MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Trong xã hội hiện đại, giao thông vận tải nói chung, vận tải hàng không
nói riêng là cơ sở hạ tầng trọng yếu của đất nước, là huyết mạch của mỗi quốc
gia. Với xu hướng toàn cầu hóa, giao thương rộng khắp thế giới, vận tải hàng
không, đặc biệt là hàng không dân dụng đặc biệt cần thiết để quốc gia đáp ứng
đòi hỏi của quá trình hội nhập mọi mặt. Ở nước ta, hàng không dân dụng là một
trong những lĩnh vực phát triển vượt bậc và đang dần trở nên không thể thiếu
trong cuộc sống. Tuy nhiên, vận tải hàng không dân dụng lại là việc sử dụng
nguồn nguy hiểm cao độ. Những sơ suất, lơi lỏng trong việc bảo đảm an ninh,
an toàn có thể đưa lại thảm họa khôn lường. Vì thế, việc bảo đảm an ninh, an
toàn trong lĩnh vực hàng không dân dụng phải hết sức chặt chẽ, khắt khe.
Bảo đảm an ninh hàng không dân dụng là việc sử dụng kết hợp các biện
pháp, nguồn nhân lực, trang thiết bị và các nguồn lực khác để phòng ngừa, ngăn
chặn, đối phó với những hành vi bất hợp pháp xâm phạm vào các hoạt động
hàng không dân dụng nhằm bảo vệ an toàn cho hành khách, cho tàu bay, tổ bay
và những người dưới mặt đất. Trong việc sử dụng công cụ pháp lý để bảo đảm
an ninh, an toàn HKDD, việc phòng ngừa vi phạm pháp luật nói chung, VPHC
nói riêng vẫn là mặt được chú trọng, ưu tiên trước hết. Chỉ khi việc phòng ngừa
VPHC không ngăn chặn được vi phạm xảy ra thì xử phạt VPHC, áp dụng
TNHC mới được sử dụng. Nói cách khác, TNHC là biện pháp sau cùng được sử
dụng trong đấu tranh với VPHC.
Trong bối cảnh đó, hoạt động nghiên cứu về TNHC nói chung, TNHC
trong lĩnh vực HKDD nói riêng lại đang tồn tại nhiều khoảng trống. Hầu như có
rất ít công trình có quy mô lớn nghiên cứu trực diện về các VPHC và việc áp
dụng TNHC trong lĩnh vực HKDD. Tình hình đó dẫn tới sự thiếu hụt nhận thức
lý luận về TNHC trong lĩnh vực HKDD và tình trạng nhận diện không đầy đủ
bức tranh thực trạng của VPHC và áp dụng TNHC trong lĩnh vực HKDD Việt
Nam. Theo đó, các giải pháp hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả áp dụng
TNHC, góp phần phòng, chống các VPHC trong lĩnh vực HKDD chưa có tính
hệ thống, thiếu các giải pháp đột phá và khả thi, giá trị ứng dụng của các giải
pháp không cao. Hệ quả cuối cùng là mặc dù việc áp dụng TNHC có tầm quan
trọng rất đặc biệt trong việc bảo đảm an ninh, an toàn HKDD nhưng lại đứng
trước rất nhiều vướng mắc, bất cập cả trên phương diện nhận thức lý luận cũng
như trên phương diện thực tiễn.
Tình hình nói trên là lý do chủ yếu để nghiên cứu sinh lựa chọn chủ đề
“Trách nhiệm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng Việt Nam” làm đề
tài nghiên cứu trong quy mô của luận án tiến sĩ. Từ góc độ pháp lý, nghiên cứu sinh
xem đây là cơ hội để góp phần bổ khuyết khoảng trống trong nhận thức lý luận về
TNHC trong lĩnh vực HKDD, phát hiện những bất cập của thực tiễn, xác định
nguyên nhân của những bất cập, hạn chế và đề xuất hệ thống giải pháp toàn diện,
