Trích CẢM XÚC CUỘC SỐNG TỪ CHIẾC XE LĂN - Phần 1

Chia sẻ: Vu Dinh Hiep | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

168
lượt xem 54
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

“Những bài học cuộc sống dạy ta cách sinh tồn, cách yêu thương và lắng nghe.” Những bài học trong cuốn sách này được viết ra từ một người đã trải qua quá nhiều mất mát trong cuộc đời. Tai nạn thảm khóc ở tuổi 33 đã làm thay đổi cuộc đời của Daniel Gottlieb mãi mãi.Trong quá trình xây dựng lại cuộc sống, gia đình và sự nghiệp của mình, Daniel đã có những khám phá quan trọng về tâm lý con người ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Trích CẢM XÚC CUỘC SỐNG TỪ CHIẾC XE LĂN - Phần 1

DANIEL GOTTLIEB
C u cho chúng ta s thoát kh i o giác r ng mình là ngư i khác bi t. Thích Nh t H nh
Bìa 4 “Nh ng bài h c cu c s ng d y ta cách sinh t n, cách yêu thương và l ng nghe.” Nh ng bài h c cu c s ng trong cu n sách này ư c vi t ra t m t ngư i ã tr i qua quá nhi u m t mát trong cu c i. Tai n n th m kh c tu i 33 ã làm thay i cu c i Daniel Gottlieb mãi mãi. Trong quá trình xây d ng l i cu c s ng, gia ình và s nghi p c a mình, Daniel ã có nh ng khám phá quan tr ng v tâm lý con ngư i, t nh ng khát khao v tình yêu n s th u c m và c m giác an toàn. Trong cu n sách này, ông ã trình bày nh ng suy ng m và bài h c v cu c s ng, qua ó giúp c gi tìm th y câu tr l i cho câu h i quan tr ng nh t: “Ý nghĩa c a vi c làm ngư i là gì?”. V i văn phong nh nhàng, uyên bác nhưng cũng không kém ph n dí d m, Daniel Gottlieb ã chinh ph c trái tim c a hàng tri u ngư i trên kh p th gi i. T vi c k l i nh ng bi n c cay ng và nghi t ngã c a cu c i mình, Daniel g i n cho c gi nh ng thông i p sâu l ng cùng r t nhi u bài h c ý nghĩa v cu c s ng.
L i gi i thi u Ngày 20 tháng 12 năm 1979 là m t ngày mùa ông quang ãng, tr i khô và l nh gi ng như m i ngày. Tôi - m t nhà tâm lý h c 33 tu i - ang làm t t công vi c c a mình v i vai trò giám c m t d án cai nghi n ngo i trú. Tôi h nh phúc v i gia ình êm m bên ngư i v xinh p cùng hai cô con gái nh v a bư c vào ti u h c. 7 gi 30 phút sáng, sau khi hôn t m bi t gia ình, tôi băng qua m t bãi c ã óng băng ti n v phía chi c Dogge Dart. n bây gi , th m chí tôi v n còn nghe ư c c ti ng bư c chân mình hôm y trên m t băng. S dĩ tôi có th nh ư c âm thanh này b i ây là nh ng bư c chân cu i cùng trong i tôi. Ch m t gi sau ó, khi ang lái xe trên ư ng Pennsylvania Turnpike, tôi nhìn lên tr i và th y m t v t th to màu en lao v phía kính ch n gió xe mình. i u ti p theo tôi nh ra ư c là mình t nh d y b nh vi n Epharata và ư c thông báo là ã tr thành ngư i tàn ph . T t nhiên, tôi tr i qua c m giác mà b t kỳ ngư i nh y c m nào cũng tr i qua sau m t cơn ch n ng m nh, ó là c m giác bàng hoàng, au n, gi n d và khi p s . Nhưng sau khi bình tĩnh l i, tôi nh n ra i u mình lo s và au n nh t chính là c m giác hoàn toàn b chia c t v i m i ngư i xung quanh. Vài tu n sau, tôi b t u t ra cho mình câu h i: “Th nào là m t con ngư i th c th ?”. Li u tôi có còn là m t con ngư i th c th khi không th theo u i nh ng am mê và ni m tin c a mình; không th mang h nh phúc n cho nh ng ngư i mình thương yêu; không th s ng thi u s giúp c a y tá, thu c men và ph i tr i qua c ph n i còn l i trên chi c xe lăn? ương u v i c m giác áng s r ng mình s b cô l p, tôi b t u ý n nh ng vi c mà con ngư i (bao g m m i ngư i và tôi) ã làm – cách chúng ta hành ng, ph n ng, cách phát tri n c m xúc cũng như s gi ng co gi a lý trí và c m xúc. Lúc ó, tôi ch ơn thu n quan sát ch không c g ng phán xét hay phân tích gì c . Tôi c n ph i làm như v y hi u ư c “Th nào là m t con ngư i th c th ?” và tái cam oan v i b n thân r ng mình v n còn là m t trong s h . Nhưng trong sâu th m lòng mình, tôi bi t r ng dù tôi có là m t trong s h chăng n a thì t th i i m này tr i, tôi ã là m t ngư i khác v i h . *** Khi n m trên giư ng b nh, tôi nh n th y r ng h u h t m i ngư i, th m chí là các bác sĩ, u có v không tho i mái khi n g n tôi. i u này th hi n qua âm i u h dùng khi trao i v i tôi cũng như vi c h không bao gi nhìn th ng vào m t tôi khi trò chuy n. H lo l ng khi c g ng tr n an tôi v cu c i s p t i c a mình – cu c i c a m t ngư i tàn ph . T ó, tôi nh n ra m t th c t r ng con ngư i thư ng lo l ng khi ph i i m t v i m t v t hay m t ngư i không bình thư ng. H th hi n nh ng hành ng khác l ch ng s b t ti n và c m giác lo l ng c a mình. M t vài ngư i c pha trò làm tôi c m th y vui hơn. M t s ngư i khác l i c thuy t ph c tôi (và c b n thân h ) r ng tình tr ng này không quá t i t như tôi nghĩ. Và m t vài ngư i (ch ng h n như ngư i b n thân nh t c a tôi) l i tránh m t tôi h n. Nhưng t t c h u ang th hi n cùng m t hành ng: h ang lo l ng nhưng l i c không t ra i u này. ó là m t hành ng thư ng th y con ngư i. Khi ti p xúc v i nh ng con ngư i này, tôi nh n ra r ng s lo l ng dư ng như ã làm trái tim h khép c a. Qu th t, s lo l ng thư ng có khuynh hư ng khép c a trái tim, tâm trí và th m chí là c ôi m t chúng ta. Chúng ta thư ng r t kh s khi c m th y lo âu và tìm m i cách lo i b c m giác khó ch u ó. Khi nhìn nh n v n sâu s c hơn, tôi hi u r ng lo l ng là m t tr ng thái c m xúc r t d lây lan. Khi trò chuy n v i m t ngư i ang lo l ng, trong tôi thư ng xu t hi n hai tr ng thái: m t là khó ch u v i nh ng i u h ang nói; hai là g t gù nhưng l i không th c s l ng nghe. Và m i ngư i càng c g ng tôi “c m th y khá hơn” thì tôi l i càng c m th y cô ơn, hi u l m và s hãi. Kho ng sáu tu n sau tai n n, khi ng i phòng ph c h i ch c năng và nhìn b c tư ng bê tông màu xanh ô liu x n t i, tôi c m th y vô cùng tuy t v ng. Tôi l m b m: “Ai có th nghĩ r ng mình s n m t nơi như th này ch t cơ ch ?”. Lúc ó, m t bác sĩ v t lý tr li u ng i xu ng bên c nh tôi và an i: “Không! Dan, anh không n ây ư c s ng”. T t nhiên, i u cô y nói là không úng. Nhưng tôi cũng ã sai. Tôi bi t r ng ch t. Anh n ây
mình ph i ương u v i cái ch t trư c khi i m t v i cu c s ng. Khi nghe cô y nói như v y, tôi th m chí còn c m th y b tách bi t và cô ơn nhi u hơn. Tuy nhiên, tôi cũng nh n ra r ng có nhi u ngư i không h lo l ng khi bên tôi, h luôn h i han và l ng nghe tôi. H trò chuy n v i tôi v b n thân h . Tôi hi u r ng m c ích duy nh t c a h là ư c c nh tôi. H không c n ph i c t ra b t c i u gì. Khi g n nh ng ngư i này, tôi c m th y an tâm, tho i mái và ít cô ơn hơn. Nhưng v n còn m t d ng ngư i khác n a, ó là nh ng ngư i c m th y lo l ng cho tôi nhưng h hi u ư c c m giác này c a mình nên ã chia s nó v i tôi. B ng cách nào ó, h ã t ra tho i mái v i chính b n thân h ngay c khi lo l ng. Nh ng ngư i này mang n cho tôi c m giác ư c an i. Và ph i nói thêm m t i u n a: Khi m i ngư i k v i tôi v nh ng lo l ng và au kh mà h ã tr i qua khi nghe tin tôi b tai n n, tôi ã c m nh n h tình yêu và lòng tr c n l n lao. Nhi u l n, tôi ã ôm h vào lòng khi h n c n v i u b t h nh ã x y n v i tôi. Khi i m t v i nh ng bi n c không mong i c a cu c s ng, con ngư i thư ng có nhi u cách ph n ng khác nhau. Và nh ng ph n ng này cũng ư c x trí b ng nhi u cách khác nhau. Khi m i ngư i xung quanh tôi lo l ng, tôi c m th y lo l ng. Khi h m lòng và khuy n khích tôi, tôi c m th y an toàn. Khi h au kh , tôi khích l h và c hai u c m th y ư c an i. Trong nh ng ngày u s ng cu c i c a m t ngư i tàn t t, tôi h c ư c r ng c m xúc là th d lây lan; k c nh ng c m xúc mà ta không h c m nh n ư c.
BÀI H C V TÌNH YÊU Tình yêu ch a lành m i v t thương c a con ngư i – k c ngư i cho i và ngư i nh n v . - Kart Menninger Tôi còn nh trong b phim Divine Secrets of the Ya-Ya Sisterhood có m t c nh quay v cu c d o chơi c a hai cha con nhân v t chính. Cô con gái (do di n viên Sandra Bullock th vai) ã không ng ng t cho cha mình (do di n viên James Garner th vai) nh ng câu h i liên quan n tình yêu, trong ó có câu: “Cha! Trong cu c i mình, cha ã ư c yêu thương chưa?”. Nh ng câu h i c a cô gái ã th hi n ư c v ng c a cô v tình yêu. Trong b phim này, ngư i m c a cô gái ư c miêu t là m t nhân v t có nhi u c m xúc thái quá và ch bi t quan tâm n b n thân. M c dù ã k t hôn và có m t a con nhưng bà l i không yêu thương con gái mình úng m c. K t qu là cô gái ã mang trong lòng n i t n thương to l n. Câu h i y cay ng cô t ra cho ngư i cha c a mình chính là k t qu c a m t trái tim thi u tình thương yêu. Qua các tình ti t trong phim, tôi nh n ra ngư i cha cũng là ngư i không ư c yêu thương y . Nhưng ngay trong b i c nh ó, rõ ràng ông ang r t h nh phúc vì ư c i d o v i cô con gái mà ông h t m c yêu thương. ây, tôi cho r ng câu h i c a cô con gái là không úng b i v n không ph i ngư i cha có ư c yêu thương không. Câu h i trên nên s a l i là: “Cha, trong cu c i mình cha có yêu thương m i ngư i không?”. Tôi nghĩ r ng ban nh c The Beatles ã sai khi hát r ng: “Tình yêu là t t c nh ng gì b n c n” và Andrew Lloyd Webber ã úng khi nói: “Tình yêu làm thay i t t c ”. B t k ư c cho i hay nh n v , h a h n hay ph n b i thì tình yêu v n luôn có kh năng làm thay i t t c . Và không i u gì có th sâu s c hơn m t tình yêu vô tư, chân thành và v tha. Ví d d hi u nh t c a lo i tình yêu này chính là c m giác c a các b c cha m khi chào ón a con mình chào i. Lúc ó, trái tim h m ra tr n v n và g n như m i c m giác thương yêu u s ng d y. Vào kho nh kh c c bi t ó, h u h t các b c cha m u trang tr ng h a v i lòng mình s mãi mãi yêu thương và che ch cho a tr bé b ng mình ang b trên tay. Chính l i t h a này ã d n n nhi u r c r i v sau. Cái ư c v ng t nhiên ư c b o v con ã khi n nh ng n i lo l ng trong ta l n d n. Chúng ta luôn c nh giác cao v i nh ng nguy hi m ti m tàng quanh con mình và th m chí là lo l ng n t ng bư c i c a chúng mà không hi u r ng, m i s ch ng qua ch là s thích ng. s ng sót, m i a tr u ph i t thích ng v i môi trư ng xung quanh. Chúng ta lo l ng b i vì chúng ta thương yêu con cái. Nhưng n i lo l ng s khi n ta không th c m nh n ư c tình yêu c a mình. Và như v y – khi các con l n lên, nh ng n i lo l ng trong ta cũng l n lên, trong khi kh năng c m nh n m t tình yêu chân thành và tha thi t ngày càng nh i. Tình yêu v n ó, nhưng ta không th c m nh n nó d dàng như trư c. R t khó gi mãi m t tình yêu vô tư mà không v l i. Không ít l n ta lo l ng khi nghĩ v ngư i ta yêu, r ng h có yêu thương ta nhi u như ta yêu h không ho c h có h nh phúc v i tình yêu c a ta không. Khi y, ta tin r ng nh ng n i lo l ng c a mình cũng ch nh m “chăm sóc ngư i mình yêu” và “vì h nh phúc c a h ”. Nhưng khi ta c g ng thay i ngư i mình yêu “vì l i ích c a chính h ” thì ó không ph i là tình yêu. ó là s lo l ng. Và chính s lo l ng này ã khi n chúng ta mu n thay i m i th c m th y t t hơn. Tôi ã t ng ch ng ki n r t nhi u ngư i c g ng thay i ngư i mà h yêu thương có l i ư c c m giác thân thương c a tình yêu ho c s an tâm. Ph i nói r ng có r t nhi u cách mô t tình yêu cũng như có r t nhi u ngư i ã th mô t nó. Ti n sĩ Stephen Post, ch t ch d án nghiên c u v s vô h n c a tình yêu i h c Case Western Reserve, ã tìm cách mô t v m t tình yêu v tha. Theo ông, ây là th tình yêu dành cho t t c m i ngư i và không có ngo i
l ,v is chân thành và dâng hi n vĩnh c u. ây còn là hành ng s chia không toan tính c a m t tâm h n cao thư ng. ôi khi, tình yêu v tha còn là m t tr ng thái c a s t n t i. Qu th t, có nhi u th i i m, tôi b ng cho r ng tình yêu không ph i là m t tr ng thái tâm lý b i vì ngay lúc y, tôi không h c m th y yêu thương ai hay b t kỳ i u gì. Lúc ó, tôi nh n ra r ng s t n t i c a mình cũng là m t d ng hi n h u c a tình yêu. T t nhiên c m giác này không t n t i lâu dài trong m i chúng ta. Tôi nghĩ r ng nó ch có th t n t i trong th i i m chúng ta tr i nghi m nó mà thôi. M t bu i s m mùa xuân cách ây không lâu, tôi nh n ư c i n tho i t con gái Ali. Trư c ó, con bé ã b au c su t nhi u tu n li n. Ali g i i n thông báo v i tôi r ng gi ây, cơn au ã n ng hơn và lan 1 xu ng cánh tay. Khi ti n hành ch p MRI , các bác sĩ k t lu n con bé b thoát v ĩa m t xương s ng s 5 và s 6. Tôi th t s s hãi b i t y s ng c a tôi cũng b ch n thương ngay gi a t s ng s 5 và s 6. Ali còn b o v i tôi r ng bác sĩ ngh nó nên gi i ph u ngay trong vài ngày t i. Tôi c g ng an i Ali. Tôi nói v i con bé v n i lo l ng c a mình và h i nó li u có th i thêm vài ngày tôi tìm gi i pháp khác không. Dù tin tư ng các bác sĩ nhưng con bé v n ng ý ch i. Tôi liên h v i nh ng ngư i b n bác sĩ c a mình và th m chí còn nh h tham kh o ý ki n c a các bác sĩ th n kinh khác. Trong vòng 2 ngày, m t vài gi i pháp khác ã ư c ưa ra nhưng a ph n h u tán thành quy t nh c a bác sĩ riêng c a Ali. Con bé c n ư c ph u thu t ngay l p t c. Khi nghe thông báo c a tôi, Ali b o r ng nó s g i cho bác sĩ ti n hành ph u thu t ngay ngày hôm sau. Trong lúc nói chuy n, Ali h i tôi li u con bé có nên chu n b “di chúc” không. Tôi thu n mi ng tr l i r ng v y cũng t t. Sau ó, tôi không b n tâm n vi c này n a b i tôi ph i nhanh chóng s p x p công vi c sáng s m hôm sau n ư c bên con trong b nh vi n New York. Ngày hôm sau, tôi g p Ali b nh vi n. B n trai c a con bé - Geoffrey - ang ng i bên c nh. Trông con bé r t s hãi. Khi bác sĩ ra hi u vào phòng ph u thu t, Ali b t u òa khóc. Geoffrey và tôi c g ng bên c nh con bé cho n khi nó ư c ưa vào phòng trong. Lúc này, tôi cũng không bu n tâm n c m xúc c a mình b i vì vi c lo l ng cho Ali ã chi ph i hoàn toàn tâm trí tôi. Hai gi sau, bác sĩ bư c ra và thông báo r ng ca ph u thu t ã thành công t t p. Th nhưng, khi ón nh n tin t c ó, tôi l i không h c m th y nh nhõm như mong i. Thay vào ó, tôi ch c m th y yên tĩnh và bu n ng . Vài gi sau, tôi vào thăm Ali và th y con bé ang ng i trên giư ng, tay n m ch t tay Geoffrey. Nhưng m t l n n a, c nh tư ng m áp hơn c s mong i y v n không th khi n tôi c m th y nh nhõm. Sáng hôm sau, Ali ã kh e kho n tr l i và s n sàng xu t vi n. Khi hai cha con tôi ng i t i s nh ch Geoffrey lái xe n, Ali nhìn tôi và nói: - Con ã r t lo s khi nghĩ mình có th s ch t ây, cha . Còn cha, cha có s không? Tôi nói v i Ali i u mà mình tin là chân th t nh t khi ó: - Cha không s con s ch t. Cha ch lo ôi tay con s không còn ho t ng ư c n a thôi. M t vài phút sau, chúng tôi hôn t m bi t nhau. Ali lên xe c a Geoffrey còn tôi tr l i xe c a mình; m i ngư i i v m t hư ng. Su t o n ư ng v nhà, tôi nghĩ mãi v cu c trò chuy n cu i cùng c a hai cha con s nh b nh vi n. B ng nhiên lúc này, tôi c m th y h t s c xúc ng. R i tôi nh l i 48 gi trư c ó, lúc tôi và Ali nói chuy n qua i n tho i v vi c “s n sàng” c a con bé. Lúc ó, tâm trí tôi ã không nghĩ n vi c m t con gái nhưng rõ ràng là tôi có lo s i u này. Có th là do c m giác này quá l n nên tôi ã không nh n ra ngay t c th i. Nhưng ch c ch n m t i u là n lúc tôi ng i trên xe tr v nhà, c m giác lo s y v n còn trong tôi. Tr v nhà, c m xúc c a tôi càng tr nên ph c t p. Tôi c m nh n rõ hơn bao gi h t c m giác ho ng lo n, s hãi và b t l c c a mình. Và tôi ghét nh ng c m giác này. Dù ã c g ng h t s c tránh nghĩ n chúng nhưng cu i cùng, tôi ành ph i ch p nh n vi c chúng ang t ng bư c len l i vào tâm trí c a mình. H u qu t t y u là nh ng cơn au, c v th ch t l n tinh th n, b t u hành h tôi. B n năng mách b o tôi r ng tôi 1 Magnetic Resonance Imaging: Phương pháp ch p nh c ng hư ng t phát hi n b nh lý.
ph i làm b t c i u gì xua tan n i au này. T i hôm ó, tôi không th ng ngon và nh ng ngày ti p theo c a tôi trôi qua th t khó khăn. Th c lòng mà nói, dù không thích thú n i au mình ang t ng ngày tr i qua nhưng tôi v n c m th y vui vì ã có nó. Vài tu n sau ó, tôi m i Kim - m t ngư i b n thân c a tôi - n nhà nhân d p L Vư t Qua2. Ali và Geoffrey cùng chú chó t t nguy n c a con bé – Marley, cũng n. ây là l n u tiên tôi g p l i Ali k t sau ca ph u thu t và c m giác c a tôi lúc này cũng ch là hơi xúc ng. Dù v n chưa hoàn toàn bình ph c nhưng trông con bé v n tràn y năng lư ng. Cha m c a Geoffrey cũng có m t. C gia ình con gái l n c a tôi, Debbie và ch ng con bé – Pat cùng con trai – Sam cũng n. tu i lên 7 – tu i mà tôi ã vô cùng yêu thích bóng chày – thì Sam ch m i h c cách chơi. Sau bu i t i, Sam, Pat cùng cha con Geoffrey ra ngoài sân chơi bóng trong khi nh ng ngư i còn l i ng i trên hiên nhà theo dõi tr n u. Sam là ngư i ánh bóng. Pat ng sau và bóng. Geoffrey ném bóng và cha c a Geoffrey là ngư i th bóng. T hiên nhà, chúng tôi có th th nghe Pat nói v i Sam: - Sam, làm i u b “c u th ” nào! Th ng bé bèn làm m t i u b nhăn nhó r t nghiêm tr ng. Th y v y, tôi hét l n: - Sam, ó không gi ng khuôn m t m t v n ng viên. Gi ng như là cháu ang v y. T t c cư i ; sau ó b n ngư i ti p t c tr n u trong khi chúng tôi - nh ng ngư i ng i l i trên hiên nhà - b t u trò chuy n rôm r . ó là m t trong nh ng kho nh kh c mà tôi có th c m nh n ư c y nh t s t r n v n c a h nh phúc. Th nhưng ngay lúc ó, tôi cũng bi t r ng kho nh kh c y th t mong manh. Vì r i t t c s i thay n u m t ngày Ali tr b nh, Debbie l i b ch ng au lưng hành h hay như cái ngày tôi th y v t th en tai h a trên b u tr i bay v phía mình, ho c có th ngày mai tôi th c d y v i m t cơn s t… Và b i vì tôi nh n th c ư c s mong manh c a cu c s ng nên kho nh kh c sum h p ó th t tuy t v i bi t bao. Trên h t, tôi th t bi t ơn kho nh kh c này b i nó ã giúp tôi c m nh n ư c tình yêu thương th t s . Càng cho i nhi u, chúng ta càng c m nh n ư c s hi n h u c a tình yêu. Tình yêu hi n hi n trong m i c m xúc – trong n i lo l ng, khao khát, hy v ng và c s oán gi n. Tình yêu luôn là th tình c m c bi t nh t, chân thành và không v l i. Tình yêu s n khi khao khát chi m h u trong ta m t i, khi ta không còn c n ho c mu n quá nhi u. Và trên h t, ó là khi ta bi t ch p nh n r ng nh ng gì ta yêu thương s không bao gi là vĩnh c u nhưng nó s vĩnh c u trong m i kho nh kh c tươi p c a cu c i. 2 Passover Seder (L Vư t Qua, còn g i là L Quá H i): L k ni m s ki n vư t bi n c a nh ng ngư i Do Thái thoát c nh nô l dư i ách th ng tr c a ngư i Ai C p.