Tiểu luận về: “Hãy chứng minh sức lao động là hàng đặc biệt, ý nghĩa nghiên cứu vấn đề”

Chia sẻ: Bùi Dương Sơn | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

338
lượt xem 159
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong những năm qua nền kinh tế nước ta dần dần chuyển nền kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường, nhiều thị trường của nước ta đã từng bước được hình thành và phát triển, song trình độ phát triển còn thấp so với các nước và sự phát triển của nó còn thiếu đồng bộ. Một trong những thị trường được hình thành đó là thị trường sức lao động (hay còn gọi là thị trường lao động)....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận về: “Hãy chứng minh sức lao động là hàng đặc biệt, ý nghĩa nghiên cứu vấn đề”

TRƯ NG …………………. KHOA………………………. ----- ----- Báo cáo t t nghi p tài: “Hãy ch ng minh s c lao ng là hàng c bi t, ý nghĩa nghiên c u v n ” 1
M CL C N I DUNG .................................................................................... 4 I. S CHUY N HOÁ S C LAO NG THÀNH HÀNG HOÁ ................................................................................... 4 Khái ni m s c lao ng: .......................................................... 4 II. HÀNG HOÁ S C LAO NG LÀ HÀNG HOÁ C BI T .................................................. 6 III. Ý NGHĨA NGHIÊN C U V N ....................... 8 K T LU N ................................................................................... 13 TÀI LI U THAM KH O .................................................... 13 2
L IM U Trong nh ng năm qua n n kinh t nư c ta d n d n chuy n n n kinh t t k ho ch hoá t p trung sang n n kinh t th trư ng, nhi u th trư ng c a nư c ta ã t ng bư c ư c hình thành và phát tri n, song trình phát tri n còn th p so v i các nư c và s phát tri n c a nó còn thi u ng b . M t trong nh ng th trư ng ư c hình thành ó là th trư ng s c lao ng (hay còn g i là th trư ng lao ng). Cho n nay v n còn chưa có nh n th c rõ và th ng nh t v th trư ng s c lao ng. Trư c i m i, chúng ta h u như không th a nh n th trư ng s c lao ng. Trong i u ki n hi n nay, vi c th a nh n nó là t t y u. B Lu t Lao ng ã ư c ban hành ngày 23/6/1994 và ti p ó là m t lo t các ngh nh c a Chính ph hư ng d n thi hành B Lu t Lao ng ã có nh ng tác ng tích c c n vi c hình thành khuôn kh pháp lý cho th trư ng này. S c lao ng ư c coi 3
là m t hàng hoá c bi t, ti n lương ư c coi là m c giá c a s c lao ng và ư c quy t nh b i s tho thu n gi a hai bên. C ngư i lao ng và ngư i s d ng lao ng u có nh ng quy n cơ b n m b o cho vi c tham gia th trư ng lao ng. hi u rõ hơn v n nên em ch n nghiên c u tài: “Hãy ch ng minh s c lao ng là hàng c bi t, ý nghĩa nghiên c u v n ” N I DUNG I. S CHUY N HOÁ S C LAO NG THÀNH HÀNG HOÁ Khái ni m s c lao ng: S c lao ng là toàn b th l c và trí l c t n t i trong cơ th con ngư i, nó ư c v n d ng vào quá trình lao ng s n xu t. 1. Nh ng i u ki n bi n s c lao ng thành hàng hoá Trong b t kỳ xã h i nào, s c lao ng cũng u là y u t hàng uc a quá trình lao ng s n xu t. Nhưng không ph i bao gi s c lao ng cũng là hàng hoá. S c lao ng ch bi n thành hàng hoá khi có hai i u ki n sau: M t là; ngư i lao ng ph i ư c t do v thân th , do ó có kh năng chi ph i s c lao ng c a mình. S c lao ng ch xu t hi n trên th 4
trư ng v i tư cách là hàng hoá, n u nó do b n con ngư i có s c lao ng ưa ra bán. Mu n v y, ngư i có s c lao ng ph i có quy n s h u năng l c c a mình. Vi c bi n s c lao ng thành hàng hoá òi h i ph i th tiêu ch chi m h u nô và ch phong ki n. Hai là; ngư i lao ng b tư c o t h t tư li u s n xu t không th t ti n hành lao ng s n xu t. Ch trong i u ki n y, ngư i lao ng m i bu c ph i bán s c lao ng c a mình, vì không còn cách nào khác sinh s ng. S t nt i ng th i hai i u ki n nói trên t t y u n n ch s c lao ng bi n thành hàng hoá. Dư i ch nghĩa tư b n, ã xu t hi n y hai i u ki n ó. M t m t, cách m ng tư s n ã gi i phóng ngư i lao ng kh i s l thu c v thân th vào ch nô và chúa phong ki n. M t khác, do tác ng c a quy lu t giá tr và các bi n pháp tích lu nguyên thu c a tư b n ã làm phá s n nh ng ngư i s n xu t nh , bi n h tr thành vô s n và t p trung tư li u s n xu t vào trong tay m t s ít ngư i. Vi c mua bán s c lao ng ư c th c hi n dư i hình th c thuê mư n. Quan h làm thuê ã t n t i khá lâu trư c ch nghĩa tư b n, nhưng không ph bi n và ch y u ư c s d ng trong vi c ph c v nhà nư c và qu c phòng. Ch n ch nghĩa tư b n nó m i tr nên ph bi n, thành h th ng t ch c cơ b n c a toàn b n n s n xu t xã h i. S cư ng b c phi kinh t ư c thay th b ng h p ng c a nh ng ngư i ch s h u hàng hoá, bình ng v i nhau trên cơ s “thu n mua, v a bán”. i u ó ã t o ra kh năng khách quan cho s phát tri n t do cá nhân c a các công dân và ánh d u m t trình m i trong s phát tri n t do cá nhân c a các công dân và ánh d u m t trình m i trong s phát tri n c a văn minh nhân lo i. S c lao ng bi n thành hàng hoá là i u ki n ch y u quy t nh s chuy n hoá ti n thành tư b n. 5
II. HÀNG HOÁ S C LAO NG LÀ HÀNG HOÁ C BI T Cũng như m i hàng hoá khác, hàng hoá - s c lao ng cũng có hai thu c tính: giá tr và giá tr s d ng. - Giá tr hàng hoá s c lao ng. Giá tr hàng hoá s c lao ng cũng gi ng như các hàng hoá khác ư c quy nh b i s lư ng th i gian lao ng xã h i c n thi t s n xu t và tái s n xu t ra s c lao ng. Nhưng, s c lao ng ch t n t i trong cơ th s ng c a con ngư i. s n xu t và tái s n xu t ra năng l c ó, ngư i công nhân ph i tiêu dùng m t s lư ng tư li u sinh ho t nh t nh. Như v y, th i gian lao ng xã h i c n thi t s n xu t ra s c lao ng s quy thành th i gian lao ng xã h i c n thi t s n xu t ra nh ng tư li u sinh ho t y, hay nói m t cách khác, s lư ng giá tr s c lao ng ư c xác nh b ng s lư ng giá tr nh ng tư li u sinh ho t duy trì cu c s ng c a ngư i có s c lao ng tr ng thái bình thư ng. Khác v i hàng hoá thông thư ng, giá tr hàng hoá s c lao ng bao hàm c y u t tinh th n và l ch s . i u ó th hi n ch : nhu c u c a công nhân không ch có nhu c u v v t ch t mà còn g m c nh ng nhu c u v tinh th n (gi i trí, h c hành,…). Nhu c u ó, c v kh i lư ng l n cơ c u nh ng tư li u sinh ho t c n thi t cho công nhân không ph i lúc nào và âu cũng gi ng nhau. Nó tùy thu c hoàn c nh l ch s c a t ng nư c, t ng th i kỳ, ph thu c vào trình văn minh ã t ư c c a m i nư c, ngoài ra còn ph thu c vào t p quán, vào i u ki n a lý và khí h u, vào i u ki n hình thành giai c p công nhân. Nhưng, i v i m t nư c nh t nh và trong m t th i kỳ nh t nh thì quy mô nh ng tư li u sinh ho t c n thi t cho ngư i lao ng là m t i lư ng nh t nh. Do ó, có th xác nh do nh ng b ph n sau ây h p thành: m t là, giá tr nh ng tư li u sinh ho t c n thi t duy trì s c lao ng c a b n thân ngư i công nhân; hai là, phí t n h c vi c c a công 6
nhân; ba là, giá tr nh ng tư li u sinh ho t c n thi t cho gia ình ngư i công nhân. Như v y, giá tr s c lao ng b ng giá tr nh ng tư li u sinh ho t v t ch t và tinh th n c n thi t tái s n xu t s c lao ng cho ngư i công nhân và nuôi s ng gia ình c a anh ta. nêu ra ư c s bi n i c a giá tr s c lao ng trong m t th i kỳ nh t nh, c n nghiên c u s tác ng l n nhau c a hai xu hư ng il p nhau. M t m t là s tăng nhu c u trung bình xã h i v hàng hoá và d ch v , v h c t p và trình lành ngh , do ó làm tăng giá tr s c lao ng. M t khác là s tăng năng su t lao ng xã h i, do ó làm gi m giá tr s c lao ng. Trong i u ki n tư b n hi n i, dư i tác ng c a cu c cách m ng khoa h c – k thu t và nh ng i u ki n khác , s khác bi t c a công nhân v trình lành ngh , v s ph c t p c a lao ng và m c s d ng năng l c trí óc và tinh th n c a h tăng lên. T t c nh ng i u ki n ó không th không nh hư ng n các giá tr s c lao ng. Không th không d n n s khác bi t theo ngành và theo lĩnh v c c a n n kinh t b che l p ng sau i lư ng trung bình c a giá tr s c lao ng. - Giá tr s d ng hàng hoá s c lao ng. Giá tr s d ng c a hàng hoá s c lao ng cũng gi ng như các hàng hoá khác ch th hi n ra trong quá trình tiêu dùng s c lao ng, t c là quá trình ngư i công nhân ti n hành lao ng s n xu t. Nhưng tính ch t c bi t c a hàng hoá s c lao ng ư c th hi n ó là: Th nh t, s khác bi t c a giá tr s d ng c a hàng hoá s c lao ng so v i giá tr s d ng c a các hàng hoá khác là ch , khi tiêu dùng hàng hoá s c lao ng, nó t o ra m t giá tr m i l n hơn giá tr c a thân giá tr s c lao ng. Ph n l n hơn ó chính là giá tr th ng dư. Như v y, hàng hoá s c lao ng có thu c tính là ngu n g c sinh ra giá tr . ó là c i m cơ b n nh t c a giá tr s d ng c a hàng hoá s c lao ng so v i 7
các hàng hoá khác. Nó là chìa khoá gi i quy t mâu thu n c a công th c chung c a tư b n. Như v y, ti n ch thành tư b n khi s c lao ng tr thành hàng hoá. Th hai, con ngư i là ch th c a hàng hoá s c lao ng vì v y, vi c cung ng s c lao ng ph thu c vào nh ng c i m v tâm lý, kinh t , xã h i c a ngư i lao ng. i v i h u h t các th trư ng khác thì c u ph thu c vào con ngư i v i nh ng c i m c a h , nhưng i v i th trư ng lao ng thì con ngư i l i có nh hư ng quy t nh t i cung. III. Ý NGHĨA NGHIÊN C U V N Vi c nghiên c u hàng hoá s c lao ng có ý nghĩa quan tr ng trong vi c xây d ng th trư ng lao ng Vi t Nam. ng và Nhà nư c ta ã th a nh n s c lao ng là hàng hoá (khi có các i u ki n tr thành hàng hoá) cho nên vi c xây d ng th trư ng s c lao ng là t t y u. Phát tri n n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa là v n c t lõi, tr ng tâm c a ng ta. N n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa nư c ta òi h i ph i có s phát tri n ng b các lo i th trư ng và Ngh quy t i h i IX cũng ã nh n m nh ph i ti p t c t o l p ng b các y u t th trư ng, th trư ng lao ng t ch không t n t i ã b t u hình thành và phát tri n. Th trư ng s c lao ng là th trư ng mà trong ó các d ch v lao ng ư c mua bán thông qua m t quá trình xác nh s lư ng lao ng ư c s d ng cũng như m c ti n công và ti n lương. Th trư ng lao ng là m t trong nh ng lo i th trư ng cơ b n và có m t v trí c bi t trong h th ng các th trư ng c a n n kinh t . Quá trình hình thành và phát tri n cũng như s v n ng c a th trư ng lao ng có nh ng c i m h t s c riêng bi t. Th trư ng lao ng cũng như các lo i th trư ng khác tuân th theo nh ng quy lu t c a th trư ng như quy lu t cung c u, quy lu t giá tr và quy lu t c nh tranh. i m khác bi t l n nh t ây là do tính ch t c bi t c a hàng hoá s c lao ng (như ã trình bày trên). 8
Th c hi n ư ng l i i m i, ng và Nhà nư c ã ban hành h th ng các chính sách và cơ ch qu n lý cho s phát tri n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n, t o ra nhi u i u ki n thu n l i các ngành, cách hình th c kinh t , các vùng phát tri n, t o nhi u vi c làm áp ng m t bư c yêu c u vi c làm và i s ng c a ngư i lao ng, do ó cơ h i l a ch n vi c làm c a ngư i lao ng ngày càng ư c m r ng. i h i VIII c a ng nêu rõ: “Khuy n khích m i thành ph n kinh t , m i công dân, m i nhà u tư m mang ngành ngh , t o nhi u vi c cho ngư i lao ng. M i công dân u ư c t do hành ngh , thuê mư n nhân công theo pháp lu t. Phát tri n d ch v vi c làm. Ti p t c phân b l i dân cư và lao ng trên a bàn c nư c, tăng dân cư trên các a bàn có tính chi n lư c v kinh t , an ninh qu c phòng. M r ng kinh t i ngo i, y m nh xu t kh u. Gi m áng k t l th t nghi p thành th và thi u vi c làm nông thôn” ( Văn ki n ih i i bi u toàn qu c l n th VIII, trang 114-115) vì v y ngư i lao ng t ch th ng, trông ch vào s b trí công vi c c a Nhà nư c (trong th i kỳ bao c p), ngư i lao ng ã tr nên năng ng hơn, ch ng t tìm vi c làm trong các thành ph n kinh t . Các quan h lao ng – vi c làm thay i theo hư ng các cá nhân ư c t do phát huy năng l c c a mình và t ch hơn trong vi c tìm ki m vi c làm phù h p v i quan h cung c u lao ng trên th trư ng. Ngư i s d ng lao ng ư c khuy n khích làm giàu h p pháp, nên y m nh u tư t o vi c làm. Khu v c kinh t tư nhân ư c th a nh n và khuy n khích phát tri n, m ra kh năng to l n gi i quy t vi c làm t o ra nhi u cơ h i cho ngư i lao ng bán s c lao ng c a mình. Ngày nay, vai trò c a Nhà nư c trong gi i quy t vi c làm ã thay i cơ b n. Thay vì bao c p trong gi i quy t vi c làm, Nhà nư c t p trung vào vi c t o ra cơ ch , chính sách thông thoáng, t o hành lang pháp lu t, xoá b hàng rào v hành chính và t o i u ki n v t ch t m b o cho m i ngư i ư c t do u tư phát tri n s n xu t, t o thêm vi c làm, t do 9
hành ngh , h p tác và thuê mu n lao ng. Cơ h i vi c làm ư c tăng lên và ít b ràng bu c b i các nguyên t c hành chính và ý chí ch quan c a Nhà nư c. T ng bư c hình thành cơ ch phân b lao ng theo các quy lu t c a th trư ng lao ng, i m i cơ ch và chính sách xu t kh u lao ng…. Theo Lu t Lao ng, Nhà nư c ã chuy n h n t cơ ch qu n lý hành chính v lao ng sang cơ ch th trư ng. Vi c tri n khai b lu t này ã góp ph n quan tr ng vào công cu c xây d ng t nư c và n nh xã h i trong th i gian qua. Nhà nư c cũng ã t ng bư c hoàn thi n h th ng pháp lu t: Lu t u tư nư c ngoài, Lu t t ai, Lu t Doanh nghi p, Lu t khuy n khích u tư trong nư c…, nên ã thúc y các y u t c a các th trư ng, trong ó th trư ng s c lao ng hình thành, m ra ti m năng m i gi i phóng các ti m năng lao ng và t o m vi c làm. ng th i v i các c i ti n trong qu n lý hành chính, h kh u, hoàn thi n chính sách b o hi m xã h i, b o hi m y t , ti n t hoá ti n lương, tách chính sách ti n lương, thu nh p kh i chính sách xã h i ã góp ph n làm tăng tính cơ ng c a lao ng. Quan h cung - c u v lao ng trên th trư ng s c lao ng nư c ta hi n nay có nh ng bi u hi n sau: M t là, trên ph m vi c nư c, cung l n hơn c u v lao ng và tình tr ng này ti p t c kéo dài trong nh ng năm t i, d n n s c ép r t l n v vi c làm, vì chúng ta thi u v n u tư nghiêm tr ng, chi n lư c l a ch n công ngh thích h p chưa ư c xác nh rõ ràng, cơ c u kinh t ang trong quá trình chuy n d ch, nhưng di n ra ch m ch m và khó khăn. Cung l n hơn c u v lao ng còn do lao ng còn tăng v i t l cao 3,2%-3,5%/năm, d n n m i năm có kho ng 1,1 tri u thanh niên bư c vào tu i lao ng. S này tham gia vào th trư ng lao ng ngày m t ông và v i kh năng t gi i quy t vi c làm r t khác nhau, nhưng có i m thư ng là không ư c ào t o ngh . Vì v y, công tác d y ngh và ph c p ngh tr thành 10
v n c p bách và có tính chi n lư c, là khâu then ch t nâng cao ch t lư ng và s c c ch tranh c a lao ng trên th trư ng. Hai là, lao ng nông thôn chi m hơn 70% lao ng c a c nư c, n u ch làm thu n nông, t cung, t c p, thì s lao ng thi u ho c không có vi c làm lên n 30%. S này s t phát di chuy n ra thành ph ho c khu công nghi p t p trung tìm ki m vi c làm, làm cho cung v lao ng trên th trư ng lao ng càng l n. Ba là, quan h cung c u v lao ng còn căng th ng v m t k t c u, d n n tình tr ng “th t nghi p k t c u”. i u này th hi n ch : m t s ngành ti m năng còn l n, có kh năng thành hi n th c (v v n, k t c u h t ng, k thu t, công ngh , th trư ng tiêu th …) như lâm nghi p, ngư nghi p, d ch v và du l ch… m t s vùng mi n núi, ng b ng sông C u Long, ven bi n v n thi u lao ng, nhưng kh năng di dân và di chuy n lao ng n r t h n ch . Trong khi ang có xu hư ng lao ng b y ra m t s lĩnh v c, thì ng th i m t s lĩnh v c và hình th c khác l i xu t hi n kh năng thu hút thêm lao ng như kinh t h gia ình, khu v c phi k t c u, doanh nghi p nh , nhưng l i chưa có chính sách khuy n khích tho áng. c bi t là thi u m t i ngũ lao ng có trình cao làm vi c trong m t s lĩnh v c áp d ng công ngh m i ho c trong các khu ch xu t, các ơn v kinh t có v n u tư nư c ngoài…. Chính s thi u n nh trong quan h cung c u trên th trư ng s c lao ng ang là nhân t làm cho th trư ng này ho t ng kém hi u qu . Ngư i lao ng khi ư c ti p nh n v n chưa th c s g n bó và yên tâm v i công vi c. Ngư i s d ng lao ng chưa th c s tin tư ng vào ngư i lao ng. Hi n tư ng này không ch d n n m t cân i cung c u mà còn làm cho chi phí lao ng tăng lên, ti n lương không th hi n ư c giá tr ích th c c a s c lao ng. Tâm lý b t n còn d n n s c hút c a các doanh nghi p và t ch c nhà nư c m nh hơn so v i các công ty và t 11
ch c cá nhân, trong khi kh năng t o thêm vi c làm m i l i ch y u thu c v khu v c tư nhân. 12
K T LU N Như v y s c lao ng là hàng hoá c bi t. Trong th i gian t i c n ph i có nh ng gi i pháp hoàn thi n cơ ch chính sách i ôi v i nâng cao ch t lư ng ngu n lao ng t o i u ki n thu n l i cho m i ngư i lao ng ư c t do bán s c lao ng, t do di chuy n s c lao ng gi a các vùng, các mi n khác nhau … nh m phát huy h t ti m năng ngu n l c lao ng c a nư c ta v i m c ích xây d ng m t th trư ng lao ng sôi ng, n nh và có hi u qu tác ng tích c c n s phát tri n kinh t . TÀI LI U THAM KH O 1. Giáo trình Kinh t chính tr 2. T p chí Lý lu n chính tr s 2-2002 3. T p chí Lý lu n chính tr s 12-2002 4. T p chí Lý lu n chính tr s 1-2003 13