Tìm hiểu kinh sách và báo chí của đạo Cao Đài

Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013 21<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T×M HIÓU KINH S¸CH Vµ B¸O CHÝ CñA<br /> §¹O CAO §µI<br /> <br /> NguyÔn Thanh Xu©n(*)<br /> <br /> <br /> §<br /> ¹i §¹o Tam Kú Phæ §é gäi lµ ®¹o 1928: 20 bµi, n¨m 1929: 03 bµi, n¨m 1931:<br /> Cao §µi chÝnh thøc ra ®êi ë T©y 03 bµi, n¨m 1932: 02 bµi, n¨m 1933: 12 bµi,<br /> Ninh n¨m 1926. Tr¶i qua gÇn mét thÕ kØ n¨m 1935: 05 bµi, n¨m 1935: 01 bµi.<br /> tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ®Õn nay ®¹o Cao Nh÷ng bµi C¬ bót nãi trªn lóc ®Çu<br /> §µi cã mÆt ë 37 tØnh, thµnh phè, chñ yÕu ®−îc thùc hiÖn qua hai nhãm C¬ bót<br /> ë phÝa Nam víi 2,5 triÖu tÝn ®å, h¬n 10<br /> Chiªu - Kú (gåm hai «ng Ng« Minh Chiªu<br /> ngµn chøc s¾c vµ 1.018 c¬ së thê tù (gåm vµ V−¬ng Quang Kú) vµ nhãm Cao -<br /> Tßa th¸nh Tæ ®×nh, Th¸nh thÊt, Th¸nh Ph¹m (gåm hai «ng Cao Quúnh C− vµ<br /> tÞnh, ®iÖn thê PhËt MÉu), ®ång thêi cã Ph¹m C«ng T¾c). Nh−ng tõ sau khi Cao<br /> mét hÖ thèng kinh s¸ch lµm c¬ së cho §µi ra ®êi n¨m 1926, th× trong c¸c §µn<br /> gi¸o lÝ, gi¸o luËt, lÔ nghi - c¸ch thøc<br /> C¬ d¹y ®¹o ®Òu cã sù tham gia cña c¸c<br /> hµnh ®¹o vµ c¬ cÊu tæ chøc. Cã thÓ chia nh©n vËt quan träng cña Ngò Chi Minh<br /> kinh s¸ch cña ®¹o Cao §µi thµnh c¸c lo¹i ®¹o (Minh S−, Minh ThiÖn, Minh Lý,<br /> víi néi dung cô thÓ nh− sau. Minh T©n, Minh §−êng) nh− c¸c «ng Lª<br /> 1. S¸ch vÒ gi¸o lÝ vµ thê phông V¨n LÞch, TrÇn §¹o Quang… ®· tham gia<br /> <br /> §èi víi ®¹o Cao §µi, s¸ch nãi vÒ gi¸o ®¹o Cao §µi vµ c¸c chøc s¾c lín cña ®¹o<br /> <br /> lÝ vµ sù thê phông ph¶i kÓ ®Õn bé Th¸nh Cao §µi.<br /> <br /> ng«n HiÖp tuyÓn. Bé s¸ch Th¸nh ng«n Gi¸o lÝ cña ®¹o Cao §µi lµ hÖ thèng<br /> HiÖp tuyÓn (quyÓn nhÊt vµ quyÓn nh×) c¸c tÝn ®iÒu vÒ Cao §µi (Th−îng §Õ), §¹i<br /> xuÊt b¶n n¨m 1970 cña Tßa Th¸nh Cao §¹o (mét nÒn ®¹o lín), Tam kú Phæ ®é<br /> §µi T©y Ninh cã tÊt c¶ 180 bµi C¬ bót d¹y (lÇn thø ba - lÇn cuèi cïng Th−îng §Õ<br /> ®¹o ®−îc thùc hiÖn tõ n¨m 1925 ®Õn 1935, cøu ®é chóng sinh)… vÒ tæng hîp c¸c t«n<br /> tøc lµ tõ khi xuÊt hiÖn c¸c §µn c¬ ë vïng gi¸o trªn nÒn t¶ng “Quy nguyªn Tam<br /> Sµi Gßn - Chî Lín ®Õn bµi Th¸nh gi¸o gi¸o” (Nho - PhËt - §¹o), “HiÖp nhÊt ngò<br /> cña Lý Th¸i B¹ch ngµy 13/11/1935 ®Ó chóc chi” (thèng nhÊt n¨m ngµnh ®¹o: Tiªn,<br /> mõng Hé ph¸p (Ph¹m C«ng T¾c) ®· l¾m PhËt, Th¸nh, ThÇn, Nh©n).<br /> phen nhäc nh»n khæ n·o lµm cho ®¹o ra<br /> Nãi ®Õn kinh s¸ch cña ®¹o Cao §µi<br /> thiÖt t−íng. Cô thÓ tõng n¨m víi sè<br /> kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn c¸c kinh tông,<br /> l−îng c¸c bµi C¬ bót lµ: n¨m 1925: 01 bµi,<br /> n¨m 1926: 73 bµi, n¨m 1927: 23 bµi, n¨m *. TS., Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ.<br /> 22 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> trong ®ã næi bËt lµ bé Kinh Thiªn ®¹o vµ tông ba bµi Tam gi¸o (Nho - PhËt - §¹o)<br /> ThÕ ®¹o. Kinh Thiªn ®¹o vµ ThÕ ®¹o ®−îc vµ Ngò nguyÖn. Cao §µi T©y Ninh kh«ng<br /> h×nh thµnh qua C¬ bót trong kho¶ng thêi sö dông ba bµi D©ng Tam b¶o cã tõ thêi<br /> gian tõ 21 ®Õn 23/8/1935, tøc lµ sau khi «ng Ng« Minh Chiªu…<br /> ®¹o Cao §µi ra ®êi gÇn 10 n¨m. Kinh C¸c bµi kinh Thiªn ®¹o vµ ThÕ ®¹o ®Òu<br /> Thiªn ®¹o vµ ThÕ ®¹o ®−îc gäi lµ T©n ®−îc so¹n b»ng th¬ lôc b¸t hoÆc song<br /> kinh ®Ó tông trong c¸c buæi lÔ t¹i gia thÊt lôc b¸t. Ngoµi mét sè bµi dïng ©m<br /> ®×nh, Th¸nh thÊt, Tßa Th¸nh (Tæ ®×nh) H¸n ViÖt, cßn ®a sè lµ tiÕng quèc ng÷ dÔ<br /> nh»m ca ngîi Th−îng §Õ, c¸c bËc ThÇn, ®äc, dÔ hiÓu. TÊt c¶ c¸c bµi trong Kinh<br /> Th¸nh, Tiªn, PhËt, tông trong viÖc quan,<br /> thiªn ®¹o vµ ThÕ ®¹o ®Òu ®äc b»ng<br /> h«n, tang, tÕ…<br /> giäng nam ai, nam xu©n cña d©n ca Nam<br /> Kinh Thiªn ®¹o gåm 25 bµi, nh−: Kinh Bé.<br /> cóng Tø thêi (tøc lµ kinh cóng vµo bèn<br /> 2. S¸ch vÒ luËt, lÔ nghi vµ tæ chøc<br /> giê trong ngµy: Tý, Ngä, M·o, DËu) gåm:<br /> * T©n luËt, Ph¸p Ch¸nh truyÒn. §©y lµ<br /> NiÖm h−¬ng, Khai kinh, Ngäc Hoµng<br /> hai bé s¸ch ®Æc biÖt quan träng ®èi víi<br /> Th−îng §Õ, PhËt gi¸o, Tiªn gi¸o, Nho<br /> ®¹o Cao §µi v× nãi vÒ luËt lÖ, lÔ nghi,<br /> gi¸o, D©ng hoa, D©ng r−îu, D©ng trµ,<br /> phÈm trËt chøc s¾c vµ tæ chøc gi¸o héi -<br /> Ngò nguyÖn (n¨m lêi cÇu nguyÖn); Kinh<br /> nÒn hµnh chÝnh ®¹o. §óng ra ph¶i gäi lµ<br /> vÒ PhËt MÉu gåm: PhËt MÉu Ch©n kinh<br /> Ph¸p Ch¸nh truyÒn vµ T©n LuËt v× Ph¸p<br /> vµ C«ng ®øc Diªu Tr× Kim MÉu; Kinh<br /> Ch¸nh truyÒn ra tr−íc T©n LuËt. Theo<br /> gi¶i oan vµ Kinh x¸m hèi; c¸c bµi kinh<br /> quan niÖm cña ®¹o Cao §µi th× Ph¸p<br /> vÒ vßng ®êi con ng−êi nh−: Kinh t¾m<br /> Ch¸nh truyÒn vµ T©n LuËt ®Òu lµ luËt<br /> Th¸nh; Kinh cÇu cho ng−êi hÊp hèi, Kinh<br /> ph¸p cña ®¹o nh−ng Ph¸p Ch¸nh truyÒn<br /> cÇu cho ng−êi ®· chÕt, Kinh cÇu cho<br /> lµ lêi cña Th−îng §Õ ban cho th«ng qua<br /> ng−êi khi tÈm niÖm, khi ®−a linh c÷u,<br /> C¬ bót, cßn T©n LuËt lµ phÇn bæ sung. Do<br /> Kinh h¹ huyÖt, Kinh tiÓu t−êng, Kinh ®¹i<br /> vËy c¶ Ph¸p Ch¸nh truyÒn vµ T©n LuËt<br /> t−êng; Kinh U minh chung cÇu Th−îng<br /> cã nh÷ng néi dung nh− nhau. T©n LuËt<br /> §Õ vµ c¸c bËc ThÇn - Th¸nh - Tiªn - PhËt.<br /> lµ luËt míi so víi Cùu LuËt (luËt cò)<br /> Kinh ThÕ ®¹o gåm 21 bµi, nh−: Kinh<br /> trong NhÊt kú phæ ®é, NhÞ kú phæ ®é (c¸c<br /> nhËp héi, Kinh xuÊt héi (do ®ång nhi ®äc<br /> t«n gi¸o tr−íc khi Cao §µi ra ®êi). Tõ<br /> trong c¸c buæi lÔ), c¸c bµi kinh ®äc khi<br /> ®iÓn Cao §µi nhÊn m¹nh: “Ph¸p Ch¸nh<br /> ra ®−êng, khi vÒ nhµ, khi ®i ngñ, khi<br /> truyÒn do §øc ChÝ T«n lËp ra, lµm thµnh<br /> thøc dËy…<br /> b¶n HiÕn ph¸p cña ®¹o Cao §µi (…) Ph¸p<br /> Kinh Thiªn ®¹o vµ ThÕ ®¹o lµ kinh Ch¸nh truyÒn lµ cña c¶ Héi th¸nh B¸t<br /> nguyÖn cña ®¹o Cao §µi. Tuy nhiªn, mét Qu¸i §µi, HiÖp Thiªn §µi vµ Cöu Trïng<br /> sè chi ph¸i Cao §µi cã thay söa mét sè §µi. Ph¸p Ch¸nh truyÒn quy ®Þnh c¸c<br /> bµi cho phï hîp víi viÖc hµnh ®¹o cña phÈm chøc s¾c cña Cöu Trïng §µi vµ<br /> chi ph¸i m×nh. VÝ dô nh− ph¸p m«n Cao HiÖp Thiªn §µi, quyÒn h¹n vµ ®¹o phôc<br /> §µi ChiÕu Minh Tam Thanh V« Vi kh«ng cña mçi phÈm cÊp vµ viÖc th¨ng th−ëng”.<br /> NguyÔn Thanh Xu©n. T×m hiÓu kinh s¸ch… 23<br /> Theo s¸ch LÞch sö ®¹o Cao §µi (quyÓn II), phÈm cao (LuËt c«ng cö chøc s¾c Cöu<br /> T©n LuËt ®−îc c¸c chøc s¾c Tßa Th¸nh Trïng §µi).<br /> T©y Ninh hai lÇn d©ng lªn Lý Th¸i - Chøc n¨ng cña c¬ quan HiÖp Thiªn<br /> B¹ch ®Ó chØnh söa, bæ sung (lÇn thø §µi, quyÒn hµnh, ®¹o phôc cña c¸c chøc<br /> nhÊt vµo ngµy 24/12/1926, lÇn thø hai s¾c HiÖp Thiªn §µi tõ phÈm Hé ph¸p,<br /> vµo ngµy 15/01/1927). Sau ®ã d©ng lªn Th−îng phÈm, Th−îng sanh xuèng ®Õn<br /> Th−îng §Õ vµo ngµy 07/3/1927. Tõ ®iÓn B¶o sanh qu©n.<br /> Cao §µi viÕt: “T©n luËt cña ®¹o Cao §µi<br /> C¬ cÊu tæ chøc cña Cao §µi qua T©n<br /> lµ mét bé luËt tu hµnh thêi Tam kú phæ<br /> LuËt Ph¸p Ch¸nh truyÒn ®−îc thiÕt kÕ<br /> ®é do Héi th¸nh thay mÆt nh¬n sanh<br /> chÆt chÏ võa theo h×nh th¸i nhµ n−íc,<br /> lËp, ®−îc §øc Lý Gi¸o t«ng - Lý B¹ch,<br /> võa theo m« h×nh Gi¸o héi C«ng gi¸o víi<br /> gi¸ng söa, ®−îc §øc Hé ph¸p chuÈn<br /> nh÷ng phÈm trËt chøc s¾c cïng quyÒn<br /> nhËn vµ cã §øc ChÝ t«n (Th−îng ®Õ)<br /> lùc, s¾c phôc kh¸c nhau.<br /> phª chuÈn”. Cïng víi Ph¸p Ch¸nh<br /> truyÒn vµ T©n LuËt cßn cã s¸ch Ph¸p * LuËt B×nh qu©n, §¹i thõa Ch©n gi¸o<br /> Ch¸nh truyÒn chó gi¶i. S¸ch Ph¸p vµ Tam thõa Ch©n gi¸o. V× Cao §µi cã<br /> <br /> Ch¸nh truyÒn chó gi¶i nh− ®óng tªn nhiÒu chi ph¸i nªn ngoµi c¸c kinh s¸ch<br /> <br /> gäi cña nã lµ s¸ch gi¶i thÝch cô thÓ vÒ nãi trªn, mét sè chi ph¸i Cao §µi cßn cã<br /> <br /> Ph¸p Ch¸nh truyÒn vµ T©n LuËt. NhiÒu nh÷ng bé s¸ch riªng, ®iÓn h×nh lµ LuËt<br /> <br /> ý kiÕn cho r»ng Ph¸p Ch¸nh truyÒn chó B×nh qu©n cña Cao §µi Ch¬n Lý, §¹i<br /> <br /> gi¶i do chÝnh Hé ph¸p Ph¹m C«ng T¾c Thõa Ch©n gi¸o cña Cao §µi ChiÕu Minh<br /> <br /> víi t− c¸ch ®øng ®Çu HiÖp Thiªn §µi - Tam Thanh, Tam Thõa Ch©n gi¸o cña<br /> <br /> C¬ quan lËp ph¸p so¹n nh»m “gãp phÇn Cao §µi CÇu Kho Tam quan…<br /> <br /> cho c¸c chi ph¸i trë nªn gèc ”. LuËt B×nh qu©n gåm nh÷ng bµi Th¸nh<br /> gi¸o, Th¸nh huÊn cña Th−îng §Õ ®−îc<br /> Theo môc lôc s¸ch T©n LuËt Ph¸p<br /> t©m truyÒn qua Ch−ëng qu¶n HiÖp Thiªn<br /> Ch¸nh truyÒn cña Tßa Th¸nh T©y Ninh<br /> §µi Lª V¨n §−îc (Ngäc Ch¬n Long) tõ<br /> xuÊt b¶n n¨m 1972, néi dung ®−îc chia<br /> n¨m 1938 ®Õn n¨m 1947 vµ ®−îc Ch−ëng<br /> thµnh c¸c phÇn nh− sau:<br /> qu¶n Cöu Trïng §µi NguyÔn V¨n Ca<br /> - PhÈm trËt vµ quyÒn hµnh cña chøc (Böu An Thiªn) phæ biÕn. LuËt B×nh qu©n<br /> s¾c Cöu Trïng §µi, tõ Gi¸o t«ng xuèng gåm nh÷ng bµi gi¸o huÊn trong viÖc tu<br /> ®Õn Th«ng sù. häc vµ hµnh ®¹o, nh÷ng bµi gi¶i thÝch<br /> - §¹o phôc cña chøc s¾c Cöu Trïng §µi ®iÓn cè, lÔ nghi theo quan ®iÓm cña Cao<br /> nam ph¸i, tõ Gi¸o t«ng ®Õn Th«ng sù. §µi Ch¬n lý.<br /> <br /> - QuyÒn hµnh cña chøc s¾c Cöu Trïng §¹i Thõa Ch©n gi¸o lµ bé s¸ch quan<br /> §µi n÷ ph¸i, tõ §Çu s− tíi Th«ng sù. träng cña Cao §µi ChiÕu Minh Tam<br /> Thanh V« Vi. Ph¸p m«n Cao §µi ChiÕu<br /> - Nh÷ng quy ®Þnh viÖc c«ng cö chøc<br /> Minh Tam Thanh do «ng Ng« V¨n Chiªu<br /> s¾c Cöu Trïng §µi tõ phÈm thÊp lªn<br /> lËp ra sau khi «ng kh«ng nhËn chøc<br /> 24 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> Gi¸o t«ng cïng víi viÖc tõ chèi kh«ng vµo th¸ng 7 n¨m 1930 ®−îc viÕt b»ng<br /> mÆc bé phÈm phôc Gi¸o t«ng vµ vÒ CÇn tiÕng Ph¸p do Phèi s− NguyÔn V¨n Ca,<br /> Th¬ tu tÞnh. Cao §µi ChiÕu Minh Tam nguyªn lµ quan tri phñ, ®¹i ®Þa chñ vïng<br /> Thanh thùc hiÖn viÖc tu tuyÓn ®é b»ng Mü Tho gia nhËp Cao §µi n¨m 1928, s¸ng<br /> Néi gi¸o t©m truyÒn mang tÝnh bÝ truyÒn lËp, «ng NguyÔn Trung HËu, nguyªn lµ<br /> (kh¸c víi hÇu hÕt c¸c chi ph¸i Cao §µi quan ®èc häc Tr−êng t− thôc §a Cao, Sµi<br /> thùc hiÖn viÖc phæ ®é vµ tu theo Ngo¹i Gßn - mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp<br /> gi¸o c«ng truyÒn). Do c¸ch tu kh¸c nªn Cao §µi, lµm chñ bót. Tê NguyÖt san nµy<br /> §¹i thõa Ch©n gi¸o ®· ra ®êi ®Ó h−íng ®×nh b¶n vµo n¨m 1933 sau khi ph¸t<br /> dÉn viÖc tu tËp cña ph¸p m«n Cao §µi hµnh ®−îc 22 sè. Tuy thêi gian ng¾n<br /> ChiÕu Minh Tam Thanh. §¹i thõa Ch©n ngñi, nh−ng Revues Caodaiste cã vai trß<br /> <br /> gi¸o gåm c¸c bµi C¬ bót chñ yÕu ®−îc rÊt quan träng trong viÖc qu¶ng b¸ ®¹o<br /> <br /> d¹y trong n¨m BÝnh Tý (1936). Cao §µi ë thêi k× ®Çu míi ra ®êi. TiÕp<br /> theo lµ tê §uèc Ch©n Lý xuÊt b¶n n¨m<br /> Tam thõa Ch©n gi¸o lµ bé kinh cña<br /> 1935 còng do «ng NguyÔn V¨n Ca s¸ng<br /> Cao §µi CÇu Kho Tam Quan, gåm ba tËp:<br /> lËp vµ qu¶n lÝ. Tuy nhiªn, §uèc Ch©n Lý<br /> tËp mét thuéc vÒ bËc TiÓu thõa, d¹y vÒ<br /> kh«ng ph¶i c¬ quan cña Tßa th¸nh T©y<br /> c¸ch gi÷ ®¹o c¨n b¶n mµ mçi tÝn ®å ph¶i<br /> Ninh mµ lµ cña Cao §µi Minh Ch¬n Lý, v×<br /> thùc hiÖn; tËp hai thuéc vÒ bËc Trung<br /> lóc nµy «ng NguyÔn V¨n Ca ®· li khai<br /> thõa, d¹y c¸ch tu hµnh ®èi víi nh÷ng<br /> Tßa Th¸nh T©y Ninh vÒ Mü Tho lËp ra<br /> ng−êi chuÈn bÞ vµo hµng chøc s¾c, chøc<br /> Cao §µi Minh Lý Héi, sau ®æi thµnh Cao<br /> viÖc; tËp ba thuéc vÒ bËc Th−îng thõa,<br /> §µi Minh Ch¬n Lý. Tê §uèc Ch©n Lý tån<br /> d¹y vÒ c¸ch tu hµnh, tÞnh luyÖn ®èi víi<br /> t¹i ®−îc 5 n¨m, ®×nh b¶n vµo n¨m 1941,<br /> c¸c phÈm vÞ chøc s¾c cao cÊp cña ®¹o.<br /> sau khi ra ®−îc 44 sè. Cïng thêi gian víi<br /> 3. C¸c b¸o vµ t¹p chÝ §uèc Ch©n Lý, n¨m 1936, ë Sµi Gßn cã tê<br /> Do cã nhiÒu chi ph¸i nªn ®Ó truyÒn b¸n nguyÖt san §¹i §¹o do «ng Lª ThÕ<br /> gi¸o vµ më réng ¶nh h−ëng, ®a sè c¸c VÜnh lµm chñ bót, nh−ng chØ tån t¹i ®−îc<br /> chi ph¸i Cao §µi sau khi h×nh thµnh ®Òu mét n¨m víi 05 sè xuÊt b¶n.<br /> nç lùc xuÊt b¶n b¸o vµ t¹p chÝ. TÝnh ®Õn<br /> §¹o Cao §µi ra ®êi ®−îc mét thêi gian<br /> n¨m 1975, ®¹o Cao §µi cã ®Õn trªn d−íi<br /> ng¾n ®· cã sù chia rÏ, sau khi chia rÏ l¹i<br /> 20 tê b¸o, t¹p chÝ ®−îc xuÊt b¶n vµ ph¸t<br /> cã sù vËn ®éng thèng nhÊt. N¨m 1936, c¸c<br /> hµnh.<br /> «ng TrÇn V¨n QuÕ, NguyÔn V¨n Kiªn,<br /> * Nh÷ng n¨m míi ra ®êi - tr−íc n¨m Cao TriÒu Ph¸t, §oµn V¨n B¶n… ®øng ra<br /> 1945. NÕu kh«ng tÝnh hai bµi viÕt giíi vËn ®éng thèng nhÊt lËp ra tæ chøc Cao<br /> thiÖu vÒ ®¹o Cao §µi ®¨ng trªn sè ®Çu §µi §¹i §¹o Liªn §oµn, sau ®ã ®æi thµnh<br /> tiªn ngµy 23/8/1928 ë Sµi Gßn cña TuÇn Liªn Hßa Tæng Héi. N¨m 1938, tê §¹i<br /> b¸o L’Action Indochinoise (Hµnh ®éng §ång - c¬ quan Liªn Hßa Tæng Héi ra ®êi<br /> §«ng D−¬ng) th× NguyÖt san Revue ë Sµi Gßn víi chøc n¨ng võa truyÒn b¸<br /> Caodaiste lµ tê b¸o ®Çu tiªn cña ®¹o Cao ®¹o Cao §µi võa thùc hiÖn sø mÖnh<br /> §µi. Tê Revues Caodaiste ra sè ®Çu tiªn thèng nhÊt ®¹o Cao §µi. Tê §¹i §ång<br /> NguyÔn Thanh Xu©n. T×m hiÓu kinh s¸ch… 25<br /> còng chØ duy tr× ho¹t ®éng d−íi 4 n¨m, Ph¸t (Cao §µi Minh Ch¬n §¹o). §−êng<br /> ®Õn n¨m 1941 th× ®×nh b¶n, v× lóc nµy S¸ng vµ Néi San ®· ®ãng vai trß rÊt<br /> Ph¸p nghi ngê Cao §µi cã liªn hÖ víi quan träng trong viÖc tuyªn truyÒn<br /> NhËt nªn ®· b¾t mét sè chøc s¾c lín ®−a chÝnh s¸ch cña MÆt trËn ViÖt Minh, MÆt<br /> ®i tï ®µy, ®ãng cöa Tßa Th¸nh T©y Ninh trËn Liªn ViÖt, ®éng viªn tÝn ®å, chøc s¾c,<br /> vµ nhiÒu th¸nh thÊt kh¸c. Liªn Hßa Tæng chøc viÖc c¸c hÖ ph¸i Cao §µi tham gia<br /> Héi tuy kh«ng tuyªn bè gi¶i t¸n nh−ng kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. §−êng S¸ng vµ<br /> trªn thùc tÕ kh«ng cßn ho¹t ®éng n÷a. Néi San ra sè cuèi cïng vµo n¨m 1954<br /> Cïng thêi gian nµy, n¨m 1938, mét tê khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n<br /> nguyÖt san kh¸c ®−îc xuÊt b¶n lµ Tiªn Ph¸p th¾ng lîi, tæ chøc Cao §µi Cøu quèc<br /> Thiªn Tuyªn Bè t¹i Gia §Þnh do «ng Lª M−êi Hai ph¸i HiÖp nhÊt hoµn thµnh sø<br /> Kim Tþ, mét trong b¶y chøc s¾c lín (ThÊt mÖnh lÞch sö cña m×nh.<br /> Th¸nh) l·nh ®¹o Cao §µi Tiªn Thiªn,<br /> Nh÷ng n¨m 1950 cã bèn Ên phÈm míi<br /> s¸ng lËp vµ lµm chñ bót. Tê nguyÖt san<br /> lµ b¸o §¹i §¹o, thµnh lËp n¨m 1954 cña<br /> nµy ra ®−îc 19 sè, ®×nh b¶n vµo th¸ng 5<br /> Tßa Th¸nh T©y Ninh do «ng TrÇn Quang<br /> n¨m 1940.<br /> Vinh lµm chñ nhiÖm, «ng Cao §øc Träng<br /> * Sau N¨m 1945 ®Õn nay. Nh÷ng n¨m lµm chñ bót, tê t¹p chÝ §¹o §êi, thµnh<br /> 1940 - 1945, do t×nh h×nh chÝnh trÞ ë Nam lËp n¨m 1953, hai th¸ng ra mét sè do «ng<br /> Bé phøc t¹p nªn hÇu hÕt c¸c b¸o vµ t¹p TrÇn Nguyªn L−îng lµm chñ nhiÖm, tßa<br /> chÝ cña ®¹o Cao §µi kh«ng ho¹t ®éng. so¹n ®Æt ë Sµi Gßn. N¨m 1954, T¹p chÝ<br /> Nh−ng tõ n¨m 1945 trë ®i c¸c chi ph¸i §¹o §êi ®×nh b¶n sau 07 sè ®−îc ph¸t<br /> Cao §µi l¹i tiÕp tôc xuÊt b¶n b¸o vµ t¹p hµnh; tê Nh©n sinh thµnh lËp n¨m 1954<br /> chÝ ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô giíi thiÖu lµ NguyÖt san cña c¬ quan TruyÒn gi¸o<br /> nh÷ng ho¹t ®éng cña chi ph¸i m×nh. Thêi Cao §µi Trung ViÖt do «ng TrÇn LuyÖn<br /> k× nµy cã mét sè tê b¸o vµ nguyÖt san ra phô tr¸ch, n¨m 1955 ®×nh b¶n sau 07 sè<br /> ®êi nh−: §¹i §¹o cña Tßa Th¸nh T©y ®−îc ph¸t hµnh; tê T«n Gi¸o X· Héi ra<br /> Ninh ra sè ®Çu tiªn n¨m 1945, NguyÖt ®êi n¨m 1954 do c¸c «ng Tr−¬ng KÕ An,<br /> san Cao §µi Gi¸o Lý ra sè ®Çu tiªn n¨m Phan Thµnh Mai, Tr−¬ng NhËt T©n l·nh<br /> 1947, b¸o Duy T©m cña Tßa Th¸nh T©y ®¹o, n¨m 1955 ®×nh b¶n sau 11 sè ®−îc<br /> Ninh ra sè ®Çu tiªn n¨m 1948. §¸ng chó ph¸t hµnh.<br /> ý h¬n c¶ lµ tê §−êng S¸ng ra sè ®Çu tiªn Nh÷ng n¨m 1960, 1970 c¸c chi ph¸i<br /> n¨m 1947 do Cao H¶i §Õ, nguyªn chñ Cao §µi l¹i cho ph¸t hµnh mét sè Ên<br /> nhiÖm tê NhËt T©n b¸o, lµm chñ bót, tê phÈm míi. Cô thÓ lµ n¨m 1963 §¹i §¹o<br /> Néi San ra sè ®Çu tiªn n¨m 1950 do Bïi NguyÖt San - C¬ quan Phæ biÕn ®¹o Cao<br /> Thi Liªn phô tr¸ch. Hai tê §−êng S¸ng §µi cña Tßa Th¸nh T©y Ninh ra ®êi ®Æt<br /> vµ Néi San ®Òu lµ c¬ quan cña tæ chøc trô së tßa so¹n ë Sµi Gßn do «ng<br /> Cao §µi Cøu quèc M−êi Hai ph¸i HiÖp NguyÔn Thµnh Tr¹c lµm gi¸m ®èc, «ng<br /> nhÊt vµ Héi Th¸nh Duy NhÊt ®−îc thµnh Vâ Tßng Côc lµm chñ bót. §¹i §¹o<br /> lËp trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p d−íi NguyÖt San ra ®−îc 13 sè, ®×nh b¶n vµo<br /> sù l·nh ®¹o cña Ch−ëng ph¸p Cao TriÒu th¸ng 9 n¨m 1965. N¨m 1962, Cao §µi<br /> 26 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> Ban ChØnh §¹o - Héi Th¸nh d−íi quyÒn s¾c, chøc viÖc vµ tÝn ®å Cao §µi T©y Ninh<br /> ñng hé cña §øc Gi¸o t«ng NguyÔn ñng hé, tham gia cuéc kh¸ng chiÕn<br /> Ngäc T−¬ng cho ra ®êi tËp san Hµnh chèng Mü cøu n−íc.<br /> §¹o, ®Æt tßa so¹n t¹i An héi, BÕn Tre.<br /> Th¸ng 6 n¨m 2009, c¸c chi ph¸i Cao<br /> §©y lµ mét Ên phÈm xuÊt b¶n 03 th¸ng<br /> §µi trong ch−¬ng tr×nh “giao l−u hµnh<br /> mét k× (tam c¸ nguyÖt) cã néi dung<br /> ®¹o” ®· cho ra ®êi t¹p chÝ Cao §µi,<br /> phong phó, hÊp dÉn ®èi víi giíi Cao<br /> ph¸t hµnh ba th¸ng mét sè (tam c¸<br /> §µi. Tuy nhiªn Ên phÈm nµy còng chØ<br /> nguyÖt) do B¶o v¨n Ph¸p qu©n L÷<br /> trô ®−îc mét thêi gian. TËp san Hµnh<br /> Minh Ch©u lµ chñ bót, c¸c chøc s¾c lín<br /> §¹o ®×nh b¶n n¨m 1966, sau khi ra ®−îc<br /> nh− Ch¸nh Phèi s− Ngäc Nho Thanh<br /> 14 sè. N¨m 1964, «ng TrÇn V¨n QuÕ, mét<br /> (Cao §µi Ban ChØnh §¹o), §Çu s− Th¸i<br /> nh©n vËt cã uy tÝn trong Cao §µi, sau<br /> T¨ng Tinh (Cao §µi Minh Ch¬n §¹o),<br /> nhiÒu n¨m nç lùc trong phong trµo vËn<br /> Ch¸nh Phèi s− Th−îng BÈy Thanh (Cao<br /> ®éng thèng nhÊt Cao §µi nh−ng kh«ng<br /> §µi Tiªn Thiªn) trong Héi ®ång Biªn<br /> ®¹t thµnh tùu nh− mong muèn ®· lËp<br /> tËp, ®Æt t¹i Tßa Th¸nh Tæ ®×nh cña<br /> ra tê Nh©n Sinh ®Ó phæ biÕn gi¸o lÝ ®¹o<br /> Cao §µi Ban ChØnh §¹o ë BÕn Tre. T¹p<br /> Cao §µi, tiÕp tôc kªu gäi sù thèng nhÊt<br /> chÝ Cao §µi cã b¶y chuyªn môc, g¾n<br /> Cao §µi. Tuy nhiªn, tê Nh©n Sinh còng<br /> t«n gi¸o víi ®êi sèng x· héi: VÊn ®Ò -<br /> chØ tån t¹i ®−îc mét n¨m víi 19 sè ®−îc<br /> Sù kiÖn, Trao ®æi - Nghiªn cøu, V¨n<br /> ph¸t hµnh. TiÕp theo nh÷ng cè g¾ng<br /> hãa - T«n gi¸o, §êi sèng - T«n gi¸o,<br /> cña «ng TrÇn V¨n QuÕ víi tê Nh©n<br /> Tin tøc, Th¬ - TiÓu phÈm, Hái ®¸p<br /> Sinh, n¨m 1965, Ban Phæ th«ng Gi¸o lÝ<br /> ph¸p luËt. Tuy míi ra ®êi nh−ng t¹p<br /> sau ®æi thµnh C¬ Quan Phæ th«ng Gi¸o<br /> chÝ Cao §µi ®· t¹o ®−îc chç ®øng ®èi<br /> lÝ cho ra ®êi nguyÖt san Cao §µi Gi¸o<br /> víi b¹n ®äc trong ®¹o vµ ngoµi ®êi.<br /> LÝ ®Æt tßa so¹n t¹i Sµi Gßn. Tê Cao §µi<br /> Gi¸o LÝ ®−îc coi lµ mét Ên phÈm cã thêi Nh− vËy, cã thÓ nãi ®¹o Cao §µi cã<br /> gian ho¹t ®éng l©u nhÊt trong b¸o chÝ mét hÖ thèng kinh s¸ch phong phó ®Ó<br /> Cao §µi - 10 n¨m, ®×nh b¶n vµo th¸ng 3 x©y dùng nÒn t¶ng cña ®¹o, tõ gi¸o<br /> n¨m 1975 sau 95 sè ®−îc ph¸t hµnh. lÝ, sù thê phông ®Õn luËt lÖ, lÔ nghi,<br /> Mét Ên phÈm còng g©y ®−îc sù chó ý c¸ch thøc hµnh ®¹o, tõ chøc s¾c hµng<br /> trong b¸o chÝ Cao §µi lµ tê N−íc Vinh gi¸o phÈm vµ c¬ cÊu tæ chøc - nÒn<br /> §¹o S¸ng - c¬ quan ng«n luËn cña Ban hµnh chÝnh ®¹o ®Õn c¬ së thê tù…<br /> Cñng cè Hßa b×nh Chung sèng, ®−îc lËp Kinh s¸ch cña ®¹o Cao §µi dùa trªn<br /> n¨m 1968 do Gi¸o h÷u Th−îng Th©u nÒn t¶ng Tam gi¸o (Nho - PhËt - §¹o).<br /> <br /> Thanh lµm chñ nhiÖm, Nham ¸nh lµm Cao §µi ®−îc ®¸nh gi¸ lµ t«n gi¸o<br /> <br /> chñ bót. N−íc Vinh §¹o S¸ng ®· gãp gãp phÇn l−u gi÷ vµ truyÒn thõa c¸c<br /> <br /> phÇn quan träng trong viÖc tuyªn truyÒn gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng cña d©n<br /> <br /> thuyÕt Hßa b×nh Chung sèng cña Hé téc. §ã còng chÝnh lµ nÐt ®Æc s¾c cña<br /> <br /> ph¸p Ph¹m C«ng T¾c vµ ®éng viªn chøc ®¹o Cao §µi./.<br />