TÝn ng−ìng d©n gian cña ng−êi Th¸i<br />
<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NỘI<br />
KHOA VĂN HOÁ DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
**********************<br />
<br />
LANG THỊ HÀ<br />
<br />
TÊN ĐỀ TÀI:<br />
<br />
TÍN NGƯỠNG DÂN GIAN CỦA NGƯỜI<br />
THÁI Ở XÃ CHÂU TIẾN, HUYỆN QUỲ HỢP,<br />
TỈNH NGHỆ AN<br />
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN VĂN HOÁ<br />
CHUYÊN NGÀNH VĂN HOÁ DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
MÃ SỐ: 608<br />
<br />
Hướng dẫn khoa học: Th.S HOÀNG VĂN HÙNG<br />
<br />
HÀ NỘI: 06/2009<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
<br />
1<br />
<br />
Lang ThÞ Hµ: VHDT 11A<br />
<br />
TÝn ng−ìng d©n gian cña ng−êi Th¸i<br />
<br />
Lêi c¶m ¬n<br />
Trong thêi gian nghiªn cøu vµ kh¶o s¸t thùc ®Þa ®Ò tµi tÝn ng−ìng d©n gian<br />
cña ng−êi Th¸i ë x· Ch©u TiÕn, huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An, em ®· nhËn<br />
®−îc sù h−íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o Th.s Hoµng V¨n Hïng còng nh− sù<br />
gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa V¨n hãa d©n téc thiÓu sè.<br />
Tõ t×nh c¶m vµ ý thøc cña m×nh, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn<br />
t×nh cña thÇy gi¸o Th.s Hoµng V¨n Hïng. §· trùc tiÕp h−íng dÉn chØ b¶o em<br />
trong suÊt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. Nhân đây em göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi<br />
c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o trong khoa V¨n hãa d©n téc thiÓu sè.<br />
Xin tr©n träng c¶m ¬n UBND x· Ch©u TiÕn vµ bµ con c« b¸c, c¸c thÇy<br />
cóng, c¸c nghÖ nh©n, c¸c giµ lµng, tr−ëng b¶n ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ®Ó viÖc<br />
hoµn thµnh khãa luËn ®−îc tèt h¬n.<br />
Do ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn ®Ò tµi cßn nhiÒu h¹n chÕ, kÝnh mong<br />
héi ®ång gi¸m kh¶o, thÇy c«, b¹n bÌ ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u ®Ó ®Ò tµi ®−îc<br />
hoµn chØnh h¬n.<br />
Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.<br />
<br />
Sinh viªn<br />
<br />
Lang ThÞ Hµ<br />
<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
<br />
2<br />
<br />
Lang ThÞ Hµ: VHDT 11A<br />
<br />
TÝn ng−ìng d©n gian cña ng−êi Th¸i<br />
<br />
Môc lôc<br />
<br />
PhÇn më ®Çu<br />
<br />
Trang<br />
<br />
1. Lý do chän ®Ò tµi....................................................................................5<br />
2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi....................................................................6<br />
3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. .........................................................6<br />
4. Môc ®Ých nghiªn cøu..............................................................................6<br />
5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.........................................................................7<br />
6. §ãng gãp khoa häc cña ®Ò tµi.................................................................7<br />
7. KÕt cÊu néi dung ®Ò tµi...........................................................................7<br />
Ch−¬ng 1: kh¸i qu¸t vÒ m«i tr−êng tù nhiªn, x∙ héi cña<br />
ng−êi Th¸i ë x∙ Ch©u TiÕn, huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An.<br />
1.1. VÞ trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn.............................................................9<br />
1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý.........................................................................................9<br />
1.1.2. KhÝ hËu .............................................................................................9<br />
1.1.3. S«ng suèi, nói ®åi............................................................................10<br />
1.1.4. Tµi nguyªn thiªn nhiªn, kho¸ng s¶n................................................11<br />
1.2 LÞch sö c− tró vµ ph¸t triÓn cña ng−êi Th¸i ë Quú Hîp......................13<br />
1.2.1. Nhãm Tµy M−êng ...........................................................................14<br />
1.2.2. Nhãm Tµy M−êi...............................................................................14<br />
1.2.3. Nhãm Tµy Thanh.............................................................................15<br />
1.3. T×nh h×nh kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi cña ng−êi Th¸i ë x· Ch©u TiÕn,<br />
huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An.................................................................16<br />
1.3.1. D©n c−.............................................................................................16<br />
1.3.2. C¬ së h¹ tÇng ..................................................................................16<br />
<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
<br />
3<br />
<br />
Lang ThÞ Hµ: VHDT 11A<br />
<br />
TÝn ng−ìng d©n gian cña ng−êi Th¸i<br />
<br />
1.3.3 Mét sè nÐt chÝnh vÒ tËp qu¸n kinh tÕ...............................................17<br />
!.3.4 Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ v¨n hãa, x· héi cña Th¸i ..................................19<br />
Ch−¬ng 2: tÝn ng−ìng d©n gian trong ®êi sèng x∙ héi cña<br />
ng−êi Th¸i ë x∙ Ch©u TiÕn, huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An<br />
2.1. Quan niÖm vÒ tÝn ng−ìng t©m linh trong ®êi sèng ®ång bµo..............24<br />
2.2. TÝn ng−ìng t©m linh thê cóng trêi, thê cóng nh÷ng ng−êi cã c«ng lËp<br />
b¶n, dùng m−êng vµ tÝn ng−ìng thê cóng tæ tiªn................................................26.<br />
2.2.1. TÝn ng−ìng t©m linh thê cóng trêi...................................................26<br />
2.2.2. TÝn ng−ìng t©m linh thê cóng nh÷ng ng−êi cã c«ng lËp b¶n, dùng<br />
m−êng...................................................................................................................31<br />
2.2.3. TÝn ng−ìng t©m linh thê cóng tæ tiªn...............................................36<br />
2.3. TÝn ng−ìng t©m linh sïng b¸i tù nhiªn...............................................40<br />
2.4. TÝn ng−ìng d©n gian trong sinh ho¹t hµng ngµy cña ®ång bµo Th¸i ë<br />
x· Ch©u TiÕn, huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An.....................................................42<br />
2.4.1. Kh¸i l−îc vÒ nghÒ lµm ThÇy mo, thÇy cóng.....................................42<br />
2.4.2. Tôc gi¶i h¹n (kª xª) trong ®êi sèng t©m linh cña ®ång bµo Th¸i.....51<br />
2.4.3. Tôc gäi hån trong ®êi sèng t©m linh cña ®ång bµo Th¸i.................53<br />
2.4.4. Tôc buéc vÝa, buéc chØ cæ tay (h¨ng v¾n) cña ®ång bµo Th¸i..........55<br />
2.4.5. TÝn ng−ìng t©m linh trong c¸c nghi lÔ vßng ®êi cña d©n téc Th¸i...59<br />
Ch−¬ng 3: tÝn ng−ìng d©n gian trong ®êi sèng v¨n hãa, x∙<br />
héi cña ng−êi Th¸i ngµy nay<br />
3.1. Thùc trang vÒ tÝn ng−ìng t©m linh cña ®ång bµo ngµy nay................82<br />
3.2. Nh÷ng yÕu tè chÝnh t¸c ®éng dÕn tÝn ng−ìng d©n gian cña ®ång bµo<br />
Th¸i ë x· Ch©u TiÕn, huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An..........................................83<br />
3.3. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ tÝn ng−ìng d©n gian trong ®êi sèng t©m linh cña<br />
®ång bµo..............................................................................................................84<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
<br />
4<br />
<br />
Lang ThÞ Hµ: VHDT 11A<br />
<br />
TÝn ng−ìng d©n gian cña ng−êi Th¸i<br />
<br />
3.3.1. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ lßng tin..............................................................84<br />
3.3.2. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ nghi lÔ...............................................................85<br />
3.4. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay.............................................................86<br />
3.5. Mét sè kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt ®Ó b¶o tån nÐt ®Ñp v¨n hãa tÝn ng−ìng<br />
d©n gian cña d©n téc Th¸i.....................................................................................88<br />
3.6. H−íng b¶o tån nÐt ®Ñp v¨n hãa tÝn ng−ìng d©n gian cña ®ång bµo<br />
Th¸i ë x· Ch©u TiÕn, huyÖn Quú Hîp, tØnh NghÖ An..........................................89<br />
3.6.1. Nh÷ng nÐt v¨n hãa ®Æc s¾c cÇn gi÷ g×n............................................90<br />
3.6.2. Mét sè hñ tôc l¹c hËu cÇn xãa bá.....................................................91<br />
KÕt luËn......................................................................................................99<br />
Tµi liÖu tham kh¶o....................................................................................100<br />
Phô lôc.....................................................................................................104<br />
<br />
Khãa luËn tèt nghiÖp<br />
<br />
5<br />
<br />
Lang ThÞ Hµ: VHDT 11A<br />
<br />