Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
TÌNH TRAÏNG NHIEÃM HCV, HBV, HIV VAØ LAO<br />
TREÂN CAÙC ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÄN MA TUÙY<br />
Cao Minh Nga*, Nguyeãn Ngoïc Lan**, Cao Myõ Haø***<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Nghieân cöùu nhaèm xaùc ñònh nguy cô cuûa nghieän ma tuùy gaây nhieãm HCV vaø caùc taùc nhaân khaùc nhö<br />
HIV, HBV vaø lao töø thaùng 5/2002 ñeán thaùng 2/2003. 85 ngöôøi nghieän ma tuùy bao goàm 34 ngöôøi ñeán cai<br />
nghieän taïi Vieän Y Döôïc hoïc Daân toäc TP. HCM vaø 51 ngöôøi nghieän ma tuùy ñeán khaùm vaø ñieàu trò lao taïi<br />
Beänh vieän Lao vaø Beänh Phoåi Phaïm Ngoïc Thaïch TP. HCM. HIV ñöôïc xeùt nghieäm baét buoäc ba laàn theo qui<br />
ñònh ñeå xaùc ñònh tình traïng nhieãm. HCV vaø HBV ñöôïc xaùc ñònh baèng test nhanh vaø / hoaëc ELISA. So saùnh<br />
test nhanh vôùi xeùt nghieäm ELISA ñaõ ñöôïc duøng roäng raõi ñeå phaùt hieän anti-HCV cho thaáy möùc ñoä phuø hôïp<br />
cuûa hai heä thoáng naøy laø 72,14%. Ña soá ngöôøi nghieän ma tuùy laø phaùi nam (97,65%), chuû yeáu thuoäc löùa tuoåi<br />
thanh nieân (18-30 tuoåi). HIV (+) chieám tæ leä 65,88% soá ngöôøi nghieän trong loâ nghieân cöùu, HCV (+) –<br />
68,24%, HBV (+) – 17,65%. Ñoàng nhieãm HCV vaø HIV (+) – 75,00%, HCV vaø HBV (+) – 10,34%, HIV vaø<br />
HBV (+) – 21,88%. Nhieãm ñoàng thôøi caû 3 loaïi HCV/ HBV vaø HIV (+) – 18,75% (6 tröôøng hôïp).<br />
Ñeà xuaát: ngoaøi vaán ñeà nhieãm HIV, caàn quan taâm hôn nöõa ñeán caùc nhieãm truøng khaùc, ñaëc bieät laø<br />
nhieãm HCV ôû nhöõng ngöôøi nghieän ma tuùy.<br />
<br />
SUMMARY<br />
ANALYSIS OF PREVALENCE OF HCV, HIV, HBV<br />
AND M. TUBERCULOSISINFECTIONS AMONG DRUG ADDICTS<br />
Cao Minh Nga, Nguyen Ngoc Lan, Cao My Ha<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 73 – 78<br />
<br />
The analysis was conducted to find out the menace of drug addiction causing HCV and other agents<br />
like HIV, HBV and tuberculosis from May 2002 to February 2003. 85 drug users include 34 drug users<br />
were throught with drugs at Traditional Medicine and Pharmacy Institute HoChiMinh city and 51 drug<br />
users were examined and treated in PhamNgocThach TB and Lung Diseases Hospital. HIV was tested by<br />
(ELISA/Rapid/Simple) (three time) and hepatitits B and C were diagnosed by rapid test and/or ELISA.<br />
Rapid test was compared with a leading commercial ELISA test of HCV. Results show that, the correction<br />
between these two systems is 72.14%. Most of drug addicts were male (97.65%) and belong to of<br />
productive age group (18-30 yrs). 65.88% were found to be HIV(+). 68.24% were HCV(+) and 17.65%<br />
were HBV(+). HCV and HIV were co-infected in 75,00%, and HCV and HBV in 10.34%, and HIV plus<br />
HBV in 21.88%. The mixed infection of HIV/HBV/HCV were found in 6 cases (18.75%).<br />
Proposition: Except HIV infection problem,the concern about other infections is needed, especially<br />
HCV infection.<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
Hieän nay teä naïn ma tuùy laø moät vaán ñeà raát ñöôïc<br />
quan taâm, lo ngaïi trong coäng ñoàng. Ngoaøi nhöõng haäu<br />
<br />
quaû traàm troïng veà kinh teá – xaõ hoäi, tieâm chích ma tuùy<br />
coøn laø ñöôøng laây lan chính cuûa nhöõng beänh heát söùc<br />
nguy hieåm nhö HIV/AIDS, vieâm gan sieâu vi C, B vaø<br />
<br />
* Boä moân Vi sinh – Khoa Y – Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM<br />
** Khoa Sinh hoùa-Mieãn dòch – Beänh vieän Lao vaø Beänh Phoåi Phaïm Ngoïc Thaïch TP. HCM<br />
*** Khoa Xeùt nghieäm – Vieän Y Döôïc hoïc Daân toäc TP. HCM<br />
<br />
73<br />
<br />
cuõng laø nguy cô khieán cho lao nhieãm trôû thaønh lao<br />
beänh – moät beänh xaõ hoäi, laø taùc nhaân gaây töû vong<br />
haøng ñaàu cho nhaân loaïi(3). Vieäc phaùt hieän vaø xöû lyù ñieàu<br />
trò thích hôïp, kòp thôøi ñoái vôùi caùc beänh nhieãm qua<br />
ñöôøng tieâm chích ôû nhöõng ngöôøi nghieän ma tuùy laø<br />
raát caàn thieát. Ñaõ coù nhöõng nghieân cöùu veà tình traïng<br />
ñoàng nhieãm caùc beänh laây lan qua ñöôøng tieâm chích ôû<br />
theá giôùi vaø caû Vieät nam(2,5,7,8,9). Söï ñoàng nhieãm virus<br />
vieâm gan C (HCV), HIV vaø virus vieâm gan B (HBV)<br />
treân caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy coøn ñöôïc quan taâm<br />
ñaëc bieät do haäu quaû laøm naëng theâm dieãn tieán cuûa moãi<br />
beänh. Ôû Vieät nam, vieäc phaùt hieän tình traïng nhieãm<br />
HCV, HBV treân caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy coù leõ<br />
môùi chæ döøng laïi ôû muïc ñích phoøng ngöøa, traùnh laây<br />
nhieãm cho nhaân vieân y teá. Taïi nhieàu cô sôû y teá vaø cô<br />
sôû cai nghieän ma tuùy, vieäc xaùc ñònh tình traïng nhieãm<br />
HCV, HBV cho caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy chuû yeáu<br />
vaãn döïa treân caùc test nhanh. Caùc loaïi test nhanh<br />
thöôøng laø nhöõng kyõ thuaät mieãn dòch treân maøng loïc<br />
(immunofiltration) hoaëc caùc kyõ thuaät ngöng keát. Ñaây<br />
laø nhöõng kyõ thuaät nhanh, ñôn giaûn, khoâng ñoøi hoûi<br />
phöông tieän maùy moùc vaø thöôøng ñöôïc duøng ôû nhöõng<br />
nöôùc ñang phaùt trieån. Taïi caùc nöôùc tieân tieán, test<br />
nhanh chæ ñöôïc duøng trong nhöõng tröôøng hôïp khaån<br />
caáp vaø caàn phaûi ñöôïc xaùc nhaän laïi baèng moät kyõ thuaät<br />
kinh ñieån.<br />
Töø nhöõng lyù do neâu treân, chuùng toâi ñaët ra nhöõng<br />
muïc tieâu cho nghieân naøy cöùu laø:<br />
1. So saùnh caùc kyõ thuaät chaån ñoaùn nhieãm HCV:<br />
test nhanh vaø ELISA.<br />
2. Khaûo saùt tình traïng nhieãm HCV, HIV vaø HBV<br />
treân caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy.<br />
3. Tìm hieåu söï ñoàng nhieãm HCV, HIV vaø HBV<br />
treân caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy<br />
<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br />
CÖÙU<br />
Thieát keá nghieân cöùu<br />
Nghieân cöùu moâ taû caét ngang.<br />
Ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
Laø nhöõng ngöôøi nghieän ma tuùy ñeán khaùm vaø<br />
<br />
74<br />
<br />
ñieàu trò lao taïi beänh vieän Lao vaø beänh phoåi Phaïm<br />
Ngoïc Thaïch hoaëc ñeán cai nghieän taïi Vieän Y Döôïc<br />
hoïc Daân toäc TP. HCM töø thaùng 5/2002 ñeán thaùng<br />
2/2003. Trong loâ nghieân cöùu coù 85 ngöôøi nghieän<br />
ma tuùy, bao goàm 56 ngöôøi ñaõ nhieãm HIV vaø 29<br />
ngöôøi chöa nhieãm HIV.<br />
Tieâu chuaån choïn maãu<br />
Nhöõng ngöôøi nghieän ma tuùy töø hai cô sôû tham<br />
gia nghieân cöùu, ñaõ xaùc ñònh ñöôïc coù heroin trong<br />
nöôùc tieåu.<br />
Tieâu chuaån loaïi tröø<br />
Nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc xaùc ñònh heroin trong<br />
nöôùc tieåu.<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
Tieán haønh caùc xeùt nghieäm thöôøng qui:<br />
+ Taùch laáy huyeát thanh töø 3 ml maùu ñoâng<br />
+ Tieán haønh test nhanh xaùc ñònh tình traïng<br />
nhieãm HBV, HCV baèng caùc loaïi test nhanh taïi Khoa<br />
Sinh hoùa - Mieãn dòch beänh vieän Lao vaø beänh phoåi<br />
Phaïm Ngoïc Thaïch vaø Khoa Xeùt nghieäm Vieän Y Döôïc<br />
hoïc Daân toäc TP. HCM.<br />
+ Nhieãm HIV ñöôïc xaùc ñònh taïi Trung taâm Y teá<br />
Döï phoøng hoaëc Vieän Pasteur TP. HCM qua ba phaûn<br />
öùng: hai laàn xeùt nghieäm huyeát thanh ñeå phaùt hieän<br />
(baèng kyõ thuaät ELISA) ñeàu döông tính vaø moät xeùt<br />
nghieäm khaúng ñònh baèng kyõ thuaät Western Blot<br />
(WB).<br />
+ Phaùt hieän Mycobacterium tuberculosis baèng<br />
kyõ thuaät PCR: vôùi nhoùm nghieän ma tuùy ñeán khaùm vaø<br />
ñieàu trò lao taïi BV Phaïm Ngoïc Thaïch.<br />
Huyeát thanh beänh nhaân sau khi laøm caùc xeùt<br />
nghieäm thöôøng qui ñöôïc giöõ laïi ñeå laøm phaûn öùng<br />
ELISA tìm khaùng theå anti-HCV vôùi kít MONOLISA®<br />
anti-HCV PLUS Version 2 (haõng BioRad). Thöïc hieän<br />
treân maùy ELISA baùn töï ñoäng (haõng Bio-Rad) taïi Khoa<br />
Sinh hoùa - Mieãn dòch beänh vieän Lao vaø beänh phoåi<br />
Phaïm Ngoïc Thaïch.<br />
Thu thaäp döõ lieäu nghieân cöùu vaø xöû lyù keát quaû theo<br />
caùc phöông phaùp thoáng keâ y hoïc.<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Trong soá ñoù, coù 5 tröôøng hôïp khoâng phuø hôïp keát<br />
quaû:<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Ñaëc tính maãu khaûo saùt<br />
Chuùng toâi ñaõ khaûo saùt 85 tröôøng hôïp töø hai cô sôû<br />
tham gia nghieân cöùu. Caùc ñaëc ñieåm veà giôùi, tuoåi cuûa<br />
maãu khaûo saùt ñöôïc ghi nhaän trong baûng 1.<br />
Baûng 1. Ñaëc ñieåm giôùi, tuoåi cuûa maãu khaûo saùt (n=85)<br />
Ñaëc tính maãu<br />
Giôùi<br />
<br />
Löùa tuoåi<br />
<br />
Soá löôïng<br />
<br />
Tæ leä %<br />
<br />
Nam<br />
<br />
83<br />
<br />
97,65<br />
<br />
Nöõ<br />
<br />
2<br />
<br />
2,35<br />
<br />
18 - 20<br />
<br />
11<br />
<br />
12,64<br />
<br />
21 – 30<br />
<br />
59<br />
<br />
69,41<br />
<br />
31 – 40<br />
<br />
8<br />
<br />
9,41<br />
<br />
41 – 50<br />
<br />
6<br />
<br />
7,06<br />
<br />
54<br />
<br />
1<br />
<br />
1,18<br />
<br />
Phaân nhoùm caùc ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
Caùc ñoái töôïng trong loâ nghieân cöùu ñöôïc chia<br />
thaønh 2 nhoùm: nhoùm coù HIV (+) (56 tröôøng hôïp) vaø<br />
nhoùm HIV (-) (29 tröôøng hôïp): bao goàm 51 tröôøng<br />
hôïp ñeán khaùm ñieàu trò taïi BV Phaïm Ngoïc Thaïch vaø<br />
34 tröôøng hôïp ñeán cai nghieän taïi Vieän Y Döôïc hoïc<br />
Daân toäc TP. HCM (baûng 2).<br />
Baûng 2. Caùc nhoùm ñoái töôïng nghieän ma tuùy<br />
STT<br />
<br />
Nhoùm<br />
<br />
N<br />
<br />
Tæ leä%<br />
<br />
1<br />
<br />
HIV (+)<br />
<br />
56<br />
<br />
65,88<br />
<br />
2<br />
<br />
HIV (-)<br />
<br />
29<br />
<br />
34,12<br />
<br />
Toång soá<br />
<br />
85<br />
<br />
100<br />
<br />
Keát quaû xeùt nghieäm HCV<br />
Chuùng toâi tieán haønh xeùt nghieäm tìm khaùng theå<br />
anti-HCV baèng caû hai kyõ thuaät ELISA vaø test nhanh<br />
(Distinct® HCV) treân 38 tröôøng hôïp, ñoái töôïng chuû<br />
yeáu laø ôû nhöõng ngöôøi ñeán cai nghieän ma tuùy (34<br />
tröôøng hôïp). Keát quaû ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.<br />
Baûng 3. Ñoái chieáu keát quaû xeùt nghieäm anti-HCV<br />
(n=38)<br />
STT<br />
<br />
Kyõ thuaät<br />
<br />
Döông tính<br />
Taàn suaát<br />
<br />
tæ leä %<br />
<br />
Aâm tính<br />
Taàn suaát Tæ leä %<br />
<br />
1<br />
<br />
ELISA<br />
<br />
24<br />
<br />
63,16<br />
<br />
14<br />
<br />
36,84<br />
<br />
2<br />
<br />
Test nhanh<br />
<br />
23<br />
<br />
60,52<br />
<br />
15<br />
<br />
39,47<br />
<br />
- 3 tröôøng hôïp: ELISA (+), test nhanh (-),<br />
trong ñoù coù 2 tröôøng hôïp coù men gan cao hôn giôùi<br />
haïn bình thöôøng.<br />
- 2 tröôøng hôïp: ELISA (-), test nhanh (+),1<br />
tröôøng hôïp coù men gan cao.<br />
Nhö vaäy, khi ñaùnh giaù theo chæ soá Kappa thì möùc<br />
ñoä phuø hôïp (corecction) cuûa hai heä thoáng naøy chæ laø<br />
72,14%. Neáu laáy kyõ thuaät ELISA laøm chuaån thì kyõ<br />
thuaät test nhanh coù ñoä nhaïy caûm laø 87,5% vaø ñoä ñaëc<br />
hieäu laø 85,7%.<br />
Khaûo saùt tình traïng nhieãm HCV, HIV,<br />
HBV vaø lao<br />
Chuùng toâi tieán haønh xaùc ñònh anti-HCV treân taát<br />
caû caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy trong loâ nghieân cöùu<br />
baèng kyõ thuaät ELISA. Keát quaû ñöôïc theå hieän ôû baûng 4.<br />
Baûng 4. Keát quaû anti-HCV(+) baèng kyõ thuaät ELISA<br />
(n=85)<br />
Soá tröôøng<br />
Tæ leä<br />
Anti-HCV (+)<br />
hôïp<br />
%<br />
<br />
STT<br />
<br />
Nhoùm ñoái töôïng<br />
<br />
1<br />
<br />
Beänh nhaân coù HIV (+)<br />
<br />
56<br />
<br />
43<br />
<br />
76,78<br />
<br />
2<br />
<br />
HIV chöa xaùc ñònh<br />
<br />
29<br />
<br />
15<br />
<br />
51,72<br />
<br />
Chung cho 2 nhoùm<br />
<br />
85<br />
<br />
58<br />
<br />
68,24<br />
<br />
Tình traïng nhieãm HCV vaø caùc nhieãm<br />
truøng khaùc<br />
<br />
Chuùng toâi khaûo saùt tình traïng nhieãm HCV, HIV,<br />
HBV vaø lao treân caùc ñoái töôïng trong loâ nghieân cöùu<br />
theo 2 nhoùm. Chæ coù 68 tröôøng hôïp trong loâ nghieân<br />
cöùu ñöôïc laøm xeùt nghieäm tìm HBsAg (32 trong nhoùm<br />
HIV (+) vaø 36 trong nhoùm HIV (-); 51 tröôøng hôïp coù<br />
keát quaû PCR lao. Keát quaû ñöôïc trình baøy ôû baûng 5.<br />
Baûng 5. Tình traïng nhieãm HCV, HBV, HIV vaø lao<br />
treân caùc ñoái töôïng nghieän ma tuùy<br />
Chung cho 2<br />
Xeùt<br />
nhoùm<br />
STT<br />
nghieäm<br />
Taàn Tæ leä Taàn Tæ leä Taàn Tæ leä<br />
suaát<br />
%<br />
suaát<br />
%<br />
suaát<br />
%<br />
1 Anti-HCV 43/56 65,88 15/29 34,12 58/85 68,24<br />
2<br />
HBsAg<br />
7/32 21,87 5/36 13,89 12/68 17,65<br />
PCR lao<br />
3<br />
33/47 70,21 1/4 25,00 34/51 66,67<br />
(phoåi,…)<br />
Nhoùm HIV (+) Nhoùm HIV (-)<br />
<br />
75<br />
<br />
Tìm hieåu söï ñoàng nhieãm HCV, HBV vaø<br />
HIV<br />
Söï ñoàng nhieãm ñöôïc cuûa nhoùm nghieän ma tuùy<br />
coù HIV (+) ñöôïc trình baøy trong baûng 6.<br />
Baûng 6. Söï ñoàng nhieãm HCV, HBV vaø HIV ôû nhoùm<br />
nghieän ma tuùy coù HIV (+)<br />
STT<br />
<br />
Ñoàng nhieãm<br />
<br />
Soá ca Taàn suaát Tæ leä %<br />
<br />
1<br />
<br />
HCV (+) & HIV (+)<br />
<br />
56<br />
<br />
42<br />
<br />
75,00<br />
<br />
2<br />
<br />
HBV (+) & HIV (+)<br />
<br />
32<br />
<br />
7<br />
<br />
21,88<br />
<br />
3<br />
<br />
HCV (+), HBV (+) & HIV (+)<br />
<br />
32<br />
<br />
6<br />
<br />
18,75<br />
<br />
Ñoái vôùi nhoùm nghieän ma tuùy chöa nhieãm HIV,<br />
tình traïng ñoàng nhieãm hay chöa nhieãm loaïi viruùt naøo<br />
neâu treân ñöôïc theå hieän ôû baûng 7.<br />
Baûng 7. Khaûo saùt treân nhoùm nghieän ma tuùy chöa<br />
nhieãm HIV<br />
STT<br />
<br />
Tình traïng<br />
<br />
Soá ca Taàn suaát Tæ leä %<br />
<br />
1<br />
<br />
HCV (+) & HBV (+)<br />
<br />
29<br />
<br />
3<br />
<br />
10,34<br />
<br />
2<br />
<br />
HCV(-), HBV(-) & HIV(-)<br />
<br />
59<br />
<br />
8<br />
<br />
13,56<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
Veà ñaëc tính maãu nghieân cöùu<br />
Soá ñoái töôïng nghieän ma tuùy laø giôùi nam chieám<br />
öu theá hoaøn toaøn so vôùi giôùi nöõ (97,65% so vôùi 2,35%)<br />
(p