Tóm tắt Luận văn Thạc sỹ Kinh tế: Hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG<br /> <br /> Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG<br /> <br /> TR N TH THANH THU<br /> <br /> Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. Ninh Th Thu Th y<br /> <br /> HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N LÝ THU THU Đ I V I H KINH DOANH CÁ TH TRÊN Đ A BÀN T NH QU NG NAM<br /> <br /> Ph n bi n 1: PGS. TS. Nguy n Trư ng Sơn.<br /> <br /> Ph n bi n 2: PGS.TS. Ph m H o Chuyên ngành: KINH T PHÁT TRI N Mã s : 60.31.05 Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 07 tháng 6 năm 2012 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T<br /> <br /> Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng Đà N ng, Năm 2012 - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> M<br /> <br /> Đ U<br /> <br /> 1. Tính c p thi t c a ñ tài Thu là ngu n thu ch y u c a NS và có vai trò quan tr ng trong n ñ nh phát tri n ñ t nư c. Hi n QLT ñ i m t v i áp l c c a nhi m v thu NS c ng v i s gia tăng v s lư ng, qui mô NNT, trong khi ngu n l c QLT có h n. Đây là bài toán ñ t ra không ch v i ngành Thu mà còn là v n ñ ñư c toàn xã h i quan tâm. Khu v c HKD có vai trò quan tr ng trong t o vi c làm, thu nh p và ñóng góp cho NS. Song ñây là ngu n thu ph c t p, s lư ng HKD r t l n và không ng ng tăng lên, tình tr ng th t thu, n ñ ng thu ph bi n, nhân l c và chi phí QLT khá l n. Hoàn thi n QLT HKD s t o ñi u ki n ñ ngành thu t p trung ngu n l c cho các ngu n thu l n, ñ m b o hoàn thành công tác thu và góp ph n th c hi n các m c tiêu kinh t - xã h i t i ñ a phương. Đây là v n ñ c p thi t và có ý nghĩa th c ti n. Vì v y Em ch n ñ tài: “Hoàn thi n công tác qu n lý thu thu ñ i v i h kinh doanh cá th trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam”. 2. T ng quan nghiên c u T năm 2005, khi th c hi n Chi n lư c c i cách và HĐH h th ng thu , các nghiên c u t p trung tìm gi i pháp gi m th p chi phí QLT và chi phí tuân th thu [18], [21]; Nghiên c u s tác ñ ng c a chính sách thu ñ n hi u l c, hi u qu QLT [19]. Nghiên c u QLT g n v i quá trình c i cách, ñ i m i n i b ngành thu , s p x p ki n toàn t ch c b máy và nâng cao năng l c ñ i ngũ CBCC [17], Đ y m nh ng d ng công ngh thông tin [14]. Nâng cao hi u qu các ch c năng QLT d a trên s r i ro v i s h tr c a công ngh thông tin [15], [22], tăng cư ng tuyên truy n h tr và giao ti p thông tin v i NNT, t o ñi u ki n ñ NNT n m v ng chính sách thu ñ ho ch ñ nh kinh doanh, t ñó tăng s thu ñóng góp cho ngân sách [20]; phân tích các y u t tác ñ ng và ñ xu t gi i pháp nâng cao hi u qu QLT theo hư ng tăng cư ng s tuân th thu c a DN [12]. Đ i v i khu v c HKD, có m t s nghiên c u, ñưa ra gi i pháp ch ng th t thu v H , v doanh s , ch ng n ñ ng thu [22], [23]. M t s nghiên c u ñưa ra gi i pháp ch ng th t thu d a vào ñ c ñi m c a HKD<br /> <br /> như: Ch ng th t thu v doanh s ñ i v i h kê khai; ch ng th t thu thu ñ i v i ho t ñ ng ăn u ng, khách s n, nhà tr , v n t i tư nhân, xây d ng tư nhân, HKD nhi u ngành ngh [24]. Các nghiên c u này ch y u t p trung làm rõ t i sao HKD tr n thu , nh ng y u t t o ñi u ki n cho vi c tr n thu t ñó tìm bi n pháp ch ng th t thu; Hoàn thi n cơ ch qu n lý thu ñ i v i h kinh doanh cá th . Đ n nay chưa có nghiên c u ti p c n theo các n i dung QLT, kh o sát ý ki n c a HKD v nhu c u ñư c ph c v v thu , s hài lòng ñ i v i cơ quan thu ñ ñưa ra gi i pháp và chưa có nghiên c u v QLT ñ i v i HKD trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. 3. M c tiêu nghiên c u 4. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u 5. Ngu n s li u, công c và phương pháp nghiên c u 6. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a lu n văn H th ng hóa nh ng v n ñ lý lu n v QLT ñ i v i HKD.Đánh giá th c tr ng QLT HKD t i Qu ng Nam. Kh o sát ý ki n c a HKD tìm ra nh ng b t c p trong QLT. Tìm hi u kinh nghi m QLT c a các ñ a phương, các nư c rút ra nh ng bài h c v n d ng vào th c ti n. Đ xu t gi i pháp hoàn thi n ho t ñ ng QLT phù h p v i ñ c thù t nh Qu ng Nam ñ n năm 2020. 7. K t c u c a lu n văn: lu n văn g m 03 chương: Chương 1 - Cơ s lý lu n v qu n lý thu và h kinh doanh cá th . Chương 2 - Th c tr ng công tác qu n lý thu ñ i v i h kinh doanh cá th trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. Chương 3 - Gi i pháp hoàn thi n QLT ñ i v i h kinh doanh cá th trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam. LÝ LU N V QU N LÝ THU Đ I V I H KINH DOANH 1.1. T NG QUAN V THU VÀ H KINH DOANH CÁ TH 1.1.1. Khái ni m, ñ c ñi m và ch c năng c a thu 1.1.1.1. Khái ni m v thu Thu là m t kho n n p b ng ti n mà các th nhân và pháp nhân có nghĩa v b t bu c ph i th c hi n theo lu t ñ i v i nhà nư c; không mang CHƯƠNG 1 : CƠ S<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> tính ch t ñ i kho n, không hoàn tr tr c ti p cho NNT và dùng ñ trang tr i cho các nhu c u chi tiêu công c ng. 1.1.1.2. Đ c ñi m c a thu 1.1.1.3. Ch c năng c a thu 1.1.2. Khái ni m, vai trò và ñ c ñi m c a h kinh doanh cá th 1.1.2.1. Khái ni m h kinh doanh cá th HKD là t t c các h SXKD chưa ñ ñi u ki n thành l p DN ho t ñ ng trong lĩnh v c s n xu t công nghi p, xây d ng, v n t i, khai thác tài nguyên, nuôi tr ng thu s n, kinh doanh thương nghi p, ăn u ng, ph c v s a ch a và các d ch v khác có doanh s bán hàng theo qui ñ nh c a BTC ñ i v i t ng ngành ngh c th [5,36]. 1.1.2.2. Vai trò c a h kinh doanh cá th 1.2.2.3. Đ c ñi m c a h kinh doanh cá th 1.1.3. Các chính sách thu ch y u áp d ng ñ i v i HKD 1.1.3.1. Thu Môn bài 1.1.3.2. Thu Giá tr gia tăng 1.1.3.3. Thu thu nh p cá nhân 1.2. QU N LÝ THU Đ I V I H KINH DOANH CÁ TH 1.2.1. Khái ni m, m c tiêu qu n lý thu 1.2.1.1. Khái ni m qu n lý thu Theo Lu t Qu n lý thu có hi u l c thi hành t ngày 01/07/2007 ñư c Qu c h i Khoá XI, Kỳ h p th 10 thông qua: Qu n lý thu là ho t ñ ng t ch c, ñi u hành và giám sát c a cơ quan thu nh m ñ m b o NNT ch p hành nghĩa v n p thu vào Ngân sách Nhà nư c theo quy ñ nh c a pháp lu t [5]. Đây là khái ni m s d ng trong ñ tài. 1.2.1.2. M c tiêu qu n lý thu 1.2.2. Các n i dung qu n lý thu ñ i v i HKD Qu n lý thu nói chung và QLT ñ i v i HKD ñ u ph i th c hi n theo các n i dung qui ñ nh trong Lu t Qu n lý thu . Có 8 n i dung QLT, phân thành 3 nhóm. Bên c nh ñó còn có các ho t ñ ng h tr QLT. 1.2.2.1. Qu n lý các th t c hành chính thu 1.2.2.2. Giám sát vi c tuân th pháp lu t thu 1.2.2.3. Th c hi n các bi n pháp ch tài<br /> <br /> 1.2.2.4. Các ho t ñ ng h tr qu n lý thu 1.2.3. Các ch tiêu ñánh giá k t qu qu n lý thu 1.2.3.1. K t qu th c hi n d toán thu thu 1.2.3.2. Qu n lý ngư i n p thu , doanh thu, thu nh p ch u thu 1.2.3.3. Ch tiêu s thu n ñ ng 1.2.3.4. Ch tiêu thanh tra, ki m tra thu 1.2.3.5. Ch tiêu th hi n s hài lòng c a NNT 1.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG Đ N CÔNG TÁC QU N LÝ THU Đ I V I HKD 1.3.1. Chính sách, cơ ch và môi trư ng qu n lý thu 1.3.2. Các y u t thu c v cơ quan thu 1.3.3. Các y u t thu c v H kinh doanh 1.4. KINH NGHI M QU N LÝ THU 1.4.1. Kinh nghi m c a các ñ a phương trong nư c và m t s qu c gia 1.4.1.1. Kinh nghi m c a m t s ñ a phương trong nư c (1) CCT thành ph Vinh nâng cao hi u qu QLT ñ i v i HKD nh tăng cư ng công tác ph i h p v i ñ a phương, các ngành. (2) CCT th xã Chí Linh coi tr ng công tác ki m tra ch ng th t thu và ch ng n ñ ng thu . (3) C c Thu Khánh Hoà ch ng th t thu thu v i gi i pháp “Ngư i kinh doanh tham gia ch ng th t thu”. 1.4.1.2 Kinh nghi m qu n lý thu c a m t s qu c gia (1) Cơ quan thu Anh t p trung c i thi n qu n lý n thu , b ng cách t o ra nhi u phương th c thanh toán khác nhau, chia nh kho n thu ph i n p t ng kỳ. (2) Kinh nghi m c a Nh t B n v vi c ph i h p v i các t ch c d ch v thu . (3) Australia thông qua chi n lư c qu n lý t i ña hoá s tuân th t nguy n. 1.4.2. Nh ng bài h c kinh nghi m v QLT ñ i v i HKD Th nh t: Cơ quan thu c n ch ñ ng t o d ng các m i quan h và tranh th s h tr c a các ngành, ñ a phương khi tri n khai công tác thu t i ñ a bàn.<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Th hai: Xây d ng chi n lư c QLT khác nhau ñ i v i t ng nhóm HKD các m c ñ tuân th thu ñ m b o s thu NSNN và gi m gánh n ng cho cơ quan thu . Th ba: Hoàn thi n cơ s pháp lý t o ñi u ki n QLT hi u l c, hi u qu . Th tư: Ki n toàn b máy theo ch c năng, ñ y m nh ng d ng CNTT trong QLT. Th năm: Nâng cao hi u qu c a ba công tác mang tính quy t ñ nh trong QLT là: tuyên truy n h tr , thanh tra, ki m tra và ch ng n ñ ng thu . CHƯƠNG 2: TH C TR NG QU N LÝ THU Đ I V I HKD TRÊN Đ A BÀN T NH QU NG NAM 2.1. Đ C ĐI M T NHIÊN, TÌNH HÌNH KINH T - XÃ H I QU NG NAM 2.1.1. Đ c ñi m t nhiên 2.1.2. Tình hình kinh t - xã h i 2.1.3. Khái quát v h kinh doanh cá th trên ñ a bàn T nh Qu ng Nam - S lư ng nhi u và không ng ng tăng, 3-4%/năm, qui mô nh , bình quân doanh thu, m c thu th p. Đa d ng v lĩnh v c ngành ngh . Thương m i 48,8%, d ch v 25,1%, v n t i 10,3%, s n xu t và xây d ng 15,8%. - T p trung ch y u ñô th , các ch , tr c ñư ng giao thông chính. Nông thôn HKD ít, phân tán, có nơi s thu th p hơn chi phí QLT. Kh o sát có 11% HKD s n sàng th c hi n nghĩa v thu ; 32% ch p nh n n p thu , 53% mi n cư ng ch p hành, 6% t ch i tuân th . - Xu hư ng phát tri n: HKD ti p t c t n t i và phát tri n là thành ph n không th thi u c a n n kinh t . V n ñ : M r ng s lư ng HKD có th tăng ngu n thu song áp l c l n v nhân l c và chi phí QLT. 2.2. TH C TR NG QU N LÝ THU Đ I V I H KINH DOANH TRÊN Đ A BÀN T NH QU NG NAM GIAI ĐO N 2005 – 2011<br /> <br /> 2.2.1. Th c tr ng qu n lý các th t c hành chính thu 2.2.1.1. Đăng ký thu S HKD ñăng kí thu , ñư c c p MST ít hơn nhi u so v i s h ñi u tra th ng kê (năm 2010: 38,7%). Th t thu v s h còn khá l n và ph bi n.<br /> 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 25453 26000 26029 23750 23768 24369 42843 41089 55901 57508 58894 63037<br /> <br /> Đi u tra th ng kê<br /> <br /> Qu n lý thu Môn bài<br /> <br /> Bi u ñ 2.6- Tình hình ñăng kí thu c a HKD t i Qu ng Nam, 2005 - 2010 Ngu n s li u t Niên giám th ng kê và s li u c a C c Thu năm 2005 – 2010 - Qu n lý thu thu Môn bài: 23.768 HKD, 37,7% th ng kê. Qu n lý thu thu hàng tháng: 11.502 h , chi m 48,4% s h Môn bài. Nhi u HKD vi ph m do thi u hi u bi t nhưng cũng không ít HKD c tình không ch p hành. Vi c c p ĐKKD tách r i v i ĐKT làm qu n lý HKD không ch t ch , t n th i gian, chi phí. S ph i h p c a chính quy n, các ngành chưa tích c c. Đ i thu không qu n lý h t còn ñ th t thu v h , v n còn tình tr ng ñ ngoài b , b ph . 2.2.1.2. Qu n lý kê khai, n ñ nh thu (1) Qu n lý kê khai thu ñ i v i HKD th c hi n SSKT n p thu theo phương pháp kê khai: s h kê khai ngày càng gi m (năm 2007 có 877 h ñ n năm 2009 còn 519 h và hi n nay trong t ng s 11,488 h n p thu , ch có 321 h kê khai, 2,8%). Tuy ít nhưng ñây là nh ng h l n có kh năng chi ph i, tác ñ ng ñ n nh ng HKD khác, (năm 2011, h kê khai n p 8,1 t ñ ng, chi m 84,7% s thu c a c khu v c HKD).<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> Th t thu thu t p trung nhóm h kê khai. Vi c ki m soát khó khăn, HKD thư ng có 02 h th ng s ñ ñ i phó, kê khai doanh s th p, bán hàng không l p hoá ñơn; ghi hoá ñơn th p hơn giá bán... H u h t giao d ch dùng ti n m t, ñ u vào, ñ u ra không có hoá ñơn. Có trư ng h p cán b thu ng m tho thu n v i HKD v m c thu kê khai, v hình th c là h kê khai nhưng th c ch t là khoán thu nhưng không công khai, minh b ch. (2) n ñ nh thu ñ i v i h thu khoán: H khoán thu ñư c l p b v i m c thu n ñ nh c năm. M c thu ñư c xác ñ nh trên cơ s kê khai c a HKD. Trong th c t , Đ i thu ph i ñi u tra ñi n hình ñ làm căn c khoán thu . Khoán thu theo cách n ñ nh bình quân, áp ñ t không thuy t ph c. Vi c ñi u tra doanh thu m t nhi u th i gian công s c, ph bi n tình tr ng thương lư ng m c thu , h p th c th t c pháp lý. Kh o sát HKD có 24% cho r ng m c thu phù h p, 55% cho là cao nhưng ch p nh n ñư c và 21% ph n ánh quá cao. C n chú ý ñi u ch nh m c thu n ñ nh phù h p. B ng 2.8- Bình quân doanh thu, m c thu c a HKD năm 2011 ĐVT: 1000 ñ ng<br /> H Ngành ngh S n xu t Xây d ng V nt i Thương nghi p D ch v S h 1770 6 1172 5408 2811 n ñ nh Thu 297.8 319.3 218.4 331.6 304.7 S h 41 1 10 193 68 H kê khai Doanh thu 64731.7 140000.0 53100.0 136989.6 53558.8 Thu 1114.2 4200.0 651.5 966.7 1169.6 Doanh thu 19706.8 12666.7 11541.0 57177.5 12115.6<br /> <br /> S li u c a C c Thu t nh Qu ng Nam năm 2011 Qui ñ nh v n ñ nh thu ñ i v i HKD còn b t c p. Chính sách thu còn ph c t p: nhi u phương pháp tính thu GTGT, nhi u m c t l GTGT, TNCN (07 m c t l GTGT và 09 m c t l TNCN), qui ñ nh v tính thu TNCN, gi m tr gia c nh; mi n gi m… khó tính toán. S thu chưa tương x ng v i quy mô kinh doanh.<br /> <br /> 2.2.1.3. Qu n lý vi c n p thu T ch c thu n p thu ñ i v i HKD thay ñ i nhi u l n. Trư c ñây, theo cơ ch chuyên qu n cán b thu tr c ti p thu thu , ti p theo HKD t n p thu qua Kho b c. T năm 2005, tri n khai Đ án UNT. Năm 2010, C c Thu UNT 20.362 h ; t ng s thu UNT là 46,1 t ñ ng, cán b UNT là 227 ngư i, kinh phí UNT là 2,93 t ñ ng, tương ñương 5,63% s thu thu ñư c. Ti p t c c i cách, năm 2011 thu thu qua ngân hàng. Qua nhi u l n thay ñ i, m t th i gian, nhân l c, kinh phí tri n khai, m t n ñ nh t ch c b máy, thay ñ i thói quen n p thu làm phi n hà ñ n nhân dân. Thu thu qua ngân hàng còn nhi u tr ng i. HKD có s lư ng ñông, quy ñ nh n p thu vào nh ng ngày cu i tháng d n ñ n ùn t c, 55% phàn nàn vi c n p thu phi n hà; 55,3% ch n n p tr c ti p cho CB, 31,8% ch n n p qua ngân hàng 12,5% ch n n p qua th , tài kho n. Theo dõi các kho n thu ph i n p, ñã n p, th i h n n p thu ... ñã ñư c ng d ng công ngh thông tin, k t n i Kho B c, ngân hàng song còn hay tr c tr c, chưa tri n khai ñư c ñ n Đ i thu , cán b thi u ch ñ ng khai thác, m t s khâu còn làm th công m t nhi u th i gian, không rõ ràng, minh b ch. Gi i quy t mi n, gi m, xoá n ti n thu , ti n ph t: Đây là m ng d sai sót, tiêu c c; H sơ th t c mi n gi m thu chưa ch t ch , chưa ñ cơ s pháp lý. 2.2.2. Th c tr ng giám sát vi c tuân th pháp lu t thu 2.2.2.1. Qu n lý thông tin v HKD Các thông tin cơ b n v HKD ñư c t p h p và qu n lý t khi h m i ra kinh doanh. Ngành thu có các ng d ng qu n lý thu HKD nh m ñáp ng qu n lý và x lý d li u v thu c a h cá th và ng d ng trao ñ i s thu Kho b c - Thu nh m h tr cơ quan Thu . Hi n nay, qu n lý thông tin v HKD còn thi u n i dung theo dõi quá trình ñi u ch nh m c thu , quá trình ch p hành chính sách thu , các vi ph m c a HKD trong su t quá trình ho t ñ ng, tình hình n thu c a HKD ñ cơ quan thu có thông tin phân lo i HKD theo nhóm h v i các m c ñ tuân th thu khác nhau t ñó ñ ra bi n pháp qu n lý thích h p ñ i v i t ng nhóm ñ ñ t ñư c hi u qu qu n lý thu cao hơn.<br /> <br />