÁT ĐIỂM CỦA NỀN KINH TẾ N ƯỚC TA LÀ MỘT NỀN SẢN XU ẤT NHỎ, LẠC HẬU, TRONG ĐÓ NÔNG NGHIỆP CHIẾM VAI TRÒ CHỦ CHỐT (CHIẾM 75% DÂN SỐ) NHƯNG LẠI TỒN TẠI PH ƯƠNG THỨC SẢN XUẤT VỚI TR ÌNH ĐỘ THẤP "CON TRÂU ĐI TRƯ ỚC CÁI CÀY THEO SAU". NGOÀI RA, NƯỚC TA MỚI CHỈ BƯ ỚC VÀO XÂY DỰNG KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG TRONG VÀI NĂM GẦN ĐÂY NÊN CHƯA CÓ NHIỀU KINH NGHIỆM QUẢN LÝ. KẾT QUẢ LÀ HIỆN NAY, TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN KINH TẾ NƯỚC TA CÒN TH ẤP, MANG TÍNH TỰ TÚC LÀ CHỦ YẾU, CƠ SỞ VẬT CHẤT YẾU KÉM, THU NHẬP THẤP 400 USD/ NGƯỜI, TRÌNH ĐỘ QUẢN LÝ KINH TẾ CÒN NON Y ẾU, KHẢ NĂNG CẠNH TRANH KÉM. DO VẬY MÀ TA CẦN CÓ THỜI GIAN LÀM QUEN, 18
HỌC HỎI KINH NGHIỆM CỦA NƯỚC NGOÀI TRONG NHIỀU LĨNH VỰC, ĐẶC BIỆT LÀ QUẢN LÝ VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ. K HÔNG CH Ỉ CÓ XUẤT PHÁT ĐIỂM THẤP MÀ CÒN PHẢI TRẢI QUA HAI CU ỘC CHIẾN TRANH KHỐC LIỆT, KÉO DÀI. DO HAI CUỘC CHIẾN TRANH ĐÓ MÀ CƠ SỞ HẠ TẦNG VỐN ĐÃ TH ẤP LẠI CÒN BỊ TÀN PHÁ N ẶNG NỀ. TA KHÔNG ĐỦ KHẢ NĂNG VỀ VỐN, KỸ THUẬT ĐỂ CÓ THỂ BƯỚC NGAY V ÀO XÂY DỰNG MỘT NỀN KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG THỰC SỰ HIỆN ĐẠI, VỚI CÁC CÔNG NGHỆ CÓ HÀM LƯỢNG KỸ THUẬT CAO NHƯ NHIỀU NƯỚC TƯ BẢN VỐN ĐÃ CÓ TỚI BA THẾ KỶ TÍCH LUỸ. TH Ị TRƯỜNG NƯỚC TA VẪN CÒN NHỎ HẸP, SƠ KHAI, CÒN NHỮNG RỐI LOẠN VÀ NHIỀU YẾU TỐ TỰ PHÁT. NGOÀI RA THỊ TRƯỜNG Ở NƯỚC TA VẪN CH ƯA ĐẦY ĐỦ, NHIỀU H ÌNH THỨC THỊ TRƯỜNG CÒN THIẾU HOẶC MỚI CHỈ Ở DẠNG MANH NHA NHƯ TH Ị TRƯỜNG TIỀN TỆ, THỊ TRƯỜNG VỐN, THỊ TRƯỜNG SỨC LAO ĐỘNG..., NÊN CHƯA THỂ THỰC SỰ HOÀ NHẬP VỚI THỊ TR ƯỜNG THẾ GIỚI. N ƯỚC TA CÓ TRUYỀN THỐNG VĂN HOÁ LÂU ĐỜI, NHÂN DÂN TA VỐN CÓ SỰ KHÉO LÉO CAO N ÊN CÓ TH Ể PHÁT TRIỂN NHIỀU THÀNH PHẦN KINH TẾ CẦN CÓ ĐỘ TINH XẢO, KHÉO LÉO CAO NHƯ TRẠM KH ẮC, ĐAN... ĐẶC BIỆT LÀ NHỮNG THÀNH PH ẦN KINH TẾ TRUYỀN THỐNG, Ở CÁC LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG NHƯ TRANH ĐÔNG HỒ, SƠN MÀI K HẢM TRAI... TUY NHIÊN, TRONG LỊCH SỬ NƯỚC TA CÓ THỂ NÓI CHỈ LÀ LỊCH SỬ CỦA NHỮNG CUỘC CHIẾN TRANH CHỐNG XÂM LƯỢC MÀ KHÔNG CÓ TRANG NÀO VỀ VIỆC PHÁT TRIỂN KINH TẾ, TRONG VỐN TỪ TRUYỀN THÔNG DƯỜNG NHƯ RẤT XA LẠ VỚI THU ẬT NGỮ "LÀM KINH TẾ". NGOÀI RA, TA MỚI Đ ỔI MỚI NỀN KINH TẾ NÊN V ẪN CÒN NHỮNG NGƯỜI THUỘC "THẾ HỆ CŨ"- THẾ HỆ CỦA CƠ CHẾ BAO CẤP. HỌ "DỊ ỨNG" VỚI KINH TẾ THỊ TRƯỜNG, COI KINH TẾ THỊ TRƯ ỜNG LÀ MỘT THỨ G Ì ĐÓ RẤT XẤU XA MÀ MÌNH KHÔNG THỂ CHẤP NHẬN, VÀ LÀM THEO ĐƯỢC; VÀ HỌ CŨNG KHÔNG ĐỦ NĂNG ĐỘNG ĐỂ THÍCH ỨNG VỚI TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG. 19