Tổ chức hành chính và xã hội làng xã thời Lê (thế kỷ XV - đầu thế kỷ XVI)

TO CHCJTC HfiNH CHINH Vfl Xfl HPI LfING Xfl THG^I LE<br /> (THE KY XV - OflU THE KY XVI)<br /> <br /> <br /> VC DUY M £ N '<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1. To chiJfc bq mky h a n h c h i n h Trong khi dd N h i nUdc Le tit Le Thai T6'<br /> Theo Hong Bite bdn dS, nudc ta thdi Le (1428-1433) den Le Thanh Tong (1460-<br /> Thanh Tong co 13 thvXa tuyen; 51 phu; 1497) dac biet chu y de'n viec td chflc, quy<br /> 179 huydn; 49 chSu; 14 hUdng (trong do dinh chat che chfnh quyen thon xa. Theo<br /> c6 11 hUdng thu6c phu An Binh, thiia. chinh sii nam Miu Than (1428) h& Thai To<br /> tuyen Tuyen Quang; 3 hUdng thuoc phu da chia xa lim 3 loai vk d^t ra Xa quan. Xa<br /> Thieu Thien, thvfa tuyen Thanh Hoa); ldn 100 ngUcfi trcl len thi dat 3 ngUcti lim<br /> 9090 xa; 24 phudng; 204 thon; 332 trang; Xa quan, xa viJta 50 ngUcfi trd len dat 2<br /> 44 trai; 2 giap; 10 van; 451 sach; 442 ngUcli, xa nao 10 ngUdi trd len dat 1 ngUdi.<br /> dong (1)... Nhu vay trong nU6c bi'y giet to Nam Quy Mao (1483) Le Thanh Tong<br /> chiJlc cd sd xa thon d vung xu6i, trung du ban sic chi cho cic xa tii 500 ho trd len<br /> la chu yeu. Sach, dong la ddn vi cd sci cf dUdc c6 5 Xi trUdng, 300 ho trd len dUdc ci!£<br /> mien thUdng du. 4 Xa trudng, 100 ho trd len dUdc cii 2 Xa<br /> Doi vdi cac ddn vi cd sd sach, dong d trUdng, khong diy 60 hp dUdc ctf 1 Xa<br /> miin thUdng du Nha nUdc trung Udng Le trUdng.<br /> thi hanh chinh sich rang huge c6 tinh chat Nam Canh Tuat (1490) Le Thinh Tong<br /> long leo. Cac quan chau mUdng dudi danh dinh lenh tich xa. Trong dd v i n quy dinh<br /> nghia than phuc trieu (finh, theo le hang dai xa gdm 500 hp trd len, trung xa 300 hp<br /> nSm ho phai cong nap thue va san vat dia trd len va ti^u xa 100 ho. So Xa trudng<br /> phUdng. Ngoai ra ho dUdc quyen tu quan, tUdng iing vdi 3 loai xa tr§n, gid'ng nhu quy<br /> tu tri chau mUcfng gom cac ddn vi trUc dinh ban hanh nam Quy Mao (1483). Cung<br /> thuoc cap cd sd sach, dpng... Tii ligu lich sxi trong nam Canh Tuat (1490) Le Thanh<br /> it ghi chep ve sach, dpng; nen rat kho hinh Tong ban bo'10 tach xa cii lap thanh xa mdi.<br /> dung thdc trang ra sao. Tren dai the Dpng Do dieu kign di't nUdc hoa binh; kinh te<br /> chu (ngUcfi dCfng dau dong) va Tu trUcing nong nghlgp dUdc chu trong phat trien, ddi<br /> hay Lang dao phai chiu trach nhi§m trUdc song nong dan lang xa dUdc cai thien yen<br /> quan chau, huySn va ve cac khoan dong on, khie'n dan so' gia tang.<br /> gop nghia vu cdng ich cong nap doi vdi Xu hudng dan so cua tigu xa tie'n tdi<br /> trieu dinh; mat khac phai dam bao cu6c bing dan so' xa trung v i dan so xa trung<br /> sShg yen 6'n cua dan ban dong. bing dai xa. Dan so dai xa dU ra 100 hp (so<br /> <br /> <br /> • PGS.TS. Vien Sit hpc<br />  nghl6n cOu Ljch aiSr. stf 11.2012<br /> <br /> <br /> vdi quy dinh 500 h6) thi d^S