Trích CẢM XÚC CUỘC SỐNG TỪ CHIẾC XE LĂN - Phần 2

Chia sẻ: Vu Dinh Hiep | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

169
lượt xem 49
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'trích cảm xúc cuộc sống từ chiếc xe lăn - phần 2', kỹ năng mềm, tâm lý - nghệ thuật sống phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Trích CẢM XÚC CUỘC SỐNG TỪ CHIẾC XE LĂN - Phần 2

BI T MÌNH LÀ AI Ali có m t chú chó cưng tên là Marley. i u c bi t là m i khi Marley xu t hi n cùng cô ch , m i ngư i u i x v i nó n ng h u như cách h i x v i m t con ngư i. Mà qu th t, Marley cũng th hi n nhi u i u b r t “con ngư i”. Nhưng tôi có c m giác r ng Marley luôn nh n th c ư c s th t r ng nó khi m khuy t. Vâng, Marley là m t chú chó ch có 3 chân. Tuy nhiên, dư ng như khi m khuy t này ch ng ph i là m t tr ng i l n i v i Marley. Marley th c s không b n tâm n khi m khuy t c a mình. M i khi ư c Ali d n i d o, Marley ư c r t nhi u ngư i yêu quý. a s h , c bi t là b n tr , c m th y ti c cho nó. H mu n bi t i u gì ã x y n v i Marley và t i sao nó l i b m t m t chân như v y. Nhưng r i ngay sau ó, m i ngư i u nh n ra r ng Marley không h b n tâm n i u này. Và Ali cũng không. Ali b o r ng chú chó Marley khi n con bé nh n tôi. N u xem chuy n m t m t cái chân hay gãy c là nh ng thương t t thì i v i tôi, ó ch ng qua là do ta ã quá chú tâm n hình th c c a mình mà thôi. Tuy nhiên, có th th y r ng gi a ng v t và con ngư i có cách ph n ng khác nhau trư c nh ng thương t t trên cơ th . con ngư i luôn t n t i nh n th c v “cái tôi” - t c là hình nh ta v nên cho cu c s ng c a mình. Theo ó, khi con ngư i b m t m t chân hay gãy c thì nh n th c c a h v hình nh b n thân s thay i. Trong khi ó, ng v t l i không có h c m giác v “hình nh cái tôi” nên vi c b thương t t ch ng nh hư ng nhi u n chúng. T t nhiên là chúng nh n th c ư c vi c mình b thương t t và ương nhiên là chúng cũng s c m th y tho i mái hơn n u ư c lành l n. Tôi không mu n t ra ghen t v i chú chó c a Ali nhưng tôi tuy t i tin r ng n u không có “hình nh cái tôi”, n u không có cái b n ngã riêng thì cu c s ng c a m i ngư i s r t khác bi t so v i hi n t i - m t cu c s ng mà ta ang tr i nghi m v i tư cách m t con ngư i. Tôi ã quan sát cu c s ng c a nh ng chú chó như Marley và tôi nh n ra r ng: Chúng luôn tràn ng p tình yêu i v i cu c i. Con ngư i chúng ta có v cũng yêu thương cu c i y, nhưng chúng ta l i không nh n th c tr n v n v m i ngày trôi qua. Trong khi ó, nh ng chú chó dư ng như c m nh n ư c r ng cu c s ng v n dĩ r t t t p, và dư ng như chúng cũng hi u v m t tình yêu v tha. Vì không có b n ngã, nên chúng thích th hi n tình yêu thương. Còn con ngư i chúng ta khi yêu thương, chúng ta luôn r t rè, e ng i, không dám m r ng trái tim mình. “Cái tôi” ã khi n ta luôn ph i t h i: “Li u mình có b t n thương không? Li u ngư i ta có áp tr tình yêu c a mình không? Li u nh ng nhu c u c a mình có ư c áp ng hay mình có b b rơi không?”. Các chú chó không có nh ng câu h i như th . V i chúng, yêu ơn gi n là yêu. Cái ch t có v cũng không ph i là v n nghiêm tr ng i v i ng v t. Chúng yêu cu c s ng b i vì chúng không s ch t. Còn v i chúng ta, cái ch t th c s là m t n i ám nh b i ta coi ó như m t s e d a vào phút cu i i. Chúng ta b d n v t vì nh ng c m xúc: “Không lý nào mình l i ph i ch t! Không lý nào cu c s ng l i ti p t c, m i th v n y nguyên mà l i không có mình!”. Cái ch t r t tàn nh n; nhưng v i Marley và nh ng anh em c a nó, ch t cũng gi ng như m t m t cái chân mà thôi. M t ph n trong s trư ng thành c a con ngư i chính là phát tri n cá tính. i u này s b t u b ng vi c nh ng a tr t m t n ba tu i b ch y kh i b m . Thư ng thì chúng s ch y m t quãng ng n, sau ó quay l i nhìn xem phía sau có ai u i theo không. T t nhiên, ó ch là bi u hi n ban u c a vi c phát tri n cá tính c a tr . Chúng ta s luôn b ám nh vì i u này và qu n quanh trong u mình nh ng câu h i như: “Tôi là ai?” “Tôi s tr thành ngư i như th nào?” và “Tôi nên tr thành ngư i như th nào?”. Làm sao ta có th tr l i các câu h i trên khi mà th gi i ta ang s ng luôn y r y nh ng câu kh u hi u như: “Hãy tr thành t t c nh ng gì b n có th tr thành”? Làm sao chúng ta có th tìm ra hình nh c a b n thân trong m t th gi i luôn quan ni m r ng giá tr c a m i ngư i s ư c xác nh b ng v p, a v , quy n l c và s giàu có?
V i nh ng ngư i ã làm vi c c n m n tr thành hình m u mà h mong mu n ho c s n sàng lao ng mi t mài hơn tránh rơi vào hình m u mà h lo s thì cu c tìm ki m hình nh b n thân s v n ti p t c và ch ng bao gi d ng l i. Nhưng có m t s th t n c cư i r ng hình nh b n thân con ngư i ch ng qua cũng ch là m t o nh. Chúng ta lao ng c n m n có nó nhưng th c t thì nó cũng ch là m t o nh. Mang trong mình m t hình nh cũng gi ng như gi trong tay m t b m nư c: Ngay khi ta nghĩ r ng mình ang n m gi nó thì nó ã trôi tu t qua k tay ta. Ngay vào th i i m b n ang c cu n sách này, b n là ai? B n là m t c gi ! Qu th t, ngay t i th i i m này b n là v y. Và b n còn có th là ai khác n a? Có th b n là ngư i ang tìm ki m nh ng thông tin mà b n hy v ng có th h p th c hóa ư c o nh c a b n v hình nh và ni m tin. Và n u b n tìm ư c nó trong cu n sách này thì b n có th s nói r ng ây là m t cu n sách b ích. Nhưng t t c m i i u trên u s thay i khi b n chuy n sang làm vi c khác; khi tâm trí c a b n hư ng n m t vi c khác ho c khi b n m t môi trư ng khác. M i th r i s thay i – bao g m c hình nh c a ta. Th nhưng, chúng ta v n không ng ng tìm ki m hình nh riêng c a b n thân; chúng ta nh t m c ph i khám phá b ng ư c nguyên nhân khi n mình b t n thương, và h i ph c nh âu; chúng ta i tìm nh ng ranh gi i nơi kh i ngu n và k t thúc s c m nh c a chúng ta. Hành vi này cũng gi ng như m t ngư i v a ch y m t o n r i quay l i nhìn, r i l i ch y, l i nhìn… (Các nhà tâm lý h c g i ó là “s tái l p quan h ”3). M t ph n trong s khôn ngoan c a con ngư i là kh năng nh n ra r ng hình nh t thân là th có th b qua. ó là khi ta nh n ra r ng t “Ta” c n ph i ư c vi t b ng m t lo i m c vô hình. Như trư ng h p c a tôi ch ng h n, m i ngư i thư ng gi i thi u tôi v i các ch c danh m t nhà tâm lý, m t nhà tr li u, m t tác gi , m t ngư i cha, m t ngư i tàn t t và nhi u n a. Nhưng th t ra, tôi ch ơn gi n là m t con ngư i – cũng s ng v i ni m hy v ng và n i s hãi, cũng có tình thương yêu và lòng căm ghét, cũng t ng thay i tính khí và không ít l n x u h như bao ngư i khác. Và t t c như nh ng dòng nư c ch y qua k tay tôi. Tôi t ng c m nh n s l c lõng c a mình trên cõi i này và tôi th y s hãi, au bu n, nhưng r i tôi l i tìm th y s bình an trong tâm h n mình. Rainer Maria Rilke4 ã vi t: “Tôi th t nh bé gi a th gi i này, nhưng không nh n m c b n có th v t ho c m c nhiên ánh giá là ngu d t hay thông minh”. N u v y thì làm sao ta có th s ng n u ta coi là không vĩ i như ta mong ư c và không có nh ng dây neo v ng ch c ta nương t a gi a cu c i? Ta s là ai n u ta không có ư c nh ng danh hi u rõ ràng, ch ng h n như “cha m ”; “ngư i t t”; “ngư i bi t dâng hi n và thương yêu” ho c “k c ng r n và bư ng b nh”. Làm sao ta có th s ng n u thi u i hình nh b n thân? Chúng ta không tr l i ư c nh ng câu h i trên nhưng Marley thì có th . Trong nh ng năm qua, tôi ã t ng tư v n cho r t nhi u ngư i ang g p ph i v n v tâm lý ho c t n thương v tinh th n. Có nh ng ngư i, dù s t n thương c a h không h nghiêm tr ng nhưng h l i b h y ho i vì nó; trong khi có nhi u ngư i l i ng bi n r t t t trư c nh ng t n thương tr m tr ng hơn. Trong s nh ng b nh nhân này, có hai c p v ch ng có th xem là hai trư ng h p i n hình cho nh n xét trên. C hai c p v ch ng này u ã tr i qua nh ng t n thương n ng n v tâm lý. C p u tiên ang tu i ôi mươi và v a k t hôn. ây là hai con ngư i ang trong hành trình xây d ng hình nh b n thân c a mình – b t u s nghi p, xây d ng gia ình. Ngư i ch ng tr ang trong th i kỳ t i ngũ thì b m t tai n n xe hơi và tr nên tàn ph . Ngư i ch ng au kh cùng c c còn ngư i v thì hoàn toàn tuy t v ng. Và cu i cùng h chia tay. Cùng năm ó, tôi tư v n tâm lý cho m t c p v ch ng vào kho ng 60 tu i và ã k t hôn ư c g n 40 năm. Chi c xe t i c a ngư i ch ng b l t và h u qu là ông b gãy c . Ng u nhiên, thương t t c a ông cũng n m v trí gi ng như ngư i ch ng tr mà tôi c p trên, và như v y thì t n thương c a h là như nhau. 3 Nguyên văn: Rapprochement. 4 Rainer Maria Rilke (1875 – 1926): Tên y là René Karl Wilhelm Johann Josef Maria Rilke; là m t nhà thơ Áo vi t b ng ti ng c, m t trong nh ng nhà thơ l n nh t c a th k 20.
Li u pháp i u tr c a tôi v i c p v ch ng l n tu i ch xoay quanh m t s v n v cách thích ng trư c bi n c c a cu c s ng. Ngư i v h i li u có n không khi bà ch ng m t mình và ra ngoài mua s m ho c xem phim v i b n bè. Và chúng tôi cũng trò chuy n v cách ng phó v i s tàn t t c a ngư i ch ng. T t c ch có v y. Ch trong m t th i gian ng n, chúng tôi ã làm vi c xong. V i c p v ch ng l n tu i này, tai n n ch là m t s ki n trong cu c s ng c a h . Nó không làm thay i vi c h là ai cũng như tình yêu h dành cho nhau. Còn v i c p v ch ng tr , tai n n ã h y ho i cu c s ng c a h . C hai c p v ch ng này u ph i i m t v i nh ng th thách th ch t như nhau. Th nhưng, cách ng phó c a h ã t o ra nh ng ng r khác nhau trong cu c i m i ngư i. Chúng ta s không nh n nh r ng c p này m nh m hay c p kia y u u i. Chúng ta th m chí cũng không nh n nh r ng ai trong s h kiên cư ng hơn. S khác bi t n m kích thư c và hình d ng c a “cái tôi”. V i c p v ch ng l n tu i – cũng gi ng như h u h t nh ng ngư i ã may m n có ư c s tr i nghi m sáng su t – thì i t danh xưng “tôi” thư ng bé hơn và nh hơn. Và tai n n ch ng qua cũng ch là m t s ki n trong cu c i h mà thôi.
NH N TH C TÂM LÝ LÀ I U CÓ TH THAY I Anne - m t ph n ch ng 40 tu i, ã n tìm tôi trong su t th i kỳ khó khăn c a cu c i cô. Cô nói v i tôi r ng cô có c m giác như mình ã dùng h t hai mươi hay ba mươi năm u c a cu c i c leo lên m t ng n cây. - Vâng, tôi ã leo t i nh r i. - Anne nói. - Nhưng gi tôi l i phát hi n ra ng n cây ó không ph i dành cho tôi. Tôi ã h i Anne t i sao cô l i mu n tôi giúp cô i u tr tâm lý. - Tôi c m th y hình như mình ang mu n b t u l i. - Anne tr l i. - Và l n này tôi mu n ch c r ng n l c c a mình là úng n. Lúc tôi và Anne nói chuy n nhi u hơn v nh ng ng n cây cũng là lúc chúng tôi th t s c p nv n nh n th c c a cô. Anne cho r ng: “N u tôi leo úng ng n cây… n u ng n cây ó dành cho tôi… thì tôi s r t h nh phúc”. Và ó chính là ng l c khi n Anne có ý nh thay i ng n cây khác. i u áng nói ây là nh n th c c a Anne ã không h thay i. Tôi cho r ng m i ngư i u có m t nh n th c tâm lý riêng nhưng h l i không nh n ra i u ó. Chúng ta t nh : “N u mình gi m cân thành công, mình s r t hài lòng v b n thân”; “N u như mình cư i m t ngư i khác, gia ình mình ch c h n s h nh phúc hơn”; “N u mình ư c thăng ti n, m i th s n th a”; “N u con mình vào ư c i h c Harvard, nó s có ư c nh ng l i th mà mình ã không có” ho c “N u mình giao du v i nh ng ngư i thành t, mình cũng s thành t”… Và nh ng nh n th c tiêu c c như: “N u mình không hoàn thành công vi c, mình s b sa th i”; “N u v ch ng mình không ki m thêm nhi u ti n, mình s không th tr n i các hóa ơn”… Nh ng nh n th c tâm lý trên luôn là i u sai l m. Tôi không nói vi c ta có nh ng suy nghĩ này là sai l m - vì t t c chúng ta u có nh ng suy nghĩ ó. i u tôi mu n nói ây là nh ng nh n th c này th t ra ch là v n tâm lý. Chúng ta có th t t o nên tâm lý riêng cho mình nhưng thông thư ng, nh n th c tâm lý c a m i ngư i b t ngu n t cha m ho c c tin mà h theo u i. Th nh tho ng cũng có nh ng nh n th c tâm lý b t ngu n t các khuynh hư ng trong n n văn hóa mà ta ang s ng. Nh ng nh n th c tâm lý này có th t o nên khuôn kh cho cu c s ng c a ta và giúp ta c m th y b t lo l ng hơn. Nhưng i u áng bu n là ngay c khi nh ng nh n th c tâm lý c a ta không mang l i tác d ng tích c c thì ta v n không thay i chúng. Ta n l c m i vi c thay i theo chi u hư ng t t hơn nhưng v n trên n n nh n th c cũ. Và chính i u này ã bó bu c cu c i ta. V y thì làm sao ta có th gi i thoát mình kh i nh ng ràng bu c tâm lý này? B t c khi nào lâm vào c nh kh n cùng hay quá lo l ng cho m t vài s ki n s p x y ra trong tương lai, tôi l i t hình dung v vi n c nh x u nh t có th x y n Và sau ó, tôi c g ng tìm cách s ng cùng vi n c nh t i t ó. M t l n, khi b ngư i ph trách biên t p t Philadelphia Inquirer (nơi tôi ang làm vi c) phê bình m t cách cay nghi t v m t bài báo tôi vi t, tôi ã c m th y lo l ng và x u h kinh kh ng. V y là tôi c hình dung ra vi n c nh t i t nh t là tôi s b sa th i ho c ph i t b công vi c mình yêu thích. M t vài ngày sau ó, tôi ng x như th mình không còn là nhà báo n a. N i s hãi trư c ó c a tôi ã gi m i m t cách t nhiên và nhanh chóng. Hay như trư c m i l n ph u thu t, tôi luôn t h i: “ i u gì khi n mình s hãi nh t?”. Ch c ch n câu tr l i s là cái ch t. Ti p ó, tôi mư ng tư ng v c nh các con tôi s s ng thi u cha. Và khi tôi b th i gian hình dung v nh ng cơn ác m ng c a cu c i mình thay vì tr n ch y kh i nó, c m giác lo l ng trong lòng tôi cũng tiêu tan. Khi cháu tôi - Sam - b ch n oán m c b nh t k , tôi tư ng tư ng ra tình hu ng x u nh t có th x y n v i th ng bé. Tôi nghĩ n cu c s ng c a Sam khi ó, ho c v i cha m nó và c a c tôi. Vì th gi ây, m i khi b nh nhân c a tôi b d câu than th : “Tôi không th s ng n u thi u…” thì tôi l i ng viên h hãy nói tr n câu
nói này. Tuy nhiên, i u gì s x y ra n u nh ng nh n th c tâm lý c a b n là sai l m? i u gì s x y nn u b n v n s ng t t cho dù b n có nh t m c tin r ng mình không th làm ư c m i i u? John - m t b nh nhân khác c a tôi tu i ngũ tu n - ã l n lên trong m t gia ình ông con v i m t ngư i cha nát rư u và tính khí th t thư ng. Không hi u sao khi trư ng thành, John m t m c cho r ng mình là ngư i duy nh t ch u trách nhi m n i k t các thành viên trong gia ình l i v i nhau. Anh t cho r ng n u mình không làm công vi c c a m t ngư i cưu mang và hàn g n gia ình thì gia ình anh s b ly tán. V y là anh c h t s c làm m i i u, h t lòng chăm sóc anh ch em ru t, cháu ch t, ng th i nh n t t c vi c chăm sóc cha m v mình. Anh luôn nghĩ r ng mình là ngư i duy nh t ph i làm vi c này và ã t ch c cu c s ng c a mình xoay suy nghĩ ó. i u này không ng ng ám nh John và không ít l n làm anh t nh gi c lúc n a êm. Không nh ng th , nó còn làm anh ki t s c vì ph i liên t c di chuy n n thăm nom nh ng ngư i thân trong gia ình. John luôn cho r ng n u anh không làm như v y thì gia ình anh s không còn g n k t v i nhau n a. Khi n g p tôi, John ang trong tâm tr ng hoàn toàn tuy t v ng. S c kh e c a anh ã c n ki t còn cu c hôn nhân c a anh ang ng trư c nguy cơ v . Khi chúng tôi trò chuy n v tr ng thái tâm lý mà bao lâu nay anh không h nh n th y, John m i v l ra. Tôi b o John hãy tư ng tư ng n tình hu ng x u nh t – ó là gia ình anh s ly tán. John làm theo tôi và tư ng tư ng ra hình nh m t trong nh ng ngư i anh em ru t s qua i, m t ngư i s ph i nh p vi n còn m t ngư i khác n a thì b xa lánh n n i không ai còn mu n nói chuy n v i cô y. Chúng tôi ng i i di n nhau John hình dung h t cu c s ng c a anh s ra sao n u nh ng chuy n này tr thành s th t. Nh ng cơn ác m ng c a John tuy không h n là d ch u nhưng cũng d n tr nên b t áng s hơn. Tuy nhiên, dù ch có v y thì nó cũng giúp anh có thêm dũng khí thay i nh n th c tâm lý c a mình. Rõ ràng, n u John có th s ng v i vi n c nh gia ình mình tan v thì anh hoàn toàn có th phiêu lưu và vui v v i kh năng ngư c l i. Và ó là ph n khó nh t trong vi c thay i nh n th c tâm lý c a ta. Chúng ta nh t m c gi nguyên tâm lý c a mình b i vì ta cho r ng ó là t t c nh ng gì mình có. Và b i tâm lý ó thì ta c n ph i có m t ni m tin li u lĩnh – ó là tin vào th không th bi t trư c ư c. Và tôi cho r ng nhi m v c a chúng ta là hãy t ni m tin vào s m nh m c a b n thân mình. M t khi làm ư c i u ó, cu c i s m ra trư c ta nhi u i u t t p hơn. Quay tr l i v i b nh nhân Anne c a tôi - ngư i ang tìm m t cái ích úng n vươn t i. Sau m t th i gian làm vi c cùng tôi, cô b t u nh n ra m t vài i u quan tr ng. Th c s thì không ph i cô ang tìm ki m h nh phúc khi theo u i m t cái ích mà ch ng qua cô là ngư i luôn ham thích khám phá. Cô ã nh n ra r ng vi c cô n l c leo “nh ng ng n cây” ó là b i vì cô thích tìm tòi h c h i mà thôi. Khi Anne b i tâm lý s tìm th y h nh phúc khi lên n “ng n cây”, cô s không còn xét oán b n thân là ngư i thành công hay th t b i n a. Khi y, cu c s ng s tr thành m t hành trình Anne tr i nghi m, thay vì qu n lý nó. Bài thơ “Fearing Paris” (N i s hãi mang tên Paris) c a nhà thơ Marsha Truman Copper có th mang n cho b n m t vài l i khuyên b ích v vi c hãy can m thay i tâm lý c h u c a mình. Bài thơ như sau: Hãy gi nh r ng nh ng n i s hãi kh ng khi p nh t c a b n có th n ch a y r y ngay t i Paris. Cho dù b n có can m i n m i hang cùng ngõ h p c a th gi i bao la và xinh p này, Cho dù la bàn c a b n có th ch v m i hư ng, thì v n còn m t nơi, ngay kim la bàn ch v hư ng tây b c, hay ông b c - nơi mà b n không m t l n dám t chân. ó là Paris, thành ph nơi n i s hãi tri n miên ng tr .
B ns t chân nc ư ng ranh gi i chia c t Paris v i nh ng mi n t khác. B n s bư c lên c ng n i dù xa tít t p nhưng ó ph n chi u nh ng ánh èn i n c a Paris. B n s hãi kh p m i nơi có hình bóng c a Paris ó. Và n i s hãi tri n miên ã ngăn b n khám phá toàn b ac u Tôi có m t l i khuyên dành cho b n: N u m i n i s hãi c a b n mang tên Paris, thì hãy ch n ó là nơi u tiên bư c chân b n t n.
S NG DƯ I TH HÌNH CHUÔNG ây là câu chuy n mà tôi ã t ng k - m t câu chuy n có th c trong cu c i tôi và cũng là m t bài h c tôi t rút ra cho mình. Chuy n x y ra vào năm tôi h c l p 3 nhưng mãi n khi trư ng thành tôi m i hi u ư c h t ý nghĩa c a nó. Năm ó, giáo viên ch nhi m l p tôi - cô McNesbit - ã “phát minh” ra m t h th ng x p lo i h c sinh thông qua vi c s p x p ch ng i trong l p. Theo ó, n u th hi n t t bài t p c, chúng tôi s ư c phép di chuy n v trí ng i c a mình lên phía trên l p h c và ngư c l i. V y là ch ng i c a chúng tôi ã ư c di chuy n lên xu ng m i ngày. Su t niên h c, v trí ng i c a tôi liên t c b di chuy n. Ch trong m t th i gian ng n, tôi t hàng gh sau chuy n lên hàng gh u và ngư c l i. n cu i năm h c tôi ng i vào hàng gi a – tương ương v i th h ng kho ng 60/100. Lúc ó, tôi nh mình ã suy nghĩ: “Ch c n có thêm m t tu n n a, mình s h c bài chăm ch u. Cho dù không ph i hàng gh th nh t nhưng cũng ph i g n v trí ó”. hơn và s ti n lên hàng gh Suy nghĩ này ã t n t i trong u tôi su t 20 năm sau ó, th m chí ngay c khi tôi ã tr thành m t thanh niên thành t, có nhi u c ng hi n và ư c nhi u ngư i quý tr ng. Nhưng mà tôi không hài lòng, tôi v n cc y mình ti n xa hơn n a, vì tôi cho r ng tôi v n chưa ti n ư c n v trí dành cho mình. Ch c n tôi làm vi c chăm ch hơn và c ng hi n nhi u hơn, tôi s ti n ư c n v trí mà tôi nghĩ là nó thu c v mình. Năm ó, tôi liên t c ph i gánh ch u nh ng cơn au d dày kh ng khi p. Sau m t vài xét nghi m, các bác sĩ ch n oán tôi có nguy cơ b viêm ru t k t do ch u quá nhi u áp l c và ăn u ng không i u . Bác sĩ còn c nh báo r ng n u tôi c ti p t c làm vi c v i cư ng cao như v y thì s c kh e c a tôi s xu ng c p tr m tr ng hơn. T i ó, tôi tr v nhà trong tình tr ng ho ng lo n. Tôi th t s lo l ng khi nhìn l i cu c s ng không cân b ng c a mình. Không nh ng th , tôi còn lo l ng r ng t ây mình s không th có s c kh e t i p t c ph n u n a. Hôm ó, v con tôi i v ng, m t mình tôi lang thang quanh nhà, c g ng s p x p l i t t c s vi c v a x y ra. Nh ng suy nghĩ miên man ã d n tôi quay tr l i năm h c l p 3, quay tr l i v trí c a tôi lúc ó - v trí cu i cùng hàng gh gi a. Tôi nh nh ng ngư i b n ng i cùng hàng gh v i mình là nh ng b n tôi yêu m n nh t. Và lúc ó tôi ch t nghĩ: “N u qu th t v trí cu i cùng hàng gh gi a ó thu c v mình, thì ã làm sao?”. Nh ng ngư i b n thân nh t c a tôi ng i ó. Và tôi cũng v y. V y thì t i sao tôi l i ph i x u h ? Tôi s không bao gi quên ư c c m xúc lúc tôi ng i ph ch xu ng gh , lòng nh nhõm khác thư ng. Tôi ã m t quá nhi u th i gian m i hi u ư c r ng không nh ng hàng gh gi a kia thu c v tôi mà nó còn khi n tôi h nh phúc. Qua năm tháng, tôi ã h c ư c bài h c r ng con ngư i s ư c h nh phúc khi h úng v trí c a mình hơn là c g ng ti n t i ư c m t nơi mà ó h không còn là mình. R t nhi u b c cha m mang trong mình n i lo ng i r ng con cái h s tr thành m t k “trung bình”. Chúng ta c g ng b ng m i cách con cái mình luôn v trí u. Chúng ta không mu n chúng ch ơn gi n là m t k “trung bình”. G n ây, khi trò chuy n v i m t nhóm ph huynh, tôi b o h hãy nh v th hình chuông. - Các v bi t y… - Tôi nh c nh h . - Trong s nh ng ai ang ng i ây, có l ch có vài trư ng h p ngo i l còn t t c u ng i chung dư i m t cái vòm l n. Vì l i ích c a b n tr (gi ng như tôi) ang dư i cái th hình chuông này, tôi ch hy v ng r ng các b c cha m hãy ch p nh n s th t ơn gi n r ng: V trí hàng chính gi a th t ra cũng không ph i là m t v trí t i! Th c ra thì khi ngày m t nhi u tu i hơn, tôi b t u hi u ư c lý do t i sao cha m tôi l i luôn mu n tôi ph i ti n lên v trí u tiên c a hàng gh trư c như v y. H luôn hy v ng r ng tôi có th vư t ra kh i cái th hình chuông ó. H luôn lo l ng r ng i u t i t s x y ra n u tôi ch d ng l i m c là m t k “trung bình”. T t nhiên, s dĩ các b c cha m làm v y cũng ch b i h mong mu n i u t t nh t s n v i con cái mình. ó cũng chính là lý do khi n nhi u ngư i luôn s ng trong tâm tr ng lo l ng. Chúng ta mu n con cái mình
h c hành chăm ch hơn, hi u qu hơn nên ã b t b n tr làm th t nhi u bài t p và tham gia nhi u ho t ng l p y th i gian r i c a chúng. i u vô cùng t h i ây là khi làm như v y, chúng ta vô tình ã t o ra m t áp l c r t l n cho tr , bu c tr ph i vư t tr i trong m i th i i m. H c sinh m i ch h c c p 2 nhưng ã ph i nghĩ n chuy n thi i h c. M t khi b n tr luôn ph i c g ng tr thành ngư i xu t s c, chúng s không bao gi h c ư c nh ng bài h c quý giá n t s th t b i. Th t may m n là cu i cùng tôi cũng ã có cơ h i n m tr i s th t b i t ó bi t c m ơn nh ng bài h c quý giá mà mình ã h c ư c. T t nhiên, nhi u ngư i t ra nghi ng khi tôi k v i h r ng h i i h c, tôi ch ng i v trí cu i cùng c a hàng gh gi a. Căn c vào nh ng cu n sách cùng nh ng thành t u mà tôi ã “may m n” t ư c, h không tin tôi ng i v trí “trung bình” ó. Nhi u năm qua, tôi h c ư c r ng chính nh vào s t t và kh năng th u hi u ngư i khác nên tôi ư c x p vào hàng gh u tiên. Nhưng có nhi u khía c nh trong con ngư i tôi có kh năng b x p vào hàng gh cu i, ch ng h n như các k năng thu c v k thu t, kh năng t p trung hay trí nh … Tóm l i, tôi ã r t tho i mái khi bi t mình thu c v v trí cu i cùng c a hàng gh gi a. N u như b n c m th y m t m i v i vi c ph i luôn n l c y mình v phía trư c, ho c khi b n ang v trí trên cùng mà c m th y cô ơn, hãy quay tr l i v i chúng tôi và b n luôn ư c hoan nghênh chào ón. Còn r t nhi u ch tr ng ây và t t nhiên, hãy tin tư ng r ng chúng tôi là nh ng ngư i t t . Th t ra, vi c hư ng con cái tr thành ngư i mà ta kỳ v ng là m t vi c khá d dàng. T t c nh ng gì chúng ta c n là nhìn trư c ư c con ư ng b n tr s i, truy n l i cho chúng kinh nghi m c a mình, c nh giác trư c nh ng hi m nguy có th s x y n và d y chúng bài h c làm ngư i mà b t kỳ b c cha m nào cũng có s n. Nhưng th thách l n nh t v i các b c ph huynh chính là làm th nào con cái mình tìm th y h nh phúc trên hành trình khám phá ra nơi thu c v chúng trong cu c s ng. làm ư c i u này, chúng ta c n ph i h c cách tin tư ng. Khi tôi khuyên các b c cha m hãy tin tư ng vào con cái mình, tôi không mu n các b n tin r ng con mình s không th t b i – b i vì chúng s th t b i. Tôi cũng không mu n các b n tin r ng con mình s không ưa ra nh ng quy t nh ng c ngh ch – b i vì chúng s có nhi u quy t nh như th . Tôi ch mu n các b n hãy tin r n g b n tr s ng lên t th t b i và trư ng thành trong vi c rút ra bài h c t nh ng quy t nh ng c ngh ch. V y thì con cái ta s d a vào âu ng d y khi v p ngã? M t l n, tôi i u tr cho m t b nh nhân b n i cô ơn ám nh tri n miên, và cô ã nói v i tôi m t câu mà tôi không bao gi quên ư c: - Tôi có c m giác tâm h n tôi là m t cái lăng kính. Khi nhìn vào ó, m i ngư i có th th y ư c m t màu nhưng không ai nhìn th y cái lăng kính th t s . Trong m t b c thư g i cho cháu Sam5, tôi ã k th ng bé nghe m t truy n thuy t c a ngư i Do Thái v d u n mà Chúa ã l i trên thân th tr con khi chúng v a chào i. Sau khi ban cho a tr còn n m trong vòng tay m t t c trí khôn c n thi t có th t n t i trong cu c i, Chúa ã t ngón tay Ngài lên môi a tr và nói: “Su t”. Và ngay trong kho nh kh c ó, khi chúng ta th m nhu n tri th c, Chúa ã vĩnh vi n l id u n trên môi khi n a tr quên m t nh ng tri th c mình có. V y thì con cái ta s d a vào âu ng d y t nh ng v p ngã? Câu tr l i là chúng d a vào chi c lăng kính như l i cô gái kia. Chúng d a vào trí khôn mà con ngư i thư ng không nh n th c ư c cho t i khi h c n dùng n. Chúng d a vào câu chuy n v v t h n trên ôi môi c a m i chúng ta. Và cu i cùng, chúng s d a vào bài h c quý giá mà cu c s ng ã ban cho con ngư i: Sau v p ngã s là s trư ng thành. ó là i u ch c ch n. 5 Trong m t cu n sách khác c a tác gi - Letter to Sam. (First News ã d ch và xu t b n v i t a Thông i p Cu c s ng).