Tóm tắt luận văn Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu điều trị sỏi niệu quản bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể kết hợp với bài thuốc Thạch kim thang

Chia sẻ: Hieu Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án với mục tiêu đánh giá kết quả của phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể kết hợp với bài thuốc Thạch kim thàng trong điều trị sỏi niệu quản; vai trò của một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị sỏi niệu quản bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể kết hợp bài thuốc Thạch kim thang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu điều trị sỏi niệu quản bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể kết hợp với bài thuốc Thạch kim thang

Bé GI¸O DôC Vμ §μO T¹O bé Quèc phßng Luận án được hoàn thành tại: HỌC VIỆN QUÂN Y Häc viÖn qu©n y XW Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN KỲ trÞnh tïng PGS. TS NGUYỄN NHƯỢC KIM Phản biện 1: PGS. TS LÊ NGỌC TỪ nghiªn cøu ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n Phản biện 2: PGS. TS NGUYỄN CÔNG BÌNH b»ng ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ Phản biện 3: PGS. TS NGUYỄN MINH HÀ kÕt hîp víi bμi thuèc th¹ch kim thang Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp trường tại Học viện Quân y. Vào hồi 14 giờ 00 ngày 25 tháng 11 năm 2010 tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ y häc Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Quốc gia. - Thư viện Học viện Quân y Hμ Néi - 2010
Danh môc c¸c c«ng tr×nh khoa häc ®· c«ng bè cña t¸c gi¶ cã liªn quan ®Õn luËn ¸n 1. TrÞnh Tïng, Lª M¹nh C−êng, Bïi TiÕn H−ng, Hμ M¹nh C−êng (2006), "§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña kÕt hîp: PhÉu thuËt víi ®iÒu trÞ b»ng thuèc Y häc cæ truyÒn, Kû yÕu Héi nghÞ th−êng niªn lÇn thø V, Héi Ngo¹i khoa thμnh phè Hμ néi, tr. 91. 2. TrÞnh Tïng, TrÇn V¨n Hinh, Ph¹m Quang Vinh, NguyÔn Anh TuÊn (2009), "§¸nh gi¸ kÕt qu¶ t¸n sái ngoμi c¬ thÓ kÕt hîp víi bμi thuèc Th¹ch kim thang ®iÒu trÞ sái tiÕt niÖu t¹i BÖnh viÖn YHCT Trung −¬ng", T¹p chÝ Y d−îc häc qu©n sù, Häc viÖn qu©n y, (8), tr. 105. 3. TrÞnh Tïng, Hμ M¹nh C−êng (2010), "§¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái tiÕt niÖu b»ng t¸n sái ngoμi c¬ thÓ t¹i BÖnh viÖn Y häc cæ truyÒn Trung −¬ng tõ th¸ng 7/2008 ®Õn th¸ng 7/2009, T¹p chÝ Y häc thùc hμnh, Bé Y tÕ xuÊt b¶n, 2 (705), tr. 63.
1 2 ®Æt vÊn ®Ò CÊu tróc cña luËn ¸n + Sè trang cña luËn ¸n: 118 trang (kh«ng kÓ tμi liÖu tham kh¶o vμ phô lôc). Sái niÖu qu¶n lμ mét t×nh tr¹ng bÖnh lý th−êng gÆp, hay t¸i ph¸t vμ + Bè côc luËn ¸n: §Æt vÊn ®Ò 2 trang; tæng quan 34 trang; chÊt liÖu, ®èi chiÕm tû lÖ cao cña bÖnh lÝ sái tiÕt niÖu. ViÖt Nam lμ mét trong nh÷ng n−íc t−îng vμ ph−¬ng ph¸p NC 17 trang; kÕt qu¶ NC 36 trang; bμn luËn 27 trang; ë vïng vμnh ®ai sái cña thÕ giíi. kÕt luËn 1 trang; kiÕn nghÞ 1 trang. Sái niÖu qu¶n th−êng ®−îc h×nh thμnh tõ trªn thËn theo dßng n−íc + LuËn ¸n gåm 49 b¶ng, 9 biÓu ®å, 15 h×nh ¶nh minh häa. tiÓu ®i xuèng vμ m¾c ë niÖu qu¶n. Mét sè Ýt sái ®−îc h×nh thμnh ngay t¹i + Danh môc c«ng tr×nh NC cña t¸c gi¶ ®· c«ng bè cã liªn quan ®Õn luËn ¸n. niÖu qu¶n do nhiÒu nguyªn nh©n. Kh¸c víi sái thËn, sái niÖu qu¶n cã nhiÒu + Tμi liÖu tham kh¶o gåm: 106 tμi liÖu, trong ®ã 55 tiÕng viÖt, 51 tiÕng anh. nguy c¬ h¬n §iÒu trÞ sái niÖu qu¶n cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p nh− ®iÒu trÞ + PhÇn phô lôc gåm: MÉu BA NC, danh s¸ch BN NC. b»ng thuèc y häc cæ truyÒn (YHCT), ®iÒu trÞ néi khoa ®Õn phÉu thuËt më kinh ®iÓn. Tõ nh÷ng n¨m 1980 sù ra ®êi cña c¸c kü thuËt Ýt x©m lÊn ®¸nh Ch−¬ng 1: Tæng quan dÊu b−íc ph¸t triÓn míi cã hiÖu qu¶ tèt vμ gi¶m ®−îc phiÒn n¹n, tai biÕn cho 1.1. Ph©n chia c¸c ®o¹n niÖu qu¶n trªn l©m sμng. ng−êi bÖnh nh− t¸n sái ngoμi c¬ thÓ b»ng sãng xung (ESWL), lÊy sái niÖu Dùa vμo phim chôp HTN kh«ng chuÈn bÞ, NQ ®−îc chia thμnh ba ®o¹n: qu¶n b»ng ®−êng thËn qua da (PCNL), lÊy sái qua néi soi niÖu qu¶n - Sái niÖu qu¶n 1/3 trªn: N»m ë ®o¹n niÖu qu¶n tõ khóc nèi bÓ thËn - niÖu (URS) qu¶n ®Õn ®−êng ngang cña liªn ®èt sèng L5 - S1. Ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ lμ mét ph−¬ng ph¸p Ýt g©y sang - Sái niÖu qu¶n 1/3 gi÷a: N»m ë ®o¹n niÖu qu¶n tõ ®−êng ngang cña liªn ®èt chÊn, cã kh¶ n¨ng lμm vì sái tõ ngoμi c¬ thÓ sau ®ã ®−îc ®μo th¶i ra ngoμi sèng L5 - S1 ®Õn cuèi khe khíp cïng - chËu. theo ®−êng tù nhiªn ®· ®−îc nhiÒu bÖnh viÖn sö dông vμ nhiÒu ng−êi bÖnh - Sái niÖu qu¶n 1/3 d−íi: n»m ë ®o¹n niÖu qu¶n tõ cuèi khe khíp cïng - chÊp nhËn do kh«ng cÇn can thiÖp phÉu thuËt. Tõ n¨m 2007 BÖnh viÖn Y häc chËu ®Õn BQ. cæ truyÒn Trung −¬ng ®· ¸p dông ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ b»ng 1.2. Quan ®iÓm vÒ sái tiÕt niÖu theo y häc cæ truyÒn. m¸y HK. ESWL-VI do h·ng HuÖ Khang (Trung Quèc) s¶n xuÊt ®iÒu trÞ sái Theo y häc cæ truyÒn, sái ®−êng tiÕt niÖu ®· ®−îc ®Ò cËp ®Õn d−íi tiÕt niÖu cho bÖnh nh©n, thùc tÕ ®· cho kÕt qu¶ tèt. d¹ng l©m chøng, sái s¹n gäi lμ sa l©m, sái to gäi lμ th¹ch l©m [40, 48]. Theo ph−¬ng ch©m kÕt hîp gi÷a y häc hiÖn ®¹i (YHH§) vμ y häc cæ - ThÓ khÝ trÖ huyÕt ø: truyÒn, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ khi øng dông ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi + TriÖu chøng: §au l−ng liªn miªn, ®au tøc h¹ vÞ, ®Çy ch−íng, tiÓu khã, c¬ thÓ, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n chóng t«i thùc hiÖn ®Ò kh«ng døt, tiÓu ra m¸u, chÊt l−ìi ®á, rªu l−ìi máng, l−ìi cã ®iÓm ø huyÕt. tμi: “Nghiªn cøu ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n b»ng ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ M¹ch huyÒn s¸c [5]. thÓ kÕt hîp víi bμi thuèc Th¹ch kim thang” víi c¸c môc tiªu sau: + Ph¸p ®iÒu trÞ: Lý khÝ hμnh trÖ, ho¹t huyÕt th«ng l©m, bμi th¹ch. 1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ kÕt hîp víi bμi - ThÓ thÊp nhiÖt: thuèc Th¹ch kim thang trong ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n 1/3 trªn vμ 1/3 d−íi. + TriÖu chøng: Bông, l−ng ®au kÞch liÖt, ®au lan xuèng h¹ vÞ hoÆc bé phËn 2. Vai trß mét sè yÕu tè liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n b»ng sinh dôc, tiÓu nhiÒu lÇn, mãt tiÓu, tiÓu ®au kÌm tiÓu ra m¸u. ChÊt l−ìi ®á, rªu ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ kÕt hîp víi bμi thuèc Th¹ch kim thang. l−ìi vμng. M¹ch huyÒn s¸c hay ho¹t s¸c. + Ph¸p ®iÒu trÞ: Thanh nhiÖt, lîi thÊp, bμi th¹ch, th«ng l©m ý nghÜa khoa häc vμ thùc tiÔn cña ®Ò tμi 1.3. Ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ (ESWL). §©y lμ ®Ò tμi ®Çu tiªn ë ViÖt nam nghiªn cøu vÒ t¸n sái ngoμi c¬ thÓ 1.3.1. ChØ ®Þnh t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. kÕt hîp víi thuèc y häc cæ truyÒn. §Ò tμi cã tÝnh thêi sù v× ®i ®óng ®−êng lèi - KÝch th−íc sái: Tõ 7 mm ®Õn 20 mm kÕt hîp y häc cæ truyÒn víi y häc hiÖn ®¹i, v× nhiÒu bÖnh nh©n cã sái tiÕt - VÞ trÝ: Sái thËn, sái NQ 1/3 trªn, sái NQ 1/3 d−íi, ®èi víi sái NQ 1/3 gi÷a niÖu muèn lùa chän ®«ng y ®Ó ®iÒu trÞ. Lμ ph−¬ng ph¸p mang l¹i nhiÒu kú do v−íng x−¬ng nªn kÕt qu¶ tèt Ýt h¬n, bÖnh nh©n ph¶i n»m t− thÕ sÊp. väng cho ng−êi bÖnh ®Æc biÖt sau t¸n sái. C«ng tr×nh chøng minh tÝnh an - Sè l−îng sái: 1 - 2 viªn sái cïng bªn. toμn vμ hiÖu qu¶ cña viÖc ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n b»ng ph−¬ng ph¸p TSNCT - Chøc n¨ng thËn cßn tèt. kÕt hîp víi thuèc TKT, ®em l¹i viÖc ®iÒu trÞ hÕt sái cao, ®ãng gãp cho ngμnh - NiÖu qu¶n ph¶i th«ng, kh«ng hÑp ®Ó sái, m¶nh sái ®i qua. tiÕt niÖu trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng ®iÒu trÞ. 1.3.2. Chèng chØ ®Þnh t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. a. Chèng chØ ®Þnh tuyÖt ®èi. - Phô n÷ ®ang mang thai.
3 4 - BN ®ang cã NK tiÕt niÖu cÊp tÝnh, nhiÔm khuÈn huyÕt. 2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. - BN cã rèi lo¹n ®«ng m¸u ch−a ®−îc ®iÒu trÞ æn ®Þnh. 2.2.1. ThiÕt kÕ nghiªn cøu. - HÑp phÝa d−íi viªn sái. - Nghiªn cøu tiÕn cøu, thö nghiÖm l©m sμng, so s¸nh ®èi chøng. - BN suy gan, suy thËn nÆng hoÆc bÖnh toμn th©n nÆng. - 140 bÖnh nh©n nghiªn cøu ®−îc chia vμo 2 nhãm: b. Chèng chØ ®Þnh t−¬ng ®èi. Nhãm 1 (chøng): 70 bÖnh nh©n t¸n sái ngoμi c¬ thÓ ®¬n thuÇn. - BÖnh nh©n cã dÞ d¹ng cét sèng. Nhãm 2 (nghiªn cøu):70 bÖnh nh©n t¸n sái NCT + thuèc TKT. - BÖnh nh©n cã cao huyÕt ¸p ch−a ®iÒu trÞ æn ®Þnh. - Ph©n nhãm BN theo ph−¬ng ph¸p ngÉu nhiªn cã hÖ thèng. - BÖnh nh©n qu¸ bÐo. - Sè lÇn t¸n sái tèi ®a cho mçi bÖnh nh©n lμ 03 lÇn. - BÖnh nh©n cã tr¹ng th¸i t©m thÇn kh«ng æn ®Þnh. 2.2.2. Quy tr×nh ®iÒu trÞ. - BÖnh nh©n ®ang ®Æt m¸y t¹o nhÞp tim hoÆc ®ang cã rèi lo¹n nhÞp tim. - C¸c bÖnh nh©n ®−îc chÈn ®o¸n ®Ó lùa chän vμo nghiªn cøu. - Tr−íc khi t¸n sái, thuèc cã t¸c dông chèng ®«ng m¸u ph¶i ngõng sö dông - Chän BN vμo nhãm NC theo ph−¬ng thøc phiÕu rót th¨m. ®Ó c¸c yÕu tè ®«ng m¸u trë vÒ b×nh th−êng. Kh«ng dïng c¸c thuèc gi¶m ®au - T¸n sái theo kÕ ho¹ch: Nhãm 1 t¸n sái ®¬n thuÇn, nhãm 2 t¸n sái + uèng CVNS tr−íc t¸n 7 - 10 ngμy. thuèc TKT trong 4 tuÇn. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ sau 1 tuÇn cña mçi lÇn t¸n sái. Ch−¬ng 2: chÊt liÖu, §èi t−îng vμ ph−¬ng ph¸p nC - Theo dâi, ®¸nh gi¸ n−íc tiÓu. X quang sau t¸n 1 ngμy, 1 tuÇn. 2.1. §èi t−îng nghiªn cøu. 2.2.3. ChØ tiªu nghiªn cøu. - 140 bÖnh nh©n chÈn ®o¸n: sái niÖu qu¶n 1 bªn hoÆc 2 bªn. §−îc ®iÒu trÞ 2.2.3.1. C¸c thèng kª chung. t¸n sái ngoμi c¬ thÓ t¹i BVYHCT TW. - Tuæi: Chia: ≤ 20 tuæi; 21- 40 tuæi; 41- 60 tuæi; > 60 tuæi - Tõ th¸ng 9 n¨m 2007 ®Õn th¸ng 9 n¨m 2009. - Giíi tÝnh: Nam, n÷. 2.1.1. Tiªu chuÈn chän bÖnh nh©n. - NghÒ nghiÖp: Viªn chøc; c«ng nh©n; n«ng d©n; kh¸c. * Theo YHH§: - TiÒn sö vÒ bÖnh. - BÖnh nh©n ®Õn ®iÒu trÞ lÇn ®Çu, ®−îc chÈn ®o¸n sái niÖu qu¶n 1/3 trªn vμ - Thêi gian m¾c bÖnh: < 3 th¸ng; 3- 6 th¸ng; >6-12 th¸ng; >12 th¸ng. 1/3 d−íi cã chØ ®Þnh t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. 2.2.3.2. C¸c chØ tiªu l©m sμng. - Tuæi tõ 15 ®Õn 70, kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh vμ nghÒ nghiÖp. a. Theo y häc hiÖn ®¹i. - KÝch th−íc sái tõ 5 - 20mm, Sè l−îng sái 1 viªn/1 bªn. - C¬n ®au quÆn thËn. - Gi·n ®μi bÓ thËn ®é 1, 2 trªn siªu ©m. - §au ©m Ø vïng th¾t l−ng. - Chøc n¨ng thËn møc ®é tèt vμ trung b×nh trªn phim UIV. - TiÓu r¾t, tiÓu buèt, tiÓu ra m¸u. - Cã hå s¬ chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ, theo dâi ®Çy ®ñ. - X¸c ®Þnh thËn to khi cã dÊu hiÖu ch¹m th¾t l−ng. - T×nh nguyÖn hîp t¸c tham gia nghiªn cøu. b. Theo y häc cæ truyÒn. * Theo YHCT: ThÓ thÊp nhiÖt vμ thÓ khÝ trÖ. BÖnh nh©n ®−îc kh¸m bÖnh theo tø chÈn cña YHCT, chØ lùa chän hai thÓ: 2.1.2. Tiªu chuÈn lo¹i trõ. thÓ thÊp nhiÖt vμ thÓ khÝ trÖ. * YHH§: 2.2.3.3. C¸c chØ tiªu cËn l©m sμng. - BÖnh nh©n cã tiÒn sö can thiÖp sái niÖu qu¶n. a. Siªu ©m: Chia møc ®é gi·n ®μi bÓ thËn lμm 3 ®é [43]: - Hå s¬ bÖnh ¸n kh«ng ®Çy ®ñ. + §μi bÓ thËn gi·n ®é 1: BÓ thËn c¨ng n−íc tiÓu, kÝch th−íc tr−íc sau < 30 - BÖnh nh©n kh«ng tu©n thñ ph¸c ®å ®iÒu trÞ. mm, ®¸y c¸c ®μi thËn vÉn cong lâm ra ngoμi. - BÖnh nh©n cã chèng chØ ®Þnh t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. + §μi bÓ thËn gi·n ®é 2: kÝch th−íc tr−íc sau bÓ thËn > 30mm. C¸c ®μi thËn * YHCT: Lo¹i trõ thÓ thËn khÝ h− tæn vμ thËn ©m h− tæn. gi·n râ, ®¸y cong låi ra ngoμi. 2.1.3. Chèng chØ ®Þnh. + §μi bÓ thËn gi·n ®é 3: thËn d·n to, nhu m« thËn máng. BiÓu hiÖn b»ng mét - BÖnh nh©n ®ang cã thai. vïng nhiÒu dÞch chiÕm c¶ hoÆc mét phÇn hè th¾t l−ng. - DÞ d¹ng, hÑp niÖu qu¶n. b. Chôp phim hÖ tiÕt niÖu kh«ng chuÈn bÞ. - Mét sè bÖnh lÝ cña hÖ tiÕt niÖu: Suy thËn, ø mñ thËn. - §¸nh gi¸ ®é c¶n quang cña sái: So s¸nh víi mám ngang th©n ®èt sèng, - §ang cã nhiÔm khuÈn ®−êng tiÕt niÖu. chia lμm 3 møc ®é c¶n quang cao h¬n, b»ng hoÆc kÐm [1]. - KÝch th−íc sái ®−îc chia thμnh c¸c nhãm: 5-10 mm, 11-15 mm, 16-20 mm
5 6 - Sè l−îng sái: 1 viªn/1 bªn. ch−¬ng 3 c. Chôp niÖu ®å tÜnh m¹ch (UIV). kÕt qu¶ NGHI£N CøU - §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ngÊm thuèc ë hÖ thèng ®μi bÓ thËn, chia 3 møc ®é [1]: + Chøc n¨ng thËn tèt: trong 15 phót thuèc ngÊm râ h×nh ®μi bÓ thËn. + Chøc n¨ng thËn trung b×nh: thuèc bμi tiÕt chËm h¬n tõ 15-60 phót. 3.1. §Æc ®iÓm l©m sμng vμ cËn l©m sμng cña bÖnh nh©n. + Chøc n¨ng thËn kÐm: thuèc bμi tiÕt sau 60 phót. 3.1.1. §Æc ®iÓm l©m sμng. - X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sái niÖu qu¶n: 1/3 trªn vμ 1/3 d−íi. 3.1.1.1. Tuæi. d. XÐt nghiÖm chøc n¨ng thËn tr−íc vμ sau ®iÒu trÞ. B¶ng 3.1: Ph©n bè theo tuæi bÖnh nh©n cña 2 nhãm. §Þnh l−îng ure, creatinin huyÕt thanh theo ®¬n vÞ μmol/l, trªn m¸y ph©n tÝch Nhãm tuæi Nhãm Tæng tù ®éng LISA (Ph¸p). ®−îc lμm t¹i khoa xÐt nghiÖm BV YHCT Trung −¬ng. ≤ 20 21 - 40 41 - 60 > 60 e. C¸c xÐt nghiÖm kh¸c: M¸u, n−íc tiÓu. Nhãm 1 n 2 26 31 11 70 2.2.4. C¸c chØ tiªu theo dâi. % (2,86) (37,14) (44,29) (15,71) a. TiÓu ra sái: Thêi gian tiÓu ra sái, kÝch th−íc sái. Nhãm 2 n 3 33 24 10 70 b. Møc ®é ®au sau t¸n sái: Theo VAS-Visual Analogue Scale: % (4,29) (47,14) (34,29) (14,28) * Møc ®é 0: 0 ®iÓm, bÖnh nh©n kh«ng ®au. Tæng n 5 59 55 21 140 % (3,57) (42,14) (39,29) (15,00) * Møc ®é 1: 1 - 3 ®iÓm, bÖnh nh©n thÊy ®au nhÑ. * Møc ®é 2: 4 - 6 ®iÓm, bÖnh nh©n thÊy ®au võa. NhËn xÐt: 114/140 BN tuæi tõ 21 ®Õn 60 tuæi 81,43%). * Møc ®é 3: 7 - 8 ®iÓm, bÖnh nh©n thÊy ®au nhiÒu. 3.1.1.2. Giíi tÝnh. * Møc ®é 4: 9 - 10 ®iÓm, bÖnh nh©n thÊy ®au rÊt nhiÒu. B¶ng 3.2: Ph©n bè theo giíi tÝnh bÖnh nh©n cña 2 nhãm. c. TiÓu tiÖn. + Sè l−îng n−íc tiÓu 24h. Nhãm Nam N÷ Tæng + Mμu s¾c n−íc tiÓu. Nhãm 1 n 41 29 70 + C¶m gi¸c tiÓu buèt, tiÓu r¾t cña bÖnh nh©n. Nhãm 2 n 37 33 70 d. Mét sè triÖu chøng kh¸c: M¹ch, HA, nhiÖt ®é ... Tæng n 78 62 140 2.2.5. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ. NhËn xÐt: - Lo¹i tèt: - Tû lÖ nam vμ n÷ cña 2 nhãm kh«ng kh¸c nhau (p > 0,05). + TiÓu ra sái, m¶nh sái. - XÐt c¶ nhãm tû lÖ BN nam lμ 55,71 %, n÷ lμ 44,29 %. + §au møc ®é 0, 1. TiÓu m¸u chØ ë 1-2 b·i ®Çu tiªn. 3.1.1.3. Thêi gian m¾c bÖnh. + X quang kh«ng cßn h×nh ¶nh sái. B¶ng 3.3: Thêi gian m¾c bÖnh. + Kh«ng cã tai biÕn, biÕn chøng. - Lo¹i trung b×nh: Thêi gian (th¸ng) Nhãm Tæng + TiÓu ra sái, m¶nh sái. 6 - 12 > 12 + §au møc ®é 2. TiÓu m¸u > 2 b·i. Nhãm 1 n 19 31 12 8 70 + X quang: Kh«ng cßn sái hoÆc kÝch th−íc sái nhá ®i, VÞ trÝ thay % 27,14 44,29 17,14 11,43 ®æi theo chiÒu h−íng tèt. Nhãm 2 n 9 29 19 13 70 - Lo¹i kÐm: % 12,86 41,43 27,14 18,57 + Kh«ng tiÓu ra sái. Tæng n 28 60 31 21 140 + KÝch th−íc, vÞ trÝ sái Ýt hoÆc kh«ng thay ®æi trªn X quang. % 20 42,85 22,15 15 + §¸nh gi¸, ®iÒu trÞ tiÕp hoÆc chuyÓn ph−¬ng ph¸p kh¸c. 2.2.6. Xö lý sè liÖu: Xö lý b»ng phÇn mÒm Epi Info 6.04. NhËn xÐt: Thêi gian m¾c bÖnh tõ 3 ®Õn 6 th¸ng chiÕm 42,85%, thêi gian m¾c bÖnh > 12 th¸ng lμ Ýt nhÊt chiÕm 15%.
7 8 3.1.1.4. TriÖu chøng l©m sμng. 3.1.2.2. Theo kÝch th−íc sái cña hai nhãm. B¶ng 3.4: C¸c triÖu chøng l©m sμng. B¶ng 3.7: KÝch th−íc sái. TriÖu chøng KÝch th−íc (mm) Nhãm TiÓu Tæng Nhãm Tæng §au §au Bông TiÓu TiÓu buèt, 5 - 10 11 - 15 16 - 20 ©m Ø quÆn ch−íng m¸u ra sái r¾t Nhãm 1 n 48 7 15 19 6 11 106 Nhãm 1 n 22 27 21 70 % 68,57 10 21,43 27,14 8,57 15,71 % 31,43 38,57 30 Nhãm 2 n 51 11 19 13 9 7 110 Nhãm 2 n 19 29 22 70 % 72,86 15,71 27,14 18,57 12,86 10 % 27,14 41,43 31,43 Tæng n 99 18 34 32 15 21 219 Tæng n 41 56 43 140 % 70,71 12,85 24,28 22,85 10,71 15 % 29,29 40 30,71 NhËn xÐt: TriÖu chøng: §au ©m Ø vïng th¾t l−ng 70,71%, bông ch−íng NhËn xÐt: Trong nghiªn cøu cña chóng t«i kÝch th−íc sái chñ yÕu lμ tõ 11 - 24,28%, tiÓu buèt vμ tiÓu r¾t 22,85%, tiÓu ra sái 15%, ®au quÆn 12,85% vμ Ýt 15mm víi tû lÖ 38,57% ë nhãm 1 vμ 41,43 % ë nhãm 2. gÆp nhÊt lμ tiÓu m¸u10,71%. 3.1.2.3. MËt ®é c¶n quang sái. 3.1.1.5. ThÓ bÖnh Y häc cæ truyÒn. B¶ng 3.8: MËt ®é c¶n quang sái. B¶ng 3.5: Ph©n lo¹i thÓ bÖnh theo Y häc cæ truyÒn cña 2 nhãm ®iÒu trÞ. MËt ®é c¶n quang sái ThÓ bÖnh Nhãm Tæng Nhãm Tæng M¹nh Trung b×nh KÐm KhÝ trÖ ThÊp nhiÖt Nhãm 1 n 14 42 14 70 Nhãm 1 n 31 39 70 % 20 60 20 % 44,29 55,71 Nhãm 2 n 12 39 19 70 Nhãm 2 n 26 44 70 % 17,14 55,71 27,15 % 37,14 62,86 Tæng n 26 81 33 140 Tæng n 57 83 140 % 18, 57 57, 86 23, 57 % 40,71 59,29 NhËn xÐt: Sái mËt ®é c¶n quang trung b×nh cã 81/140 (57,86%). NhËn xÐt: Tû lÖ thÓ bÖnh thÊp nhiÖt trong c¶ 2 nhãm ®iÒu trÞ ®Òu cao h¬n thÓ 3.1.2.4. Møc ®é ø n−íc thËn theo siªu ©m. khÝ trÖ. ThÓ thÊp nhiÖt chiÕm 59,28%. B¶ng 3.9: Møc ®é ø n−íc thËn tr−íc ®iÒu trÞ theo siªu ©m. 3.1.2. §Æc ®iÓm cËn l©m sμng. 3.1.2.1. Theo vÞ trÝ sái cña 2 nhãm. Møc ®é gi·n ®μi bÓ thËn B¶ng 3.6: VÞ trÝ sái cña hai nhãm ®iÒu trÞ. Nhãm Tæng §é 1 §é 2 VÞ trÝ Nhãm 1 n 27 43 70 Nhãm Tæng % 38,57 61,43 1/3 trªn 1/3 d−íi Nhãm 1 n 42 28 70 Nhãm 2 n 19 51 70 % 27,14 72,86 Nhãm 2 n 47 23 70 Tæng n 46 94 140 Tæng n 89 51 140 % 32,85 67,15 % 63,57 36,43 NhËn xÐt: C¶ hai nhãm, sái niÖu qu¶n 1/3 trªn chiÕm 63,57 % cao h¬n sái NhËn xÐt: Chñ yÕu bÖnh nh©n cã ø n−íc thËn víi gi·n ®μi bÓ thËn ®é 2 víi niÖu qu¶n 1/3 d−íi chiÕm 36,43 %. nhãm 1 lμ 61,43 % vμ 72,86 % ë nhãm 2.
9 10 3.1.2.5. Chøc n¨ng thËn theo UIV. 3.2.1.3. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ chung. B¶ng 3.10: Chøc n¨ng thËn gi÷a 2 nhãm tr−íc ®iÒu trÞ. B¶ng 3.13: KÕt qu¶ ®iÒu trÞ chung cña 2 nhãm ®iÒu trÞ. Chøc n¨ng Ph©n lo¹i kÕt qu¶ Tæng Nhãm Tæng Nhãm Tèt Trung b×nh KÐm (%) Tèt Trung b×nh Nhãm 1 n 46 15 9 70 Nhãm 1 n 37 33 70 % 65,71 21,43 12,86 100 % 52,86 47,14 Nhãm 2 n 31 39 70 Nhãm 2 n 57 11 2 70 % 44,29 55,71 % 81,43 15,71 2,86 100 Tæng n 68 72 140 % 48,57 51,43 C¶ nhãm NC n 103 26 11 140 % 73,57 18,57 7,86 100 NhËn xÐt: Chøc n¨ng thËn trung b×nh nhãm 1 lμ 47,14%, nhãm 2 lμ 55,71%. NhËn xÐt: KÕt qu¶ tèt 73,57%. Cao h¬n trung b×nh 18,57%, lo¹i kÐm 7,86%. 3.2. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ t¸n sái ngoμi c¬ thÓ víi Th¹ch kim thang. 3.2.2. KÕt qu¶ t¸n sái ngoμi c¬ thÓ kÕt hîp víi thuèc Th¹ch kim thang. 3.2.1. KÕt qu¶ t¸n sái ngoμi c¬ thÓ cho c¶ 2 nhãm. 3.2.2.1. Møc ®é thay ®æi mét sè triÖu chøng sau t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. 3.2.1.1. Sè lÇn t¸n sái. a. Møc ®é ®au sau t¸n sái. B¶ng 3.11. Sè lÇn t¸n sái B¶ng 3.14: Møc ®é ®au sau t¸n sái. Nhãm NC Sè lÇn t¸n Møc ®é ®au theo VAS Tæng Nhãm Tæng 1 LÇn 2 lÇn 3 lÇn §é 0 §é 1 §é 2 §é 3,4 Nhãm 1 n 36 7 27 70 % 51,43 10 38,57 Nhãm 1 n 5 39 23 3 70 Nhãm 2 n 37 9 24 70 % 7,14 55,71 32,86 4,29 % 52,86 12,86 34,28 Nhãm 2 n 9 45 14 2 70 C¶ nhãm n 73 16 51 140 % 12,86 64,29 20 2,85 Tæng n 14 84 37 5 258 NhËn xÐt: Cã 73/140 BN t¸n 1 lÇn, 16/67 BN t¸n 2 lÇn, 51 BN t¸n 3 lÇn. % 10 60 26,42 3,58 NhËn xÐt: BÖnh nh©n ®au møc ®é 1 nhãm 1: 55,71 % vμ nhãm 2: 64,29 %. 3.2.1.2. Theo dâi chung sau t¸n sái. b. TiÓu m¸u ®¹i thÓ sau t¸n sái lÇn 1. B¶ng 3.12: Theo dâi c¸c biÕn chøng sau t¸n sái. B¶ng 3.15: Møc ®é tiÓu m¸u ®¹i thÓ sau t¸n sái lÇn 1. Lo¹i biÕn chøng Sè l−îng Tû lÖ % Møc ®é tiÓu m¸u §au quÆn thËn 5 3,57 Nhãm Tæng TiÓu m¸u kÐo dμi 3 2,14 Kh«ng 1 b·i 2 b·i > 2b·i Sèt 2 1,43 Nhãm 1 n 6 21 34 9 70 Tæng 10 7,14% % 8,57 30,00 48,57 12,86 Nhãm 2 n 7 16 39 8 70 % 10,00 22,86 55,71 11,43 NhËn xÐt: 10 bÖnh nh©n (chiÕm tû lÖ 7,14%) cã c¸c biÕn chøng sau t¸n sái Tæng n 13 37 73 17 140 gåm ®au quÆn thËn, tiÓu m¸u kÐo dμi sang ngμy thø 2, sèt cao. % 9,29 26,43 52,14 12,14 NhËn xÐt: Nhãm 1: 30 % tiÓu m¸u mét b·i, hai b·i chiÕm 48,57 %. Nhãm 2: 22,86% tiÓu m¸u mét b·i, tiÓu m¸u hai b·i chiÕm 55,71%.
11 12 c. TiÓu m¸u ®¹i thÓ sau t¸n sái lÇn 2. b. Thay ®æi pH n−íc tiÓu hai nhãm sau ®iÒu trÞ. B¶ng 3.16: Møc ®é tiÓu m¸u ®¹i thÓ sau t¸n sái lÇn 2. B¶ng 3.19: So s¸nh pH n−íc tiÓu gi÷a 2 nhãm sau ®iÒu trÞ. Møc ®é tiÓu m¸u pH Nhãm Tæng Nhãm Tæng Kh«ng 1 b·i 2 b·i > 2b·i B×nh th−êng Kh«ng b×nh th−êng Nhãm 1 n 2 9 17 6 34 Nhãm 1 n 37 33 70 % 5,88 26,47 50,00 17,65 % 52,86 47,14 Nhãm 2 n 3 19 9 2 33 Nhãm 2 n 52 18 70 % 9,09 57,58 27,27 6,06 % 74,29 25,71 Tæng n 5 28 26 8 67 Tæng n 89 51 140 % 7,46 41,79 38,81 11,94 NhËn xÐt: pH n−íc tiÓu cña nhãm 2 tû lÖ b×nh th−êng chiÕm 74,29 % cao NhËn xÐt: Nhãm 1 tiÓu m¸u 2 b·i 50 %, Nhãm 2 chñ yÕu chØ cã tiÓu m¸u 1 h¬n nhãm 1 chiÕm 52,86%. b·i sau t¸n sái chiÕm 57,58%. 3.2.2.3. Vai trß tèng sái sau t¸n sái NQ. d. TiÓu m¸u ®¹i thÓ sau t¸n sái lÇn 3. a. KÕt qu¶ tiÓu ra sái sau t¸n sái lÇn 1. B¶ng 3.17: Møc ®é tiÓu m¸u ®¹i thÓ sau t¸n sái lÇn 3. B¶ng 3.20: TiÓu ra sái tuÇn ®Çu sau t¸n sái lÇn 1. Møc ®é tiÓu m¸u KÕt qu¶ Nhãm Tæng Nhãm Tæng Kh«ng 1 b·i 2 b·i > 2b·i Cã Kh«ng Nhãm 1 n 1 8 15 3 27 Nhãm 1 n 41 29 70 % 3,70 29,63 55,56 11,11 % 58,57 41,43 Nhãm 2 n 3 17 3 1 24 Nhãm 2 n 53 17 70 % 12,50 70,83 12,50 4,17 % 75,71 24,29 Tæng n 4 25 18 4 51 Tæng n 94 46 140 % 7,85 49,01 35,29 7,85 % 67,14 32,86 NhËn xÐt: Nhãm 1 ®a sè tiÓu m¸u 2 b·i sau t¸n sái 55,56 % trong khi ®ã ë NhËn xÐt: Nhãm 2 (sau t¸n sái lÇn 1 vμ uèng Th¹ch kim thang) cã 53/70 ®¹t nhãm 2 bÖnh nh©n chñ yÕu lμ tiÓu m¸u 1 b·i 70,83%. 75,71% bÖnh nh©n tiÓu ra sái cao h¬n nhãm 1 ®¹t 58,57% (41/70). 3.2.2.2. Vai trß trong thay ®æi c©n b»ng pH n−íc tiÓu. b. KÕt qu¶ tiÓu ra sái sau t¸n lÇn 2. a. Thay ®æi pH n−íc tiÓu cña nhãm 2 tr−íc vμ sau ®iÒu trÞ. B¶ng 3.21: TiÓu ra sái tuÇn ®Çu sau t¸n sái lÇn 2. B¶ng 3.18: B¶ng thay ®æi pH n−íc tiÓu tr−íc vμ sau ®iÒu trÞ. KÕt qu¶ Nhãm Tæng pH Cã Kh«ng Thêi ®iÓm Tæng < 5,8 5,8 - 6,2 > 6,2 Nhãm 1 n 19 15 34 Tr−íc ®iÒu trÞ n 9 36 25 70 % 55,88 44,12 % 12,86 51,43 35,71 Nhãm 2 n 27 6 33 Sau ®iÒu trÞ n 5 52 13 70 % 81,82 18,18 % 7,14 74,29 18,57 Tæng n 46 21 67 Tæng n 14 88 38 140 NhËn xÐt: So s¸nh hai nhãm vÒ tiÓu ra sái sau t¸n sái lÇn 2 cho thÊy nhãm 2 NhËn xÐt: Sau t¸n sái uèng Th¹ch kim thang cho thÊy pH n−íc tiÓu cña cã bÖnh nh©n tiÓu ra sái ®¹t 81,82% cao h¬n nhãm 1 chØ ®¹t 55,88%. ng−êi bÖnh cã xu h−íng trë vÒ gi¸ trÞ b×nh th−êng.
13 14 c. KÕt qu¶ tiÓu ra sái sau t¸n lÇn 3. b. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n ë 1/3 d−íi cña 2 nhãm. B¶ng 3.22: TiÓu ra sái tuÇn ®Çu sau t¸n sái lÇn 3. B¶ng 3.25: KÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n 1/3 d−íi. KÕt qu¶ KÕt qu¶ Nhãm Tæng Nhãm Tæng Cã Kh«ng Tèt Trung b×nh KÐm Nhãm 1 n 11 16 27 Nhãm 1 n 20 2 6 28 % 40,74 59,26 % 71,43 7,14 21,43 Nhãm 2 n 19 5 24 Nhãm 2 n 19 3 1 23 % 79,17 20,83 % 82,61 13,04 4,35 Tæng n 30 21 51 Tæng n 39 5 7 51 NhËn xÐt: Nhãm 2 tiÓu ra sái ®¹t 79,17% cao h¬n nhãm 1 chØ ®¹t 40,74%. % 76,47 9,80 13,73 3.2.3. Nghiªn cøu mét sè yÕu tè liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ. NhËn xÐt: Nhãm 2 cã kÕt qu¶ lo¹i tèt 82,61% cao h¬n nhãm 1: 71,43%. 3.2.3.1. KÕt qu¶ theo thêi gian m¾c bÖnh cña nhãm 2. Ng−îc l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm nhãm 1: 21,43% cao h¬n nhãm 2: 4,35%. B¶ng 3.23: KÕt qu¶ vμ thêi gian m¾c bÖnh cña nhãm 2. 3.2.3.3. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo kÝch th−íc sái. KÕt qu¶ a. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ cña sái cã kÝch th−íc tõ 5 - 10 mm. Nhãm Tæng B¶ng 3.26: KÕt qu¶ cña nhãm sái cã kÝch th−íc tõ 5 - 10 mm. Tèt Trung b×nh KÐm Nhãm < 6 th¸ng n 35 3 0 38 KÕt qu¶ % 92,11 7,89 0 Nhãm Tæng Tèt Trung b×nh KÐm Nhãm > 6 th¸ng n 22 8 2 32 Nhãm 1 n 20 1 1 22 % 68,75 25 6,25 % 90,90 4,55 4,55 Tæng n 57 11 2 70 Nhãm 2 n 17 2 0 19 NhËn xÐt: ë nhãm 2 còng nh− nhãm 1 tû lÖ bÖnh nh©n ®¹t kÕt qu¶ tèt ë % 89,47 10,53 0 nhãm cã thêi gian ph¸t hiÖn bÖnh < 6 th¸ng cao h¬n > 6 th¸ng. Tæng n 37 3 1 41 3.2.3.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo vÞ trÝ sái. % 90,24 7,32 2,44 a. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n ë 1/3 trªn cña 2 nhãm. NhËn xÐt: Nhãm 2 cã kÕt qu¶ lo¹i tèt 89,47% thÊp h¬n nhãm 1 ®¹t 90,90%. B¶ng 3.24: KÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n 1/3 trªn. b. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ cña sái cã kÝch th−íc tõ 11 - 15 mm. KÕt qu¶ B¶ng 3.27: KÕt qu¶ cña nhãm sái cã kÝch th−íc tõ 11 - 15 mm. Nhãm Tæng Tèt Trung b×nh KÐm KÕt qu¶ Nhãm Tæng Nhãm 1 n 26 13 3 42 Tèt Trung b×nh KÐm % 61,90 30,95 7,15 Nhãm 2 n 38 8 1 47 Nhãm 1 n 17 6 4 27 % 80,85 17,02 2,13 % 62,96 22,23 14,81 Tæng n 64 21 4 89 Nhãm 2 n 27 1 1 29 % 93,10 3,45 3,45 NhËn xÐt: So s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ víi sái ë NQ1/3 trªn, nhãm Tæng n 44 7 5 56 2 kÕt qu¶ lo¹i tèt ®¹t 80,85% (38/47) cao h¬n nhãm 1 ®¹t 61,9% (26/42). % 78,57 12,50 8,93 KÕt qu¶ lo¹i kÐm cña nhãm 1 chiÕm 7,15% (3/42) cao h¬n nhãm 2 chiÕm NhËn xÐt: Nhãm 2 kÕt qu¶ lo¹i tèt 93,10% cao h¬n nhãm 1: 62,96%. Ng−îc 2,13% (1/47). l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm nhãm 1 chiÕm 14,81% cao h¬n nhãm 2 chiÕm 3,45%.
15 16 c. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ cña sái cã kÝch th−íc tõ 16 - 20 mm. 3.2.3.5. KÕt qu¶ theo thÓ bÖnh Y häc cæ truyÒn. B¶ng 3.28: KÕt qu¶ cña nhãm sái cã kÝch th−íc tõ 16 - 20 mm. B¶ng 3.31: KÕt qu¶ theo thÓ bÖnh YHCT KÕt qu¶ KÕt qu¶ Nhãm Tæng Tèt Trung b×nh KÐm Nhãm Tæng Nhãm 1 n 9 8 4 21 Tèt Trung b×nh KÐm % 42,86 38,10 19,04 KhÝ trÖ n 19 6 1 26 Nhãm 2 n 13 8 1 22 % 73,08 23,08 3,84 % 59,09 36,36 4,55 ThÊp nhiÖt n 38 5 1 44 Tæng n 22 16 5 43 % 86,36 11,37 2,27 % 51,16 37,21 11,63 Tæng n 57 11 2 70 NhËn xÐt: Nhãm 2 cã kÕt qu¶ tèt 59,09% cao h¬n nhãm 1 42,86%. Ng−îc % 81,43 15,71 2,86 l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm cña nhãm 1: 19,09%, nhãm 2 chiÕm 4,55%. NhËn xÐt: So s¸nh hai thÓ bÖnh cña nhãm 2 vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ, thÓ thÊp nhiÖt B¶ng 3.29: KÕt qu¶ trªn bÖnh nh©n thËn ø n−íc ®é 2 cña hai nhãm. cã kÕt qu¶ tèt 86,36%, thÓ khÝ trÖ 73,08%. KÕt qu¶ kÐm cña thÓ khÝ trÖ Ph©n lo¹i kÕt qu¶ Tæng 3,84%, thÓ thÊp nhiÖt 2,27%. Nhãm (%) Tèt Trung b×nh KÐm Ch−¬ng 4: Bμn luËn Nhãm 1 n 29 8 6 43 % 67,44 18,60 13,96 100 4.1. §Æc ®iÓm chung. 4.1.1. L©m sμng. Nhãm 2 n 44 7 0 51 Trong 140 bÖnh nh©n nghiªn cøu cña chóng t«i, ®é tuæi trung b×nh % 86,27 13,73 0 100 lμ 41,82 ± 3,9 bÖnh nh©n trÎ tuæi nhÊt lμ 15 vμ nhiÒu tuæi nhÊt lμ 70 tuæi. C¶ nhãm NC n 73 15 6 94 Tuæi ®êi TB trong nhãm nghiªn cøu cña chóng t«i so víi nghiªn cøu cña §ç % 77,66 15,96 6,38 Phó §«ng vμ CS (42,9 ± 3,6) [14]. NhiÒu nghiªn cøu trªn céng ®ång nhËn thÊy tû lÖ m¾c bÖnh sái niÖu NhËn xÐt: Nh÷ng bÖnh nh©n cã thËn ø n−íc ®é (n=94), kÕt qu¶ tèt cña nhãm b¾t ®Çu t¨ng sau tuæi 20 vμ cao nhÊt trong ®é tuæi tõ 40 - 60 ®èi víi nam, vμ 2 cã dïng Th¹ch kim thang 86,27% cao h¬n nhãm 1 chiÕm 67,44 %. 30 ®èi víi n÷. §a sè c¸c BN cã thêi gian m¾c bÖnh d−íi 5 n¨m (93,1%) phï 3.2.3.4. KÕt qu¶ ë bÖnh nh©n cã chøc n¨ng thËn trung b×nh trªn UIV. hîp víi nghiªn cøu cña TrÇn Ngäc NghÞ (93,4%) [39]. B¶ng 3.30: KÕt qu¶ trªn bÖnh nh©n cã chøc n¨ng thËn trung b×nh. 4.1.2. ThÓ bÖnh y häc cæ truyÒn. KÕt qu¶ ThÓ thÊp nhiÖt th−êng cã biÓu hiÖn: §au bông vμ ®au vïng th¾t Nhãm Tæng l−ng ©m Ø, tiÓu buèt, n−íc tiÓu vμng, cã khi tiÓu m¸u, ®¹i tiÖn t¸o, rªu l−ìi Tèt Trung b×nh KÐm vμng, chÊt l−ìi ®á, m¹ch huyÒn s¸c hoÆc ho¹t s¸c. Liªn hÖ víi y häc hiÖn ®¹i Nhãm 1 n 16 11 6 33 t−¬ng øng víi sái niÖu qu¶n cã kÌm theo nhiÔm trïng tiÕt niÖu. % 48,48 33,34 18,18 ThÓ khÝ trÖ huyÕt ø th−êng cã biÓu hiÖn: §au quÆn bông vμ ®au Nhãm 2 n 31 7 1 39 l−ng, kÌm theo bông ch−íng, tiÓu m¸u, tiÓu buèt, sau ®i tiÓu kh«ng tho¶i % 79,49 17,95 2,56 m¸i, l−ìi cã ®iÓm ø huyÕt, m¹ch tÕ s¸c hoÆc huyÒn s¸c. Liªn hÖ víi y häc Tæng n 47 18 7 72 hiÖn ®¹i lμ sái niÖu qu¶n cã c¬n ®au quÆn thËn kÌm tiÓu m¸u. % 65,28 25 9,72 Trong 140 bÖnh nh©n nghiªn cøu cña chóng t«i, cã tû lÖ cña thÓ thÊp nhiÖt lμ chñ yÕu chiÕm 59,29% vμ thÓ khÝ trÖ chiÕm Ýt h¬n 40,71%. So NhËn xÐt: KÕt qu¶ tèt cña nhãm 2 chiÕm 79,49% cao h¬n nhãm 1 chiÕm víi NC cña mét sè t¸c gi¶ kh¸c th× thÓ thÊp nhiÖt cña chóng t«i cao h¬n. 48,48 %. NguyÔn ThÞ Thu H»ng [16] thÓ thÊp nhiÖt chiÕm 50% D−¬ng Minh S¬n [46] thÓ thÊp nhiÖt chiÕm 58,68%.
17 18 4.1.3. §Æc ®iÓm cËn l©m sμng. 4.1.4. T¸n sái ngoμi c¬ thÓ. 4.1.3.1. VÞ trÝ sái. 4.1.4.1. Ph−¬ng ph¸p v« c¶m. B¶ng 3.6 cho thÊy sè bÖnh nh©n cã sái ë 1/3 trªn niÖu qu¶n chiÕm ESWL lμ mét ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ Ýt sang chÊn, nh−ng nh÷ng ngμy 89/140 chiÕm 63,57%; cßn l¹i vÞ trÝ sái ë 1/3 d−íi niÖu qu¶n chiÕm 51/140 ®Çu ®−îc sö dông trªn l©m sμng, bÖnh nh©n ®Òu ph¶i g©y mª toμn th©n hoÆc chiÕm 36,43%. Tû lÖ bÖnh nh©n cã sái 1/3 d−íi trong nghiªn cøu cña chóng tª vïng do c¸c m¸y thÕ hÖ tr−íc cã ®iÖn thÕ cao, ®iÓm héi tô sãng lín. Cïng t«i lμ thÊp h¬n so víi c¸c nghiªn cøu cña D−¬ng Minh S¬n [46] chiÕm víi thêi gian, c¸c nhμ niÖu khoa vμ c¸c nhμ s¶n xuÊt nhËn ra r»ng ®Ó ph¸ vì 66,12%, NguyÔn Kim Hïng [21] chiÕm 76,67%, TrÇn ThÞ Hång Ng·i [38] sái kh«ng cÇn ph¶i dïng ®iÖn ¸p cao nh− tr−íc ®©y vμ c¸c m¸y t¸n sái thÕ hÖ chiÕm 48,8% vμ NguyÔn ThÞ Thu H»ng [16] chiÕm 54%. Do cã sù kh¸c sau cã ®iÓm héi tô sãng nhá h¬n. Nhê sù tiÕn bé nμy, ®Õn nay hÇu hÕt c¸c nhau ®ã bëi v× khi chän bÖnh nh©n ®Ó t¸n sái ngoμi c¬ thÓ, chóng t«i kh«ng bÖnh nh©n ®−îc ®iÒu trÞ b»ng ESWL chØ cÇn uèng thuèc gi¶m ®au hoÆc tiÒn chän sái niÖu qu¶n 1/3 gi÷a do sái ë vÞ trÝ vïng x−¬ng bÞ che khuÊt nªn x¸c mª lμ ®ñ. ®inh vÞ trÝ vμ t¸n sái gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n. Trong nghiªn cøu cña chóng t«i tæng sè cã 258 lÇn t¸n sái cña 140 4.1.3.2. KÝch th−íc vμ sè l−îng cña sái. BN ®Òu ®−îc v« c¶m b»ng tiªm thuèc gi¶m ®au (Diclofenac 75 mg hoÆc 1/2 VÒ kÝch th−íc cña sái, viªn nhá nhÊt 5mm, viªn lín nhÊt 20mm, èng Pethidin 100 mg) trong qu¸ tr×nh t¸n, kh«ng cã BN nμo ph¶i bá dë t¸n chóng t«i kh«ng lùa chän t¸n sái < 5mm v× sái cã thÓ tù ®μo th¶i qua ®−êng sái do ®au nhiÒu. Trong c¸c nghiªn cøu vÒ ESWL cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c nh−: tù nhiªn nhê ®iÒu trÞ néi khoa hoÆc thuèc YHCT ®¬n thuÇn, nÕu cã t¸n sÏ TrÇn Ngäc NghÞ [39], §ç Phó §«ng [14], Lª Xu©n T©n, NguyÔn Böu TriÒu kh«ng cã hiÖu qu¶ cao v× khi t¸n c¸c xung kh«ng tËp trung ®−îc vμo b×nh [55], c¸c BN ®−îc v« c¶m b»ng tiÒn mª ®¬n thuÇn chiÕm tõ 97,8 - 100%. diÖn 5mm, do qu¸ nhá vμ di ®éng theo nhÞp thë cña BN. Ng−îc l¹i chóng t«i 4.1.4.2. Sè lÇn t¸n sái. còng kh«ng lùa chän sái > 20mm bëi v× ph¶i t¸n ®i t¸n l¹i rÊt nhiÒu lÇn cã - Trong 140 BN, cã 73 BN t¸n 1 lÇn (73 BN ®¹t kÕt qu¶ tèt), 67 BN nguy c¬ tæn th−¬ng vμ hÑp niÖu qu¶n sau t¸n. t¸n 2 lÇn (16 BN kÕt qu¶ tèt), 51 BN t¸n 3 lÇn, nh− vËy cã 258 lÇn t¸n sái. Theo ®a sè c¸c t¸c gi¶ nh−: Jame. E. Lingeman (2007), Micheal Sè lÇn t¸n sái trung b×nh cho mçi BN cña chóng t«i lμ 1,8 lÇn, Sè Grasso (2006), Thomas. V. Martin (1998), NguyÔn Böu TriÒu, NguyÔn lÇn t¸n TB cho 1 BN trong nghiªn cøu cña TrÇn Ngäc NghÞ: 1,22 [39], Kú .giíi h¹n t¸n sái ngoμi c¬ thÓ cho sái tiÕt niÖu nãi chung cã kÝch th−íc ≤ NguyÔn Böu TriÒu: 1,15 [55]. So víi nghiªn cøu cña Vâ §øc Quª vμ §ç Phó 20 mm, víi sái niÖu qu¶n kÝch th−íc cßn nhá h¬n n÷a [55, 94, 103]. Vμ lùa §«ng [14] víi tû lÖ t¸n sái 1 lÇn lÇn l−ît lμ 30% vμ 46% th× tû lÖ t¸n sái 1 lÇn chän cña chóng t«i còng trong xu h−íng ®ã. cña chóng t«i cao h¬n víi p < 0,01. Sù kh¸c biÖt nμy cã thÓ do c¸c bÖnh Còng theo NguyÔn Böu TriÒu vμ cs [55], trong 290 lÇn t¸n sái niÖu nh©n ®−îc t¸n trªn c¸c m¸y t¸n sái kh¸c nhau, vÞ trÝ sái kh¸c nhau, h¬n n÷a qu¶n cã tíi 75% tr−êng hîp sái cã kÝch th−íc tõ 11 - 20 mm, trong khi ®ã c¸c t¸c gi¶ nμy chñ tr−¬ng t¸n nhiÒu lÇn vμ h¹n chÕ sè xung sö dông 1 lÇn chØ cã 25% tr−êng hîp sái cã kÝch th−íc < 10mm vμ kÕt luËn r»ng sái cã d−íi 2000. kÝch th−íc > 10 mm hiÖu qu¶ t¸n sái kÐm. 4.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n. 4.1.3.3. T×nh tr¹ng ø n−íc thËn vμ chøc n¨ng thËn trªn UIV. T¸n sái ngoμi c¬ thÓ lμ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®−îc lùa TÊt c¶ c¸c BN nghiªn cøu ®Òu ®−îc siªu ©m ph¸t hiÖn sái, ®o kÝch chän ®Çu tiªn hiÖn nay ®èi víi ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n. NhiÒu nghiªn cøu ®· th−íc thËn vμ ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng ®μi bÓ thËn còng nh− x¸c ®Þnh c¸c dÞ d¹ng cho kÕt qu¶ kh¼ng ®Þnh ®−îc hiÖu qu¶ cña ph−¬ng ph¸p. hÖ niÖu kÌm theo. Trªn siªu ©m trong nghiªn cøu cña chóng t«i chiÕm Trong nghiªn cøu cña chóng t«i cã 140 bÖnh nh©n chia lμm 2 67,15% thËn ø n−íc møc ®é II. Cßn l¹i 32,85% bÖnh nh©n cã thËn ø n−íc ®é nhãm: nhãm 1 cã 70 bÖnh nh©n t¸n sái ngoμi c¬ thÓ ®¬n thuÇn, nhãm 2 cã I vμ ®©y th−êng lμ nh÷ng bÖnh nh©n cã sái víi kÝch th−íc
19 20 7,69% (sái NQ 1/3 d−íi) trong khi ®ã tû lÖ sái nhãm kÝch th−íc trªn 10mm 4.3.2. T¸c dông cÇm m¸u sau t¸n sái. cña chóng t«i lμ 70,72 % chung cho c¶ 2 vÞ trÝ sái 1/3 trªn vμ 1/3 d−íi. V× Sau t¸n sái th−êng xuÊt hiÖn tiÓu m¸u ®¹i thÓ ë c¸c møc ®é kh¸c môc ®Ých nghiªn cøu cña chóng t«i lμ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña nhãm cã dïng nhau. So s¸nh møc ®é tiÓu m¸u cña hai nhãm sau t¸n sái lÇn 1 chóng t«i TKT kÕt hîp so víi nhãm t¸n sái ngoμi c¬ thÓ ®¬n thuÇn nªn chóng t«i ®−a nhËn thÊy: Sau t¸n sái lÇn 1, trong nhãm 1 cã 21/70 bÖnh nh©n chiÕm 30 % ra nh÷ng tiªu chuÈn chÆt chÏ ®Ó ®¸nh gi¸, so s¸nh tÝnh −u viÖt cña nhãm tiÓu m¸u mét b·i vμ ®a sè bÖnh nh©n tiÓu m¸u hai b·i chiÕm 48,57 % dïng thuèc TKT. Ngoμi tiªu chuÈn s¹ch sái trªn X Quang cã mét sè chØ tiªu (34/70), so víi nhãm 2 cã 16/70 bÖnh nh©n (22,86%) tiÓu m¸u mét b·i thÊp nh− møc ®é ®au sau t¸n, sè lÇn tiÓu m¸u sau t¸n ... h¬n nhãm 1 nh−ng tiÓu m¸u hai b·i l¹i cao h¬n 55,71% (39/70); sù kh¸c biÖt Khi so s¸nh c¸c tû lÖ Tèt, trung b×nh, kÐm cña c¸c nhãm qua b¶ng nμy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª. vμ biÓu ®å ta thÊy tû lÖ lo¹i tèt cña nhãm dïng Th¹ch kim thang cao h¬n So s¸nh nhãm 2 vμ nhãm 1 vÒ tiÓu m¸u sau t¸n sái lÇn 2, nhãm 2 nhãm kh«ng dïng Th¹ch kim thang. Vμ lo¹i kÐm cña nhãm dïng Th¹ch kim cã 9,09% bÖnh nh©n kh«ng tiÓu m¸u vμ 57,58% bÖnh nh©n tiÓu m¸u mét b·i thang thÊp h¬n nhãm kh«ng dïng Th¹ch kim thang. C¸c tû lÖ nμy cã ý nghÜa cao h¬n h¼n nhãm 1 cã 5,88% bÖnh nh©n kh«ng tiÓu m¸u vμ 26,47% bÖnh thèng kª víi p < 0,05. §iÒu ®ã chøng tá gi¸ trÞ cña bμi thuèc Th¹ch kim nh©n tiÓu m¸u mét b·i. Ng−îc l¹i nhãm 1 cã 50% bÖnh nh©n tiÓu m¸u hai thang ®· cã hiÖu qu¶ tèt trong ®iÒu trÞ hç trî tèng sái nhanh h¬n, triÖt ®Ó h¬n b·i vμ 17,65% bÖnh nh©n tiÓu m¸u trªn 2 b·i cao h¬n h¼n nhãm 2 cã 27,27% so víi nhãm BN kh«ng dïng thuèc Th¹ch kim thang sau khi sái ®−îc tÊn tiÓu m¸u 2 b·i vμ 6,06% bÖnh nh©n tiÓu m¸u trªn 2 b·i. Sù kh¸c biÖt vÒ møc nhá < 5mm b»ng m¸y t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. Tuy nhiªn Th¹ch kim thang chØ ®é tiÓu m¸u sau t¸n sái lÇn 2 kh¸c nhau cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. cã t¸c dông sau 2 tuÇn ®iÒu trÞ vμ ®¹t hiÖu qu¶ cao tõ tuÇn thø 3. Theo D−¬ng So víi nghiªn cøu cña Ph¹m Huy Huyªn vμ Do·n ThÞ Ngäc V©n Minh S¬n Cao thuèc TKT cã t¸c dông bμi sái niÖu qu¶n lμ 70,59%; cao h¬n [24] tû lÖ bÖnh nh©n tiÓu m¸u 1, 2 b·i lμ 93%. Trong nghiªn cøu cña chóng nhãm dïng gi¶ d−îc 47,17% víi p < 0,001; vμ thêi gian sái ®−îc bμi xuÊt ra t«i tû lÖ chung cho c¶ 2 nhãm thÊp h¬n víi kÕt qu¶ lμ 79,29%. ngoμi sím h¬n so víi nhãm dïng gi¶ d−îc (17,5 ngμy so víi 32,5 ngμy), Theo chóng t«i nh÷ng bÖnh nh©n t¸n sái lÇn 2 trong nhãm 2 ®· kÝch th−íc trung b×nh sái ®−îc bμi xuÊt ra cña nhãm TKT còng lín h¬n so ®−îc uèng Th¹ch kim thang 2 tuÇn cho nªn thuèc ®· cã t¸c dông lμm gi¶m víi nhãm dïng gi¶ d−îc [46]. møc ®é tiÓu m¸u ë bÖnh nh©n. V× vËy khi t¸n sái lÇn 3 møc ®é tiÓu m¸u gi÷a 4.3. Gi¸ trÞ cña bμi thuèc th¹ch kim thang trong 2 nhãm cã sù kh¸c biÖt cμng cã ý nghÜa h¬n. Mét sè vÞ thuèc trong bμi TKT ®iÒu trÞ sau t¸n sái niÖu qu¶n ngoμi c¬ thÓ vμ mét sè cã t¸c dông cÇm m¸u nh− Kim tiÒn th¶o cã t¸c dông th«ng l©m, ch÷a tiÓu ra m¸u, Kª néi kim ch÷a ®au bông, tiÓu tiÖn ra m¸u, UÊt kim cã t¸c dông ho¹t yÕu tè liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ. huyÕt, ®iÒu kinh, cÇm m¸u do xung huyÕt [46]. §iÒu ®ã cho thÊy kÕt hîp 4.3.1. T¸c dông gi¶m ®au sau t¸n sái. Th¹ch kim thang víi t¸n sái sÏ lμm cho bÖnh nh©n tiÓu m¸u gi¶m h¬n h¼n BÖnh nh©n ®iÒu trÞ t¸n sái ngoμi c¬ thÓ chñ yÕu cã kÝch th−íc sái to, nhãm chØ dïng t¸n sái ®¬n thuÇn, ®iÒu nμy cho thÊy vai trß cña Th¹ch kim sau khi dïng c¸c sãng xung kÝch lμm vì c¸c viªn sái, bÖnh nh©n th−êng cã thang trong ®iÒu trÞ bÖnh ®· ®−îc nghiªn cøu cña D−¬ng Minh S¬n kh¼ng ®au l−ng ë ®é 1 (tøc lμ ®au kh«ng ph¶i dïng thuèc gi¶m ®au mμ chØ cÇn nghØ ®Þnh [46]. ng¬i th× sÏ hÕt ®au). Trong nghiªn cøu cña chóng t«i cã 84/140 chiÕm 60% 4.3.3. T¸c dông lμm thay ®æi pH n−íc tiÓu. bÖnh nh©n cã ®au nhÑ. So s¸nh t¸c dông gi¶m ®au sau t¸n sái cña hai nhãm Theo dâi vμ so s¸nh vÒ pH n−íc tiÓu cña nhãm 1 vμ nhãm 2 ë 2 thêi sau ®iÒu trÞ, chóng t«i nhËn thÊy: nhãm 2 cã 64,29% bÖnh nh©n ®au nhÑ cao ®iÓm tr−íc ®iÒu trÞ chóng t«i thÊy sù kh¸c biÖt vÒ pH n−íc tiÓu cña hai nhãm h¬n nhãm 1 cã 55,71 %; ng−îc l¹i nhãm 1 cã 32,86% bÖnh nh©n ®au ®é 2 kh«ng cã ý nghÜa (p > 0,05). Nh−ng ë thêi ®iÓm sau ®iÒu trÞ, b¶ng 3.19 cho vμ 4,29% bÖnh nh©n ®au ®é 3, 4 cao h¬n nhãm 2 cã 20% bÖnh nh©n ®au ®é thÊy pH n−íc tiÓu cña nhãm 2 cã tû lÖ b×nh th−êng chiÕm 74,29 % cao h¬n 2 vμ 2,85% ®au ®é 3, 4. KÕt qu¶ b¶ng 3.14 cho thÊy t¸c dông lμm gi¶m ®au nhãm 1 chiÕm 52,86% vμ sù kh¸c biÖt nμy cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,01. cña kÕt hîp Th¹ch kim thang víi t¸n sái tèt h¬n t¸n sái ®¬n thuÇn, tuy nhiªn §iÒu nμy chøng tá t¸c dông cña thuèc Th¹ch kim thang gãp phÇn ®−a pH sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p > 0,05. n−íc tiÓu vÒ giíi h¹n b×nh th−êng; nh− trong phÇn tæng quan ®· tr×nh bμy pH Mét sè vÞ thuèc trong bμi TKT cã t¸c dông gi¶m ®au nh− Kim tiÒn b×nh th−êng sÏ gãp phÇn øc chÕ sù kÕt tinh t¹o sái. ViÖc sö dông Th¹ch kim th¶o, UÊt kim, Kª néi kim. Theo D−¬ng Minh S¬n TKT cã kh¶ n¨ng lμm dÞu thang ®iÒu trÞ duy tr× sÏ cã ý nghÜa trong phßng tr¸nh sái t¸i ph¸t. c¬n ®au. Trªn l©m sμng, bÖnh nh©n cã c¬n ®au quÆn thËn, sau khi uèng TKT Trong c¬ chÕ bÖnh sinh cña sái tiÕt niÖu cã ®Ò cËp ®Õn pH n−íc thÊy cã c¶m gi¸c dÔ chÞu h¬n, c¸c triÖu chøng nh− ch−íng bông, buån n«n, tiÓu. pH n−íc tiÓu cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc h×nh thμnh vμ t¸i ph¸t tiÓu buèt, tiÓu r¾t ®Òu gi¶m vμ hÕt dÇn, ®iÒu nμy còng phï hîp víi mét sè sái. Trong nghiªn cøu cña chóng t«i ë nhãm 2 (Cã uèng TKT) tû lÖ bÖnh nghiªn cøu vÒ kim tiÒn th¶o, uÊt kim ®· cho thÊy t¸c dông gi¶m ®au néi t¹ng nh©n cã pH n−íc tiÓu trë vÒ b×nh th−êng cao h¬n h¼n so víi nhãm 1. KÕt qu¶
21 22 nμy phï hîp víi nghiªn cøu cña D−¬ng Minh S¬n lμ TKT cã t¸c dông ®iÒu Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña D−¬ng Minh S¬n Th¹ch kim thang cã hoμ pH n−íc tiÓu. Nh− v©y TKT ngoμi t¸c dông gióp bμi xuÊt sái cßn cã t¸c t¸c dông lîi tiÓu, chèng viªm, bμi sái ra ngoμi theo ®−êng niÖu. Nh− vËy nhê dông ®iÒu hoμ pH n−íc tiÓu ®iÒu nμy rÊt cã ý nghÜa trong viÖc phßng sái sau cã gi¸ trÞ, t¸c dông cña c¸c vÞ thuèc trong bμi Th¹ch kim thang mμ khi kÕt ®iÒu trÞ. hîp víi t¸n sái sÏ ®Èy ®−îc sái nhá nhanh, sím lμm c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thËn Theo dâi nh÷ng bÖnh nh©n uèng Th¹ch kim thang tr−íc vμ sau ®iÒu ø n−íc vμ gióp cho chøc n¨ng thËn ®−îc håi phôc sím h¬n t¸n sái ®¬n trÞ ë b¶ng 3.18 cho thÊy pH n−íc tiÓu chuyÓn vÒ giíi h¹n b×nh th−êng t¨ng thuÇn. lªn so víi nhãm 1, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,01. §iÒu ®ã cã Theo Vò Trung Kiªn (2009) [30] kÕt qu¶ t¸n vμ hÕt sái sau t¸n lÇn nghÜa r»ng uèng Th¹ch kim thang sÏ cã t¸c dông ®iÒu hßa pH n−íc tiÓu vÒ 1 ë nh÷ng bÖnh nh©n cã chøc n¨ng thËn tèt lμ 71,7%, chøc n¨ng thËn trung tr¹ng th¸i c©n b»ng, t¸c dông nμy cã Ých trong viÖc øc chÕ sù kÕt tinh cña b×nh lμ 50%. mét sè lo¹i muèi th−êng xuyªn cã mÆt trong n−íc tiÓu ë ng−êi ViÖt nam bÞ Theo Andankar MG, Maheshwari PN vμ cs (2001) [56] ë Ên ®é ®· sái. V× c¬ chÕ t¹o sái phøc t¹p, sái axit uric, xystin h×nh thμnh trong m«i nghiªn cøu 120 BN sái niÖu qu¶n 1/3 d−íi ®−îc t¸n sái ngoμi c¬ thÓ, cã chøc tr−êng pH axit, amoni - magie photphat h×nh thμnh trong m«i tr−êng pH n¨ng thËn tèt biÓu hiÖn trªn phim UIV vμ kÕt qu¶ 90% s¹ch sái sau 3 th¸ng. baz¬. NÕu nh− trong ph¸c ®å x©y dùng ®Ó ®iÒu trÞ sái tiÕt niÖu sau nμy chóng 4.3.5. T¸c dông bμi sái sau t¸n sái. ta cã ph©n tÝch n−íc tiÓu, vμ pH cña tõng vÞ thuèc, råi gia gi¶m thªm mét sè Theo dâi tiÓu ra sái trong tuÇn ®Çu cña mçi lÇn sau t¸n sái. LÇn t¸n vÞ thuèc cho phï hîp víi tõng lo¹i sái sÏ ®¹t kÕt qu¶ bμi sái cao h¬n. sái 1, b¶ng 3.20 cho thÊy nhãm 2 cã 53/70 bÖnh nh©n uèng Th¹ch kim thang So víi kÕt cña nghiªn cøu cña Ng« QuyÕt ChiÕn, NguyÔn V¨n tiÓu ra sái ®¹t tû lÖ 75,71% cao h¬n nhãm 1 lμ 58,57% (41/70 BN). Th¹ch Hång, TrÇn §¨ng §øc [7], pH th−êng xuyªn toan, kÕt qu¶ cña chóng t«i pH kim thang cã t¸c dông lîi niÖu lμm cho bμi sái sím ngay sau khi sö dông. c¸c bÖnh nh©n th−êng kiÒm h¬n, cã thÓ c¸c nghiªn cøu nμy sè bÖnh nh©n So s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ tiÓu ra sái tuÇn ®Çu sau t¸n sái lÇn 2, cßn Ýt, cÇn cã mét nghiªn cøu réng h¬n ®Ó kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò nμy. b¶ng 3.21 cho thÊy nhãm 2 cã bÖnh nh©n tiÓu ra sái ®¹t 81,82% (27/33) cao 4.3.4. T¸c dông c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thËn ø n−íc, chøc n¨ng thËn gi¶m. h¬n nhãm 1 chØ ®¹t 55,88% (19/34). Theo dâi vμ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ trªn nh÷ng bÖnh nh©n cã thËn T−¬ng tù so s¸nh hai nhãm vÒ tiÓu ra sái tuÇn ®Çu sau t¸n sái lÇn 3 ø n−íc ®é 2 trong b¶ng 3.29 (n= 94), chóng t«i nhËn thÊy nhãm 2 cã kÕt qu¶ cho thÊy nhãm 2 cã bÖnh nh©n tiÓu ra sái ®¹t 79,17% (19/24) cao h¬n nhãm tèt ®¹t 86,27% cao h¬n h¼n nhãm 1 chØ ®¹t 67,44 %. Ng−îc l¹i nhãm 2 1 chØ ®¹t 40,74% (11/27). Sù kh¸c biÖt vÒ kÕt qu¶ tiÓu ra sái sau c¸c lÇn t¸n kh«ng cã bÖnh nh©n nμo kÕt qu¶ kÐm, trong khi ®ã nhãm 1 cã (6/43) chiÕm sái cña hai nhãm cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. 13,96% kÕt qu¶ kÐm. Sù kh¸c biÖt vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh nh©n cã thËn ø T¸c gi¶ TrÇn ThÞ Hång Ng·i ®¸nh gi¸ t¸c dông cña cao láng "Th¹ch n−íc cña hai nhãm lμ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. C¶i thiÖn t×nh tr¹ng ø vÜ gia gi¶m" trªn 33 bÖnh nh©n sái niÖu qu¶n thu ®−îc kÕt qu¶ tû lÖ bμi sái n−íc ë thËn lu«n ®−îc c¸c nhμ l©m sμng quan t©m, v× vËy khi sö dông Th¹ch niÖu qu¶n lμ 75,8% [38]. kim thang kÕt hîp t¸n sái ®· nhanh chãng lμm cho thËn hÕt ø n−íc lμ ®iÒu NguyÔn ThÞ Thu H»ng ®¸nh gi¸ t¸c dông bμi sái niÖu qu¶n cña cao rÊt ®¸ng khÝch lÖ. láng "Th¹ch l©m hîp tÔ gia gi¶m" cho thÊy cã mèi t−¬ng quan gi÷a sù bμi Theo Vò Trung Kiªn [30] møc ®é gi·n thËn ¶nh h−ëng Ýt ®Õn kÕt sái vμ vÞ trÝ sái. Tû lÖ bμi sái niÖu qu¶n 1/3 trªn lμ 42,9%, nhãm bÖnh nh©n qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n b»ng ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ. cã sái ë vÞ trÝ 1/3 gi÷a tû lÖ bμi sái lμ 83,3%, ë vÞ trÝ 1/3 d−íi tû lÖ bμi sái cao Theo El-Asmy A, El-Nahas AR vμ cs [70], ®· nghiªn cøu 284 bÖnh nhÊt ®¹t 90% [16]. nh©n sái niÖu qu¶n ®o¹n th¾t l−ng cã hay kh«ng cã ë c¸c møc ®é gi·n thËn 4.3.6. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo vÞ trÝ sái cña hai nhãm. kh¸c nhau ®−îc chÈn ®o¸n qua siªu ©m vμ kÕt luËn r»ng møc ®é gi·n thËn VÞ trÝ cña sái trong ®−êng tiÕt niÖu cã ¶nh h−ëng lín ®Õn kÕt qu¶ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n b»ng ph−¬ng ph¸p t¸n ®iÒu trÞ bÖnh, v× thÕ trong nghiªn cøu chóng t«i ®i s©u theo dâi, ®¸nh gi¸ vμ sái ngoμi c¬ thÓ tuy nhiªn lμm kÐo dμi thêi gian s¹ch sái. so s¸nh kÕt qu¶ ®iÒu trÞ cña hai nhãm theo vÞ trÝ cña sái ë 1/3 trªn vμ ë 1/3 T−¬ng tù xÐt trªn nh÷ng bÖnh nh©n cã chøc n¨ng thËn trung b×nh d−íi niÖu qu¶n. So s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ®èi víi sái ë 1/3 trªn trong b¶ng 3.30 (n= 72) th× kÕt qu¶ tèt cña nhãm 2 chiÕm 79,49% (31/39) niÖu qu¶n, nhãm 2 cã kÕt qu¶ lo¹i tèt ®¹t 80,85% (38/47 BN) cao h¬n nhãm cao h¬n h¼n nhãm 1 chiÕm 48,48 % (16/33); trong khi ®ã nhãm 1 cã (6/33) 1 ®¹t 61,9% (26/42). Ng−îc l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm cña nhãm 1 chiÕm 7,15% chiÕm 8,18% kÕt qu¶ kÐm cao h¬n nhãm 2 cã 1/39 bÖnh nh©n chiÕm 2,56% (3/42) cao h¬n nhãm 2 chiÕm 2,13% (1/47). cã kÕt qu¶ kÐm. Sù kh¸c biÖt vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ c¸c bÖnh nh©n cã chøc n¨ng So s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ®èi víi sái ë vÞ trÝ 1/3 d−íi thËn gi¶m cña hai nhãm lμ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. niÖu qu¶n, nhãm 2 cã kÕt qu¶ lo¹i tèt ®¹t 82,61% (19/23) cao h¬n nhãm 1
23 24 ®¹t 71,43% (20/28). Ng−îc l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm cña nhãm 1 chiÕm 21,43% KÕt luËn (6/28) cao h¬n nhãm 2 chiÕm 4,35% (1/23). Nghiªn cøu cña NguyÔn Böu TriÒu vμ cs [55] còng t¸n sái ngoμi c¬ Nghiªn cøu ®iÒu trÞ cho 140 bÖnh nh©n sái niÖu qu¶n 1/3 trªn vμ thÓ chñ yÕu cho sái niÖu qu¶n 1/3 trªn (73%) vμ sái niÖu qu¶n 1/3 d−íi 1/3 d−íi b»ng ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ kÕt hîp uèng thuèc Th¹ch (27%) vμ kÕt qu¶ hÕt sái gi÷a 2 nhãm kh«ng cã sù kh¸c nhau. kim thang sau t¸n sái t¹i BÖnh viÖn y häc cæ truyÒn trung −¬ng. Chóng t«i cã L−u Huy Hoμng [20], chØ ®Þnh t¸n sái ngoμi c¬ thÓ ë niÖu qu¶n 1/3 mét sè nhËn ®Þnh sau: trªn (64,5%), niÖu qu¶n 1/3 d−íi (32,2%), niÖu qu¶n 1/3 gi÷a (3,3%). KÕt 1. Ph−¬ng ph¸p t¸n sái ngoμi c¬ thÓ kÕt hîp thuèc Th¹ch kim thang ®· qu¶ t¸n sái niÖu qu¶n ngoμi c¬ thÓ kh«ng cã sù kh¸c nhau gi÷a sái niÖu qu¶n ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ sau: 1/3 trªn vμ 1/3 d−íi ë nghiªn cøu nμy. KÕt hîp t¸n sái ngoμi c¬ thÓ víi bμi thuèc TKT sau t¸n cho kÕt qu¶ 4.3.7. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo kÝch th−íc sái cña hai nhãm. cao (81,43% tèt so víi nhãm t¸n sái ®¬n thuÇn 65,71%) vμ h¹n chÕ ®−îc KÝch th−íc cña sái liªn quan mËt thiÕt víi kÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh. So mét sè biÓu hiÖn kh«ng mong muèn trong ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n 1/3 trªn vμ s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ bμi sái cã kÝch th−íc 5 - 10 mm, nhãm 2 cã kÕt 1/3 d−íi: qu¶ lo¹i tèt ®¹t 89,47% t−¬ng ®−¬ng nhãm 1 ®¹t 90,90%. - Gi¶m møc ®é ®au cña bÖnh nh©n tèt h¬n so víi nhãm chøng. So s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ bμi sái cã kÝch th−íc tõ 11 - 15 mm, - Gi¶m møc ®é tiÓu ra m¸u sau t¸n sái. nhãm 2 cã kÕt qu¶ lo¹i tèt 93,10% cao h¬n nhãm 1 ®¹t 62,96%. Ng−îc l¹i - §−a pH n−íc tiÓu vÒ giíi h¹n b×nh th−êng. kÕt qu¶ lo¹i kÐm cña nhãm 1 chiÕm 14,81% cao h¬n nhãm 2 chiÕm 3,45%. - T¨ng tû lÖ tèt sau t¸n sái ë bÖnh nh©n thËn ø n−íc ®é 2 vμ ë bÖnh Trong t¸n sái ngoμi c¬ thÓ sau mçi lÇn t¸n sái cã thÓ vì vôn thμnh nh©n cã chøc n¨ng thËn trung b×nh. nhiÒu m¶nh cã kÝch th−íc nhá, rÊt nhá. Nh−ng nhiÒu tr−êng hîp viªn sái chØ - T¨ng t¸c dông bμi sái cña bÖnh nh©n tèt h¬n so víi nhãm chøng. vì vÉn cßn lμ nh÷ng m¶nh sái to. Nh÷ng m¶nh sái nμy kh«ng thÓ bμi xuÊt 2. Vai trß cña mét sè yÕu tè liªn quan. hoÆc rÊt khã bμi xuÊt ra ngoμi nÕu kh«ng cã sù hç trî cña thuèc. §iÒu nμy - Thêi gian ph¸t hiÖn bÖnh cμng sím sÏ cho kÕt qu¶ ®iÒu trÞ tèt h¬n. gi¶i thÝch cho nhãm sái cã kÝch th−íc 11 - 15 mm th× ë nhãm 2 cã kÕt qu¶ - KÝch th−íc cña sái ë c¶ 2 nhãm ®¹t kÕt qu¶ ®iÒu trÞ tèt nhÊt víi sái tèt h¬n so víi nhãm 1 cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,05. Theo chóng t«i do cã kÝch th−íc 5 - 10 mm. Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt vÒ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ë 2 kÝch th−íc viªn sái vì ra sau khi t¸n lμ nh− nhau ë c¶ 2 nhãm nh−ng ë nhãm nhãm nghiªn cøu biÓu hiÖn râ ë nhãm sái 11 - 15 mm. 2 cã uèng Th¹ch kim thang nªn sái ®−îc ®Èy xuèng nhanh h¬n. So s¸nh hai nhãm vÒ kÕt qu¶ bμi sái cã kÝch th−íc tõ 16 - 20 mm, kiÕn nghÞ nhãm 2 cã kÕt qu¶ lo¹i tèt ®¹t 59,09% (13/22) cao h¬n nhãm 1 ®¹t 42,86% (9/21). Ng−îc l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm cña nhãm 1 chiÕm 19,09% (4/21) cao h¬n - Nghiªn cøu bμo chÕ bμi thuèc thμnh d¹ng chÕ phÈm thuèc. nhãm 2 chiÕm 4,55% (1/22). - Sau t¸n sái ngoμi c¬ thÓ bÖnh nh©n th−êng ph¶i uèng nhiÒu n−íc 4.3.8. KÕt qu¶ theo thÓ bÖnh y häc cæ truyÒn. lμm t¨ng khèi l−îng n−íc tiÓu ®Ó ®Èy sái ra ngoμi. Thay vμo ®ã bÖnh nh©n nªn, cÇn ph¶i ®−îc ®iÒu trÞ tiÕp tôc b»ng c¸c bμi thuèc y häc cæ truyÒn, c¸c Theo nghiªn cøu cña chóng t«i cã 2 thÓ theo YHCT trong ®ã thÓ lo¹i th¶o d−îc ®· ®−îc l−u truyÒn trong d©n gian hoÆc ®· ®−îc nghiªn cøu khÝ trÖ 40,71% thÓ thÊp nhiÖt lμ 59,28%. Tû lÖ nμy còng t−¬ng ®−¬ng vÒ tû hiÖu qu¶ sÏ cao h¬n nhiÒu so víi uèng n−íc ®¬n thuÇn. lÖ thÓ bÖnh theo YHCT so víi nghiªn cøu cña D−¬ng Minh S¬n [46]. - TriÓn khai réng r·i quy tr×nh ®iÒu trÞ sái niÖu qu¶n (sái tiÕt niÖu): B¶ng 3.27 cho thÊy thÓ thÊp nhiÖt cã kÕt qu¶ lo¹i tèt ®¹t 86,36% T¸n sái ngoμi c¬ thÓ + Th¹ch kim thang (4 tuÇn). cao h¬n thÓ khÝ trÖ ®¹t 73,08%. Ng−îc l¹i kÕt qu¶ lo¹i kÐm cña thÓ khÝ trÖ - Nghiªn cøu quy tr×nh ®iÒu trÞ Th¹ch kim thang tr−íc t¸n sái: chiÕm 3,84% cao h¬n thÓ thÊp nhiÖt chiÕm 2,27%. Cã thÓ do 2 thÓ ®Òu lμ Th¹ch kim thang (1 tuÇn) + T¸n sái ngoμi c¬ thÓ + Th¹ch kim thang (4 tuÇn). thùc chøng vμ chøng nhiÖt, cïng lμ 1 giai ®o¹n, chØ do triÖu chøng biÓu hiÖn - Më réng nghiªn cøu Th¹ch kim thang trªn mét ph¹m vi lín h¬n cña bÖnh cã kh¸c nhau mμ YHCT chia lμm 2 thÓ. MÆt kh¸c thμnh phÇn bμi vÒ thêi gian vμ sè l−îng bÖnh nh©n sái tiÕt niÖu, ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng gi¶m thuèc gåm cã c¶ c¸c vÞ thanh nhiÖt trõ thÊp vμ hμnh khÝ ho¹t huyÕt. ë ®©y t¸i ph¸t sái cña Th¹ch kim thang trong 2 n¨m. nÕu cã sù gia gi¶m cho phï hîp víi thÓ bÖnh, vÝ dô nh− gia thªm tam l¨ng, - Nghiªn cøu c¸c thuèc vμ bμi thuèc YHCT kh¸c cã t¸c dông ®iÒu nga truËt ... víi thÓ khÝ trÖ th× bμi thuèc sÏ cßn cã t¸c dông h¬n. trÞ hç trî sau t¸n sái ngoμi c¬ thÓ.