Tr−êng ®¹i häc v¨n hãa Hμ Néi<br />
<br />
Khoa B¶o tμng<br />
*********<br />
<br />
L−¬ng thu hμ<br />
<br />
B−íc ®Çu T×m hiÓu mét sè di tÝch<br />
thê danh nh©n NguyÔn Trung<br />
Ng¹n t¹i Hμ Néi<br />
<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
Ngμnh b¶o tμng<br />
<br />
Ng−êi h−íng dÉn: TS. Ph¹m Thu H−¬ng<br />
<br />
Hμ Néi - 2009 <br />
<br />
1<br />
<br />
Môc lôc<br />
Lêi nãi ®Çu<br />
<br />
1<br />
<br />
Ch−¬ng 1: vμi nÐt vÒ cuéc ®êi vμ sù nghiÖp cña<br />
NguyÔn Trung Ng¹n ......................................................... <br />
<br />
5<br />
<br />
1.1<br />
<br />
Vμi nÐt vÒ V−¬ng triÒu TrÇn ........................................ <br />
<br />
5<br />
<br />
1.2<br />
<br />
Th©n thÕ vμ sù nghiÖp cña NguyÔn Trung Ng¹n...<br />
<br />
12<br />
<br />
1.2.1 Th©n thÕ .................................................................................... <br />
<br />
12<br />
<br />
1.2.2 Sù nghiÖp .................................................................................. <br />
<br />
16<br />
<br />
Ch−¬ng 2: Mét<br />
<br />
sè<br />
<br />
di tÝch<br />
<br />
thê<br />
<br />
danh<br />
<br />
nh©n<br />
<br />
NguyÔn Trung Ng¹n t¹i Hμ Néi ............................. <br />
<br />
37<br />
<br />
§Òn Tiªn H¹ ........................................................................... <br />
<br />
39<br />
<br />
2.1.1 Niªn ®¹i khëi dùng vμ qu¸ tr×nh tån t¹i .................................. <br />
<br />
40<br />
<br />
2.1.2 Gi¸ trÞ kiÕn tróc – nghÖ thuËt ................................................. <br />
<br />
42<br />
<br />
2.2<br />
<br />
51<br />
<br />
2.1<br />
<br />
§Òn H−¬ng T−îng ............................................................. <br />
<br />
2.2.1 Niªn ®¹i khëi dùng vμ qu¸ tr×nh tån t¹i .................................. <br />
<br />
52<br />
<br />
2.2.2 Gi¸ trÞ kiÕn tróc – nghÖ thuËt ................................................. <br />
<br />
53<br />
<br />
2.3<br />
<br />
62<br />
<br />
§×nh H−¬ng Bμi ................................................................. <br />
<br />
2.3.1 Niªn ®¹i khëi dùng vμ qu¸ tr×nh tån t¹i .................................. <br />
<br />
63<br />
<br />
2.3.2 Gi¸ trÞ kiÕn tróc – nghÖ thuËt ................................................. <br />
<br />
63<br />
<br />
Ch−¬ng 3: VÊn ®Ò b¶o tån vμ ph¸t huy gi¸ trÞ<br />
cña c¸c di tÝch thê danh nh©n NguyÔn Trung<br />
Ng¹n t¹i Hμ Néi ................................................................. <br />
3.1<br />
<br />
Thùc<br />
<br />
tr¹ng cña c¸c di tÝch thê danh nh©n<br />
<br />
2<br />
<br />
68<br />
<br />
NguyÔn Trung Ng¹n t¹i Hμ Néi ................................... <br />
<br />
68<br />
<br />
3.1.1 Thùc tr¹ng viÖc thê danh nh©n NguyÔn Trung Ng¹n t¹i Hμ<br />
Néi<br />
<br />
............................................................................................. <br />
<br />
68<br />
<br />
3.1.2 Thùc tr¹ng di tÝch ®Òn Tiªn H¹, ®Òn H−¬ng T−îng, ®×nh<br />
H−¬ng Bμi .................................................................................. <br />
<br />
71<br />
<br />
B¶o tån vμ ph¸t huy gi¸ trÞ cña c¸c di tÝch ...... <br />
<br />
75<br />
<br />
3.2.1 VÊn ®Ò b¶o vÖ di tÝch .................................................................. <br />
<br />
75<br />
<br />
3.2.2 T«n t¹o di tÝch ............................................................................. <br />
<br />
94<br />
<br />
3.2.3 C¸c biÖn ph¸p nh»m khai th¸c, ph¸t huy gi¸ trÞ cña di tÝch .. <br />
<br />
98<br />
<br />
3.2<br />
<br />
KÕt luËn ………………………………………………….<br />
<br />
103<br />
<br />
Danh môc tμi liÖu tham kh¶o ………………<br />
<br />
105<br />
<br />
Phô lôc …………………………………………………….<br />
<br />
107<br />
<br />
3<br />
<br />
Lêi nãi ®Çu<br />
1. Lý do chän ®Ò tμi<br />
N¨m 1010, vua Lý Th¸i Tæ dêi ®« ra Hμ Néi vμ ®Æt tªn lμ Th¨ng Long.<br />
ViÖc lùa chän ®ã ch¾c kh«ng ph¶i lμ ý riªng cña mét «ng vua. Th¨ng Long lμ<br />
rång bay lªn, lμ chç ®Êt danh th¾ng, ®« héi träng yÕu ®Ó bèn ph−¬ng sum häp vμ<br />
lμ ®« thμnh bËc nhÊt, ®¸ng lμ kinh s− mu«n ®êi. Cã lÏ Th¨ng Long - Hμ Néi vèn<br />
lμ tinh hoa cña ®Êt n−íc. Bëi tr−íc Th¨ng Long, thμnh Cæ Loa ®· tõng lμ kinh<br />
®« cña nhμ Thôc. Phï §æng lμ n¬i sinh ra ng−êi anh hïng lμng Dãng, Hμ Néi lμ<br />
quª h−¬ng cña Lý Th−êng KiÖt, ng−êi ®· viÕt b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn<br />
cña n−íc ta b»ng nh÷ng lêi th¬ hïng tr¸ng.. Hμ Néi lμ m¶nh ®Êt cña nói Nïng,<br />
s«ng NhÞ, cña Hå G−¬m, s«ng T« LÞch.N¨m 2010, Hμ Néi trßn ngμn n¨m tuæi,<br />
qua bao lÇn ngo¹i bang x©m chiÕm cïng bao nhiªu triÒu ®¹i phong kiÕn ®· tõng,<br />
Thñ ®« cho ®Õn ngμy nay vÉn xøng ®¸ng lμ trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa,<br />
x· héi cña c¶ n−íc. T¹i thêi ®iÓm s¾p trßn ngh×n n¨m nμy, v−ît qua nh÷ng b−íc<br />
dμi cña lÞch sö, chóng ta cã quyÒn tù hμo vÒ mét Hμ Néi, lμ m¶nh ®Êt næi tiÕng<br />
vÒ truyÒn thèng anh hïng vμ ®Æc biÖt phong phó vÒ c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa, lμ n¬i<br />
ghi l¹i nhiÒu c«ng cuéc s¸ng t¹o vÜ ®¹i cÇn cï cña c¶ d©n téc ta. ThËt vËy, di tÝch<br />
lÞch sö- v¨n hãa vμ danh lam th¾ng c¶nh lμ mét nÐt ®Æc s¾c trong diÖn m¹o v¨n<br />
hãa cña Thñ ®«. Lu«n bÞ ch×m trong nhiÒu cuéc chiÕn tranh nh−ng n¬i ®©y vÉn<br />
cßn ®ñ dÊu vÕt ®Ó kh¼ng ®Þnh vÒ sù th¨ng trÇm cña thêi gian ®· qua. Kh«ng thÓ<br />
h×nh dung vÒ Hμ Néi mμ l¹i thiÕu v¾ng c¸c di tÝch vμ th¾ng c¶nh, bëi “chóng võa<br />
lμ nh÷ng t¶ng ®¸ nÒn kª ch©n cét ®Ó t¹o dùng, võa lμ nh÷ng b»ng s¾c ®Ó chøng<br />
minh, võa lμ nÐt vμng son cña phÈm chÊt ®Æc tr−ng, võa lμ linh hån cña nh÷ng<br />
gi¸ trÞ thiªng liªng trªn m¶nh ®Êt ngμn n¨m v¨n vËt” 1. Tuy nhiªn tr¶i qua bao<br />
biÕn ®éng cña thêi gian, nhiÒu di tÝch cña Hμ Néi, chøng tÝch v« gi¸ vÒ truyÒn<br />
thèng v¨n hiÕn, ®· bÞ hñy ho¹i chØ cßn dÊu tÝch, bÞ mèi mät, ®æ n¸t hoÆc cã nguy<br />
c¬ biÕn mÊt. Do ®ã, viÖc t×m hiÓu, g×n gi÷, phôc håi, t«n t¹o vμ khai th¸c gi¸ trÞ<br />
<br />
1<br />
<br />
Di tÝch lÞch sö<br />
<br />
v¨n hãa Hμ Néi, H.: ChÝnh trÞ Quèc gia, 2000 - tr. 11<br />
<br />
4<br />
<br />
nh÷ng di s¶n ®ã cho h«m nay vμ mai sau chÝnh lμ thÓ hiÖn lßng biÕt ¬n cña<br />
chóng ta, con ch¸u mai sau ®èi víi c¸c bËc tiÒn nh©n. §ång thêi, lßng yªu n−íc<br />
lμ ý thøc gi÷ g×n, vun ®¾p nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña cha «ng, lμ c¬ së céi<br />
nguån ®Ó ph¸t huy b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc.<br />
<br />
Nghiªn cøu vÒ c¸c danh nh©n tiªu biÓu vμ di tÝch liªn quan t¹i Hμ Néi ®Ó<br />
b¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ cña di tÝch lμ ho¹t ®éng thiÕt thùc, cã ý nghÜa ®Ó h−íng<br />
tíi §¹i lÔ kû niÖm 1000 n¨m Th¨ng Long- Hμ Néi. Trong sè nh÷ng nh©n vËt cã<br />
®ãng gãp cho Th¨ng Long- Hμ Néi kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn NguyÔn Trung Ng¹n;<br />
bëi «ng tõng lμ Kinh s− §¹i do·n thμnh Th¨ng Long (ng−êi ®øng ®Çu chÝnh<br />
quyÒn kinh thμnh Th¨ng Long) d−íi triÒu TrÇn. Trong s¸ch “LÞch triÒu hiÕn<br />
ch−¬ng lo¹i chÝ”, sö gia Phan Huy Chó ®¸nh gi¸ rÊt cao vai trß vμ nh÷ng ®ãng<br />
gãp cña NguyÔn Trung Ng¹n trong tiÕn tr×nh lÞch sö d©n téc, coi «ng lμ mét<br />
trong sè m−êi nh©n vËt sèng vμo ®êi TrÇn tªn tuæi tÒ danh víi c¸c bËc nh©n tμi<br />
tr¸c viÖt. Do bëi nh÷ng ®ãng gãp Êy nªn tr−íc kia, ®· cã tíi 8 n¬i dùng ®Òn thê<br />
«ng vμ tÊt c¶ ®Òu n»m ë khu trung t©m “ba m−¬i s¸u phè ph−êng” x−a. Tuy<br />
nhiªn, mét thùc tÕ ®¸ng buån lμ, c¸c di tÝch thê vÞ ®øng ®Çu Kinh ®« ®Çu tiªn<br />
hiÖn nay ®Òu ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc, mét sè ®· vμ ®ang trong t×nh tr¹ng<br />
h− háng, bÞ lÊn chiÕm, thËm chÝ kh¸ nhiÒu n¬i cßn biÕn thμnh nhμ ë cña d©n<br />
hoÆc kh«ng cßn tån t¹i. Nh©n kû niÖm 720 n¨m ngμy sinh cña danh nh©n v¨n<br />
hãa NguyÔn Trung Ng¹n (1289- 2009), cïng nh÷ng t×nh c¶m mÕn yªu cña mét<br />
ng−êi con sinh ra vμ lín lªn t¹i Hμ Néi; ®ång thêi lμ sinh viªn ngμnh B¶o tμng,<br />
t«i mong muèn ®−îc ¸p dông nh÷ng kiÕn thøc tÝch lòy sau bèn n¨m häc vμo viÖc<br />
nghiªn cøu di tÝch cô thÓ t¹i Hμ Néi. §−îc sù ®ång ý cña gi¸o viªn h−íng dÉn- c«<br />
gi¸o Ph¹m Thu H−¬ng, t«i chän ®Ò tμi B−íc ®Çu t×m hiÓu mét sè di tÝch thê<br />
danh nh©n NguyÔn Trung Ng¹n t¹i Hμ Néi l μm khãa luËn tèt nghiÖp<br />
§¹i häc.<br />
2. Môc ®Ých nghiªn cøu<br />
Môc ®Ých cña khãa luËn lμ tËp hîp c¸c nguån t− liÖu thμnh v¨n vμ t− liÖu<br />
kh¶o s¸t nh»m t×m hiÓu cuéc ®êi vμ sù nghiÖp còng nh− nh÷ng ®ãng gãp cña<br />
5<br />
<br />