Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành Chính: Tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính - Từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO .............../ ............... BỘ NỘI VỤ ......../ ........

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HUỲNH LÊ ANH PHỤNG

TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT

TỐ CÁO HÀNH CHÍNH-TỪ THỰC TIỄN

TỈNH QUẢNG NGÃI

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 08 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: GS.TS PHẠM HỒNG THÁI

Phản biện 1: .................................................................. . ....................................................................................... Phản biện 2: .................................................................. . .......................................................................................

Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn

thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia

Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo

vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia

Số:… - Đường…………… - Quận……………… -

TP………………

Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm

2018

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành

chính Công trình được hoàn thành tại:

Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Hiến pháp 2013 ghi nhận tố cáo là một trong những quyền con người, quyền cơ bản của công dân. Việc thực hiện quyền tố cáo là một hình thức dân chủ trực tiếp để nhân dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội, giám sát các hoạt động của cơ quan nhà nước, của người thực thi nhiệm vụ, công vụ. Từ đó đặt ra vấn đề giải quyết tố cáo là trách nhiệm, nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước, giải quyết tốt tố cáo của công dân nhằm phát huy dân chủ xã hội; góp phần đấu tranh chống quan liêu tham nhũng, tiêu cực trong các cơ quan nhà nước, góp phần ổn định chính trị, thúc đẩy kinh tế phát triển. Hoàn thành tốt được công tác này sẽ góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, làm củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước.

Trong những năm qua, việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính luôn được người đứng đầu các cấp, ngành của tỉnh Quảng Ngãi đặc biệt quan tâm với mục tiêu đấu tranh phòng, chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy, cơ quan công quyền, đảm bảo minh bạch trong quá tình thực thi quyền lực công. Hiện nay xu hướng các quốc gia trên thế giới là xây dựng, hoàn thiện quy định pháp luật về tố cáo để từ đó tăng cường hiệu quả công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính trong đời sống xã hội. Cùng chung mục đích đó và đặt trong bối cảnh nước ta đã thông qua việc sửa đổi Luật Tố cáo, việc nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính cũng góp phần rất quan trọng, nhất là dưới góc độ nghiên cứu từ thực tiễn của địa phương có tình hình tố cáo hành chính trong những năm gần đây rất đáng lưu ý như tỉnh Quảng Ngãi. Từ những phân tích trên cho thấy nghiên cứu đề tài “Tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính - Từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi” là cần thiết.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề về giải quyết tố cáo hành chính nói chung và tổ chức thực hiện pháp luật tố cáo hành chính nói riêng là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều tác giả nghiên cứu trong các công trình khác nhau. Hiện nay đã có một số các bài viết, công trình nghiên cứu về

1

giải quyết tố cáo, pháp luật giải quyết tố cáo và tổ chức thực hiện pháp luật trên thực tiễn, trong đó có một số công trình sau:

- Nguyễn Hữu Tiến (2017), “Tổ chức thực hiện pháp luật về tiếp công dân và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Khoa học xã hội;

- Lê Thị Sáu (2014), “Hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội-Thực trạng và giải pháp”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội;

- Nguyễn Ngọc Linh (2014), “Thực thi pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội;

- Trần Ngân Hà (2013), “Pháp luật về giải quyết khiếu nại tố cáo ở Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội; - Hà Nội, NXB Chính trị Quốc gia (2017) “Hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo ở nước ta hiện nay”, Sách chuyên khảo

- Viện khoa học thanh tra, Thanh tra Chính phủ (2012), “Khiếu nại, tố cáo hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính ở Việt Nam hiện nay”, Sách chuyên khảo;

Các công trình nghiên cứu khoa học đã hướng đến nghiên cứu về khung pháp lý tố cáo; hoàn thiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính; tăng cường tính hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước đối với việc tiếp công dân, giải quyết tố cáo... Tác giả đã nghiên cứu, học hỏi, tiếp thu một số kết quả nghiên cứu trong quá trình thực hiện đề tài về “Tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính-Từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi”. Tuy nhiên, nội dung nghiên cứu trong các công trình nói trên chỉ mới dừng lại ở mức độ chung nhất về giải quyết tố cáo hành chính trên một số địa bàn, đồng thời chưa nhiều công trình nghiên cứu cụ thể về tổ chức thực hiện pháp luật tố cáo hành chính. Cụ thể: - Công tác giải quyết tố cáo của các cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo các quyền công dân;

- Thủ tục giải quyết tố cáo hành chính; - Giải quyết tố cáo trong lĩnh vực đất đai và bồi thường, hỗ trợ, tái định khi nhà nước giải phóng mặt bằng của các địa phương…

2

- Những vướng mắc, bất cập trong quá trình thi hành Luật Tố cáo trên thực tiễn đối với một số địa phương.

Tuy nhiên, hầu như vẫn chưa có đề tài nghiên cứu một cách hoàn chỉnh về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của cả 03 cấp: tỉnh, huyện, xã, đặc biệt là từ thực tiễn của tỉnh Quảng Ngãi để qua đó trở thành công cụ hỗ trợ cho các cơ quan hành chính nhà nước trong công việc tổ chức thực hiện pháp luật đến gần với cán bộ, công chức, viên chức và người dân, từ đó nâng cao chất lượng công tác quản lý nhà nước nói chung và công tác giải quyết tố cáo hành chính, bảo vệ quyền hiến định của công dân. Hoặc gần sát nhất đối với đề tài mà tác giả chọn là “Tổ chức thực hiện pháp luật về tiếp công dân và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng” của tác giả Nguyễn Hữu Tiến thì nội dung hướng tới là pháp luật về tiếp công dân, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh chứ không thiên về công tác tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Mục đích của luận văn là trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về tổ chức pháp luật giải quyết tố cáo hành chính, đánh giá đúng thực trạng tổ chức thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, tìm ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân. Từ đó, đề xuất một số giải pháp phù hợp và khả thi nhằm góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành hiện nay.

- Nhiệm vụ: Để đạt được mục đích nói trên, luận văn có các nhiệm vụ sau đây:

Một là, nghiên cứu một cách hệ thống các vấn đề lý luận về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính như: Khái niệm, đặc điểm của tố cáo hành chính và giải quyết tố cáo hành chính; khái niệm, đặc điểm pháp luật giải quyết tố cáo hành chính, nội dung, vai trò của pháp luật giải quyết tố cáo hành chính; phân tích, làm rõ những vấn đề liên quan việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính.

Hai là, phân tích đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, qua đó thấy được những ưu điểm, hạn chế và tìm ra nguyên nhân dẫn đến những hạn chế đó.

3

Ba là, trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn chủ yếu nghiên cứu các quy định tổ chức thực hiện pháp luật thực định về giải quyết tố cáo hành chính nói chung, một số lĩnh vực cụ thể nổi cộm trong thực tiễn và việc thực hiện trên thực tiễn các quy định đó trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

- Phạm vi nghiên cứu: + Về thời gian: Nghiên cứu việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo sau khi Luật Tố cáo năm 2011 có hiệu lực, tập trung chủ yếu vào giai đoạn từ 2014 đến 2017.

+ Về không gian: Nghiên cứu về thực tiễn tổ chức pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính Nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền tố cáo của công dân và giải quyết tố cáo của công dân; chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính nói chung và của các cơ quan hành chính Nhà nước nói riêng, về yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của luận văn, tác giả luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phân tích và tổng hợp, so sánh, phương pháp xã hội học, thống kê kết hợp nghiên cứu lý luận với tổng kết thực tiễn, chú trọng việc thu thập các số liệu từ các báo cáo thực tế về việc giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn là sự bổ sung cho các công trình nghiên cứu về pháp luật và việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính.

- Với những nội dung đạt được, kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là: tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, học tập đồng thơi là

4

tài liệu tham khảo cho các cơ quan nhà nước trong việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính.

7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính. Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi. Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi.

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT TỐ CÁO HÀNH CHÍNH

1.1. Giải quyết tố cáo hành chính 1.1.1. Tố cáo hành chính Khoản 1, 2 và 3 Điều 2 Luật Tố cáo năm 2011 thì: Thứ nhất, tố cáo là việc công dân theo thủ tục do Luật này quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Thứ hai, tố cáo hành vi vi phạm của cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ là việc công dân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ. Thứ ba, tố cáo hành vi vi phạm về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực là việc công dân báo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào đối với việc chấp hành quy định pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực.

1.1.2. Giải quyết tố cáo hành chính Hiến pháp 2013 và Khoản 7 Điều 2 Luật Tố cáo 2011 đã xác định việc tố cáo phải được cơ quan nhà nước xem xét và giải quyết trong thời hạn, trình tự, thủ tục theo quy định. Giải quyết tố cáo hành chính là việc kiểm tra, xác minh, kết luận về tính hợp pháp của hành vi bị tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính nhà

5

nước trên nguyên tắc phải bảo đảm kịp thời, chính xác, khách quan, đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục và thời hạn theo quy định của pháp luật, bảo đảm an toàn cho người tố cáo nhằm từ đó có biện pháp giải quyết theo quy định pháp luật từ đó bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. 1.2. Pháp luật giải quyết tố cáo hành chính 1.2.1. Khái niệm và đặc điểm pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

1.2.1.1. Khái niệm pháp luật giải quyết tố cáo hành chính Trên cơ sở những nhận thức về tố cáo, tố cáo hành chính, phân biệt tố cáo hành chính với tố giác tội phạm và trên và trên cơ sở nhận thức chung về pháp luật, có thể hiểu: Pháp luật về tố cáo và giải quyết tố cáo hành chính là tổng hợp các quy tắc xử sự chung có tính bắt buộc do Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh việc tố cáo hành vi vi phạm pháp luật (không phải là tội phạm) của cơ quan, tổ chức, cá nhân và việc giải quyết tố cáo đó của cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền, được bảo đảm bằng hình thức cưỡng chế của Nhà nước.

1.2.1.2. Đặc điểm của pháp luật giải quyết tố cáo hành chính - Về nội dung: + Pháp luật giải quyết tố cáo hành chính quy định quyền, nghĩa vụ của người tố cáo, người bị tố cáo và người giải quyết tố cáo; + Xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước; + Quy định thủ tục đối với việc tố cáo hành chính và giải quyết tố cáo hành chính; + Quy định việc xử lý các hành vi vi phạm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quá trình thực hiện quyền tố cáo, giải quyết tố cáo; + Quy định về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội trong công tác giải quyết tố cáo.

- Về vai trò: + Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và công dân cũng như lợi ích của Nhà nước;

+ Phát huy quyền làm chủ của nhân dân; + Góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; + Là phương thức tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. 1.2.1.3. Khái quát về lịch sử pháp luật về tố cáo hành chính ở Việt Nam

6

* Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1959 * Giai đoạn từ năm 1959 đến năm 1980 * Giai đoạn từ năm 1980 đến năm 1998 * Giai đoạn từ năm 1998 đến năm 2010 * Giai đoạn từ năm 2011 đến nay Việc xây dựng và ban hành Luật Tố cáo nhằm thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về công tác giải quyết tố cáo, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay (cụ thể là Luật Tố cáo năm 2011 ra đời).

1.2.2. Nội dung pháp luật giải quyết tố cáo hành chính 1.2.2.1. Thẩm quyền giải quyết tố cáo hành chính Thẩm quyền giải quyết tố cáo là vấn đề trọng tâm của Luật Tố cáo, được quy định tại Mục 1 Chương III Luật Tố cáo 2011. Một mặt, quy định về thẩm quyền giải quyết tố cáo thể hiện quan điểm của Nhà nước khi xử lý vấn đề này; mặt khác, tạo ra cơ sở pháp lý hết sức quan trọng cho toàn bộ quá trình giải quyết tố cáo đảm bảo thực hiện quyền tố cáo của công dân.

1.2.2.2. Đối tượng của giải quyết tố cáo hành chính Đối tượng của việc giải quyết tố cáo hành chính là hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Có thể hiểu bất cứ hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ và hành vi vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong các lĩnh vực đều là đối tượng của việc giải quyết tố cáo khi có phát sinh tố cáo, để từ đó bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.

1.2.2.3. Trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo hành chính Trình tự, thủ tục giải quyết tố cáo hành chính được tiến hành qua nhiều giai đoạn, quy trình giải quyết tố cáo hành chính được hiểu là cách thức tiến hành một chuỗi những hoạt động tiếp nhận, xử lý thông tin tố cáo, xác minh nội dung tố cáo, kết luận, xử lý tố cáo của người giải quyết tố cáo và công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo, được thực hiện theo trình tự nhất định do các quy phạm pháp luật về tố cáo quy định nhằm bảo vệ

7

quyền và lợi ích hợp pháp của người tố cáo và người bị tố cáo, với các bước như sau:

- Tiếp nhận, xử lý thông tin tố cáo - Xác minh nội dung tố cáo - Kết luận nội dung tố cáo - Xử lý tố cáo của người giải quyết tố cáo - Công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo

1.2.3. Vai trò của pháp luật giải quyết tố cáo hành chính Pháp luật nói chung và pháp luật giải quyết tố cáo hành chính nói riêng là công cụ không thể thiếu, bảo đảm cho sự tồn tại, vận hành bình thường của xã hội. Quyền tố cáo đã được sớm ghi nhận tại Hiến pháp và trở thành một trong những quyền cơ bản của công dân. Trên cơ sở quy định quyền, Nhà nước đã ban hành pháp luật giải quyết để đảm bảo việc tố cáo và giải quyết tố cáo hành chính được thực hiện có hiệu quả. 1.2.4. Pháp luật giải quyết tố cáo hành chính ở một số nước trên thế giới và những giá trị tham khảo cho Việt Nam 1.2.4.1. Pháp luật giải quyết tố cáo của một số nước trên thế giới

Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản 1.2.4.2. Những giá trị tham khảo cho Việt Nam Trên cơ sở khái quát pháp luật của một số quốc gia trên thế giới về tố cáo, giải quyết tố cáo hành chính, có thể rút ra một số giá trị tham khảo đối với Việt Nam 1.3. Lý luận về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

1.3.1. Thực hiện pháp luật Thực hiện pháp luật gồm 04 hình thức: Tuân thủ pháp luật; Thi hành pháp luật; Sử dụng pháp luật; Áp dụng pháp luật 1.3.2. Tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính 1.3.2.1. Khái niệm về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính được hiểu là công việc đưa pháp luật về tố cáo và giải quyết tố cáo hành chính đi vào thực tiễn, đến gần với những người trực tiếp làm công tác giải quyết, cán bộ, công chức có liên quan và đặc biệt là

8

người dân, bởi họ là chủ thể thực hiện quyền tố cáo, hơn ai hết họ là người phải biết được khung pháp lý để từ đó thực hiện đảm bảo, tránh ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của mình và gây cản trở hoạt động của các cơ quan nhà nước. 1.3.2.2. Đặc điểm của tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính - Chủ thể tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính. - Hoạt động chủ yếu, từ đó rút ra vai trò của tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính 1.3.2.3. Yêu cầu của tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính

- Thực hiện pháp luật phải đạt được các mục tiêu chính sách; - Chi phí thực hiện pháp luật phải hợp lý; - Đảm bảo tôn trọng quyền con người; - Tổ chức thực hiện pháp luật phải phù hợp với các quy định của hệ thống pháp luật; - Đảm bảo sự công bằng, bình đẳng, nhất quán và nghiêm

- Công khai, minh bạch. minh; 1.3.3. Các yếu tố tác động đến tổ chức thực hiện pháp luật về

giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính - Chính sách, pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính; - Ý thức pháp luật và khả năng tiếp nhận pháp luật của người dân; - Yếu tố nguồn lực của chủ thể tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính. 1.3.4. Điều kiện bảo đảm tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính 1.3.4.1. Các văn bản quy phạm pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính phải rõ ràng, đảm bảo tính hệ thống 1.3.4.2. Hiệu quả hoạt động của cơ quan tổ chức thực hiện phải được bảo đảm

TIỂU KẾT CHƯƠNG I Tố cáo là quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp năm 2013 và nhiều văn bản quy phạm pháp luật ghi nhận, việc giải quyết tố cáo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc củng cố mối quan hệ giữa nhà nước và nhân dân, góp phần ổn định chính trị, xã hội, góp phần

9

nâng cao năng lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước, từ đó tạo động lực cho sự phát triển.

Nội dung Chương này, tác giả luận văn đã nghiên cứu và hệ thống hóa những vấn đề mang tính lý luận về tố cáo hành chính, giải quyết tố cáo hành chính (đưa ra định nghĩa và xác định thẩm quyền, cơ chế, nội dung, nguyên tắc, quy trình giải quyết tố cáo hành chính) và những lý luận về tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính để làm cơ sở cho việc phân tích đánh giá thực trạng tố cáo, giải quyết tố cáo và tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi ở Chương 2. Từ đó, đề xuất các giải pháp ở Chương 3 của luận văn này.

Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT

GIẢI QUYẾT TỐ CÁO HÀNH CHÍNH TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NGÃI

2.1. Giới thiệu chung về tình hình tỉnh Quảng Ngãi có liên quan đến việc tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính

Quảng Ngãi là một tỉnh duyên hải miền Trung với diện tích tự nhiên 5.152,49 km2. Toàn bộ lãnh thổ của tỉnh trải dài theo hướng Bắc – Nam trong khoảng 100km với chiều ngang theo hướng đông – tây hơn 60km, có ranh giới hành chính phía bắc giáp tỉnh Quảng Nam với đường ranh giới chung khoảng 60km; phía Tây giáp các tỉnh Gia Lai, Kon Tum trên chiều dài 142km dựa lưng vào dãy Trường Sơn, phía Nam giáp tỉnh Bình Định với chiều dài 70km, phía Đông giáp biển với chiều dài khoảng 130 km, dân số gần 1,3 triệu người.

Tình hình dân trí ở Quảng Ngãi ngày càng được chú trọng, việc người dân được tiếp cận với pháp luật cũng như các thông tin liên quan đến các lĩnh vực của đời sống góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tổ chức thực hiện pháp luật nói chung và pháp luật về tố cáo hành chính ở Quảng Ngãi. Tình hình kinh tế-chính trị-xã hội của tỉnh Quảng Ngãi ngày càng biến chuyển đòi hỏi công tác tổ chức thực hiện pháp luật của các cơ quan hành chính nhà nước phải thay đổi theo để phù hợp và bắt kịp xu hướng. Qua việc nắm rõ tình hình vị trí địa lý cũng như đặc trưng của địa phương, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi tìm ra được các giải pháp tối ưu, phù hợp đối với từng

10

địa bàn để triển khai công tác tổ chức thực hiện pháp luật, cụ thể như: đối với vùng núi, biển đảo sẽ bố trí nguồn lực cả về vật chất lẫn con người sao cho phù hợp với đặc điểm địa lý, dân số, từ đó có phương pháp thực hiện, đưa pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính đến với người dân, để họ thuận tiễn thực hiện quyền công dân của mình. Bên cạnh đó, việc chính quyền nắm được vững đặc điểm của địa phương để gắn nhiệm vụ chính trị của toàn hệ thống với nhiệm vụ trọng tâm giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân. Cùng với nhận thức của người dân trong công tác xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, toàn bộ xã hội đều chung tay góp công sức vào hoàn thiện công tác quản lý nhà nước, quản lý toàn diện mọi mặt lĩnh vực của đời sống xã hội. 2.2. Tình hình tố cáo hành chính và giải quyết tố cáo hành

chính ở tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2014-2017 2.2.1. Tình hình tố cáo hành chính Từ năm 2014 đến năm 2017, tình hình phát sinh tố cáo trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có chiều hướng phát sinh tăng so với giai đoạn 2010-2013. Nội dung tố cáo chủ yếu là trong lĩnh vực hành chính và cụ thể là tố cáo hành vi vi phạm hành chính và tố cáo cán bộ, công chức, viên chức vi phạm pháp luật trong thực thi nhiệm vụ, công vụ, trong đó 54,7% liên quan đất đai, 9,9% liên quan chính sách xã hội, 6,4% liên quan môi trường và 29,1% khác.

2.2.2. Tình hình giải quyết tố cáo hành chính 2.2.2.1. Kết quả giải quyết tố cáo hành chính Năm 2014: Các cơ quan hành chính trong tỉnh đã tiếp nhận 58 đơn của 51 vụ tố cáo thuộc thẩm quyền, đã giải quyết 45 vụ, đạt tỷ lệ 88,2%.

Năm 2015: Trong kỳ, các cơ quan hành chính nhà nước trong tỉnh thụ lý 50 đơn tố cáo của 48 vụ việc thuộc thẩm quyền; đã giải quyết 43 vụ, đạt tỷ lệ 89,6% (có 8 tố cáo đúng, 29 tố cáo sai, 06 tố cáo có đúng có sai).

Năm 2016: Các cơ quan hành chính đã giải quyết 57/60 vụ tố cáo thuộc thẩm quyền (đạt tỷ lệ 95%). Kết quả giải quyết có 21 tố cáo đúng, 27 tố cáo sai, 09 tố cáo có đúng có sai.

11

Năm 2017: Các cơ quan hành chính đã giải quyết 47/55 vụ tố cáo thuộc thẩm quyền (đạt tỷ lệ 85,5%). Kết quả giải quyết có 12 tố cáo đúng; 27 tố cáo sai; 08 tố cáo có đúng, có sai.

2.2.2.2. Ưu điểm, hạn chế, bất cập và nguyên nhân Ưu điểm - UBND tỉnh đã triển khai quán triệt nghiêm túc, kịp thời Luật Tố cáo và các văn bản hướng dẫn thi hành;

- UBND tỉnh đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc thường xuyên công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung và những vấn đề cử tri, người dân quan tâm, có bức xúc trên địa bàn tỉnh;

- Tỷ lệ giải quyết khiếu nại, tố cáo ngày càng được nâng lên, từ năm 2014 đến nay đều đạt trên 85%; chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo ngày càng tốt hơn; công tác đôn đốc tổ chức thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận và quyết định xử lý tố cáo có hiệu lực đã được quan tâm thực hiện thường xuyên, đạt nhiều kết quả tích cực.

Hạn chế, bất cập - Việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra các cấp, các ngành trong tổ chức thực hiện các chỉ đạo của UBND tỉnh chưa được thường xuyên, sâu sát nên có một số nội dung chỉ đạo tuy đúng đắn nhưng chậm đi vào thực tiễn. - Một số địa phương vẫn chưa làm tốt công tác quản lý nhà nước về khiếu nại, tố cáo; - Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo vẫn còn chậm, tình trạng giải quyết trễ hạn luật định diễn ra ở cả 03 cấp;

- Chất lượng báo cáo vẫn chưa đạt yêu cầu theo quy định; số liệu thống kê của cấp xã không đáng tin cậy; ứng dụng được công nghệ thông tin vào công tác thống kê, báo cáo còn hạn chế.

Nguyên nhân - Cơ chế, chính sách pháp luật từng bước đã được hoàn thiện nhưng vẫn còn nhiều bất cập.

- Nhiều trường hợp từ tranh chấp có tính chất dân sự đã dẫn đến phát sinh khiếu nại hành chính, tố cáo cán bộ tham gia giải quyết vụ việc. - Cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng chưa đạt yêu cầu đề ra, kỷ cương, kỷ luật hành chính tăng cường chưa đúng mức.

- Nhân lực làm công tác giải quyết tố cáo ở các cấp, các ngành dù đã được cấp ủy và Thủ trưởng các cấp, các ngành thể hiện sự

12

quan tâm nhưng thiếu những biện pháp thực tiễn, hiệu quả nên vẫn chưa có nhiều chuyển biến. 2.3. Tình hình tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính tại tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2014-2017

2.3.1. Những kết quả đạt được 2.3.1.1. Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

2.3.1.2. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật Tố cáo 2.3.1.3. Công tác tiếp công dân và việc tổ chức thực hiện các văn bản xử lý tố cáo có hiệu lực thi hành 2.3.1.4. Công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn tỉnh

2.3.2. Đánh giá những kết quả đạt được 2.3.2.1. Ưu điểm - Triển khai quán triệt nghiêm túc, kịp thời, đầy đủ, có chất lượng các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định pháp luật của Nhà nước về giải quyết tố cáo hành chính.

- Công tác thực hiện đã xử lý kịp thời nhiều vụ việc; chính quyền đã lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giải quyết tố cáo thuộc phạm vi thẩm quyền, trách nhiệm của mình. Kết quả giải quyết trong thời gian qua đã góp phần bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của người dân, đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa, an ninh chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn được củng cố, tăng cường, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

- Ban hành kịp thời, đầy đủ các văn bản nhằm hoàn thiện thể chế công tác tiếp công dân, giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn để từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính ở Quảng Ngãi diễn ra đồng bộ, thuận lợi, đảm bảo chặt chẽ, thấu tình, đạt lý.

- Trách nhiệm của người đứng đầu của các cơ quan, đơn vị trong quản lý cơ quan, đơn vị được tăng cường, trách nhiệm khi thực thi nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức, viên chức cũng được nâng cao, chuyển biến tích cực hơn; tỷ lệ giải quyết tố cáo ngày càng được tăng lên với chất lượng càng cao.

2.3.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân Hạn chế

13

Việc bảo đảm tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính thuộc trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước. Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế nhất định, làm giảm chất lượng, hiệu quả của công tác này liên quan đến hệ thống văn bản pháp luật; bộ máy tổ chức thực hiện; việc tổ chức, triển khai ở một số địa phương, đơn vị trên địa bàn toàn tỉnh chưa đánh giá chính xác, sâu sắc tình hình tố cáo trên địa bàn, lĩnh vực; chưa nhận định đúng những tồn tại, hạn chế, vướng mắc để đưa ra biện pháp khắc phục cụ thể trong kế hoạch tổ chức thực hiện, tạo những chuyển biến mới tích cực cho công tác giải quyết trong toàn tỉnh.

Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế: - Cơ chế, chính sách pháp luật từng bước đã được hoàn thiện nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập, nhiều quy định vừa khó nhận thức vừa thường xuyên thay đổi.

- Công tác cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng chưa đạt yêu cầu đề ra, kỷ luật, kỷ cương hành chính tăng cường nhưng chưa thực sự nghiêm khắc; nhận thức về pháp luật và trách nhiệm trong giải quyết tố cáo của một số cán bộ còn yếu.

- Năng lực chỉ đạo, quản lý, điều hành, tổ chức thực thi chính sách, pháp luật của các cấp, các ngành còn yếu kém, bất cập; còn tình trạng người có thẩm quyền giải quyết tố cáo nể nang, lòng vòng khi giải quyết, thậm chí, Thủ trưởng một số cơ quan, đơn vị còn có biểu hiện xử lý chưa nghiêm khắc đối với cán bộ, công chức, viên chức có sai phạm trong quá trình tổ chức thực hiện pháp luật.

- Nhân lực làm công tác tổ chức thực hiện giải quyết tố cáo ở các cấp, các ngành chưa có nhiều chuyển biến, còn thiếu những hành động cụ thể, thiết thực của cơ quan có thẩm quyền. Còn nhiều sai phạm, thiếu sót trong quá trình tổ chức thực hiện, thậm chí là sai phạm nghiêm trọng, khó khắc phục, gây thiệt hại cho Nhà nước và công dân.

- Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác tổ chức thực hiện pháp luật nói chung và pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính trong bối cảnh hiện nay đã được cải thiện và chú trọng hơn trước, nhưng vẫn chưa kịp thời đáp ứng đảm bảo hiệu quả nhất cho công tác.

- Công tác tuyên truyền pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính chưa được các cơ quan có trách nhiệm tổ chức thực hiện thật

14

sự chú trọng. Một số địa phương chưa nhận thức đúng tầm quan trọng nên chưa quan tâm kiện toàn, củng cố bộ phận trực tiếp làm công tác; không bố trí cán bộ, công chức có năng lực, có kinh nghiệm thực tiễn làm công tác này.

- Công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, cá nhân trong việc tổ chức thực hiện còn thiếu chặt chẽ, thiếu sự nhịp nhàng, đồng bộ và không mang tính chuyên sâu. Bên cạnh đó công tác tổng kết, rút kinh nghiệm trong việc tổ chức thực hiện vẫn chưa đạt hiệu quả cao.

2.4. Một số bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2014-2017

Thứ nhất, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính.

Thứ hai, cần tiếp tục nâng cao ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực hiện công vụ, giám sát thường xuyên, xử lý kịp thời, dứt điểm các sai phạm. Công khai, minh bạch trong công tác tổ chức thực hiện pháp luật trên các phương diện đời sống xã hội để từ đó góp phần làm yên lòng dân, đáp ứng được kịp thời nguyện vọng của người dân.

Thứ ba, thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo và đặt biệt là tố cáo hành chính. Tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác giải quyết tố cáo hành chính cũng như công tác tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính, từ đó kịp thời giải quyết các vướng mắc, tồn tại trên thực tiễn.

Thứ tư, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và lĩnh vực tố cáo nói riêng để từ đó nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của mọi đối tượng kể cả người dân lẫn cán bộ, công chức, viên chức thực thi nhiệm vụ, công vụ.

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 Trong những năm qua, công tác quản lý nhà nước về tố cáo trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng giải quyết tố cáo hành chính cũng như công tác tổ chức thực hiện pháp luật về tố cáo hành chính có bước tiến bộ rõ rệt. Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu về thực trạng diễn tra trên địa bàn tỉnh, tác giả nhận thấy hiệu quả chất lượng giải quyết tố cáo và việc tổ chức thực hiện pháp luật còn phụ thuộc vào nhiều các yếu tố như:

15

Năng lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ công chức; sự quản lý có hiệu quả của các cơ quan công quyền. Từ thực tế trên, tác giả luận văn rút ra bài học kinh nghiệm và có phương pháp, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính của tỉnh Quảng Ngãi để định hướng cách thức hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ

CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT TỐ CÁO HÀNH CHÍNH TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NGÃI 3.1. Nhu cầu nâng cao hiệu quả tổ chức chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi

Để góp phần ổn định tình hình chính trị-xã hội, quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội được giữ vững, mục tiêu của toàn hệ thống chính trị là tiến tới giải quyết các vấn đề còn tồn tại của tỉnh nhà và một công việc ưu tiên trong số đó là làm tốt công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính. Bên cạnh giải quyết các khó khăn trong công tác khai thác tài nguyên, khoáng sản còn nhiều bất cập, cải cách hành chính chưa thật sự chuyển biến, tỷ lệ giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa đạt yêu cầu, một số vụ việc bức xúc chưa được giải quyết dứt điểm...

Tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính nếu hoàn thành tốt sẽ thúc đẩy tính hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, năng lực và tinh thần trách nhiệm thực thi nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức, viên chức để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

3.2. Các quan điểm nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi

- Thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đúng đắn đường lối của Đảng, cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; bảo đảm quyền con người, quyền tự do dân chủ của công dân, đặc biệt liên quan đến quyền tố cáo về các lĩnh vực của đời sống; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển văn hóa-xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh.

16

- Phát huy cao độ nội lực, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế trên cơ sở giữ vững độc lập, chủ quyền, an ninh quốc gia và định hướng xã hội chủ nghĩa.

- Xuất phát từ thực tiễn Việt Nam, đồng thời tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế về xây dựng và tổ chức thực hiện pháp luật; kết hợp hài hòa bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tính hiện đại của hện thống pháp luật. - Phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế trong quá trình xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện pháp luật.

- Tiến hành đồng bộ việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính với cải cách hành chính, cải cách tư pháp, với những bước đi vững chắc; coi trọng số lượng và chất lượng, có trọng tâm, trọng điểm; dự tính đầy đủ các điều kiện bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thi hành của pháp luật.

3.2.1. Quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng về công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính Thực hiện Chương trình số 52-CTr/TU ngày 16 tháng 9 năm 2014 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện chỉ thị số 35-CT/TW ngày 26 tháng 5 năm 2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, UBND tỉnh đã tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng trong việc phổ biến, quán triệt Chỉ thị 35, trên cơ sở đó, Ban cán sự đảng UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 270-KH/BCS ngày 16 tháng 10 năm 2014 thực hiện Chương trình 52. Ngày 27/01/2015, Bí thư Ban cán sự đảng, Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì tổ chức Hội nghị về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2015, triển khai, quán triệt Kế hoạch số 270-KH/BCS cho hơn 150 cán bộ chủ chốt của các cấp, các ngành trong tỉnh; đồng thời, chỉ đạo UBND tỉnh ban hành 05 văn bản quy phạm pháp luật, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành 01 chỉ thị và hàng trăm văn bản chỉ đạo thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh, trong đó luôn đề cao nhiệm vụ tổ chức thực hiện tốt pháp luật giải quyết tố cáo hành chính. 3.2.2. Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quy định pháp luật của Nhà nước về giải quyết tố cáo hành chính

Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, trách nhiệm của chính quyền, giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong công tác giải quyết tố cáo.

17

Cùng với việc quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, để bảo đảm nâng cao chất lượng, hiệu quả giải quyết tố cáo hành chính thì cần phải thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật liên quan đến công tác tổ chức thực hiện giải quyết tố cáo hành chính.

Trên bình diện tổ chức thực hiện pháp luật nói chung, có thể nói cơ sở pháp lý để đảm bảo cho việc thực hiện dựa trên Hiến pháp năm 2013, Luật Tố cáo năm 2011, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật cùng với các quy định khác trong chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan hành chính nhà nước. Những văn bản quy phạm pháp luật nêu trên là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan hành chính nhà nước trên phạm vi cả nước triển khai công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị, góp phần cung cấp, trang bị những thông tin, kiến thức pháp luật bắt buộc cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nước và các tầng lớp nhân dân; nâng cao ý thức pháp luật của họ.

Trên cơ sở thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quy định pháp luật của Nhà nước về giải quyết tố cáo hành chính, các cơ quan hành chính nhà nước phát hiện ra được các vướng mắc, sơ hở đang tồn tại trong quy định khung pháp lý cũng như khó khăn trong thực tiễn thi hành, từ đó kiến nghị các cơ quan có trách nhiệm xử lý những vướng mắc tồn tại, đảm bảo tính khả thi trên thực tế. 3.2.3. Tuân thủ các nguyên tắc cơ bản trong công tác tổ chức

- Nguyên tắc khách quan - Nguyên tắc dân chủ - Nguyên tắc kịp thời thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính - Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa 3.2.4. Cần phải lựa chọn nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức thực hiện phù hợp

Tổ chức thực hiện pháp luật, xét từ góc độ hình thức, gồm ba hoạt động chính: Phổ biến, giáo dục pháp luật; tổ chức cho các cá nhân, tổ chức thực hiện pháp luật; sử dụng cưỡng chế nhà nước trong trường hợp cần thiết. Như vậy, về mặt phương pháp, để tổ chức thực hiện pháp luật, các phương pháp được sử dụng phổ biến là phương pháp thuyết phục; phương pháp cưỡng chế nhà nước; phương pháp hành chính và phương pháp kinh tế.

18

3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi 3.3.1. Tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát đối với công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Triển khai quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình thực thi nhiệm vụ, công vụ. 3.3.2. Nâng cao tính khả thi của các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến giải quyết tố cáo hành chính

Từ các quy định chung nhất được quy định trong Hiến pháp, tiếp đến được cụ thể ở Luật Tố cáo và các văn bản hướng dẫn thi hành cần phải có những biện pháp để nâng cao tính khả thi của các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến giải quyết tố cáo hành chính, để từ đó đảm bảo cho việc tổ chức thực hiện trên thực tế. Các quy định dạng chung chung như: Nhà nước có chính sách phát triển và khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động quản lý của Nhà nước... sẽ không làm rõ được ai, phải làm gì và làm trong điều kiện nào. Việc tổ chức thực hiện những quy phạm như vậy sẽ gây nhiều khó khăn cho bản thân đối tượng phải thực hiện cũng như các cá nhân, tổ chức có trách nhiệm tổ chức thực hiện. Như vậy, cần phải cụ thể hóa một cách đơn giản nhất, dễ dàng nhất để thuận tiện cho các chủ thể tham gia hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính hoàn thành trách nhiệm, nhiệm vụ của mình. 3.3.3. Tăng cường hiệu quả hoạt động của các cơ quan tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức (nhất là cán bộ chủ chốt) ở các cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có bản lĩnh chính trị vững vàng, năng động và sáng tạo; hăng hái thực hiện đường lối chủ trương, chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước. 3.3.4. Đảm bảo các điều kiện vật chất để tiến hành việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Việc tiến hành tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới để đạt được kết quả như cả hệ thống chính trị mong muốn thì phải chú trọng đến việc cải thiện chính sách đảm bảo các điều kiện vật chất đối với

19

các hoạt động trọng tâm như: đem pháp luật đến gần với quần chúng nhân dân, đảm bảo công tác tổ chức thực hiện các kết luận giải quyết tố cáo có hiệu lực thi hành, các quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo..., bởi lẽ, chỉ khi làm tốt các công tác này thì tình hình địa phương mới ổn định, ít phát sinh đơn thư, tăng cường kỷ cương, củng cố niềm tin của nhân dân vào các cấp chính quyền. Như vậy, đối với việc nâng cao kết quả việc tổ chức thực hiện pháp luật trong đó có công tác tổ chức thực hiện các kết luận giải quyết, các quyết định xử lý thì cần có cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm, đầu tư đảm bảo điều kiện vật chất cho công tác tổ chức thực hiện, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng và cần thiết.

3.3.5. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của quyền tố cáo của công dân và công tác giải quyết tố cáo hành chính, huy động sức mạnh đồng bộ của các cơ quan, tổ chức trong việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Để tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo đạt được kết quả như mong muốn, trước hết cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật về tố cáo nói chung và đặc biệt liên quan đến giải quyết tố cáo hành chính, hướng đến mục tiêu hình thành cho mọi người ý thứ pháp luật xã hội chủ nghĩa. Ý thức pháp luật là tiền đề tư tưởng trực tiếp nhất cho việc xây dựng và thực hiện pháp luật. Đưa việc dạy pháp luật vào hệ thống các trường của Đảng, Nhà nước, kể các các trường phổ thông, trung học, đại học, các trường của các đoàn thể. Cán bộ quản lý các cấp, các ngành từ cấp tỉnh đến cấp xã phải có kiến thức quản lý hành chính và hiểu biết về pháp luật, pháp chế. Cần sử dụng nhiều hình thức và biện pháp để giáo dục và nâng cao ý thức pháp luật và làm tư vấn pháp luật cho nhân dân. Các cấp, các ngành, các đơn vị cơ sở phải thường xuyên lo củng cố, kiện toàn tổ chức pháp chế để tạo điều kiện cho việc nắm vững và chấp hành nghiêm chỉnh những chế độ quy định của nhà nước ban hành.

Phải đảm bảo tuân thủ, sử dụng, thi hành và áp dụng đúng đắn pháp luật nói chung và pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính nói riêng. Tuân thủ là tự kiềm chế, không vi phạm điều cấm thực hiện của pháp luật. Sử dụng là thực hiện các quyền mà pháp luật cho phép. Thi hành là thực hiện nghĩa vụ pháp lý. Còn áp dụng pháp luật là đặc quyền của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Áp dụng pháp luật là hành vi của các cơ quan nhà nước, mà chủ yếu là cơ

20

quan hành chính nhà nước và tài phán nhà nước, để ban hành các quyết định cá biệt dưới hình thức văn bản cá biệt hoặc văn nói-ra lệnh, đưa ra một tình trạng pháp lý cho công dân hoặc tổ chức..., là sự cho phép, cấm đoán, bắt buộc hành động, chế tài... 3.3.6. Đảm bảo tính công khai và minh bạch trong việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng thì chính sách, pháp luật và việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật phải được công khai, minh bạch, bảo đảm công bằng, dân chủ. Các cơ quan, đơn vị, tổ chức phải công khai hoạt động của mình trừ nội dung thuộc bí mật nhà nước và những nội dung khác theo quy định của pháp luật. Hoạt động giải quyết tố cáo phải được tiến hành công khai theo quy định, trên cơ sở đó, kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo phải được công khai. Ngoài ra, một trong số những nội dung bị công dân tố cáo nhiều đó là công tác tổ chức cán bộ, Luật Phòng chống tham nhũng cũng đã quy định công khai, minh bạch các nội dung liên quan đến tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá cán bộ, công chức, viên chức, bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức, nâng lương, thưởng...

Để đảm bảo công khai, minh bạch trong việc tổ chức thực hiện pháp luật sẽ tạo cơ hội cho các chủ thể trong xã hội được tham gia phản biện về nội dung của các quy định pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính cũng như cách thức tổ chức thực hiện các quy định pháp luật đó. Tạo cơ hội để thu nhận các phản biện sẽ giúp cho những cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật phát hiện được những điểm bất cập trong quá trình thực hiện công việc. Từ đó tạo nên những cơ sở quan trọng để điều chỉnh, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của việc tổ chức thực hiện pháp luật về các lĩnh vực của đời sống nói chung cũng như công tác giải quyết tố cáo hành chính của các cơ quan hành chính trên địa bàn tỉnh. 3.3.7. Tổng kết thực tiễn việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính

Phải coi trọng, thường xuyên tổng kết thực tiễn thực hiện pháp luật, bởi qua tổng kết để đánh giá chất lượng việc tổ chức thực hiện, khơi nguồn mới cho sáng tạo pháp luật, rút ra những kinh nghiệm tốt trong tổ chức thực hiện pháp luật, chia sẻ trách nhiệm giữa các cơ quan, tổ chức hữu quan, việc tổng kết có thể theo nhiều hình thức khác nhau, cần có sự lựa chọn cho phù hợp. Qua tổng kết những bất

21

cập, hạn chế của pháp luật hiện hành cũng như việc tổ chức thực hiện trên thực tế để khắc phục và sửa chữa hoàn thiện hơn, sớm xây dựng chế định pháp lý hoàn chỉnh để bảo vệ quyền của công dân, bảo vệ trật tự an toàn xã hội. Việc tổng kết phải chỉ ra được các ưu điểm, nhược điểm trong các quy định pháp luật, nhất là các quy định về trách nhiệm, thẩm quyền giải quyết; trình tự, thủ tục tố cáo và giải quyết tố cáo; trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính... Việc tổng kết cần tập trung làm rõ công tác chỉ đạo điều hành hoạt động giải quyết tố cáo của các cơ quan hành chính, từ việc xây dựng, ban hành các văn bản cho đến việc kiểm tra, đôn đốc cấp dưới thực hiện, đồng thời làm rõ kết quả, các ưu, nhược điểm trong giải quyết các tố cáo cụ thể. Song song với việc tổng kết phải tiến hành khảo sát thực tế hoạt động giải quyết tố cáo tại các cơ quan, đơn vị, các cấp để nắm bắt trình độ, nhận thức của nhân dân, của cán bộ, công chức, viên chức về pháp luật tố cáo, giải quyết tố cáo hành chính và công tác tổ chức thực hiện trên thực tế. 3.3.8. Nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm với các nước về tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính

Kinh nghiệm về giải quyết tố cáo và quá trình tố chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính của các nước cho thấy mục đích của giải quyết tố cáo là nhằm giải quyết mối quan hệ giữa nhà nước với công dân, đảm bảo các quyền, lợi ích do pháp luật quy định được thực thi và bào vệ trên thực tế cũng như lợi ích của Nhà nước được bảo vệ. Trong xu thế hội nhập kinh tế khu vực và thế giới như hiện nay, thì việc nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm với các nước về hoạt động giải quyết tố cáo trong quá trình hoàn thiện pháp luật nhằm tạo sự thống nhất giữa pháp luật trong nước với thông lệ quốc tế là rất cần thiết cũng như đảm bảo mục tiêu tổ chức thực hiện trên thực tiễn. Qua việc liên hệ với quy định cũng như quá trình tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính của các quốc gia trên thế giới, ở nước ta nói chung và ở Quảng Ngãi nói riêng cần học hỏi để có phương thức hữu hiệu tổ chức thực hiện trên thực tiễn. Cụ thể như, về hình thức tố cáo, các quốc gia cũng có quy định về tố cáo bằng đơn hoặc tố cáo trực tiếp (bằng điện thoại, gặp người có thẩm quyền) tuy nhiên, thực tiễn các nước đã chỉ ra rằng phần lớn các tố cáo được thực hiện qua mạng và việc giải quyết sẽ đạt được kết quả nhanh và hiệu quả hơn.

22

Tiểu kết Chương 3 Trên cơ sở xây dựng các nhiệm vụ trọng tâm và phương hướng liên quan, chương 3 đề xuất giải pháp cơ bản góp phần phát huy những ưu điểm đã đạt được trong thời gian qua, khắc phục những điểm chưa làm được hoặc làm nhưng chưa tốt và qua đó tìm kiếm những giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới.

KẾT LUẬN

Tố cáo là một hiện tượng xảy ra khá phổ biến trong xã hội, đặc biệt từ khi nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, đối với địa phương mà tình trạng tố cáo diễn ra phức tạp, gay gắt thì là vấn đề đáng suy ngẫm về công tác quán lỷ nhà nước và rất đáng quan tâm tìm hiểu nguyên nhân nảy sinh để đề ra các biện pháp giải quyết phù hợp, không để phát sinh trở thành "điểm nóng", gây mất ổn định chính trị, tình hình trật tự an toàn xã hội. Tính phức tạp của tố cáo hành chính diễn ra bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân mà có thể kể đến đó là từ hệ quả của sự quản lý thiếu hiệu quả của các cơ quan nhà nước, sự bất hợp lý và thiếu đồng bộ của hệ thống chính sách, pháp luật đất đai, môi trường, chính sách người có công, công tác cán bộ…. Việc nghiên cứu, tìm hiểu việc tổ chức thực hiện pháp luật về giải quyết tố cáo hành chính là rất cần thiết, để từ đó giúp Nhà nước ta xây dựng và hoàn thiện pháp luật giải quyết tố cáo một cách có hiệu quả trong thời kỳ xây dựng nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân”, đồng thời góp phần vào việc bổ sung, hoàn thiện cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật tố cáo hành chính có hiệu quả trên thực tế.

Trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, các quan hệ kinh tế vận động và phát triển không ngừng đòi hỏi pháp luật về tố cáo cũng phải thường xuyên được sửa đổi, bổ sung, nhằm đáp ứng được các yêu cầu của quản lý. Do vậy, việc nghiên cứu nhằm chỉ ra những mặt tồn tại, hạn chế, bất cập của pháp luật về tố cáo, các quy định về việc tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính, để đề xuất các giải pháp hoàn thiện chế định này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

23

Thông qua việc phân tích thực tiễn tình hình tố cáo, giải quyết tố cáo hành chính và quá trình tổ chức thực hiện pháp luật ở tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2014 đến nay, luận văn đã mạnh dạn nêu ra những ưu điểm và hạn chế trong việc tổ chức thực hiện của các cơ quan hành chính nhà nước.

Hiệu quả, chất lượng của công tác giải quyết tố cáo hành chính không chỉ phụ thuộc vào cơ cấu, tổ chức của các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố cáo mà còn phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố khác như: năng lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ của các cán bộ làm công tác thẩm tra, xác minh, giải quyết tố cáo; sự quản lý có hiệu quả của các cơ quan công quyền; các giấy tờ, tài liệu chứng minh hợp pháp; cách thức tổ chức thực hiện trên thực tiễn ... Tuy nhiên, ở nước ta hiện nay các yếu tố này đều chưa hoàn thiện, nên đã làm ảnh hưởng đến chất lượng của công tác giải quyết tố cáo, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của công dân, cũng như làm ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước.

Trong điều kiện nghiên cứu từ lý luận và thực tế ở tỉnh Quảng ngãi, luận văn chưa thể giải quyết đầy đủ, sâu sắc các yêu cầu của đề tài đặt ra. Qua luận văn này tác giả mong muốn đóng góp một phần kinh nghiệm từ thực tiễn vào quá trình hoàn thiện quy định cũng như một số giải pháp để công tác tổ chức thực hiện pháp luật giải quyết tố cáo hành chính được thực hiện tốt trong thời gian tới.

24