BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO .............../ ............... BỘ NỘI VỤ ......../ ........
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
HÀ LƢƠNG ĐỨC
HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN XÃ
Ở HUYỆN TÂY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
1
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN QUỐC SỬU
Phản biện 1: .................................................................. . ....................................................................................... Phản biện 2: .................................................................. . .......................................................................................
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc
sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo
vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số:… - Đường…………… - Quận……………… -
TP………………
Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 2017
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
2
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Hội đồng nhân dân (HĐND) xã là một tổ chức trong bộ máy
nhà nước, HĐND vừa là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương,
vừa là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của
nhân dân. Hiến pháp năm 2013 quy định: “Nhà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của
Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”. Việc kiện toàn tổ chức, nâng
cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, trong đó có
HĐND xã là một trong những yêu cầu quan trọng để xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) của Nhân dân, do Nhân
dân, vì Nhân dân.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định
những điểm mới trong cơ cấu tổ chức và hoạt động của HĐND xã.
Ngoài ra, Quốc hội đã ban hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc
hội và HĐND, có hiệu lực 01/7/2016, đây là cơ sở pháp lý quan trọng
để thực hiện tốt chức năng giám sát của HĐND.
Trong những năm qua, hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây
Hòa, tỉnh Phú Yên đã có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng và
hiệu quả hoạt động từng bước được nâng lên. Tuy nhiên, hoạt động
của HĐND xã ở huyện Tây Hòa vẫn còn những tồn tại, hạn chế, chưa
đáp ứng với yêu cầu phát triển trong tình hình mới.
Xuất phát từ những lý do trên, học viên chọn đề tài: “Hoạt
động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên” để nghiên cứu
là khách quan, cần thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Vấn đề về tổ chức chính quyền địa phương, về HĐND nói
1 chung và hoạt động HĐND xã nói riêng luôn được các nhà khoa học
quan tâm nghiên cứu, tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau trong các
hội thảo, luận văn, luận án, các bài nghiên cứu trên các báo, tạp chí…
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về HĐND xã và
nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây
Hòa, tỉnh Phú Yên hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Một là, hệ thống hóa, làm rõ cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động
của HĐND xã; hai là, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của
HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên để tìm ra ưu điểm, hạn
chế, tồn tại và nguyên nhân của những ưu điểm, hạn chế, tồn tại; ba
là, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về HĐND xã và
nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây
Hòa, tỉnh Phú Yên trong thời gian đến.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu quy định pháp luật
và thực tiễn hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú
Yên.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Các xã ở huyện Tây Hòa, Phú Yên.
- Về thời gian: Từ năm 2011 đến nay.
- Về nội dung: Luận văn nghiên cứu quy định pháp luật và hoạt
động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận: Nghiên cứu đề tài dựa trên phương pháp
luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
2
- Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp phân tích tài liệu;
phương pháp thu thập và xử lý thông tin; phương pháp thống kê,
phân tích tổng hợp; phương pháp so sánh, đánh giá.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Kết quả nghiên cứu đề tài có những đóng góp về mặt lý luận và
thực tiễn sau: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động của HĐND xã;
phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của HĐND xã ở
huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên; đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
pháp luật về HĐND xã và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của
HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên trong thời gian đến. Luận
văn có thể là tài liệu tham khảo cho HĐND các xã trên địa bàn tỉnh
Phú Yên nói riêng và cả nước nói chung.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
nội dung luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt
động của HĐND xã; Chương 2: Thực trạng hoạt động của HĐND xã
ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên; Chương 3: Những giải pháp nhằm
hoàn thiện pháp luật về HĐND xã và nâng cao chất lượng, hiệu quả
hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên.
3
Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA HĐND XÃ
1.1. KHÁI LƢỢC SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
CỦA HĐND XÃ TRONG LỊCH SỬ LẬP PHÁP CỦA NƢỚC TA
1.1.1. Giai đoạn Hiến pháp 1946
Ngày 09/11/1946, Quốc hội khóa I thông qua Hiến pháp đầu
tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (gọi tắt là Hiến pháp
1946), đặt cơ sở pháp lý vững chắc cho tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước. Hiến pháp 1946 đã xác định vai trò quan trọng của
HĐND, mối quan hệ giữa HĐND với cấp trên. Ngày 29/4/1958,
Quốc hội thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đây là
đạo luật đầu tiên quy định về cách thức tổ chức HĐND.
1.1.2. Giai đoạn Hiến pháp năm 1959
Đất nước ta tạm thời bị chia cắt, để đáp ứng và phục vụ cho
yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng trong tình hình mới, Quốc hội đã
ban hành Hiến pháp năm 1959 thay thế Hiến pháp 1946. Kỳ họp thứ
5 Quốc hội khoá II ngày 27/10/1962 đã thông qua Luật Tổ chức
HĐND và Ủy ban hành chính (UBHC) các cấp, có hiệu lực thi hành
từ 11/11/1962, quy định các đơn vị hành chính đều có HĐND và
UBHC. Tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương đã có
những thay đổi so với trước.
1.1.3. Giai đoạn Hiến pháp năm 1980
Ngày 30/12/1980 Quốc hội đã thông qua Hiến pháp năm
1980 làm cơ sở cho việc xây dựng xã hội chủ nghĩa trong phạm vi cả
nước, xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước thống nhất, trong đó có
tổ chức chính quyền địa phương. Thiết chế HĐND được quy định rõ
tại Chương IX, Hiến pháp năm 1980. Ngày 30/6/1983, Quốc hội
4 khoá VII, kỳ họp thứ 5 đã thông qua Luật Tổ chức HĐND và UBND,
Luật quy định HĐND xã được bầu từ 15-45 đại biểu (tùy theo dân số,
vùng, miền), nhiệm kỳ là 2 năm, thực hiện các chủ trương, chính
sách và công tác của Nhà nước ở địa phương. Năm 1989, Quốc hội
ban hành Luật Tổ chức HĐND và UBND thay thế Luật Tổ chức
HĐND và UBND năm 1983, quy định số lượng đại biểu HĐND xã
từ 15-35, nhiệm kỳ hoạt động là 5 năm và thành lập Ban Thư ký.
1.1.4. Giai đoạn Hiến pháp năm 1992
Hiến pháp 1992 được xây dựng và ban hành, thay thế Hiến
pháp 1980, thiết chế HĐND được quy định tại Chương IX. Quốc hội
khóa IX, kỳ họp thứ 5, ngày 21/6/1994 đã thông qua Luật Tổ chức
HĐND và UBND thay Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 1989,
quy định HĐND xã có từ 19-25 đại biểu, nhiệm kỳ hoạt động là 5
năm. Ngày 26/11/2003, Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 4 đã thông qua
Luật Tổ chức HĐND và UBND thay Luật Tổ chức HĐND và UBND
năm 1994. Tổ chức và hoạt động của chính quyền xã được quy định
cụ thể về số lượng đại biểu HĐND; nhiệm vụ, quyền hạn được quy
định cụ thể phù hợp hơn, có sự phân biệt giữa nhiệm vụ của HĐND
xã, thị trấn với HĐND phường.
1.1.5. Giai đoạn Hiến pháp năm 2013
Hiến pháp năm 2013 quy định về chế định chính quyền địa
phương tại Chương IX. Ngày 19/6/2015 tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội
khóa XIII đã thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 cũng đã quy định cụ
thể, rõ ràng về nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức giữa chính
quyền địa phương nông thôn, đô thị, hải đảo và đơn vị hành chính -
kinh tế đặc biệt.
5
1.2. ĐIỀU CHỈNH PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT
ĐỘNG CỦA HĐND XÃ HIỆN NAY
1.2.1. Vị trí, chức năng, cơ cấu tổ chức của HĐND xã
1.2.1.1. Vị trí, chức năng của HĐND xã
Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 khẳng định:
"HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý
chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, do Nhân dân địa
phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương và cơ
quan nhà nước cấp trên"; "HĐND quyết định các vấn đề của địa
phương do luật định". Như vậy, HĐND nói chung và HĐND xã nói
riêng có vị trí, vai trò quan trọng trong bộ máy nhà nước ta, là cơ
quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện
vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu
ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước
cấp trên.
Chức năng của HĐND xã: Chức năng của HĐND là những
phương diện hoạt động chủ yếu của HĐND. Khoản 2 Hiến pháp năm
2013 quy định: "HĐND quyết định các vấn đề của địa phương do
luật định; giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa
phương và việc thực hiện nghị quyết của HĐND". Như vậy, HĐND
xã có hai chức năng cơ bản là: Quyết định và giám sát.
1.2.1.2. Cơ cấu tổ chức của HĐND xã
1.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của HĐND xã
Để thực hiện tốt chức chức năng của HĐND xã, Điều 33
Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 đã quy định cụ thể
tám nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND xã. Ngoài ra, căn cứ vào kết
quả giám sát, HĐND xã có các quyền như: Yêu cầu UBND, Chủ
6 tịch UBND xã ban hành văn bản để thi hành Hiến pháp, pháp luật và
nghị quyết của HĐND; bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản
của UBND, Chủ tịch UBND xã trái với Hiến pháp, văn bản quy
phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của
HĐND…
1.2.3. Phương thức hoạt động của HĐND xã
1.2.3.1. Kỳ họp của HĐND xã
Kỳ họp là hình thức hoạt động chủ yếu, chiếm vị trí đặc biệt
quan trọng trong hoạt động của HĐND nói chung và HĐND xã nói
riêng. Theo quy định tại Điều 78, Luật Tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015 thì kỳ họp HĐND xã được thực hiện như sau:
HĐND xã họp mỗi năm ít nhất hai kỳ. Ngoài ra, HĐND xã họp bất
thường khi Thường trực HĐND, Chủ tịch UBND cùng cấp hoặc ít
nhất một phần ba tổng số đại biểu HĐND xã yêu cầu hoặc khi cử tri
ở xã có đơn yêu cầu HĐND xã họp, bàn và quyết định những công
việc của xã. HĐND xã họp công khai, trong trường hợp cần thiết có
thể họp kín.
1.2.3.2. Hoạt động của Thường trực HĐND xã
Thường trực HĐND xã gồm Chủ tịch, một Phó Chủ tịch. Phó
Chủ tịch HĐND xã là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.
Thường trực HĐND xã hoạt động thường xuyên, theo nguyên tắc tập
trung dân chủ, tổ chức các hoạt động của HĐND, chịu trách nhiệm và
báo cáo công tác trước HĐND xã. Luật Tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015 quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của Thường
trực HĐND xã và nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch, Phó Chủ tịch
HĐND. Theo đó, Chủ tịch HĐND xã có nhiệm vụ và quyền hạn là
lãnh đạo hoạt động của Thường trực HĐND xã, thay mặt Thường
trực HĐND xã giữ mối liên hệ với UBND, Ban Thường trực Ủy ban
7 Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt
trận xã, các tổ chức xã hội khác và công dân; Phó Chủ tịch HĐND xã
giúp Chủ tịch HĐND xã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo sự phân
công của Chủ tịch HĐND xã.
1.2.3.3. Hoạt động của các Ban của HĐND xã
Luật chính quyền địa phương năm 2015 quy định Ban của
HĐND xã gồm: Ban pháp chế, Ban kinh tế - xã hội, thành viên các
Ban này là đại biểu HĐND xã hoạt động kiêm nhiệm. Các Ban của
HĐND xã phụ trách các lĩnh vực theo quy định của pháp luật.
1.2.3.4. Hoạt động của đại biểu HĐND xã
Đại biểu HĐND có nhiệm vụ chấp hành nội quy kỳ họp,
tham dự đầy đủ các kỳ họp, phiên họp của HĐND, tham gia thảo
luận và biểu quyết các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND;
tham dự các cuộc họp của Ban của HĐND xã mà đại biểu là thành
viên; tham gia các hoạt động khác của HĐND; thực hiện tốt trách
nhiệm tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý khiếu nại, tố
cáo, kiến nghị của công dân. Thực hiện các quyền sau: Chất vấn, kiến
nghị, quyền của đại biểu HĐND khi phát hiện hành vi vi phạm pháp
luật và quyền của đại biểu HĐND xã trong việc yêu cầu cung cấp
thông tin…
1.2.4. Hoạt động giám sát của HĐND xã
Giám sát là một chức năng của HĐND nói chung và HĐND
xã nói riêng. Hoạt động giám sát của HĐND được quy định tại Điều
87 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và Luật Hoạt
động giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp năm 2015. Theo quy
định của pháp luật, HĐND xã thực hiện quyền giám sát của mình tại
kỳ họp HĐND xã và trên cơ sở hoạt động giám sát của Thường trực
8 HĐND, các Ban của HĐND và đại biểu HĐND xã; HĐND xã quyết
định nội dung giám sát theo đề nghị của Thường trực HĐND xã trình
trên cơ sở các kiến nghị của các Ban của HĐND, đại biểu HĐND, Ủy
ban MTTQ Việt Nam xã và ý kiến, kiến nghị của cử tri địa phương.
1.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA HĐND XÃ VỚI CẤP ỦY, UBND,
ỦY BAN MTTQ VÀ CÁC TỔ CHỨC CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
CÙNG CẤP
1.3.1. Mối quan hệ giữa HĐND xã với cấp ủy cùng cấp
HĐND xã chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng cùng
cấp thể hiện qua thể chế hóa về mặt nhà nước từ Nghị quyết của cấp
ủy bằng Nghị quyết của HĐND; cấp ủy, Ủy ban MTTQ và HĐND
cùng phối hợp kiểm tra, giám sát UBND xã trong việc tổ chức triển
khai thực hiện các Nghị quyết của cấp ủy Đảng, HĐND. Đảng ủy xã
lãnh đạo công tác tổ chức cán bộ ở xã, trong đó có nhân sự Thường
trực HĐND xã, các Ban và đại biểu HĐND xã. Mọi hoạt động của
HĐND đều chấp hành sự lãnh đạo của Đảng và thực hiện nhiệm vụ,
quyền hạn theo qui định của pháp luật.
1.3.2. Mối quan hệ giữa HĐND xã với UBND xã
Mối quan hệ giữa HĐND xã với UBND xã được quy định
trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015: “UBND do
HĐND cùng cấp bầu, là cơ quan chấp hành của HĐND, cơ quan
hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước Nhân
dân địa phương, HĐND cùng cấp và cơ quan hành chính nhà nước
cấp trên”. HĐND và UBND xã có chức năng khác nhau nhưng có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau, mối quan hệ này tạo ra sức mạnh để
thực hiện có hiệu quả quyền lực nhà nước ở địa phương.
1.3.3. Mối quan hệ giữa HĐND xã với Ủy ban MTTQ và các tổ
chức chính trị - xã hội cùng cấp
9
Mối quan hệ giữa HĐND và Ủy ban MTTQ, các tổ chức
chính trị - xã hội được quy định tại Điều 116, Hiến pháp năm 2013.
Theo đó, mối quan hệ giữa HĐND xã và MTTQ Việt Nam, các tổ
chức thành viên ở xã là quan hệ phối hợp. Mỗi năm hai lần vào giữa
năm và cuối năm, Chủ tịch HĐND xã thông báo bằng văn bản đến
Ủy ban MTTQ xã và các tổ chức thành viên về tình hình hoạt động
của HĐND. Trong kỳ họp thường lệ của HĐND, Ủy ban MTTQ báo
cáo về hoạt động của MTTQ xã tham gia xây dựng chính quyền, về
những ý kiến, kiến nghị đối với HĐND và với đại biểu HĐND xã.
Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên tạo điều kiện để đại biểu
HĐND tiếp xúc cử tri, thu thập ý kiến, nguyện vọng và kiến nghị của
nhân dân với HĐND.
1.4. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ VÀ ĐIỀU KIỆN ĐẢM BẢO CHẤT
LƢỢNG , HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA HĐND XÃ
1.4.1. Quan niệm về chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã
Chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã là tổng hòa
chất lượng các yếu tố hoạt động cấu thành hoạt động của HĐND xã
nhằm đạt được những kết quả đảm bảo phù hợp giữa việc thực hiện
chức năng, nhiệm vụ quyền hạn theo luật định so với chi phí hợp lý
phục vụ hoạt động của HĐND xã.
1.4.2. Tiêu chí đánh giá chất lƣợng, hiệu quả hoạt động của HĐND
xã
1.4.2.1. Việc đảm bảo dân chủ trong tổ chức và hoạt động của
HĐND xã
Đảm bảo dân chủ là nguyên tắc hoạt động của bộ máy nhà
nước nói chung và HĐND xã nói riêng, nó thể hiện bản chất của chế
độ chính trị. Điều 5, Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 quy
10 định: “Một trong những nguyên tắc hoạt động của chính quyền địa
phương là nguyên tắc tập trung dân chủ, HĐND làm việc theo chế độ
hội nghị và quyết định theo đa số”.
1.4.2.2. Kết quả đạt được về tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an
ninh ở xã
Hoạt động của HĐND xã là hoạt động mang tính chính trị -
xã hội, kết quả của nó thường phải có thời gian nhất định, do đó việc
đánh giá chất lượng, hiệu quả hoạt động là rất khó khăn. Để đánh giá
chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã, chúng ta phải so sánh
tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương trước
và sau hoạt động theo nhiệm kỳ của HĐND xã hoặc sau khi có những
chủ trương phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, ngoài ra còn chịu
sự tác động của các yếu tố khác. Vì vậy, đánh giá theo tiêu chí này
cũng chỉ ở mức độ tương đối.
1.4.2.3. Kết quả đạt được so với chi phí bỏ ra
Hoạt động của HĐND xã chủ yếu mang tính chính trị - xã hội
nên việc tính kết quả thu về so với chi phí bỏ ra là điều rất khó. Khi
căn cứ vào tiêu chí này để đánh giá hiệu quả hoạt động của HĐND xã
thì cũng chỉ tính toán ở mức độ tương đối.
1.4.3. Điều kiện đảm bảo chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND
xã
1.4.3.1. Sự quan tâm lãnh đạo của cấp ủy Đảng
Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết
định mọi thắng lợi. Để HĐND xã thực hiện tốt hoạt động của mình
thì cần phải có sự lãnh đạo của Đảng ủy cơ sở. Đảng ủy lãnh đạo
HĐND dựa trên những chủ trương, định hướng và kiểm tra việc thực
hiện những chủ trương, cấp ủy Đảng không được bao biện, làm thay
mà để HĐND xã phát huy được vai trò trong hoạt động của mình tại
11
địa phương, thực hiện có hiệu quả chức năng theo quy định của Hiến
pháp và pháp luật.
1.4.3.2. Có cơ sở pháp lý đầy đủ về hoạt động của HĐND xã
Chức năng của HĐND nói chung và HĐND xã nói riêng
được ghi nhận trong Hiến pháp, đó là chức năng: Quyết định và giám
sát. Các quy định của pháp luật về hoạt động của HĐND nói chung,
HĐND xã nói riêng có vai trò tạo cơ sở pháp lý để HĐND hoạt động
thực hiện tốt chức năng của mình trong thực tiễn.
1.4.3.3. Chất lượng của đại biểu HĐND xã
HĐND xã gồm các đại biểu HĐND do cử tri ở xã bầu ra,
Điều 115, Hiến pháp 2013 quy định: “Đại biểu HĐND là người đại
diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân địa phương”. Do đó chất
lượng của đại biểu HĐND xã là điều kiện rất quan trọng để bảo đảm
cho hoạt động của HĐND xã có chất lượng, hiệu quả.
1.4.3.4. Về tổ chức bộ máy của HĐND xã
HĐND xã muốn nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đòi
hỏi phải có một bộ máy đủ khả năng thực hiện một cách tốt nhất chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn được phân công.
1.4.3.5. Các điều kiện vật chất đảm bảo cho hoạt động của HĐND xã
Đảm bảo các điều kiện vật chất cần thiết, chế độ chính sách
hợp lý là một trong những yếu tố quan trọng đem lại chất lượng, hiệu
quả cho hoạt động của HĐND xã.
12
Chương 2:
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA HĐND XÃ
Ở HUYỆN TÂY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, TÌNH HÌNH
KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA HUYỆN TÂY HÒA, TỈNH PHÚ
YÊN
2.1.1. Về điều kiện tự nhiên
Huyện Tây Hòa có 10 xã và thị trấn Phú Thứ, trong đó có 06
xã đồng bằng, 04 xã miền núi. Diện tích tự nhiên là 62.375,16ha. Thế
mạnh của huyện là trồng cây lương thực, lúa nước, nuôi trồng thuỷ
sản (trên diện tích chuyên nuôi và diện tích xen canh một lúa, một
cá), ngoài ra còn phát triển các loại cây công nghiệp dài ngày như hồ
tiêu, cây ăn trái. Định hướng đến năm 2020 huyện Tây Hòa vẫn là
huyện nông nghiệp, diện tích đất sử dụng cho nông nghiệp chiếm
79,56% so với tổng diện tích tự nhiên của huyện.
2.1.2. Về kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh
Về kinh tế: Kết cấu hạ tầng của huyện từng bước được đầu tư
xây dựng, nâng cấp hoàn thiện, tình hình kinh tế - xã hội của địa
phương ngày càng phát triển, đời sống nhân dân từng bước được
nâng lên. Về văn hóa – xã hội: Phong trào toàn dân đoàn kết xây
dựng đời sống văn hóa được triển khai sâu rộng; các hoạt động giáo
dục, y tế, ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản
xuất và đời sống có nhiều tiến bộ. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội được giữ vững. Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những
hạn chế, khuyết điểm cần có giải pháp khắc phục.
13
2.2. THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
HĐND XÃ Ở HUYỆN TÂY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
2.2.1. Thực trạng về cơ cấu, tổ chức của HĐND xã ở huyện Tây
Hòa, tỉnh Phú Yên từ năm 2011 đến nay
Huyện Tây Hòa gồm có 10 xã, tổng số đại biểu HĐND xã
nhiệm kỳ 2011-2016 là 280 đại biểu, nhiệm kỳ 2016 – 2021 là 283
đại biểu. Các đại biểu HĐND xã được bầu đều đảm bảo tiêu chuẩn
đại biểu HĐND theo quy định của pháp luật. Cơ cấu đại biểu HĐND
xã trên địa bàn huyện tương đối hợp lý, chú trọng tỷ lệ đại biểu nữ,
ngoài Đảng, đại biểu đại diện cho các lĩnh vực y tế, giáo dục, Hợp tác
xã. Cơ cấu độ tuổi đại biểu HĐND xã khá hợp lý, đại biểu trẻ tuổi
chiếm tỷ lệ cao, nhiệm kỳ sau số lượng nhiều hơn nhiệm kỳ trước.
HĐND các xã trong huyện đã bầu đủ số lượng thành viên
Thường trực HĐND gồm Chủ tịch, một Phó Chủ tịch HĐND. Chủ
tịch HĐND xã là Bí thư Đảng ủy kiêm nhiệm, Phó Chủ tịch HĐND
xã hoạt động chuyên trách. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015, HĐND xã nhiệm kỳ 2016-2021 được thành lập
Ban pháp chế và Ban kinh tế - xã hội, hoạt động của các Ban của
HĐND xã sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của
HĐND xã.
2.2.2. Thực trạng hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh
Phú Yên từ năm 2011 đến nay
2.2.2.1. Kỳ họp của HĐND xã
Kỳ họp HĐND là hình thức hoạt động chủ yếu và quan trọng
của HĐND xã, trong thời gian qua, HĐND xã ở huyện Tây Hòa đã tổ
chức các kỳ họp theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật.
Ngoài ra, HĐND một số xã đã tổ chức các kỳ họp bất thường để giải
14 quyết những vấn đề quan trọng mang tính cấp thiết, bức xúc tại địa
phương. Công tác chuẩn bị, xây dựng nội dung chương trình kỳ họp
đúng quy trình quy định, đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Tuy nhiên,
trong hoạt động của kỳ họp còn những hạn chế nhất định.
2.2.2.2. Hoạt động của Thường trực HĐND xã
Trong thời gian qua, Thường trực HĐND xã đã khẳng định
được vị trí, vai trò của mình: hoạt động thường xuyên, đảm bảo việc
tổ chức các hoạt động của HĐND giữa hai kỳ họp, đảm bảo sự giám
sát thường xuyên của HĐND với UBND; đồng thời thực hiện tốt các
mối quan hệ với các cơ quan hữu quan. Tuy nhiên, hoạt động của
Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND xã chưa tương xứng với vị trí pháp lý
được quy định trong luật.
2.2.2.3. Hoạt động các Ban của HĐND xã
Vì mới thành lập và đi vào hoạt động trong thời gian ngắn,
chưa có kinh nghiệm trong hoạt động nên các Ban của HĐND xã
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình còn nhiều mặt hạn chế.
2.2.2.4. Hoạt động của đại biểu HĐND xã
Hoạt động của đại biểu HĐND xã ở huyện Tây Hòa trong
thời gian qua đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần quan
trọng trong xây dựng chính quyền địa phương vững mạnh. Bên cạnh
đó, hoạt động của đại biểu HĐND xã ở huyện vẫn còn nhiều hạn chế
cần phải khắc phục trong thời gian tới.
2.2.2.5. Hoạt động giám sát của HĐND xã
Căn cứ quy định của pháp luật, trong những năm qua, HĐND
các xã ở huyện Tây Hòa đã quan tâm tổ chức thực hiện hoạt động
giám sát, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao chất lượng, hiệu
quả hoạt động của HĐND xã – cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
15 phương. Tuy nhiên, hoạt động giám sát chưa được thường xuyên, số
lượng các cuộc giám sát còn ít, nội dung và phương pháp giám sát
còn lúng túng, hiệu quả giám sát còn hạn chế.
2.2.3. Thực trạng mối quan hệ giữa HĐND xã với Đảng ủy,
UBND, UBMTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội của xã
2.2.3.1. Mối quan hệ giữa HĐND xã với Đảng ủy xã
Nhận thức được vai trò lãnh đạo của Đảng, trong mối quan
hệ giữa HĐND xã với Đảng ủy xã, HĐND xã luôn nắm vững, quán
triệt nghiêm túc và thể chế hóa kịp thời các Nghị quyết của Đảng ủy;
định kỳ báo cáo kết quả hoạt động cho Đảng ủy, tiếp nhận những ý
kiến chỉ đạo từ Đảng ủy, những vấn đề liên quan đến hoạt động của
HĐND và đại biểu HĐND xã.
2.2.3.2. Mối quan hệ giữa HĐND xã với UBND xã
Trong nhiệm kỳ 2011- 2016 và năm đầu của nhiệm kỳ 2016-
2021, HĐND và UBND các xã ở huyện Tây Hòa đã thực hiện tốt mối
quan hệ trong hoạt động của mình theo quy định của pháp luật, góp
phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực
nhà nước ở địa phương.
2.2.3.3. Mối quan hệ giữa HĐND xã với MTTQ và các tổ chức chính trị
- xã hội của xã
Mối quan hệ giữa HĐND xã với Ủy ban MTTQ và các tổ
chức chính trị - xã hội của xã là mối quan hệ phối hợp, HĐND các xã
ở huyện Tây Hòa đã thực hiện tốt mối quan hệ này theo quy định của
pháp luật.
2.2.3.4. Thực hiện một số điều kiện đảm bảo cho hoạt động của
HĐND xã
HĐND xã ở huyện Tây Hòa đã thực hiện tương đối đầy đủ
các chế độ theo quy định đảm bảo cho hoạt động của HĐND xã; bên
16 cạnh đó một số xã thiếu phòng làm việc cho Thường trực HĐND…
2.2.4. Đánh giá những ưu điểm, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
2.2.4.1. Ưu điểm và nguyên nhân
Ƣu điểm: Hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND xã ở huyện Tây Hòa từ 2011 đến nay có nhiều đổi mới và tiến bộ rõ nét, phát huy được vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. HĐND xã phối hợp với UBND, Ủy ban Mặt trận, các đoàn thể chính trị - xã hội của xã đã đề ra những nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh, trật tự an toàn xã hội, không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trên địa bàn xã.
Nguyên nhân của những ƣu điểm: Sự quan tâm lãnh đạo của cấp ủy Đảng; các văn bản quy phạm pháp luật ban hành kịp thời, đầy đủ; cơ cấu đại biểu HĐND các xã tương đối hợp lý, đảm bảo tính đại diện cho các thành phần dân cư; trình độ chuyên môn, lý luận chính trị của đại biểu HĐND được nâng lên. HĐND các xã ở huyện Tây Hòa đã thực hiện tương đối tốt mối quan hệ với cấp ủy Đảng, UBND xã, Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội của xã trong tổ chức và hoạt động của mình. Các điều kiện đảm bảo của HĐND đã được quan tâm. 2.2.4.2. Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân Tồn tại, hạn chế: Chất lượng kỳ họp HĐND các xã chưa thực sự đồng đều. Công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp có nơi chưa đúng thời hạn theo quy định của pháp luật. Hoạt động của Thường trực HĐND xã còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với vị trí pháp lý được pháp luật quy định. Hoạt động giám sát của HĐND xã được quan tâm thực hiện nhưng chưa thường xuyên. Các Ban của HĐND xã hoạt động chưa thực hiện tốt trong hoạt động thẩm tra, giám sát theo quy định. Hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND xã có nơi, có lúc còn mang tính hình thức, chất lượng chưa cao. Chất lượng
17
nghị quyết HĐND một số xã còn chưa cao, chưa đáp ứng với tình hình thực tiễn.
Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động của HĐND xã: Một số cấp ủy Đảng, cán bộ, đảng viên nhận thức chưa thực sự đầy đủ về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND xã; nhận thức về vai trò của người đại biểu nhân dân còn nhiều hạn chế. Một số đại biểu HĐND vẫn chưa ý thức đúng về trọng trách được nhân dân giao phó, thiếu tinh thần trách nhiệm. Quy định của pháp luật về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND xã chưa cụ thể; tổ chức của HĐND xã chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao.
Nhiệm kỳ 2011-2016, hoạt động giám sát của HĐND chỉ được qui định trong một chương của Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003, Quy chế hoạt động của HĐND các cấp năm 2005 chứ chưa có Luật giám sát của HĐND đã ảnh hưởng phần nào đến hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND xã.
Một số đại biểu HĐND xã còn hạn chế về trình độ, năng lực, kinh nghiệm, kỹ năng hoạt động và tiếp xúc cử tri; chưa nắm bắt đầy đủ về pháp luật và nhiệm vụ quyền hạn của người đại biểu.
Việc thực hiện các quy định về mối quan hệ giữa HĐND với UBND xã, Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên có mặt chưa thật tốt.
Các điều kiện vật chất đảm bảo hoạt động của HĐND một số xã chưa được quan tâm đúng mức. Điều kiện kinh tế - xã hội của huyện còn còn thấp, đời sống của đại biểu HĐND xã và người dân còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí còn thấp, không đồng đều, ý thức người dân trong việc tham gia xây dựng chính quyền còn thấp, ít tham gia các hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND xã.
18
Chương 3:
NHỮNG GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
VỀ HĐND XÃ VÀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG, HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG CỦA HĐND XÃ Ở HUYỆN TÂY HÒA,
TỈNH PHÚ YÊN
3.1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ
HĐND XÃ VÀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG, HIỆU QUẢ HOẠT
ĐỘNG CỦA HĐND XÃ Ở HUYỆN TÂY HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
3.1.1. Xuất phát từ bản chất của Nhà nước ta và yêu cầu xây dựng
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Bản chất Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Điều này đã được
khẳng định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển 2011) và tại Khoản 1 Điều 2
Hiến pháp năm 2013.
3.1.2. HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương
HĐND nói chung và HĐND xã nói riêng ngay từ khi thành
lập được xác định là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do
nhân dân địa phương bầu ra, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và
quyền làm chủ của nhân dân địa phương, thực hiện hai chức năng cơ
bản là quyết định và giám sát.
3.1.3. Xuất phát từ thực trạng hoạt động của HĐND xã ở huyện
Tây Hòa, tỉnh Phú Yên trong thời gian qua
Đối với HĐND các xã ở huyện Tây Hòa, qua tổng kết hoạt
động nhiệm kỳ 2011-2016 và tổng kết hoạt động năm 2016 của
HĐND xã nhiệm kỳ 2016-2021, bên cạnh những thành tựu đạt được,
hoạt động của HĐND xã vẫn còn những mặt hạn chế, yếu kém do
19 nhiều nguyên nhân khác nhau cần phải có những giải pháp phù hợp
để bảo đảm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền theo
quy định của pháp luật trong thời gian đến.
3.2. NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG, HIỆU
QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA HĐND XÃ Ở HUYỆN TÂY HÒA,
TỈNH PHÚ YÊN
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tổ chức
và hoạt động của HĐND xã
Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tổ chức và hoạt
động của HĐND nói chung và HĐND xã nói riêng là cơ sở pháp lý
để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND nói chung và
HĐND xã ở huyện Tây Hòa nói riêng.
3.2.2. Những giải pháp cụ thể nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt
động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên
3.2.2.1. Tiếp tục nâng cao nhận thức của cấp uỷ Đảng, cán bộ, đảng
viên và nhân dân về vị trí, vai trò của HĐND xã và yêu cầu cần thiết
phải nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã
3.2.2.2. Tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng cùng cấp
Trong quá trình đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt
động của HĐND xã cần phải đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của
Đảng ủy bằng chủ trương, đường lối, Nghị quyết, công tác cán bộ và
lãnh đạo công tác bầu cử đại biểu HĐND.
3.2.2.3. Nâng cao chất lượng các kỳ họp HĐND xã
Nâng cao chất lượng kỳ họp có vai trò rất quan trọng để nâng
cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã. Trong thời gian
đến cần quan tâm đổi mới, nâng cao chất lượng các mặt công tác sau:
Chuẩn bị kỳ họp; nâng cao hiệu quả tiếp xúc cử tri, công tác điều
hành kỳ họp, chất lượng xem xét báo cáo, thảo luận tại kỳ họp, chất
20
lượng, hiệu quả chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp; nâng cao chất
lượng ban hành Nghị quyết của HĐND xã.
3.2.2.4. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Thường trực
HĐND xã
Để hoạt động HĐND xã hoạt động có hiệu quả thì đòi hỏi
Thường trực HĐND xã phải nâng cao vai trò, trách nhiệm trong hoạt
động. Cấp trên cần phải tổ chức tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ cho
Thường trực HĐND xã cập nhật đầy đủ các quy định của pháp luật
liên quan đến tổ chức và hoạt động của HĐND. Thường trực HĐND
xã phải rèn luyện kỹ năng chủ tọa, điều hành các kỳ họp HĐND xã.
Thực hiện nghiêm túc việc tiếp công dân và tổ chức để đại biểu
HĐND tiếp công dân theo quy định của pháp luật; nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động giám sát.
3.2.2.5. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các Ban của
HĐND xã
Ban của HĐND xã được thành lập trong nhiệm kỳ 2016-
2021, mới thành lập chưa có kinh nghiệm trong hoạt động, thành viên
các Ban hoạt động kiêm nhiệm. Cấp thẩm quyền cần phải kịp thời tổ
chức tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ cho các thành viên các Ban, nhất là
kỹ năng thẩm tra và trong hoạt động giám sát. Các cơ quan, đơn vị có
đại biểu HĐND xã là thành viên các Ban của HĐND xã phải tạo điều
kiện về thời gian để đại biểu thực hiện nhiệm vụ.
3.2.2.6. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đại biểu
HĐND xã
Đại biểu HĐND xã là thành phần tạo ra HĐND xã, năng lực
của đại biểu HĐND xã là nhân tố quyết định chất lượng hoạt động
của HĐND xã. Vì vậy cần thực hiện những giải pháp sau: Có kế
21 hoạch đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cho đại biểu HĐND xã cả về kiến
thức lý luận và kỹ năng hoạt động, chú trọng bồi dưỡng kiến thức về
nhà nước và pháp luật.
3.2.2.7. Nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát của HĐND xã
Giám sát là một chức năng quan trọng của HĐND, để nâng
cao chất lượng, hiệu quả giám sát của HĐND xã thì cần phải thực
hiện các nội dung sau: Nâng cao năng lực các chủ thể thực hiện chức
năng giám sát, chất lượng thực hiện các hình thức giám sát; tăng
cường tổ chức các cuộc giám sát của Thường trực HĐND và các Ban
của HĐND xã; tuỳ thuộc vào từng đối tượng để lựa chọn hình thức,
phương pháp giám sát phù hợp, đảm bảo tính khách quan, chính xác
và triệt để.
3.2.2.8. Đảm bảo tốt các điều kiện cho hoạt động HĐND xã
Thực tiễn hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa cho
thấy, một số xã chưa đảm bảo điều kiện cho hoạt động của HĐND
xã. Vì vậy, để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND
cần phải tạo các điều kiện thuận lợi cho hoạt động HĐND xã, như
các điều kiện vật chất cần thiết, tăng mức hoạt động phí cho các đại
biểu HĐND xã không phải là cán bộ, công chức được hưởng lương
từ ngân sách nhà nước lên ít nhất là bằng mức lương cơ sở; thực hiện
đầy đủ các chế độ về cung cấp báo chí, tài liệu, trang phục; đảm bảo
điều kiện thông tin cho hoạt động của đại biểu HĐND xã.
22
KẾT LUẬN
Bản chất Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Điều 3, Hiến pháp
năm 2013 khẳng định: “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do
Nhân dân, vì Nhân dân”. Hiện nay nước ta đang đẩy mạnh thực hiện
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng. Để đáp ứng
với yêu cầu thực tiễn của đất nước và thực hiện xây dựng Nhà nước
pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân thì vấn
đề đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ
máy nhà nước đang được đặt ra một cách bức xúc. Việc nâng cao
chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước nói chung,
HĐND các cấp nói riêng là một trong những yêu cầu quan trọng.
Nghiên cứu thực trạng, đề ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật về
HĐND xã và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã
là một trong những việc làm cần thiết góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước ở địa phương.
Nhiệm vụ đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND đã được
đề cập trong các nghị quyết của Đảng, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XI của Đảng khẳng định: "Tiếp tục đổi mới tổ chức và
hoạt động của chính quyền địa phương. Nâng cao chất lượng hoạt
động của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp, bảo đảm
quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc quyết định và tổ chức
thực hiện những chính sách trong phạm vi được phân cấp" và được
cụ thể hoá trong các chính sách, pháp luật của nhà nước như: Luật Tổ
chức chính quyền địa phương 2015, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội
và đại biểu HĐND năm 2015, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội
23 và HĐND năm 2015…
Quán triệt, triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng
Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tổ chức
và hoạt động của chính quyền địa phương, chất lượng và hiệu quả
hoạt động của HĐND các cấp ngày càng được nâng lên, vai trò của
HĐND xã được phát huy. Bên cạnh đó, do nhiều nguyên nhân khác
nhau mà hoạt động của HĐND nói chung và HĐND xã nói riêng vẫn
còn những tồn tại, hạn chế trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của
cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương theo quy định của pháp
luật. Qua nghiên cứu thực trạng hoạt động của HĐND xã ở huyện
Tây Hòa từ năm 2011 đến nay cho thấy bên cạnh những thành tựu đạt
được góp phần ổn định, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, hoạt
động của HĐND các xã ở huyện Tây Hòa vẫn còn những tồn tại, hạn
chế cần phải được khắc phục để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt
động trong thời gian đến.
Căn cứ kết quả phân tích, đánh giá những thành tựu và tồn
tại, hạn chế trong hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, tỉnh
Phú Yên, Luận văn đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm góp phần
tiếp tục hoàn thiện pháp luật về HĐND xã và nâng cao chất lượng,
hiệu quả hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây Hòa, qua đó góp phần
nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã nói
chung. Qua nghiên cứu đề tài “Hoạt động của HĐND xã ở huyện Tây
Hòa, tỉnh Phú Yên”, với những giải pháp mà Luận văn nêu ra trong
nội dung nghiên cứu nếu được thực hiện một cách đồng bộ sẽ nâng
cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND xã, thực hiện tốt chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
phương, xây dựng chính quyền nhà nước tại địa phương ngày càng
trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp
24 quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay.
